KONKLUŻJONIJIET TAL-AVUKAT ĠENERALI
SHARPSTON
ippreżentati fit-8 ta’ Novembru 2018 (1)
Kawża C-551/18 PPU
IK
(talba għal deċiżjoni preliminari mressqa mill-Hof van Cassatie (il-Qorti tal-Kassazzjoni, (il-Bejġju))
“Rinviju għal deċiżjoni preliminari – Kooperazzjoni ġudizzjarja f’materji kriminali – Deċiżjoni Qafas 2002/584/ĠAI – Mandat ta’ arrest Ewropew – Kontenut – Artikolu 8(1)(f) – Mandat ta’ arrest Ewropew li ma jsemmix piena addizzjonali imposta kontra l-persuna rikjesta – Konsenja skont tali mandat – Konsegwenzi”
1. Ħafna drabi, l-istudenti tal-liġi fl-Ewropa jibdew id-dritt kriminali bi frażi bil-Latin: “nullum crimen nulla poena sine lege scripta, previa, certa et stricta”. Din hija regola ċara u prinċipju fundamentali tad-dritt: il-legalità tad-delitti u tal-pieni. Dak li wieħed jiskopri iktar tard, kemm bħala student tal-liġi, prattikant, avukat, professur jew anki avukat ġenerali tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea, huma l-isfumaturi infiniti li jista’ jkollhom dawn il-kliem Latini. Kliem bħal “poena” dejjem jitolbu interpretazzjoni.
2. Għalhekk, f’din il-kawża, hija inkwistjoni “piena addizzjonali” li tikkonsisti fit-tqegħid għad-dispożizzjoni tal-persuna kkundannata għal perijodu ta’ għaxar snin wara l-iskadenza ta’ piena li ċċaħħad il-libertà prinċipali u immedjata ta’ tliet snin. Din il-piena addizzjonali tinsab fost l-elementi li għandhom jissemmew f’mandat ta’ arrest Ewropew skont l-Artikolu 8 tad-Deċiżjoni Qafas 2002/584/ĠAI, dwar il-mandat ta’ arrest Ewropew u l-proċeduri ta’ konsenja bejn l-Istati Membri (2), u jekk iva, x’inhuma l-konsegwenzi jekk ma tissemmix?
Il-kuntest ġuridiku
Id-dritt tal-Unjoni
3. L-Artikolu 1 tad-Deċiżjoni Qafas, intitolat “Definizzjoni tal-mandat ta’ arrest Ewropew u l-obbligu li jiġi esegwit” jipprevedi:
“1. Il-mandat ta’ arrest Ewropew hija deċiżjoni ġudizzjarja maħruġa minn Stat Membru bl-iskop ta’ l-arrest u l-konsenja minn Stat Membru ieħor ta’ persuna rikjesta, għall-finijiet tat-tmexxija ta’ azzjoni kriminali jew l-esekuzzjoni ta’ piena ta’ kustodja jew ordni ta’ detenzjoni.
2. L-Istati Membri għandhom jesegwixxu kwalunkwe mandat ta’ arrest Ewropew abbażi tal-prinċipju tar-rikonoxximent reċiproku u skond id-dispożizzjonijiet ta’ din id-Deċiżjoni Kwadru.
3. Din id-Deċiżjoni Kwadru m’għandhiex ikollha l-effett li timmodifika l-obbligu tar-rispett tad-drittijiet fundamentali u l-prinċipji legali fundamentali kif imniżżla fl-Artikolu 6 [TUE]”.
4. Skont l-Artikolu 2(1) tad-Deċiżjoni Qafas mandat ta’ arrest Ewropew “jista’ jinħareġ għal atti li huma punibbli mil-liġi ta’ l-Istat Membru emittenti b’piena ta’ kustodja jew ordni ta’ detenzjoni għal perijodu massimu ta’ mill-inqas 12-il xahar jew, fejn ingħatat sentenza jew ġiet magħmula ordni ta’ detenzjoni, għal sentenzi ta’ mill-inqas erba’ xhur”.
5. L-Artikolu 3 jelenka r-raġunijiet għan-nuqqas ta’ eżekuzzjoni obbligatorja ta’ mandat ta’ arrest Ewropew, filwaqt li l-Artikolu 4 jistabbilixxi r-raġunijiet għan-nuqqas ta’ eżekuzzjoni fakultattiva (3).
6. L-Artikolu 4a tad-Deċiżjoni Qafas jinkludi regoli dettaljati dwar iċ-ċirkustanzi li fihom l-eżekuzzjoni ta’ mandat ta’ arrest Ewropew tista’ tiġi rrifjutata jekk il-persuna kkonċernata ma tkunx dehret personalment fil-proċess li wassal għad-deċiżjoni (4).
7. L-Artikolu 6(1) u (2) tad-Deċiżjoni Qafas, jiddefinixxi “l-awtorità ġudizzjarja emittenti” bħala “l-awtorità ġudizzjarja ta’ l-Istat Membru emittenti li hi kompetenti biex toħroġ mandat ta’ arrest Ewropew permezz tal-liġi ta’ dak l-Istat” u “l-awtorità ġudizzjarja ta’ esekuzzjoni” bħala “l-awtorità ġudizzjarja ta’ l-Istat Membru ta’ esekuzzjoni li hi kompetenti biex tesegwixxi l-mandat ta’ arrest Ewropew permezz tal-liġi ta’ dak l-Istat”.
8. L-Artikolu 8(1) tad-Deċiżjoni Qafas, intitolat “Kontenut u forma tal-mandat ta’ arrest Ewropew” jipprovdi:
“Il-mandat ta’ arrest Ewropew għandu jkun fih l-informazzjoni li ġejja stabbilita skond il-formola li tinsab fl-Anness:
a) l-identità u n-nazzjonalità tal-persuna rikjesta;
b) l-isem, l-indirizz, in-numri tat-telefon u l-fax u l-indirizz tal-posta elettronika ta’ l-awtorità ġudizzjarja emittenti;
c) l-indikazzjoni ta’ l-eżistenza ta’ sentenza esegwibbli, mandat ta’ arrest jew kwalunkwe deċiżjoni ġudizzjarja esegwibbli oħra li jkollhom l-istess effett, li jaqgħu fil-kamp ta’ applikazzjoni ta’ l-Artikoli 1 u 2;
d) in-natura u l-klassifikazzjoni legali tar-reat, b’mod partikolari fir-rigward ta’ l-Artikolu 2;
e) deskrizzjoni taċ-ċirkostanzi li fihom twettaq ir-reat, inkluż il-ħin, il-post u l-grad ta’ parteċipazzjoni fir-reat mill-persuna rikjesta;
f) il-piena imposta, jekk hemm sentenza finali, jew l-iskala ta’ pieni stabbilita għar-reat skond il-liġi ta’ l-Istat Membru emittenti;
g) jekk possibbli, konsegwenzi oħra tar-reat”.
9. Skont l-Artikolu 11(1) tad-Deċiżjoni Qafas, meta persuna rikjesta tiġi arrestata, l-awtorità ta’ eżekuzzjoni kompetenti għandha tinformaha, skont id-dritt nazzjonali tagħha, “bil-mandat ta’ arrest Ewropew u bil-kontenut tiegħu, u wkoll bil-possibbiltà li tagħti l-kunsens għall-konsenja lill-awtorità ġudizzjarja emittenti”.
10. L-Artikolu 13 tad-Deċiżjoni Qafas jirrigwarda l-kunsens tal-persuna rikjesta għall-konsenja tagħha:
“1. Jekk il-persuna arrestata tindika li tagħti l-kunsens tagħha għall-konsenja, dak il-kunsens u, jekk adatt, rinunzja espressa għall-benefiċċju tar-‘regola ta’ l-ispeċjalità’, imsemmija fl-Artikolu 27(2), għandhom jingħataw quddiem l-awtorità ġudizzjarja ta’ esekuzzjoni, skond il-liġi domestika ta’ l-Istat Membru ta’ esekuzzjoni.
2. Kull Stat Membru għandu jadotta l-miżuri meħtieġa biex jiżgura li l-kunsens u, fejn adatt, ir-rinunzja, kif imsemmija fil-paragrafu 1, ikunu stabbiliti b’tali mod li juri li l-persuna kkonċernata tathom volontarjament u f’għarfien sħiħ tal-konsegwenzi. Għal dak il-għan, il-persuna rikjesta għandu jkollha d-dritt għal avukat.
3. Il-kunsens u, fejn adatt, ir-rinunzja, kif imsemmija fil-paragrafu 1, għandhom ikunu rreġistrati formalment skond il-proċedura stabbilita mil-liġi domestika ta’ l-Istat Membru ta’ esekuzzjoni.
4. Fil-prinċipju, il-kunsens ma jistax jiġi rrevokat. […]”
11. Skont l-Artikolu 14 tad-Deċiżjoni Qafas, “[f]ejn il-persuna arrestata ma tagħtix kunsens għall-konsenja tagħha kif imsemmi fl-Artikolu 13, hija għandha tkun intitolata li tinstema’ mill-awtorità ġudizzjarja ta’ esekuzzjoni, skond il-liġi ta’ l-Istat Membru ta’ esekuzzjoni”.
12. L-Artikolu 15 tad-Deċiżjoni Qafas jirrigwarda d-deċiżjoni dwar il-konsenja:
“1. L-awtorità ġudizzjarja ta’ esekuzzjoni għandha tiddeċiedi, fil-limiti ta’ żmien u taħt il-kondizzjonijiet definiti f’din id-Deċiżjoni Kwadru, jekk il-persuna għandhiex tiġi kkonsenjata.
2. Jekk l-awtorità ġudizzjarja ta’ esekuzzjoni ssib li l-informazzjoni kkomunikata mill-Istat Membru emittenti mhijiex suffiċjenti biex tiddeċiedi dwar il-konsenja, għandha titlob li l-informazzjoni supplementarja meħtieġa, b’mod partikolari fir-rigward ta’ l-Artikoli 3 sa 5 u l-Artikolu 8, tiġi mogħtija bħala kwistjoni ta’ urġenza u tista’ tistabbilixxi limitu ta’ żmien għall-wasla tagħha, waqt li tittieħed f’konsiderazzjoni l-ħtieġa li jkunu mħarsin il-limiti ta’ żmien stabbiliti fl-Artikolu 17.
3. L-awtorità ġudizzjarja emittenti tista’ fi kwalunkwe ħin titrasmetti kwalunkwe informazzjoni utli addizjonali lill-awtorità ġudizzjarja ta’ esekuzzjoni”.
13. L-Artikolu 17(1) tad-Deċiżjoni Qafas jipprevedi li l-mandat ta’ arrest Ewropew għandu “jiġi ttrattat u esegwit b’urġenza”. Skont l-Artikolu 17(2) u (3), meta l-persuna rikjesta tagħti kunsens għall-konsenja tagħha, id-deċiżjoni finali dwar l-eżekuzzjoni ta’ mandat ta’ arrest Ewropew għandha tittieħed f’perijodu ta’ għaxart ijiem wara l-imsemmi kunsens, filwaqt li fil-każijiet l-oħra, id-deċiżjoni finali dwar l-eżekuzzjoni ta’ mandat ta’ arrest Ewropew għandha tittieħed f’terminu ta’ sittin ġurnata wara l-arrest tal-persuna rikjesta. L-Artikolu 17(6) jipprovdi li għandhom jingħataw raġunijiet għal kull rifjut ta’ eżekuzzjoni ta’ mandat ta’ arrest Ewropew.
14. L-Artikolu 19 tad-Deċiżjoni Qafas jirrigwarda s-smigħ tal-persuna rikjesta, meta din ma tagħtix kunsens għall-konsenja tagħha:
“1. Il-persuna rikjesta għandha tinstema’ minn awtorità ġudizzjarja, assistita minn persuna oħra nominata skond il-liġi ta’ l-Istat Membru tal-qorti rikjedenti.
2. Il-persuna rikjesta għandha tinstema’ skond il-liġi ta’ l-Istat Membru ta’ esekuzzjoni u bil-kondizzjonijiet stabbiliti bi ftehim reċiproku bejn l-awtoritajiet ġudizzjarji emittenti u dawk ta’ esekuzzjoni.
3. L-awtorità ġudizzjarja ta’ esekuzzjoni kompetenti tista’ tinkariga awtorità ġudizzjarja oħra ta’ l-Istat Membru tagħha biex tieħu sehem fis-smigħ tal-persuna rikjesta sabiex tiġi żgurata l-applikazzjoni adatta ta’ dan l-Artikolu u tal-kondizzjonijiet stabbiliti”.
15. Taħt it-titolu “Azzjoni kriminali possibbli għal reati oħra”, l-Artikolu 27 tad-Deċiżjoni Qafas huwa fformulat kif ġej:
“1. Kull Stat Membru jista’ jinnotifika lis-Segretarjat Ġenerali tal-Kunsill li, fir-relazzjonijiet tiegħu ma’ Stati Membri oħra li taw l-istess notifika, il-kunsens hu kkunsidrat li ġie mogħti għall-azzjoni kriminali, l-għoti ta’ sentenza jew id-detenzjoni bil-għan li tiġi skontata piena ta’ kustodja jew ordni ta’ detenzjoni għal reat imwettaq qabel il-konsenja tagħha, barra dak li għaliha ġiet konsenjata, sakemm f’każ partikolari l-awtorità ġudizzjaraja ta’ esekuzzjoni ma tiddikjarax mod ieħor fid-deċiżjoni tagħha dwar il-konsenja.
2. Ħlief fil-każijiet imsemmija fil-paragrafi 1 u 3, persuna konsenjata ma tistax tiġi pproċessata, mogħtija sentenza jew b’xi mod ieħor miċħuda mil-libertà tagħha għal reat imwettaq qabel il-konsenja tagħha minbarra dak li għalih ġiet konsenjata l-persuna.
[…]”.
16. Skont l-Artikolu 31(1) tagħha, id-Deċiżjoni Qafas tissostitwixxi d-dispożizzjonijiet korrispondenti ta’ diversi konvenzjonijiet applikabbli fil-qasam tal-estradizzjoni bejn l-Istati Membri, b’mod partikolari l-Konvenzjoni Ewropea dwar l-Estradizzjoni (5) u l-Konvenzjoni dwar l-estradizzjoni bejn l-Istati Membri tal-Unjoni Ewropea (6).
17. Il-formola ta’ mandat ta’ arrest Ewropew, li tinsab fl-Anness tad-Deċiżjoni Qafas, tinkludi kaxxa (ċ) “Indikazzjonijiet dwar it-tul tal-piena”, li l-punti (1) u (2) tagħha huma intitolati, “Tul massimu tal-piena ta’ kustodja jew l-ordni ta’ detenzjoni li tista’ tiġi imposta għar-reat/i” u “Tul tal-piena ta’ kustodja jew l-ordni ta’ detenzjoni imposta” rispettivament.
18. Il-kaxxa (f) tal-formola ta’ mandat ta’ arrest Ewropew hija intitolata “Ċirkostanzi oħra rilevanti għall-każ ” u tindika li din l-informazzjoni hija fakultattiva.
Id-dritt Belġjan
19. Skont l-Artikolu 34a tal-Kodiċi Kriminali Belġjan, it-tqegħid għad-dispożizzjoni hija piena addizzjonali li għandha jew tista’ tiġi imposta fil-każijiet previsti mil-liġi għall-finijiet ta’ protezzjoni tas-soċjetà kontra persuni li wettqu fatti gravi li kkawżaw dannu għall-integrità tal-persuni. L-eżekuzzjoni tagħha hija rregolata mill-Artikoli 95/2 sa 95/30 tal-Liġi tas-17 ta’ Mejju 2006 dwar l-Istatus Ġuridiku Estern tal-Persuni Kkundannati għal Piena li Ċċaħħad il-Libertà u dwar id-Drittijiet Rikonoxxuti lill-Vittma fil-Kuntest tal-Modalitajiet ta’ Eżekuzzjoni tal-Piena (iktar ’il quddiem il-“Liġi tas-17 ta’ Mejju 2006”).
20. Skont l-Artikolu 95/2 tal-Liġi tas-17 ta’ Mejju 2006, it-tqegħid għad-dispożizzjoni jieħu effett mal-iskadenza tal-piena prinċipali. Qabel l-iskadenza tal-piena prinċipali, il-Qorti Penintenzjarja tiddeċiedi jew li ċċaħħad mil-libertà jew li tillibera taħt sorveljanza, lill-persuna kkundannata mqiegħda għad-dispożizzjoni tagħha. Din tal-aħħar tiġi mċaħħda mil-libertà tagħha meta fil-każ tagħha jeżisti riskju li hija twettaq reati gravi li jikkawżaw dannu għall-integrità fiżika ta’ terzi u meta ma jkunx possibbli li dan ir-riskju jiġi mtaffi bl-impożizzjoni ta’ kundizzjonijiet partikolari fil-kuntest ta’ liberazzjoni taħt sorveljanza. Waqt is-seduta, il-Gvern Belġjan ikkonferma li t-tiċħid tal-libertà addizzjonali ma huwiex awtomatiku iżda jiddependi mill-eżami tal-każ individwali tal-persuna kkundannata.
Il-kawża prinċipali u d-domandi preliminari
21. Permezz ta’ sentenza kontradittorja tal-hof van beroep te Antwerpen (il-Qorti tal-Appell ta’ Antwerpen, il-Belġju) tal-1 ta’ Frar 2013, IK, ċittadin Belġjan, kien ikkundannat għal piena prinċipali ta’ tliet snin priġunerija għal att li jikkostitwixxi attentat għall-pudur imwettaq mingħajr vjolenza jew theddid kontra minuri ta’ inqas minn sittax-il sena (iktar ’il quddiem il-“piena prinċipali”). Permezz tal-istess sentenza u għal dan l-istess reat, huwa tqiegħed ukoll għad-dispożizzjoni tal-Qorti Penitenzjarja (il-Belġju) għal perijodu ta’ għaxar snin (iktar ’il quddiem il-“piena addizzjonali”).
22. Peress li wara s-sentenza IK ħarab lejn il-Pajjiżi l-Baxxi, l-awtorità ġudizzjarja Belġjana kompetenti ħarġet mandat ta’ arrest Ewropew fil-konfront tiegħu fis-27 ta’ Awwissu 2014. Il-mandat ta’ arrest Ewropew identifikah, semma l-piena prinċipali, in-natura u l-klassifikazzjoni legali tar-reati kif ukoll id-dispożizzjonijiet legali applikabbli, u kien jinkludi espożizzjoni tal-fatti. Madankollu, huwa ma semmiex il-piena addizzjonali li għaliha IK kien ġie kkundannat ukoll.
23. Wara l-arrest ta’ IK fil-Pajjiżi l-Baxxi, ir-rechtbank Amsterdam, internationale rechtshulpkamer (il-Qorti Distrettwali ta’ Amsterdam, Awla tal-Għajnuna Ġudizzjarja Reċiproka Internazzjonali, il-Pajjiżi l-Baxxi), awtorizzat, permezz ta’ deċiżjoni tat-8 ta’ Marzu 2016, il-konsenja ta’ IK lir-Renju tal-Belġju għall-finijiet tal-eżekuzzjoni tal-piena li ċċaħħad il-libertà.
24. Imbagħad IK ġie kkonsenjat lill-awtoritajiet Belġjani u mqiegħed taħt detenzjoni. Din id-detenzjoni kienet ibbażata fuq il-kundanna tiegħu għall-piena prinċipali, li l-iskadenza tagħha kienet ġiet iffissata għat-12 ta’ Awwissu 2018, kif ukoll fuq it-tqegħid għad-dispożizzjoni għal perijodu ta’ għaxar snin.
25. Qabel l-iskadenza tat-terminu tal-piena prinċipali, fil-kuntest tal-proċedura li tirrigwarda l-piena addizzjonali imposta fuq IK, id-Direttur tal-ħabs ta’ Wortel (il-Belġju) u l-Uffiċċju tal-Prosekutur ħarġu opinjoni intiża għat-tiċħid tal-libertà ta’ IK. Fil-21 ta’ Ġunju u fid-19 ta’ Lulju 2018, l-istrafuitvoeringsrechtbank Antwerpen (il-Qorti Penitenzjarja ta’ Antwerpen, il-Belġju) organizzat seduti sabiex tiddeċiedi dwar il-piena addizzjonali.
26. Fil-kuntest ta’ din il-proċedura, IK argumentat li l-konsenja mill-awtoritajiet Olandiżi ma kinitx tirrigwarda l-piena addizzjonali. Fil-fehma tiegħu, il-Qorti Penitenzjarja ma setgħetx tordna piena li ċċaħħad il-libertà għall-eżekuzzjoni ta’ din il-piena, peress li l-mandat ta’ arrest Ewropew maħruġ mill-awtoritajiet Belġjani ma jsemmihx.
27. Imbagħad, fit-2 ta’ Lulju 2018, l-awtorità emittenti kompetenti fi ħdan l-istrafuitvoeringsrechtbank te Antwerpen (il-Qorti Penitenzjarja ta’ Antwerpen) indirizzat lill-awtoritajiet Olandiżi talba għal kunsens addizzjonali għall-piena tat-tqegħid għad-dispożizzjoni imposta fuq IK, skont l-Artikolu 27 tad-Deċiżjoni Qafas. Billi qiesu li kunsens addizzjonali jista’ jingħata biss għall-finijiet ta’ kkundannata jew ta’ tiftix għal reat ieħor minbarra dak li mmotiva l-għoti tal-konsenja tagħha, u billi qiesu li dan ma kienx il-każ f’dan il-każ, l-awtoritajiet Olandiżi ma laqgħux din it-talba.
28. Permezz ta’ sentenza tal-31 ta’ Lulju 2018, l-istrafuitvoeringsrechtbank te Antwerpen (il-Qorti Penitenzjarja ta’ Antwerpen) ċaħdet l-argument ta’ IK u ddeċidiet li żżommu f’detenzjoni. B’eżekuzzjoni ta’ din id-deċiżjoni, IK inżamm f’detenzjoni sakemm l-istrafuitvoeringsrechtbank (il-Qorti Penitenzjarja) tieħu deċiżjoni ġdida.
29. Fit-3 ta’ Awwissu 2018, IK ippreżenta appell ta’ kassazzjoni minn din is-sentenza quddiem il-Hof van cassatie (il-Qorti tal-Kassazzjoni, il-Bejġju, iktar ’il quddiem il-“qorti tar-rinviju”). Skont l-aggravju uniku invokat, il-mandat ta’ arrest Ewropew maħruġ mill-Uffiċċju tal-Prosekutur Belġjan isemmi biss il-piena li ċċaħħad il-libertà imposta fuq IK. Konsegwentement, ma jeżisti ebda mandat ta’ arrest Ewropew maħruġ mill-awtoritajiet Belġjani għall-piena addizzjonali, u għalhekk il-konsenja mill-qorti Olandiża abbażi tal-mandat ta’ arrest Ewropew tal-awtoritajiet Belġjani ma hijiex relatata magħha.
30. Fid-dawl tal-aggravju invokat minn IK, il-qorti tar-rinviju ddeċidiet li tissospendi l-proċeduri u li tagħmel lill-Qorti tal-Ġustizzja d-domandi preliminari li ġejjin:
“1) L-Artikolu 8(1)(f) tad-[Deċiżjoni Qafas] għandu jiġi interpretat fis-sens li huwa biżżejjed li, fil-mandat ta’ arrest Ewropew, l-awtorità ġudizzjarja emittenti ssemmi biss il-piena li ċċaħħad il-libertà eżekutorja li ġiet imposta, mingħajr ma ssemmi l-piena addizzjonali mogħtija għall-istess reat u permezz tal-istess deċiżjoni ġudizzjarja, bħat-tqegħid għad-dispożizzjoni, li ser tagħti lok għal tiċħid effettiv tal-libertà biss wara l-eżekuzzjoni tal-[piena prinċipali], u dan biss wara deċiżjoni formali mogħtija għal dan il-għan mill-istrafuitvoeringsrechtbank (il-Qorti Penitenzjarja)?
2) Fil-każ ta’ risposta affermattiva għall-ewwel domanda, l-Artikolu 8(1)(f) tad-[Deċiżjoni Qafas] għandu jiġi interpretat fis-sens li l-konsegwenza tal-konsenja mill-Istat Membru tal-awtorità ġudizzjarja ta’ eżekuzzjoni abbażi ta’ mandat ta’ arrest Ewropew li jsemmi biss il-piena li ċċaħħad il-libertà eżekutorja li ġiet imposta, u għalhekk ma jsemmix il-piena addizzjonali […] mogħtija għall-istess reat u permezz tal-istess deċiżjoni ġudizzjarja, hija li, fl-Istat Membru tal-awtorità ġudizzjarja emittenti, jista’ jkun hemm it-tiċħid effettiv tal-libertà b’eżekuzzjoni ta’ din il-piena addizzjonali?
3) Fil-każ ta’ risposta negattiva għall-ewwel domanda, l-Artikolu 8(1)(f) tad-[Deċiżjoni Qafas] għandu jiġi interpretat fis-sens li l-konsegwenza tal-fatt li, fil-mandat ta’ arrest Ewropew, l-awtorità ġudizzjarja emittenti ma semmietx il-piena addizzjonali […] mogħtija, hija li din il-piena addizzjonali, fejn jista’ jiġi preżunt li l-awtorità ġudizzjarja ta’ eżekuzzjoni ma tafx biha, ma tistax tagħti lok għal tiċħid effettiv tal-libertà fl-Istat Membru tal-awtorità ġudizzjarja emittenti?”
31. Ġew ippreżentati osservazzjonijiet bil-miktub minn IK, mill-Gvern Belġjan, mill-Gvern Olandiż u mill-Kummissjoni Ewropea. Dawn il-partijiet, kif ukoll il-Gvern Irlandiż u l-Gvern Pollakk, ippreżentaw osservazzjonijiet orali matul is-seduta li saret fit-22 ta’ Ottubru 2018.
Fuq l-applikazzjoni tal-proċedura b’urġenza għal deċiżjoni preliminari
32. Il-qorti tar-rinviju talbet li dan ir-rinviju għal deċiżjoni preliminari jiġi suġġett għall-proċedura ta’ urġenza prevista fl-Artikolu 107 tar-Regoli tal-Proċedura tal-Qorti tal-Ġustizzja. Insostenn ta’ din it-talba, hija targumenta li IK jinsab f’detenzjoni fil-Belġju, peress li ż-żamma tiegħu f’detenzjoni tiddependi direttament mir-risposta tal-Qorti tal-Ġustizzja għad-domandi preliminari.
33. F’dan ir-rigward, għandu jiġi kkonstatat, fl-ewwel lok, li dan ir-rinviju għal deċiżjoni preliminari jirrigwarda l-interpretazzjoni tad-Deċiżjoni Qafas, li taqa’ taħt l-oqsma koperti mit-Titolu V tat-Tielet Parti tat-Trattat FUE, dwar l-ispazju ta’ libertà, sigurtà u ġustizzja. Konsegwentement, dan ir-rinviju jista’ jiġi suġġett għall-proċedura b’urġenza għal deċiżjoni preliminari, skont l-Artikolu 107(1) tar-Regoli tal-Proċedura tal-Qorti tal-Ġustizzja.
34. Fit-tieni lok, fir-rigward tal-kriterju relatat mal-urġenza, skont ġurisprudenza stabbilita tal-Qorti tal-Ġustizzja, għandu jittieħed inkunsiderazzjoni l-fatt li l-persuna kkonċernata fil-kawża prinċipali hija fil-preżent imċaħħda mil-libertà u li ż-żamma tagħha f’detenzjoni tiddependi mis-soluzzjoni tat-tilwima fil-kawża prinċipali. Barra minn hekk, is-sitwazzjoni tal-persuna kkonċernata għandha tiġi evalwata fl-istat li tkun fiha fid-data tal-eżami tat-talba intiża sabiex ir-rinviju preliminari jiġi suġġett għall-proċedura b’urġenza għal deċiżjoni preliminari (7).
35. Issa, f’dan il-każ, minn naħa, huwa stabbilit li f’dik id-data, IK kien imċaħħad mil-libertà. Min-naħa l-oħra, iż-żamma f’detenzjoni ta’ dan tal-aħħar tiddependi mill-konsegwenzi tal-fatt li l-piena addizzjonali ma ssemmietx fil-mandat ta’ arrest Ewropew inkwistjoni fil-kawża prinċipali. Skont l-ispjegazzjonijiet ipprovduti mill-qorti tar-rinviju, l-ordni ta’ detenzjoni li huwa suġġett għaliha attwalment ħadet effett mal-iskadenza tal-piena prinċipali.
36. F’dawn iċ-ċirkustanzi, fl-10 ta’ Settembru 2018, l-Ewwel Awla tal-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet, fuq proposta tal-Imħallef Relatur u wara li nstema’ l-Avukat Ġenerali, li tilqa’ t-talba tal-qorti tar-rinviju intiża sabiex dan ir-rinviju għal deċiżjoni preliminari jiġi suġġett għall-proċedura b’urġenza għal deċiżjoni preliminari.
Analiżi
Osservazzjonijiet preliminari
Fuq il-portata, l-għanijiet u l-kamp ta’ applikazzjoni tad-Deċiżjoni Qafas
37. Id-Deċiżjoni Qafas timmarka l-mogħdija minn sistema ta’ estradizzjoni ta’ persuni rikjesti, ibbażata fuq il-kunċett tas-sovranità tal-Istati, għas-sistema ta’ konsenja, li hija bbażata fuq il-fiduċja reċiproka bejn l-Istati Membri.
38. Dan l-approċċ huwa konformi mal-konklużjonijiet tal-Kunsill Ewropew ta’ Tampere, li jipprovdu li bejn l-Istati Membri għandha titneħħa l-proċedura formali ta’ estradizzjoni għall-persuni li jipprovaw jaħarbu mill-ġustizzja wara li jkunu s-suġġett ta’ kundanna finali u li għandha tiġi ssostitwita b’sempliċi trasferiment ta’ dawn il-persuni (8). Huwa jaqa’ wkoll fil-għan mogħti lill-Unjoni li ssir spazju ta’ libertà, ta’ sigurtà u ta’ ġustizzja (9).
39. Għalhekk, meta mqabbla mar-relazzjonijiet tradizzjonali ta’ kooperazzjoni li eżistew bejn l-Istati Membri sal-adozzjoni tad-Deċiżjoni Qafas, is-sistema l-ġdida tissostitwixxi l-moviment liberu tad-deċiżjonijiet ġudizzjarji f’materji kriminali, li tkopri kemm deċiżjonijiet qabel ma tingħata s-sentenza kif ukoll dawk finali (10). F’dan il-kuntest, il-konsenja tintalab u tingħata f’sistema legali supranazzjonali ta’ integrazzjoni, li fiha l-Istati jirrinunzjaw parzjalment għas-sovranità tagħhom (11). L-elementi prinċipali ġodda għad-dritt tal-estradizzjoni, introdotti mid-Deċiżjoni Qafas, huma l-ġeneralizzazzjoni tal-konsenja taċ-ċittadini (12), il-projbizzjoni parzjali tal-kriminalità doppja (13) u l-istabbiliment tal-motivi ta’ rifjut ta’ eżekuzzjoni f’listi eżawrjenti (14). Meta mqabbel mas-sistema l-antika ta’ estradizzjoni t-tibdil huwa “radikali” (15).
40. Din il-mogħdija mis-sistema ta’ estradizzjoni għas-sistema ta’ konsenja kienet enfasizzata wkoll diversi drabi mill-Qorti tal-Ġustizzja, sa mill-ewwel sentenza li tirrigwarda d-Deċiżjoni Qafas (16) u sallum (17).
41. Għalhekk, il-mandat ta’ arrest Ewropew ġie konċepit bħala sistema intiża li tissostitwixxi l-proċedura ta’ estradizzjoni biex tiffaċilita l-konsenja ta’ persuna rikjesta li tinsab fi Stat Membru differenti minn dak fejn inħareġ dan il-mandat. Dan il-kunċett jirriżulta b’mod ċar ħafna mid-definizzjoni stabbilita fl-Artikolu 1(1) tad-Deċiżjoni Qafas, li jipprovdi li l-mandat ta’ arrest Ewropew huwa deċiżjoni ġudizzjarja intiża għall-arrest tal-persuna rikjesta fi Stat Membru differenti mill-Istat Membru emittenti, sabiex tiġi kkonsenjata lil dan tal-aħħar.
42. F’dan il-kuntest, l-għanijiet tad-Deċiżjoni Qafas huma stabbiliti b’mod ċar.
43. B’mod partikolari, mill-Artikolu 1(1) u (2) u mill-premessi 5 u 7 tad-Deċiżjoni Qafas jirriżulta li din għandha l-għan li timplimenta, abbażi tal-prinċipju ta’ rikonoxximent reċiproku, sistema ta’ konsenja bejn l-awtoritajiet ġudizzjarji ta’ persuni kkundannati jew suspettati għall-finijiet tal-eżekuzzjoni ta’ sentenzi kriminali jew biex jittressqu azzjonijiet kontrihom, ibbażata fuq il-prinċipju ta’ rikonoxximent reċiproku. Għaldaqstant, bl-introduzzjoni ta’ din is-sistema simplifikata u iktar effettiva, id-Deċiżjoni Qafas hija intiża sabiex tiffaċilita u tħaffef il-kooperazzjoni ġudizzjarja bil-għan li tikkontribwixxi sabiex jintlaħaq l-għan assenjat lill-Unjoni li ssir spazju ta’ libertà, ta’ sigurtà u ta’ ġustizzja billi tibbaża ruħha fuq il-livell għoli ta’ fiduċja li għandu jkun hemm bejn l-Istati Membri (18).
44. Din is-sistema timplimenta l-prinċipju ta’ rikonoxximent reċiproku, li fil-konklużjonijiet ta’ Tampere tiegħu, il-Kunsill Ewropew iddeskriva bħala l-“pedament” tal-kooperazzjoni ġudizzjarja (19). Dan il-prinċipju jinsab fil-bażi tal-kooperazzjoni ġudizzjarja fil-qasam kriminali fl-Unjoni Ewropea (20). Dan jippreżumi livell għoli ta’ fiduċja bejn l-Istati Membri, b’mod partikolari, għal dak li jirrigwarda l-osservanza tad-dritt tal-Unjoni u tad-drittijiet fundamentali rrikonoxxuti minn dan id-dritt (21). L-applikazzjoni tal-prinċipju ta’ rikonoxximent reċiproku twassal sabiex kull awtorità ġudizzjarja nazzjonali tirrikonoxxi ipso facto, u permezz ta’ kontrolli minimi, it-talba għal konsenja ta’ persuna rikjesta mill-awtorità ġudizzjarja ta’ Stat Membru ieħor (22).
45. Il-kamp ta’ applikazzjoni tal-mandat ta’ arrest Ewropew huwa ddefinit b’mod ċar mid-Deċiżjoni Qafas. Għalhekk, huwa jirrigwarda l-arrest u l-konsenja ta’ persuna għall-finijiet, jew tat-tmexxija ta’ azzjoni kriminali jew tal-eżekuzzjoni ta’ piena jew ta’ ordni ta’ detenzjoni li ċċaħħad il-libertà (23). Fl-ewwel każ, il-“limitu” stabbilit mid-Deċiżjoni Qafas isemmi li l-fatti li jagħtu lok għal azzjonijiet kriminali għandhom ikunu punibbli fl-Istat Membru emittenti b’piena jew ordni ta’ detenzjoni li ċċaħħad il-libertà ta’ mill-inqas tnax-il xahar; fit-tieni każ li l-kundanna mogħtija għandha tkun ta’ mill-inqas erba’ xhur (24).
46. Il-formola li tinsab fl-Anness tad-Deċiżjoni Qafas tirrifletti l-kamp ta’ applikazzjoni tal-mandat ta’ arrest Ewropew kif ukoll id-distinzjoni bejn il-każijiet tal-piena possibbli u tal-piena imposta. Għalhekk, fil-kaxxa (ċ) tagħha, intitolata “Indikazzjonijiet dwar it-tul tal-piena”, il-formola tipprevedi li għandhom jissemmew, taħt il-punt (1), it-tul massimu tal-piena jew ordni ta’ detenzjoni li jċaħħdu l-libertà li “tista’ tiġi imposta” (u hawnhekk ninnota li hija ma tirreferix għall-piena minima, u dan jippermetti li jiġi vverifikat li ma jinqabiżx il-limitu ta’ tnax-il xahar), u taħt il-punt (2), it-tul tal-piena jew ordni ta’ detenzjoni li ċċaħħad il-libertà “imposta”.
47. Din il-kawża tirrigwarda ġustament it-tieni każ, jiġifieri l-eżekuzzjoni ta’ piena jew ordni ta’ detenzjoni imposta.
Fuq il-prinċipju tal-ispeċjalità
48. Il-Gvern Olandiż jibbaża ruħu fuq il-prinċipju tal-ispeċjalità sabiex jikkonkludi li l-piena addizzjonali ma tistax tiġi eżegwita għaliex l-Istat Membru ta’ eżekuzzjoni ma kienx informat biha. Għalhekk, jidhirli li huwa neċessarju li tiġi speċifikata mill-ewwel il-portata possibbli ta’ dan il-prinċipju f’din il-kawża.
49. Il-kunċett ta’ speċjalità għandu l-oriġini tiegħu fid-dritt tal-estradizzjoni. Huwa jikkonsisti fl-idea li l-fatti li fuqhom il-persuna estradita ser tiġi mogħtija sentenza wara l-estradizzjoni tagħha jiġu limitati għal dawk li mmotivaw il-konsenja tagħha (25). Għalhekk, fl-Artikolu 14 tagħha, il-Konvenzjoni tal-1957 tipprovdi regola ta’ speċjalità li abbażi tagħha l-persuna estradita ma tistax la tista tkun is-suġġett ta’ ażżjonijiet, la tingħata sentenza, la tiġi detenuta, u lanqas tiġi suġġetta għal restrizzjoni tal-libertà tagħha għal fatt preċedenti għal konsenja tagħha, minbarra għal dawk li mmotivaw l-estradizzjoni. Fl-Artikolu 10 tagħha, il-Konvenzjoni tal-1996 tinkludi wkoll dan il-prinċipju, iżda b’kamp ta’ applikazzjoni ridott.
50. Fid-dritt tal-estradizzjoni, il-prinċipju ta’ speċjalità jillimita s-setgħat tal-Istat emittenti li lejh persuna ġiet estradita sabiex jipproteġi lil din il-persuna minn kundanna jew piena marbuta ma’ fatti differenti minn dawk li għalihom hija ġiet estradita. Il-ġustifikazzjoni ta’ dan il-prinċipju hija l-biża’ li l-Istat li jitlob l-estradizzjoni jillimita t-talba tiegħu għall-atti li għalihom ingħatat l-estradizzjoni, sabiex imbagħad iressaq azzjonijiet kontra l-persuna estradita għal reati oħra, pereżempju politiċi (26).
51. Fil-loġika tal-fiduċja reċiproka li tikkostitwixxi l-pedament tal-mandat ta’ arrest Ewropew, il-proposta tad-Deċiżjoni Qafas kienet tipprevedi tbegħid minn dan il-prinċipju u tipproponi t-tneħħija tiegħu, flimkien mat-tneħħħija tal-prinċipju ta’ kriminalità doppja (27). Madankollu, fit-test finali tad-Deċiżjoni Qafas dan il-prinċipju nżamm fl-Artikolu 27 intitolat “Azzjoni kriminali possibbli għal reati oħra”, li jinsab fil-Kapitolu 3 dwar l-“Effetti tal-Konsenja”.
52. Għalhekk, skont l-Artikolu 27(2) tad-Deċiżjoni Qafas persuna kkonsenjata ma tistax tkun is-suġġett ta’ azzjonijiet, ikkundannata jew mċaħħda mil-libertà għal reat imwettaq qabel il-konsenja tagħha minbarra dak li mmotiva l-konsenja (28). Din ir-regola hija marbuta mas-sovranità tal-Istat Membru ta’ eżekuzzjoni u tagħti lill-persuna rikjesta d-dritt li tkun is-suġġett ta’ azzjonijiet, ikkundannata jew imċaħħda mil-libertà biss għar-reat li mmotiva l-konsenja tagħha (29).
53. Kemm mill-istorja u mill-kontenut tal-prinċipju ta’ speċjalità kif ukoll mill-formulazzjoni tiegħu fil-kuntest tad-Deċiżjoni Qafas, inkluż mill-formulazzjoni tal-Artikolu 27 tagħha, jirriżulta b’mod ċar li dan il-prinċipju jirrigwarda biss (i) reati mwettqa qabel il-konsenja u li (ii) huma differenti mir-reat jew reati li mmotivaw il-konsenja. Ebda element ma jippermetti li jiġi konkluż li l-prinċipju ta’ speċjalità jeskludi wkoll l-eżekuzzjoni ta’ pieni oħra li jċaħħdu l-libertà. Fl-opinjoni tiegħi, l-estensjoni tal-kamp ta’ applikazzjoni ta’ dan il-prinċipju għal elementi oħra tmur kontra s-sistema stabbilita mid-Deċiżjoni Qafas, ibbażata fuq il-fiduċja reċiproka bil-għan li tissimplifika il-proċeduri ta’ konsenja.
54. Għaldaqstant, nirrifjuta l-argument tal-Gvern Olandiż li jidhirli li huwa bbażat fuq il-perspettiva l-antika tas-sistema ta’ estradizzjoni bbażata fuq approċċ tas-sovranità nazzjonali.
Fuq id-domandi preliminari
Fuq l-ewwel domanda
55. Permezz tal-ewwel domanda tagħha l-qorti tar-rinviju tistaqsi, essenzjalment, jekk l-Artikolu 8(1)(f) tad-Deċiżjoni Qafas jimponiex li l-piena addizzjonali tissemma fil-mandat ta’ arrest Ewropew.
56. L-Artikolu 8(1)(f) tad-Deċiżjoni Qafas jipprovdi li l-mandat ta’ arrest Ewropew għandu jinkludi informazzjoni, ippreżentata skont formola li tinsab fl-Anness tiegħu, dwar “il-piena imposta, jekk hemm sentenza finali”.
57. Din l-informazzjoni għandha tissemma fil-kaxxa (ċ) tal-formola, li tinsab fl-Anness tad-Deċiżjoni Qafas, intitolata “Indikazzjoni dwar it-tul tal-piena”, u li l-punt 2 tagħha jipprovdi li għandu jiġi indikat it-tul tal-piena jew l-ordni ta’ detenzjoni li jċċaħħdu l-libertà.
58. Il-kunċett ta’ “piena” ma huwiex iddefiniet mid-Deċiżjoni Qafas. Huwa għandu jkun suġġett għal interpretazzjoni uniformi u awtonoma fi ħdan l-Unjoni, indipendentement mir-regoli sostantivi u proċedurali, fin-natura tagħhom diverġenti, fil-qasam kriminali, fid-diversi Stati Membri (30). Din l-interpretazzjoni għandha tieħu inkunsiderazzjoni kemm il-kliem ta’ din id-dispożizzjoni, kemm il-kuntest tagħha kif ukoll l-għanijiet tal-leġiżlazzjoni li tifforma parti minnha (31).
59. Skont is-sens abitwali u etimoloġiku (32) tagħha, il-kelma “piena” tfisser punizzjoni, kastig. Fil-qasam kriminali, din il-punizzjoni hija prevista mil-liġi u hija imposta bħala sanzjoni minn qorti f’isem u għad-difiża tal-interess pubbliku.
60. Id-Deċiżjoni Qafas teħtieġ ukoll li din il-piena li għall-eżekuzzjoni tagħha l-persuna hija rikjesta tkun “imposta” b’sentenza finali.
61. Mill-kuntest tad-Deċiżjoni Qafas jidher b’mod ċar li l-leġiżlatur tal-Unjoni kellu l-intenzjoni li jinkludi fil-kunċett ta’ “piena” l-ordnijiet l-oħra li jċaħħdu l-libertà (33). Għalhekk, anki jekk l-Artikolu 8(1)(f) isemmi biss il-“piena” imposta, jidhirli li fid-dawl tal-kaxxa (ċ) tal-formola, li tinsab fl-Anness tad-Deċiżjoni Qafas, din il-kelma għandha tinftiehem bħala li tinkludi wkoll l-ordnijiet li jċaħħdu l-libertà.
62. Madankollu, il-mandat ta’ arrest Ewropew li jikkostitwixxi l-għan tad-Deċiżjoni Qafas jirrigwarda biss l-eżekuzzjoni tal-“pieni” jew tal-“ordnijiet ta’ detenzjoni” li jċaħħdu l-libertà (34). Għalhekk, fl-opinjoni tiegħi, il-“pieni” u “ordnijiet ta’ detenzjoni” li ma jċaħħdux il-libertà, ma għandhomx jissemmew fil-kaxxa (ċ) tal-formola, li tinsab fl-Anness tad-Deċiżjoni Qafas.
63. Fir-rigward tal-kontenut tal-kunċett ta’ “tiċħid tal-libertà”, ninnota li l-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet li miżuri li ċertament jirrestrinġu l-libertà ta’ moviment tal-persuna kkonċernata, bħal arrest domiċiljaru għal perijodu ta’ disa’ sigħat matul il-lejl, akkumpanjat minn sorveljanza ta’ din il-persuna permezz ta’ ċappetta elettronika, minn obbligu li tippreżenta ruħha kuljum jew diversi drabi fil-ġimgħa fl-għassa tal-pulizija f’ħinijiet fissi, kif ukoll minn projbizzjoni li din titlob il-ħruġ ta’ dokumenti li jippermettulha tivvjaġġa barra mill-pajjiż, ma humiex daqstant restrittivi li jikkawżaw effett li jċaħħdu l-libertà (35). Il-ġurisprudenza tal-Qorti Ewropea tad-Drittijiet tal-Bniedem tikkorrobora din l-interpretazzjoni. Għalhekk ġie deċiż li miżuri li jobbligaw lill-persuna kkonċernata tippreżenta ruħha darba fix-xahar lill-awtorità tal-pulizija responsabbli mis-sorveljanza, li żżomm kuntatti maċ-ċentru psikjatriku tal-isptar ikkonċernat, li tirresjedi f’post speċifiku, li ma titbigħedx mill-komunità fejn hija tirresjedi kif ukoll li tibqa’ fid-dar tagħha bejn l-22.00 u s-7.00 ma jikkostitwixxux tiċħid tal-libertà, fis-sens tal-Artikolu 5(1) tal-Konvenzjoni għall-Protezzjoni tad-Drittijiet tal-Bniedem u tal-Libertajiet Fundamentali, iffirmata f’Ruma fl-4 ta’ Novembru 1950 (iktar ’il quddiem il-“KEDB”) (36).
64. Sabiex ngħaddi issa għall-għan tad-Deċiżjoni Qafas, hija ġurisprudenza stabbilita li dan huwa li tiġi ffaċilitata u mħeffa l-kooperazzjoni ġudizzjarja (37).
65. Fil-kuntest ta’ din is-sistema, jidhirli li l-informazzjoni meħtieġa mill-Artikolu 8(1) tad-Deċiżjoni Qafas sservi għan doppju li tagħti lill-Istat Membru ta’ eżekuzzjoni l-informazzjoni neċessarja għal konsenja tal-persuna rikjesta u li tiżgura lil din il-persuna l-osservanza tad-drittijiet tagħha (nerġa’ ndur għal dan l-aspett iktar ’il quddiem, fil-punti 106 et seq.).
66. F’dak li jirrigwarda b’mod iktar preċiż ir-raġunament tal-Artikolu 8(1)(f)(kaxxa ċ) tad-Deċiżjoni Qafas, “Indikazzjonijiet dwar it-tul tal-piena”), jidhirli li dan huwa deskritt b’mod korrett fl-Anness III tal-Manwal dwar il-Ħruġ ta’ Mandat ta’ Arrest Ewropew. Din l-informazzjoni sservi “sabiex jiġi rreġistrat qbiż […] tal-limiti tas-sanzjonijiet previsti mill-Artikolu 2(1) tad-Deċiżjoni Qafas”.
67. Għaldaqstant, il-piena li għall-eżekuzzjoni tagħha tintalab il-konsenja hija informazzjoni fundamentali sabiex jintlaħqu dawn l-għanijiet. Barra minn hekk, it-tul ta’ din il-piena huwa element imsemmi speċifikament fil-kaxxa (ċ) tal-formola li tinsab fl-Anness tad-Deċiżjoni Qafas.
68. Issa, tqum il-kwistjoni dwar jekk piena addizzjonali, imposta permezz tal-istess sentenza li timponi l-piena prinċipali li ċċaħħad il-libertà, tikkostitwixxix “piena imposta” fis-sens tal-Artikolu 8(1)(f) tad-Deċiżjoni Qafas. Mill-informazzjoni ppreżentata lill-Qorti tal-Ġustizzja jirriżulta li din il-piena tikkonsisti fit-tqegħid għad-dispożizzjoni tal-Qorti Penitenzjarja għal perijodu ta’ għaxar snin. Hija tieħu effett biss wara l-iskadenza tal-piena prinċipali. Ikun hemm tiċħid tal-libertà supplimentari biss jekk il-Qorti Penitenzjarja tiddeċiedi li dan għandu jkun il-każ.
69. Qabelxejn ninnota li din il-piena addizzjonali turi perfettament l-isfumaturi infiniti li jista’ jkollhom is-sanzjonijiet kriminali fuq livell nazzjonali. Nammetti b’mod volontarju d-diffikultajiet li dawn il-partikolaritajiet jistgħu jippreżentaw għall-awtorità ġudizzjarja emittenti, meta tiġi sabiex timla’ l-kaxxi tal-formola tal-mandat ta’ arrest Ewropew, li fl-aħħar mill-aħħar, hija soluzzjoni “lesta għall-użu”, u li fiha, bil-għan li tiġi simplifikata l-konsenja ta’ persuna rikjesti, għandha tingħata l-informazzjoni neċessarja kollha.
70. X’għandu jsir minn din il-piena addizzjonali, li n-natura tagħha “li ċċaħħad il-libertà”, skont it-termini tad-dritt tal-Unjoni u t-tul eventwali tagħha, anki jekk imposta permezz tal-istess sentenza tal-piena prinċipali, jibqgħu inċerti fil-mument meta l-qorti nazzjonali timla’ l-formola tal-mandat ta’ arrest Ewropew?
71. Ma naqbilx mal-approċċ tal-Kummissjoni, li din l-informazzjoni għandha tissemma fil-kaxxa (ċ) taħt il-punt (1) tal-formola li tinsab fl-Anness tad-Deċiżjoni Qafas, parti prevista għal meta l-mandat ta’ arrest “joħroġ għall-finijiet tal-eżerċizzju tal-azzjonijiet kriminali” (38). Jidhirli li din l-interpretazzjoni hija żbaljata għaliex, sabiex tirrispondi għal partikolarità nazzjonali, jiġifieri t-tqegħid għad-dispożizzjoni fid-dritt Belġjan, hija tinjora l-istruttura binarja tas-sistema stabbilita mid-Deċiżjoni Qafas li tenfasizza b’mod ċar id-differenza bejn mandat ta’ arrest Ewropew maħruġ għall-eżerċizzju ta’ azzjonijiet kriminali, minn naħa, u dak maħruġ għall-eżekuzzjoni ta’ piena jew ordni ta’ detenzjoni li ċċaħħad il-libertà, min-naħa l-oħra (39). B’hekk hija tista’ tippreġudika ċ-ċarezza u kif jinftiehem il-mandat ta’ arrest Ewropew. Dan ikollu l-konsegwenza li jikkomprometti l-għanijiet tad-Deċiżjoni Qafas, jiġifieri s-simplifikazzjoni tal-proċeduri ta’ konsenja billi tintuża formola uniformi fuq livell tal-Unjoni Ewropea (40).
72. Hija l-qorti nazzjonali li għandha l-informazzjoni neċessarja kollha dwar din il-piena addizzjonali sabiex tiddetermina, fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet esposti iktar ’il fuq, jekk din tikkorrispondix mal-kunċett ta’ “piena imposta” tal-Artikolu 8(1)(f) tad-Deċiżjoni Qafas u konsegwentement għandhiex tissemma fil-kaxxa (ċ) taħt il-punt (2) tal-formola tal-mandat ta’ arrest Ewropew.
73. Fl-opinjoni tiegħi, f’din l-evalwazzjoni, għandhom jittieħdu inkunsiderazzjoni l-elementi li ġejjin.
74. Fid-dawl tal-fatt li l-piena addizzjonali hija biss eventwalità u li hija tista’ ma twassalx għal piena supplimentari ta’ tiċħid tal-libertà (l-unika suġġett ta’ mandat ta’ arrest Ewropew skont l-Artikolu 1(1) u l-Artikolu 2(1) tad-Deċiżjoni Qafas), din tista’ tissemma bħala “konsegwenzi oħra tar-reat”, skont l-Artikolu 8(1)(g) u konsegwentement fil-kaxxa (f) tal-formola tal-mandat ta’ arrest Ewropew, intitolata “Ċirkostanzi oħra rilevanti għall-każ (informazzjoni fakultattiva)”. Il-Manwal jispjega li ġeneralment din il-kaxxa ma timteliex, iżda wara process din tista’ sservi sabiex tissemma pereżempju “l-assenza illegali mill-ħabs”. Ninnota li l-inklużjoni ta’ din l-informazzjoni fil-mandat ta’ arrest issir “jekk possibbli” (41). Madankollu, l-importanza tal-konsegwenzi li din il-piena jista’ jkollha għall-persuna kkundannata (f’din il-kawża sa għaxar snin ta’ tiċħid tal-libertà), twassalni sabiex nikkonkludi li huwa iktar xieraq li tintgħażel il-kaxxa (ċ) taħt il-punt (2) tal-formola. Minn-naħa l-oħra, pieni li ma jċaħħdux il-libertà jistgħu jitqiegħdu fil-kaxxa (f) tal-formola.
75. Għalhekk, meta l-piena addizzjonali ma tkunx tista’ tiġi sseparata mill-piena prinċipali (42), mogħtija permezz tal-istess deċiżjoni ġudizzjarja, u tkun ta’ natura li ċċaħħad il-libertà, jidhirli li tikkorrispondi għall-kunċett ta’ “piena imposta” fis-sens tal-Artikolu 8(1)(f). Il-fatt waħdu li l-forma tal-eżekuzzjoni tagħha tkun għada mhux magħrufa ma huwiex biżżejjed sabiex jeżonera lill-Istat Membru emittenti mir-rekwiżit li jinforma lill-Istat Membru ta’ eżekuzzjoni dwarha. Hawnhekk, nenfasizza li l-fatt li t-tul eżatt ta’ din il-piena ma jkunx magħruf minn qabel donnu huwa previst mill-Manwal li jipprovdi li sabiex timtela’ l-kaxxa (ċ) tal-formola li tinsab fl-Anness tad-Deċiżjoni Qafas, “piena jew ordni ta’ detenzjoni li ċċaħħad il-libertà imposta, jista’ jkollha tul indeterminat, pereżempju fil-każ ta’ priġunerija għal ħajja jew piena li tinkludi trattament psikjatriku” (43).
76. Fi kwalunkwe każ, waqt is-seduta l-Gvern Belġjan ikkonferma li l-prattika ta’ dan l-Istat Membru hija li jsemmi l-piena addizzjonali fil-kaxxa (ċ) taħt il-punt (2) tal-formola li tinsab fl-Anness tad-Deċiżjoni Qafas, u li piena addizzjonali bħal dik inkwistjoni fil-kawża prinċipali hija waħda mill-elementi li għandhom jissemmew f’dan il-każ.
77. Għaldaqstant, nipproponi lill-Qorti tal-Ġustizzja tirrispondi għall-ewwel domanda fis-sens li piena addizzjonali, bħal dik inkwistjoni fil-kawża prinċipali, għandha tissemma fil-kaxxa (ċ) taħt il-punt (2) tal-mandat ta’ arrest Ewropew, skont l-Artikolu 8(1)(f) tad-Deċiżjoni Qafas.
Fuq it-tieni u t-tielet domandi
78. Jidhirli li t-tieni u t-tielet domandi huma marbutin strettament u jsiru skont ir-risposta, affermattiva jew negattiva, li għandha tingħata lill-ewwel domanda. Fil-fatt, il-qorti tar-rinviju essenzjalment titlob kjarifiki dwar il-possibbiltà li IK jinżamm f’detenzjoni b’eżekuzzjoni tal-piena addizzjonali, skont jekk il-Qorti tal-Ġustizzja tqisx li huwa biżżejjed li l-mandat ta’ arrest Ewropew isemmi biss il-piena prinċipali, jew skont jekk hija tqisx li anki l-piena addizzjonali kellha tissemma fil-mandat ta’ arrest Ewropew.
79. Fir-risposta tiegħi għall-ewwel domanda, diġà spjegajt li piena addizzjonali, bħal dik inkwistjoni f’din il-kawża, għandha tissemma fil-mandat ta’ arrest Ewropew, konformament mar-rekwiżiti tal-Artikolu 8(1)(f) tad-Deċiżjoni Qafas. Għalhekk, ma jidhirlix li huwa neċessarju li neżamina l-każ tat-tieni domanda preliminari magħmula lill-Qorti tal-Ġustizzja. Madankollu, għall-kompletezza, ninnota li, jekk il-Qorti tal-Ġustizzja kellha tqis li ma huwiex neċessarju li tissemma, fil-mandat ta’ arrest Ewropew, piena addizzjonali bħal dik inkwistjoni fil-kawża preżenti, ma narax kif il-fatt li din ma tissemmiex jista’ jimpedixxi l-eżekuzzjoni ta’ din il-piena.
80. Issa ser ngħaddi għad-domanda relatata mal-konsegwenzi li l-fatt li l-piena addizzjonali ma tissemmiex fil-mandat ta’ arrest Ewropew jista’ jkollu fir-rigward tat-tiċħid tal-libertà tal-persuna kkonċernata b’eżekuzzjoni ta’ din il-piena.
81. F’dan ir-rigward, irrid nenfasizza qabelxejn li fis-sistema ta’ kooperazzjoni ġudizzjarja implimentata mid-Deċiżjoni Qafas, l-Istati Membri jibqgħu kaptani tad-dritt kriminali nazzjonali tagħhom f’dak li jirrigwarda b’mod partikolari d-definizzjoni tar-reati, tal-azzjonijiet kriminali, tal-pieni imposti u l-eżekuzzjoni tagħhom.
82. Il-portata tal-mandat ta’ arrest Ewropew hija deskritta b’mod ċar u ddeterminata fl-Artikolu 1(1) tad-Deċiżjoni Qafas: l-arrest u l-konsenja ta’ persuna rikjesta. Huwa wkoll f’dan il-każ li jintemmu l-effetti ġuridiċi ta’ din id-deċiżjoni ġudizzjarji.
83. Dan huwa “ħolqa” li tibda bil-ħruġ ta’ mandat ta’ arrest Ewropew skont l-Artikolu 8 tad-Deċiżjoni Qafas, tkompli bit-trażmissjoni tiegħu (Artikoli 9 u 10), bl-arrest tal-persuna rikjesta mill-Istat Membru ta’ eżekuzzjoni, bl-informazzjoni tal-persuna rikjesta u l-eventwali smigħ tagħha (Artikoli 11, 14 u 19), bid-detenzjoni tagħha jew bil-libertà provviżorja (Artikolu 12) u bid-deċiżjoni dwar il-konsenja u n-notifika tagħha (Artikoli 15 sa 18 u 22). Imbagħad din il-ħolqa tingħalaq bl-eżekuzzjoni tal-mandat ta’ arrest Ewropew li titwettaq bil-konsenja (Artikoli 23 sa 25).
84. Fl-opinjoni tiegħi, l-effetti ta’ din il-proċedura ma jistgħux imorru lil hinn mill-kamp ta’ applikazzjoni u mill-għan tad-Deċiżjoni Qafas, jiġifieri l-konsenja tal-persuna rikjesta. Il-ftit effetti ta’ din il-proċedura li jkomplu wara l-konsenja huma stabbiliti b’mod ċar fil-Kapitolu 3 tad-Deċiżjoni Qafas. Dan huwa l-prinċipju ta’ speċjalità, esplorat fil-punti 49 et seq. iktar ’il fuq, u ċerti limitazzjonijiet għall-possibiltà ta’ konsenja jew estradizzjoni sussegwenti.
85. Huwa fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet preċedenti li għandhom jiġu stabbiliti l-konsegwenzi tan-nuqqas li tissemma l-eżistenza ta’ piena addizzjonali fil-mandat ta’ arrest Ewropew.
86. Qabel kollox, irrid nenfasizza li dan in-nuqqas li tissemma bl-ebda mod ma jaffettwa l-validità tal-mandat ta’ arrest Ewropew.
87. Huwa biżżejjed li jingħad li l-kunċett ta’ mandat ta’ arrest Ewropew “invalidu” ma huwiex previst mid-Deċiżjoni Qafas. Huwa kien introdott mill-ġurisprudenza, jiġifieri mis-sentenza Bob-Dogi, f’kuntest preċiż ħafna (44).
88. Issa, din il-kawża hija differenti mill-kawża Bob-Dogi, li fiha l-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet li l-ksur ta’ rekwiżit ta’ regolarità li l-osservanza tiegħu tikkostitwixxi kundizzjoni tal-validità tal-mandat ta’ arrest Ewropew, għandu, bħala prinċipju, iwassal sabiex l-awtorità ġudizzjarja ta’ eżekuzzjoni ma teżegwixxix dan il-mandat ta’ arrest (45).
89. Għalhekk, fil-kawża Bob-Dogi, kienet kwistjoni tal-eżekuzzjoni ta’ mandat ta’ arrest Ewropew ibbażat fuqu dan-l-istess mandat u mhux fuq mandat ta’ arrest nazzjonali jew fuq deċiżjoni nazzjonali oħra. Il-Qorti tal-Ġustizzja kkonstatat li l-Artikolu 8(1)(c) tad-Deċiżjoni Qafas jinkludi rekwiżit ta’ regolarità li l-osservanza tiegħu tikkostitwixxi kundizzjoni tal-validità tal-mandat ta’ arrest Ewropew, u li l-ksur tiegħu għandu, bħala prinċipju, iwassal sabiex l-awtorità ġudizzjarja ta’ eżekuzzjoni ma teżegwixxihx. Madankollu, qabel ma taġixxi b’dan il-mod, din l-awtorità għandha, b’applikazzjoni tal-Artikolu 15(2) tad-Deċiżjoni Qafas, titlob lill-awtorità ġudizzjarja tal-Istat Membru emittenti tipprovdilha b’urġenza kull informazzjoni addizzjonali neċessarja sabiex teżamina jekk in-nuqqas ta’ indikazzjoni tal-eżistenza ta’ mandat ta’ arrest nazzjonali fil-mandat ta’ arrest Ewropew tistax tiġi spjegata jew mill-fatt li effettivament tali mandat ta’ arrest nazzjonali preċedenti u distint mill-mandat ta’ arrest Ewropew ma jeżistix jew inkella mill-fatt li tali mandat jeżisti, iżda ma ssemmiex. Fil-fatt huwa biss jekk il-bażi ġuridika tal-mandat ta’ arrest Ewropew, jiġifieri f’dan il-każ il-mandat ta’ arrest nazzjonali, effettivament ma teżistix, li l-awtorità ġudizzjarja ta’ eżekuzzjoni ma tkunx tista’ teżegwixxih (46).
90. Fil-kawża Bob-Dogi, il-mandat ta’ arrest Ewropew kien inħareġ għall-finijiet ta’ konsenja għal azzjonijiet kriminali iżda fl-assenza ta’ deċiżjoni nazzjonali li tikkostitwixxi l-bażi ġuridika tiegħu. Kif enfasizza l-Avukat Ġenerali Bot, din kienet tirrigwarda assenza ta’ bażi ġuridika nazzjonali li tiskwalifika l-att milli jkun mandat ta’ arrest Ewropew u mhux irregolarità formali li tista’ tiġi rregolarizzata bl-użu tal-qafas ta’ kooperazzjoni prevista fl-Artikolu 15(2) tad-Deċiżjoni Qafas (47).
91. Żewġ elementi jiddistingwu din il-kawża mill-kawża Bob-Dogi. Fl-ewwel lok, din tirrigwarda mandat ta’ arrest Ewropew maħruġ għall-finijiet ta’ eżekuzzjoni ta’ piena, u mill-informazzjoni sottomessa lill-Qorti tal-Ġustizzja jirriżulta li din il-piena ġiet imposta skont id-dritt nazzjonali mill-qrati nazzjonali kompetenti permezz ta’ sentenza tal-1 ta’ Frar 2013. Għalhekk, is-sentenza eżekuttiva li tikkostitwixxi l-bażi ġuridika tal-mandat ta’ arrest Ewropew inkwistjoni, skont l-Artikolu 8(1)(c) tad-Deċiżjoni Qafas teżisti tabilħaqq – barra minn hekk din issemmiet fil-kaxxa (b) taħt il-punt (2) tal-mandat ta’ arrest Ewropew. Fit-tieni lok, il-piena li ċċaħħad il-libertà li taqbeż il-limitu rikjest mill-Artikolu 2(1) tad-Deċiżjoni Qafas hija wkoll eżistenti. Għalhekk, ma hemmx nuqqas ta’ bażi ġuridika nazzjonali f’dak li jirrigwarda l-piena prinċipali u l-piena addizzjonali.
92. Barra minn hekk l-irregolarità li tikkonsisti fin-nuqqas li tissemma’ l-piena addizzjonali hija, kif spjega l-Gvern Belġjan fis-seduta, tinsija min-naħa tal-awtorità emittenti (jiena nazzarda nżid ukoll, fid-dawl tad-diffikultà li tiġi ddeterminata n-natura eżatta tal-piena addizzjonali analizzata fil-punti 69 et seq. iktar ’il fuq u l-konfużjoni li ħarġet waqt is-seduta fir-rigward tal-kaxxa xierqa sabiex tissemma fiha, din it-tinsija jidhirli li hija wkoll skużabbli). Dan l-iżball formali bl-ebda mod ma jinvalida l-eżistenza tal-bażi ġuridika nazzjonali neċessarja. Barra minn hekk, dan seta’ faċilment jiġi kkoreġut matul il-proċedura ta’ konsenja, kieku ġie nnotat minn wieħed mill-partijiet fil-proċedura (jiġifieri l-awtorità emittenti, l-awtorità ta’ eżekuzzjoni jew il-persuna rikjesta).
93. Għalhekk, din l-irregolarità ma tivvizzjax il-validità tal-mandat ta’ arrest Ewropew u ma tistax tikkostitwixxi raġuni sabiex ma jiġix eżegwit.
94. Barra minn hekk, nikkonstata li l-assenza ta’ din l-informazzjoni lanqas ma tista’ tikkostitwixxi raġuni għan-nuqqas ta’ eżekuzzjoni tal-mandat ta’ arrest Ewropew.
95. L-Artikolu 1(2) tad-Deċiżjoni Qafas jimplimenta l-prinċipju ta’ rikonoxximent reċiproku. Huwa jistabbilixxi r-regola li l-Istati Membri għandhom jeżegwixxu kull mandat ta’ arrest Ewropew fuq il-bażi ta’ dan il-prinċipju u skont id-dispożizzjonijiet tad-Deċiżjoni Qafas. Għaldaqstant, bħala prinċipju, l-awtoritajiet ġudizzjarji ta’ eżekuzzjoni jistgħu jirrifjutaw li jeżegwixxu tali mandat biss abbażi tal-motivi ta’ nuqqas ta’ eżekuzzjoni elenkati b’mod eżawrjenti fid-Deċiżjoni Qafas, u l-eżekuzzjoni tal-mandat ta’ arrest Ewropew tista’ tiġi suġġetta biss għal waħda mill-kundizzjonijiet li jinsabu hemm elenkati b’mod limitat. Konsegwentement, filwaqt li l-eżekuzzjoni tal-mandat ta’ arrest Ewropew tikkostitwixxi l-prinċipju, ir-rifjut ta’ eżekuzzjoni huwa intiż bħala eċċezzjoni li għandha tkun is-suġġett ta’ interpretazzjoni stretta. Għalhekk, id-Deċiżjoni Qafas tipprevedi espressament, fl-Artikolu 3 tagħha, il-motivi ta’ nuqqas ta’ eżekuzzjoni obbligatorju ta’ mandat ta’ arrest Ewropew, fl-Artikoli 4 u 4a tagħha, il-motivi ta’ nuqqas ta’ eżekuzzjoni fakultattiva tiegħu, kif ukoll, fl-Artikolu 5 tagħha, il-garanziji li għandhom jingħataw mill-Istat Membru emittenti f’każijiet partikolari (48).
96. Bilfors għandu jiġi kkonstatat li l-assenza ta’ indikazzjoni, fil-mandat ta’ arrest Ewropew, tal-eżistenza ta’ piena addizzjonali ma tinsabx fost il-motivi għan-nuqqas ta’ eżekuzzjoni elenkati fl-imsemmija Artikoli 3, 4 u 4a tad-Deċiżjoni Qafas u lanqas ma taqa’ taħt il-kamp ta’ applikazzjoni tal-Artikolu 5 tagħha.
97. F’dan il-kuntest, u peress li ġie stabbilit li n-nuqqas li tissemma l-piena addizzjonali fil-mandat ta’ arrest Ewropew ma jikkostitwixxix irregolarità li tivvizzja l-validità tal-imsemmi mandat, u lanqas motiv ta’ nuqqas ta’ eżekuzzjoni tiegħu, x’għandhom ikunu l-konsegwenzi eventwali ta’ din l-irregolarità?
98. Sabiex tingħata tweġiba għal din il-mistoqsija, għandu jittieħed inkunsiderazzjoni l-għan doppju tar-rekwiżit li l-piena addizzjonali tissemma fil-mandat ta’ arrest Ewropew.
99. Dan huwa, l-ewwel nett, li l-Istat Membru ta’ eżekuzzjoni jingħata l-informazzjoni neċessarja għall-konsenja tal-persuna kkonċernata u li dan ikun jista’ jeżerċita l-kontroll tiegħu fuq dan il-mandat (anki jekk dan il-kontroll jirriżulta li huwa minimu). L-indikazzjoni tal-piena sservi għalhekk sabiex jiġi vverifikat li l-mandat jaqa’ taħt il-kamp ta’ applikazzjoni tad-Deċiżjoni Qafas, jiġifieri li l-piena imposta ċċaħħad il-libertà u taqbeż l-erba’ xhur skont l-Artikolu 2(1) tad-Deċiżjoni Qafas (49). Hija sservi wkoll sabiex tiżgura l-osservanza tal-garanzija prevista fl-Artikolu 5(2) tad-Deċiżjoni Qafas, li tirrigwarda l-pieni u l-ordinijiet ta’ detenzjoni li jċaħħdu l-libertà ta’ natura perpetwa.
100. It-tieni nett, dan huwa li tiġi żgurata l-osservanza tad-drittijiet tal-persuna rikjesta. Din il-persuna għandha d-dritt, skont l-Artikolu 11(1) tad-Deċiżjoni Qafas li tkun informata bl-eżistenza u bil-kontenut tal-mandat ta’ arrest Ewropew u li tagħti jew ma tagħtix il-kunsens għall-konsenja tagħha.
101. Sabiex jintlaħqu dawn l-għanijiet, is-sistema stabbilita mid-Deċiżjoni Qafas tipprevedi proċeduri fil-każ ta’ informazzjoni inkompleta jew nieqsa. Dawn il-proċeduri huma miftuħa għall-partijiet differenti fil-proċedura ta’ konsenja, jiġifieri l-Istat Membru emittenti, l-Istat Membru ta’ eżekuzzjoni u l-persuna rikjesta, b’mod li tiġi żgurata, fil-konfront ta’ kull wieħed minnhom, l-osservanza tal-prerogattivi tagħhom u tad-drittijiet rispettivi tagħhom permezz ta’ “kontroll” li huwa għalhekk multilaterali, b’tali mod li l-effettività tas-sistema ma tiġix kompromessa.
102. Għalhekk, l-Istat Membru emittenti jista’ fi kwalunkwe ħin, u fuq inizjattiva tiegħu stess, jibagħat l-informazzjoni addizzjonali utli kollha lill-awtorità ġudizzjarja ta’ eżekuzzjoni, skont l-Artikolu 15(3) tad-Deċiżjoni Qafas.
103. Min-naħa tiegħu, skont l-Artikolu 15(2) tad-Deċiżjoni Qafas, l-Istat Membru ta’ eżekuzzjoni għandu l-fakultà li meta jikkonstata li l-informazzjoni kkomunikata mill-Istat Membru emittenti tkun insuffiċjenti jew inkompleta, jitlob il-komunikazzjoni ta’ informazzjoni addizzjonali li huwa jikkunsidra neċessarja sabiex jieħu deċiżjoni dwar il-konsenja tal-persuna kkonċernata (50). Din il-komunikazzjoni bejn l-awtoritajiet emittenti u ta’ eżekuzzjoni tikkostitwixxi element essenzjali tal-kooperazzjoni ġudizzjarja li hija l-bażi tas-sistema ta’ rikonoxximent reċiproku (51).
104. Nenfasizza li fis-sistema simplifikata ta’ konsenja ta’ persuni rikjesti stabbilita mid-Deċiżjoni Qafas, il-kontenut tal-mandat ta’ arrest Ewropew previst mill-Artikolu 8(1) tagħha, jikkorrispondi għal informazzjoni intiża sabiex tipprovdi d-dettalji formali minimi u suffiċjenti, sabiex l-awtoritajiet ġudizzjarji ta’ eżekuzzjoni jkunu jistgħu jipproċessaw malajr il-mandat ta’ arrest Ewropew, billi jadottaw b’urġenza d-deċiżjoni dwar il-konsenja. Huwa biss meta l-awtorità ġudizzjarja ta’ eżekuzzjoni tqies li ma għandhiex l-elementi formali neċessarji kollha, li hija tirrikorri, bħala soluzzjoni tal-aħħar grad, għall-proċedura prevista fl-Artikolu 15(2) (52).
105. Il-pożizzjoni tal-persuna rikjesta hija partikolarment importanti, speċjalment meta l-awtoritajiet emittenti u ta’ eżekuzzjoni kompetenti ma skoprewx (u setgħu ma kinux f’pożizzjoni li jiskopru) tali irregolarità.
106. Din il-persuna tibbenefika minn garanziji matul il-proċedura ta’ konsenja li jippermettulha li tinvoka d-drittijiet tagħha u l-eventwali irregolaritajiet tal-mandat ta’ arrest Ewropew.
107. Hawnhekk ninnota li minkejja li l-obbligi imposti fuq l-Istati Membri bid-Deċiżjoni Qafas jirrigwardaw aspetti li huma essenzjalment proċedurali, dan ma jfissirx li l-leġiżlatur naqas milli jieħu inkunsiderazzjoni d-drittijiet fundamentali tal-bniedem fil-promulgazzjoni tad-Deċiżjoni Qafas. Għall-kuntrarju, dan għamlu b’diversi modi (53).
108. Għalhekk, id-Deċiżjoni Qafas tinkludi riferimenti espressi għal dawn id-drittijiet. Dan jirriżulta b’mod ċar, pereżempju, mill-premessi 10, 12 u 13 tagħha. B’mod iktar fundamentali, l-Artikolu 1(3) tagħha jipprovdi li d-Deċiżjoni Qafas ma jistax ikollha l-effett li timmodifika l-obbligu tal-osservanza tad-drittijiet fundamentali u tal-prinċipji legali fundamentali kif stabbiliti fl-Artikolu 6 TUE. Barra minn hekk, l-osservanza tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea hija imposta, kif jirriżulta mill-Artikolu 51(1) tagħha, fuq l-Istati Membri u, konsegwentement fuq il-qrati tagħhom, meta dawn tal-aħħar jimplimentaw id-dritt tal-Unjoni. Dan huwa l-każ meta l-awtorità ġudizzjarja emittenti u l-awtorità ġudizzjarja ta’ eżekuzzjoni japplikaw id-dispożizzjonijiet nazzjonali adottati skont id-Deċiżjoni Qafas (54).
109. Id-Deċiżjoni Qafas tinkludi wkoll numru ta’ dispożizzjonijiet speċifiċi intiżi sabiex jipproteġu d-drittijiet tal-persuna rikjesta. Fil-kuntest tal-proċedura ta’ konsenja, il-leġiżlatur Ewropew żgura l-osservanza tad-dritt għal smigħ fl-Istat Membru ta’ eżekuzzjoni b’mod li ma jikkompromettix l-effettività tal-mekkaniżmu tal-mandat ta’ arrest Ewropew (55).
110. Għalhekk, il-persuna rikjesta għandha d-dritt, skont l-Artikolu 11(1) tad-Deċiżjoni Qafas, li tiġi informata bl-eżistenza u bil-kontenut tal-mandat ta’ arrest Ewropew. Barra minn hekk, l-Artikolu 11(2) u l-Artikolu 13(2) tad-Deċiżjoni Qafas jipprovdu li l-persuna rikjesta għandha d-dritt li tkun assistita minn avukat, b’mod partikolari meta tagħti kunsens għall-konsenja tagħha u, jekk ikun il-każ, tirrinunzja għar-regola ta’ speċjalità. Barra minn hekk, skont l-Artikoli 14 u 19 tad-Deċiżjoni Qafas, meta ma tagħtix kunsens għall-konsenja tagħha u tkun is-suġġett ta’ mandat ta’ arrest Ewropew maħruġ għall-finijiet ta’ azzjonijiet kriminali, il-persuna rikjesta għandha d-dritt għal smigħ mill-awtorità ġudizzjarja ta’ eżekuzzjoni skont il-kundizzjonijiet stabbiliti bi ftehim komuni mal-awtorità ġudizzjarja emittenti (56).
111. Mill-informazzjoni ppreżentata lill-Qorti tal-Ġustizzja jirriżulta li IK kien jaf kemm bl-eżistenza kif ukoll bit-tul tal-piena tiegħu, inkluż bil-piena addizzjonali. L-avukat tiegħu stess ikkonferma waqt is-seduta li huwa ma kienx ta kunsens għall-konsenja tiegħu, raġuni li għaliha l-konsenja tiegħu ġiet deċiża mir-rechtbank Amsterdam (il-Qorti Distrettwali ta’ Amsterdam, il-Pajjiżi l-Baxxi), iżda li huwa ma kienx invoka n-nuqqas li tissemma l-piena addizzjonali fil-mandat ta’ arrest Ewropew quddiem din il-qorti.
112. Għalhekk IK kellu kull possibbiltà li jinvoka l-irregolarità tal-mandat ta’ arrest Ewropew matul il-proċedura ta’ konsenja. Barra minn hekk, apparti xi riferimenti ta’ natura ġenerali għad-drittijiet li jirriżultaw mill-Artikolu 6 tal-KEDB u mill-Artikolu 48(2) tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea, IK ma invokax, la fl-osservazzjonijiet bil-miktub tiegħu, u lanqas waqt is-seduta, l-inqas ksur tad-drittijiet fundamentali tiegħu matul il-proċedura ta’ konsenja, jew anki lil hinn minnha.
113. Ser nerġa’ ndur issa għall-immaġini tal-ħolqa li jiena użajt iktar ’il fuq (punt 83), sabiex niddeskrivi l-portata u l-effetti tal-mandat ta’ arrest Ewropew u tal-proċedura ta’ konsenja.
114. F’din il-kawża, peress li din il-ħolqa nbdiet bil-ħruġ tal-mandat ta’ arrest Ewropew intiż għall-konsenja ta’ IK u li dan ġie arrestat, huwa kellu l-okkażżjoni li jinvoka n-nuqqas li tissemma l-piena addizzjonali fil-mandat ta’ arrest Ewropew. Peress li ma għamilx dan matul il-proċedura ta’ eżekuzzjoni tal-mandat ta’ arrest Ewropew, il-ħolqa ngħalqet bl-eżekuzzjoni tal-imsemmi mandat u bil-konsenja tiegħu lill-awtoritajiet Belġjani. Għalhekk, IK ma jistax jinvoka iktar din l-irregolarità materjali tliet snin wara, waqt proċedura mingħajr ebda rabta mal-mandat ta’ arrest Ewropew, li tikkonsisti fid-determinazzjoni tal-modalitajiet ta’ eżekuzzjoni tal-piena addizzjonali.
115. Jekk jiġi aċċettat il-kuntrarju jkunu qed jinqabżu l-limiti tal-proċedura ta’ konsenja kif ukoll il-portata tad-deċiżjoni ġudizzjarja li jikkostitwixxi l-mandat ta’ arrest Ewropew.
116. Fl-istess perspettiva, niċħad ukoll l-argument tal-Kummissjoni li jgħid li l-awtorità ġudizzjarja emittenti dejjem għandha l-possibblità li tinforma lill-awtorità ġudizzjarja ta’ eżekuzzjoni bl-eżistenza tal-piena addizzjonali permezz tal-proċedura prevista fl-Artikolu 15(2) u (3) tad-Deċiżjoni Qafas.
117. Fl-opinjoni tiegħi, din is-soluzzjoni tmur kontra kemm is-sistema ta’ konsenja maħluqa permezz tad-Deċiżjoni Qafas kif ukoll kontra l-formulazzjoni u l-għan tal-Artikolu 15(2) u (3).
118. Fil-fatt, it-titolu tal-Artikolu 15 huwa ċar: din il-proċedura ta’ informazzjoni addizzjonali tapplika fid-dawl tal-adozzjoni tad-deċiżjoni dwar il-konsenja. Barra minn hekk, dan l-artikolu jinsab fil-Kapitolu 2 tad-Deċiżjoni Qafas, intitolat “Proċedura ta’ Konsenja”. Għalhekk, l-għan ta’ din id-dispożizzjoni huwa li tippermetti lill-awtorità ġudizzjarja ta’ eżekuzzjoni tikseb l-informazzjoni neċessarja sabiex tawtorizza l-konsenja. L-estensjoni ta’ din il-proċedura lil hinn mill-proċedura ta’ konsenja tkun tmur kontra l-fatt li s-sistema implimentata mid-Deċiżjoni Qafas (i) għandha portata limitata permezz tal-Artikolu 1(1) tagħha, għall-arrest u l-konsenja tal-persuna rikjesta u (ii) trid tkun ta’ malajr u effettiva. It-tkomplija tal-iskambji potenzjali bejn awtoritajiet ġudizzjarji emittenti u ta’ eżekuzzjoni anki snin wara l-eżekuzzjoni ta’ mandat ta’ arrest Ewropew jidhirli li hija inutli u tippreġudika potenzjalment l-effettività tas-sistema.
119. Mill-kunsiderazzjonijiet preċedenti jirriżulta li s-sistema implimentata mid-Deċiżjoni Qafas ma tippermettix li tiġi kkontestata l-eżekuzzjoni ta’ piena addizzjonali nazzjonali minħabba l-fatt li din ma ssemmietx f’mandat ta’ arrest Ewropew li ġie eżegwit.
120. Sabiex inkun eżawrjenti, jiena nżid li l-argument ippreżentat lill-Qorti tal-Ġustizzja u li jgħid li meta l-mandat ta’ arrest Ewropew ikun inħareġ biss għall-piena prinċipali u d-deċiżjoni ta’ konsenja tirrigwarda biss din il-piena, hija biss din il-piena li tista’ tiġi eżegwita mill-Istat emittenti, ma jsib ebda bażi fid-Deċiżjoni Qafas. Jidhirli li dan sar minn perspettiva ta’ estradizzjoni u ta’ sovranità nazzjonali fejn l-Istat rikjedenti ma jistax imur lil hinn mill-elementi koperti mill-kunsens tal-Istat li jirċievi l-mandat. Issa, fil-kuntest tal-ispazju ta’ libertà, ta’ sigurtà u ta’ ġustizzja, ibbażat fuq il-fiduċja reċiproka, is-sitwazzjoni ma hijiex dik ta’ tpoġġija f’kuntatt ta’ żewġ Stati sovrani, l-Istat rikjedenti u l-Istat li jirċievi l-mandat, li jaġixxu, sa mill-bidu, minn pożizzjonijiet awtonomi (57). Għall-kuntarju, is-sitwazzjoni hija waħda ta’ kooperazzjoni leali sabiex jintlaħqu l-għanijiet tad-Deċiżjoni Qafas li jingħaqdu fil-konsenja malajr u effettiva ta’ persuni rikjesti.
121. Għaldaqstant, nipproponi li r-risposta għat-tieni u għat-tielet domandi magħmula mill-Qorti tal-Ġustizzja għandha tkun fis-sens li n-nuqqas li tissemma’ piena addizzjonali (bħal dik inkwistjoni fil-kawża prinċipali) fil-mandat ta’ arrest Ewropew li fuqu hija bbażata l-konsenja tal-persuna kkonċernata ma jistax jipprekludi l-eżekuzzjoni ta’ din il-piena meta din tkun ġiet imposta skont id-dispożizzjonijiet nazzjonali rilevanti.
Konklużjoni
122. Għal dawn ir-raġunijiet, nipproponi li l-Qorti tal-Ġustizzja tirrispondi kif ġej għad-domandi magħmula mill-Hof van Cassatie (il-Qorti tal-Kassazzjoni, il-Belġju):
1. Piena addizzjonali, bħal dik inkwistjoni fil-kawża prinċipali, għandha tissemma fil-kaxxa (ċ) taħt il-punt (2) tal-mandat ta’ arrest Ewropew, skont l-Artikolu 8(1)(f) tad-Deċiżjoni Kwadru 2002/584/ĠAI, dwar il-mandat ta’ arrest Ewropew u l-proċeduri ta’ konsenja bejn l-Istati Membri kif emendata bid-Deċiżjoni Qafas tal-Kunsill 2009/299/ĠAI tas-26 ta’ Frar 2009.
2. In-nuqqas li tissemma’ piena addizzjonali (bħal dik inkwistjoni fil-kawża prinċipali) fil-mandat ta’ arrest Ewropew li huwa l-bażi tal-konsenja tal-persuna kkonċernata ma jistax jipprekludi l-eżekuzzjoni ta’ din il-piena meta din tkun ġiet imposta skont id-dispożizzjonijiet nazzjonali rilevanti.