Language of document : ECLI:EU:C:2010:481

Sprawa C‑399/08 P

Komisja Europejska

przeciwko

Deutsche Post AG

Odwołanie – Artykuł 87 WE – Pomoc przyznana przez państwa członkowskie – Środki przyjęte przez Republikę Federalną Niemiec na rzecz Deutsche Post AG – Artykuł 86 WE – Usługi świadczone w ogólnym interesie gospodarczym – Rekompensata dodatkowych kosztów poniesionych w związku z prowadzeniem polityki sprzedaży ze stratą w sektorze usług doręczania paczek w systemie „od drzwi do drzwi” – Istnienie korzyści – Metoda weryfikacji wykorzystywana przez Komisję – Ciężar dowodu – Artykuł 230 WE – Zakres kontroli sądowej

Streszczenie wyroku

1.        Pomoc przyznawana przez państwa – Pojęcie – Środki mające na celu rekompensatę za koszty wykonania przez przedsiębiorstwo zadań z zakresu usług publicznych – Wyłączenie – Warunki przewidziane w wyroku z dnia 24 lipca 2003 r., C‑280/00

(art. 87 ust. 1 WE)

2.        Odwołanie – Zarzuty – Kontrola przez Trybunał oceny okoliczności faktycznych i dowodów – Wykluczenie, z wyjątkiem przypadku ich przeinaczenia

(art. 225 WE; statut Trybunału Sprawiedliwości, art. 58 akapit pierwszy)

3.        Odwołanie – Zarzuty – Zarzut skierowany przeciwko elementowi uzasadnienia wyroku niepotrzebnemu dla uzasadnienia jego sentencji – Zarzut nieistotny dla sprawy

(art. 225 WE; statut Trybunału Sprawiedliwości, art. 58)

4.        Skarga o stwierdzenie nieważności – Decyzja Komisji w dziedzinie pomocy państwa – Kontrola sądowa – Granice

(art. 230 WE)

5.        Pomoc przyznawana przez państwa – Pojęcie – Środki mające na celu rekompensatę za koszty wykonania przez przedsiębiorstwo zadań z zakresu usług publicznych – Wyłączenie – Warunki przewidziane w wyroku z dnia 24 lipca 2003 r., C‑280/00

(art. 87 ust. 1 WE, art. 230 WE)

1.        Za pomoc uznaje się, o ile spełnione są warunki wskazane w art. 87 ust. 1 WE, interwencje, które, niezależnie od ich formy, mogą uprzywilejowywać przedsiębiorstwa w bezpośredni lub pośredni sposób, lub które winny być uznane za korzyść gospodarczą, jakiej przedsiębiorstwo będące beneficjentem nie uzyskałoby w normalnych warunkach rynkowych. W odniesieniu do przedsiębiorstw zobowiązanych do świadczenia usług w ogólnym interesie gospodarczym, nie wchodzi w zakres stosowania art. 87 ust. 1 WE interwencja państwa, którą należy uznać za rekompensatę stanowiącą świadczenie wzajemne z tytułu wypełniania przez przedsiębiorstwa będące jej beneficjentami zobowiązań z zakresu usług publicznych, jeżeli rzeczywiście przedsiębiorstwa te nie czerpią z tego tytułu korzyści finansowych, a co za tym idzie, interwencja ta nie skutkuje uprzywilejowaniem tych przedsiębiorstw względem przedsiębiorstw z nimi konkurujących.

Jednakże aby w konkretnym przypadku rekompensata taka mogła uniknąć zakwalifikowania jako pomoc państwa, winien zostać spełniony szereg przesłanek, określonych w wyroku z dnia 24 lipca 2003 r. w sprawie C‑280/00 Altmark. W szczególności rekompensata, o której mowa, nie może przekraczać kwoty niezbędnej do pokrycia całości lub części kosztów poniesionych w związku z wykonaniem zobowiązań z zakresu usług publicznych, przy uwzględnieniu wynikających z nich przychodów oraz rozsądnej korzyści z tytułu wypełniania tych zobowiązań. Z powyższych rozważań wynika, że w trakcie badania zgodności z prawem systemu finansowania usług w ogólnym interesie gospodarczym w świetle art. 87 WE, Komisja ma w szczególności obowiązek kontroli tego, czy przesłanka ta została spełniona. Komisja winna zatem zbadać dowody przedstawione jej przez strony postępowania administracyjnego – dowody, które mogą okazać się znaczące dla oceny okoliczności istnienia „korzyści” w rozumieniu art. 87 ust. 1 WE. Komisja mogłaby zastosować inna metodę niż ta wynikająca z zastosowania kryteriów określonych w wyroku w sprawie Altmark gdyby nie mogła z powodów natury obiektywnej zbadać informacji dostarczonych przez strony.

W wypadku przekazywania zasobów państwowych przedsiębiorstwu, na którym spoczywa obowiązek świadczenia usług w ogólnym interesie gospodarczym, Komisja założyć, że owe płatności przysparzają korzyści w rozumieniu art. 87 ust. 1 WE, bez uprzedniego zbadania, z jednej strony czy łączna kwota płatności przekroczyła łączną kwotę kosztów dodatkowych ponoszonych przez przedsiębiorstwo będące beneficjentem i z drugiej strony czy nie odnotowało ono innych dodatkowych kosztów netto związanych ze świadczeniem usług w ogólnym interesie gospodarczym, w stosunku do których miało prawo żądać rekompensaty ze wszystkich płatności na warunkach określonych w wyroku w sprawie Altmark.

(por. pkt 38, 40-44, 46, 47, 54, 57)

2.        Z art. 225 WE i art. 58 akapit pierwszy statutu Trybunału Sprawiedliwości wynika, że Trybunał nie jest właściwy do ustalania okoliczności faktycznych, ani też zasadniczo do badania dowodów, które Sąd dopuścił na poparcie tych okoliczności. Jeśli zatem dowody te uzyskano w prawidłowy sposób przy poszanowaniu ogólnych zasad prawa i przepisów proceduralnych dotyczących ciężaru dowodu i postępowania dowodowego, do Sądu należy wyłącznie ocena, jaką wagę należy nadać przedstawionym mu dowodom. Ocena ta nie stanowi zatem, z wyłączeniem przypadków przeinaczenia tych dowodów, kwestii prawnej, która jako taka podlega kontroli Trybunału. Ponadto takie przeinaczenie musi w oczywisty sposób wynikać z akt sprawy bez konieczności dokonywania nowej oceny faktów i dowodów.

(por. pkt 63, 64)

3.        W ramach odwołania zarzut skierowany przeciwko uzupełniającej tezie orzeczenia Sądu nie może prowadzić do uchylenia tego orzeczenia i dlatego jest nieskuteczny.

(por. pkt 75)

4.        Z art. 230 WE wynika, że przedmiotem skargi o stwierdzenie nieważności jest kontrola zgodności z prawem aktów przyjętych przez instytucje wspólnotowe wymienione w tym postanowieniu. Przy czym ani celem, ani skutkiem analizy zarzutów podniesionych w ramach takiej skargi nie jest zastąpienie całego dochodzenia przeprowadzonego w sprawie w postępowaniu administracyjnym.

W wypadku przekazywania zasobów państwowych przedsiębiorstwu, na którym spoczywa obowiązek świadczenia usług w ogólnym interesie gospodarczym, gdy Sąd dokonuje analizy metody, którą posłużyła się Komisja w spornej decyzji w celu zbadania, czy płatności mogły stanowić korzyść w rozumieniu art. 87 ust. 1 WE, nie można zarzucać Sądowi, iż przekroczył swe kompetencje, naruszając art. 230 WE., gdy zakres przeprowadzonego przezeń badania ograniczał się do sądowej kontroli zgodności z prawem spornej decyzji i nie zastąpił on metody Komisji swą własną metodą.

(por. pkt 84, 85, 87-89)

5.        Kontrola, jaką nad złożonymi ocenami ekonomicznymi Komisji sprawuje sąd wspólnotowy, winna ograniczać się do zbadania, czy przestrzegane były przepisy proceduralne oraz przepisy dotyczące obowiązku uzasadnienia aktów, a także czy nie zostały nieprawidłowo ustalone okoliczności faktyczne lub czy nie wystąpił oczywisty błąd w ich ocenie lub nadużycie władzy.

Takie złożone oceny ekonomiczne mają miejsce gdy Komisja bada zgodność z prawem systemu finansowania usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym w świetle art. 87 WE, co pociąga za sobą obowiązek kontroli tego, czy spełnione są kryteria określone w wyroku z dnia 24 lipca 2003 r. w sprawie C‑280/00 Altmark. Po ustaleniu niezgodności z prawem spornej decyzji w świetle jednej z tych przesłanek, Sąd nie ma obowiązku analizy wszystkich pozostałych kryteriów.

(por. pkt 97, 98)