Language of document :

Αίτηση αναιρέσεως που άσκησε η Associazione Nazionale GranoSalus - Liberi Cerealicoltori & Consumatori (Associazione GranoSalus) κατά της αποφάσεως του Γενικού Δικαστηρίου (πρώτο τμήμα) της 14ης Φεβρουαρίου, υπόθεση T-125/18, Associazione GranoSalus κατά Επιτροπής

(Υπόθεση C-313/19 P)

Γλώσσα διαδικασίας: η ιταλική

Διάδικοι

Αναιρεσείουσα: Associazione Nazionale GranoSalus - Liberi Cerealicoltori & Consumatori (Associazione GranoSalus) (εκπρόσωπος: G. Dalfino, avvocato)

Αντίδικος κατ’ αναίρεση: Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Λόγοι αναιρέσεως και κύρια επιχειρήματα

1.     Η αίτηση αναιρέσεως της διατάξεως του Γενικού Δικαστηρίου θεμελιώνεται στην παράβαση του άρθρου 263, τέταρτο εδάφιο, και του άρθρου 47 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ΣΛΕΕ, σε συνδυασμό με τα άρθρα 6 και 13 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.

2.     Η νυν αναιρεσείουσα προέβαλε παράβαση του άρθρου 263, τέταρτο εδάφιο, ΣΛΕΕ, καθόσον το Γενικό Δικαστήριο παραγνώρισε το γεγονός ότι η Associazione GranoSalus διαθέτει ενεργητική νομιμοποίηση δυνάμει της νομιμοποιήσεως των μελών της ατομικώς, κατά το μέτρο που ο προσβαλλόμενος εκτελεστικός κανονισμός (ΕΕ) 2017/2324 «τους αφορά άμεσα και ατομικά» διότι πρόκειται για «κανονιστική πράξη η οποία δεν επάγεται εκτελεστικά μέτρα».

Συναφώς, η Associazione προβάλλει ότι το Γενικό Δικαστήριο υπέπεσε σε πλάνη κατά την εφαρμογή της εν λόγω διατάξεως, καθόσον απέκλεισε την ύπαρξη ατομικού επηρεασμού, ο οποίος στηρίζεται στο γεγονός ότι «ορισμένα από τα μέλη της προσφεύγουσας φέρονται να επηρεάζονται από την προσβαλλόμενη πράξη υπό τη γενική ιδιότητά τους ως καταναλωτ[ών] και πολ[ιτών] της Ένωσης» (σκέψη 57 της διατάξεως).

Ο εν λόγω χαρακτηρισμός των μελών της GranoSalus είναι εντούτοις εσφαλμένος υπό το πρίσμα του καταστατικού της ενώσεως που καθιστά τα μέλη, και ως εκ τούτου, την Associazione, φορείς και υπέρμαχους του συμφέροντος της προστασίας των καταναλωτών και των γεωργικών παραγωγών, μέσω της λήψεως, μεταξύ άλλων, μέτρων «κατά των τυχόν αυξήσεων, ιδίως στο ενωσιακό πλαίσιο, των ποσοστών μυκοτοξινών και λοιπών προσμείξεων, με σκοπό την προστασία της υγείας των καταναλωτών και, ιδίως, των παιδιών».

Δεδομένου ότι πληρούται ο όρος περί ατομικού επηρεασμού, και εφόσον πρέπει να πληρούνται σωρευτικά ο εν λόγω όρος και ο όρος περί άμεσου επηρεασμού, το Γενικό Δικαστήριο υπέπεσε σε πλάνη καθόσον αποφάνθηκε σχετικά χωρίς να λάβει υπόψη τα ανωτέρω.

3.     Επίσης, η Associazione προέβαλε ότι το Γενικό Δικαστήριο υπέπεσε σε πλάνη καθόσον έκρινε ότι δεν πληρούται η απαίτηση περί άμεσου επηρεασμού σχετικά με την δυνατότητα ασκήσεως προσφυγής, υπό την έννοια του άρθρου 263, τέταρτο εδάφιο, in I fine, ΣΛΕΕ, με την αιτιολογία ότι υφίστανται εθνικά εκτελεστικά μέτρα όσον αφορά τον επίδικο κανονισμό (ΕΕ) 2017/2324, αναφερόμενο συναφώς στην εξουσία “[χορηγήσεως από τα κράτη μέλη της] ανανεώσεως των αδειών για διάθεση των φυτοπροστατευτικών προϊόντων που περιέχουν τη δραστική ουσία «γλυφοσάτη» στην αγορά...” τα οποία ευκόλως δύνανται να χαρακτηριστούν ως «... εκτελεστικά μέτρα της προσβαλλομένης πράξεως κατά την έννοια του άρθρου 263, τέταρτο εδάφιο, in fine, ΣΛΕΕ» (σκέψεις 84 και 85 της αναιρεσιβαλλόμενης διατάξεως).

Η εν λόγω εσφαλμένη εκτίμηση οφείλεται, όπως αποδεικνύεται από τη δικογραφία, στο ότι το κράτος μέλος στο οποίο έχει την έδρα του η Associazione και τα μέλη της (Ιταλία) μετέφερε τον κανονισμό 2017/2324 στην εθνική έννομη τάξη μέσω της ανακοινώσεως του ιταλικού Υπουργείου Υγείας της 19ης Δεκεμβρίου 2017, σύμφωνα με την οποία η απλή ανανέωση της εγκρίσεως της δραστικής ουσίας «γλυφοσάτη» δεν μπορεί να υπερβαίνει τα πέντε έτη, ενώ παρέτεινε τη διάρκεια των αδειών περί των φυτοπροστατευτικών προϊόντων που περιέχουν γλυφοσάτη έως και τις 15 Δεκεμβρίου 2022, χωρίς να ασκήσει τη διακριτική ευχέρεια εκτιμήσεως ούτε όσον αφορά τις τεχνικές προδιαγραφές που προβλέπονται στα παραρτήματα Ι και ΙΙ του κανονισμού 2324/2017.

Η Associazione εν προκειμένω προέβαλε ότι, ακόμα και εάν ήθελε κριθεί ότι η υπουργική ανακοίνωση της 19ης Δεκεμβρίου 2017 συνιστά εκτελεστικό μέτρο, το Γενικό Δικαστήριο δεν επισήμανε ότι η ίδια η ανακοίνωση δεν δύναται να προσβληθεί ενώπιον των εθνικών δικαστικών αρχών για τον λόγο ότι μια τέτοια ενέργεια απαγορεύεται βάσει της ιταλικής νομοθεσίας και της συναφούς νομολογίας [Consiglio di Stato (Συμβούλιο της Επικρατείας, Ιταλία), απόφαση 6243 της 9ης Νοεμβρίου 2005].

4.     Δυνάμει των ανωτέρω, η Associazione προσέβαλε τη διάταξη λόγω παραβάσεως του άρθρου 263, τέταρτο εδάφιο, in fine, ΣΛΕΕ, η οποία αντλείται από την παράλειψη εξετάσεως του αντικειμένου της δίκης που προσδιορίζεται με το εισαγωγικό δικόγραφο της προσφυγής. Επισημάνθηκε, συναφώς, ότι το Γενικό Δικαστήριο παρέλειψε να λάβει υπόψη του ότι ο άμεσος αντίκτυπος του κανονισμού επί της Associazione, και ως εκ τούτου, επί των μελών της, συνίσταται στην ενδεχόμενη καρκινογόνο δράση της δραστικής ουσίας «γλυφοσάτη» [πρβλ. ανάλυση της Agenzia internazionale per la ricerca sul cancro (ιταλικού οργανισμού ερευνών για τον καρκίνο) που δημοσιεύθηκε στις 20 Μαρτίου 2015, η οποία αποκλίνει από τον προσβαλλόμενο κανονισμό 2017/2324) η έγκριση του οποίου αποτελεί αποκλειστική αρμοδιότητα των κρατών μελών, και αυτό κατά το μέτρο που η έγκριση από εθνικούς φορείς του φυτοπροστατευτικού προϊόντος δεν συνεπάγεται την πραγματοποίηση καμίας εκτιμήσεως όσον αφορά τη δραστική ουσία «γλυφοσάτη» που εγκρίθηκε ήδη από την Ευρωπαϊκή Ένωση, με αποτέλεσμα το ιταλικό κράτος να μην έχει την εξουσία να εγκρίνει/να απαγορεύσει τη διάθεση στην αγορά των φυτοπροστατευτικών προϊόντων όσον αφορά τη δραστική ουσία «γλυφοσάτη». Συνεπώς, στην προκειμένη περίπτωση το Γενικό Δικαστήριο εξέτασε τις προϋποθέσεις του άρθρου 263, τέταρτο εδάφιο, in fine, ΣΛΕΕ, χωρίς να λάβει υπόψη τα όσα προβλήθηκαν στο πλαίσιο της δίκης, ήτοι το γεγονός ότι τα υπολείμματα της γλυφοσάτης μπορούν να καταλήξουν στα υπόγεια ύδατα, στα τρόφιμα (ζυμαρικά) και στο έδαφος, με την επακόλουθη ζημία που προκαλεί η διάθεση της εν λόγω ουσίας στην αγορά επί του εδάφους, καθώς και στους πολίτες των κρατών μελών και στα συμφέροντα τα οποία προασπίζεται η Associazione και μέσω αυτής, τα μέλη της.

Ως εκ τούτου, το Γενικό Δικαστήριο όφειλε να έχει αξιολογήσει τον αντίκτυπο στον οποίο αναφέρεται το άρθρο 263 όσον αφορά το εν λόγω στοιχείο και τα άρθρα του καταστατικού της GranoSalus, καθώς και την ιδιαίτερη θέση στην οποία βρίσκονται τα μέλη της, κάτι που δεν έπραξε κατά την έκδοση της διατάξεως.

5.     Με βάση τα ανωτέρω, η Associazione αμφισβήτησε την ερμηνεία στην οποία προέβη το Γενικό Δικαστήριο όσον αφορά το άρθρο 263, τέταρτο εδάφιο, in fine, ΣΛΕΕ, με την οποία και καθίσταται άνευ αντικειμένου το πεδίο εφαρμογής του εν λόγω άρθρου και οι σκοποί του ενωσιακού νομοθέτη. Προς τον σκοπό αυτό έγινε παραπομπή στις απόψεις των γενικών εισαγγελέων σε διάφορες υποθέσεις (βλ. μεταξύ άλλων, προτάσεις του γενικού εισαγγελέα, υπόθεση C-456/13 P, προτάσεις του γενικού εισαγγελέα, υπόθεση C-583/11 P, προτάσεις του γενικού εισαγγελέα, συνεκδικαζόμενες υποθέσεις C-622/16 P έως C-624/16 P), βάσει των οποίων μια τέτοια περιοριστική ερμηνεία θα καθιστούσε το άρθρο 263 άνευ περιεχομένου και πρακτικής χρησιμότητας.

Κατόπιν των ανωτέρω, η Associazione προέβαλε ότι η ερμηνεία του άρθρου 263, τέταρτο εδάφιο, in fine, ΣΛΕΕ, στην οποία προέβη το Γενικό Δικαστήριο στο πλαίσιο της προσβαλλόμενης διατάξεως, αντιβαίνει κατάφωρα στο άρθρο 47 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης («Κάθε πρόσωπο του οποίου παραβιάστηκαν τα δικαιώματα και οι ελευθερίες που διασφαλίζονται από το δίκαιο της Ένωσης, έχει δικαίωμα πραγματικής προσφυγής ενώπιον δικαστηρίου, τηρουμένων των προϋποθέσεων που προβλέπονται στο παρόν άρθρο. Κάθε πρόσωπο έχει δικαίωμα να δικασθεί η υπόθεσή του δίκαια...»), στο άρθρο 6 (Δικαίωμα στη χρηστή απονομή δικαιοσύνης) και στο άρθρο 13 (Δικαίωμα πραγματικής προσφυγής) της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, με αποτέλεσμα να αποκλείεται η προβλεπόμενη δυνατότητα προσφυγής ενώπιον του Γενικού Δικαστηρίου λόγω του άμεσου αντίκτυπου σε τέτοια περίπτωση και να προκαλείται αδικαιολόγητη βλάβη στο σύστημα προστασίας δικαιωμάτων στο πλαίσιο της έννομης τάξεως της ΕΕ.

Πρόταση

Η Associazione GranoSalus ζητεί από το Δικαστήριο να αναιρέσει τη διάταξη του Γενικού Δικαστηρίου στην υπόθεση T-125/18, με την οποία κρίθηκε απαράδεκτη η ασκηθείσα προσφυγή και δεν έγινε δεκτή η ενεργητική νομιμοποίηση των μελών της Associazione, αφενός λόγω της ελλείψεως ατομικού επηρεασμού από τον προσβαλλόμενο κανονισμό, και αφετέρου λόγω της υπάρξεως εθνικών εκτελεστικών μέτρων, στοιχείων που αποκλείουν την ύπαρξη άμεσου αντίκτυπου, και, ως εκ τούτου, να κρίνει παραδεκτή την προσφυγή για την ακύρωση του εκτελεστικού κανονισμού (ΕΕ) 2017/2324, καθώς και τα περιεχόμενα σε αυτήν αιτήματα, συμπεριλαμβανομένων των αιτημάτων διεξαγωγής αποδείξεων, και να διατάξει την αναπομπή της υποθέσεως στο Γενικό Δικαστήριο προκειμένου αυτό να αποφανθεί επί της ουσίας.

____________