WYROK SĄDU DO SPRAW SŁUŻBY PUBLICZNEJ UNII EUROPEJSKIEJ
(druga izba)
z dnia 23 marca 2015 r.
Sprawa F‑6/14
Julia Borghans
przeciwko
Komisji Europejskiej
Służba publiczna – Wynagrodzenie – Renta rodzinna – Artykuł 27 akapit pierwszy załącznika VIII do regulaminu pracowniczego – Rozwiedziony małżonek zmarłego urzędnika – Istnienie alimentów w dniu śmierci urzędnika – Artykuł 42 załącznika VIII do regulaminu pracowniczego – Termin do złożenia wniosku o obliczenie uprawnień emerytalnych
Przedmiot: Skarga, wniesiona na podstawie art. 270 TFUE, znajdującego zastosowanie do traktatu EWEA na mocy art. 106a, w której J. Borghans żąda stwierdzenia nieważności odmownej decyzji Komisji Europejskiej w sprawie przyznania jej renty rodzinnej.
Orzeczenie: Stwierdza się nieważność decyzji odmownej Komisji Europejskiej z dnia 3 czerwca 2013 r. w sprawie przyznania J. Borghans renty rodzinnej. Komisja Europejska pokrywa własne koszty i zostaje obciążona kosztami poniesionymi przez J. Borghans.
Streszczenie
1. Skargi urzędników – Wniosek w rozumieniu art. 90 ust. 1 regulaminu pracowniczego – Dorozumiana decyzja odmowna – Pojęcie – Uprzednie złożenie wniosku
(regulamin pracowniczy, art. 90 ust. 1)
2. Urzędnicy – Emerytury i renty – Renta rodzinna – Alimenty ustalone w drodze ugody pomiędzy byłymi małżonkami – Pojęcie – Ocena w świetle prawa krajowego
(regulamin pracowniczy, załącznik VIII, art. 27 akapit pierwszy)
3. Urzędnicy – Emerytury i renty – Następcy prawni osób uprawnionych do roszczenia – Termin do złożenia wniosku o rozliczenie uprawnień rentowych – Zakres stosowania – Wniosek złożony po przyznaniu praw do emerytury na mocy orzeczenia krajowego organu wymiaru sprawiedliwości wydanego po śmierci urzędnika – Wyłączenie – Zastosowanie rozsądnego terminu
(regulamin pracowniczy, załącznik VIII, art. 42)
1. Artykuł 90 ust. 1 regulaminu pracowniczego stanowi, że każda osoba, wobec której zastosowanie znajduje wspomniany regulamin pracowniczy, może złożyć organowi powołującemu wniosek o wydanie decyzji w jej sprawie i że jeśli po upływie czterech miesięcy od daty złożenia wniosku decyzje nie zostanie wydana, uznaje się to za dorozumianą decyzję odmowną. Z przepisu tego wynika, że w zasadzie dorozumiana decyzja odmowna w sprawie przyznania urzędnikowi prawa może zapaść tylko pod takim warunkiem, że urzędnik złożył wcześniej do administracji wniosek o przyznanie mu takiego prawa.
(zob. pkt 29)
2. Pojęcie obowiązku alimentacyjnego uzgodnionego między byłymi małżonkami ze względu na ich rozwód wchodzi w zakres konsekwencji majątkowych wynikających z orzeczenia rozwodowego wydanego na podstawie mających zastosowanie przepisów prawa cywilnego. Dlatego też, aby ustalić, czy rozwiedziony małżonek urzędnika lub byłego urzędnika ma podstawy do żądania prawa na własny rachunek, w dniu śmierci byłego małżonka, do alimentów od byłego małżonka, ustalonych w drodze ugody zawartej między nimi, należy odnieść się do przepisów regulujących skutki rozwodu. W związku z tym, jeśli zgodnie z prawem krajowym, uchylenie przez sąd apelacyjny wydanego w pierwszej instancji orzeczenia o zniesieniu obowiązku alimentacyjnego skutkuje usunięciem tego orzeczenia z mocą wsteczną z obiegu prawnego, a tym samym przywróceniem z mocą wsteczną prawa do alimentów dla byłego małżonka zmarłego urzędnika, to ten były małżonek zmarłego urzędnika musi być koniecznie traktowany jako uprawniony, od chwili wydania wyroku przez sąd apelacyjny, na własny rachunek do alimentów od urzędnika.
Celem realizowanym przez art. 27 załącznika VIII do regulaminu pracowniczego jest umożliwienie rozwiedzionemu małżonkowi urzędnika lub byłego urzędnika, który korzystał do jego śmierci z alimentów od tego urzędnika, dalszego pobierania po śmierci tego urzędnika lub byłego urzędnika dochodów zapewniających mu środki do życia. Tymczasem nic nie uzasadnia tego, by rozwiedziony małżonek urzędnika lub byłego urzędnika był pozbawiony renty rodzinnej, a tym samym dochodów zapewniających mu środki do życia, wyłącznie z tego powodu, niezależnego od jego woli, że alimenty, jakie pobierał na podstawie prawa krajowego zostały uchylone przed śmiercią urzędnika lub byłego urzędnika, a następnie przywrócone z mocą wsteczną, po jego śmierci.
(zob. pkt 58–61, 67)
Odesłanie
Sąd Pierwszej Instancji, wyrok M/Trybunał Sprawiedliwości, T‑172/01, EU:T:2004:108, pkt 72
3. Z samego brzmienia art. 42 załącznika VIII do regulaminu pracowniczego wynika, że przewidziany w nim termin, po którego upływie uprawnienie do dokonania czynności wygasa, czyli rok po śmierci, ma zastosowanie tylko do przypadku następców prawnych urzędnika lub byłego zmarłego urzędnika, którym w dniu śmierci przysługują prawa do emerytury lub określonego świadczenia. W rezultacie przypadek uprawnionych, którym nie przysługują w dniu śmierci urzędnika prawa do emerytury lub określonego świadczenia, ale którym prawa te są przyznawane po dacie tej śmierci z mocą wsteczną, w związku z wydaniem orzeczenia przez krajowy organ wymiaru sprawiedliwości nie wchodzi w zakres stosowania tego przepisu.
Jednakże zasada pewności prawa wymaga, aby następcy prawni urzędnika lub byłego zmarłego urzędnika, którzy znajdują się w powyższej sytuacji, złożyli wniosek o obliczenie praw do emerytury lub świadczenia w rozsądnym terminie, który rozpoczyna bieg w dniu doręczenia orzeczenia sądu krajowego, na podstawie którego prawa do emerytury lub świadczenia zostały im przyznane z mocą wsteczną.
(zob. pkt 69, 70, 76)