WYROK SĄDU DO SPRAW SŁUŻBY PUBLICZNEJ
(druga izba)
z dnia 4 czerwca 2009 r.
Sprawy połączone F-134/07 i F-8/08
Vahan Adjemian i in.
przeciwko
Komisji Wspólnot Europejskich
Służba publiczna – Personel kontraktowy – Czas trwania umowy – Artykuł 88 WZIP – Decyzja Komisji z dnia 28 kwietnia 2004 r. w sprawie maksymalnego czasu zatrudnienia niestałego personelu w służbach Komisji – Dyrektywa 1999/70 – Zastosowanie względem instytucji
Przedmiot: Skarga wniesiona na podstawie art. 236 WE i art. 152 EWEA, w której w sprawie F‑134/07 V. Adjemian i 180 innych członków personelu kontraktowego Komisji żądają: stwierdzenia niezgodności z prawem decyzji Komisji, w szczególności decyzji z dnia 28 kwietnia 2004 r., dotyczących maksymalnego czasu zatrudnienia personelu w jej służbach, a w razie potrzeby również stwierdzenia niezgodności z prawem art. 88 Warunków zatrudnienia innych pracowników Wspólnot Europejskich w zakresie, w jakim przepis ten ogranicza czas trwania umów o pracę personelu pomocniczego; stwierdzenia nieważności odmownych decyzji Komisji z dnia 22 sierpnia, 5 września, 30 października i z dnia 28 listopada 2007 r. w sprawie zawarcia umowy o pracę bądź przedłużenia zatrudnienia skarżących na czas nieokreślony; stwierdzenia nieważności, o ile zaistnieje taka potrzeba, decyzji Komisji określających warunki zatrudnienia skarżących w zakresie, w jakim ich zatrudnienie lub przedłużenie zatrudnienia ogranicza się do określonego czasu; w sprawie F‑8/08, C. Renier żąda stwierdzenia nieważności decyzji Komisji z dnia 11 kwietnia 2007 r. w zakresie, w jakim ogranicza ona czas trwania jej umowy w charakterze pracownika kontraktowego do okresu od dnia 16 kwietnia 2007 r. do dnia 15 grudnia 2008 r.
Orzeczenie: Sprawa F‑134/07 Adjemian i in. przeciwko Komisji i sprawa F‑8/08 Renier przeciwko Komisji zostają połączone do celów wydania wyroku. Skargi zostają oddalone. V. Adjemian, E. Adorno i A. Baranzini oraz 178 pozostałych skarżących, których nazwiska zostały wymienione w załącznikach I, II i III do niniejszego wyroku pokrywają całość kosztów postępowania w sprawie F‑134/07, czyli swoje własne koszty oraz koszty poniesione przez Komisję w tej sprawie. C. Renier pokrywa całość kosztów postępowania w sprawie F‑8/08, czyli swoje własne koszty oraz koszty poniesione przez Komisję w tej sprawie. Rada Unii Europejskiej, interwenient popierający wnioski Komisji w obu sprawach, pokrywa własne koszty.
Streszczenie
1. Postępowanie – Skarga wszczynająca postępowanie – Wymogi formalne – Określenie przedmiotu sporu – Zwięzłe przedstawienie powołanych zarzutów
(statut Trybunału Sprawiedliwości, art. 21 akapit pierwszy, załącznik I, art. 7 ust. 3; regulamin postępowania przed Sądem do spraw Służby Publicznej, art. 35 § 1 lit. e))
2. Akty instytucji – Dyrektywy – Bezpośrednie nałożenie obowiązków na instytucje Wspólnoty w ich stosunkach z personelem – Wyłączenie – Możliwość powołania się na daną podstawę prawną
(art. 10 WE, 249 WE)
3. Polityka społeczna – Porozumienie ramowe w sprawie pracy na czas określony zawarte przez UNICE, CEEP oraz ETUC – Dyrektywa 1999/70 – Stabilność zatrudnienia
(karta praw podstawowych, art. 30; dyrektywa Rady 1999/70)
4. Urzędnicy – Warunki zatrudnienia innych pracowników – Członek personelu kontraktowego do zadań pomocniczych
(warunki zatrudnienia innych pracowników, art. 88)
5. Akty instytucji – Uzasadnienie – Obowiązek – Zakres – Utworzenie nowej kategorii personelu kontraktowego
(art. 253 WE; warunki zatrudnienia innych pracowników, art. 3a, 3b; rozporządzenie Rady nr 723/2004)
1. Na podstawie art. 35 § 1 lit. e) regulaminu postępowania przed Sądem do spraw Służby Publicznej skarga powinna wskazywać powołane zarzuty i argumenty co do prawa i stanu faktycznego. Elementy te winny być na tyle jasne i precyzyjne, by umożliwiały stronie pozwanej przygotowanie obrony, a Sądowi rozstrzygnięcie w przedmiocie skargi, jeśli zajdzie taka potrzeba bez dodatkowych informacji. W celu zagwarantowania pewności prawa i prawidłowego administrowania wymiarem sprawiedliwości, aby skarga była dopuszczalna, konieczne jest, by istotne okoliczności faktyczne i prawne, będące podstawą jej złożenia, wynikały w sposób spójny i zrozumiały z samej treści skargi. Jest tak tym bardziej, że zgodnie z art. 7 ust. 3 załącznika I do statutu Trybunału Sprawiedliwości część pisemna postępowania przed Sądem do spraw Służby Publicznej obejmuje zasadniczo tylko jedną wymianę pism procesowych, chyba że Sąd ten postanowi inaczej. Ta specyficzna cecha postępowania przed Sądem do spraw Służby Publicznej wyjaśnia, dlaczego – w odróżnieniu od rozwiązań przyjętych w postępowaniu przed Sądem Pierwszej Instancji lub Trybunałem Sprawiedliwości zgodnie z art. 21 akapit pierwszy statutu Trybunału – zarzuty i argumenty nie mogą być przedstawione w skardze w streszczonej formie.
(zob. pkt 76)
Odesłanie:
Sąd Pierwszej Instancji: sprawa T‑85/92 De Hoe przeciwko Komisji, 28 kwietnia 1993 r., Rec. s. II‑523, pkt 20
Sąd do spraw Służby Publicznej: sprawa F‑1/08 Nijs przeciwko Trybunałowi Obrachunkowemu, 26 czerwca 2008 r., Zb.Orz.SP s. I‑A‑1‑0000, II‑A‑1‑0000, pkt 24, 25, odwołanie w toku przed Sądem Pierwszej Instancji, sprawa T‑376/08 P
2. Nie można uznać, by dyrektywy, adresowane do państw członkowskich, a nie do instytucji Wspólnoty, nakładały jako takie obowiązki na instytucje w stosunkach z zatrudnionym przez nie personelem. Jednakże to twierdzenie nie może wykluczyć wszelkiej możliwości powoływania się na dyrektywę w stosunkach łączących instytucje z ich urzędnikami lub pracownikami. Po pierwsze, przepisy dyrektywy mogą bowiem wiązać instytucję w sposób pośredni, jeżeli stanowią wyraz ogólnej zasady prawa wspólnotowego, którą instytucja zobowiązana jest jako taką stosować. Po drugie, dyrektywa może wiązać instytucję wówczas, gdy w ramach swojej niezależności organizacyjnej oraz w ramach regulaminu pracowniczego instytucja ta postanawia wykonać szczególne zobowiązanie określone przez dyrektywę lub gdy akt generalny mający zastosowanie wewnętrzne odsyła wyraźnie do przepisów przyjętych przez prawodawcę wspólnotowego na podstawie traktatów. Po trzecie, instytucje jako pracodawcy, powinny, zgodnie z zasadą lojalnej współpracy ciążącą na nich na podstawie art. 10 akapit drugi WE, uwzględniać przepisy prawne przyjęte na szczeblu wspólnotowym.
(zob. pkt 86, 90–93)
Odesłanie:
Trybunał: sprawa C‑25/02 Rinke, 9 września 2003 r., Rec. s. I‑8349, pkt 24, 25–28
Sąd Pierwszej Instancji: sprawa T‑495/04 Belfass przeciwko Radzie, 21 maja 2008 r., Zb.Orz. s. II‑781, pkt 43
Sąd do spraw Służby Publicznej: sprawa F‑65/07 Aayhan i in. przeciwko Parlamentowi, 30 kwietnia 2009 r., Zb.Orz.SP s. I‑A‑1‑0000, II‑A‑1‑0000, pkt 116, 118
3. O ile stabilność zatrudnienia jest uznana za ważny element ochrony pracowników, nie stanowi ogólnej zasady prawa, w świetle której należy oceniać zgodność z prawem aktu danej instytucji. W szczególności ani z dyrektywy 1999/70 dotyczącej Porozumienia ramowego w sprawie pracy na czas określony, zawartego przez UNICE, CEEP oraz ETUC, ani z samego porozumienia ramowego nie wynika w żaden sposób, że stabilność zatrudnienia została przyjęta za ogólnie obowiązującą normę prawa. Ponadto motywy 6 i 7 dyrektywy, podobnie jak akapit pierwszy preambuły i motyw 5 samego porozumienia ramowego, kładą nacisk na konieczność zachowania równowagi pomiędzy elastycznością i bezpieczeństwem zatrudnienia. Ponadto porozumienie ramowe nie ustanawia ogólnego obowiązku, po danej liczbie przedłużeń umów na czas określony lub upływu danego okresu świadczenia pracy, przekształcenia tych umów o pracę w umowy o pracę na czas nieokreślony.
Stabilność zatrudnienia stanowi natomiast dążenie sygnatariuszy porozumienia ramowego, którego klauzula 1 lit. b) stanowi, że jego celem jest „ustanowienie ram dla zapobiegania nadużyciom wynikającym z wykorzystywania kolejnych umów lub stosunków pracy zawieranych na czas określony”.
Ponadto, o ile art. 30 karty praw podstawowych przewiduje, że „każdy pracownik ma prawo do ochrony w przypadku nieuzasadnionego zwolnienia z pracy”, o tyle przepis ten nie wyklucza zawierania kolejnych umów na czas określony. Co więcej, koniec umowy o pracę na czas określony, z prostego faktu, że dobiegła ona zakończenia, nie stanowi zwolnienia we właściwym znaczeniu, które powinno być szczegółowo uzasadnione w świetle przydatności do pracy, zachowania czy zapotrzebowania dla funkcjonowania instytucji.
(zob. pkt 99, 100, 104)
Odesłanie:
Trybunał: sprawa C‑144/04 Mangold, 22 listopada 2005 r., Zb.Orz. s. I‑9981, pkt 64; sprawa C‑212/04 Adeneler i in., 4 lipca 2006 r., Zb.Orz. s. I‑6057, pkt 91; sprawa C‑53/04 Marrosu i Sardino, 7 września 2006 r., Zb.Orz. s. I‑7213, pkt 47; sprawa C‑268/06 Impact, 15 kwietnia 2008 r., Zb.Orz. s. I‑2483, pkt 87
Sąd do spraw Służby Publicznej: ww. sprawa Aayhan i in. przeciwko Parlamentowi, pkt 115
4. Każde zatrudnienie członka personelu kontraktowego do zadań pomocniczych winno odpowiadać przejściowym lub okresowym potrzebom. W ramach administracji zatrudniającej liczny personel nieuniknione jest powtarzanie się takich potrzeb z uwagi na, między innymi, brak dyspozycyjności urzędników, okazjonalne zwiększenie się ilości pracy lub z uwagi na konieczność sporadycznego korzystania przez każdą z dyrekcji generalnych z usług osób ze szczególnymi kwalifikacjami i umiejętnościami. Okoliczności te stanowią obiektywne powody uzasadniające zarówno określony czas trwania umów o pracę personelu pomocniczego, jak i ich przedłużanie w zależności od pojawienia się potrzeb.
(zob. pkt 132)
Odesłanie:
Trybunał: sprawa C‑150/03 P Hectors przeciwko Parlamentowi, 23 września 2004 r., Zb.Orz. s. I‑8691, opinia rzecznika generalnego M. Ruiza-Jaraba Colomera, s. I‑8694, pkt 25
5. Ponieważ uzasadnienie aktu o charakterze generalnym może ograniczać się do wskazania ogólnej sytuacji, która doprowadziła do jego przyjęcia, a także ogólnych celów, które poprzez ten akt mają zostać osiągnięte, i – jeśli akt ten wskazuje istotę celu realizowanego przez instytucję – wymaganie szczegółowego uzasadnienia dla różnych technik, na których zastosowanie się zdecydowano, byłoby nadmierne, to uzasadnienie do rozporządzenia nr 723/2004 zmieniającego Regulamin pracowniczy urzędników Wspólnot Europejskich i Warunki zatrudnienia innych pracowników Wspólnot Europejskich, jakkolwiek zwięzłe, jest wystarczające w odniesieniu do realizowanego celu w związku z utworzeniem nowej kategorii personelu kontraktowego w rozumieniu art. 3a i 3b warunków zatrudnienia innych pracowników.
(zob. pkt 139, 141)
Odesłanie:
Sąd do spraw Służby Publicznej: sprawa F‑43/05 Chassagne przeciwko Komisji, 23 stycznia 2007 r., Zb.Orz.SP s. I‑A‑1‑0000, II‑A‑1‑0000, pkt 105, 106 i przytoczone tam orzecznictwo