WYROK SĄDU DO SPRAW SŁUŻBY PUBLICZNEJ UNII EUROPEJSKIEJ
(druga izba)
z dnia 13 marca 2013 r.(*)
Służba publiczna – Konkurs otwarty – Niedopuszczenie do etapu oceny zintegrowanej – Obowiązek dokonywania przez administrację wykładni zażaleń w duchu otwartości – Zmiana ogłoszenia o konkursie po przeprowadzeniu testów wstępnych – Zasada ochrony uzasadnionych oczekiwań – Pewność prawa
W sprawie F‑125/11
mającej za przedmiot skargę wniesioną na podstawie art. 270 TFUE, znajdującego zastosowanie do traktatu EWEA na mocy jego art. 106a,
Isabel Mendes, zamieszkała w Brukseli (Belgia), reprezentowana przez adwokatów S. Rodriguesa oraz A. Blot,
strona skarżąca,
przeciwko
Komisji Europejskiej, reprezentowanej przez J. Curralla, działającego w charakterze pełnomocnika,
strona pozwana,
SĄD DO SPRAW SŁUŻBY PUBLICZNEJ (druga izba),
w składzie: M.I. Rofes i Pujol, prezes, I. Boruta i K. Bradley (sprawozdawca), sędziowie,
sekretarz: X. Lopez Bancalari, administrator,
uwzględniając pisemny etap postępowania i po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 28 czerwca 2012 r.,
wydaje następujący
Wyrok
1 Pismem, które wpłynęło do sekretariatu Sądu w dniu 28 listopada 2011 r., I. Mendes wniosła niniejszą skargę, w której żąda, po pierwsze, stwierdzenia nieważności decyzji komisji konkursu otwartego EPSO/AST/111/10 o niedopuszczeniu jej do etapu oceny zintegrowanej w tym konkursie, a po drugie, nakazania Komisji Europejskiej naprawienia szkody, jaką poniosła na skutek tej decyzji.
Ramy prawne
2 Artykuł 90 ust. 2 Regulaminu pracowniczego urzędników Unii Europejskiej (zwanego dalej „regulaminem pracowniczym”) stanowi:
„Każda osoba, wobec której zastosowanie znajduje niniejszy regulamin pracowniczy, może złożyć organowi powołującemu zażalenie przeciwko aktowi, z którym wiążą się niekorzystne dla niej skutki; dotyczy to zarówno przypadku wydania decyzji przez organ powołujący, jak i niezastosowania środka przewidzianego przez niniejszy regulamin pracowniczy. Zażalenie powinno zostać złożone w terminie trzech miesięcy […]”.
3 Artykuł 91 ust. 2 i 3 regulaminu pracowniczego stanowi:
„2. Skarga do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej jest dopuszczalna jedynie w przypadkach, gdy:
– do organu powołującego złożono wcześniej zażalenie zgodnie z art. 90 ust. 2, z zachowaniem terminu tam przewidzianego, oraz
– zażalenie zostało rozstrzygnięte odmownie w drodze wyraźnej lub dorozumianej decyzji.
3. Skargę na podstawie ust. 2 wnosi się w terminie trzech miesięcy. Bieg terminu rozpoczyna się:
– w dniu powiadomienia o decyzji podjętej w odpowiedzi na zażalenie;
[…]”.
4 Zgodnie z art. 1 ust. 1 załącznika III do regulaminu pracowniczego:
„Ogłoszenia o konkursach sporządzane są przez organ powołujący po konsultacji ze Wspólnym Komitetem.
Muszą one określać:
[…]
e) w przypadku gdy konkurs jest przeprowadzony w oparciu o testy […] – rodzaj testów i sposób ich oceniania;
[…]”.
5 W dniu 17 listopada 2010 r. Europejski Urząd Doboru Kadr (EPSO) opublikował w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej ogłoszenie o konkursie otwartym EPSO/AST/111/10 zorganizowanym w celu utworzenia listy rezerwy kadrowej dla naboru na stanowiska asystentów w grupie zaszeregowania AST 1 w dziedzinie obsługi sekretariatu (Dz.U. C 312 A, s. 1, zwane dalej „ogłoszeniem o konkursie”). Termin składania zgłoszeń został określony na dzień 16 grudnia 2010 r.
6 Tytuł IV ogłoszenia o konkursie dotyczył testów wstępnych, a tytuł V etapu oceny zintegrowanej. Poprzez pytania wielokrotnego wyboru w sześciu testach wstępnych oceniane były zdolności i umiejętności ogólne kandydatów w zakresie rozumienia tekstu pisanego [test a)], operowania danymi liczbowymi [test b)], myślenia abstrakcyjnego [test c)] oraz w zakresie prac sekretarskich [test f)]. Ponadto dwa testy dotyczyły kompetencji zawodowych kandydatów i miały za zadanie ocenić, odpowiednio, dokładność i precyzję [test d)] oraz ustalanie priorytetów i organizację [test e)].
7 Zgodnie z tytułem IV ogłoszenia o konkursie z testów a), d), e) i f) można było uzyskać od 0 do 20 punktów, przy czym wymagane minimum wynosiło 10 punktów. Z testów b) i c) można było uzyskać od 0 do 10 punktów, przy czym wymagane minimum wynosiło 10 punktów łącznie dla obu testów.
8 W tytule V pkt 1 ogłoszenia o konkursie wskazano, że do etapu oceny zintegrowanej zostaną zaproszeni kandydaci, którzy nie tylko uzyskają najlepsze wyniki w testach wstępnych oraz minimalną liczbę punktów wymaganą w tych testach, lecz również spełniają, w świetle oświadczenia składanego przy zgłoszeniu elektronicznym, ogólne i szczegółowe warunki dopuszczenia do udziału w konkursie wymienione w tytule III ogłoszenia o konkursie.
9 W tym samym przepisie wskazano, że dopuszczenie do etapu oceny zintegrowanej zostanie potwierdzone z zastrzeżeniem późniejszej weryfikacji dokumentów poświadczających załączonych do dokumentacji każdego kandydata. Ponadto przypis, do którego odsyłał tytuł V pkt 1 ogłoszenia o konkursie, wyjaśniał, że liczba kandydatów dopuszczonych do udziału do etapu oceny zintegrowanej będzie w przybliżeniu 2,5‑krotnością liczby laureatów wskazanej w ogłoszeniu o konkursie. W przypadku kandydatów, którzy wybrali język portugalski, tabela zawarta w tytule I pkt 1 ogłoszenia o konkursie przewidywała liczbę 19 laureatów.
10 W ogłoszeniu o konkursie znalazła się również, umieszczona w ramce i zapisana wytłuszczoną czcionką, następująca uwaga wstępna:
„Przed zgłoszeniem kandydatury należy dokładnie zapoznać się z przewodnikiem [dotyczącym konkursów otwartych] opublikowanym w Dzienniku Urzędowym […] C 184 A z dnia 8 lipca 2010 r., a także na stronie internetowej EPSO.
Przewodnik ten, stanowiący integralną część ogłoszenia o konkursie, pomaga kandydatom zrozumieć zasady dotyczące procedury konkursowej i składania zgłoszenia”.
11 Przewodnik dotyczący konkursów otwartych w wersji obowiązującej w okresie zaistnienia okoliczności faktycznych sporu stanowi w pkt 6.3, zatytułowanym „Środki prawne”:
„Na wszystkich etapach procedury konkursowej, jeśli kandydat uważa, że EPSO lub komisja konkursowa nie działały w sposób sprawiedliwy i nie przestrzegały:
– przepisów regulujących przebieg konkursu lub
– przepisów ogłoszenia o konkursie,
a działania te naruszyły jego prawa, może skorzystać z następujących środków:
– kandydat ma prawo złożyć zażalenie na mocy art. 90 ust. 2 regulaminu […],
[…]
– kandydat ma prawo wnieść, na mocy art. 270 [TFUE] oraz art. 91 regulaminu pracowniczego […], skargę do:
Sądu do spraw Służby Publicznej Unii Europejskiej
[…]
Terminy […] przewidziane w przypadkach obu tych procedur rozpoczynają swój bieg z dniem powiadomienia o decyzji uznanej przez kandydata za krzywdzącą”.
12 W dniu 3 marca 2011 r. EPSO opublikowało sprostowanie do ogłoszenia o konkursie (Dz.U. C 68 A, zwane dalej „sprostowaniem”). Sprostowanie, które dotyczyło punktacji testów d) i e), miało następujące brzmienie:
„Strona 3, w tytule IV, pkt 2:
zamiast:
»Test d) | kompetencje zawodowe: dokładność i precyzja | punktacja: 0–20 punktów wymagane minimum: 10 punktów |
Test e) | kompetencje zawodowe: ustalanie priorytetów i organizacja | punktacja: 0–20 punktów wymagane minimum: 10 punktów« |
powinno być:
»Test d) | kompetencje zawodowe: dokładność i precyzja | punktacja: 0–20 punktów |
Test e) | kompetencje zawodowe: ustalanie priorytetów i organizacja | punktacja: 0–20 punktów |
| | | wymagane minimum: 20 punktów łącznie dla obu testów d) i e)«”. |
Okoliczności faktyczne leżące u podstaw sporu
13 Skarżąca zgłosiła się do udziału w konkursie EPSO/AST/111/10, wybierając język portugalski jako język główny, i przeszła testy wstępne w dniu 11 lutego 2011 r. Data zakończenia testów wstępnych została wyznaczona na dzień 15 lutego 2011 r.
14 Pismem z dnia 22 lutego 2011 r. EPSO zawiadomiło skarżącą o zbliżającej się publikacji sprostowania do ogłoszenia o konkursie i o jego treści, mianowicie o tym, że testy d) i e) zostaną połączone i oceniane na 40 punktów, z wymaganym minimum 20 punktów łącznie za oba testy.
15 Pismem z dnia 17 marca 2011 r. EPSO poinformowało skarżącą, że uzyskała wymagane minimum w testach wstępnych, a w szczególności 11 punktów w teście d), że otrzymała łączną ocenę 67,07 punktów i że tak szybko, jak to możliwe, zostanie poinformowana, czy znalazła się pośród kandydatów dopuszczonych do dalszej części konkursu.
16 Pismem z dnia 7 kwietnia 2011 r. (zwanym dalej „decyzją o niedopuszczeniu”) EPSO poinformowało skarżącą, że nie znalazła się na liście kandydatów zaproszonych do udziału w etapie oceny zintegrowanej, ponieważ dopuszczeni kandydaci otrzymali ocenę przynajmniej 68,8 punktów, a ona otrzymała ocenę niższą. W tym samym piśmie EPSO poinformowało skarżącą, że jej kandydatura nie została oceniona przez komisję.
17 Pismem opatrzonym datą 12 kwietnia 2011 r. i zarejestrowanym w dniu 14 kwietnia 2011 r. skarżąca wniosła zażalenie na podstawie art. 90 ust. 2 regulaminu pracowniczego (zwane dalej „zażaleniem”), podnosząc zasadniczo, że wydanie sprostowania jest uchybieniem proceduralnym działającym na jej szkodę. W tej sytuacji zwróciła się o stwierdzenie nieważności sprostowania, w zakresie, w jakim zmienia ono etap wstępny konkursu, do którego egzaminy już się odbyły i zostały sprawdzone („I request […] the annulment of the corrigendum, as modifying an eliminatory stage that has been already completed and corrected”), oraz aby tylko ci kandydaci, którzy uzyskali wymagane minimum we wszystkich testach, zostali zaproszeni do następnego etapu („[…] the invitation at the next stage of only those who have obtained a pass mark in all tests [including test d]”).
18 Decyzją z dnia 16 sierpnia 2011 r. EPSO, działające jako organ powołujący (zwany dalej „organem powołującym”), oddaliło zażalenie skarżącej. W decyzji tej EPSO poinformowało skarżącą, że sprostowanie zostało przyjęte ze względu na to, że szacunkowe wyniki testów wstępnych, przeprowadzone na podstawie danych dostępnych po testach, wykazały istotnie niższy wskaźnik zdawalności testu d) niż oczekiwano.
Żądania stron i przebieg postępowania
19 Strona skarżąca wnosi do Sądu o:
– tytułem żądania głównego:
stwierdzenie nieważności decyzji o niedopuszczeniu;
w konsekwencji – orzeczenie, że należy ponownie włączyć skarżącą w proces naboru;
w każdym wypadku – wezwanie EPSO do przedstawienia posiadanych przez nie informacji dotyczących wyników uzyskanych przez wszystkich kandydatów w ramach testów d) i e);
– ewentualnie, na wypadek nieuwzględnienia żądania głównego, zasądzenie na rzecz skarżącej kwoty tymczasowo oszacowanej na 50 000 EUR;
– w każdym wypadku – zasądzenie na rzecz skarżącej kwoty tymczasowo oszacowanej na 50 000 EUR tytułem zadośćuczynienia.
20 Strona pozwana wnosi do Sądu o:
– oddalenie skargi;
– obciążenie skarżącej całością kosztów postępowania.
21 Pismem z dnia 25 kwietnia 2012 r. Sąd zwrócił się do stron o niektóre informacje i dokumenty. Strony odpowiedziały na te wezwania we wskazanym terminie.
22 Na rozprawie w dniu 28 czerwca 2012 r. wysłuchane zostały wystąpienia stron i ich odpowiedzi na pytania Sądu. Po zakończeniu rozprawy ustny etap postępowania został zamknięty, a sprawa została poddana pod obrady sędziów.
23 Postanowieniem z dnia 12 lipca 2012 r. Sąd ponownie otworzył ustny etap postępowania i wezwał Komisję do wyjaśnienia, w jaki sposób były organizowane testy wstępne w ramach tego konkursu, a w szczególności czy kandydaci mogli swobodnie podzielić na testy czas wyznaczony na wszystkie z nich, czy też maksymalny czas dla każdego testu był z góry ustalony. Ponadto Sąd wezwał Komisję do wskazania, czy taka informacja była dostępna dla kandydatów konkursu przed testami, a jeżeli tak, to w jaki sposób została im przekazana.
24 Komisja ustosunkowała się do tych wezwań pismem z dnia 17 lipca 2012 r.
25 Pismem z dnia 6 października 2012 r. Sąd poinformował strony o zamknięciu ustnego etapu postępowania i przekazaniu sprawy pod obrady sędziów.
W przedmiocie dopuszczalności skargi
1. Argumenty stron
26 W odpowiedzi na skargę Komisja podniosła zarzut niedopuszczalności, w związku z tym, że skarga nie została poprzedzona zażaleniem.
27 W szczególności, zdaniem Komisji, skarżąca podniosła w swoim zażaleniu wyłącznie żądanie stwierdzenia nieważności decyzji o przyjęciu sprostowania oraz żądanie, aby do etapu oceny zintegrowanej zostali zaproszeni tylko ci kandydaci, którzy uzyskali wymagane minimum za każdy test, w tym test d). Niniejsza skarga jest natomiast skierowana przeciwko decyzji o niedopuszczeniu. W rezultacie skarga ma inny przedmiot niż zażalenie i nie można jej postrzegać jako poprzedzonej zażaleniem, ale raczej jako bezpośrednie wszczęcie postępowania przed sądem. Takie bezpośrednie wszczęcie postępowania powinno jednak nastąpić w terminie trzech miesięcy, przedłużonym o dodatkowy dziesięciodniowy termin uwzględniający odległość, od daty powiadomienia o decyzji o niedopuszczeniu, czyli najpóźniej w dniu 18 lipca 2011 r., ponieważ dzień 17 lipca przypadał w niedzielę. Niniejsza skarga została jednak wniesiona dopiero w dniu 28 listopada 2011 r. i w związku z tym – z przekroczeniem terminu, a w konsekwencji jest w sposób oczywisty niedopuszczalna.
28 Na rozprawie skarżąca odpowiedziała w pierwszej kolejności, że zgodnie z orzecznictwem zażalenie powinno umożliwić organowi powołującemu zapoznanie się wystarczająco dokładnie z uwagami krytycznymi, jakie zainteresowani formułują w odniesieniu do zaskarżonych decyzji, i że ponieważ zainteresowani mogą na tym etapie działać – jak w niniejszym przypadku – bez pomocy adwokata, administracja nie powinna dokonywać zawężającej wykładni zażaleń, ale działać w duchu otwartości. W drugiej kolejności skarżąca potwierdziła, że podniosła takie same zarzuty w zażaleniu i w skardze, przestrzegając tym samym reguły zgodności wynikającej z orzecznictwa. W ostatniej kolejności skarżąca stwierdziła, że zażalenie dotyczyło decyzji o niedopuszczeniu w sposób dorozumiany.
2. Ocena Sądu
29 Należy w pierwszej kolejności przypomnieć, że zgodnie z art. 91 ust. 2 regulaminu pracowniczego skarga do sądu w dziedzinie służby publicznej jest dopuszczalna jedynie w przypadkach, gdy do organu powołującego złożono wcześniej zażalenie i zażalenie to zostało rozstrzygnięte odmownie w drodze wyraźnej lub dorozumianej decyzji.
30 Jednakże zgodnie z utrwalonym orzecznictwem wymóg określony w art. 91 regulaminu pracowniczego dotyczy jedynie decyzji, które organ powołujący może zmienić (zob. podobnie wyrok Trybunału z dnia 14 lipca 1983 r. w sprawie 144/82 Detti przeciwko Trybunałowi Sprawiedliwości, pkt 16), w związku z czym środki przewidziane przez prawo, które można podjąć względem decyzji komisji konkursowej, polegają zasadniczo na bezpośrednim wszczęciu postępowania przed sądem Unii Europejskiej (zob. na przykład wyrok Sądu Pierwszej Instancji z dnia 31 maja 2005 r. w sprawie T‑294/03 Gibault przeciwko Komisji, pkt 22; wyrok Sądu z dnia 23 listopada 2010 r. w sprawie F‑50/08 Bartha przeciwko Komisji, pkt 25).
31 Jeżeli zainteresowany postanawia jednak zwrócić się wcześniej do administracji w trybie zażalenia administracyjnego na decyzję komisji konkursowej, dopuszczalność wniesionej później skargi na decyzję w sprawie oddalenia tego zażalenia zależeć będzie od przestrzegania przez zainteresowanego wszystkich ograniczeń o charakterze proceduralnym, które odnoszą się do trybu uprzedniego zażalenia (ww. wyrok w sprawie Gibault przeciwko Komisji, pkt 22). W szczególności, zgodnie z art. 91 regulaminu pracowniczego, termin na wniesienie skargi na wyraźną decyzję o oddaleniu zażalenia rozpoczyna swój bieg z dniem powiadomienia o tej decyzji (wyrok Sądu z dnia 20 czerwca 2012 r. w sprawie F‑66/11 Cristina przeciwko Komisji, pkt 45 i przytoczone tam orzecznictwo).
32 W celu określenia, czy w tym przypadku zażalenie i niniejsza skargą mają ten sam przedmiot, należy zbadać, czy wspomniane zażalenie dotyczy decyzji o niedopuszczeniu.
33 W tym względzie Trybunał wielokrotnie orzekał, iż dokładna kwalifikacja prawna pisma lub noty zależy od oceny Sądu, a nie od woli stron lub jednej z nich (wyrok Trybunału z dnia 29 czerwca 2000 r. w sprawie C‑154/99 P Politi przeciwko Fondation européenne pour la formation, pkt 16).
34 Otóż zażaleniem jest pismo, w którym urzędnik, nie wnosząc wprost o cofnięcie przedmiotowej decyzji, jednoznacznie wyraża swój zamiar podważenia niekorzystnej dla niego decyzji (wyrok Sądu Pierwszej Instancji z dnia 16 lutego 2005 r. w sprawie T‑354/03 Reggimenti przeciwko Parlamentowi, pkt 43). W tym względzie treść aktu przeważa nad formą (wyrok Sądu Pierwszej Instancji z dnia 14 lipca 1998 r. w sprawie T‑219/97 Brems przeciwko Radzie, pkt 45 i przytoczone tam orzecznictwo).
35 Ponadto postępowanie poprzedzające wniesienie skargi, w którym to zainteresowani mogą działać bez pomocy adwokata, ma charakter nieformalny i w związku z tym administracja nie powinna dokonywać zawężającej wykładni zażaleń, lecz wprost przeciwnie, powinna je badać w duchu otwartości (zob. wyrok Trybunału z dnia 14 marca 1989 r. w sprawie 133/88 Del Amo Martinez przeciwko Parlamentowi, pkt 11; wyrok Sądu Pierwszej Instancji z dnia 21 października 2004 r. w sprawie T‑49/03 Schumann przeciwko Komisji, pkt 39).
36 W niniejszej sprawie Sąd na wstępie stwierdza, że zażalenie z dnia 12 kwietnia 2011 r., zarejestrowane przez EPSO w dniu 14 kwietnia 2011 r., jest późniejsze niż decyzja o niedopuszczeniu, która to decyzja niewątpliwie jest niekorzystna dla skarżącej.
37 Następnie zażalenie nie daje żadnych podstaw do przyjęcia, że skarżąca działała w interesie ogólnym. Przeciwnie, wyraźnie odnosi się ona do swojej sytuacji osobistej, wskazując, że zdała wszystkie testy, a w szczególności że znalazła się wśród tych nielicznych kandydatów, którzy zdali test d). Zgodnie z treścią zażalenia skarżąca składa formalną skargę na uchybienie proceduralne, które wyrządza jej szkodę („I […] hereby would like to formally complain […] about a procedural irregularity that brings me prejudice”). Skarżąca wskazuje następnie, że bez sprostowania do ogłoszenia o konkursie kandydaci, którzy nie uzyskali wymaganego minimum punktów w teście d), byliby wyeliminowani, jednak to sprostowanie diametralnie zmieniło sytuację, wpływając na liczebność oraz skład grupy kandydatów dopuszczonych do następnego etapu konkursu („[c]andidates with no pass mark in test [d] would be eliminated, but the corrigendum changes radically this […] the population of candidates to be admitted to the next stage would change in both composition and numbers”). Skarżąca stwierdza ponadto, że biorąc pod uwagę wymagane minimum 10 punktów za test d), przyjęła inne podejście i sposób przygotowania, w szczególności w zakresie zarządzania swoim czasem i wyboru najważniejszych części testu, niż to, które przyjęłaby, gdyby za ten test nie przewidziano wymaganego minimum punktów („in order to succeed in test [d] with a pass mark of 10, I had a different approach and preparation [time management, focusing on the most important parts, etc.] than if there was no pass mark”).
38 Z brzmienia zażalenia, rozpatrywanego jako całość, oraz z kontekstu faktycznego, w którym zażalenie zostało sporządzone, wynika zatem, że – przeciwnie niż twierdzi Komisja – stwierdzenie, iż sprostowanie do ogłoszenia o konkursie stanowi działające na szkodę skarżącej uchybienie proceduralne, jest zarzutem, na którym skarżąca oparła swój wniosek dotyczący stwierdzenia nieważności decyzji o niedopuszczeniu, a nie przedmiotem tego wniosku.
39 Trzeba zatem stwierdzić, że w decyzji organu powołującego oddalającej zażalenie oraz w odpowiedzi Komisji na skargę niesłusznie uznano, że zażalenie dotyczy wyłącznie sprostowania, podczas gdy zażalenie w sposób pośredni, lecz niebudzący wątpliwości, dotyczyło decyzji o niedopuszczeniu, zaś sprostowania tylko w drodze zarzutu.
40 Wobec tego należy uznać, że niniejsza skarga na decyzję o niedopuszczeniu ma taki sam przedmiot jak zażalenie, a zatem była przez nie poprzedzona. Nawet przy założeniu, że decyzja z dnia 16 sierpnia 2011 r. o oddaleniu zażalenia została doręczona skarżącej jeszcze tego samego dnia, czego Komisja nie wykazała, ostatnim dniem na wniesienie skargi byłby dzień 28 listopada 2011 r., ponieważ dzień 26 listopada 2011 r. przypadał w sobotę. W związku z powyższym skarga złożona w dniu 28 listopada 2011 r. została wniesiona w wyznaczonym terminie.
41 Wynika z tego, że zarzut niedopuszczalności podniesiony przez Komisję należy oddalić.
Co do istoty
1. W przedmiocie żądań mających na celu ponowne włączenie skarżącej w proces naboru oraz zawierających propozycję zastosowania środków organizacji postępowania
42 Poprzez swoje drugie żądanie główne skarżąca próbuje uzyskać ponowne włączenie jej w proces naboru wszczęty w drodze tego konkursu.
43 Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem sąd Unii w ramach sprawowanej przez siebie kontroli zgodności z prawem nie jest właściwy do kierowania nakazów do instytucji lub do ich zastępowania (wyrok Sądu Pierwszej Instancji z dnia 5 kwietnia 2005 r. w sprawie T‑336/02 Christensen przeciwko Komisji, pkt 17; wyrok Sądu z dnia 8 lutego 2012 r. w sprawie F‑23/11 AY przeciwko Radzie, pkt 13, 14).
44 Żądanie to należy więc oddalić jako niedopuszczalne.
45 W swoim trzecim żądaniu głównym skarżąca wnosi do Sądu o wezwanie EPSO do przedstawienia posiadanych przez nie informacji dotyczących wyników uzyskanych przez wszystkich kandydatów w ramach testów d) i e).
46 Ponieważ Sąd uważa, iż na podstawie wymiany pism procesowych, odpowiedzi stron na pytania zadane na rozprawie oraz dokumentów procesowych złożonych na jej zakończenie ma wystarczającą wiedzę, postanawia nie uwzględniać przedstawionego powyżej żądania.
2. W przedmiocie żądania stwierdzenia nieważności
47 Na poparcie swojego żądania stwierdzenia nieważności decyzji o niedopuszczeniu skarżąca podnosi dwa zarzuty, z których pierwszy dotyczy niezgodności z prawem sprostowania, a drugi – naruszenia zasady dobrej administracji oraz obowiązku staranności.
W przedmiocie zarzutu pierwszego, dotyczącego niezgodności z prawem sprostowania
48 Na poparcie zarzutu pierwszego skarżąca podnosi cztery argumenty, oparte, odpowiednio, na naruszeniu art. 29 ust. 1 regulaminu pracowniczego i załącznika III do regulaminu pracowniczego oraz zasady pewności prawa i ochrony uzasadnionych oczekiwań.
49 Co się tyczy dwóch pierwszych argumentów, stwierdzić należy, że zostały one podniesione jedynie w skardze i nie są poparte żadnymi konkretnymi argumentami. Skarżąca bowiem, wbrew zasadzie ustanowionej w art. 35 § 1 lit. e) regulaminu postępowania, w żaden sposób nie wyjaśnia, dlaczego sprostowanie miałoby naruszać art. 29 ust. 1 regulaminu pracowniczego czy załącznik III do regulaminu pracowniczego. Należy zatem oddalić te argumenty jako niedopuszczalne i zbadać wyłącznie argumenty dotyczące naruszenia zasady pewności prawa i ochrony uzasadnionych oczekiwań.
Argumenty stron
50 Odnosząc się do podniesionego naruszenia zasady uzasadnionych oczekiwań skarżąca przypomina, że w oparciu o pierwotną wersję ogłoszenia o konkursie uzyskała ona wymagane minimum we wszystkich testach wstępnych. Skarżąca twierdzi, że gdyby nie zastosowano wobec niej sprostowania, przyjętego po przejściu przez nią testów wstępnych, uzyskałaby z całą pewnością jeden z najwyższych wyników z tych testów.
51 Zmiana wprowadzona do warunków oceny testów d) i e) miała nieuchronny wpływ na jej wyniki we wspomnianych testach oraz wynikającą z nich klasyfikację. Liczba kandydatów, którzy zdali oceniane łącznie testy d) i e), była bowiem wyższa od liczby kandydatów, którzy zdali testy d) i e) oceniane osobno. Ponieważ ze względu na sprostowanie liczba dopuszczonych kandydatów była wyższa, tym samym zmniejszyły się jej szanse na dopuszczenie do etapu oceny zintegrowanej poprzez uzyskanie wyższej średniej niż jej konkurenci.
52 Skarżąca przypomina orzecznictwo, zgodnie z którym zasada pewności prawa sprzeciwia się temu, by początek temporalnego zakresu obowiązywania wspólnotowego aktu prawnego przypadał przed datą jego ogłoszenia, z wyjątkiem nadzwyczajnych okoliczności, gdy wymaga tego zamierzony cel i odbywa się to z należytym poszanowaniem uzasadnionych oczekiwań zainteresowanych osób. W tym przypadku jednak żadna wyjątkowa okoliczność nie uzasadnia przyjęcia sprostowania.
53 Ponadto skarżąca stwierdza, że Komisja uzasadnia przyjęcie sprostowania wymogami służby, wynikającymi z wysokiego ryzyka, że nie zostanie osiągnięta wystarczająca liczba kandydatów dopuszczonych do drugiego etapu konkursu, tj. etapu oceny zintegrowanej. Skarżąca utrzymuje również, że Komisja nie przedstawiła żadnego dowodu mogącego uzasadnić istnienie takiego interesu.
54 Komisja odpowiada, że sprostowanie zostało przyjęte w celu uniknięcia skutków niepotrzebnej surowości stwierdzonej w odniesieniu do testu d) i że taki cel jest sam w sobie prawnie uzasadniony oraz zgodny z interesem służby. W przypadku bowiem gdy organ powołujący stwierdza, że warunki określone w ogłoszeniu o konkursie są nadmiernie surowe, zawsze może je zmienić, o ile czyni to w sposób obiektywny, a nie pod kątem kandydatów, którzy złożyli zgłoszenia.
55 W każdym wypadku taka decyzja jest zgodna z zasadą proporcjonalności oraz wyrazem troski o zachowanie staranności wobec kandydatów, jako że dzięki niej unika się opóźnień, których doświadczyliby kandydaci w wyniku organizacji nowego konkursu. Ponadto taki środek jest zgodny z zasadą dobrej administracji, gdyż umożliwia zaoszczędzenie środków publicznych, które poszłyby na marne, gdyby w wyniku unieważnienia konkursu administracja była zmuszona organizować nowy konkurs.
56 Odnośnie do interesu służby Komisja uważa, że jest w interesie samych kandydatów, a także w interesie organu powołującego, aby organ ten sprawował stałą kontrolę nad wiarygodnością wymaganych przez niego testów, zwłaszcza jeśli chodzi o testy stosowane po raz pierwszy, jak w niniejszym przypadku. Brak takiej kontroli mógłby narazić sąd Unii na konieczność rozpoznawania licznych skarg kwestionujących wykluczenia z udziału w konkursie spowodowane niepotrzebnie surowymi testami.
57 W odniesieniu do podnoszonego naruszenia zasady ochrony uzasadnionych oczekiwań pozwana wskazuje, że sprostowanie nastąpiło w chwili, gdy skarżąca nie miała żadnego zapewnienia, iż spełni warunki dopuszczenia do drugiego etapu konkursu.
Ocena Sądu
58 Należy na wstępie przypomnieć, że na podstawie art. 1 ust. 1 lit. e) załącznika III do regulaminu pracowniczego ogłoszenie o konkursie musi określać, w przypadku gdy konkurs jest przeprowadzony w oparciu o testy, rodzaj testów i sposób ich oceniania (zob. podobnie ww. wyrok w sprawie Detti przeciwko Trybunał Sprawiedliwości, pkt 27).
59 Ponadto zgodnie z utrwalonym orzecznictwem warunki określone w ogłoszeniu o konkursie stanowią zarówno ramy zgodności z prawem, jak i ramy oceny dla komisji konkursowej (zob. ww. wyrok w sprawie Schumann przeciwko Komisji, pkt 63 i przytoczone tam orzecznictwo).
60 W niniejszym przypadku bezsporne jest, że sprostowanie zmieniło, po zakończeniu testów wstępnych, sposób oceniania testów d) i e) przewidziany w ogłoszeniu o konkursie, poprzez ustanowienie, że testy te zostaną połączone i ocenione łącznie na 40 punktów, przy wymaganym minimum wynoszącym łącznie 20 punktów.
61 W związku z tym należy zbadać, czy – jak uważa skarżąca – zmiana sposobu oceniania testów po ich zakończeniu narusza zasady ochrony uzasadnionych oczekiwań i pewności prawa.
– W przedmiocie naruszenia zasady ochrony uzasadnionych oczekiwań
62 Sąd przypomina, że prawo do żądania ochrony uzasadnionych oczekiwań przysługuje każdej jednostce znajdującej się w sytuacji, w której można stwierdzić, że administracja wzbudziła u niej uzasadnione nadzieje, dostarczając jej precyzyjnych zapewnień w formie dokładnych, bezwarunkowych i spójnych informacji pochodzących z uprawnionych i wiarygodnych źródeł (wyrok Sądu Pierwszej Instancji z dnia 11 lipca 2007 r. w sprawie T‑58/05 Centeno Mediavilla i in. przeciwko Komisji, pkt 96).
63 W niniejszej sprawie ogłoszenie o konkursie zawierało takie zapewnienia, na podstawie których skarżąca mogła być zasadnie przekonana, że kandydaci dopuszczeni do etapu oceny zintegrowanej zostaną wybrani jedynie spośród tych, którzy uzyskali wymagane minimum w testach wstępnych, a w szczególności minimum 10 punktów w teście d).
64 W tym względzie przypomnieć należy, że egzaminy o charakterze porównawczym są z definicji egzaminami, w których wyniki każdego kandydata są oceniane w zależności od wyników innych kandydatów, tak że liczba kandydatów dopuszczonych do tych egzaminów może mieć wpływ na oceny kandydatów dokonywane przez komisję konkursową. Oceny te odzwierciedlają wartościującą ocenę dotyczącą tego, jak wypadł kandydat w porównaniu do innych kandydatów. Z tego wynika, że im wyższa jest liczba kandydatów na tego rodzaju egzaminach, tym wyższe są wymogi komisji konkursowej wobec nich (zob. wyrok Sądu Pierwszej Instancji z dnia 5 marca 2003 r. w sprawie T‑24/01 Staelen przeciwko Parlamentowi, pkt 57).
65 Zmiana zasad określających sposób oceniania testów d) i e) przewidzianych w ogłoszeniu o konkursie może wpływać na szanse skarżącej na wpisanie jej na listę kandydatów dopuszczonych do etapu oceny zintegrowanej, ponieważ taka zmiana może powodować wzrost liczby kandydatów, którzy uzyskali minimalną ocenę z testów, w konsekwencji zmniejszając szanse skarżącej na znalezienie się wśród najlepszych kandydatów.
66 Strony są zgodne co do tego, że taki wzrost był pierwotnym założeniem sprostowania, które zostało przyjęte po stwierdzeniu przez EPSO „poważnego i nieoczekiwanego problemu dotyczącego wyników testu d)”. Według EPSO ten test został opracowany pod kątem uzyskania wskaźnika zdawalności wynoszącego około 50%, jednak w rzeczywistości okazało się, że wskaźnik zdawalności wynosi około 15%.
67 Ponadto z akt sprawy, a w szczególności z symulacji przeprowadzonej przez EPSO na podstawie danych dostępnych po testach – i to bez uwzględnienia usunięcia niektórych pytań lub decyzji komisji konkursowej dotyczących kwalifikowania kandydatów – która została przedstawiona przez Komisję w załączeniu do odpowiedzi na skargę (zwanej dalej „symulacją”), wynika, że sprostowanie przyniosło spodziewany skutek. W szczególności w przypadku kandydatów, którzy – tak jak skarżąca – wybrali portugalski jako pierwszy język, szacunkowa liczba kandydatów, którzy zdali test d) bez sprostowania, wynosiła 50, podczas gdy ze sprostowaniem połączone testy d) i e) zdało 211 kandydatów. Zgodnie z tą symulacją, uwzględniając liczbę kandydatów, którzy zdali test d) bez sprostowania, minimalna ocena konieczna, aby znaleźć się wśród 48 najlepszych kandydatów dopuszczonych do etapu oceny zintegrowanej, wynosiła 65,533 punktów. Ze sprostowaniem minimalna ocena konieczna, aby znaleźć się wśród 48 najlepszych kandydatów, wynosiła natomiast 73,400 punktów.
68 Wpływ sprostowania na pozycję skarżącej jest tym bardziej oczywisty, gdy stwierdzimy, że po uzyskaniu wyniku 67,07 punktów w testach wstępnych bez sprostowania znalazłaby się pośród 48 najlepszych kandydatów, których językiem był portugalski.
69 Ponadto, tytułem uzupełnienia, Sąd zauważa, że w odpowiedzi na zadane na rozprawie pytanie Komisja przyznała, iż w ramach zastosowania sprostowania do ogłoszenia o konkursie po zakończeniu egzaminów członkowie EPSO lub komisji konkursowej mogli teoretycznie poznać nazwiska kandydatów, którzy zdali egzaminy. W tych okolicznościach, podkreślając jednocześnie, że skarżąca nie podniosła istnienia takiego nadużycia i że żaden element akt sprawy nie wskazuje na to, iż takiego nadużycia dopuszczono się w niniejszym przypadku, stwierdzić należy, że Komisja nie może udowodnić, iż odwołanie się do takiego sposobu działania nie niesie ze sobą niebezpieczeństwa nadużycia.
70 Z tego wynika, że zastosowanie sprostowania wobec skarżącej nie było zgodne z zapewnieniem, które zostało jej udzielone w ogłoszeniu o konkursie odnośnie do sposobu oceniania testów d) i e), i tym samym naruszyło zasadę ochrony uzasadnionych oczekiwań.
– W przedmiocie naruszenia zasady pewności prawa
71 Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem zasada pewności prawa ma na celu zagwarantowanie przewidywalności sytuacji i stosunków prawnych powstających na gruncie prawa Unii (wyrok Trybunału z dnia 15 września 2005 r. C‑199/03 Irlandia przeciwko Komisji, pkt 69).
72 Tymczasem o ile zasada pewności prawa z reguły sprzeciwia się temu, by początek stosowania w czasie aktu prawa Unii przypadał przed datą jego publikacji, w drodze wyjątku dopuszczalne jest jednak odstępstwo od tej reguły, jeżeli wymaga tego zamierzony cel i odbywa się to z należytym poszanowaniem uzasadnionych oczekiwań zainteresowanych osób (wyrok Sądu Unii Europejskiej z dnia 10 listopada 2010 r. w sprawie T‑260/09 P OHIM przeciwko Simões Dos Santos, pkt 48 i przytoczone tam orzecznictwo).
73 W niniejszym przypadku wymagane przez orzecznictwo przesłanki kumulatywne przyjęcia aktu z mocą wsteczną, takiego jak sprostowanie zmieniające sposób oceniania testów d) i e) po ich zakończeniu, nie zostały spełnione.
74 W odniesieniu do pierwszej przesłanki, dotyczącej zamierzonego celu, Komisja podnosi, że przyjęcie sprostowania umożliwiło organowi powołującemu sprawowanie stałej kontroli nad skutecznością wymaganych testów, w szczególności w celu uniknięcia nadmiernej surowości.
75 Sąd stwierdza, że o ile taka kontrola leży z pewnością w interesie administracji i samych kandydatów, nie może jednak naruszać uzasadnionych oczekiwań kandydatów co do tego, że egzaminy odbędą się zgodnie z warunkami ustanowionymi w ogłoszeniu o konkursie, co wyklucza możliwość dokonania a posteriori zmiany kryteriów oceny egzaminów ustalonych w ogłoszeniu o konkursie.
76 Prawdą jest, iż w orzecznictwie uznaje się, że w przypadku gdy po publikacji ogłoszenia o konkursie organ powołujący odkryje, iż wymagane warunki są bardziej surowe niż tego wymagałyby potrzeby służby, może albo kontynuować postępowanie, rekrutując ewentualnie mniejszą liczbę kandydatów niż pierwotnie przewidziano, albo ponownie przeprowadzić postępowanie konkursowe, wycofując pierwsze ogłoszenie o konkursie i zastępując je ogłoszeniem poprawionym (zob. analogicznie w kwestii ogłoszenia o naborze wyrok Sądu Unii Europejskiej z dnia 2 października 1996 r. w sprawie T‑356/94 Vecchi przeciwko Komisji, pkt 56).
77 Jednak przyjęcia sprostowania do ogłoszenia o konkursie po odbyciu niektórych egzaminów nie można uważać za równoważne jednemu lub drugiemu z rozwiązań przedstawionych w poprzednim punkcie niniejszego wyroku.
78 Wystarczy stwierdzić bowiem, że w przypadku gdy organ powołujący podejmuje decyzję o ponownym rozpoczęciu procedury konkursowej, umieszczeni na liście w pierwotnym postępowaniu kandydaci mogą zasadniczo zgłosić się do nowego postępowania. Takiej możliwości nie mają natomiast kandydaci, którzy – jak skarżąca w niniejszej sprawie – zostali wyeliminowani w wyniku decyzji wydanej na podstawie zmiany ogłoszenia o konkursie.
79 Ponadto decyzja o kontynuowaniu postępowania konkursowego poprzez rekrutację mniejszej liczby laureatów niż pierwotnie zakładano umożliwia przestrzeganie uzasadnionych oczekiwań wszystkich kandydatów podczas egzaminów zgodnie z warunkami określonymi w ogłoszeniu o konkursie.
80 Zmianę a posteriori ogłoszenia o konkursie należy odróżnić także od różnych technik unieważnienia pytań w egzaminach pisemnych (zob. na przykład wyrok Sądu Pierwszej Instancji z dnia 17 stycznia 2001 r. w sprawie T‑189/99 Gerochristos przeciwko Komisji, pkt 25, 26; ww. wyrok w sprawie Schumann przeciwko Komisji, pkt 58, 61).
81 W niniejszej sprawie organ powołujący zmienił bowiem w drodze sprostowania warunki oceniania testów d) i e). Te warunki oceniania wchodzą w zakres pojęcia „oceniania egzaminów” przewidzianego w art. 1 ust. 1 lit. e) załącznika III do regulaminu pracowniczego i w rezultacie powinny zostać ustalone w ogłoszeniu o konkursie. Unieważnienie pytań w egzaminach pisemnych dotyczy natomiast liczby pytań składających się na egzamin oraz indywidualnej oceny każdego pytania. Te elementy nie należą do zakresu wspomnianego pojęcia oceniania egzaminów, a zatem nie muszą być koniecznie zawarte w ogłoszeniu o konkursie, tak że ich ewentualna zmiana po rozpoczęciu egzaminów nie ma żadnego wpływu na ogłoszenie o konkursie.
82 Komisja uważa, że przyjęcie sprostowania uzasadnione jest również względami dotyczącymi dobrej administracji i obowiązkiem staranności wobec kandydatów. Tego rodzaju względy nie mogą jednak zostać uznane w niniejszym przypadku. Wystarczy bowiem stwierdzić, że przyjęte sprostowanie z pewnością nie działa na korzyść wszystkich kandydatów oraz spowodowało wykluczenie z postępowania konkursowego kandydatów, którzy – tak jak skarżąca – uzyskali wymagane minimum we wszystkich testach zgodnie z kryteriami oceniania testów wstępnych przewidzianymi w ogłoszeniu o konkursie.
83 Wreszcie Komisja nie może również utrzymywać, że przyjęcie sprostowania nie narusza zasady pewności prawa, opierając się na zasadzie proporcjonalności. Zgodnie z tą zasadą, uznaną w utrwalonym orzecznictwie za należącą do zasad ogólnych prawa Unii, zgodność z prawem środka przyjętego przez instytucję Unii uzależniona jest od warunku, by tam gdzie istnieje możliwość wyboru spośród większej liczby odpowiednich rozwiązań, stosować te najmniej uciążliwe, a wynikające z tego niedogodności nie były nadmierne w stosunku do zamierzonych celów (zob. ww. wyrok w sprawie Schumann przeciwko Komisji, pkt 52). Jednakże względy dotyczące proporcjonalności danego środka nie mogą uzasadniać przyjęcia aktu naruszającego zasadę ochrony uzasadnionych oczekiwań, takiego jak zmiana ogłoszenia o konkursie po przeprowadzeniu testów wstępnych, jako że zasada proporcjonalności ma zastosowanie wyłącznie wtedy, gdy istnieje możliwość wyboru spośród większej liczby odpowiednich rozwiązań (wyrok Sądu z dnia 30 września 2010 r. w sprawie F‑76/05 Torijano Montero przeciwko Radzie, pkt 81 i przytoczone tam orzecznictwo).
84 W odniesieniu do drugiej przesłanki, dotyczącej poszanowania uzasadnionych oczekiwań zainteresowanych podmiotów, wystarczy odesłać do pkt 64–69 niniejszego wyroku, z których wynika, że zastosowanie sprostowania narusza uzasadnione oczekiwania kandydatów, którzy – jak skarżąca – oczekiwali, iż tylko ci kandydaci, którzy uzyskają wymagane minimum w testach wstępnych przewidziane w ogłoszeniu o konkursie, zostaną umieszczeni na liście kandydatów dopuszczonych do udziału w etapie oceny zintegrowanej.
85 Z powyższego wynika, że zastosowanie wobec skarżącej sprostowania narusza zasadę pewności prawa.
86 Należy zatem stwierdzić, że zastosowanie przez organ powołujący sprostowania do skarżącej, z naruszeniem zasad ochrony uzasadnionych oczekiwań oraz pewności prawa, skutkowało nieprawidłowością procedury konkursowej. W konsekwencji należy stwierdzić nieważność decyzji o niedopuszczeniu skarżącej do etapu oceny zintegrowanej.
W przedmiocie zarzutu drugiego, dotyczącego naruszenia zasady dobrej administracji i obowiązku staranności
87 Skarżąca uważa, iż wydając decyzję o niedopuszczeniu jej do etapu oceny zintegrowanej, EPSO naruszyło zasadę dobrej administracji oraz obowiązek staranności, w tym znaczeniu, że zaskarżona decyzja powoduje wyłączenie z procesu rekrutacji kandydata, który spełnia wszystkie kryteria kwalifikacyjne przewidziane w ogłoszeniu o konkursie i który, ze względu na dotychczasowe doświadczenie zawodowe, całkowicie odpowiadałby interesowi służby.
88 W tym względzie wystarczy stwierdzić, że obowiązek staranności wcale nie wymaga od komisji konkursowej umieszczenia na liście rezerwowej wszystkich kandydatów, którzy w swoim własnym odczuciu odpowiadają wymogom stawianym na stanowiskach do obsadzenia (zob. ww. wyrok w sprawie Cristina przeciwko Komisji, pkt 83).
89 Ponadto, zakładając, że skarżąca przytoczyła w swojej skardze argumenty, które mogą wykazać, iż spełnia wszystkie kryteria kwalifikacyjne oraz odpowiada interesowi służby, zgodnie z utrwalonym orzecznictwem komisji konkursowej w konkursie prowadzonym na podstawie dokumentów potwierdzających kwalifikacje i testów przysługują uprawnienia dyskrecjonalne, w ramach przepisów regulaminu pracowniczego dotyczących procedury konkursowej, do zbadania dla każdego przypadku oddzielnie, czy dyplomy przedstawione przez kandydatów lub ich wcześniejsze doświadczenie zawodowe odpowiadają poziomowi wymaganemu w regulaminie pracowniczym oraz w odpowiednim ogłoszeniu o konkursie. W ramach oceny zgodności z prawem Sąd musi ograniczyć się do zbadania, czy wykonywanie tego uprawnienia nie jest dotknięte oczywistym błędem w ocenie (zob. wyrok Sądu Pierwszej Instancji z dnia 21 listopada 2000 r. w sprawie T‑214/99 Carrasco Benítez przeciwko Komisji, pkt 69–71). Ponieważ skarżąca nie przedstawiła żadnej okoliczności mogącej wykazać istnienie takiego błędu, niniejszy zarzut musi zostać oddalony.
90 Należy zatem oddalić ten zarzut jako bezzasadny.
3. W przedmiocie żądania odszkodowania
Argumenty stron
91 Skarżąca w swoim przekonaniu doznała szkody oraz krzywdy z uwagi na nieprawidłowości decyzji o niedopuszczeniu jej do etapu oceny zintegrowanej.
92 Poniesiona przez skarżącą szkoda, oszacowana przez nią tymczasowo na kwotę 50 000 EUR, wynikać ma z tego, że skarżąca została pozbawiona szansy na zostanie urzędnikiem.
93 Doznana przez skarżącą krzywda, którą wycenia ona na kwotę 50 000 EUR, wynikać ma ze szczególnie mało starannego sposobu, w jaki EPSO badało jej akta, oraz z braku staranności, którym się wykazało wobec niej.
94 Komisja uważa, że ponieważ nie dopuściła się żadnej nieprawidłowości, żądania odszkodowawcze są w sposób oczywisty bezzasadne i że w każdym wypadku są niedopuszczalne, gdyż nie zostały podniesione w zażaleniu.
Ocena Sądu
95 W odniesieniu do dopuszczalności żądań odszkodowawczych wystarczy przypomnieć, że w przewidzianym w art. 90 i 91 regulaminu pracowniczego systemie środków odwoławczych, w przypadku gdy istnieje ścisły związek między wnioskiem o stwierdzenie nieważności i wnioskiem o odszkodowanie, dopuszczalny jest wniosek o odszkodowanie sformułowany po raz pierwszy przed Sądem, podczas gdy wcześniejsze zażalenie dotyczyło wyłącznie stwierdzenia nieważności decyzji wywołującej szkodę, gdyż wniosek o stwierdzenie nieważności może oznaczać wystąpienie z wnioskiem o naprawienie poniesionej szkody (wyroki Sądu Pierwszej Instancji: z dnia 15 maja 1997 r. w sprawie T‑273/94 N przeciwko Komisji, pkt 159; z dnia 18 lutego 2004 r. w sprawie T‑320/02 Esch-Leonhardt i in. przeciwko BCE, pkt 47).
96 W niniejszej sprawie istnieje ścisły związek między wnioskiem o stwierdzenie nieważności a wnioskiem o odszkodowanie, jest on zatem dopuszczalny, pomimo tego, że nie znalazł się w zażaleniu.
97 Ponadto, co się tyczy żądań odszkodowawczych dotyczących szkody materialnej, Sąd stwierdza, że zostały one sformułowane posiłkowo. Ponieważ żądania główne skarżącej dotyczące ponownego włączenia skarżącej do procedury konkursowej zostały w pkt 44 niniejszego wyroku odrzucone jako niedopuszczalne, należy zbadać podniesione tytułem ewentualnym żądanie dotyczące naprawienia tego elementu szkody.
98 Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem powstanie odpowiedzialności administracji wymaga wykazania przez stronę skarżącą istnienia nieprawidłowości, rzeczywistej szkody i związku przyczynowego pomiędzy nieprawidłowością a podniesioną szkodą (zob. podobnie wyroki Trybunału: z dnia 1 czerwca 1994 r. w sprawie C‑136/92 P Komisja przeciwko Brazzelli Lualdi i in., pkt 42; z dnia 21 lutego 2008 r. w sprawie C‑348/06 P Komisja przeciwko Girardot, pkt 52).
99 W niniejszej sprawie skarżąca wnosi o przyznanie odszkodowania i zadośćuczynienia za szkodę i krzywdę doznane, jak twierdzi, w związku z przyjęciem decyzji o niedopuszczeniu. Ponieważ została stwierdzona nieważność tej decyzji, należy zbadać, czy stwierdzona nieprawidłowość spowodowała u skarżącej szkodę oraz czy istnieje związek przyczynowy pomiędzy tą szkodą a wspomnianą nieprawidłowością.
100 Jeżeli chodzi o podnoszoną szkodę majątkową, na podstawie art. 266 TFUE na Komisji spoczywa obowiązek podjęcia kroków w celu wykonania niniejszego wyroku, w szczególności zaś wydania, w zgodzie z poszanowaniem zasady legalności, każdego aktu, który może sprawiedliwe zrekompensować niekorzystne skutki wynikające dla skarżącego z decyzji, której nieważność stwierdzono (zob. podobnie wyrok Sądu Pierwszej Instancji z dnia 15 września 2005 r. w sprawie T‑132/03 Casini przeciwko Komisji, pkt 98; wyrok Sądu z dnia 7 czerwca 2011 r. w sprawie F‑84/09 Larue i Seigneur przeciwko EBC, pkt 64), bez uszczerbku dla możliwości wniesienia przez skarżącą następnie skargi na środki podjęte przez Komisję w wykonaniu niniejszego wyroku. W tych okolicznościach należy orzec, że żądania odszkodowawcze dotyczące szkody majątkowej są przedwczesne i tym samym należy je oddalić.
101 Natomiast w odniesieniu do żądania zadośćuczynienia za krzywdę skarżącej, której – jak twierdzi – doznała, charakter poniesionej szkody i związek przyczynowy między zachowaniem a przywołaną szkodą mogą wynikać z uczucia frustracji i niesprawiedliwości, które skarżąca mogła w sposób uzasadniony odczuwać ze względu na to, że jest ofiarą bezprawnego zachowania.
102 Sąd przypomina zatem, że stwierdzenie nieważności aktu administracji stanowi samo w sobie stosowne i zasadniczo wystarczające zadośćuczynienie wszelkiej krzywdzie, chyba że skarżący wykaże, iż doznał krzywdy dającej się oddzielić od niezgodności z prawem leżącej u podstaw tego stwierdzenia nieważności, której nie można w pełni zadośćuczynić w drodze stwierdzenia tej nieważności (wyrok Sądu Unii Europejskiej z dnia 9 grudnia 2010 r. w sprawie T‑526/08 P Komisja przeciwko Strack, pkt 99). Z takim przypadkiem mamy zwłaszcza do czynienia, po pierwsze, kiedy akt, którego nieważność została stwierdzona, zawiera wyrażoną wprost negatywną ocenę umiejętności zawodowych skarżącego, mogącą go skrzywdzić, po drugie, kiedy popełniona nieprawidłowość jest szczególnie poważna, oraz po trzecie, kiedy stwierdzenie nieważności pozbawione jest jakiejkolwiek skuteczności i nie może samo w sobie stanowić stosowanego i wystarczającego zadośćuczynienia krzywdzie wyrządzonej zaskarżonym aktem (wyrok Sądu z dnia 12 maja 2011 r. w sprawie F‑66/10 AQ przeciwko Komisji, pkt 105, 107, 109).
103 W niniejszej sprawie stwierdzenie nieważności decyzji o nieumieszczeniu nazwiska skarżącej na liście kandydatów dopuszczonych do etapu oceny zintegrowanej w konkursie otwartym EPSO/AST/111/10 nie zatrze skutków stwierdzonego bezprawnego działania, a w szczególności nie może samo w sobie stanowić stosownego zadośćuczynienia za włożony wysiłek i czas spędzony niepotrzebne przez skarżącą na przygotowywanie się do egzaminu. W związku z tym Sąd postanawia, że Komisja powinna zapłacić skarżącej kwotę 2000 EUR tytułem zadośćuczynienia za krzywdę.
W przedmiocie kosztów
104 Zgodnie z art. 87 § 1 regulaminu postępowania, z zastrzeżeniem innych przepisów rozdziału 8 tytułu II tego regulaminu, kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę.
105 Z przedstawionych powyżej względów Komisja przegrała sprawę. Ponieważ jednak skarżąca nie wniosła o obciążenie Komisji kosztami, na podstawie art. 89 § 3 regulaminu postępowania należy postanowić, że każda ze stron pokrywa własne koszty.
Z powyższych względów
SĄD DO SPRAW SŁUŻBY PUBLICZNEJ
(druga izba)
orzeka, co następuje:
1) Stwierdza się nieważność decyzji komisji konkursu otwartego EPSO/AST/111/10 z dnia 7 kwietnia 2011 r. o niedopuszczeniu I. Mendes do etapu oceny zintegrowanej.
2) Komisja Europejska zapłaci skarżącej kwotę 2000 EUR.
3) W pozostałym zakresie skarga zostaje oddalona.
4) Każda ze stron pokrywa własne koszty.
Rofes i Pujol | Boruta | Bradley |
Wyrok ogłoszono na posiedzeniu jawnym w Luksemburgu w dniu 13 marca 2013 r.
W. Hakenberg | | M.I. Rofes i Pujol |