Αίτηση προδικαστικής αποφάσεως την οποία υπέβαλε το Consiglio di Stato (Ιταλία) στις 29 Ιουλίου 2020 – Servizio Elettrico Nazionale SpA κ.λπ. κατά Autorità Garante della Concorrenza e del Mercato κ.λπ.
(Υπόθεση C-377/20)
Γλώσσα διαδικασίας: η ιταλική
Αιτούν δικαστήριο
Consiglio di Stato
Διάδικοι στην υπόθεση της κύριας δίκης
Εκκαλούσες: Servizio Elettrico Nazionale SpA, ENEL SpA, Enel Energia SpA
Εφεσίβλητες: Autorità Garante della Concorrenza e del Mercato, ENEL SpA, Servizio Elettrico Nazionale SpA, Eni Gas e Luce SpA, Eni SpA, Gala SpA, Axpo Italia SpA, E.Ja SpA, Green Network SpA, Ass.ne Codici – Centro per i Diritti del Cittadino
Προδικαστικά ερωτήματα
Πρέπει να θεωρηθεί ότι οι συμπεριφορές που απορρέουν από την καταχρηστική εκμετάλλευση δεσπόζουσας θέσης μπορούν να είναι καθ’ εαυτές απολύτως νόμιμες και να χαρακτηριστούν ως «καταχρηστικές» μόνο λόγω του (δυνητικού) περιοριστικού αποτελέσματος, το οποίο προκαλείται στην αγορά αναφοράς; Ή πρέπει να θεωρηθεί ότι οι συμπεριφορές αυτές πρέπει επίσης να χαρακτηρίζονται από ειδικό στοιχείο του παρανόμου, το οποίο συνίσταται στη χρησιμοποίηση «μεθόδων (ή μέσων) ανταγωνισμού άλλων» πλην των «κανονικών»; Στην τελευταία αυτή περίπτωση, βάσει ποιων κριτηρίων μπορεί να καθοριστεί το όριο μεταξύ «κανονικού» και «νοθευμένου» ανταγωνισμού;
Πρέπει να θεωρηθεί ότι η λειτουργία του κανόνα για την επιβολή κυρώσεων για την κατάχρηση συνίσταται στη μεγιστοποίηση της ευημερίας των καταναλωτών, τη μείωση (ή τον κίνδυνο μείωσης) της οποίας πρέπει να εκτιμήσει ο δικαστής; Ή πρέπει να θεωρηθεί ότι η λειτουργία του κανόνα που επιβάλλει κυρώσεις για την παράνομη πράξη ανταγωνισμού συνίσταται στη διατήρηση αυτή καθ’ εαυτή της διάρθρωσης του ανταγωνισμού στην αγορά, προκειμένου να αποφευχθεί η δημιουργία ενώσεων οικονομικής ισχύος οι οποίες, εν πάση περιπτώσει, θεωρούνται επιβλαβείς για το κοινωνικό σύνολο;
Πρέπει να θεωρηθεί ότι, σε περίπτωση κατάχρησης της δεσπόζουσας θέσης συνισταμένης στην απόπειρα παρεμπόδισης της συνέχισης του υφισταμένου επιπέδου ανταγωνισμού ή της αύξησής του, επιτρέπεται στη δεσπόζουσα επιχείρηση να αποδείξει ότι, παρά τη θεωρητική δυνατότητα υπάρξεως περιοριστικού αποτελέσματος, η συμπεριφορά δεν είχε συγκεκριμένες επιζήμιες συνέπειες; Σε περίπτωση καταφατικής απάντησης, για την αξιολόγηση ύπαρξης sui generis κατάχρησης η οποία οδηγεί στον αποκλεισμό του ανταγωνισμού στην αγορά, έχει το άρθρο 102 ΣΛΕΕ την έννοια ότι η Αρχή οφείλει να εξετάζει επακριβώς τις οικονομικές αναλύσεις που προσκομίζει ο διάδικος σχετικά με τη συγκεκριμένη δυνατότητα της εξεταζόμενης συμπεριφοράς να εκτοπίσει από την αγορά τους ανταγωνιστές του;
Πρέπει η κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης να αξιολογείται μόνο βάσει των (έστω και δυνητικών) αποτελεσμάτων της στην αγορά, ανεξάρτητα από το υποκειμενικό κίνητρο της οικείας οντότητας; Ή μήπως συνιστά η απόδειξη της πρόθεσης περιορισμού παράμετρο δυνάμενη να χρησιμοποιηθεί (ακόμη και αποκλειστικά) για την αξιολόγηση του καταχρηστικού χαρακτήρα της συμπεριφοράς της δεσπόζουσας επιχείρησης; Ή μήπως, περαιτέρω, συνεπάγεται η απόδειξη αυτή του υποκειμενικού στοιχείου απλώς αντιστροφή του βάρους απόδειξης όσον αφορά τη δεσπόζουσα επιχείρηση (η οποία θα έφερε το βάρος, κατά το στάδιο αυτό, να αποδείξει ότι δεν υπήρξε αποτέλεσμα που οδηγεί στον αποκλεισμό από την αγορά);
Πρέπει να θεωρηθεί ότι, στην περίπτωση δεσπόζουσας θέσης η οποία αφορά πολλές επιχειρήσεις ανήκουσες στον ίδιο όμιλο εταιριών, η συμμετοχή στον όμιλο αυτό αρκεί για να τεκμαρθεί ότι οι επιχειρήσεις που δεν έθεσαν σε εφαρμογή καταχρηστική συμπεριφορά συνέβαλαν επίσης στην παράνομη πράξη –οπότε η Εποπτική Αρχή αρκεί να αποδείξει έναν συνειδητό παραλληλισμό συμπεριφοράς, έστω και χωρίς συμπαιγνία, των επιχειρήσεων που δρουν εντός του κατέχοντος συλλογικά δεσπόζουσα θέση ομίλου– ή (όπως για την απαγόρευση συμπράξεων) πρέπει, εν πάση περιπτώσει, να αποδείξει, έστω και έμμεσα, συγκεκριμένη κατάσταση συντονισμού και βοήθειας μεταξύ των διαφόρων επιχειρήσεων του κατέχοντος δεσπόζουσα θέση ομίλου, ιδίως για την απόδειξη της συμμετοχής της μητρικής εταιρίας;
____________