WYROK SĄDU DO SPRAW SŁUŻBY PUBLICZNEJ
(pierwsza izba)
z dnia 13 kwietnia 2011 r.
Sprawa F-38/10
Ioannis Vakalis
przeciwko
Komisji Europejskiej
Służba publiczna – Urzędnicy – Emerytura – Przeniesienie uprawnień emerytalnych nabytych w Grecji do systemu emerytalnego urzędników Unii – Obliczanie dodatkowych lat zaliczanych do okresu uprawniającego do emerytury – Zarzut niezgodności z prawem ogólnych przepisów wykonawczych do art. 11 i 12 załącznika VIII do regulaminu pracowniczego – Zasada równego traktowania – Zasada neutralności euro
Przedmiot: Skarga wniesiona na podstawie art. 270 TFUE, znajdującego zastosowanie do traktatu EWEA na mocy jego art. 106a, w której I. Vakalis żąda stwierdzenia nieważności decyzji Komisji z dnia 19 sierpnia 2009 r. w sprawie ustalenia liczby dodatkowych lat zaliczanych do emerytury wspólnotowej, wynikającego z przeniesienia uprawnień emerytalnych, które nabył przed podjęciem służby w Komisji, oraz decyzji z dnia 22 lutego 2010 r. oddalającej jego zażalenie.
Orzeczenie: Skarga zostaje w części odrzucona jako niedopuszczalna, a w części oddalona jako bezzasadna. Komisja zostaje obciążona, poza własnymi kosztami, połową kosztów poniesionych przez skarżącego. Skarżący pokrywa połowę swoich kosztów.
Streszczenie
1. Urzędnicy – Skarga – Zarzut dotyczący naruszenia zakresu stosowania prawa – Stwierdzenie z urzędu
(regulamin postępowania przed Sądem do spraw Służby Publicznej, art. 77)
2. Urzędnicy – Emerytury i renty – Uprawnienia emerytalne nabyte przed podjęciem służby w Unii – Przeniesienie do systemu Unii – Przepisy przejściowe rozporządzenia nr 723/2004
(regulamin pracowniczy, załącznik XIII, art. 26 ust. 1)
3. Urzędnicy – Emerytury i renty – Uprawnienia emerytalne nabyte przed podjęciem służby w Unii – Przeniesienie do systemu Unii – Zaliczenie lat służby uprawniających do emerytury
(regulamin pracowniczy, załącznik VIII, art. 11 ust. 2)
4. Urzędnicy – Emerytury i renty – Uprawnienia emerytalne nabyte przed podjęciem służby w Unii – Przeniesienie do systemu Unii – Zaliczenie lat służby uprawniających do emerytury
(regulamin pracowniczy, załącznik VIII, art. 11 ust. 2; rozporządzenie Rady nr 1103/97, art. 3)
5. Urzędnicy – Emerytury i renty – Uprawnienia emerytalne nabyte przed podjęciem służby w Unii – Przeniesienie do systemu Unii – Zaliczenie lat służby uprawniających do emerytury
(regulamin pracowniczy, załącznik VIII, art. 11 ust. 2)
6. Postępowanie – Koszty – Obciążenie – Branie pod uwagę względów słuszności – Obciążenie strony wygrywającej sprawę częścią kosztów postępowania
(regulamin postępowania przed Sądem do spraw Służby Publicznej, art. 87 § 2, art. 88)
1. Sąd Unii ma prawo, a w stosownym przypadku – obowiązek, uwzględnienia z urzędu pewnych zarzutów niezgodności z prawem materialnym. To samo dotyczy zarzutu o charakterze bezwzględnie obowiązującym dotyczącym naruszenia w decyzji zakresu stosowania prawa. Sąd do spraw Służby Publicznej naruszyłby bowiem powagę swego urzędu sędziego orzekającego o zgodności z prawem, gdyby powstrzymał się od stwierdzenia, nawet w przypadku braku sprzeciwu stron w tej kwestii, że zaskarżona do niego decyzja została wydana na podstawie normy, która nie może stosować się do danego przypadku, i gdyby w wyniku tego wydał orzeczenie w przedmiocie zawisłego przed nim sporu, sam stosując tę normę.
Uwzględnienie z urzędu zarzutu niezgodności z prawem materialnym nie narusza kontradyktoryjnego charakteru sporu i zasady przestrzegania prawa do obrony. Artykuł 77 regulaminu postępowania przewiduje bowiem, że Sąd może uwzględnić z urzędu zarzut niedopuszczalności ze względu na bezwzględne przeszkody procesowe, pod warunkiem uprzedniego wysłuchania stron. Tymczasem nie ma żadnego powodu, by sądzić, że o ile wymóg ten stanowi wystarczającą gwarancję zasad kontradyktoryjności i przestrzegania prawa do obrony w przypadku uwzględnienia z urzędu zarzutu niedopuszczalności ze względu na bezwzględne przeszkody procesowe, to nie jest tak w przypadku uwzględnienia z urzędu bezwzględnej przyczyny nieważności, niezależnie od tego, czy dotyczy ona niezgodności z prawem materialnym, czy formalnym.
(zob. pkt 28, 29, 38, 39)
Odesłanie:
Sąd Pierwszej Instancji: sprawy połączone od T‑576/93 do T‑582/93 Browet i in. przeciwko Komisji, 15 lipca 1994 r., pkt 35
Sąd do spraw Służby Publicznej: sprawa F‑31/07 Putterie-De-Beukelaer przeciwko Komisji, 21 lutego 2008 r.; sprawa T‑160/08 P Komisja przeciwko Putterie-De-Beukelaer, w której wyrok w tym zakresie nie został podważony w wyroku Sądu Unii Europejskiej z dnia 8 lipca 2010 r.
2. Przepisy przejściowe art. 26 ust. 1 załącznika XIII do regulaminu pracowniczego w brzmieniu nadanym przez rozporządzenie nr 723/2004 zmieniające Regulamin pracowniczy urzędników Wspólnot Europejskich i Warunki zatrudnienia innych pracowników Wspólnot Europejskich oraz przepisy art. 11 ogólnych przepisów wykonawczych do art. 11 i 12 załącznika VIII do regulaminu pracowniczego przyjęte przez Komisję należy interpretować w ten sposób, że dotyczą one wyłącznie wniosków o przeniesienie uprawnień emerytalnych złożonych przez urzędników powołanych na czas nieokreślony.
Przytoczone przepisy mają na celu, zgodnie z zasadą pewności prawa, ochronę praw nabytych. Urzędnikowi na okresie próbnym nie przysługuje zaś żadne prawo nabyte do przeniesienia uprawnień emerytalnych. Choć instytucja może zarejestrować wniosek urzędnika na okresie próbnym, aby nie musiał on ponownie składać wniosku po powołaniu na czas nieokreślony, to nie zmienia to faktu, że był to wniosek przedwczesny.
(zob. pkt 42, 44, 46)
3. Przeliczenie przekazanych środków na dodatkowe lata zaliczane do emerytury w systemie Unii jest zadaniem organów administracji Unii. Niemniej okoliczność, że dana instytucja, a nie organy krajowe, ma obowiązek przy ustalaniu liczby tych lat uwzględnić w odpowiednim przypadku wahania kursu walut, nie musi oznaczać, że zniesienie mechanizmu średniego kursu wymiany przez ogólne przepisy wykonawcze do art. 11 i 12 załącznika VIII do regulaminu pracowniczego przyjęte przez Komisję jest niezgodne z prawem.
Choć bowiem instytucja powinna wziąć pod uwagę przelicznik kursowy do celów ustalenia liczby lat uwzględnianych przez system emerytalny Unii, to jednak nadal ma ona pewną swobodę w zakresie oceny stosowności dokonania, w razie potrzeby, korekty skutków wahań kursu. Istnienie kompetencji po stronie instytucji w tej dziedzinie skutkuje wyłącznie tym, że sądy Unii sprawują kontrolę nad przysługującą tej instytucji możliwością zrezygnowania z utrzymywania mechanizmu średniego kursu wymiany.
(zob. pkt 53, 55–57)
Odesłanie:
Sąd Pierwszej Instancji: sprawa T‑233/97 Bang-Hansen przeciwko Komisji, 15 grudnia 1998 r., pkt 38; sprawa T‑67/02 Radauer przeciwko Radzie, 18 marca 2004 r., pkt 28–31
4. Zniesienie przez ogólne przepisy wykonawcze do art. 11 i 12 załącznika VIII do regulaminu pracowniczego przyjętego przez Komisję mechanizmu średniego kursu wymiany do celów ustalenia liczby lat zaliczanych do emerytury w ramach przeniesienia uprawnień emerytalnych nie jest niezgodne z zasadą neutralności euro i art. 3 rozporządzenia nr 1103/97 w sprawie niektórych przepisów dotyczących wprowadzenia euro. Ustanowiona w tym rozporządzeniu zasada neutralności euro z definicji nie zabrania tego, by instytucja zmieniła obowiązujące przepisy. Decyzja o zniesieniu mechanizmu średniego kursu wymiany została zaś podyktowana względami budżetowymi i wynikała z politycznej decyzji, by nie stosować już omawianego mechanizmu, korzystnego dla urzędników, którzy nabyli uprawnienia w niektórych państwach członkowskich, lecz nie stanowiła ona konsekwencji wprowadzenia euro. Omawiany mechanizm został zresztą zniesiony, w tym także w odniesieniu do dodatkowych lat zaliczanych do uprawnień emerytalnych uzyskanych w państwach członkowskich, które nie przyjęły euro.
(zob. pkt 64, 65)
Odesłanie:
Sąd do spraw Służby Publicznej: sprawa F‑117/07 Kolountzios przeciwko Komisji, 11 grudnia 2007 r., pkt 32–35
5. W zakresie przenoszenia uprawnień emerytalnych prawodawca Unii może w każdej chwili wprowadzić do przepisów regulaminu pracowniczego zmiany, które uzna za zgodne z interesem służby, a także przyjąć na przyszłość przepisy mniej korzystne dla danych urzędników lub pracowników, pod warunkiem jednak, że zostanie wprowadzony okres przejściowy wystarczająco długi, aby uniknąć nieoczekiwanych zmian w szczegółowych zasadach wypłacania emerytur, do których prawa zostały już nabyte, aby chronić prawa nabyte zgodnie z prawem przez urzędników lub pracowników i aby osoby, których konkretnie dotyczą nowe uregulowania, były traktowane w taki sam sposób. To samo odnosi się do ogólnych przepisów wykonawczych przyjętych przez instytucje, pod warunkiem że nie stanowią one odstępstwa od przepisów wyższego rzędu.
W dziedzinie polityki personalnej sąd Unii poprzestaje na skontrolowaniu, co się tyczy zasady równości oraz zasady niedyskryminacji, że dana instytucja nie dokonała arbitralnego lub oczywiście niewłaściwego w stosunku do zamierzonego celu rozróżnienia. W zakresie stosowania metod przeliczania uprawnień emerytalnych Unii przysługuje bowiem szeroki zakres uznania przy określaniu elementów systemu przeliczania przekazanych środków na lata zaliczane do emerytury w systemie Unii.
(zob. pkt 70, 71)
Odesłanie:
Trybunał: sprawa 28/74 Gillet przeciwko Komisji, 19 marca 1975 r., pkt 5, 6; sprawa C‑227/04 P Lindorfer przeciwko Radzie, 11 września 2007 r., pkt 78
Sąd Pierwszej Instancji: sprawa T‑135/05 Campoli przeciwko Komisji, 29 listopada 2006 r., pkt 85; sprawa T‑308/04 Ianniello przeciwko Komisji, 20 listopada 2007 r., pkt 38
Sąd do spraw Służby Publicznej: sprawa F‑60/07 Martin Bermejo przeciwko Komisji, 11 grudnia 2007 r., pkt 55, 56; sprawa F‑61/05 Dalmasso przeciwko Komisji, 24 kwietnia 2008 r., pkt 78; sprawa F‑3/09 Ridolfi przeciwko Komisji, 30 listopada 2009 r., pkt 53, 54
6. Z uwagi na to, że dwie podstawy oddalenia zażalenia były obarczone naruszeniem prawa i z tego względu urzędnik miał podstawy, by sądzić, że zaskarżenie spornej decyzji jest zasadne, zgodnie z przepisami art. 87 ust. 2 oraz art. 88 regulaminu postępowania przed Sądem do spraw Służby Publicznej okoliczności sprawy uzasadniają to, by instytucja, będąca stroną pozwaną, pokryła połowę kosztów poniesionych przez skarżącego.
(zob. pkt 81)