WYROK SĄDU DO SPRAW SŁUŻBY PUBLICZNEJ UNII EUROPEJSKIEJ
(druga izba)

z dnia 10 lipca 2014 r.(*)

Służba publiczna – Personel EBI – Mobbing – Dochodzenie – Decyzja prezesa o nienadawaniu dalszego biegu postępowaniu w sprawie skargi – Opinia komisji dochodzeniowej – Błędna definicja mobbingu – Umyślny charakter zachowania – Stwierdzenie istnienia zachowań i objawów mobbingu – Poszukiwanie związku przyczynowego – Brak – Niespójność opinii komisji dochodzeniowej – Oczywisty błąd w ocenie – Zawinione działania administracji – Obowiązek zachowania poufności – Ochrona danych osobowych – Skarga o odszkodowanie lub zadośćuczynienie

W sprawie F‑103/11

mającej za przedmiot skargę wniesioną na podstawie art. 270 TFUE,

CG, członek personelu Europejskiego Banku Inwestycyjnego, zamieszkała w Sandweiler (Luksemburg), reprezentowana początkowo przez adwokata N. Thieltgena, a następnie adwokatów przez J.N. Louisa oraz D. de Abreu Caldasa,

strona skarżąca,

popierana przez:

Europejskiego Inspektora Ochrony Danych (EIOD), reprezentowanego początkowo przez I. Chatelier oraz H. Kranenborga, a następnie przez I. Chatelier oraz A. Buchtę, działających w charakterze pełnomocników,

interwenient,

przeciwko

Europejskiemu Bankowi Inwestycyjnemu (EBI), reprezentowanemu przez G. Nuvoli oraz T. Gilliamsa, działających w charakterze pełnomocników, wspieranych przez adwokata A. Dal Ferrę,

strona pozwana,

SĄD DO SPRAW SŁUŻBY PUBLICZNEJ
(druga izba),

w składzie: M.I. Rofes i Pujol, (sprawozdawca), prezes, K. Bradley i J. Svenningsen, sędziowie,

sekretarz: J. Tomac, administrator,

uwzględniając pisemny etap postępowania i po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 6 marca 2014 r.,

wydaje następujący

Wyrok

1        Pismem, które wpłynęło do sekretariatu Sądu w dniu 11 października 2011 r., CG żąda zasadniczo, aby Sąd stwierdził nieważność decyzji prezesa Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI, zwanego dalej także „Bankiem”) z dnia 27 lipca 2011 r. w sprawie nienadawania dalszego biegu postępowaniu w sprawie jej skargi na mobbing oraz zasądził od Banku odszkodowanie i zadośćuczynienie za poniesioną szkodę i doznaną krzywdę w związku z niezgodnością z prawem decyzji z dnia 27 lipca 2011 r., mobbingiem, jakiemu była miała być poddana, oraz zawinionymi działaniami administracji, jakie można przypisać Bankowi.

 Ramy prawne

2        Zgodnie z art. 308 TFUE statut Banku stanowi przedmiot protokołu załączonego do tego traktatu i do traktatu UE, których integralną część stanowi.

3        Artykuł 7 ust. 3 lit. h) Protokołu nr 5 w sprawie statutu Banku stanowi, że Rada Gubernatorów zatwierdza regulamin wewnętrzny banku. Regulamin ten, zatwierdzony w dniu 14 grudnia 1958 r., poddawany był wielokrotnym zmianom. Zgodnie z postanowieniami tego regulaminu regulamin pracowniczy Banku przyjmuje Rada Dyrektorów.

4        W dniu 20 kwietnia 1960 r. Rada Dyrektorów przyjęła regulamin pracowniczy Banku. Artykuł 14 regulaminu pracowniczego, w brzmieniu mającym zastosowanie w sprawie, stanowi, że w zależności od pełnionej funkcji personel Banku składa się z trzech kategorii pracowników: pierwsza to personel kierowniczy, który obejmuje dwie grupy funkcyjne: „kadrę kierowniczą” i „grupę funkcyjną C”, druga kategoria to personel do zadań koncepcyjnych, obejmujący trzy grupy funkcyjne: „grupę funkcyjną D”, „grupę funkcyjną E” i „grupę funkcyjną F”, trzecia kategoria obejmuje personel wykonawczy i składa się z czterech grup funkcyjnych.

5        Artykuł 41 regulaminu pracowniczego stanowi:

„Wszelkie rozbieżności o charakterze indywidualnym pomiędzy Bankiem a jego pracownikami rozpatruje Trybunał Sprawiedliwości [Unii Europejskiej].

[…]”.

6        Kodeks postępowania pracowników Banku, zatwierdzony przez Radę Dyrektorów Banku w dniu 1 sierpnia 2006 r. (zwany dalej „kodeksem postępowania”) w pkt 3.6, zatytułowanym „Godność w pracy”, stanowi:

„Jakakolwiek forma molestowania czy zastraszania jest nie do przyjęcia. Zgodnie z polityką Banku w zakresie godności w pracy każda ofiara molestowania lub zastraszania może zwrócić się do dyrektora [departamentu zasobów ludzkich] bez obawy o jakiekolwiek sankcje z tego tytułu. Bank zobowiązany jest do wykazania się starannością w stosunku do osoby zainteresowanej oraz do udzielenia jej wsparcia.

3.6.1 Mobbing

Chodzi tu o powtarzające się na przestrzeni dość długiego okresu wypowiedzi ustne, zachowania, wrogie lub niewłaściwe działania wyrażane lub podejmowane przez jednego lub więcej pracowników w stosunku do innego pracownika. Lekceważąca uwaga, kłótnia z użyciem nieprzyjemnych słów użytych pod wpływem wzburzenia nie stanowi przejawów mobbingu. Natomiast regularne wybuchy gniewu, nękanie, lekceważące uwagi czy dotkliwe aluzje, powtarzające się regularnie tygodniami lub miesiącami, stanowią bez wątpienia objawy mobbingu w miejscu pracy.

[…]”.

7        W 2003 r. Bank wdrażał politykę godności w pracy, o której mowa w pkt 3.6 kodeksu postępowania (zwaną dalej „polityką”). Artykuł 2.1 polityki, zatytułowany „Definicje: zastraszanie i mobbing – co to jest?” stanowi:

„[Kodeks postępowania] w pkt 3.6 stanowi, że molestowanie jest niedopuszczalne i zawiera kilka definicji molestowania. Nie jest możliwe sformułowanie jednej definicji molestowania, ponieważ molestowanie i zastraszanie mogą przyjmować różne formy. Ich przejawy, fizyczne lub werbalne, ujawniają się często w czasie, nawet jeżeli miejsce mają poważne, jednorazowe wypadki. Nie jest przy tym istotne, czy dane zachowania są umyślne. Decydujące znaczenie ma to, że molestowanie i zastraszanie stanowią zachowania niepożądane i nieakceptowalne, godzące w poczucie własnej wartości i pewność siebie ofiary takiego zachowania.

[…]”.

8        W ramach polityki wprowadzono dwie procedury wewnętrzne dotyczące rozstrzygania przypadków zastraszania i molestowania, mianowicie nieformalną procedurę, poprzez którą zainteresowany członek personelu poszukuje polubownego rozwiązania problemu, oraz formalne dochodzenie, wszczynane oficjalnym złożeniem przez zainteresowanego skargi, która rozpatrywana jest przez powołaną w tym celu trzyosobową komisję dochodzeniową. Komisja dochodzeniowa ma za zadanie przeprowadzić obiektywne i niezależne dochodzenie oraz wydać zalecenie zawierające uzasadnienie dla prezesa Banku, który podejmuje ostateczną decyzję co do działań, jakie mają zostać podjęte.

9        W odniesieniu do dochodzenia polityka stanowi:

„Pracownik składa skargę, ustnie lub na piśmie, do [dyrektora departamentu zasobów ludzkich]. Jeżeli w ocenie tego ostatniego dany przypadek nie wymaga w sposób natychmiastowy i jednoznaczny skorzystania ze środków dyscyplinarnych, a biorąc pod uwagę okoliczności sprawy może być kwalifikowany jako molestowanie, zainteresowany pracownik może wszcząć dochodzenie w następujący sposób:

1.      Pracownik zwraca się oficjalnie na piśmie do [dyrektora departamentu zasobów ludzkich] o wszczęcie dochodzenia, wskazując przedmiot skargi i osobę lub osoby podejrzewane o dopuszczanie się w stosunku do niej mobbingu.

2.      [Dyrektor departamentu zasobów ludzkich], w porozumieniu w przedstawicielami personelu, przedstawia prezesowi [Banku] propozycję składu komisji oraz wyznacza datę rozpoczęcia dochodzenia w terminie nieprzekraczającym 30 dni kalendarzowych od daty wpływu skargi.

3.      [Dyrektor departamentu zasobów ludzkich] niezwłocznie poświadcza wpłynięcie pisma zainteresowanego pracownika, potwierdzając [mu tym samym] wszczęcie dochodzenia. Ponadto:

a.      zwraca się do zainteresowanego pracownika o przedstawienie skargi w formie pisma wyjaśniającego […],

[…]

c.      wyjaśnia, że po otrzymaniu powyższego pisma wyjaśniającego osoba podejrzewana o molestowanie zostanie poinformowana o przedmiocie skargi i otrzyma konieczne informacje w tym zakresie, jednak kopia pisma wyjaśniającego nie zostanie jej udostępniona;

[…]

e.      informuje [składającego skargę], że podejrzewanemu o molestowanie zostanie przypomniane, że składający skargę nie może być w żadnym czasie atakowany oraz że skarga powinna być traktowana jako ściśle poufna przez obydwie strony (pismo, które będzie opatrzone datą i odesłane do [dyrektora departamentu zasobów ludzkich] za potwierdzeniem odbioru),

[…]

4.      Po otrzymaniu pisma wyjaśniającego [składającego skargę] [dyrektor departamentu zasobów ludzkich]:

a.      niezwłocznie przesyła pismo do osoby podejrzewanej o molestowanie, z uściśleniem przedmiotu skargi i podaniem wszelkich niezbędnych informacji, oraz zwraca się do niej o przedstawienie w terminie [dziesięciu] dni, w trybie poufnym, odpowiedzi na piśmie, do której według uznania można załączyć również dokumenty i inne dowody,

[…]

c.      przypomina osobie podejrzewanej o molestowanie, że strona skarżąca nie może być w żadnym momencie atakowana oraz że skarga powinna być traktowana jako ściśle poufna przez obydwie strony (notą opatrzoną datą i odesłaną [do dyrektora departamentu zasobów ludzkich] za zwrotnym potwierdzeniem odbioru).

[…]”.

10      Odnośnie do przesłuchania polityka stanowi, co następuje:

„Przesłuchanie ma na celu szczegółowe ustalenie, co się wydarzyło, oraz zgromadzenie faktów pozwalających na sformułowanie zalecenia z uzasadnieniem […].

[…] Komisja może przyjąć taki sposób postępowania, jaki uzna za właściwy. Co do zasady przesłuchanie odbywa się w formie szeregu osobnych spotkań, odbywających się w następującej kolejności:

–        w pierwszej kolejności ze [składającym skargę;]

–        z ewentualnymi świadkami powołanymi przez [składającego skargę;]

–        z osobą podejrzewaną o molestowanie[;]

–        z ewentualnymi świadkami powołanymi przez osobę podejrzewaną o molestowanie[;]

[…]”.

11      W zakresie wyników dochodzenia polityka stanowi:

„Po wysłuchaniu wszystkich uczestników oraz po ewentualnym przeprowadzeniu wszystkich innych właściwych czynności wyjaśniających komisja powinna być w stanie przeprowadzić naradę i wyjść z propozycją zalecenia z uzasadnieniem. Nie posiada ona uprawnień decyzyjnych.

Komisja może wydawać zalecenia co do:

[…]

–        wszczęcia postępowania dyscyplinarnego [w stosunku do osoby podejrzewanej o molestowanie].

[…]”.

12      Odnośnie do ostatecznej decyzji podejmowanej przez prezesa Banku polityka stanowi:

„Decyzja [prezesa Banku] powinna określać ewentualne środki, jakie mają być podjęte, oraz odnoszący się do nich harmonogram; może to dotyczyć na przykład:

–        wszczęcia postępowania dyscyplinarnego [w stosunku do osoby podejrzewanej o molestowanie],

[…]”.

13      Zgodnie z załącznikiem nr 1 do polityki należy ją interpretować w świetle kodeksu postępowania i regulaminu pracowniczego Banku.

 Okoliczności faktyczne leżące u podstaw sporu

14      Skarżąca podjęła pracę w Banku w dniu 16 lipca 1998 r. jako członek personelu do zadań koncepcyjnych w grupie funkcyjnej E.

15      W dniu 1 kwietnia 2001 r. skarżąca awansowała do grupy funkcyjnej D, stopień 1, w ramach kategorii personelu do zadań koncepcyjnych.

16      W okresie od 1 lipca 2001 r. do 1 stycznia 2008 r. skarżąca podlegała hierarchicznie panu Y, najpierw w ramach projektu, a następnie w ramach Dyrekcji Generalnej (DG) Zarządzania Ryzykiem (zwanej dalej „DG ds. Zarządzania Ryzykiem”), pełniąc stanowisko kierownika wydziału „Ryzyka walutowe” w departamencie ryzyka finansowego, którego dyrektorem był pan Y. W ramach pełnienia powyższych obowiązków skarżąca ściśle współpracowała również z panem X, dyrektorem departamentu ryzyka kredytowego w ramach DG ds. Zarządzania Ryzykiem.

17      W dniu 1 stycznia 2008 r. skarżąca została mianowana kierownikiem wydziału „Koordynacja” (zwanego dalej „wydziałem ds. koordynacji”) w ramach DG ds. Zarządzania Ryzykiem i awansowała do grupy funkcyjnej C kategorii personelu kierowniczego. W tym czasie dyrektor generalny DG ds. Zarządzania Ryzykiem bezpośrednio nadzorował panów X i Y, odpowiednio dyrektorów departamentu ryzyka kredytowego i departamentu ryzyka finansowego, oraz skarżącą. W dniu wniesienia skargi skarżąca pozostawała na powyższym stanowisku.

18      W okresie od dnia 23 stycznia do dnia 8 marca 2008 r. skarżąca przebywała na zwolnieniu chorobowym, a w okresie od dnia 9 marca do dnia 28 lipca 2008 r. na urlopie macierzyńskim; następnie do dnia 12 września 2008 r. korzystała z urlopu wypoczynkowego.

19      W sprawozdaniu z oceny pracy skarżącej za rok 2008 oceniający uznał, że wyniki pracy skarżącej były zgodne z ogółem oczekiwań, w wyniku czego skarżącej przyznano premię.

20      W sprawozdaniu z oceny pracy skarżącej za pierwsze półrocze 2009 r. oceniający uznał, że wyniki pracy skarżącej były bardzo dobre. Skarżącej przyznano podwyżkę wynagrodzenia o trzy ministopnie oraz premie.

21      W dniu 1 maja 2010 r. dyrektor generalny DG ds. Zarządzania Ryzykiem został mianowany na inne stanowisko w ramach Banku. Pan X został mianowany pełniącym funkcję dyrektora generalnego DG ds. Zarządzania Ryzykiem przez pozostałą część 2010 r. i do dnia 30 marca 2011 r. W powyższym okresie zwolnione przez niego stanowisko dyrektora departamentu ryzyka kredytowego zajmował tymczasowo pan Z.

22      Zarówno skarżąca, jak i panowie X i Y ubiegali się o stanowisko dyrektora generalnego DG ds. Zarządzania Ryzykiem, a skarżąca złożyła ponadto swoją kandydaturę na stanowisko dyrektora departamentu ryzyka kredytowego. Ani kandydatury pana X i Y, ani kandydatura skarżącej nie zostały wybrane.

23      Począwszy od dnia 4 maja 2010 r. skarżąca przebywała na długoterminowym zwolnieniu chorobowym. Z uwagi na jej nieobecność niektóre z jej obowiązków jako kierownika wydziału ds. koordynacji zostały rozdzielone pomiędzy panów X, Y i Z.

24      W zaświadczeniu lekarskim z dnia 28 czerwca 2010 r. lekarz prowadzący skarżącą zaznaczył, na jej żądanie, że jej stan zdrowia wymagał odpoczynku w pozycji leżącej, co nie wyłączało możliwości wykonywania pracy z domu, pod warunkiem zachowania pozycji leżącej lub półsiedzącej przez czas nieokreślony od daty wydania zaświadczenia lekarskiego. Na podstawie tego zaświadczenia skarżąca zwróciła się o wyrażenie zgody na pracę z domu w formie telepracy. Bank przychylił się do tego wniosku, zaznaczając jednocześnie, że skarżąca w dalszym ciągu posiada status osoby przebywającej na zwolnieniu lekarskim.

25      Na początku września 2010 r. skarżąca zwróciła się do lekarza zakładowego Banku o wyrażenie zgody na pracę w siedzibie Banku w wymiarze pół dnia tygodniowo i kontynuację pracy z domu w formie telepracy. Wniosek został uwzględniony.

26      W dniu 15 grudnia 2010 r. mianowany został nowy dyrektor generalny DG ds. Zarządzania Ryzykiem, który objął swe objął swe stanowisko w dniu 1 kwietnia 2011 r.

27      W okresie od 8 lutego do 3 kwietnia 2011 r. skarżącej zezwolono z powodów zdrowotnych na pracę w niepełnym wymiarze czasu pracy.

28      W dniu 18 lutego 2011 r. skarżąca, stosownie do polityki, po uprzednim skorzystaniu z procedury nieformalnej, złożyła wniosek o wszczęcie dochodzenia w stosunku do panów X i Y. We wniosku tym skarżąca wskazała, że w okresie od czerwca 2010 w przypadku pana X i od września 2008 w przypadku pana Y, dopuszczali się oni w stosunku do niej zastraszania i mobbingu, polegającego głównie, po pierwsze, na wprowadzaniu jej w błąd i nieprzekazywaniu informacji, co miało na celu obniżenie wydajności jej pracy; po drugie, na „odstawieniu na boczny tor” poprzez ograniczenie jej roli czy rozmycie zakresu odpowiedzialności; po trzecie, na publicznym oczernianiu oraz publicznym i prywatnym poniżaniu; i po czwarte, na odsunięciu jej z kręgu współpracowników poprzez wyłączenie z obiegu informacji związanych z pracą.

29      Pismem z dnia 22 lutego 2011 r. Bank odpowiedział na pismo skarżącej z dnia 18 lutego 2011 r.

30      Pismem z dnia 28 lutego 2011 r. dyrektor departamentu zasobów ludzkich poinformował skarżącą o wszczęciu dochodzenia i zwrócił się do niej o przedstawienie skargi w formie pisma wyjaśniającego. W piśmie wskazano, że po otrzymaniu pisma wyjaśniającego osoby podejrzewane o molestowanie zostaną poinformowane o przedmiocie skargi, otrzymają kopię pisma wyjaśniającego w celu zapewnienia prawa do obrony oraz na zasadzie wzajemności, na mocy tej samej zasady, skarżąca otrzyma kopię odpowiedzi obydwu osób podejrzewanych o molestowanie. W piśmie uściślono również, że osobom podejrzewanym o molestowanie zostanie przypomniane, że strona skarżąca nie może być w żadnym czasie atakowana oraz że skarga powinna być traktowana jako ściśle poufna przez obydwie strony.

31      W piśmie wyjaśniającym z dnia 14 marca 2011 r skarżąca opisała zachowania polegające na mobbingu i zastraszaniu jej przez obydwie osoby podejrzewane o molestowanie. Dokumenty, które miały wykazywać rzeczywisty charakter skargi, załączono do pisma wyjaśniającego. Wiele z tych załączników zawierało informacje na temat stanu zdrowia skarżącej, w tym zaświadczenia lekarskie, w szczególności o niezdolności do pracy, oraz wymianę korespondencji.

32      Pismem z dnia 16 marca 2011 r. dyrektor departamentu zasobów ludzkich potwierdził wpłynięcie pisma wyjaśniającego z dnia 14 marca 2011 r. i poinformował skarżącą, że w tym samym dniu kopia tego pisma została przekazana panom X i Y. Jest bezsporne między stronami, że wraz z kopią pisma z dnia 14 marca 2011 r. przekazano również załączone do niej zaświadczenia.

33      Pismami z dnia 28 marca 2011 r. panowie X i Y złożyli odpowiednio odpowiedzi na pismo skarżącej, która otrzymała kopie tych odpowiedzi.

34      W okresie od 4 kwietnia do 8 lipca 2011 r. skarżąca przebywała na zwolnieniu chorobowym. Następnie podjęła pracę w niepełnym wymiarze czasu pracy w ramach terapii, by począwszy od dnia 1 września 2011 r. powrócić do pracy w pełnym wymiarze czasu pracy.

35      Pismem z dnia 6 kwietnia 2011 r., skierowanym do dyrektora departamentu zasobów ludzkich, skarżąca negatywnie odniosła się do faktu doręczenia osobom podejrzewanym o molestowanie jej pisma wyjaśniającego z dnia 14 marca 2011 r. wraz z załącznikami w całości, ze względu na to, że załączniki te zawierały szereg poufnych danych osobowych, dotyczących w szczególności jej stanu zdrowia.

36      Pismem z dnia 11 kwietnia 2011 r. dyrektor departamentu zasobów ludzkich odpowiedział na pismo skarżącej, podkreślając w szczególności, że zasady polityki dotyczące dochodzenia w zakresie przekazywania dokumentów między stronami są w trakcie weryfikacji w celu zapewnienia prawa do obrony i zgodności z nowymi wytycznymi Europejskiego Inspektora Ochrony Danych (EIOD).

37      Pismami z dnia 28 kwietnia 2011 r. departament zasobów ludzkich zwrócił się do osób podejrzewanych o molestowanie, wskazując im, że wśród przekazanych w dniu 16 marca 2011 r. dokumentów znajduje się dokumentacja medyczna złożona przez skarżącą w ramach dochodzenia i poprosił o zachowanie powyższych informacji w ścisłej tajemnicy.

38      W dniu 2 maja 2011 r. komisja dochodzeniowa wyznaczona przez prezesa Banku przeprowadziła przesłuchania skarżącej oraz panów X i Y.

39      Świadkowie, o których wezwanie przed komisję dochodzeniową zwracała się skarżąca, z wyjątkiem jednej osoby, odmówili stawienia się przed komisją. Po wysłuchaniu świadków powołanych przez pana X oraz osób przesłuchiwanych z inicjatywy samej komisji komisja postanowiła nie nalegać na przesłuchanie świadków powołanych przez skarżącą.

40      W dniu 11 lipca 2011 r. komisja dochodzeniowa wydała opinię w sprawie (zwaną dalej „opinią komisji dochodzeniowej”). Jeśli chodzi o pana X komisja dochodzeniowa doszła do wniosku, że „nie może stwierdzić istnienia umyślnych działań o charakterze nadużyć, które mogłyby zostać zakwalifikowane jako molestowanie z jego strony”, a jeśli chodzi o pana Y potwierdzono zaistnienie pewnych zachowań zarzucanych mu przez skarżącą, jednak komisja nie wypowiedziała się co do tego, czy zachowania te stanowiły mobbing. We wspomnianej opinii komisja dochodzeniowa sformułowała szereg zaleceń dla Banku.

41      Pismem z dnia 27 lipca 2011 r. (zwanym dalej „decyzją z dnia 27 lipca 2011 r.”) prezes Banku poinformował skarżącą, że w świetle opinii komisji dochodzeniowej postanowił nie nadawać dalszego biegu postępowaniu administracyjnemu w sprawie skargi. W piśmie tym prezes Banku wskazał, że dyrektor departamentu zasobów ludzkich pozostaje do dyspozycji skarżącej w celu omówienia jej ewentualnego przeniesienia do kontroli finansowej Banku.

42      W sierpniu 2011 r., w nieokreślonej dacie, skarżąca złożyła do EIOD skargę dotyczącą przetwarzania jej danych osobowych przez służby Banku w ramach dochodzenia. EIOD wszczął postępowanie, które zostało zawieszone w dniu 2 lutego 2012 r. w oczekiwaniu na ostateczną decyzję sądu Unii w niniejszej sprawie.

43      Pismem z dnia 25 sierpnia 2011 r. skarżąca wystąpiła do Banku z żądaniem odszkodowania z tytułu szkód spowodowanych niezgodnością z prawem decyzji z dnia 27 lipca 2011 r. oraz zawinionymi działaniami Banku podejmowanymi w stosunku do niej począwszy od września 2008 r.

44      Pismem z dnia 1 września 2011 r. (zwanym dalej „decyzją z dnia 1 września 2011 r.”) prezes Banku oddalił żądanie naprawienia szkody.

45      Pismem z dnia 21 grudnia 2011 r. prezes Banku zwrócił się do byłego dyrektora generalnego DG ds. Zarządzania Ryzykiem o rozważenie możliwości przeniesienia skarżącej do innej dyrekcji.

46      Pismem z dnia 2 lutego 2012 r. Bank odpowiedział EIOD na niektóre postawione przez niego pytania.

 Żądania stron i postępowanie

47      W skardze skarżąca wnosi do Sądu o:

–        stwierdzenie nieważności wniosku końcowego komisji dochodzeniowej, w zakresie, w jakim stwierdza ona brak okoliczności, które mogłyby zostać zakwalifikowane jako stosowany wobec niej mobbing;

–        stwierdzenie nieważności decyzji dnia 27 lipca 2011 r.,

–        stwierdzenie, że strona skarżąca była ofiarą mobbingu;

–        nakazanie Bankowi zaprzestania mobbingu;

–        stwierdzenie nieważności decyzji z dnia 1 września 2011 r.;

–        stwierdzenie istnienia zawinionego działania administracji, za które odpowiedzialność ponosi Bank;

–        ustalenie odpowiedzialności Banku za niezgodność z prawem decyzji z dnia 27 lipca 2011 r., ustalenie okoliczności mobbingu, którego jest ofiarą, oraz zawinionego działania administracji, za które odpowiedzialność ponosi Bank;

–        zasądzenie od Banku odszkodowania i zadośćuczynienia z tytułu uszczerbku na zdrowiu, krzywdy i szkody materialnej, które skarżąca odniosła w przeszłości i odniesie w przyszłości, wynikających z niezgodności z prawem decyzji z dnia 27 lipca 2011 r., stosowanego wobec niej mobbingu i zawinionego działania administracji, za które odpowiedzialność ponosi Bank, powiększonych o odsetki za zwłokę:

–        w zakresie niezgodności z prawem decyzji z dnia 27 lipca 2011 r.:

–        z tytułu szkody wynikającej z utraty wynagrodzenia: 113 100 EUR;

–        z tytułu krzywdy: 50 000 EUR;

–        jeżeli chodzi o stosowany wobec niej mobbing:

–        z tytułu szkody wynikającej z utraty wynagrodzenia i uszczerbku w rozwoju kariery: 132 100 EUR;

–        z tytułu krzywdy: 50 000 EUR;

–        z tytułu poniesionych kosztów: 13 361,93 EUR;

–        jeżeli chodzi o zawinione działanie administracji, za które odpowiedzialność ponosi Bank:

–        z tytułu naruszenia przez Bank obowiązku zachowania poufności i ochrony danych osobowych: 10 000 EUR;

–        w związku z incydentem, który miał miejsce przy okazji przesłuchiwania świadków: 40 000 EUR;

–        w ramach środków organizacji postępowania – zarządzenie i przeprowadzenie przesłuchania świadków zgodnie z wnioskami dowodowymi stanowiącymi załączniki do skargi;

–        w ramach środków organizacji postępowania – zlecenie sporządzenia opinii sądowej na okoliczność ustalenia zakresu szkody materialnej i krzywdy wynikających z niezgodności z prawem decyzji z dnia 27 lipca 2011 r., stosowanego wobec niej mobbingu i zawinionego działania administracji, za które odpowiedzialność ponosi Bank, opisanego szczegółowo we wniosku dowodowym stanowiącym załącznik do skargi;

–        obciążenie Banku kosztami postępowania sądowego.

48      W odpowiedzi na skargę Bank wnosi do Sądu o:

–        odrzucenie skargi jako niedopuszczalnej lub oddalenie jej jako bezzasadnej;

–        obciążenie skarżącej kosztami postępowania.

49      Pismem złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 31 stycznia 2012 r. EIOD wniósł o dopuszczenie do udziału w sprawie w charakterze interwenienta popierającego żądania strony skarżącej.

50      Postanowieniem prezesa drugiej izby Sądu z dnia 24 kwietnia 2012 r. EIOD został dopuszczony do postępowania w charakterze interwenienta. W dniu 1 czerwca 2012 r. EIOD złożył w sekretariacie Sądu uwagi interwenienta. EIOD w swoich uwagach wskazał, że interwencja dotyczy jedynie wniosków skarżącej wymagających analizy pod względem zgodności z zasadami dotyczącymi ochrony danych osobowych zawartymi w rozporządzeniu (WE) nr 45/2001 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2000 r. o ochronie osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych przez instytucje i organy wspólnotowe i o swobodnym przepływie takich danych (Dz.U. 2001, L 8, s. 1). Pismami z dni 22 czerwca 2012 r. i 2 lipca 2012 r. odpowiednio skarżąca i Bank przedstawili swoje uwagi co do pisma interwenienta. Bank wniósł o odrzucenie żądań EIOD i obciążenie EIOD kosztami jego udziału w sprawie.

51      W piśmie do Sądu z dnia 30 marca 2012 r. skarżąca podniosła, że jeden z pełnomocników reprezentujących Bank w niniejszej sprawie kontaktował się telefonicznie z jedną z osób, o których przesłuchanie w charakterze świadków wnosiła skarżąca we wniosku dowodowym stanowiącym załącznik do skargi, celem ustalenia, czy zamierza ona zeznawać przed Sądem na rzecz skarżącej. Na skutek powyższego osoba ta poinformowała współpracownika skarżącej, że nie chce zeznawać z obawy przez reperkusjami.

52      Pismem z dnia 4 maja 2012 r. Bank ustosunkował się do pisma skarżącej z dnia 30 marca 2012 r.

53      Pismami sekretariatu Sądu z dnia 17 stycznia 2014 r. strony zostały wezwane do ustosunkowania się do środków organizacji postępowania. Strony zastosowały się do tego wezwania. W odpowiedzi skarżąca dokonała ponownej oceny wysokości poniesionej przez nią w jej ocenie szkody i uznała, że wynosi ona 218 800 EUR.

54      Na rozprawie skarżącą odstąpiła od zarzutów pierwszego i czwartego. Ponadto wniosła o łączne rozpoznanie zarzutów siódmego i ósmego.

 W przedmiocie dopuszczalności

I –  W przedmiocie zarzutu trzeciego, dotyczącego ustalenia istnienia mobbingu

55      Skarżąca wnosi do Sądu o stwierdzenie, że była i w dalszym ciągu pozostaje ofiarą mobbingu.

56      Jednakże zgodnie z utrwalonym orzecznictwem do sądu Unii nie należy czynienie spostrzeżeń dla zasady (wyroki Sądu: De Nicola/EBI, T‑120/01 i T‑300/01, EU:T:2004:367, pkt 136; De Nicola/EBI, T‑264/11 P, EU:T:2013:461, pkt 63).

57      Z tego wynika, że wnioski skarżącej o ustalenie istnienia molestowania są niedopuszczalne i należy je odrzucić. Biorąc pod uwagę, że skarżąca wniosła do Sądu o przyjęcie środków dowodowych w postaci przesłuchania świadków na okoliczność ustalenia faktu molestowania, brak jest podstaw dla przyjęcia powyższych środków ani odniesienia się do kwestii incydentu podnoszonego przez skarżącą w piśmie z dnia 30 marca 2012 r.

II –  W przedmiocie zarzutu piątego, dotyczącego stwierdzenia nieważności decyzji z dnia 1 września 2011 r.

58      Decyzją z dnia 1 września 2011 r. prezes Banku odrzucił wniosek skarżącej z dnia 25 sierpnia 2011 r. o odszkodowanie i zadośćuczynienie celem naprawnienia szkody majątkowej i krzywdy, jakie skarżąca miała odnieść wskutek niezgodności z prawem decyzji z dnia 27 lipca 2011 r. oraz zawinionych działań Banku w stosunku do niej począwszy od września 2008 r.

59      Tymczasem Sąd stwierdza, że w niniejszej skardze skarżąca formułuje żądania odszkodowawcze zmierzające do uzyskania odszkodowania z tego samego tytułu.

60      W tej sytuacji postępowanie w przedmiocie wniosków dotyczących stwierdzenia nieważności decyzji z dnia 1 września 2011 r. należy umorzyć (zob. wyrok Verheyden/Komisja, F‑72/06, EU: F:2009:40, pkt 30).

III –  W przedmiocie zarzutu szóstego, dotyczącego zawinionego działania administracji, za które odpowiedzialność ponosi Bank

61      Skarżąca wnosi do Sądu o stwierdzenie, że Bank dopuścił się w stosunku do niej wielu zawinionych działań.

62      Sąd zauważa jednak, że w ramach swoich żądań odszkodowawczych skarżąca wnosi w szczególności o zasądzenie od Banku odszkodowania i zadośćuczynienia za szkody spowodowane tymi samymi zawinionymi działaniami administracji. W konsekwencji żądania stwierdzenia przez Sąd zawinionego działania administracji stanowią niezależne żądania zmierzające w rzeczywistości do stwierdzenia przez Sąd zasadności określonych argumentów wysuwanych na poparcie żądań odszkodowawczych. Tymczasem zgodnie z utrwalonym orzecznictwem żądanie takie należy odrzucić jako niedopuszczalne, ponieważ wydawanie oświadczeń co do prawa nie jest rolą Sądu (wyrok A/Komisja, F‑12/09, EU:F:2011:136, pkt 83; postanowienie Marcuccio/Komisja, F‑87/07, EU:F:2008:135, pkt 36).

63      W konsekwencji żądania zmierzające do stwierdzenia zawinionego działania administracji, które można przypisać Bankowi, należy odrzucić jako niedopuszczalne.

 W przedmiocie żądania stwierdzenia nieważności i żądań odszkodowawczych

I –  W przedmiocie żądania stwierdzenia nieważności decyzji z dnia 27 lipca 2011 r.

A –  Argumenty stron

64      Skarżąca twierdzi, że decyzja z dnia 27 lipca 2011 r. jest dotknięta oczywistym błędem w ocenie, w związku z czym należy stwierdzić jej nieważność. W tym względzie skarżąca podnosi, że opinia komisji dochodzeniowej zawiera alarmujące stwierdzenia, które wymagały podjęcia działań przez prezesa Banku, w szczególności w celu doprowadzenia do zaprzestania mobbingu, zamiast decyzji o nienadawaniu dalszego biegu sprawie. I tak opinia komisji dochodzeniowej opisywała istnienie oczerniania i publicznego poniżania skarżącej oraz jej izolowanie i wykluczanie z kręgu współpracowników. Ponadto, zgodnie z powyższą opinią, pan Y umyślnie odsunął skarżącą od stanowiska. Z drugiej strony opinia komisji dochodzeniowej zawierała zalecenie w sprawie przeniesienia skarżącej z urzędu w jej interesie i powierzenia jej stanowiska kierownika wydziału zapewniającego jej rzeczywiste możliwości awansu. W konsekwencji w ocenie skarżącej prezes Banku dopuścił się oczywistego błędu w ocenie, wydając w oparciu o opinię komisji dochodzeniowej decyzję z dnia 27 lipca 2011 r. i odmawiając tym samym nadania dalszego biegu sprawie i podjęcia koniecznych działań w celu położenia kresu molestowaniu, którego ofiarą była skarżąca, oraz odmawiając przywrócenia skarżącej na jej stanowisko lub przeniesienia jej na równorzędne stanowisko.

65      W odpowiedzi Bank wskazał, że decyzja z dnia 27 lipca 2011 r. nie stoi w sprzeczności z opinią komisji dochodzeniowej, gdyż zarówno decyzja, jak i opinia stwierdzają brak mobbingu w stosunku do skarżącej. Ponadto zgodnie z zaleceniem komisji dochodzeniowej w decyzji z dnia 27 lipca 2011 r. prezes Banku zwrócił się do skarżącej o rozważenie przeniesienia do innej dyrekcji Banku.

B –  Ocena Sądu

66      Pytanie przedstawione Sądowi dotyczy tego, czy prezes Banku dopuścił się oczywistego błędu w ocenie, wydając, w świetle treści opinii komisji dochodzeniowej, decyzję z dnia 27 lipca 2011 r. Przy jednoczesnym zachowaniu skuteczności zakresu uznania prezesa Banku, Sąd stwierdził już, że błąd jest oczywisty, gdy jest łatwy do zauważenia i może zostać stwierdzony w świetle kryteriów, od których uzależnione jest korzystanie z uprawnień decyzyjnych (wyrok Canga Fano/Komisja, F‑104/09, EU:F:2011:29, pkt 35, utrzymany w mocy w następstwie odwołania wyrokiem Canga Fano/Komisja, T‑281/11 P, EU:T:2013:252, pkt 127).

67      Sąd zauważa, że w opinii komisji dochodzeniowej wskazano, że komisja ta została powołana w celu „ustalenia, czy [skarżąca] była ofiarą molestowania i zastraszania ze strony [panów X i Y], przy czym [komisja dochodzeniowa] przez mobbing rozumie niewłaściwe postępowanie, wyrażające się w stałych, powtarzających się lub systematycznych zachowaniach, wypowiedziach ustnych, działaniach, gestach, wypowiedziach pisemnych o charakterze umyślnym, godzących w osobowość, godność lub nietykalność psychiczną lub fizyczną danej osoby”. Komisja dochodzeniowa wskazuje dalej, że: „kluczowym elementem pozwalającym stwierdzić, czy mamy do czynienia z mobbingiem, jest istnienie umyślnych nadużyć ze strony osób wskazanych przez składającego skargę” oraz że „dążyła zatem do przeanalizowania zarzutów [skarżącej] pod kątem tych kryteriów”.

68      W tym względzie Sąd stwierdza, że pkt 3.6.1. kodeksu postępowania definiuje mobbing jako „powtarzające się na przestrzeni dość długiego okresu wypowiedzi ustne, zachowania, wrogie lub niewłaściwe działania wyrażane lub podejmowane przez jednego lub więcej pracowników w stosunku do innego pracownika”. Powyższe postanowienie kodeksu postępowania należy interpretować w świetle postanowień polityki, w tym przypadku art. 2.1, który dotyczy definicji mobbingu i zgodnie z którym „nie jest przy tym istotne, czy dane zachowania są umyślne. Decydujące znaczenie ma to, że molestowanie i zastraszanie stanowią zachowania niepożądane i nieakceptowalne, godzące w poczucie własnej wartości i pewność siebie ofiary takiego zachowania”.

69      Z brzmienia art. 2.1 polityki w związku z pkt 3.6.1 kodeksu postępowania można zatem wyciągnąć wnioski dwojakiego rodzaju. Po pierwsze, wypowiedzi ustne, zachowania czy działania, o których mowa pkt 3.6.1 kodeksu postępowania, powinny godzić w poczucie własnej wartości i pewność siebie ofiary takiego zachowania. Po drugie, w zakresie, w jakim nie jest wymagane, by rozpatrywane zachowania były umyślne, nie jest konieczne ustalanie, czy te wypowiedzi ustne, zachowania lub działania zostały dokonane z zamiarem naruszenia godności osoby. Innymi słowy, mobbing może mieć miejsce bez konieczności wykazania, że zamiarem osoby dopuszczającej się molestowania poprzez jej wypowiedzi ustne, zachowania lub działania było rozmyślnie szkodzenie ofierze. Mobbing w rozumieniu art. 2.1 polityki w związku z pkt 3.6.1 kodeksu postępowania ma zatem miejsce, gdy wypowiedzi ustne, zachowania lub działania obiektywnie godziły w poczucie własnej wartości i pewność siebie danej osoby.

70      Zapytany na rozprawie o definicję mobbingu Bank potwierdził, że aby dane zachowanie mogło zostać uznane za mobbing w rozumieniu art. 2.1 polityki w związku z pkt 3.6.1 kodeksu postępowania, zachowanie to musi mieć charakter „niewłaściwy i umyślny”, tak jak wskazano w opinii komisji dochodzeniowej.

71      Twierdzenie to nie może być jednak uznane za zasadne, gdyż jak wynika z pkt 69 niniejszego wyroku oraz zgodnie z art. 2.1 polityki – nie jest konieczne, by omawiane zachowania miały charakter umyślny.

72      Na rozprawie Bank utrzymywał również, że należy rozróżnić „obiektywny” zamiar osoby dopuszczającej się mobbingu od jej zamiaru „subiektywnego” oraz że ponieważ polityka stanowi, iż nie jest istotne, czy dane zachowania są umyślne, oznacza, że wymagany jest jedynie obiektywny zamiar osoby dopuszczającej się mobbingu, a nie jest wymagane istnienie zamiaru subiektywnego. Argument ten nie może zostać uwzględniony, gdyż brzmienie art. 2.1 polityki nie pozwala na dokonanie takiego rozróżnienia.

73      W świetle powyższych rozważań stwierdzić należy, że pojęcie mobbingu przyjęte w opinii komisji dochodzeniowej i powtórzone w pkt 67 niniejszego wyroku jest węższe niż wynikające z art. 2.1 polityki w związku z pkt 3.6.1 kodeksu postępowania, a zatem nie jest zgodne z przepisami mającymi zastosowanie do pracowników Banku.

74      W trosce o wyczerpujący charakter swojej analizy Sąd zbada, czy pomimo tego że komisja dochodzeniowa oparła się na błędnej definicji mobbingu, dokonała on jednak ustaleń w zakresie tego, czy panowie X i Y faktycznie dopuścili się zachowań zarzucanych im przez skarżącą, aby, w razie odpowiedzi twierdzącej na to pytanie, ustalić następnie, czy zachowania te obiektywnie godziły w osobowość skarżącej, co w takim przypadku oznaczałoby, że zachowanie te stanowiły mobbing.

75      W tym względzie Sąd zauważa, że liczne fragmenty opinii wskazują na to, że komisja dochodzeniowa ograniczyła się do zbadania, czy zachowanie osób podejrzanych o stosowanie mobbingu w stosunku do skarżącej miało charakter „niewłaściwy i umyślny”.

76      I tak komisja dochodzeniowa twierdzi, że pan Y „jest […] postrzegany jako człowiek ambitny, posiadający wizję swojej przyszłości zawodowej, i przez niektórych porównywany jest do walca, który sunie naprzód, nie bacząc zbytnio na szkody, jakie może przy okazji wyrządzić” oraz nie uważa, by „[skarżąca] była szczególnym celem [pana Y], ponieważ najprawdopodobniej zachowywałby się on tak samo, gdyby ktoś inny znalazł się w tym samym czasie w tej samej sytuacji co [skarżąca]: ona była tam, stała na przeszkodzie realizacji jego ambicji, a jej nieobecność […] z powodu choroby blokowała częściowo prawidłowe wykonywanie pracy, należało się jej zatem pozbyć”.

77      Następnie, w ramach swoich wniosków i odnośnie do zarzutu skarżącej dotyczącego wprowadzania w błąd i braku informowania, komisja dochodzeniowa twierdzi, że „odnotowano pewne braki w informowaniu [skarżącej]”, ale „chodziło raczej o […] lekkomyślność i pewne zaniedbanie niż niewłaściwy [w stosunku do skarżącej] zamiar wyłączenia jej z obiegu informacji”.

78      Ponadto, odnośnie do formułowanego przez skarżącą w stosunku do osób podejrzewanych o stosowanie mobbingu zarzutu dotyczącego „odstawienia na boczny tor” poprzez rozmycie zakresu jej odpowiedzialności lub ograniczenie jej roli, komisja dochodzeniowa, ustaliwszy wpierw prawdziwość tego zarzutu, twierdzi, że „nie sądzi, by [pan X] w sposób umyślny i niewłaściwy uczestniczył w tym pogarszaniu sytuacji [skarżącej]” oraz że ocenia jednak, iż pan Y „w sposób świadomy wypełnił luki powstałe wskutek nieobecności skarżącej, a odsunięcie jej od obowiązków przyjął jako »koszty uboczne« w celu zajęcia lepszej pozycji in fine”.

79      Podobnie odnośnie do formułowanego przez skarżącą zarzutu publicznego oczerniania komisja dochodzeniowa uważa, że „poniżająca i upokarzająca sytuacja, w jakiej mogła znaleźć się [skarżąca], jest raczej rezultatem ogólnej sytuacji niż umyślnego zamiaru [pana X] lub [pana Y] w tym zakresie”.

80      Ponadto, w kwestii podniesionego przez skarżącą zarzutu dotyczącego wykluczenia z kręgu współpracowników, komisja dochodzeniowa twierdzi, że wykluczenie to, „które wydaje się rzeczywiste […], nie stanowi skutku umyślnych i szczególnie niewłaściwych działań podjętych w celu wykluczenia [skarżącej]”.

81      Wreszcie fragment poświęcony panu X potwierdza fakt, że komisja dochodzeniowa stwierdziła brak mobbingu, ponieważ w jej ocenie nie okazało się, że pan X rozmyślnie starał się zaszkodzić skarżącej. Po przeanalizowaniu zachowania pana X w stosunku do skarżącej komisja dochodzeniowa doszła bowiem do wniosku, że „w konsekwencji nie może stwierdzić niewłaściwego i zachowania, które mogłoby zostać zakwalifikowane, jako molestowanie ze strony[pana X]”.

82      Niemniej jednak nawet jeżeli z uwagi na zastosowane przez siebie błędne pojęcie mobbingu komisja dochodzeniowa ograniczyła swoje ustalenia do ustaleń przedstawionych w pkt 75–81 niniejszego wyroku, Sąd zauważa, że komisja dochodzeniowa faktycznie stwierdziła istnienie pewnych zachowań zarzucanych panom X i Y przez skarżącą. I tak komisja dochodzeniowa twierdzi, że pan X „nie […] interweniował w sposób, w jaki prawdopodobnie należało, by uzmysłowić panu Y, że funkcje, jakie pełnił tymczasowo, powinny pozostać tymczasowe”.

83      Odnośnie do pana Y komisja dochodzeniowa stwierdza, że „stopniowo odsuwał [skarżącą] od jej stanowiska, przejmując wszystkie strategiczne aspekty wydziału koordynacji. Obecnie bezsporne jest zatem […], że zgodnie ze schematem organizacyjnym [DG ds. Zarządzania Ryzykiem] [pan Y] skupia w swoich rękach wszystkie kluczowe i strategiczne funkcje, zauważalne w ramach struktury hierarchicznej Banku, a [skarżąca] pełni funkcje administracyjne. Zatem przewidywania [skarżącej] się spełniły”. Komisja dochodzeniowa dodaje, że w jej ocenie pan Y „skorzystał z ogólnej sytuacji, jaka panowała w danym momencie w [DG ds. Zarządzania Ryzykiem], w celu zajęcia czyjegoś miejsca i awansu zawodowego, godząc się równocześnie na to, że spowoduje to odpowiednie obniżenie pozycji [skarżącej]”.

84      Następnie komisja dochodzeniowa twierdzi, że „odnotowano pewne braki w informowaniu [skarżącej]”, że „rola i obowiązki [skarżącej] rzeczywiście zostały pozbawione dużej części kluczowych i strategicznych elementów, pozwalających na wykazanie się przed przełożonymi w Banku i co za tym idzie, na utorowanie sobie drogi do późniejszej kariery zawodowej” oraz że odsunięcie skarżącej z kręgu współpracowników „wydaje się rzeczywiste”.

85      Ponadto komisja dochodzeniowa „jest przekonana, że [skarżąca] wykazuje wszystkie objawy występujące zazwyczaj u osoby poddanej mobbingowi: stan depresyjny, smutek, poczucie niepokoju, obniżone poczucie własnej wartości, poczucie osamotnienia i wyizolowania, stawianie sobie pytań co do sensu życia i dalszej kariery zawodowej, znacznie utrudnione stosunki w miejscu pracy” oraz stwierdziła, że skarżąca „bardzo cierpi psychicznie, wykazując wszystkie objawy bycia poddanym mobbingowi”.

86      Sąd stwierdza jednak, że ustaliwszy z jednej strony istnienie pewnych zachowań zarzucanych przez skarżącą osobom podejrzanym o stosowanie mobbingu i z drugiej strony występowanie u skarżącej objawów bycia poddanym mobbingowi, komisja dochodzeniowa nie starała się określić, czy powyższe zachowania leżały u podstaw objawów bycia poddanym mobbingowi, w szczególności obniżonych poczucia własnej wartości i pewności siebie występujących u skarżącej. Odnośnie do pana X komisja dochodzeniowa ustaliła, że nie może „stwierdzić umyślnego i niewłaściwego zachowania, które mogłoby zostać zakwalifikowane jako mobbing z jego strony”, a odnośnie do pana Y, potwierdziwszy istnienie niektórych zachowań zarzucanych mu przez skarżącą, nie wypowiedziała się co do tego, czy zachowania te mogłyby zostać zakwalifikowane jako mobbing.

87      W świetle powyższych rozważań stwierdzić należy, że opinia komisji dochodzeniowej, po pierwsze, została wydana w wyniku postępowania, w którego toku zachowania osób podejrzanych o stosowanie mobbingu nie zostały przeanalizowane pod kątem definicji mobbingu ustanowionej w art. 2.1 polityki w związku z pkt 3.6.1 kodeksu postępowania, a po drugie, jest niespójna, gdyż stwierdza istnienie pewnych zachowań wskazywanych przez skarżącą i występowanie u skarżącej objawów bycia poddanym mobbingowi, a nie stara się ustalić, czy objawy te nie wynikają z powyższych zachowań.

88      W konsekwencji opinia komisji dochodzeniowej obarczona jest wadami.

89      Prezes Banku dopuścił się zatem oczywistego błędu w ocenie, wydając decyzję z dnia 27 lipca 2011 r. w oparciu o opinię komisji dochodzeniowej. Zważywszy na to, że prezes Banku dopuścił się działania niezgodnego z prawem, należy stwierdzić nieważność decyzji z dnia 27 lipca 2011 r.

90      W konsekwencji należy uwzględnić wnioski dotyczące stwierdzenia nieważności decyzji z dnia 27 lipca 2011 r.

II –  W przedmiocie żądań odszkodowawczych

91      Żądanie odszkodowawcze skarżącej składa się z trzech elementów. Po pierwsze, skarżąca wnosi o naprawienie szkody wynikającej z niezgodności z prawem decyzji z dnia 27 lipca 2011 r. Po drugie, domaga się ona naprawienia szkody wynikającej z mobbingu i naruszenia przez Bank obowiązku starannego działania. Po trzecie, skarżąca domaga się naprawienia szkody wynikłej z zawinionego działania administracji.

A –  W przedmiocie naprawienia szkody wynikającej z niezgodności z prawem decyzji z dnia 27 lipca 2011 r.

1.     Argumenty stron

92      Skarżąca podnosi, że wskutek decyzji z dnia 27 lipca 2011 r. poniosła szkodę, której wysokość oszacowała na 218 800 EUR. Z uwagi bowiem na to, że prezes Banku odmówił podjęcia w stosunku do niej działań polegających na przywróceniu jej wcześniejszych obowiązków lub przeniesieniu z urzędu na równorzędne stanowisko zapewniające rzeczywiste perspektywy rozwoju kariery zawodowej, skarżąca znalazła się na stanowisku pozbawionym odpowiedzialności, bez szans na karierę zawodową. Decyzja z dnia 27 lipca 2011 r. wywołała zatem, i w dalszym ciągu będzie wywoływać, wpływ na wynagrodzenie skarżącej, a w szczególności na wysokość premii, które przyznawane są w zależności od celów i odpowiedzialności pracownika. Skarżąca twierdzi ponadto, że decyzja z dnia 27 lipca 2011 r. postawiła ją w sytuacji niepewności i obawy, wskutek których doznała krzywdy, która nie może zostać naprawiona poprzez stwierdzenie nieważności powyższej decyzji i którą skarżąca szacuje ex aequo et bono na kwotę 50 000 EUR.

93      W odpowiedzi Bank wskazał, że żądanie odszkodowawcze jest bezpodstawne, gdyż nie można mu zarzucić żadnego działania niezgodnego z prawem.

2.     Ocena Sądu

94      Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem powstanie odpowiedzialności pozaumownej administracji jest uzależnione od spełnienia trzech kumulatywnych przesłanek, a mianowicie bezprawności aktu administracyjnego lub zachowania zarzucanego instytucjom, rzeczywistego charakteru szkody i istnienia związku przyczynowego pomiędzy zarzucanym instytucji zachowaniem i podnoszoną szkodą (wyrok Skoulidi/Komisja, F‑4/07, EU:F:2008:22, pkt 43; postanowienie Marcuccio/Komisja, F‑69/10, EU:F:2011:128, pkt 22). Z powyższego wynika zatem, że brak spełnienia jednej z tych trzech przesłanek jest wystarczającą podstawą do oddalenia powództwa odszkodowawczego (wyrok Lucaccioni/Komisja, C‑257/98 P, EU:C:1999:402, pkt 11, 14 i przytoczone tam orzecznictwo).

95      W niniejszej sprawie stwierdzić należy, że szkoda materialna i krzywda, na które powołuje się skarżąca, powstały wskutek decyzji z dnia 27 lipca 2011 r., której nieważność stwierdził Sąd w pkt 89 niniejszego wyroku.

96      Ponieważ stwierdzona została nieważność decyzji Banku, należy zbadać, czy ta niezgodna z prawem decyzja wywoływała skutek w postaci poniesienia przez skarżącą szkody.

97      Odnośnie, po pierwsze, do żądania skarżącej zasądzenia od Banku odszkodowania za szkodę materialną spowodowaną decyzją z dnia 27 lipca 2011 r., jako że Bank odmówił w związku z nienadaniem dalszego biegu postępowaniu w sprawie skargi skarżącej podjęcia na jej rzecz działań, co doprowadziło do tego, że obejmowała ona stanowisko pozbawione odpowiedzialności, należy przypomnieć, że stwierdzenie nieważności aktu przez sąd powoduje wyeliminowanie tego aktu z porządku prawnego z mocą wsteczną, a w przypadku gdy akt, którego nieważność stwierdzono, został już wykonany, zniesienie jego skutków wymaga przywrócenia sytuacji prawnej, w jakiej znajdowała się strona skarżąca przed wydaniem tego aktu (wyrok Kalmár/Europol, F‑83/09, EU: F: 2011:66, pkt 88). Ponadto zgodnie z art. 266 TFUE w przypadku stwierdzenia nieważności aktu przyjętego przez instytucję jest ona zobowiązana „do podjęcia środków, które zapewnią wykonanie wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej […]”.

98      Jeśli chodzi o środki, jakie powinny zostać podjęte przez Bank w celu wykonania niniejszego wyroku, to ponieważ Sąd nie może rozstrzygać z góry na temat wniosków z ewentualnego nowego dochodzenia, nie może on na obecnym etapie zasądzić od Banku odszkodowania na rzecz skarżącej z tytułu poniesionej przez nią szkody materialnej, w tym od dnia 27 lipca 2011 r. Z powyższego wynika, że nie można uwzględnić żądań skarżącej w tym zakresie, ponieważ żądania te są przedwczesne.

99      Odnośnie, po drugie, do krzywdy, której miała doznać skarżąca, należy przypomnieć, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem stwierdzenie nieważności niezgodnego z prawem aktu może samo w sobie stanowić stosowne i co do zasady wystarczające zadośćuczynienie za krzywdę, jaką mógł spowodować ten akt, chyba że strona skarżąca wykaże, iż doznana przez nią krzywda da się oddzielić od niezgodności z prawem stanowiącej podstawę stwierdzenia nieważności i nie może zostać w pełni naprawiona poprzez samo stwierdzenie nieważności (wyrok CH/Parlament, F‑129/12, EU: F:2013:203, pkt 64). Sąd przypomina także, że bezsporne jest, iż poczucie niesprawiedliwości i udręka wywołane u danej osoby przez konieczność prowadzenia postępowania sądowego w celu uzyskania uznania jej praw może stanowić krzywdę, która może zostać wywiedziona z samego faktu, że administracja dopuściła się działania niezgodnego z prawem. Zadośćuczynienie za taką krzywdę przysługuje wówczas, gdy nie została ona wyrównana poprzez stwierdzenie nieważności danego aktu (zob. podobnie wyrok CC/Parlament, F‑9/12, EU:F:2013:116, pkt 128; odwołanie w toku przed Sądem Unii Europejskiej, sprawa T‑57/13 P).

100    W pkt 89 niniejszego wyroku Sąd orzekł, że prezes Banku dopuścił się działania niezgodnego z prawem, co pociąga za sobą stwierdzenia nieważności decyzji z dnia 27 lipca 2011 r. Sąd stwierdza, że w niniejszej sprawie decyzja prezesa Banku o nienadawaniu dalszego biegu postępowaniu w sprawie skargi skarżącej pozostawiła skarżącą w stanie niepewności i niepokoju, który składa się na krzywdę dającą się oddzielić od niezgodności z prawem stanowiącej podstawę stwierdzenia nieważności decyzji z dnia 27 lipca 2011 r., która to krzywda nie może zostać naprawiona poprzez samo stwierdzenie nieważności tej decyzji.

101    Sąd uważa, że w zakresie, w jakim opinia komisji dochodzeniowej dotyczyła skargi na mobbing, prezes Banku powinien był przeanalizować powyższą opinię z należytą starannością celem upewnienia się, że postępowanie zostało przeprowadzone prawidłowo, oraz podjęcia – w razie stwierdzenia błędów – odpowiednich działań.

102    Biorąc pod uwagę okoliczności wydania decyzji z dnia 27 lipca 2011 r., Sąd stwierdza, że słuszną oceną doznanej przez skarżącą krzywdy będzie, w kontekście konkretnych okoliczności niniejszej sprawy, przyznanie zadośćuczynienia oszacowanego ex æquo et bono na kwotę 30 000 EUR.

B –  W przedmiocie naprawienia poniesionej przez skarżącą szkody wynikającej z mobbingu i naruszenia przez Bank obowiązku staranności

1.     Argumenty stron

103    Skarżąca twierdzi, że Bank dopuścił się naruszenia obowiązku starannego działania i udzielenia wparcia, gdyż pomimo sygnałów zgłaszanych jej przełożonemu, dyrektorowi departamentu zasobów ludzkich i prezesowi Banku, nie podjęto żadnych działań w celu zaprzestania mobbingu i zastraszania, którego dopuszczali się w stosunku do niej pan X i Y. Tym samym Bank godził się na to, by powyższe zachowanie trwało miesiącami. Bank dopuścił się w szczególności naruszenia obowiązku starannego działania i udzielenia wsparcia, gdy nie uwzględnił wniosku lekarza specjalisty o przeniesienie skarżącej do innego wydziału.

104    Powyższe naruszenie obowiązku starannego działania i udzielenia wsparcia oraz mobbing przyśpieszyły pogarszanie się stanu zdrowia fizycznego i psychicznego skarżącej, wyrządzając jej krzywdę, którą skarżącą ocenia na 50 000 EUR. Spowodowały u niej również szkodę, oszacowaną na 218 000 EUR, która to kwota odpowiada, po pierwsze, utraconym premiom za lata 2010–2015, a po drugie utracie szans na awans zawodowy. Ponadto skarżąca podnosi, że mobbing, za którego ofiarę się uważa, zmusił ją do skorzystania w celu zapewnienia obrony swoich praw w dochodzeniu z pomocy adwokata, którego wynagrodzenie wyniosło 13 361,93 EUR.

105    Bank wnosi o oddalenie powyższego żądania odszkodowawczego.

2.     Ocena Sądu

106    W pierwszej kolejności zadaniem Sądu jest zbadanie, czy jak podnosi skarżąca, Bank dopuścił się naruszenia obowiązku starannego działania i udzielenia wsparcia, gdy odmówił skarżącej wsparcia, w sytuacji gdy zgłaszała, że jest ofiarą mobbingu.

107    W związku z tym należy przypomnieć, że dla celów rozpoznawania przypadków mobbingu i zastraszania polityka przewiduje dwie procedury wewnętrzne, mianowicie nieformalną procedurę, w ramach której zainteresowany członek personelu dąży do polubownego rozwiązania problemu, oraz formalne dochodzenie, pozwalające zainteresowanemu na złożenie oficjalnej skargi, która rozpatrywana jest przez komisję dochodzeniową.

108    O ile w ramach zarzutu drugiego skarżąca zarzuca Bankowi niepodjęcie działań koniecznych w jej ocenie dla położenia kresu mobbingowi przed złożeniem przez nią wniosku o wszczęcie dochodzenia w dniu 18 lutego 2011 r., o tyle zauważyć należy, że zachowanie Banku wpisuje się w ramy procedury nieformalnej, zmierzającej do polubownego rozwiązania problemu pomiędzy skarżącą a osobami podejrzanymi o stosowanie mobbingu, oraz że w braku innych argumentów skarżącej postępowanie to nie może zostać uznane za naruszenie przez Bank obowiązku starannego działania i udzielenia wsparcia.

109    Podobnie z akt sprawy wynika, że pismem z dnia 22 lutego 2011 r. Bank odpowiedział na wniosek skarżącej z dnia 18 lutego 2011 r. oraz że pismem dyrektora departamentu zasobów ludzkich z dnia 28 lutego 2011 r. skarżąca została poinformowana o wszczęciu dochodzenia. Następnie w krótkich odstępach czasu odbyły się poszczególne fazy dochodzenia. Skarżąca przedstawiła bowiem skargę w swoim piśmie wyjaśniającym z dnia 14 marca 2011 r., na które osoby podejrzane o stosowanie mobbingu odpowiedziały w dniu 28 marca 2011 r. Komisja dochodzeniowa przesłuchała skarżącą oraz panów X i Y w dniu 2 maja 2011 r., a w dniu 11 lipca 2011 r. wydała opinię. W takich okolicznościach bezpodstawne są twierdzenia skarżącej, że Bank naruszył obowiązek starannego działania i udzielenia wsparcia w toku dochodzenia.

110    Odnosząc się konkretnie do argumentu skarżącej, zgodnie z którym Bank nie ustosunkował się do zalecenia lekarza specjalisty dr A w sprawie przeniesienia skarżącej do innego wydziału, Sąd zauważa przede wszystkim, że zgodnie z aktami sprawy zalecenie to pochodzi z dnia 10 marca 2011 r., ale też w odpowiedzi na środki organizacji postępowania skarżąca twierdzi, że rozmowy na temat jej ewentualnego przeniesienia do wydziału kontroli finansowej toczyły się już w listopadzie 2010 r. Wreszcie z decyzji z dnia 27 lipca 2011 r. wynika, że rozmowy te toczyły się w dalszym ciągu w dacie wydania decyzji. W związku z powyższym należy stwierdzić, że rozmowy w przedmiocie ewentualnego przeniesienia skarżącej miały miejsce po 10 marca 2011 r. W konsekwencji bezpodstawne są twierdzenia skarżącej, że Bank nie brał pod uwagę ww. wniosku o przeniesienie.

111    Należy dodać, że o ile poprzez swój argument skarżąca pragnie podnieść, że prowadzone przez Bank rozmowy w przedmiocie przeniesienia jej do wydziału kontroli finansowej lub inne rozmowy w przedmiocie przeniesienia do innego wydziału nie zmierzały w kierunku przeniesienia jej na równorzędne stanowisko oferujące rzeczywiste perspektywy rozwoju kariery zawodowej, o tyle trzeba stwierdzić, że argument ten nie może zostać uwzględniony, ponieważ skarżąca nie przedstawiła dowodów na to, że Bank nie działał w dobrej wierze.

112    W świetle powyższych uwag należy oddalić żądanie odszkodowawcze z tytułu naruszenia obowiązku starannego działania i udzielenia wsparcia.

113    W drugiej kolejności Sąd ma ustalić, czy mobbing, któremu miała być poddana skarżąca, spowodował, jak sama twierdzi, szkodę i krzywdę.

114    W tym względzie należy przypomnieć, że zadaniem komisji dochodzeniowej jest ustalenie istnienia mobbingu oraz że w niniejszej sprawie, jeśli chodzi o pana X, komisja dochodzeniowa ograniczyła się do sformułowania wniosku, że nie mogła „stwierdzić niewłaściwego i umyślnego zachowania, które mogłoby zostać zakwalifikowane jako mobbing z [jego] strony”, a jeśli chodzi o pana Y komisja nie wypowiedziała się co do tego, czy zarzucane mu przez skarżącą zachowania, które potwierdzono w toku postępowania, stanowiły mobbing.

115    Z uwagi na fakt, że Sąd nie może rozstrzygać z góry na temat wyniku ewentualnego nowego dochodzenia lub ewentualnej nowej opinii komisji dochodzeniowej ani o przyszłej decyzji prezesa Banku, żądanie odszkodowawcze podlega oddaleniu jako przedwczesne.

116    Wreszcie przeanalizować należy wniosek skarżącej o zasądzenie zwrotu kosztów i wynagrodzenia adwokata, z którego pomocy musiała skorzystać w celu zapewnienia obrony swoich praw w toku dochodzenia.

117    W tym względzie Sąd zauważa, że koszty wynagrodzenia adwokata poniesione w toku postępowania sądowego stanowią koszty podlegające zwrotowi na zasadach określonych w art. 86 i nast. regulaminu postępowania przed Sądem i w tym kontekście powinny być rozpatrywane. Jeśli chodzi o koszty wynagrodzenia adwokata poniesione w ramach dochodzenia w sprawie mobbingu art. 91 tego regulaminu za koszty podlegające zwrotowi uznaje jedynie koszty związane z postępowaniem przed Sądem, z wyłączeniem kosztów poniesionych na wcześniejszych etapach. W związku z powyższym, uznanie kosztów poniesionych w toku dochodzenia, poprzedzającego postępowanie sądowe, za szkodę podlegającą naprawieniu w drodze odszkodowania stałoby w sprzeczności z bezzwrotnym charakterem koszów poniesionych na tym etapie postępowania. W konsekwencji skarżąca nie może otrzymać w ramach żądania odszkodowawczego zwrotu kosztów i wydatków pełnomocnika poniesionych w toku dochodzenia.

118    W świetle powyższych uwag należy oddalić żądania skarżącej dotyczące naprawienia szkody, którą miała ponieść w wyniku mobbingu i naruszenia przez Bank obowiązku staranności.

C –  W przedmiocie naprawienia szkody, jaką miała ponieść skarżąca, wynikłej z zawinionego działania administracji, za które odpowiedzialność ponosi Bank

119    Na poparcie swego żądania odszkodowawczego skarżąca podnosi dwa zawinione działania administracji, których dopuścił się Bank w toku dochodzenia, z których pierwsze polega na naruszeniu obowiązku zachowania poufności i zasad dotyczących ochrony danych osobowych określonych w polityce, a drugie na przeszkodzie w przesłuchaniu świadków.

1.     W przedmiocie naruszenia przez Bank obowiązku zachowania poufności i zasad dotyczących ochrony danych osobowych określonych w polityce

a)     Argumenty stron

120    Skarżąca twierdzi, że Bank naruszył obowiązek zachowania poufności i zasady dotyczące ochrony danych osobowych określone w polityce, zatwierdzonej przez EIOD w 2005 r. Bank zakłócił właściwy przebieg dochodzenia, rozpowszechniał niekorzystne plotki na temat skarżącej i naruszył jej reputację i wiarygodność, wyrządzając jej tym krzywdę, którą skarżąca szacuje na 10 000 EUR.

121    Na poparcie swej argumentacji skarżąca podnosi dwa zarzuty.

122    W ramach pierwszego zarzutu skarżąca zarzuca Bankowi, że doręczył nowemu dyrektorowi DG ds. Zarządzania Ryzykiem, niebędącemu uczestnikiem dochodzenia, pismo pana X wystosowane w odpowiedzi na jej pismo wyjaśniające z dnia 14 marca 2011 r. Podobnie skarżąca wskazuje, że „niektórzy członkowie personelu administracyjnego” wydziału koordynacji również mieli dostęp do akt sprawy zgromadzonych w ramach dochodzenia. W swych uwagach dotyczących uwag interwenienta skarżąca przedstawia wymianę korespondencji na poparcie twierdzenia, że jeden z dokumentów powstałych w toku dochodzenia w stosunku do panów X i Y został ujawniony osobie niebędącej uczestnikiem tego postępowania.

123    Bank zaprzecza, by udzielił wglądu do pisma wyjaśniającego pana X nowemu dyrektorowi DG ds. Zarządzania Ryzykiem czy jakiejkolwiek innej osobie niebędącej uczestnikiem dochodzenia. Podkreśla, że informował skarżącą i osoby podejrzane o stosowanie mobbingu o bezwzględnie poufnym charakterze dokumentów wymienianych w toku dochodzenia.

124    W ramach drugiego zarzutu skarżąca podnosi, że w toku dochodzenia Bank przekazał osobom podejrzewanym o stosowanie mobbingu pełną wersję pisma wyjaśniającego z dnia 14 marca 2011 r. wraz z załącznikami, pomimo że dokumenty te „zawierały liczne dane osobowe, dotyczące w szczególności jej stanu zdrowia” oraz że zgodnie z postanowieniami polityki osoba podejrzana o stosowanie mobbingu nie otrzymuje kopii pisma wyjaśniającego obejmującego skargę.

125    Bank podnosi, że zasada polityki, zgodnie z którą osoba podejrzana o stosowanie mobbingu nie otrzymuje kopii pisma wyjaśniającego obejmującego skargę, nie przestrzega w pełni prawa do obrony, które powinno zostać zapewnione w każdym postępowaniu mogącym prowadzić do wydania aktu niekorzystnego. Ponieważ dochodzenie mogło doprowadzić do zwolnienia panów X i Y, Bank postanowił, w trosce o poszanowanie prawa do obrony osób podejrzanych o stosowanie mobbingu oraz po dokonaniu oceny konieczności przekazania całości lub tylko części akt sprawy, przekazać im pełną wersję pisma wyjaśniającego skarżącej z dnia 14 marca 2011 r., wraz z załącznikami. W szczególności, biorąc pod uwagę to, że skarżąca oskarżała panów X i Y o spowodowanie jej problemów zdrowotnych, konieczne okazało się przekazanie im zaświadczenia lekarza psychiatry, dr A, z dnia 10 marca 2011 r., w którym stwierdzono, że problemy psychiczne skarżącej rozpoczęły się pod kierownictwem byłego dyrektora generalnego DG ds. Zarządzania Ryzykiem z powodu stwarzanej przez niego presji, oraz zalecono przeniesienie skarżącej do innego wydziału.

126    Bank dodaje, że przekazanie pełnej wersji pisma wyjaśniającego z dnia 14 marca 2011 r. wraz z załącznikami nie jest nieproporcjonalne, tym bardziej że dyrektor departamentu zasobów ludzkich podkreślił w swym piśmie z dnia 28 lutego 2011 r. do skarżącej, że pełna wersja pisma wyjaśniającego zostanie przekazana osobom podejrzanym o stosowanie mobbingu. Ponieważ skarżąca zdecydowała się jednak złożyć pismo wyjaśniające wraz ze wszystkimi załącznikami, w tym zaświadczeniami lekarskimi, nie wnosząc o potraktowanie powyższych dokumentów jako poufnych, wyraziła w sposób dorozumiany zgodę na ich przekazanie panom X i Y.

127    Pomimo wniosku o przystąpienie do sprawy w charakterze interwenienta na poparcie żądań odszkodowawczych z tytułu naruszenia obowiązku zachowania poufności i zasad dotyczących ochrony danych osobowych EIOD, jako interwenient, przedstawił uwagi dotyczące wyłącznie drugiego zarzutu dotyczącego przekazania osobom podejrzewanym o stosowanie mobbingu pełnej wersji pisma wyjaśniającego z dnia 14 marca 2011 r. Wnosi on, podobnie jak skarżąca, o stwierdzenie, że stanowi to zawinione działanie administracji Banku, i o zobowiązanie Banku do naprawienia szkody wyrządzonej tym działaniem skarżącej.

128    Na poparcie powyższych żądań EIOD podnosi dwa zarzuty, oparte odpowiednio na naruszeniu polityki i rozporządzenia nr 45/2001.

129    W odpowiedzi na uwagi interwenienta skarżąca podnosi również, że Bank jest niekonsekwentny w swej interpretacji obowiązku poszanowania prawa do obrony, gdyż w innym dochodzeniu toczącym się w 2010 r. odmówił przesłania skargi wraz z załącznikami osobie, w stosunku do której toczyło się postępowanie.

130    Bank w swej odpowiedzi na uwagi interwenienta podnosi, że drugi zarzut EIOD, oparty na naruszeniu rozporządzenia nr 45/2001, jest niedopuszczalny, gdyż nie został podniesiony przez skarżącą w skardze.

131    Co do istoty sprawy Bank podkreśla, po pierwsze, że nigdy nie twierdził, by przekazanie pełnej wersji pisma wyjaśniającego z dnia 14 marca 2011 r. wraz z załącznikami było niezgodne z procedurą wewnętrzną, a jedynie uzasadnił fakt tego przekazania tym, że zasady procedury wewnętrznej powinny uwzględniać ogólne zasady z zakresu ochrony prawa do obrony.

132    Następnie Bank podnosi, że w przeciwieństwie do twierdzeń EIOD przekazanie pełnej wersji pisma wyjaśniającego z dnia 14 marca 2011 r. wraz z załącznikami nie narusza rozporządzenia nr 45/2001. Zgodnie bowiem z tezami wyroku X/EBC (T‑333/99, EU:T:2001:251) ochrona prawa do obrony wymaga przestrzegania prawa do obrony w każdym postępowaniu, które może prowadzić do wydania aktu niekorzystnego, a nie tylko w postępowaniu sądowym. Tymczasem w niniejszej sprawie dochodzenie mogło doprowadzić do zwolnienia panów X i Y, czyli do wydania aktu dla nich niekorzystnego, i to na długo przed wszczęciem postępowania sądowego. Bank, będąc zobowiązany do poszanowania prawa do obrony, dokonał powyższego przekazania zgodnie z art. 5 lit. b) rozporządzenia nr 45/2001.

133    Bank kwestionuje również twierdzenia EIOD, jakoby niewystarczająco przeanalizował konieczność przekazania pisma wyjaśniającego z dnia 14 marca 2011 r. w całości lub chociaż tylko w części przed przekazaniem go osobom podejrzanym o stosowanie mobbingu. Zdaniem Banku są to jedynie przypuszczenia EIOD, gdyż Bank przeprowadził powyższą analizę w sposób dogłębny i prawidłowy.

134    W odpowiedzi na środki organizacji postępowania skarżąca i EIOD wypowiedzieli się również co do zarzutu niedopuszczalności podniesionego przez Bank w odpowiedzi na uwagi interwenienta.

b)     Ocena Sądu

135    Sąd zbada w pierwszej kolejności, czy rzeczywiście, jak twierdzi skarżąca, Bank dopuścił się wyżej wymienionych zawinionych działań administracji. W przypadku odpowiedzi twierdzącej Sąd zbada istnienie związku przyczynowego pomiędzy ewentualną szkodą a zarzucanymi Bankowi działaniami. Wreszcie Sąd rozstrzygnie o wysokości odszkodowania, które, w stosownym przypadku, powinno zostać wypłacone.

 W przedmiocie dostępu osób trzecich do akt postępowania

136    Na poparcie zarzutu dotyczącego tego, że nowy dyrektor generalny DG ds. Zarządzania Ryzkiem, jak również niektórzy inni członkowie personelu administracyjnego wydziału koordynacji mieli dostęp do akt sprawy zgromadzonych w ramach dochodzenia, skarżąca przedstawia, po pierwsze, jako załącznik do skargi, fragment pisma wyjaśniającego pana X wystosowanego w odpowiedzi na jej pismo wyjaśniające z dnia 14 marca 2011 r. oraz fragment dokumentu sporządzonego przez nowego dyrektora generalnego DG ds. Zarządzania Ryzykiem w ramach formalnego postępowania odwoławczego wszczętego przez skarżącą w przedmiocie sprawozdania z oceny jej pracy za rok 2010, gdyż uważa, że ten drugi fragment jest w dużej mierze inspirowany pierwszym. Po drugie, przedkłada ona, jako załącznik do swojej odpowiedzi na uwagi interwenienta, dwie wiadomości elektroniczne wymienione pomiędzy nią samą a innym pracownikiem Banku.

137    Jeśli chodzi, po pierwsze, o dwa fragmenty dokumentów załączonych do skargi, Sąd stwierdza, że zawierają one zdanie sformułowane w niemal identyczny sposób.

138    W tym względzie Sąd zauważa, że w piśmie z dnia 2 lutego 2012 r. do EIOD Bank twierdził, że dokument pochodzący od nowego dyrektora generalnego DG ds. Zarządzania Ryzykiem, którego fragment załączono do skargi, został przez niego sporządzony w odpowiedzi na formalne odwołanie, jakie skarżąca złożyła w kilka dni po przejściu pana X na emeryturę, do komisji odwoławczej powołanej do rozstrzygania kwestii sprawozdania z oceny jej pracy za rok 2010. Tymczasem pan X przed swym odejściem na emeryturę przekazał, odnośnie do wszystkich postępowań odwoławczych rozpoczętych przez podlegających mu pracowników, kopię jednego ze swych pism wyjaśniających swojemu następcy, nowemu dyrektorowi generalnemu DG ds. Zarządzania Ryzykiem. Powyższe okoliczności, niekwestionowane przez skarżącą podczas rozprawy, pozwalają wyjaśnić podobieństwo jednego zdania w dwu wskazanych fragmentach. Sąd może bowiem racjonalnie zakładać, że pan X przekazał swojemu następcy wszelkie informacje, jakie uważał za istotne z punktu widzenia pomocy w rozstrzyganiu rozpatrywanego formalnego odwołania. W każdym wypadku przedstawione przez skarżącą dwa fragmenty dokumentów nie pozwalają udowodnić w dostateczny sposób, że Bank przekazał nowemu dyrektorowi DG ds. Zarządzania Ryzykiem pismo wyjaśniające pana X wystosowane w odpowiedzi na złożoną przez skarżącą skargę na mobbing.

139    Po drugie, jeśli chodzi o wymianę poczty elektronicznej pomiędzy skarżącą a innym pracownikiem Banku, Sąd zauważa, że pierwsza wiadomość przesłana pocztą elektroniczną, w której mowa o tym, że nowy dyrektor generalny DG ds. Zarządzania Ryzykiem potwierdził, przed komisją odwoławczą powołaną do rozstrzygania kwestii sprawozdania z oceny pracy skarżącej za rok 2010, iż otrzymał kopię pisma wyjaśniającego pana X wystosowanego w ramach dochodzenia w sprawie skargi na mobbing i przekazał ją dalej podwładnemu skarżącej, została napisana przez skarżącą w dniu 21 marca 2012 r. Skarżąca prosiła adresata tej wiadomości o potwierdzenie, czy sporządzona przez nią notatka właściwie oddawała treść wypowiedzi nowego dyrektora generalnego DG ds. Zarządzania Ryzykiem podczas jego przesłuchiwania przez komisję odwoławczą, w którym brali udział skarżąca i wspomniany adresat. W odpowiedzi na powyższą wiadomość następnego dnia pracownik ten potwierdził brzmienie notatki sporządzonej przez skarżącą.

140    W tym względzie Sąd stwierdza, że pracownik Banku uczestniczący w wymianie korespondencji, na którą powołuje się skarżąca, nie zrelacjonował bezpośrednio wydarzeń, a jedynie ograniczył się do potwierdzenia wersji przygotowanej przez samą skarżącą, która została zresztą sporządzona dopiero w dniu 21 marca 2012 r., podczas gdy przesłuchanie przed komisją odwoławczą miało miejsce w 2011 r. Ponadto w swej wiadomości elektronicznej skarżąca odnosi się do przekazania pisma wyjaśniającego pana X tylko jednemu pracownikowi Banku, a nie jak podnosi w skardze, „niektórym pracownikom”. Wymiana korespondencji, na którą powołuje się skarżąca, nie ma więc w niniejszej sprawie wystarczającej wartości dowodowej, aby wykazać, że Bank przekazał pismo wyjaśniające pana X wystosowane w odpowiedzi na skargę skarżącej nowemu dyrektorowi DG ds. Zarządzania Ryzykiem ani licznym pracownikom działu koordynacji.

141    W świetle powyższych uwag należy stwierdzić, że wobec nieprzedstawienia przez skarżącą dowodów na poparcie jej tezy, nie zostało wykazane, że Bank udostępnił akta dochodzenia osobom trzecim.

 W przedmiocie przekazania osobom podejrzanym o stosowanie mobbingu pełnej wersji pisma wyjaśniającego z dnia 14 marca 2011 r. wraz z załącznikami

–       W przedmiocie zawinionych działań

142    Na poparcie swej argumentacji, zgodnie z którą Bank dopuścił się zawinionego działania polegającego na przekazaniu osobom podejrzanym o stosowanie mobbingu pisma wyjaśniającego z dnia 14 marca 2011 r. wraz z załącznikami, skarżąca przedstawia jeden zarzut, oparty na naruszeniu obowiązku zachowania poufności i zasad dotyczących ochrony danych osobowych określonych w polityce.

143    Sąd stwierdza, że w swoich uwagach interwenienta EIOD podnosi drugi zarzut, oparty na naruszeniu rozporządzenia nr 45/2001. Zapytany o powyższą kwestię na rozprawie EIOD podkreślił, że nie jest to drugi zarzut, ale argument na poparcie zarzutu podnoszonego przez skarżącą.

144    W tym zakresie przypomnieć należy, że o ile art. 40 akapit czwarty statutu Trybunał Sprawiedliwości, znajdujący zastosowanie do postępowań przed Sądem na podstawie art. 7 ust. 1 załącznika I do powyższego statutu i art. 110 § 3 regulaminu postępowania przed Sądem, nie sprzeciwiają się temu, by interwenient przedstawił argumenty nowe lub odmienne w porównaniu z argumentami przedstawionymi przez popieraną przez siebie stronę, gdyż w przeciwnym razie interwencja byłaby ograniczona do powtórzenia argumentów podniesionych w skardze, o tyle nie można dopuścić, aby wspomniane przepisy umożliwiały mu zmianę lub zniekształcenie ram sporu określonych w skardze poprzez podniesienie nowych zarzutów (zob. podobnie wyroki: BaByliss/Komisja, T‑114/02, EU:T:2003:100, pkt 417; SELEX Sistemi Integrati/Komisja, T‑155/04, EU:T:2006:387, pkt 42). Nie można zatem zgodzić się z argumentem EIOD, gdyż stwierdzając, że Bank naruszył niektóre postanowienia rozporządzenia nr 45/2001, podniósł on zarzut odrębny od zarzutu zgłoszonego przez skarżącą, opartego na naruszeniu polityki.

145    Zarzut drugi należy odrzucić jako niedopuszczalny, ponieważ EIOD nie ma uprawnień do podnoszenia zarzutów, na których nie oparto się w skardze.

146    To powiedziawszy, Sąd musi jednak stwierdzić, że polityka przewiduje wprost, że osoba podejrzewana o stosowanie mobbingu zostaje poinformowana o skardze i otrzymuje stosowne pouczenie w tym zakresie, jednak kopia pisma wyjaśniającego składającego skargę nie zostaje jej udostępniona.

147    Z brzmienia polityki wynika, że Bank naruszył ją, gdy doręczył panom X i Y pełną wersję pisma wyjaśniającego z dnia 14 marca 2011 r. wraz z załącznikami. Bank dopuścił się zatem zawinionego działania, mogącego powodować powstanie jego odpowiedzialności pozaumownej.

148    Wniosek ten nie stoi w sprzeczności z obowiązkiem poszanowania przez Bank prawa do obrony ani z wyrokiem X/EBC (EU:T:2001:251), na który powołał się Bank. Wbrew bowiem twierdzeniom Banku dochodzenie nie może prowadzić bezpośrednio do wymierzenia osobie podejrzewanej o stosowanie mobbingu kary, gdyż kara taka może zostać nałożona wyłącznie po przeprowadzeniu postępowania dyscyplinarnego. W konsekwencji, biorąc pod uwagę, że dochodzenie nie może prowadzić do aktu niekorzystnego dla osób podejrzewanych o stosowanie mobbingu, Bank nie miał prawa przekazać im danych osobowych skarżącej celem poszanowania ich prawa do obrony.

149    Argumentacja Banku, że skarżąca została uprzednio poinformowana, iż pismo wyjaśniające obejmujące skargę zostanie przekazane osobom podejrzewanym o stosowanie mobbingu, również nie może zostać uwzględniony. Okoliczność, że skarżąca nie sprzeciwiła się wprost przekazaniu pisma wyjaśniającego, nawet jeśli przyjąć, że Bank mógł to uznać za domniemaną zgodę na takie przekazanie, nie upoważniała bowiem Banku do naruszenia własnych przepisów wewnętrznych, czyli w niniejszej sprawie postanowienia polityki przewidującego wprost niedoręczanie pisma wyjaśniającego składającego skargę osobie podejrzewanej o stosowanie mobbingu.

–       W przedmiocie krzywdy i związku przyczynowego

150    Sąd stwierdza, że skarżąca nie wyjaśniła, w jaki sposób przekazanie pełnej wersji pisma wyjaśniającego z dnia 14 marca 2011 r. wraz z załącznikami osobom podejrzewanym o stosowanie mobbingu naruszyło właściwy przebieg dochodzenia i wyrządziło jej w efekcie krzywdę. Rzeczywisty charakter krzywdy nie został zatem wykazany.

151    W odniesieniu do twierdzenia skarżącej, jakoby przekazanie pełnej wersji pisma wyjaśniającego z dnia 14 marca 2011 r. wraz z załącznikami osobom podejrzewanym o stosowanie mobbingu miało niekorzystny wpływ na jej już i tak wrogie środowisko w pracy, ponieważ wzbudziło niekorzystne plotki na jej temat, a tym samym naruszało jej reputację i wiarygodność, Sąd zauważa, że pismo wyjaśniające z dnia 14 marca 2011 r. wraz z załącznikami zawiera szereg danych osobowych skarżącej, w szczególności informacje dotyczące jej stanu zdrowia. Sąd może jedynie stwierdzić, że przekazanie powyższych danych osobowych osobom podejrzewanym o stosowanie mobbingu wyrządziło skarżącej krzywdę.

–       W przedmiocie zadośćuczynienia za krzywdę

152    Należy stwierdzić, że skarga nie zawiera żadnego odniesienia dotyczącego konkretnie określenia wysokości zadośćuczynienia za krzywdę doznaną przez skarżącą wskutek przekazania przez Bank pełnej wersji pisma wyjaśniającego z dnia 14 marca 2011 r. osobom podejrzewanym o stosowanie mobbingu.

153    W tej sytuacji wysokość zadośćuczynienia za krzywdę doznaną przez skarżącą należy określić ex æquo et bono na kwotę 5000 EUR i zasądzić od Banku zapłatę tej sumy skarżącej.

2.     W przedmiocie przeszkody w przesłuchaniu świadków

a)     Argumenty stron

154    Skarżąca zarzuca Bankowi, po pierwsze, że wielu osobom wskazanym przez nią jako osoby, które mogą zostać przesłuchane w ramach dochodzenia, udzielił błędnych informacji co do ewentualnego składania zeznań, w wyniku czego osoby te odmówiły składania zeznań. Po drugie, niektórzy z tych potencjalnych świadków nie zostali nawet poinformowani o fakcie powołania ich na świadków ani wezwani na przesłuchanie. Tym samym Bank zakłócił właściwy przebieg dochodzenia i naruszył zasadę dobrej administracji. Wskutek powyższego zawinionego działania Banku skarżąca doznała krzywdy, którą szacuje ex aequo et bono na kwotę 40 000 EUR.

155    Bank kwestionuje zasadność zarzutu tworzenia przeszkód w przesłuchaniu świadków.

b)     Ocena Sądu

156    W odniesieniu do pierwszej części zarzutu z akt sprawy wynika istotnie, że niektóre osoby wskazane przez skarżącą jako osoby, które mogą zostać przesłuchane w toku dochodzenia, odmówiły składania zeznań. Jednakże skarżąca nie przedstawiła dowodów, a nawet poszlak na poparcie tezy, że przyczyną odmowy zeznań było udzielenie przez Bank błędnych informacji. Ponadto sama skarżąca nie wydaje się być pewna swoich twierdzeń, gdyż w skardze pisze, że „okazuje się, że […] niektóre osoby zwróciły się […] do departamentu zasobów ludzkich Banku w przedmiocie postępowania” i że „udzielono” im odpowiedzi. Tę część zarzutu należy zatem oddalić.

157    W odniesieniu do drugiej części zarzutu, dotyczącej tego, że komisja dochodzeniowa nie wezwała wszystkich osób, które skarżąca wskazała jako potencjalnych świadków, wystarczy stwierdzić, że polityka stanowi, iż komisja dochodzeniowa może przyjąć sposób postępowania, jaki uzna za właściwy. O ile prawdą jest, że polityka stanowi również, że komisja dochodzeniowa odbywa spotkania ze „świadkami ewentualnie proponowanymi przez [składającego skargę]”, o tyle nic nie pozwala interpretować tego postanowienia w ten sposób, że komisja dochodzeniowa zobowiązana jest do wezwania na przesłuchanie wszystkich potencjalnych świadków proponowanych przez składającego skargę. Przeciwnie, jak słusznie podnosi Bank, do komisji dochodzeniowej należy decyzja, które ze wskazanych przez strony osób powinna przesłuchać. W związku z powyższym należy oddalić również i drugą część zarzutu.

158    Oddaliwszy obydwie części zarzutu, stwierdzić należy, że nie zostało wykazane, iż Bank zakłócił przesłuchanie świadków zaproponowanych przez skarżącą.

159    Z ogółu powyższych uwag wynika, bez konieczności przyjmowania żądanych przez skarżącą środków dowodowych, że Bank zostaje zobowiązany do zapłaty na rzecz skarżącej kwoty 35 000 EUR tytułem naprawienia szkody spowodowanej niezgodnością z prawem decyzji z dnia 27 lipca 2011 r. i naruszeniem przez Bank polityki.

 W przedmiocie kosztów

160    Zgodnie z art. 87 § 1 regulaminu postępowania, z zastrzeżeniem odmiennych przepisów rozdziału ósmego tytułu drugiego wspomnianego regulaminu, kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę. Na podstawie art. 87 § 2, jeżeli wymagają tego względy słuszności, Sąd może zdecydować, że strona przegrywająca sprawę zostanie obciążona tylko częścią kosztów, a nawet że nie zostanie nimi obciążona w ogóle.

161    Jak wynika z uzasadnienia niniejszego wyroku, ze względu na to, że skarga została w zasadniczej części uwzględniona, stroną przegrywającą sprawę jest Bank. Ponadto skarżąca w ramach wniosków wyraźnie zażądała obciążenia Banku kosztami postępowania. Ponieważ okoliczności sprawy nie uzasadniają zastosowania przepisów art. 87 § 2 regulaminu postępowania, należy obciążyć Bank jego własnymi kosztami postępowania oraz kosztami poniesionymi przez skarżącą, w tym kosztami związanymi z interwencją EIOD poniesionymi tak przez Bank, jak i skarżącą.

162    Zgodnie z art. 89 § 4 regulaminu postępowania interwenient pokrywa własne koszty.

Z powyższych względów

SĄD DO SPRAW SŁUŻBY PUBLICZNEJ
(druga izba)

orzeka, co następuje:

1)      Stwierdza się nieważność decyzji Prezesa Europejskiego Banku Inwestycyjnego z dnia 27 lipca 2011 r.

2)      Europejski Bank Inwestycyjny wypłaci CG kwotę 35 000 EUR.

3)      W pozostałym zakresie skarga zostaje oddalona.

4)      Europejski Bank Inwestycyjny pokrywa własne koszty i zostaje obciążony kosztami poniesionymi przez CG.

5)      Europejski Inspektor Ochrony Danych, interwenient, pokrywa własne koszty.

Rofes i Pujol Bradley Svenningsen

Wyrok ogłoszono na posiedzeniu jawnym w Luksemburgu w dniu 10 lipca 2014 r.

Sekretarz        Prezes

W. Hakenberg        M.I. Rofes i Pujol

Spis treści

Ramy prawne

Okoliczności faktyczne leżące u podstaw sporu

Żądania stron i postępowanie

W przedmiocie dopuszczalności

I –  W przedmiocie zarzutu trzeciego, dotyczącego ustalenia istnienia mobbingu

II –  W przedmiocie zarzutu piątego, dotyczącego stwierdzenia nieważności decyzji z dnia 1 września 2011 r.

III –  W przedmiocie zarzutu szóstego, dotyczącego zawinionego działania administracji, za które odpowiedzialność ponosi Bank

W przedmiocie żądania stwierdzenia nieważności i żądań odszkodowawczych

I –  W przedmiocie żądania stwierdzenia nieważności decyzji z dnia 27 lipca 2011 r.

A –  Argumenty stron

B –  Ocena Sądu

II –  W przedmiocie żądań odszkodowawczych

A –  W przedmiocie naprawienia szkody wynikającej z niezgodności z prawem decyzji z dnia 27 lipca 2011 r.

1.  Argumenty stron

2.  Ocena Sądu

B –  W przedmiocie naprawienia poniesionej przez skarżącą szkody wynikającej z mobbingu i naruszenia przez Bank obowiązku staranności

1.  Argumenty stron

2.  Ocena Sądu

C –  W przedmiocie naprawienia szkody, jaką miała ponieść skarżąca, wynikłej z zawinionego działania administracji, za które odpowiedzialność ponosi Bank

1.  W przedmiocie naruszenia przez Bank obowiązku zachowania poufności i zasad dotyczących ochrony danych osobowych określonych w polityce

a)  Argumenty stron

b)  Ocena Sądu

W przedmiocie dostępu osób trzecich do akt postępowania

W przedmiocie przekazania osobom podejrzanym o stosowanie mobbingu pełnej wersji pisma wyjaśniającego z dnia 14 marca 2011 r. wraz z załącznikami

–  W przedmiocie zawinionych działań

–  W przedmiocie krzywdy i związku przyczynowego

–  W przedmiocie zadośćuczynienia za krzywdę

2.  W przedmiocie przeszkody w przesłuchaniu świadków

a)  Argumenty stron

b)  Ocena Sądu

W przedmiocie kosztów

* Język postępowania: francuski.