ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ (πρώτο τμήμα)

της 27ης Νοεμβρίου 2007

Υπόθεση F-122/06

Anton Pieter Roodhuijzen

κατά

Επιτροπής των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων

«Υπαλληλική υπόθεση – Υπάλληλοι – Κοινωνική ασφάλιση – Κοινό σύστημα υγειονομικής ασφάλισης – Σχέση συμβίωσης – Άρθρο 72 του ΚΥΚ – Άρθρο 1 του παραρτήματος VII του ΚΥΚ – Άρθρο 12 της ρύθμισης σχετικά με την ασφάλιση κατά των κινδύνων ασθενείας»

Αντικείμενο: Προσφυγή ασκηθείσα δυνάμει των άρθρων 236 ΕΚ και 152 ΕΑ, με την οποία ο A. P. Roodhuijzen ζητεί την ακύρωση της απόφασης της Επιτροπής, της 28ης Φεβρουαρίου 2006, που επιβεβαιώθηκε στις 20 Μαρτίου 2006 και με την οποία δεν αναγνωρίστηκε η σχέση συμβίωσής του με τη Maria Helena Astrid Hart και, ως εκ τούτου, αυτή δεν υπήχθη στο κοινό σύστημα υγειονομικής ασφάλισης των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, καθώς και της αποφάσεως της αρμόδιας για τους διορισμούς αρχής, της 12ης Ιουλίου 2006, με την οποία απορρίφθηκε η διοικητική ένσταση του προσφεύγοντος.

Απόφαση: Η απόφαση της Επιτροπής της 28ης Φεβρουαρίου 2006, που επιβεβαιώθηκε στις 20 Μαρτίου 2006 και με την οποία δεν αναγνωρίζεται η σχέση συμβίωσης του προσφεύγοντος με την M. H. A. Hart ως μη έγγαμη σχέση συμβίωσης στο πλαίσιο του κοινού συστήματος υγειονομικής ασφάλισης των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, ακυρώνεται. Η Επιτροπή καταδικάζεται στα δικαστικά έξοδα.

Περίληψη

Υπάλληλοι – Κοινωνική ασφάλιση – Υγειονομική ασφάλιση – Προσωπικό πεδίο εφαρμογής – Σύντροφος υπαλλήλου στο πλαίσιο μη έγγαμης σχέσης συμβίωσης

(Κανονισμός Υπηρεσιακής Καταστάσεως των υπαλλήλων, άρθρο 72· παράρτημα VII, άρθρα 1 § 2, στοιχείο γ΄, και 2 § 4· κανονισμός 723/2004 του Συμβουλίου, ρύθμιση σχετικά με την ασφάλιση κατά των κινδύνων ασθενείας, άρθρο 12)

Από το γράμμα του άρθρου 72 του Κανονισμού Υπηρεσιακής Καταστάσεως των υπαλλήλων (στο εξής: ΚΥΚ), που αφορά το κοινό σύστημα υγειονομικής ασφάλισης των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, προκύπτει ότι, για να καθοριστεί η έννοια του όρου «σύντροφος υπαλλήλου στο πλαίσιο μη έγγαμης σχέσης συμβίωσης», το άρθρο αυτό παραπέμπει ευθέως στις τρεις πρώτες προϋποθέσεις του άρθρου 1, παράγραφος 2, στοιχείο γ΄, του παραρτήματος VII του ΚΥΚ, αφού το ζήτημα της καταχώρησης της σχέσης συμβίωσης, που περιλαμβάνεται στην εισαγωγική περίοδο του άρθρου 1, παράγραφος 2, στοιχείο γ΄, του παραρτήματος VII του ΚΥΚ, δεν δύναται να θεωρηθεί ως προαπαιτούμενο. Αν ο νομοθέτης ήθελε να ορίσει διαφορετικά, το άρθρο 72 του ΚΥΚ και το άρθρο 12 της κοινής ρύθμισης σχετικά με την ασφάλιση κατά των κινδύνων ασθενείας των υπαλλήλων δεν θα αναφέρονταν αντιστοίχως στον «σύντροφο μη έγγαμης σχέσης συμβίωσης» και στον «αναγνωρισμένο σύντροφο σχέσης συμβίωσης» ενός υπαλλήλου, αλλά στον σύντροφο «που έχει καταχωρηθεί», όρος που χρησιμοποιείται στο άρθρο 1, παράγραφος 2, στοιχείο γ΄, του παραρτήματος VII του ΚΥΚ. Εξάλλου, η αιτιολογική σκέψη 8 του κανονισμού 723/2004, για την τροποποίηση του Κανονισμού Υπηρεσιακής Κατάστασης των υπαλλήλων και του Καθεστώτος που εφαρμόζεται στο λοιπό προσωπικό, η οποία αφορά την επέκταση των πλεονεκτημάτων των έγγαμων ζευγαριών σε διαφορετικές από τον γάμο μορφές ένωσης, αναφέρεται στους υπαλλήλους που τελούν σε μη έγγαμη σχέση συμβίωσης αναγνωρισμένη από ένα κράτος μέλος ως σταθερή σχέση συμβίωσης, χωρίς να κάνει μνεία σε προϋποθέσεις σχετικές με την καταχώρηση της επίμαχης σχέσης. Στο ίδιο πλαίσιο, δεν υπάρχει, στην ουσία, διαφορά μεταξύ των εννοιών του συντρόφου μη έγγαμης σχέσης συμβίωσης υπαλλήλου του άρθρου 72 του ΚΥΚ και του αναγνωρισμένου συντρόφου σχέσης συμβίωσης υπαλλήλου κατά την έννοια του άρθρου 12 της ρύθμισης σχετικά με την ασφάλιση κατά των κινδύνων ασθενείας.

Επομένως, στον κοινοτικό δικαστή εναπόκειται, προκειμένου να αποφανθεί ως προς την επέκταση της δυνατότητας υπαγωγής του συντρόφου υπαλλήλου στο πλαίσιο μη έγγαμης σχέσης συμβίωσης υπαλλήλου στο κοινό σύστημα υγειονομικής ασφάλισης, να ελέγξει την τήρηση των τριών πρώτων προϋποθέσεων, και μόνον, του άρθρου 1, παράγραφος 2, στοιχείο γ΄, του παραρτήματος VII του ΚΥΚ.

Η πρώτη των εν λόγω προϋποθέσεων ορίζει ότι το ζεύγος πρέπει να προσκομίσει επίσημο έγγραφο, αναγνωριζόμενο ως τέτοιο από κράτος μέλος ή από οποιαδήποτε αρμόδια αρχή κράτους μέλους που πιστοποιεί το καθεστώς τους ως συντρόφων μη έγγαμης σχέσης συμβίωσης. Η προϋπόθεση αυτή περιλαμβάνει τρία σκέλη:

–      το πρώτο σκέλος αφορά την προσκόμιση επίσημου εγγράφου σχετικά με το καθεστώς των προσώπων·

–      το δεύτερο σκέλος απαιτεί το εν λόγω επίσημο έγγραφο να αναγνωρίζεται ως τέτοιο από κράτος μέλος·

–      τέλος, το τρίτο σκέλος απαιτεί το επίσημο αυτό έγγραφο σχετικά με το καθεστώς των προσώπων να πιστοποιεί το καθεστώς των ενδιαφερομένων ως συντρόφων μη έγγαμης σχέσης συμβίωσης.

Το ζήτημα αν δύο άτομα εμπίπτουν στο καθεστώς των «συντρόφων μη έγγαμης σχέσης συμβίωσης», κατά την έννοια του τρίτου σκέλους, δεν μπορεί να εξαρτάται αποκλειστικώς από την εκτίμηση των εθνικών αρχών ενός κράτους μέλους. Συνεπώς, η προϋπόθεση του καθεστώτος των συντρόφων μη έγγαμης σχέσης συμβίωσης δεν πληρούται απλώς και μόνον λόγω του ότι ένα επίσημο έγγραφο, αναγνωριζόμενο ως τέτοιο από κράτος μέλος, πιστοποιεί την ύπαρξη ενός τέτοιου καθεστώτος.

Αντιθέτως, για να εμπίπτει στο άρθρο 72 του ΚΥΚ και στο άρθρο 12 της ρύθμισης σχετικά με την ασφάλιση κατά των κινδύνων ασθενείας, μια μη έγγαμη σχέση συμβίωσης πρέπει να παρουσιάζει ορισμένες ομοιότητες με τον γάμο. Υπό το πρίσμα αυτό, το τρίτος σκέλος της πρώτης προϋπόθεσης πρέπει να θεωρηθεί ότι περιλαμβάνει αθροιστικώς τρεις επιμέρους προϋποθέσεις. Πρώτον, το τρίτο αυτό σκέλος προϋποθέτει –το δε γράμμα της εφαρμοστέας διάταξης του ΚΥΚ επιβεβαιώνει την ερμηνεία αυτή– ότι οι σύντροφοι σχέσης συμβίωσης πρέπει να αποτελούν «ζεύγος», ήτοι ένωση δύο προσώπων, αντίθετα προς άλλες ενώσεις προσώπων. Περαιτέρω, η χρήση του όρου «καθεστώς» αποδεικνύει ότι η σχέση των συντρόφων σχέσης συμβίωσης πρέπει να παρουσιάζει στοιχεία δημοσιότητας και τύπου. Συνδεόμενη εν μέρει με το πρώτο σκέλος της πρώτης προϋπόθεσης, που αφορά την προσκόμιση επίσημου εγγράφου σχετικά με το καθεστώς των προσώπων, η προϋπόθεση που αφορά το καθεστώς των προσώπων αυτών ως συντρόφων μη έγγαμης σχέσης συμβίωσης εκτείνεται, πάντως, πέρα από την απλή απαίτηση προσκόμισης ενός επίσημου εγγράφου. Τέλος, η έννοια του όρου «σύντροφοι μη έγγαμης σχέσης συμβίωσης» πρέπει να νοηθεί ως περιλαμβάνουσα μια κατάσταση στην οποία οι σύντροφοι συμβιώνουν κατά τρόπο σταθερό και δεσμεύονται, στο πλαίσιο της συμβίωσης αυτής, από αμοιβαία δικαιώματα και υποχρεώσεις σχετικά με τον κοινό τους βίο.

Η ερμηνεία αυτή είναι επιπλέον σύμφωνη με την εξέλιξη των ηθών στην κοινωνία. Συναφώς, η επέκταση της δυνατότητας υπαγωγής στο κοινό σύστημα υγειονομικής ασφάλισης στον μόνιμο σύντροφο του υπαλλήλου συμβάλλει στην επίτευξη στόχων αλληλεγγύης και κοινωνικής συνοχής, που διαφέρουν από τους σκοπούς που επιδιώκουν οι διατάξεις που απονέμουν στους υπαλλήλους καθαρώς χρηματικά πλεονεκτήματα, εν είδει συμπληρώματος του μισθού, όπως, για παράδειγμα, το επίδομα στέγης του συντρόφου του υπαλλήλου που προβλέπει το άρθρο 1, παράγραφος 2, στοιχείο γ΄, του παραρτήματος VII του ΚΥΚ· δεν είναι επομένως παράλογο η χορήγηση των εν λόγω πλεονεκτημάτων να υπόκειται σε αυστηρότερες προϋποθέσεις, όσον αφορά τη σχέση μεταξύ του υπαλλήλου και του συντρόφου του μη έγγαμης σχέσης συμβίωσης, συγκριτικά με το πλεονέκτημα της υπαγωγής του συντρόφου αυτού στο κοινό σύστημα υγειονομικής ασφάλισης.

(βλ. σκέψεις 29, 30, 32, 35 έως 40 και 49)