WYROK SĄDU DO SPRAW SŁUŻBY PUBLICZNEJ
(w pełnym składzie)

z dnia 5 maja 2010 r.

Sprawa F‑53/08

Vincent Bouillez i in.

przeciwko

Radzie Unii Europejskiej

Służba publiczna – Urzędnicy – Awans – Postępowanie w sprawie awansu za 2007 r. – Interes prawny – Decyzja o przyznaniu awansu – Lista awansowanych urzędników – Porównanie osiągnięć – Kryterium zakresu wykonywanych obowiązków – Żądanie stwierdzenia nieważności decyzji o przyznaniu awansu – Wyważenie interesów

Przedmiot: Skarga wniesiona na podstawie art. 236 WE i art. 152 EWEA, w której V. Bouillez, K. Van Neyghem i I. Wagner-Leclercq żądają stwierdzenia nieważności, po pierwsze, odmownych decyzji organu powołującego w sprawie awansowania ich do grupy zaszeregowania AST 7 w ramach postępowania w sprawie awansu za 2007 r., po drugie, w razie potrzeby, decyzji w sprawie awansowania do wskazanej grupy zaszeregowania w ramach tego samego postępowania urzędników wykonujących zadania o mniejszym stopniu odpowiedzialności niż skarżący, których nazwiska znalazły się na liście awansowanych urzędników, ogłoszonej w dniu 16 lipca 2007 r. w komunikacie do personelu nr 136/07.

Orzeczenie: Stwierdza się nieważność odmownych decyzji Rady w sprawie awansowania skarżących do grupy zaszeregowania AST 7 w ramach postępowania w sprawie awansu za 2007 r. Pozostałe żądania skargi zostają oddalone. Rada zostaje obciążona kosztami postępowania. Eliza Niniou, Maria-Béatrice Postiglione Branco, Maria De Jesus Cabrita i Marie‑France Liegard, urzędnicy Rady występujący w charakterze interwenientów po stronie Rady, pokrywają własne koszty.

Streszczenie

1.      Urzędnicy – Awans – Porównanie osiągnięć

(regulamin pracowniczy, art. 45 ust. 1)

2.      Urzędnicy – Skarga – Interes prawny – Skarga na decyzję w sprawie awansowania innego urzędnika – Dopuszczalność

(regulamin pracowniczy, art. 91)

3.      Urzędnicy – Skarga – Wyrok stwierdzający nieważność – Skutki – Stwierdzenie nieważności decyzji o nieprzyznaniu awansu

(regulamin pracowniczy, art. 91)

1.      Organ powołujący dysponuje szerokim zakresem uznania w kwestii awansów, a wyraźne wskazanie w art. 45 ust. 1 regulaminu pracowniczego kryteriów, które mogą być brane pod uwagę do celów porównania osiągnięć kandydatów ubiegających się o awans stanowi wyraz szczególnego znaczenia, jakie prawodawca przypisuje ich uwzględnieniu. Ponadto przy przeprowadzaniu analizy porównawczej tych osiągnięć, na podstawie wymienionego przepisu na administracji spoczywa obowiązek uważnego i bezstronnego zbadania wszystkich elementów, które są istotne dla tej oceny.

Zakres obowiązków wykonywanych przez urzędników uprawnionych do ubiegania się o awans stanowi jeden z trzech istotnych elementów, które administracja powinna uwzględnić. Niezaprzeczalnie przynależność do tej samej grupy funkcyjnej i tej samej grupy zaszeregowania oznacza w założeniu wykonywanie równorzędnych funkcji. Użycie w art. 45 ust. 1 regulaminu pracowniczego wyrażenia „w stosownych przypadkach” potwierdza, że w większości przypadków, zważywszy na wspomniane domniemanie równorzędności zakresu obowiązków urzędników przynależących do tej samej grupy zaszeregowania, kryterium zakresu wykonywanych obowiązków nie stanowi elementu pozwalającego na rozróżnienie osiągnięć kandydatów ubiegających się o awans. Domniemanie to można jednak podważyć, zwłaszcza odkąd byłe kategorie B i C zostały połączone w jednolitą grupę funkcyjną asystentów. Konsekwencją tego połączenia było bowiem automatyczne rozszerzenie zakresu obowiązków, które mogą być wykonywane przez urzędnika przynależącego do grupy funkcyjnej AST, co wynika również z tabeli zamieszczonej w części A załącznika I do regulaminu pracowniczego. W odniesieniu do zakresu obowiązków mogą zatem występować istotne różnice między poszczególnymi funkcjami wykonywanymi przez urzędników przynależących do tej samej grupy funkcyjnej. Ponadto regulamin pracowniczy nie wprowadza współzależności między wykonywanymi funkcjami a określoną grupą zaszeregowania. Wprost przeciwnie, pozwala on na rozdzielenie grupy zaszeregowania i pełnionych funkcji. Wspomniane rozdzielenie grupy zaszeregowania i zakresu wykonywanych obowiązków odpowiada ponadto woli prawodawcy i jest zgodne z decyzją instytucji o wprowadzaniu ułatwień w zarządzaniu personelem.

Wspomniane domniemanie równorzędności zakresu obowiązków wśród urzędników w tej samej grupie zaszeregowania nie pozwala zatem na wyciągnięcie wniosku, że organ administracji nie ma obowiązku posługiwania się kryterium odnoszącym się do zakresu wykonywanych obowiązków i sprawdzenia w konkretnej sytuacji, czy zastosowanie tego kryterium może wykazać różnice dotyczące osiągnięć zainteresowanych urzędników. Tym samym wyrażenia „w stosownych przypadkach” nie należy interpretować w ten sposób, że upoważnia ono organ administracji przy przeprowadzaniu analizy porównawczej osiągnięć do wykluczenia a priori uwzględnienia kryterium zakresu wykonywanych obowiązków. Wprost przeciwnie, prawodawca pragnął wskazać, że zakres obowiązków wykonywanych przez urzędnika uprawnionego do ubiegania się o awans stanowi element, który może być istotny podczas przeprowadzania tej analizy.

(zob. pkt 49, 51–56)

Odesłanie:

Sąd Pierwszej Instancji: sprawa T‑56/07 P Komisja przeciwko Economidisowi, 8 lipca 2008 r., Zb.Orz.SP s. I‑B‑1‑31, II‑B‑1‑213, pkt 58–60; sprawa T‑473/07 P Komisja przeciwko Berrisfordowi, 2 kwietnia 2009 r., Zb.Orz.SP s. I‑B‑1‑17, II‑B‑1‑85, pkt 42

Sąd do spraw Służby Publicznej: sprawa F‑107/06 Berrisford przeciwko Komisji, 10 października 2007 r., Zb.Orz.SP s. I‑A‑1‑285, II‑A‑1‑1603, pkt 71; sprawa F‑97/05 Buendía Sierra przeciwko Komisji, 31 stycznia 2008 r., Zb.Orz.SP s. I‑A‑1‑15, II‑A‑1‑49, pkt 62

2.      Nawet jeżeli członkowi personelu nie przysługuje wymagalne prawo do awansu, ma on jednak interes w kwestionowaniu decyzji w sprawie awansu innego członka personelu do grupy zaszeregowania, do której aspiruje, przeciwko której to decyzji wniósł oddalone zażalenie.

(zob. pkt 80)

Odesłanie:

Sąd Pierwszej Instancji: sprawa T‑328/01 Robinson przeciwko Parlamentowi, 21 stycznia 2004 r., RecFP s. I‑A‑5, II‑23, pkt 32, 33

3.      W sytuacji gdy akt, którego dotyczy żądanie stwierdzenia nieważności, powoduje powstanie korzyści dla osoby trzeciej, jak w przypadku wpisania na listę rezerwy kadrowej, decyzji o przyznaniu awansu lub decyzji o powołaniu na wolne stanowisko, do sądu należy uprzednie zbadanie, czy takie stwierdzenie nieważności nie stanowiłoby nadmiernej sankcji za działanie niezgodne z prawem.

W tym względzie należy zauważyć, że konsekwencje, które sąd Unii wiąże z niezgodnością z prawem, nie są jednakowe w przypadku konkursu i awansu. W istocie stwierdzenie nieważności wszystkich wyników konkursu stanowi co do zasady nadmierną sankcję za działania niezgodne z prawem, i to niezależnie od charakteru zaistniałych nieprawidłowości i doniosłości wynikających z nich następstw dla wyników konkursu.

Natomiast w kwestii awansów sąd wspólnotowy bada każdy konkretny przypadek. Po pierwsze, sąd ten bierze pod uwagę charakter niezgodnych z prawem działań. Jeżeli stwierdzona nieprawidłowość stanowi jedynie uchybienie proceduralne, które wpływa na sytuację jedynie konkretnego urzędnika, sąd uznaje a priori, że tego rodzaju nieprawidłowość nie uzasadnia cofnięcia decyzji o przyznaniu awansu, gdyż takowe stwierdzenie nieważności stanowiłoby nadmierną sankcję. Natomiast w przypadku uchybień materialnych, takich jak naruszenie prawa, które w całości podważa porównanie osiągnięć, sąd stwierdza co do zasady nieważność decyzji o przyznaniu awansu.

Po drugie, sąd wspólnotowy przystępuje do wyważenia interesów, przy którym uwzględnia, po pierwsze, interes zainteresowanych urzędników w tym, by w zgodzie z prawem i w całości przywrócić im prawo do ponownego porównania ich osiągnięć na podstawie prawidłowo zastosowanych kryteriów przewidzianych przez prawo, tak by w przyszłości nie musieli konkurować z urzędnikami, którzy zostali awansowani niezgodnie z prawem, oraz by stwierdzona przez sąd niezgodność z prawem nie miała ponownie miejsca. Następnie sąd bierze pod uwagę interesy urzędników, którzy zostali awansowani niezgodnie z prawem. Wprawdzie urzędnicy ci nie dysponują żadnym prawem nabytym do utrzymania w mocy swojego awansu, jeżeli decyzje w sprawie ich awansu obciążone są niezgodnością z prawem i zostały terminowo zaskarżone, jednak sąd uwzględnia mimo to okoliczność, że urzędnicy ci w dobrej wierze mogli żywić przekonania o zgodności z prawem decyzji o przyznaniu im awansu, w szczególności jeśli otrzymali od swych przełożonych pozytywne oceny, które miały charakter obiektywnie uzasadniający awans. Sąd musi mieć szczególny wzgląd na interesy tych urzędników również dlatego, że stanowią oni istotną grupę. Sąd wspólnotowy bada wreszcie interes służby, czyli w szczególności kwestię przestrzegania prawa, konsekwencje budżetowe braku stwierdzenia nieważności decyzji, które są niezgodne z prawem, ewentualne trudności w wykonaniu wyroku sądu, ewentualne szkody dla ciągłości służby i ryzyko pogorszenia się klimatu społecznego w ramach instytucji.

Rozważywszy różne występujące interesy, sąd postanawia w odniesieniu do każdego konkretnego przypadku o ewentualnym stwierdzeniu nieważności decyzji o przyznaniu awansu. Jeżeli sąd uznałby ostatecznie, że stwierdzenie nieważności decyzji w sprawie awansu stanowiłoby nadmierną sankcję za stwierdzoną niezgodność z prawem, może on w stosownym przypadku, celem zapewnienia w interesie strony skarżącej pełnej skuteczności (effet utile) wyroku stwierdzającego nieważność decyzji o odmowie awansowania, skorzystać z nieograniczonego prawa orzekania w sporach o charakterze majątkowym i, nawet z urzędu, nakazać instytucji wypłatę odszkodowania.

(zob. pkt 82–90)

Odesłanie:

Trybunał: sprawa 24/79 Oberthür przeciwko Komisji, 5 czerwca 1980 r., Rec. s. 1743, pkt 11, 13, 14; sprawa 293/87 Vainker przeciwko Parlamentowi, 17 stycznia 1989 r., Rec. s. 23

Sąd Pierwszej Instancji: sprawy połączone T‑32/89 i T‑39/89 Marcopoulos przeciwko Trybunałowi Sprawiedliwości, 22 czerwca 1990 r., Rec. s. II‑281; sprawa T‑68/91 Barbi przeciwko Komisji, 10 lipca 1992 r., Rec. s. II‑2127, pkt 36; sprawa T‑44/91 Smets przeciwko Komisji, 17 marca 1994 r., RecFP s. I‑A‑97, II‑319; sprawa T‑144/95 Michaël przeciwko Komisji, 21 listopada 1996 r., RecFP s. I‑A‑529, II‑1429; sprawa T‑202/99 Rappe przeciwko Komisji, 5 października 2000 r., RecFP s. I‑A‑201, II‑911; ww. sprawa Robinson przeciwko Parlamentowi; sprawa T‑281/01 Huygens przeciwko Komisji, 6 lipca 2004 r., Zb.Orz.SP s. I‑A‑203, II‑903; sprawa T‑311/04 Buendía Sierra przeciwko Komisji, 19 października 2006 r., Zb.Orz. s. II‑4137, pkt 349