WYROK SĄDU DO SPRAW SŁUŻBY PUBLICZNEJ
(pierwsza izba)

z dnia 27 listopada 2007 r.

Sprawa F‑122/06

Anton Pieter Roodhuijzen

przeciwko

Komisji Wspólnot Europejskich

Służba publiczna – Urzędnicy – Zabezpieczenie społeczne – Wspólny system ubezpieczenia chorobowego – Konkubinat – Artykuł 72 regulaminu pracowniczego – Artykuł 1 załącznika VII do regulaminu pracowniczego – Artykuł 12 przepisów wspólnych dotyczących ubezpieczenia chorobowego

Przedmiot: Skarga wniesiona na podstawie art. 236 WE i 152 EWEA, w której A.P. Roodhuijzen wnosi o stwierdzenie nieważności decyzji Komisji z dnia 28 lutego 2006 r., potwierdzonej w dniu 20 marca 2006 r., o nieuznaniu jego konkubinatu z Marią Heleną Astrid Hart, a w konsekwencji o odmowie tej ostatniej prawa do korzystania ze wspólnego systemu ubezpieczenia chorobowego, jak również decyzji oddalającej jego zażalenie, wydanej przez organ powołujący w dniu 12 lipca 2006 r.

Orzeczenie: Stwierdza się nieważność decyzji Komisji z dnia 28 lutego 2006 r., potwierdzonej w dniu 20 marca 2006 r., o nieuznaniu związku skarżącego z M.H.A. Hart za konkubinat na potrzeby korzystania ze wspólnego systemu ubezpieczenia chorobowego Wspólnot Europejskich. Komisja zostaje obciążona kosztami postępowania.

Streszczenie

Urzędnicy – Zabezpieczenie społeczne – Ubezpieczenie zdrowotne – Podmiotowy zakres stosowania – Osoba pozostająca w konkubinacie z urzędnikiem

(regulamin pracowniczy urzędników, art. 72; załącznik VII, art. 1 ust. 2 lit. c), art. 2 ust. 4; rozporządzenie Rady nr 723/2004; przepisy dotyczące ubezpieczenia chorobowego, art. 12)

Z samej treści art. 72 regulaminu pracowniczego, dotyczącego wspólnego systemu ubezpieczenia chorobowego Wspólnot Europejskich wynika, że dla zdefiniowania pojęcia „osoba pozostająca w konkubinacie z urzędnikiem” przepis ten odsyła bezpośrednio do trzech pierwszych przesłanek zawartych w art. 1 ust. 2 lit. c) załącznika VII do regulaminu pracowniczego, gdzie kwestia rejestracji związku zawarta w zdaniu wprowadzającym art. 1 ust. 2 lit. c) załącznika VII do regulaminu pracowniczego nie może być uznana za uprzednią przesłankę. Gdyby prawodawca pragnął inaczej uregulować tę kwestię, art. 72 regulaminu pracowniczego i art. 12 wspólnych przepisów nie odwoływałyby się odpowiednio do partnera urzędnika „pozostającego w konkubinacie” i „uznanego”, lecz do jego partnera „zarejestrowanego”, które to pojęcie zostało użyte w art. 1 ust. 2 lit. c) załącznika VII do regulaminu pracowniczego; należy ponadto zauważyć, że motyw 8 rozporządzenia Rady (WE, Euratom) nr 723/2004 z dnia 22 marca 2004 r. zmieniającego Regulamin pracowniczy urzędników Wspólnot Europejskich i Warunki zatrudnienia innych pracowników Wspólnot Europejskich (Dz.U. L 124, str. 1), dotyczący rozciągania praw przysługujących parom małżeńskim na inne rodzaje związków niż małżeństwo, dotyczy „[u]rzędnik[ów] pozostający[ch] w związku nieformalnym [konkubinacie] uznanym przez państwo członkowskie za związek stały”, bez wspominania w jakikolwiek sposób wymogów dotyczących rejestracji danego związku. W tym samym kontekście w istocie nie ma żadnej różnicy między pojęciem osoby pozostającej w konkubinacie z urzędnikiem, o którym mowa w art. 72 regulaminu pracowniczego, a pojęciem uznanego partnera urzędnika w rozumieniu art. 12 wspólnych przepisów.

Dlatego do zadań sądu wspólnotowego należy kontrola przestrzegania jedynie trzech pierwszych przesłanek z art. 1 ust. 2 lit. c) załącznika VII do regulaminu pracowniczego do celów podjęcia decyzji o rozszerzeniu prawa do korzystania ze wspólnego systemu ubezpieczenia chorobowego na partnera pozostającego w konkubinacie z urzędnikiem.

Pierwsza z tych przesłanek stanowi, że para musi przedstawić dokument urzędowy, uznany za takowy przez państwo członkowskie lub przez właściwe władze państwa członkowskiego, potwierdzający status konkubinatu. Przesłanka ta składa się z trzech części:

– pierwsza część dotyczy przedstawienia dokumentu urzędowego dotyczącego stanu cywilnego osób;

– druga część nakłada obowiązek tego, aby ów dokument urzędowy został uznany jako taki przez państwo członkowskie;

– wreszcie w trzeciej części wymaga się, aby ten dokument urzędowy dotyczący stanu cywilnego osób potwierdzał status konkubinatu zainteresowanych osób.

Kwestia tego, czy dwie osoby znajdują się w sytuacji osób pozostających w konkubinacie w rozumieniu trzeciej części przesłanki, nie należy do wyłącznej oceny organów krajowych państwa członkowskiego. Dlatego nie można spełniać przesłanki statusu konkubinatu z tego tylko tytułu, że dokument urzędowy uznany za takowy przez państwo członkowskie potwierdza istnienie takiego statusu.

Natomiast aby wchodzić w zakres stosowania art. 72 regulaminu pracowniczego i art. 12 przepisów dotyczących ubezpieczenia chorobowego urzędników związek powinien wykazywać pewne podobieństwa z małżeństwem. To pod tym kątem trzecia część pierwszej przesłanki powinna być pojmowana jako obejmująca trzy przesłanki bardziej szczegółowe o charakterze kumulatywnym. Przede wszystkim owa trzecia część spornej przesłanki zakłada – o czym świadczy samo wyrażenie użyte we właściwym przepisie regulaminu – że partnerzy powinni tworzyć parę, czyli związek dwóch osób, w przeciwieństwie do innych związków osób. Następnie użycie słowa „status” dowodzi, że stosunek partnerów powinien mieć charakter publiczny i formalny. Łącząc się po części z pierwszą częścią pierwszej przesłanki, dotyczącą przedstawienia urzędowego dokumentu stwierdzającego stan cywilny tych osób, przesłanka dotycząca statusu osób pozostających w konkubinacie wykracza jednak pozy zwykły wymóg dokumentu urzędowego. Wreszcie pojęcie osób pozostających w konkubinacie należy pojmować jako określające sytuację, w której partnerzy dzielą wspólne życie wykazujące cechy pewnej stabilności i w ramach którego są oni związani wzajemnymi prawami i obowiązkami wynikającymi z ich wspólnego życia.

Co więcej, taka wykładnia pozostaje w zgodzie z ewolucją obyczajów i społeczeństwa. W tym względzie rozszerzenie prawa do korzystania ze wspólnego systemu ubezpieczenia chorobowego na stałego partnera urzędnika realizuje cele solidarności i spójności społecznej, które różnią się od celów zamierzonych przez przepisy przyznające urzędnikom korzyści czysto finansowe w formie dodatku do wynagrodzenia, takie jak dla przykładu dodatek na gospodarstwo domowe dla partnera urzędnika, o którym mowa w art. 1 ust. 2 lit. c) załącznika VII do regulaminu pracowniczego; dlatego też nie jest nierozsądne to, iż korzyści te są obwarowane surowszymi przesłankami, jeśli chodzi o stosunek łączący urzędnika z partnerem niebędącym jego małżonkiem, w stosunku do tych, jakim podlega przywilej rozszerzenia stosowania wspólnego systemu ubezpieczenia chorobowego na owego partnera.

(zob. pkt 29, 30, 32, 35–40, 49)