Language of document : ECLI:EU:C:2018:248

Sprawa C550/16

A
i
S

przeciwko

Staatssecretaris van Veiligheid en Justitie

(wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez rechtbank Den Haag)

Odesłanie prejudycjalne – Prawo do łączenia rodzin – Dyrektywa 2003/86/WE – Artykuł 2 lit. f) – Pojęcie osoby małoletniej pozbawionej opieki – Artykuł 10 ust. 3 lit. a) – Prawo uchodźcy do łączenia rodziny przysługujące w odniesieniu do rodziców – Uchodźca, który nie ukończył 18 lat w dniu wjazdu na terytorium państwa członkowskiego i w dniu złożenia wniosku o udzielenie azylu, lecz pełnoletni w dniu wydania decyzji przyznającej azyl i w dniu złożenia wniosku o łączenie rodziny – Data rozstrzygająca przy ocenie posiadania statusu małoletniego przez zainteresowanego

Streszczenie – wyrok Trybunału (druga izba) z dnia 12 kwietnia 2018 r.

1.        Prawo Unii Europejskiej – Wykładnia – Przepis niezawierający jakiegokolwiek wyraźnego odesłania do prawa państw członkowskich – Wykładnia autonomiczna i jednolita – Stosowanie do ustalania daty pozwalającej na ocenę posiadającego status małoletniego „pozbawionego opieki” uchodźcy, w rozumieniu dyrektywy 2003/86

[dyrektywa Rady 2003/86, art. 2 lit. f)]

2.        Kontrole graniczne, azyl i imigracja – Polityka imigracyjna – Prawo do łączenia rodzin – Dyrektywa 2003/86 – Łączenie rodzin uchodźców – Pojęcie „osoby małoletniej pozbawionej opieki” – Uchodźca, który nie ukończył 18 lat w dniu wjazdu na terytorium państwa członkowskiego i w dniu złożenia wniosku o udzielenie azylu w tym państwie, lecz pełnoletni w trakcie procedury azylowej – Włączenie

[dyrektywa Rady 2003/86, art. 2 lit. f), art. 10 ust. 3 lit. a)]

1.      Zobacz tekst orzeczenia.

(zob. pkt 39–45)

2.      Artykuł 2 lit. f) dyrektywy Rady 2003/86/WE z dnia 22 września 2003 r. w sprawie prawa do łączenia rodzin w związku z art. 10 ust. 3 lit. a) tej dyrektywy należy interpretować w ten sposób, że jako „osobę nieletnią [małoletnią]” w rozumieniu tego przepisu należy zakwalifikować obywatela państwa trzeciego lub bezpaństwowca, który nie ukończył 18 lat w dniu wjazdu na terytorium państwa członkowskiego i w dniu złożenia przez niego wniosku o udzielenie azylu w tym państwie, lecz który w toku procedury azylowej osiągnął pełnoletność i otrzymał następnie status uchodźcy.

O ile możliwość złożenia przez osobę ubiegającą się o azyl wniosku o łączenie rodziny na podstawie dyrektywy 2003/86 jest zatem uzależniona od przesłanki, aby w przedmiocie jej wniosku o udzielenie azylu wydano już ostateczną pozytywną decyzję, o tyle należy jednak stwierdzić, że przesłankę tę można łatwo wytłumaczyć okolicznością, że przed przyjęciem takiej decyzji niemożliwe jest ustalenie z pewnością, czy zainteresowany spełnia przesłanki przyznania mu statusu uchodźcy, który to status uzależnia z kolei możliwość ubiegania się o łączenie rodziny. A zatem po złożeniu wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej zgodnie z rozdziałem II dyrektywy 2011/95 każdemu obywatelowi państwa trzeciego lub każdemu bezpaństwowcowi, który spełnia materialnoprawne przesłanki określone w rozdziale III tej dyrektywy, przysługuje podmiotowe prawo ubiegania się o status uchodźcy i to nawet przed przyjęciem formalnej decyzji w tym względzie.

W tych okolicznościach uzależnienie wskazanego w art. 10 ust. 3 lit. a) dyrektywy 2003/86 prawa do łączenia rodziny od momentu, w którym właściwy organ krajowy przyjmie formalną decyzję przyznającą status uchodźcy danej osobie i, w konsekwencji, od szybkości rozpatrywania wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej przez ten organ, podważałoby skuteczność (effet utile) tego przepisu i byłoby niezgodne nie tylko z celem tej dyrektywy, jakim jest wspieranie łączenia rodziny i przyznanie w tym względzie szczególnej ochrony uchodźcom, w szczególności małoletnim bez opieki, lecz także z zasadami równego traktowania i pewności prawa. Przeciwnie, przyjęcie daty złożenia wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej jako daty, do której należy się odnieść, aby ocenić wiek uchodźcy dla celów stosowania art. 10 ust. 3 lit. a) dyrektywy 2003/86, umożliwia zapewnienie identycznego i przewidywalnego traktowania wszystkich wnioskodawców znajdujących się w takiej samej sytuacji pod względem chronologicznym, gwarantując, iż powodzenie wniosku o łączenie rodziny będzie zasadniczo zależeć od okoliczności związanych z wnioskodawcą, a nie z administracją, takich jak okres rozpatrywania wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej lub wniosku o łączenie rodziny (zob. analogicznie wyrok z dnia 17 lipca 2014 r., Noorzia, C‑338/13, EU:C:2014:2092, pkt 17).

Wprawdzie ze względu na to, że – jak twierdzą rząd niderlandzki i Komisja – możliwość powoływania się przez uchodźcę posiadającego status małoletniego pozbawionego opieki w momencie złożenia wniosku, lecz który uzyskał pełnoletność w toku procedury, na ów przepis bez żadnego ograniczenia czasowego w celu skorzystania z łączenia rodziny byłaby niezgodna z celem zamierzonym w art. 10 ust. 3 lit. a) dyrektywy 2003/86, powinien on złożyć wniosek o łączenie rodziny w rozsądnym terminie. Dla celów określenia takiego rozsądnego terminu orientacyjny charakter ma rozstrzygnięcie przyjęte przez prawodawcę Unii w podobnym kontekście określonym w art. 12 ust. 1 akapit trzeci tej dyrektywy, w związku z czym należy stwierdzić, że sformułowany na podstawie art. 10 ust. 3 lit. a) wspomnianej dyrektywy wniosek o łączenie rodziny powinien w takiej sytuacji, co do zasady, zostać złożony w terminie trzech miesięcy od dnia, w którym dany „małoletni” uzyskał status uchodźcy.

(zob. pkt 51, 54, 55, 60, 61, 64; sentencja)