WYROK SĄDU DO SPRAW SŁUŻBY PUBLICZNEJ
(trzecia izba)

z dnia 28 września 2011 r.

Sprawa F‑23/10

Finola Allen

przeciwko

Komisji Europejskiej

Służba publiczna – Zabezpieczenie społeczne – Poważna choroba – Artykuł 72 regulaminu pracowniczego – Przedłużenie ubezpieczenia chorobowego we wspólnym systemie ubezpieczenia chorobowego – Kryterium braku ubezpieczenia w innym systemie

Przedmiot:      Skarga wniesiona na podstawie art. 270 TFUE, znajdującego zastosowanie do traktatu EWEA na mocy jego art. 106a, w której F. Allen żąda stwierdzenia nieważności odmownych decyzji Komisji w sprawie uznania statusu poważnej choroby oraz przedłużenia ubezpieczenia chorobowego we wspólnym systemie ubezpieczenia chorobowego instytucji Unii Europejskiej.

Orzeczenie:      Stwierdza się nieważność odmownych decyzji Komisji z dni 30 czerwca 2009 r., 17 lipca 2009 r. i 7 stycznia 2010 r. w sprawie uznania, że skarżąca cierpi na poważną chorobę, i przedłużenia jej ubezpieczenia chorobowego. Pozostałe żądania skargi zostają oddalone. Komisja pokrywa całość kosztów postępowania.

Streszczenie

1.      Urzędnicy – Skarga – Akt niekorzystny – Pojęcie – Oddalenie wniosku o uznanie statusu poważnej choroby – Odmowa przedłużenia ubezpieczenia chorobowego we wspólnym systemie ubezpieczenia chorobowego – Włączenie

(regulamin pracowniczy, art. 72 ust. 1)

2.      Urzędnicy – Zabezpieczenie społeczne – Ubezpieczenie zdrowotne – Schorzenia uznane za „równie poważne” jak te wymienione wprost w art. 72 regulaminu pracowniczego

(regulamin pracowniczy, art. 72)

3.      Prawo Unii – Wykładnia – Teksty wielojęzyczne – Jednolita wykładnia – Uwzględnienie różnych wersji językowych

(regulamin pracowniczy, art. 72)

4.      Urzędnicy – Zabezpieczenie społeczne – Ubezpieczenie zdrowotne – Poważna choroba – Ustalenie – Kryteria

(regulamin pracowniczy, art. 72)

5.      Urzędnicy – Skarga – Uprzednie zażalenie w drodze administracyjnej – Decyzja o oddaleniu – Zastąpienie uzasadnienia kwestionowanego aktu

(regulamin pracowniczy, art. 90, 91)

6.      Obywatelstwo Unii Europejskiej – Prawo do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich – Dyrektywa 2004/38 – Warunki prawa pobytu w oparciu o prawo Unii

(dyrektywa 2004/38 Parlamentu Europejskiego i Rady, art. 7)

1.      Uznanie statusu poważnej choroby uprawnia zainteresowanego, na podstawie części III rozdz. 5 pkt 2 ogólnych przepisów wykonawczych dotyczących refundacji kosztów leczenia przyjętych przez Komisję, do zwrotu 100% kosztów leczenia związanych z daną chorobą. Omawiane uznanie uzyskuje się na wniosek, zgodnie z częścią III rozdz. 5 pkt 3 omawianych przepisów, jeżeli uznaje się, że dana choroba odpowiada definicji „ciężkich [poważnych] chorób” zawartej w części III rozdz. 5 pkt 1 ogólnych przepisów wykonawczych.

Ponadto w razie uznania statusu poważnej choroby rozwiedzionemu małżonkowi urzędnika może przysługiwać w odniesieniu do kosztów leczenia związanych z tą chorobą przedłużenie ubezpieczenia we wspólnym systemie ubezpieczenia chorobowego instytucji Unii powyżej okresu jednego roku od oficjalnej daty rozwodu, jeżeli spełnia szereg łącznych warunków określonych w części I rozdz. 3 pkt 2 ogólnych przepisów wykonawczych.

Tym samym, ponieważ odmowna decyzja w sprawie uznania statusu poważnej choroby jest przyjmowana w wyniku szczególnego postępowania i wywołuje szereg skutków w odniesieniu do sytuacji zainteresowanego, jako taka stanowi ona akt wywołujący niekorzystne skutki dla wnioskodawcy. Jednocześnie, jeżeli wnioskodawca jest rozwiedzionym małżonkiem urzędnika, tego rodzaju decyzja może stanowić podstawę odrębnej decyzji odmownej w sprawie przedłużenia mu ubezpieczenia chorobowego we wspólnym systemie ubezpieczenia chorobowego instytucji Unii.

(zob. pkt 38–40)

2.      W odniesieniu do uznania statusu poważnej choroby kryteria ustanowione w części III rozdz. 5 pkt 1 ogólnych przepisów wykonawczych dotyczących refundacji kosztów leczenia przyjętych przez Komisję nie są oczywiście niewłaściwe lub błędne w świetle zamierzonego celu, jakim jest wskazanie schorzeń w podobnym stopniu poważnych jak te wymienione wprost w art. 72 regulaminu pracowniczego.

Przede wszystkim cztery choroby wymienione wprost w art. 72 regulaminu pracowniczego mogą bowiem w określonych przypadkach wywoływać szczególnie ciężkie skutki fizyczne lub psychiczne o charakterze stałym lub przewlekłym i wymagać zastosowania środków terapeutycznych wymagających znacznych nakładów, przy których konieczne jest jasne postawienie wcześniejszej diagnozy, co wymaga przeprowadzenia konkretnych analiz lub badań. Omawiane choroby mogą również narażać daną osobę na ryzyko ciężkiego upośledzenia.

Ponadto z samego brzmienia art. 72 ust. 1 regulaminu pracowniczego wynika, że nawet w odniesieniu do jednej z czterech chorób wymienionych wprost w przytoczonym przepisie, jedynie ich szczególnie poważne przypadki mogą zostać zakwalifikowane jako poważna choroba i uprawniać daną osobę do korzystniejszych warunków, mających zastosowanie w razie uznania statusu takiej choroby.

Wskazane kryteria nie wykraczają poza to, co odpowiednie i niezbędne do realizacji uzasadnionego celu omawianych przepisów, zmierzającego właśnie do ograniczenia przyznawania poszczególnych świadczeń związanych z uznaniem statusu poważnej choroby wyłącznie do szczególnie poważnych chorób. W związku z tym część III rozdz. 5 pkt 1 ogólnych przepisów wykonawczych nie narusza zasady proporcjonalności.

(zob. pkt 49–52)

Odesłanie:

Sąd do spraw Służby Publicznej: sprawa F‑65/09 Marcuccio przeciwko Komisji, 23 listopada 2010 r., pkt 51–53, 70, odwołanie w toku przed Sądem Unii Europejskiej, sprawa T‑85/11 P

3.      Potrzeba jednolitego stosowania i związanej z nim jednolitej wykładni przepisów z zakresu prawa Unii nie pozwala brać pod uwagę tylko jednej wersji aktu prawnego z osobna, lecz wymaga, by akt ten był interpretowany zarówno w kontekście rzeczywistej woli jego autora, jak i zamierzonego przez niego celu, w świetle w szczególności wersji sporządzonych we wszystkich językach Unii.

(zob. pkt 57)

Odesłanie:

Sąd do spraw Służby Publicznej: sprawa F‑83/07Zangerl‑Posselt przeciwko Komisji, 30 listopada 2009 r., odwołanie w toku przed Sądem Unii Europejskiej, sprawa T‑62/10 P

4.      W kwestii opinii lekarza orzecznika i komisji lekarskiej kontrola sądu Unii nie rozciąga się na orzeczenia medyczne we właściwym tego słowa znaczeniu, które powinny być uznane za ostateczne, jeśli wydane zostały w sposób prawidłowy.

Kryteria poważnej choroby (niekorzystna prognoza odnośnie do przeżycia, stan przewlekły, konieczność zastosowania poważnych środków diagnostycznych lub leczniczych, obecność lub ryzyko wystąpienia ciężkiego upośledzenia) zaliczają się do kategorii orzeczeń medycznych, ponieważ w celu orzeczenia, czy któreś z rzeczonych kryteriów jest spełnione, lekarz orzecznik lub komisja lekarska nie poprzestają na stwierdzeniu faktów, lecz dokonują ich rzeczywistej oceny, która wymaga kwalifikacji medycznych.

Choć jednak kontrola sądu nie obejmuje właściwych orzeczeń medycznych, takich jak te dotyczące kwestii, czy choroba jest poważna, sąd powinien upewnić się, tym bardziej jeżeli postępowanie nie zapewnia takiego samego poziomu gwarancji proceduralnych w zakresie równowagi stron, jak postępowania określone w art. 73 i 78 regulaminu pracowniczego, że lekarz orzecznik lub komisja lekarska dokonali prawidłowej i szczegółowej analizy przedstawionej im sytuacji. Ponadto to administracja ma obowiązek ustalić, że taka analiza została przeprowadzona.

W odniesieniu do stosowania części III rozdz. 5 pkt 1 ogólnych przepisów wykonawczych dotyczących refundacji kosztów leczenia przyjętych przez Komisję, zamiarem autorów tego przepisu, o czym świadczy użycie sformułowania „wiążą się zwykle – w różnym stopniu – z czterema […] aspektami”, było ustanowienie współzależnych wskaźników, które powinny być brane pod uwagę względem siebie przez lekarza orzecznika lub komisję lekarską, w celu przeprowadzenia całościowej oceny wagi następstw danej choroby, i które pozostawiają tym samym przedstawicielom zawodów medycznych dużą swobodę przy ocenie z medycznego punktu widzenia szczególnych sytuacji, co do których mają orzekać.

Lekarz orzecznik lub komisja lekarska nie mogą więc rozpatrywać wniosku o uznanie statusu poważnej choroby, poprzestając na badaniu w oderwaniu od reszty niektórych warunków wymienionych w części III rozdz. 5 pkt 1 ogólnych przepisów wykonawczych, czy wręcz ograniczając swoją ocenę wyłącznie do tych warunków, które, jak im się wydaje, nie są spełnione. Tym samym, o ile może wydawać się, że jedno z kryteriów nie jest spełnione, gdy rozpatruje się je w oderwaniu od reszty, o tyle jego badanie w świetle oceny dotyczącej pozostałych kryteriów może prowadzić do odwrotnych wniosków, czyli że kryterium to jest spełnione, przez co lekarzowi orzecznikowi lub komisji lekarskiej nie wolno poprzestać na tylko jednym kryterium.

W związku z tym sąd Unii powinien w ramach sprawowanej przez siebie ograniczonej kontroli opinii organów lekarskich zapadających w toku postępowania w sprawie uznania statusu poważnej choroby upewnić się, że te opinie zostały wydane na podstawie konkretnej i szczegółowej analizy stanu zdrowia zainteresowanego, uwzględniającej całościowo, czego wymaga część III rozdz. 5 pkt 1 ogólnych przepisów wykonawczych, wszystkie cztery wskazane w nim współzależne kryteria.

(zob. pkt 73, 75–80)

Odesłanie:

Sąd Unii Europejskiej: sprawa T‑377/08 P Komisja przeciwko Birkhoff, 9 grudnia 2009 r., pkt 67, 68

5.      O ile w systemie środków prawnych przewidzianych w art. 90 i 91 regulaminu pracowniczego administracja może zmienić, w sytuacji wyraźnego oddalenia zażalenia, uzasadnienie, na którego podstawie wydała zakwestionowany akt, o tyle taka zmiana nie może nastąpić po wniesieniu do Sądu do spraw Służby Publicznej skargi na kwestionowany akt. Ponadto w toku postępowania administracja nie ma prawa zastąpić pierwotnego błędnego uzasadnienia całkowicie nowym uzasadnieniem.

(zob. pkt 98)

Odesłanie:

Sąd Unii Europejskiej: sprawa T‑560/08 P Komisja przeciwko Meierhofer, 12 maja 2010 r., pkt 59

6.      Artykuł 7 dyrektywy 2004/38 w sprawie prawa obywateli Unii i członków ich rodzin do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich określa warunki, na jakich wszystkim obywatelom Unii przysługuje na mocy prawa Unii prawo pobytu na terytorium innego państwa członkowskiego przez okres dłuższy niż trzy miesiące, nie zabrania on jednak tego, by dane państwo członkowskie przyznało obywatelowi Unii prawo pobytu na łagodniejszych warunkach.

(zob. pkt 106)