Sprawa C‑451/16

MB

przeciw

Secretary of State for Work and Pensions

(wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Supreme Court of the United Kingdom)

Odesłanie prejudycjalne – Dyrektywa 79/7/EWG – Równość traktowania kobiet i mężczyzn w dziedzinie zabezpieczenia społecznego – Krajowy system emerytur państwowych – Warunki uznawania zmiany płci – Uregulowanie krajowe uzależniające uznanie zmiany płci od unieważnienia małżeństwa zawartego przed tą zmianą – Odmowa przyznania emerytury państwowej osobie, która zmieniła płeć, z chwilą osiągnięcia przez nią wieku emerytalnego przewidzianego dla osób przynależących do nabytej przez nią płci – Dyskryminacja bezpośrednia ze względu na płeć

Streszczenie – wyrok Trybunału (wielka izba) z dnia 26 czerwca 2018 r.

Polityka społeczna – Równość traktowania kobiet i mężczyzn w dziedzinie zabezpieczenia społecznego – Dyrektywa 79/7 – Ustawodawstwo krajowe odmawiające przyznanie emerytury na warunkach przewidzianych dla kobiet osobie, która zgodnie z prawem zmieniła płeć z męskiej na żeńską, ze względu na istnienie małżeństwa zawartego przed tą zmianą płci – Osoba znajdująca się w sytuacji porównywalnej z osobą, która zachowała swą płeć określoną w chwili urodzenia i znajduje się w związku małżeńskim – Odmienne traktowanie – Niedopuszczalność

[dyrektywa Rady 79/7, art. 3 ust. 1 lit. a), art. 4 ust. 1, art. 7 ust. 1 lit. a)]

Dyrektywę Rady 79/7/EWG z dnia 19 grudnia 1978 r. w sprawie stopniowego wprowadzania w życie zasady równego traktowania kobiet i mężczyzn w dziedzinie zabezpieczenia społecznego, a w szczególności jej art. 4 ust. 1 tiret pierwsze w związku z jej art. 3 ust. 1 lit. a) tiret trzecie oraz art. 7 ust. 1 lit. a), należy interpretować w ten sposób, że stoi ona na przeszkodzie uregulowaniu krajowemu, które wymaga od osoby, która dokonała zmiany płci, spełnienia nie tylko kryteriów natury fizycznej, społecznej i psychologicznej, lecz również warunku niepozostawania w związku małżeńskim z osobą przynależącą do płci, którą nabyła w wyniku tej zmiany, aby móc ubiegać się o przyznanie emerytury państwowej z chwilą osiągnięcia ustawowego wieku emerytalnego przewidzianego dla osób przynależących do nabytej przez nią płci.

Oceny porównywalności tych sytuacji należy dokonywać nie w sposób ogólny i abstrakcyjny, lecz w sposób szczególny i konkretny, z uwzględnieniem wszystkich charakteryzujących te sytuacje czynników, w szczególności w świetle przedmiotu i celu uregulowania krajowego, w którym ustanowiono dane rozróżnienie, jak również zasad i celów dziedziny prawa, do której to uregulowanie krajowe należy (zob. podobnie wyroki: z dnia 16 grudnia 2008 r., Arcelor Atlantique et Lorraine i in., C‑127/07, EU:C:2008:728, pkt 25, 26; z dnia 16 lipca 2015 r., CEZ Razpredelenie Byłgarija, C‑83/14, EU:C:2015:480, pkt 89, 90; a także z dnia 9 marca 2017 r., Milkova, C‑406/15, EU:C:2017:198, pkt 56, 57 i przytoczone tam orzecznictwo).

W niniejszym przypadku z informacji wskazanych w postanowieniu odsyłającym wynika, że uregulowanie krajowe rozpatrywane w postępowaniu głównym ma na celu przyznanie emerytury państwowej „kategorii A”, o którą mogą ubiegać się osoby, które osiągnęły wiek emerytalny. Strony w postępowaniu Wydaje się więc, że celem ustawowego systemu emerytur państwowych rozpatrywanego w postępowaniu głównym jest zapewnienie ochrony na wypadek starości poprzez przyznanie zainteresowanej osobie indywidualnego prawa do emerytury nabywanego w zależności od składek odprowadzonych przez nią w toku kariery zawodowej, przy czym zapewnienie owej ochrony następuje niezależnie od stanu cywilnego tej osoby.

W świetle celu i warunków przyznawania takiej emerytury, wskazanych w poprzednim punkcie, sytuacje osoby, która zmieniła swą płeć po zawarciu związku małżeńskiego, oraz osoby, która zawarła związek małżeński i zachowała swą płeć biologiczną, są porównywalne.

Należy wobec tego stwierdzić, że uregulowanie krajowe rozpatrywane w postępowaniu głównym prowadzi do nierównego traktowania – bezpośrednio opartego na kryterium płci – osób, które zmieniły płeć po zawarciu związku małżeńskiego, w porównaniu do pozostających w związku małżeńskim osób, które zachowały swą płeć określoną w chwili urodzenia, mimo że osoby te znajdują się w porównywalnych sytuacjach.

(zob. pkt 42–44, 48, 53; sentencja)