Language of document : ECLI:EU:T:2019:95

WYROK SĄDU (dziewiąta izba)

z dnia 14 lutego 2019 r.(*)

Znak towarowy Unii Europejskiej – Zgłoszenie graficznego unijnego znaku towarowego przedstawiającego serce – Bezwzględna podstawa odmowy rejestracji – Brak charakteru odróżniającego – Artykuł 7 ust. 1 lit. b) rozporządzenia (UE) 2017/1001

W sprawie T‑123/18

Bayer Intellectual Property GmbH, z siedzibą w Monheim am Rhein (Niemcy), reprezentowana przez V. von Bomhard i J. Fuhrmanna,

strona skarżąca,

przeciwko

Urzędowi Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO), reprezentowanemu przez A. Graul, S. Hannego i D. Walicką, działających w charakterze pełnomocników,

strona pozwana,

mającej za przedmiot skargę na decyzję Pierwszej Izby Odwoławczej EUIPO z dnia 7 grudnia 2017 r. (sprawa R 145/2017‑1) dotyczącą rejestracji oznaczenia graficznego przedstawiającego serce jako unijnego znaku towarowego,

SĄD (dziewiąta izba),

w składzie: S. Gervasoni, prezes, K. Kowalik-Bańczyk (sprawozdawca) i C. Mac Eochaidh, sędziowie,

sekretarz: E. Coulon,

po zapoznaniu się ze skargą złożoną w sekretariacie Sądu w dniu 27 lutego 2018 r.,

po zapoznaniu się z odpowiedzią na skargę złożoną przez EUIPO w sekretariacie Sądu w dniu 15 maja 2018 r.,

uwzględniwszy, że w terminie trzech tygodni od dnia powiadomienia stron o zakończeniu pisemnego etapu postępowania nie wpłynął wniosek stron o wyznaczenie rozprawy, i postanowiwszy, na podstawie art. 106 § 3 regulaminu postępowania przed Sądem, orzec w przedmiocie skargi bez przeprowadzenia ustnego etapu postępowania,

wydaje następujący

Wyrok

 Okoliczności powstania sporu

1        W dniu 27 lipca 2016 r. skarżąca, Bayer Intellectual Property GmbH, dokonała w Urzędzie Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO) zgłoszenia unijnego znaku towarowego na podstawie rozporządzenia Rady (WE) nr 207/2009 z dnia 26 lutego 2009 r. w sprawie znaku towarowego Unii Europejskiej (Dz.U. 2009, L 78, s. 1), ze zmianami [zastąpionego rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1001 z dnia 14 czerwca 2017 r. w sprawie znaku towarowego Unii Europejskiej (Dz.U. 2017, L 154, s. 1)].

2        Znakiem towarowym, dla którego wystąpiono o rejestrację, jest następujące oznaczenie graficzne:

Image not found

3        Usługi, dla których wniesiono o rejestrację, należą do klas 42 i 44 w rozumieniu Porozumienia nicejskiego dotyczącego międzynarodowej klasyfikacji towarów i usług dla celów rejestracji znaków z dnia 15 czerwca 1957 r., ze zmianami, i dla każdej z tych klas odpowiadają następującemu opisowi:

–        klasa 42: „przeprowadzanie badań naukowych w dziedzinie chorób układu krążenia”;

–        klasa 44: „usługi medyczne w dziedzinie chorób układu krążenia”.

4        Decyzją z dnia 24 listopada 2016 r. ekspert, na podstawie art. 7 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 207/2009 [obecnie art. 7 ust. 1 lit. b) rozporządzenia 2017/1001], odmówił rejestracji zgłoszonego znaku towarowego dla usług wskazanych w pkt 3 powyżej.

5        W dniu 20 stycznia 2017 r. skarżąca, działając na podstawie art. 58–64 rozporządzenia nr 207/2009 (obecnie art. 66–71 rozporządzenia 2017/1001), wniosła do EUIPO odwołanie od decyzji eksperta.

6        Na mocy decyzji z dnia 7 grudnia 2017 r. (zwanej dalej „zaskarżoną decyzją”) Pierwsza Izba Odwoławcza EUIPO oddaliła wniesione przez skarżącą odwołanie w oparciu o art. 7 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 2017/1001 z tym uzasadnieniem, że zgłoszony znak towarowy jest postrzegany przez właściwy krąg odbiorców jako przedstawienie serca, a w konsekwencji jako odniesienie do faktu, że rozpatrywane usługi mają związek z kardiologią.

 Żądania stron

7        Skarżąca wnosi do Sądu o:

–        stwierdzenie nieważności zaskarżonej decyzji;

–        zmianę zaskarżonej decyzji poprzez uwzględnienie odwołania wniesionego od decyzji eksperta;

–        obciążenie EUIPO kosztami postępowania.

8        EUIPO wnosi do Sądu o:

–        oddalenie skargi;

–        obciążenie skarżącej kosztami postępowania.

 Co do prawa

9        Na poparcie skargi skarżąca podnosi w istocie dwa zarzuty, z których pierwszy dotyczy naruszenia art. 7 ust. 1 lit. b) rozporządzenia 2017/1001, zaś drugi – naruszenia zasad równego traktowania i dobrej administracji.

 W przedmiocie zarzutu pierwszego, dotyczącego naruszenia art. 7 ust. 1 lit. b) rozporządzenia 2017/1001

10      Na poparcie zarzutu pierwszego skarżąca wysuwa w istocie dwa zarzuty szczegółowe. W ramach pierwszego zarzutu szczegółowego skarżąca podnosi, że Izba Odwoławcza nie uwzględniła w swojej analizie wysokiego poziomu uwagi wykazywanego przez właściwy krąg odbiorców. W drugim zarzucie szczegółowym skarżąca poddaje krytyce fakt, że Izba Odwoławcza stwierdziła, iż zgłoszony znak towarowy jest pozbawiony charakteru odróżniającego.

11      EUIPO nie zgadza się z argumentami skarżącej.

 Uwagi wstępne

12      W myśl art. 7 ust. 1 lit. b) rozporządzenia 2017/1001 nie są rejestrowane znaki towarowe, które pozbawione są jakiegokolwiek charakteru odróżniającego. Artykuł 7 ust. 2 tego rozporządzenia przewiduje, że ustęp 1 stosuje się bez względu na fakt, że podstawy odmowy rejestracji istnieją tylko w części Unii.

13      Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem znak towarowy ma charakter odróżniający w rozumieniu art. 7 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 2017/1001, jeżeli pozwala na zidentyfikowanie towarów i usług, dla których wystąpiono o rejestrację, jako pochodzących z określonego przedsiębiorstwa, a tym samym na odróżnienie tych towarów i usług od towarów i usług innych przedsiębiorstw (zob. wyrok z dnia 12 lipca 2012 r., Smart Technologies/OHIM, C‑311/11 P, EU:C:2012:460, pkt 23 i przytoczone tam orzecznictwo).

14      Charakter odróżniający należy oceniać, po pierwsze, w stosunku do towarów lub usług, dla których wystąpiono o rejestrację znaku, a po drugie, z uwzględnieniem sposobu, w jaki postrzega go właściwy krąg odbiorców składający się z przeciętnych konsumentów tych towarów lub usług (zob. wyrok z dnia 12 lipca 2012 r., Smart Technologies/OHIM, C‑311/11 P, EU:C:2012:460, pkt 24 i przytoczone tam orzecznictwo).

15      To właśnie w świetle powyższych uwag należy zbadać kolejno dwa zarzuty szczegółowe podniesione przez skarżącą na poparcie zarzutu pierwszego.

 W przedmiocie pierwszego zarzutu szczegółowego, dotyczącego tego, że Izba Odwoławcza nie wzięła pod uwagę wysokiego poziomu uwagi wykazywanego przez właściwy krąg odbiorców

16      W ramach pierwszego zarzutu szczegółowego skarżąca podnosi, że chociaż Izba Odwoławcza słusznie wskazała, iż wykazywany przez właściwy krąg odbiorców poziom uwagi jest wysoki, to jednak nie wzięła pod uwagę tego poziomu uwagi przy dokonywaniu oceny charakteru odróżniającego zgłoszonego znaku towarowego.

17      W tym względzie należy przypomnieć, że znak towarowy powinien umożliwiać właściwemu kręgowi odbiorców odróżnienie oznaczonych nim towarów od towarów innych przedsiębiorstw bez konieczności wykazywania przez tych odbiorców szczególnej uwagi (zob. podobnie wyrok z dnia 7 października 2004 r., Mag Instrument/OHIM, C‑136/02 P, EU:C:2004:592, pkt 32), w związku z czym wymagany dla rejestracji znaku towarowego próg dystynktywności nie może zależeć od poziomu uwagi owych odbiorców (zob. podobnie i analogicznie wyrok z dnia 12 lipca 2012 r., Smart Technologies/OHIM, C‑311/11 P, EU:C:2012:460, pkt 48–50).

18      Powyższy brak wpływu poziomu uwagi wykazywanego przez właściwy krąg odbiorców na ocenę charakteru odróżniającego zgłoszonego znaku towarowego potwierdza ponadto fakt, że skarżąca nie precyzuje w skardze konsekwencji, jakie Izba Odwoławcza powinna była wyciągnąć z okoliczności, że w niniejszym wypadku właściwy krąg odbiorców wykazuje wysoki poziom uwagi.

19      W konsekwencji podnoszony w ramach zarzutu pierwszego pierwszy zarzut szczegółowy należy oddalić jako bezskuteczny.

 W przedmiocie drugiego zarzutu szczegółowego, dotyczącego braku charakteru odróżniającego zgłoszonego znaku towarowego

20      W ramach drugiego zarzutu szczegółowego skarżąca twierdzi, że Izba Odwoławcza błędnie stwierdziła, iż zgłoszony znak towarowy jest pozbawiony charakteru odróżniającego. Dokładniej rzecz ujmując, podnosi ona, że właściwy krąg odbiorców postrzega zgłoszony znak towarowy nie jako przedstawienie serca, ale jako przedstawienie litery „v” znajdującej się w słowie „vericiguat”. Skarżąca dodaje, że nawet jeśli założyć, iż zgłoszony znak towarowy byłby postrzegany jako przedstawienie serca, to Izba Odwoławcza tak czy inaczej nie uwzględniła niecodziennego charakteru tego znaku, zwłaszcza w świetle zwyczajów panujących w omawianym sektorze usług.

21      Po pierwsze, należy odnotować, że skarżąca nie kwestionuje przyjętej przez Izbę Odwoławczą definicji właściwego kręgu odbiorców, zgodnie z którą krąg odbiorców, względem którego należy rozpatrywać sposób postrzegania charakteru odróżniającego zgłoszonego znaku towarowego, składa się z odbiorców w Unii wyspecjalizowanych w dziedzinie chorób układu krążenia.

22      Po drugie, przede wszystkim należy stwierdzić, że omawiane usługi mają związek z chorobami układu krążenia.

23      Następnie warto zwrócić uwagę, że wbrew temu, co utrzymuje skarżąca, zgłoszony znak towarowy nie będzie prawdopodobnie postrzegany jako przedstawienie litery „v” znajdującej się w słowie „vericiguat”. Zagięty ku środkowi oznaczenia kształt dwóch końcówek czarnego elementu zgłoszonego znaku towarowego z jednej strony odbiega bowiem od zwyczajowego przedstawienia litery „v”, z drugiej strony zaś upodabnia je do przedstawienia serca. W tych okolicznościach i zważywszy na fakt, że omawiane usługi dotyczą serca, należy stwierdzić, iż zgłoszony znak towarowy będzie postrzegany przez właściwy krąg odbiorców jako przedstawienie serca, i to nawet gdyby zostało wykazane, że odbiorcy ci znają aktywny składnik vericiguat.

24      W konsekwencji należy stwierdzić – podobnie, jak uczyniła to Izba Odwoławcza – że właściwy krąg odbiorców będzie postrzegał zgłoszony znak towarowy jako wskazanie, iż omawiane usługi dotyczą serca, i to pomimo tego, że znak ten nie przedstawia fizjologicznego kształtu serca.

25      Wynika stąd, że Izba Odwoławcza prawidłowo stwierdziła, iż zgłoszony znak towarowy nie może wskazywać handlowego pochodzenia omawianych usług, a w konsekwencji nie jest odróżniający w rozumieniu art. 7 ust. 1 lit. b) rozporządzenia 2017/1001.

26      Argumenty skarżącej nie są w stanie podważyć tego wniosku.

27      Przede wszystkim Izbie Odwoławczej nie można zarzucić, iż nie oparła się na przywołanym w pkt 20 skargi orzecznictwie – zgodnie z którym znak towarowy, który znacząco odbiega od norm i zwyczajów panujących w danej branży, może mieć charakter odróżniający – w rozumieniu, w jakim orzecznictwo to zostało zastosowane w wyroku z dnia 15 grudnia 2016 r., Novartis/EUIPO (Przedstawienie zakrzywionej linii w kolorze szarym i przedstawienie zakrzywionej linii w kolorze zielonym) (T‑678/15 i T‑679/15, niepublikowanym, EU:T:2016:749, pkt 23, 24). Powyższe orzecznictwo dotyczy bowiem sytuacji, w której zgłoszony znak towarowy jest albo trójwymiarowym znakiem towarowym tworzonym przez wygląd oznaczonego nim towaru, albo graficznym znakiem towarowym stanowiącym dwuwymiarowe przedstawienie owego towaru. Tymczasem w niniejszej sprawie należy stwierdzić, że w zakresie, w jakim usługi nie mają jako takie namacalnej postaci, zgłoszony znak towarowy nie może zostać stworzony przez odwzorowanie omawianych usług czy ich dwuwymiarowe przedstawienie.

28      Co więcej, warto odnotować, że stylizowany charakter serca przedstawionego w zgłoszonym znaku towarowym nie może, niezależnie od wszystkiego, sam w sobie nadawać temu znakowi charakteru odróżniającego w rozumieniu art. 7 ust. 1 lit. b) rozporządzenia 2017/1001.

29      W tym względzie skarżąca podnosi w istocie, że stylizowany charakter serca przedstawionego w zgłoszonym znaku towarowym wynika, po pierwsze, z pogrubienia lewej dolnej części konturu tego serca, po drugie, z faktu, że to serce jest mniej symetryczne niż 306 przedstawień serca, które przywołała ona w postępowaniu przed Izbą Odwoławczą, i po trzecie, z faktu, że górna lewa część owego serca nie jest skierowana w dół.

30      Niemniej jednak należy stwierdzić, że powyższe cechy nie są w stanie wyrazić przekazu, który właściwy krąg odbiorców mógłby zapamiętać, w związku z czym zgłoszony znak towarowy będzie ograniczał się do wskazania właściwemu kręgowi odbiorców, że omawiane usługi mają związek z sercem. W konsekwencji, jak wynika z pkt 24 i 25 powyżej, należy stwierdzić, że pomimo stylizowanego charakteru serca przedstawionego w tym znaku, zgłoszony znak towarowy nie może wskazywać pochodzenia handlowego omawianych usług.

31      Ponadto nie można także uwzględnić argumentu skarżącej, zgodnie z którym w odróżnieniu od serca ukazanego w sposób pozbawiony stylizacji, serce przedstawione w zgłoszonym znaku towarowym ma charakter odróżniający, ponieważ nie przywołuje na myśl idei „uleczenia”. Takie twierdzenie, niepotwierdzone zresztą, nie pozwala bowiem na podważenie faktu, iż zgłoszony znak towarowy ograniczy się do wskazania właściwemu kręgowi odbiorców, że oznaczone nim usługi dotyczą serca.

32      W rezultacie powyższe wskazuje na to, że drugi zarzut szczegółowy pierwszego zarzutu nie jest zasadny. Wynika stąd, że należy oddalić ten zarzut szczegółowy, a co za tym idzie – zarzut pierwszy w całości.

 W przedmiocie zarzutu drugiego, dotyczącego naruszenia zasad równego traktowania i dobrej administracji

33      W ramach zarzutu drugiego skarżąca podnosi w istocie, że EUIPO naruszyło zasady równego traktowania i dobrej administracji, ponieważ odmówiło zarejestrowania zgłoszonego znaku towarowego, mimo iż wcześniej dopuściło do rejestracji identyczny znak towarowy oznaczający preparaty farmaceutyczne należące do klasy 5.

34      W tym względzie należy przypomnieć, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem EUIPO jest zobowiązane do wykonywania swoich kompetencji w zgodzie z zasadami ogólnymi prawa Unii. O ile mając na uwadze zasadę równego traktowania i zasadę dobrej administracji, EUIPO powinno przy rozpatrywaniu zgłoszenia brać pod uwagę decyzje wydane już w odniesieniu do podobnych zgłoszeń i ze szczególną uwagą rozważyć, czy w danym przypadku rozstrzygnięcie powinno brzmieć podobnie, o tyle stosowanie tych zasad należy jednak pogodzić z poszanowaniem zasady legalności. Ponadto ze względów pewności prawa i w szczególności dobrej administracji każde zgłoszenie do rejestracji musi zostać rozpatrzone w sposób dokładny i kompletny, tak aby uniknąć nieprawidłowego rejestrowania znaków towarowych. Owo badanie powinno mieć miejsce w każdym konkretnym przypadku. Rejestracja oznaczenia jako znaku towarowego zależy bowiem od specyficznych kryteriów, które znajdują zastosowanie w kontekście stanu faktycznego danej sprawy i służą weryfikacji, czy dane oznaczenie nie jest objęte podstawą odmowy rejestracji (zob. podobnie wyrok z dnia 10 marca 2011 r., Agencja Wydawnicza Technopol/OHIM, C‑51/10 P, EU:C:2011:139, pkt 73–77; postanowienie z dnia 26 maja 2016 r., Hewlett Packard Development Company/EUIPO, C‑77/16 P, niepublikowane, EU:C:2016:373, pkt 4).

35      Z powyższych zasad wynika, że po pierwsze, izby odwoławcze, gdy postanawiają przyjąć stanowisko inne od zawartego we wcześniejszych decyzjach dotyczących przywoływanych przed nimi podobnych zgłoszeń, są zobowiązane wyraźnie uzasadnić to odejście od owych wcześniejszych decyzji (zob. podobnie wyrok z dnia 28 czerwca 2018 r., EUIPO/Puma, C‑564/16 P, EU:C:2018:509, pkt 66). Taki obowiązek uzasadnienia dotyczący odejścia od stanowiska prezentowanego we wcześniejszych decyzjach jest jednak mniej istotny w przypadku badania, które ściśle zależy od samego zgłoszonego znaku towarowego, aniżeli w przypadku stwierdzeń o charakterze faktycznym, które nie są zależne od tego znaku (zob. podobnie wyrok z dnia 28 czerwca 2018 r., EUIPO/Puma, C‑564/16 P, EU:C:2018:509, pkt 77, 81).

36      Po drugie, z orzecznictwa przytoczonego w pkt 34 powyżej wynika również, że decyzje dotyczące rejestracji oznaczenia jako unijnego znaku towarowego, które są wydawane przez izby odwoławcze na podstawie rozporządzenia 2017/1001, stanowią decyzje związane i nie należą do zakresu wykonywania uprawnień dyskrecjonalnych, wobec czego zgodność z prawem decyzji tych izb odwoławczych należy oceniać wyłącznie na podstawie tego rozporządzenia, zgodnie z jego wykładnią dokonaną przez sąd Unii (zob. wyrok z dnia 6 września 2018 r., Bundesverband Souvenir – Geschenke – Ehrenpreise/EUIPO, C‑488/16 P, EU:C:2018:673, pkt 72 i przytoczone tam orzecznictwo). W konsekwencji izby odwoławcze nie są związane wcześniejszymi decyzjami EUIPO.

37      W niniejszym przypadku, po pierwsze, należy zauważyć, że badanie charakteru odróżniającego zgłoszonego znaku towarowego zależy ściśle od tego znaku, a nie od przywoływanych przez skarżącą stwierdzeń o charakterze faktycznym. Izba Odwoławcza mogła zatem poprzestać na wskazaniu, że skarżąca nie może skutecznie powoływać się na wcześniejsze decyzje EUIPO celem podważenia wniosku, zgodnie z którym na przeszkodzie rejestracji zgłoszonego znaku towarowego stoi podstawa odmowy rejestracji określona w art. 7 ust. 1 lit. b) rozporządzenia 2017/1001. Ponadto nie można zaprzeczyć, że Izba Odwoławcza mimo wszystko wyraźnie uzasadniła powód, dla którego odstąpiła od stanowiska zajętego we wcześniejszej decyzji, powoływanej przez skarżącą. W istocie wskazała ona bowiem, że omawiane w tamtej sprawie towary nie dotyczyły konkretnie kardiologii, wobec czego, w odróżnieniu od usług będących przedmiotem niniejszego postępowania, nie wykazywały „bezpośredniego i natychmiast dostrzegalnego związku z ludzkim sercem”.

38      Po drugie, skarżąca nie może podważać zasadności tego uzasadnienia bez jednoczesnego zakwestionowania zasadności odmowy rejestracji zgłoszonego znaku towarowego. Tymczasem należy odnotować, co zostało wskazane w pkt 21–32 powyżej, że Izba Odwoławcza prawidłowo stwierdziła, iż w wypadku zgłoszonego znaku towarowego występuje podstawa odmowy rejestracji określona w art. 7 ust. 1 lit. b) rozporządzenia 2017/1001.

39      W konsekwencji z powyższego wynika, że zarzut drugi należy oddalić jako bezzasadny, a co za tym idzie – skargę należy oddalić w całości.

 W przedmiocie kosztów

40      Zgodnie z art. 134 § 1 regulaminu postępowania przed Sądem kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę. Ponieważ skarżąca przegrała sprawę, należy – zgodnie z żądaniem EUIPO – obciążyć ją kosztami postępowania.

Z powyższych względów

SĄD (dziewiąta izba)

orzeka, co następuje:

1)      Skarga zostaje oddalona.

2)      Bayer Intellectual Property GmbH zostaje obciążona kosztami postępowania.

Gervasoni

Kowalik-Bańczyk

Mac Eochaidh

Wyrok ogłoszono na posiedzeniu jawnym w Luksemburgu w dniu 14 lutego 2019 r.

Podpisy


*      Język postępowania: niemiecki.