WYROK SĄDU DO SPRAW SŁUŻBY PUBLICZNEJ UNII EUROPEJSKIEJ
(trzecia izba)

z dnia 15 kwietnia 2015 r.

Sprawa F‑96/13

Nikolaos Pipiliagkas

przeciwko

Komisji Europejskiej

Służba publiczna – Urzędnicy – Przeniesienie w interesie służby – Artykuł 26 regulaminu pracowniczego – Prawo do obrony

Przedmiot:      Skarga wniesiona na podstawie art. 270 TFUE, znajdującego zastosowanie do traktatu EWEA na mocy jego art. 106a, w której N. Pipiliagkas żąda w szczególności stwierdzenia nieważności decyzji organu powołującego Komisji Europejskiej o przeniesieniu go z urzędu z dniem 1 stycznia 2013 r. do dyrekcji ds. zasobów wspólnych Dyrekcji Generalnej (DG) ds. Mobilności i Transportu w Brukseli (Belgia).

Orzeczenie:      Stwierdza się nieważność decyzji Komisji Europejskiej z dnia 19 grudnia 2012 r. o przeniesieniu N. Pipiliagkasa do dyrekcji ds. zasobów wspólnych Dyrekcji Generalnej ds. Mobilności i Transportu w Brukseli (Belgia) z dniem 1 stycznia 2013 r. W pozostałym zakresie skarga zostaje oddalona. Komisja Europejska pokrywa własne koszty oraz zostaje obciążona kosztami poniesionymi przez N. Pipiliagkasa.

Streszczenie

1.      Postępowanie sądowe – Środki organizacji postępowania – Wniosek o usunięcie z akt pewnych dokumentów złożony przez urzędnika podnoszącego brak umieszczenia ich w jego aktach osobowych – Oddalenie

(statut Trybunału, art. 21 akapit pierwszy; regulamin postępowania przed Sądem, art. 137 § 2; regulamin pracowniczy, art. 26)

2.      Urzędnicy – Akta osobowe – Dokumenty, które winny się w nich znajdować – Decyzja mająca wpływ na sytuację administracyjną urzędnika – Pojęcie – Korespondencja od urzędników zawierająca doniesienia o zachowaniu innego urzędnika, który został następnie przeniesiony – Włączenie

[regulamin pracowniczy, art. 26 akapit pierwszy lit. a)]

3.      Urzędnicy – Decyzja mająca wpływ na sytuację administracyjną urzędnika – Uwzględnienie dokumentów, które nie znajdowały się w jego aktach osobowych – Decydujący wpływ – Stwierdzenie nieważności – Przesłanki

(regulamin pracowniczy, art. 26 akapit drugi, art. 90 ust. 1)

4.      Urzędnicy – Zasady – Prawo do obrony – Obowiązek wysłuchania zainteresowanego przed przyjęciem aktu dla niego niekorzystnego – Zakres

1.      Artykuł 26 regulaminu pracowniczego zabrania, by instytucja podnosiła przeciwko urzędnikowi dokumenty, które powinny znajdować się w jego aktach osobowych, a których w nich nie było, lub powoływała się na nie wobec niego, przez co decyzja administracji wydana na podstawie takich dokumentów podlega stwierdzeniu nieważności. Niemniej przepis ten nie reguluje dopuszczalności dokumentów w ramach postepowania przed sądem.

Ponadto wyłączenie dokumentów przekazanych w ramach takiego postepowania skutkowałoby uniemożliwieniem sądowi Unii zbadania podniesionych przez nim zarzutów opartych na tych dokumentach. W tym względzie nie byłoby sensu wyłączać spod obrad dokumentów, które posłużyły do zbadania danego zarzutu po tym, jak to im właśnie zostały poświęcone obrady w celu rozstrzygnięcia w przedmiocie tego zarzutu. Zresztą taki sposób procedowania byłby sprzeczny z art. 137 § 2 regulaminu postępowania przed Sądem Unii Europejskiej, zgodnie z którym w razie odwołania sekretariat Sądu do spraw Służby Publicznej powinien przekazać akta sprawy z pierwszej instancji sekretariatowi tego sądu.

(zob. pkt 26, 27)

Odesłanie

Sąd Pierwszej Instancji, wyroki: Rozand-Lambiotte/Komisja, T‑96/95, EU:T:1997:25, pkt 42; de Brito Sequeira Carvalho/Komisja i Komisja/de Brito Sequeira Carvalho, T‑40/07 P i T‑62/07 P, EU:T:2009:382, pkt 99

2.      Artykuł 26 akapit pierwszy lit. a) regulaminu pracowniczego nie zobowiązuje jako taki administracji do zamieszczania w aktach osobowych każdego dowolnego dokumentu dotyczącego urzędnika. Wprowadza rozróżnienie na, z jednej strony, „dokumenty”, które powinny znaleźć się w aktach jedynie gdy dotyczą administracyjnego statusu danego urzędnika oraz „oceny” [sprawozdania], które należy włączyć do akt jedynie gdy dotyczą kwalifikacji, wydajności i zachowania urzędnika, a z drugiej strony, na wszelkie inne dokumenty dotyczące danego urzędnika.

Gdy w art. 26 akapit pierwszy lit. a) regulaminu pracowniczego mowa jest o wspomnianych sprawozdaniach, odnosi się on do formalnych, oficjalnych dokumentów dotyczących kwalifikacji, wydajności lub zachowania urzędników. Jednak w aktach osobowych powinny także znajdować się dokumenty z zapisem zdarzeń lub okoliczności faktycznych dotyczących zachowania urzędnika, które zostaną potem wykorzystane do wydania decyzji wywierającej wpływ na jego status administracyjny i przebieg jego kariery zawodowej, jak na przykład opinia w formie notatki służbowej zawierająca ocenę jego kwalifikacji i zachowania lub istniejące już dokumenty zawierające jakiekolwiek twierdzenia co do zarzutów wobec niego, czy też dokumenty mogące wpłynąć na status administracyjny urzędnika i na przebieg jego kariery zawodowej. Jednakże art. 26 regulaminu pracowniczego nie zakazuje bynajmniej, by instytucja wszczęła dochodzenie i założyła w tym celu akta, a jedynymi dokumentami z tego dochodzenia, które należy włączyć do akt urzędnika, są ewentualne decyzje nakładające sankcje, wydane na podstawie akt z dochodzenia.

Ponadto zwykłych wiadomości elektronicznych nie można zasadniczo uznać za sprawozdania w rozumieniu art. 26 akapit pierwszy lit. a) regulaminu pracowniczego. Podobnie notatki, której autorem nie jest organ administracji, nie można uznać za sprawozdanie w rozumieniu art. 26 akapit pierwszy lit. a) regulaminu pracowniczego.

Dokument dotyczący statusu administracyjnego urzędnika mogący mieć decydujący wpływ na decyzję powinien był w zasadzie zostać przekazany danemu urzędnikowi, a następnie włączony do jego akt osobowych. W konkretnym przypadku decyzji o przeniesieniu urzędnika z urzędu, mimo iż nie stanowi ona sprawozdania dotyczącego kwalifikacji, wydajności i zachowania tego urzędnika w rozumieniu art. 26 regulaminu pracowniczego, przekazanie mu jej i włączenie jej do akt osobowych wymagane są a priori w odniesieniu do wiadomości elektronicznych lub notatek służbowych podpisanych przez urzędników i pracowników, zawierających doniesienia na temat zachowania danego urzędnika, o ile mogą one wywrzeć decydujący wpływ na decyzję, czy go przenieść.

(zob. pkt 42, 43, 46, 48)

Odesłanie

Trybunał, wyrok Ojha/Komisja, C‑294/95 P, EU:C:1996:434, pkt 67

Sąd Pierwszej Instancji, wyroki: Rozand-Lambiotte/Komisja, EU:T:1997:25, pkt 42; Apostolidis/Trybunał Sprawiedliwości, T‑86/97, EU:T:1998:71, pkt 36; Ojha/Komisja, T‑77/99, EU:T:2001:71, pkt 57; Recalde Langarica/Komisja, T‑344/99, EU:T:2001:237, pkt 60; Cwik/Komisja, T‑155/03, T‑157/03 i T‑331/03, EU:T:2005:447, pkt 52; de Brito Sequeira Carvalho/Komisja i Komisja/de Brito Sequeira Carvalho, EU:T:2009:382, pkt 96

Sąd do spraw Służby Publicznej, wyroki: Bianchi/ETF, F‑38/06, EU:F:2007:117, pkt 45, 48; Talvela/Komisja, F‑43/06, EU:F:2007:162, pkt 59–62

3.      Sam fakt, że pewne dokumenty nie zostały włączone do akt osobowych urzędnika nie może uzasadniać stwierdzenia nieważności decyzji niekorzystnej, jeśli zostały one faktycznie podane do wiadomości zainteresowanego.

Z art. 26 akapit drugi regulaminu pracowniczego wynika bowiem, że niemożność podniesienia przeciwko urzędnikowi dokumentów dotyczących jego statusu administracyjnego dotyczy tylko tych dokumentów, które nie zostały mu wcześniej przekazane. Nie dotyczy ona dokumentów, które choć zostały podane mu do wiadomości, nie zostały jeszcze włączone do jego akt osobowych. Gdyby instytucja nie włączyła tego rodzaju dokumentów do akt osobowych urzędnika, mógłby on zawsze zawnioskować o to na podstawie art. 90 ust. 1 regulaminu pracowniczego, a w razie odmowy, złożyć zażalenie administracyjne. W żadnym razie jednak instytucji nie można zabronić wydania w interesie służby decyzji na podstawie przekazanych wcześniej urzędnikowi informacji, tylko dlatego, że nie zostały one włączone do jego akt osobowych.

(zob. pkt 49)

Odesłanie

Trybunał, wyrok Ojha/Komisja, EU:C:1996:434, pkt 68

Sąd Pierwszej Instancji, wyrok Recalde Langarica/Komisja, EU:T:2001:237, pkt 60

4.      Samo wykazanie, że danemu urzędnikowi były znane okoliczności leżące u podstaw niekorzystnej dla niego decyzji, nie może być uważane za wystarczający dowód na to, że miał on możliwość skutecznej obrony swoich interesów, zanim wydano te decyzję. W celu zapewnienia prawa do obrony urzędnika wymagane jest jeszcze wykazanie przez instytucję, w dowolny sposób, że faktycznie stworzyła ona przedtem urzędnikowi możliwość zrozumienia, iż omawiane okoliczności faktyczne, mimo że nie zostały włączone do jego akt osobowych, mogą uzasadniać wydanie niekorzystnej dla niego decyzji. Ponadto z zasady prawa do obrony, które wyraża się w prawie do bycia wysłuchanym, wynika, że zainteresowany powinien być w stanie przed wydaniem decyzji mogącej negatywnie wpłynąć na jego sytuację skutecznie przedstawić swój punkt widzenia na temat prawdziwości i znaczenia okoliczności, na których podstawie może zostać wydana ta decyzja. W tym względzie, jeżeli przełożeni urzędnika wzywają go na rozmowę, administracja powinna upewnić się, że urzędnik ten zostanie jasno poinformowany o planowanych środkach, a zwłaszcza o przedmiocie rozmowy, aby mógł skutecznie przedstawić swój punkt widzenia przez podjęciem niekorzystnej dla niego decyzji.

Jednakże, aby naruszenie prawa do bycia wysłuchanym mogło doprowadzić do stwierdzenia nieważności zaskarżonej decyzji, konieczne jest jeszcze zbadanie, czy w braku tej nieprawidłowości postępowanie mogłoby zakończyć się innym rezultatem. W ramach tego badania należy wziąć pod uwagę całość okoliczności sprawy, a w szczególności charakter zarzutów i rozmiary popełnionych nieprawidłowości proceduralnych w stosunku do gwarancji, które mogły przysługiwać urzędnikowi.

W tym względzie, jeżeli decyzja niekorzystna wydana jest na podstawie zarzutów opartych na subiektywnych osądach, które ze swej natury mogą ulec zmianie, gdyby urzędnik został wysłuchany przed sporządzeniem tej decyzji, mógłby przedstawić swój punkt widzenia i w ten sposób być może udałoby mu się zmienić dokonane na jego temat oceny.

(zob. pkt 55, 57, 65, 66)

Odesłanie

Sąd Pierwszej Instancji, wyrok de Brito Sequeira Carvalho/Komisja i Komisja/de Brito Sequeira Carvalho, EU:T:2009:382, pkt 94

Sąd do spraw Służby Publicznej, wyroki: Nastvogel/Rada, F‑4/10, EU:F:2011:134, pkt 94; Possanzini/Frontex, F‑124/11, EU:F:2013:137, pkt 60; CH/Parlament, F‑129/12, EU:F:2013:203, pkt 38; Delcroix/ESDZ, F‑11/13, EU:F:2014:91, pkt 35, 42; Tzikas/AFE, F‑120/13, EU:F:2014:197, pkt 55