SENTENZA TAL-QORTI TAL-ĠUSTIZZJA (Ir-Raba’ Awla)
26 ta’ April 2017 (*)
“Rinviju għal deċiżjoni preliminari – Eżami ex officio ta’ motiv ibbażat fuq il-ksur tal-liġi tal-Unjoni – Prinċipji ta’ ekwivalenza u ta’ effettività – Sistema komuni ta’ taxxa fuq il-valur miżjud – Direttiva 2006/112/KE – Dritt għat-tnaqqis tat-taxxa tal-input imħallsa – Sistema ta’ awtolikwidazzjoni – Artikolu 199(1)(g) – Applikazzjoni biss fil-każ ta’ beni immobbli – Ħlas indebitu tat-taxxa mix-xerrej ta’ oġġetti lill-bejjiegħ b’riżultat ta’ fattura mfassla b’mod żbaljat – Deċiżjoni tal-awtorità fiskali li tikkonstata dejn fiskali taħt ir-responsabbiltà tax-xerrej ta’ oġġetti u li tirrifjuta l-ħlas tat-tnaqqis mitlub minnu, kif ukoll li timponi multa fiskali fuqu”
Fil-Kawża C-564/15,
li għandha bħala suġġett talba għal deċiżjoni preliminari skont l-Artikolu 267 TFUE, imressqa mill-Kecskeméti közigazgatási és munkaügyi bíróság (qorti amministrattiva u tax-xogħol ta’ Kecskemét, l-Ungerija), permezz ta’ deċiżjoni tas-7 ta’ Ottubru 2015, li waslet fil-Qorti tal-Ġustizzja fl-4 ta’ Novembru 2015, fil-proċedura
Tibor Farkas
vs
Nemzeti Adó- és Vámhivatal Dél-alfödi Regionális Adó Főigazgatósága,
IL-QORTI TAL-ĠUSTIZZJA (Ir-Raba’ Awla),
komposta minn T. von Danwitz, President tal-Awla, E. Juhász, C. Vajda, K. Jürimäe u C. Lycourgos (Relatur), Imħallfin,
Avukat Ġenerali: M. Bobek,
Reġistratur: I. Illéssy, Amministratur,
wara li rat il-proċedura bil-miktub u wara s-seduta tas-7 ta’ Settembru 2016,
wara li kkunsidrat l-osservazzjonijiet ippreżentati:
– għall-Gvern Ungeriż, minn M. M. Tátrai kif ukoll minn M. Z. Fehér u G. Koós, bħala aġenti,
– għall-Gvern Estonjan, minn K. Kraavi-Käerdi, bħala aġent,
– għall-Kummissjoni Ewropea, minn L. Lozano Palacios u L. Havas, bħala aġenti,
wara li semgħet il-konklużjonijiet tal-Avukat Ġenerali, ippreżentati fis-seduta tal-10 ta’ Novembru 2016,
tagħti l-preżenti
Sentenza
1 It-talba għal deċiżjoni preliminari tirrigwarda l-interpretazzjoni tad-Direttiva tal-Kunsill 2006/112/KE, tat-28 ta’ Novembru 2006, dwar is-sistema komuni ta’ taxxa fuq il-valur miżjud (ĠU 2006 L 347, p. 1), kif emendata bid-Direttiva tal-Kunsill 2010/45/UE, tat-13 ta’ Lulju 2010 (ĠU 2010, L 189, p. 1) (iktar ’il quddiem id-“Direttiva 2006/112”), kif ukoll tal-prinċipji ta’ newtralità fiskali u ta’ proporzjonalità.
2 Din it-talba ġiet ippreżentata fil-kuntest ta’ tilwima bejn Tibor Farkas u n-Nemzeti Adó- és Vámhivatal Dél-alfödi Regionális Adó Főigazgatósága (Direttorat ġenerali tat-taxxi tar-reġjun ta’ Alföld-Sud tal-amministrazzjoni nazzjonali tat-taxxi u tad-dwana, l-Ungerija, iktar ’il quddiem l-“amministrazzjoni fiskali Ungeriża”) fir-rigward ta’ deċiżjoni ta’ din tal-aħħar li tikkonstata dejn fiskali dovut minnu u li timponilu multa fiskali minħabba n-nuqqas ta’ applikazzjoni tad-dispożizzjonijiet nazzjonali relattivi għas-sistema ta’ awtolikwidazzjoni [reverse charge].
Il-kuntest ġuridiku
Id-dritt tal-Unjoni
3 Skont il-premessa 42 tad-Direttiva 2006/112, “[l]-Istati Membri għandhom ikunu kapaċi, f’każijiet speċifiċi, jaħtru lid-destinatarju ta’ fornimenti ta’ merkanzija jew servizzi bħala l-persuna responsabbli għall-ħlas tal-VAT. Dan għandu jgħin lill-Istati Membri fis-semplifikazzjoni tar-regoli u fil-ġlieda kontra l-evażjoni u l-evitar tat-taxxa f’setturi identifikati u f’ċerti tipi ta’ transazzjonijiet.”
4 L-Artikolu 167 ta’ din id-direttiva jipprevedi:
“Dritt ta’ tnaqqis iseħħ fil-ħin meta t-taxxa mnaqqsa tiġi imposta.”
5 L-Artikolu 168(a) tad-direttiva msemmija jipprovdi li:
“Sakemm il-merkanzija u s-servizzi jintużaw għall-iskopijiet tat-transazzjonijiet taxxabbli ta’ persuna taxxabbli, il-persuna taxxabbli għandha tkun intitolata, fl-Istat Membru li fih twettaq dawn it-transazzjonijiet, li tnaqqas mll-VAT li għandha tħallas dan li ġej:
a) il-VAT dovuta jew imħallsa f’dak l-Istat Membru rigward provvisti li sarulha ta’ merkanzija jew servizzi, li twettqu jew li għad iridu jitwettqu minn persuna taxxabli oħra;
[…]”
6 L-Artikolu 178(a) u (f) tad-Direttiva 2006/112 jipprovdi:
“Biex teżerċita d-dritt ta’ tnaqqis, persuna taxxabbli għandha tissodisfa l-kondizzjonijiet li ġejjin:
a) għall-finijiet ta’ tnaqqis skont l-Artikolu 168(a), fir-rigward tal-provvista ta’ merkanzija jew servizzi, dan irid ikollu fattura magħmula skont it-Taqsimiet 3 sa 6 tal-Kapitolu 3 tat-Titolu XI;
[…]
f) meta tkun meħtieġa tħallas il-VAT bħala konsumatur fejn japplikaw l-Artikoli 194 sa 197 u l-Artikolu 199, hi għandha tkun konformi mal-formalitajiet kif stabbiliti minn kull Stat Membru.”
7 Konformement mal-Artikolu 193 tad-Direttiva 2006/112, il-VAT għandha titħallas minn kwalunkwe persuna taxxabbli li tkun qed twettaq forniment taxxabbli ta’ merkanzija jew servizzi, minbarra fejn din titħallas minn persuna oħra fil-każijiet imsemmija fl-Artikoli 194 sa 199 u fl-Artikolu 202 ta’ din id-direttiva.
8 L-Artikolu 199(1)(g) tal-imsemmija direttiva jipprovdi:
“L-Istati Membri jistgħu jipprovdu li l-persuna responsabbli għall-ħlas tal-VAT hija l-persuna taxxabbli li lilha jsiru l-fornimenti li ġejjin:
[…]
g) il-forniment ta’ proprjetà immobbli mibjugħa mid-debitur tas-sentenza fi proċedura ta’ bejgħ obbligatorju.
[…]”
9 L-Artikolu 226(11)(a) tad-Direttiva 2006/112 jipprovdi:
“Mingħajr preġudizzju għad-disposizzjonijiet partikolari stabbiliti f’din id-Direttiva, dawn id-dettalji li ġejjin biss huma meħtieġa għall-finijiet ta’ VAT fuq fatturi maħruġa skond l-Artikoli 220 u 221
[…]
(11a) fejn il-klijent huwa responsabbli li jħallas il-VAT, ir-referenza “Inverżjoni tal-ħlas” [Awtolikwidazzjoni];
[…]”
10 Skont l-Artikolu 395 ta’ din id-direttiva:
“1. Il-Kunsill, li jaġixxi unanimament fuq proposta mill-Kummissjoni, jista’ jawtorizza lil kwalunkwe Stat Membru li jintroduċi miżuri speċjali għal deroga mid-disposizzjonijet ta’ din id-Direttiva, sabiex jissimplifika l-proċedura tal-ġbir tal-VAT jew sabiex jippreveni ċertu tipi ta’ evażjoni jew evitar tat-taxxa.
[…]
2. Stat Membru li jixtieq jintroduċi l-miżura msemmija fil-paragrafu 1 għandu jibgħat applikazzjoni lill-Kummisjoni u jipprovdiha bl-informazzjoni kollha meħtieġa. […]
La darba il-Kummisjoni jkollha l-informazzjoni kollha li hi tikkunsidra meħtieġa għall-ipproċessar tat-talba, hi għandha fi żmien xahar tinforma lill-Istat Membru li qed jagħmel it-talba b’dan u hi għandha titrasmetti din it-talba, fil-lingwa oriġinali tagħha, lill-Istati Membri l-oħra.
3. Fi żmien tliet xhur mill-għotja tan-notifika msemmija fit-tieni subparagrafu tal-paragrafu 2, il-Kummissjoni għandha tippreżenta lill-Kunsill jew bi proposta xierqa, jew jekk hi toġġezzjona għad-deroga mitluba, b’komunikazzjoni fejn turi l-oġġezzjonijiet tagħha.
4. Il-proċedura stabbilita fil-paragrafi 2 u 3 għandha, fi kwalunkwe eventwalità, tiġi kompluta sa tmien xhur minn meta l-Kummisjoni tirċievi l-applikazzjoni.”
Id-dritt Ungeriż
11 L-Artikolu 142 tal-általános forgalmi adóról szóló 2007. évi CXXVII. törvény (liġi Nru CXXVII tal-2007 dwar it-taxxa fuq il-valur miżjud), fil-verżjoni tagħha applikabbli għall-kawża prinċipali (iktar ’il quddiem il-“il-liġi dwar il-VAT”), jipprovdi:
“1) It‑taxxa għandha titħallas mill-persuna taxxabbli li tirċievi l-oġġetti jew is-servizzi:
[…]
g) fil-każ ta’ provvista ta’ assi tanġibbli tan-negozju, u l-provvista ta’ oġġetti jew servizzi oħra b’valur tas-suq miftuħ ta’ HUF 100 000 [madwar EUR 324], fi żmien tal-provvista, jekk il-persuna taxxabbli li tforni l-oġġetti jew is-servizzi hija s-suġġett ta’ proċeduri ta’ likwidazzjoni jew proċeduri ta’ insolvenza simili fejn ikun ġie stabbilit b’mod definittiv li ma tkunx tista’ tħallas id-debiti tagħha;
[…]
7. Fil-każ ta’ applikazzjoni tal-paragrafu 1, il-fornitur għandu jħares li joħroġ fattura li fiha ma tkun tidher la t-taxxa tal-output u lanqas il-perċentwal imsemmi fl-Artikolu 83.
[…]”
12 L-Artikolu 169(n) tal-Liġi dwar il-VAT jipprovdi:
“Il-fattura għandha neċessarjament tinkludi l-informazzjoni segwenti:
[…]
n) fejn il-klijent huwa responsabbli li jħallas il-VAT, ir-referenza ‘Inverżjoni tal-ħlas’ [awtolikwidazzjoni];
[…]”
13 L-Artikolu 170(1) u (2) tal-adózás rendjéről szóló 2003. évi XCII. törvény (liġi Nru XCII tal-2003 dwar l-organizzazzjoni tat-taxxa), fil-verżjoni tagħha applikabbli għall-fatti fil-kawża prinċipali (iktar ’il quddiem il-“liġi li tistabbilixxi l-kodiċi tal-proċedura fiskali”), jipprovdi:
“1. Fil-każ ta’ insuffiċjenza ta’ ħlas tat-taxxa, għandha titħallas multa fiskali. L-ammont tal-multa għandu jkun, mingħajr preġudizzju għal dispożizzjoni kuntrarja f’din il-liġi, għal 50 % tal-ammont mhux imħallas. L-ammont tal-multa għandu jkun ta’ 200 % tal-ammont mhux imħallas jekk id-differenza meta mqabbla mal-ammont li għandu jitħallas tkun marbuta ma’ ħabi tad-dħul, jew mal-falsifikazzjoni jew il-qerda ta’ provi, ta’ kotba tal-kontijiet jew ta’ reġistrazzjonijiet. Multa fiskali għandha tiġi imposta wkoll mill-awtoritajiet fiskali meta l-persuna taxxabbli tippreżenta, mingħajr ma jkollha dritt, talba għal għajnuna jew għal rimbors tat-taxxa jew dikjarazzjoni relattiva għal beni, għajnuna jew rimbors u meta l-amministrazzjoni tikkonstata n-nuqqas ta’ dritt f’dan is-sens tal-persuna taxxabbli qabel l-għoti. Il-bażi tal-multa għandha tkun ugwali f’dan il-każ għall-ammont mitlub indebitament.
2. Id-differenza fit-tassazzjoni stabbilita a karigu tal-persuna taxxabbli ma għandhiex, f’każ ta’ awtolikwidazzjoni, titqies bħala insuffiċjenza ta’ ħlas tat‑taxxa ħlief jekk id-differenza msemmija ma tħallsitx qabel l-iskadenza jew jekk din ibbenefikat mill-għajnuna tal-baġit. […]”
14 Skont l-Artikolu 171 tal-liġi li tistabbilixxi l-kodiċi tal-proċedura fiskali:
“1. Ir-rata tal-multa tista’ titnaqqas, u saħansitra l-multa tista’ titneħħa, jew ex officio, jew fuq talba, f’każ ta’ ċirkustanzi li jimmeritaw li jitqiesu bħala eċċezzjonali u li jippermettu li jiġi konkluż li l-persuni taxxabbli, jew ir-rappreżentant, l-impjegat, il-membru jew il-mandatarju tagħha li wassal għad-dejn fiskali, aġixxa bil-kura li setgħet tkun mistennija mingħandu fis-sitwazzjoni partikolari. It-tnaqqis tal-multa għandu jiġi ffissat billi jitqiesu ċ-ċirkustanzi kollha tal-każ, b’mod partikolari l-firxa tad-dejn fiskali, iċ-ċirkustanzi tal-oriġini tiegħu, il-gravità u l-frekwenza tal-aġir illegali tal-persuni taxxabbli (att jew ommissjoni).
2. Il-multa ma għandhiex titnaqqas, la ex officio u lanqas fuq talba, meta d-dejn fiskali jkun marbut ma’ ħabi ta’ dħul, mal-falsifikazzjoni jew mal-qerda ta’ provi, ta’ kontijiet jew ta’ reġistri.
[…]”
Il-kawża prinċipali u d-domandi preliminari
15 Fil-kuntest ta’ proċedura ta’ bejgħ bl-irkant elettroniku organizzat mill-awtoritajiet fiskali, T. Farkas xtara ħangar mobbli mingħand kumpannija b’responsabbiltà limitata, li kienet debitriċi ta’ kreditu fiskali. Il-bejjiegħ inkwistjoni ħareġ il-fattura, inkluża l-VAT relatata ma’ din it-tranżazzjoni, konformement mar-regoli applikabbli għat-taxxa ordinarja. Meta T. Farkas ħallas il-prezz tal-bejgħ iddeterminat mill-irkant, dan ħallas il-VAT indikat minn dan il-bejjiegħ, li ħallas din it-taxxa lill-amministrazzjoni fiskali Ungeriża.
16 T. Farkas naqqas mill-output il-VAT imħallsa fuq din il-fattura. Sussegwentement, in-Nemzeti Adó- és Vámhivatal Bács-Kiskun Megyei Adóigazgatósága (Direttorat tat-taxxi għall-kumitat ta’ Bács-Kiskun tal-amministrazzjoni nazzjonali tat-taxxi u tad-dwana, l-Ungerija), wettqet verifiki tar-rimborsi mitluba minn T. Farkas fuq id-dikjarazzjonijiet tal-VAT relattivi għar-raba’ kwart tal-2012. Din l-awtorità fiskali kkonstatat li r-regoli dwar is-sistema ta’ awtolikwidazzjoni, fis-sens tal-Artikolu 142(1)(g) tal-liġi dwar il-VAT, li jgħidu li T. Farkas kellu, bħala xerrej tal-beni, iħallas il-VAT direttament lit-Teżor pubbliku, ma kinux ġew osservati. Konsegwentement, b’deċiżjoni tal-11 ta’ Lulju 2014, ikkonfermata b’deċiżjoni tas-7 ta’ Novembru 2014, l-amministrazzjoni fiskali Ungeriża kkonstatat, fir-rigward ta’ T. Farkas, differenza ta’ taxxa ta’ HUF 744 000 (madwar EUR 2 400), ċaħdet it-talba tiegħu għal rimbors tal-VAT imħallsa lill-bejjiegħ inkwistjoni u imponiet fuqu multa fiskali f’ammont ta’ HUF 372 000 (madwar EUR 1 200).
17 T. Farkas isostni li l-amministrazzjoni fiskali Ungeriża ċaħdet id-dritt tiegħu li jnaqqas il-VAT minħabba difett proċedurali, jiġifieri li l-fattura inkwistjoni kienet inħarġet abbażi tat-taxxa ordinarja, minflok abbażi tat-taxxa permezz tal-awtolikwidazzjoni, u b’hekk kisret id-dritt tal-Unjoni. Dan iqis li d-deċiżjoni li tpoġġi differenza ta’ taxxa a karigu tiegħu hija inġustifikata għaliex il-bejjiegħ inkwistjoni ħallas il-VAT inkwistjoni lit-Teżor pubbliku. T. Farkas ippreżenta rikors quddiem il-qorti tar-rinviju sabiex din tistaqsi lill-Qorti tal-Ġustizzja dwar il-kwistjoni jekk iċ-ċħid tad-dritt għal tnaqqis tiegħu huwiex konformi mal-liġi tal-Unjoni.
18 Il-qorti tar-rinviju tqis li l-amministrazzjoni fiskali Ungeriża ma ċaħditx id-dritt għal tnaqqis tal-VAT ta’ T. Farkas, iżda obbligatu jħallas it-taxxa dovuta skont ir-regoli tat-taxxa permess ta’ awtolikwidazzjoni, konformement mal-Artikolu 142(1)(g) tal-liġi dwar il-VAT. Id-differenza a karigu tiegħu tikkorrispondi għall-VAT indikata fuq il-fattura relattiva għall-operazzjoni inkwistjoni. Skont il-qorti tar-rinviju, wara d-deċiżjonijiet tal-amministrazzjoni fiskali Ungeriża, għalkemm T. Farkas ħallas il-VAT lill-bejjiegħ inkwistjoni, huwa meqjus bħala responsabbli għaliha mat-Teżor pubbliku. B’hekk, minkejja li l-amministrazzjoni fiskali Ungeriża ma tikkontestax id-dritt tiegħu li jnaqqas il-VAT imħallsa, din tnaqqas mill-ammont li huwa jitlob ir-rimbors tiegħu id-differenza ta’ taxxa li din tqis li hija a karigu tiegħu. Peress li ż-żewġ ammonti huma ugwali, dawn jikkanċellaw lil xulxin. Barra minn hekk, il-qorti tar-rinviju tikkonstata li l-bejjiegħ imsemmi ħallas il-VAT lit-Teżor pubbliku, b’mod li dan tal-aħħar ma sofriex dannu mill-fatt li l-fattura inkwistjoni nħarġet bi żball abbażi tat-taxxa ordinarja minflok tat-taxxa b’awtolikwidazzjoni. Barra minn hekk, skont din, xejn ma jindika li kien hemm frodi fiskali jew intenzjoni li jinkiseb vantaġġ fiskali.
19 Il-qorti tar-rinviju tqis li, fil-prattika, id-deċiżjoni tal-amministrazzjoni fiskali Ungeriża twassal biex iċċaħħad lil T. Farkas milli jeżerċita d-dritt għal tnaqqis tiegħu. Fid-dawl tal-fatt li d-dritt għal tnaqqis tal-VAT jista’ biss, konformement mad-Direttiva 2006/112 u mal-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja, jiġi miċħud fil-każijiet fejn tiġi pprovata frodi fiskali, din id-deċiżjoni ma tidhirx li hija proporzjonata meta mqabbla mal-għan imfittex mis-sistema ta’ tassazzjoni b’awtolikwidazzjoni.
20 F’dawn iċ-ċirkustanzi, il-Kecskeméti közigazgatási és munkaügyi bíróság (qorti amministrattiva u tax-xogħol ta’ Kecskemét, l-Ungerija) iddeċidiet li tissospendi l-proċeduri u li tagħmel lill-Qorti tal-Ġustizzja d-domandi preliminari li ġejjin:
“1) Il-prassi amministrativa bbażata fuq id-dispożizzjonijiet tal-liġi Ungeriża fuq il-VAT, li skontha l-awtoritajiet fiskali għandhom jistabbilixxu differenzjali ta’ taxxa li għandha titħallas mix-xerrej tal-beni (jew mid-destinatarju ta’ servizz) minħabba tranżazzjoni li tirriżulta mit-tassazzjoni permezz ta’ awtolikwidazzjoni fejn il-fornitur tal-beni (jew il-persuna li tipprovdi s-servizz) joħroġ il-fattura taħt it-taxxa ordinarja, jiddikjara u jħallas il-VAT imniżżla fil-fattura lit-Teżor pubbliku, filwaqt li l-persuna li qed tixtri l-beni (jew id-destinatarju tas-servizz) tnaqqas il-VAT imħallsa lill-persuna li toħroġ il-fattura filwaqt li hija ma tistax teżerċita d-dritt għal tnaqqis fir‑rigward tal-VAT stabbilita bħala differenzjali ta’ taxxa, tista’ tiġi kkunsidrata bħala kompatibbli mad-dispożizzjonijiet tad-Direttiva tal-VAT, u, b’mod partikolari, mal-prinċipji ta’ newtralità fiskali u ta’ proporzjonalità fir-rigward tal-għan tal-prevenzjoni tal-frodi fiskali?
2) Id-determinazzjoni ta’ differenzjali ta’ taxxa li tagħti lok ukoll għall-obbligu ta’ ħlas ta’ multa fiskali li tammonta għal 50 % tal-imsemmi differenzjali hija sanzjoni proporzjonali għall-għażla tal-metodu ta’ tassazzjoni żbaljat meta t-Teżor pubbliku ma jkunx ġarrab telf fid-dħul fiskali u meta ma jkunx hemm indikazzjoni ta’ abbuż?”
Fuq id-domandi preliminari
Osservazzjonijiet preliminari
21 Mid-deċiżjoni tar-rinviju jirriżulta li t-tranżazzjoni inkwistjoni fil-kawża prinċipali hija kkaratterizzata mix-xiri, minn T. Farkas, ta’ ħangar mobbli matul bejgħ bl-irkant elettroniku organizzat mill-awtoritajiet fiskali nazzjonali. B’applikazzjoni tal-Artikolu 142(1)(g) tal-liġi dwar il-VAT, li skont il-qorti tar-rinviju, jittrasponi l-Artikolu 199(1)(g) tad-Direttiva 2006/112, dawn l-awtoritajiet qiesu li din it-tranżazzjoni kellha tkun issuġġettata għall-mekkaniżmu tal-awtolikwidazzjoni u talbu lil T. Farkas il-ħlas tal-VAT relatat ma’ dan il-bejgħ, filwaqt li imponewlu multa fiskali.
22 Fuq domanda magħmula mill-Qorti tal-Ġustizzja waqt is-seduta, il-Gvern Ungeriż indika li t-tranżazzjoni inkwistjoni fil-kawża prinċipali tikkonċerna l-kunsinna ta’ beni mobbli u li l-Artikolu 142(1)(g) tal-liġi dwar il-VAT japplika mingħajr distinzjoni għall-proprjetà mobbli u għall-proprjetajiet immobbli.
23 F’dan ir-rigward, għandu jiġi rrilevat li, konformement mal-Artikolu 193 tad-Direttiva 2006/112, il-VAT għandha titħallas mill-persuna taxxabbli li tkun qed twettaq forniment taxxabbli, minbarra fejn din titħallas minn persuna oħra fil-każijiet imsemmija fl-Artikoli 194 sa 199 u fl-Artikolu 202 ta’ din id-direttiva. Konformement mal-Artikolu 199(1)(g) tad-Direttiva 2006/112 jipprovdi li l-Istati Membri jistgħu jipprovdu li l-persuna taxxabbli hija l-persuna taxxabbli destinatarja tat-tranżazzjonijiet relattivi għall-forniment ta’ proprjetà immobbli mibjugħa mid-debitur ta’ kreditu eżekutorju fil-kuntest ta’ proċedura ta’ bejgħ obbligatorju.
24 Mill-premessa 42 tad-Direttiva 2006/112 jirriżulta li l-għan imfittex minn dan l-Artikolu 199(1)(g) huwa li jippermetti lill-Istati Membri li jużaw il-mekkaniżmu tal-awtolikwidazzjoni f’ċerti setturi jew f’ċerti tipi ta’ tranżazzjonijiet, bil-għan li jiġu ssemplifikati r-regoli u li tiġi miġġielda l-frodi u l-evażjoni tat-taxxa. Din id-dispożizzjoni għalhekk tippermetti lill-awtoritajiet fiskali jiġbru l-VAT imposta fuq it-tranżazzjonijiet inkwistjoni meta l-kapaċità tad-debitur li jħallasha tkun kompromessa (sentenza tat-13 ta’ Ġunju 2013, Promociones y Construcciones BJ 200, C-125/12, EU:C:2013:392, punt 28).
25 Il-Qorti tal-Ġustizzja diġà ddeċidiet li l-Artikolu 199(1)(g) tad-Direttiva 2006/112 jikkostitwixxi eċċezzjoni għall-prinċipju, imfakkar fl-Artikolu 193 ta’ din id-direttiva, li jgħid li l-VAT għandha titħallas mill-persuna taxxabbli li tkun qed twettaq kunsinna ta’ oġġetti jew provvista ta’ servizzi taxxabbli, u b’hekk, għandu jkun is-suġġett ta’ interpretazzjoni stretta. L-imsemmi Artikolu 199 fil-fatt jippermetti lill-Istati Membri jużaw, fis-sitwazzjonijiet imsemmija fil-paragrafu (1)(a) sa (g) tiegħu, il-mekkaniżmu ta’ awtolikwidazzjoni li permezz tiegħu l-persuna responsabbli għall-ħlas tal-VAT tkun il-persuna taxxabbli destinatarja tat-tranżazzjoni suġġetta għall-VAT (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tat-13 ta’ Ġunju 2013, Promociones y Construcciones BJ 200, C-125/12, EU:C:2013:392, punti 23 u 31).
26 Hekk kif irrileva l-Avukat Ġenerali fil-punt 28 tal-konklużjonijiet tiegħu, il-fatt li l-mekkaniżmu ta’ awtolikwidazzjoni huwa eċċezzjoni għall-prinċipju stabbilit fl-Artikolu 193 tad-Direttiva 2006/112, jimplika li derogi minn dan il-prinċipju għandhom jiġu awtorizzati biss jekk dawn ikunu espressament stabbiliti minn din id-direttiva.
27 Issa, l-Artikolu 199(1)(g) tad-Direttiva 2006/112 jikkonċerna biss il-proprjetajiet immobbli u mhux il-proprjetajiet mobbli. Għaldaqstant, il-bejgħ ta’ proprjetà mobbli fil-kuntest ta’ bejgħ b’irkant, bħal dak inkwistjoni fil-kawża prinċipali, ma jidħolx fil-kamp ta’ applikazzjoni tiegħu.
28 Ċertament, l-Artikolu 395 tad-Direttiva 2006/112 jipprovdi li l-Istati Membri għandhom il-possibbiltà li jitolbu d-dritt li jintroduċu miżuri speċjali għal deroga mid-dispożizzjonijiet ta’ din id-direttiva, sabiex jissimplifikaw il-proċedura tal-ġbir tat-taxxa u sabiex jipprevjenu ċertu tipi ta’ frodi jew evażjoni tat-taxxa. Madankollu, il-Gvern Ungeriż ikkonferma fis-seduta li l-Ungerija ma bbenefikatx minn tali deroga fil-kuntest tal-Artikolu 199(1)(g) tad-Direttiva 2006/112.
29 F’dawn iċ-ċirkustanzi, għandu jiġi rrilevat li l-Artikolu 142(1)(g) tal-liġi dwar il-VAT jestendi l-applikazzjoni tas-sistema ta’ awtolikwidazzjoni għal kunsinni ta’ proprjetà mobbli, lil hinn minn dak li jippermetti l-kliem tal-Artikolu 199(1)(g) tad-Direttiva 2006/112, li jikkonċerna biss il-kunsinni ta’ proprjetajiet immobbli. Għaldaqstant, l-applikazzjoni tas-sistema ta’ awtolikwidazzjoni u l-impożizzjoni tal-multa fiskali inkwistjoni fil-kawża prinċipali huma inkompatibbli ma’ din id-direttiva, jekk il-bejgħ b’irkant inkwistjoni fil-kawża prinċipali kien jikkonċerna proprjetà mobbli.
30 Madankollu, mingħajr preġudizzju għall-verifiki neċessarji min-naħa tal-qorti tar-rinviju, mill-provi fil-proċess ippreżentati minnha kif ukoll mid-diskussjonijiet waqt is-seduta li saret quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja jirriżulta li l-kwistjoni tal-kompatibbiltà tal-imsemmi Artikolu 142(1)(g) mal-Artikolu 199(1)(g) tad‑Direttiva 2006/112 ma ġietx invokata fil-kuntest tat-tilwima inkwistjoni fil-kawża prinċipali.
31 F’dan ir-rigward, għandu jitfakkar li, skont il-ġurisprudenza stabbilita tal-Qorti tal-Ġustizzja, fl-assenza ta’ regoli tal-Unjoni relattivi għal kwistjoni proċedurali, hija s-sistema legali nazzjonali ta’ kull Stat Membru li għandha tistabbilixxi tali regoli, skont il-prinċipju tal-awtonomija proċedurali, bil-kundizzjoni madankollu li dawn ma jkunux inqas favorevoli minn dawk li jirregolaw sitwazzjonijiet simili suġġetti għad-dritt nazzjonali (prinċipju ta’ ekwivalenza), u li ma jirrendux impossibbli fil-prattika jew eċċessivament diffiċli l-eżerċizzju tad-drittijiet mogħtija mid-dritt tal-Unjoni (prinċipju ta’ effettività) (ara, f’dan is-sens, is-sentenzi tas-7 ta’ Ġunju 2007, van der Weerd et., C‑222/05 sa C‑225/05, EU:C:2007:318, punt 28 u l-ġurisprudenza ċċitata, kif ukoll tas-17 ta’ Marzu 2016, Bensada Benallal, C‑161/15, EU:C:2016:175, punt 24 u l-ġurisprudenza ċċitata).
32 Minn naħa, għandu jitfakkar li d-dritt tal-Unjoni, u b’mod partikolari l-prinċipju ta’ effettività, ma jeħtieġx, fil-prinċipju, li l-qrati nazzjonali jinvokaw ex officio motiv ibbażat fuq il-ksur ta’ dispożizzjonijiet ta’ dan id-dritt, meta l-eżami ta’ dan il-motiv jobbligahom imorru lil hinn mil-limiti tat-tilwima ddefiniti mill-partijiet, billi jibbażaw ruħhom fuq fatti u ċirkustanzi differenti minn dawk li fuqhom il-parti li għandha interess li tapplika l-imsemmija dispożizzjonijiet ibbażat it-talba tagħha (ara, f’dan is-sens, b’mod partikolari, is-sentenzi tal-14 ta’ Diċembru 1995, van Schijndel u van Veen, C-430/93 u C-431/93, EU:C:1995:441, punt 22, kif ukoll tas-7 ta’ Ġunju 2007, van der Weerd et., C-222/05 sa C-225/05, EU:C:2007:318, punt 36).
33 Din il-limitazzjoni tas-setgħat tal-qorti nazzjonali hija ġġustifikata mill-prinċipju li jgħid li l-inizjattiva ta’ proċess tappartjeni lill-partijiet u li, konsegwentement, meta l-liġi proċedurali nazzjonali toffri possibbiltà reali lill-parti kkonċernata li tinvoka motiv ibbażat fuq il-liġi tal-Unjoni, il-qorti nazzjonali tista’ biss taġixxi ex officio f’każijiet eċċezzjonali fejn l-interess pubbliku jeżiġi l-intervent tagħha (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tas-7 ta’ Ġunju 2007, van der Weerd et., C-222/05 sa C-225/05, EU:C:2007:318, punti 35 u 41 kif ukoll il-ġurisprudenza ċċitata).
34 F’dan il-każ, għandu jiġi rrilevat li mill-provi fil-proċess li għandha quddiemha l-Qorti tal-Ġustizzja ma jirriżultax li r-rikorrent fil-kawża prinċipali kien miċħud mil-liġi proċedurali nazzjonali milli jinvoka l-motiv ibbażat fuq l-eventwali inkompatibbiltà tal-Artikolu 142(1)(g) tal-liġi dwar il-VAT mal-Artikolu 199(1)(g) tad-Direttiva 2006/112 (ara, b’analoġija, is-sentenza tas-7 ta’ Ġunju 2007, van der Weerd et., C-222/05 sa C-225/05, EU:C:2007:318, punt 41).
35 Min-naħa l-oħra, għandu jiġi rrilevat li l-osservanza tal-prinċipju ta’ ekwivalenza teżiġi li, meta d-dispożizzjonijiet tal-liġi interna relattivi għall-metodi proċedurali jikkonferixxu fuq il-qorti obbligu li tinvoka ex officio motiv ibbażat fuq il-ksur tal-liġi nazzjonali, tali obbligu għandu jipprevali bl-istess mod fir-rigward ta’ motiv tal-istess natura, ibbażat fuq il-ksur tad-dritt tal-Unjoni (ara, f’dan is-sens, is‑sentenzi tal-14 ta’ Diċembru 1995, van Schijndel u van Veen, C-430/93 u C-431/93, EU:C:1995:441, punt 13, kif ukoll tas-17 ta’ Marzu 2016, Bensada Benallal, C-161/15, EU:C:2016:175, punt 30). L-istess japplika jekk il-liġi nazzjonali tikkonferixxi lill-qorti l-fakultà li tinvoka tali motiv ex officio (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tal-14 ta’ Diċembru 1995, van Schijndel u van Veen, C-430/93 u C-431/93, EU:C:1995:441, punt 14).
36 F’dan ir-rigward, b’risposta għal domanda magħmula mill-Qorti tal-Ġustizzja waqt is-seduta, il-Gvern Ungeriż indika li, abbażi tal-liġi nazzjonali tiegħu, il-qorti tar-rinviju kellha l-possibbiltà li tinvoka ex officio motiv ibbażat fuq il-ksur ta’ regola tal-liġi nazzjonali, bl-istess mod bħal dak ibbażat fuq il-ksur tal-liġi tal-Unjoni.
37 Issa, għandu jitfakkar li, fil-kuntest ta’ proċedura skont l-Artikolu 267 TFUE, ibbażata fuq separazzjoni ċara tal-funzjonijiet bejn il-qrati nazzjonali u l-Qorti tal-Ġustizzja, hija biss il-qorti nazzjonali li għandha kompetenza sabiex tikkonstata u tevalwa l‑fatti inkwistjoni fil-kawża prinċipali kif ukoll biex tinterpreta u tapplika d-dritt nazzjonali (ara, b’mod partikolari, is-sentenzi tat-18 ta’ Lulju 2007, Lucchini, C-119/05, EU:C:2007:434, punt 43, kif ukoll tas-26 ta’ Mejju 2011, Stichting Natuur en Milieu et., C-165/09 sa C-167/09, EU:C:2011:348, punt 47).
38 Barra minn hekk, minn ġurisprudenza stabbilita jirriżulta wkoll li hija l-Qorti tal-Ġustizzja li għandha tagħti lill-qorti nazzjonali risposta utli li tippermettilha tiddeċiedi t-tilwima li jkollha quddiemha (sentenza tal-11 ta’ Settembru 2014, B., C-394/13, EU:C:2014:2199, punt 21 u l-ġurisprudenza ċċitata).
39 F’dan il-każ, peress li hija l-qorti tar-rinviju li għandha tiddetermina, minn naħa, jekk ħangar mobbli, bħal dak li l-kunsinna tiegħu tikkostitwixxi t-tranżazzjoni inkwistjoni fil-kawża prinċipali, huwiex proprjetà mobbli jew immobbli, u, min-naħa l-oħra, jekk din tistax tinvoka ex officio l-inkompatibbiltà tal-Artikolu 142(1)(g) tal-liġi dwar il-VAT mal-Artikolu 199(1)(g) tad-Direttiva 2006/112, ma jistax jiġi eskluż li r-risposta għad-domandi magħmula tibqa’ rilevanti għas-soluzzjoni tat-tilwima fil-kawża prinċipali. Għalhekk, għandha tingħata risposta għal dawn id-domandi.
Fuq l-ewwel domanda
40 Permezz tal-ewwel domanda tagħha, il-qorti tar-rinviju essenzjalment tistaqsi jekk id-dispożizzjonijiet tad-Direttiva 2006/112 kif ukoll il-prinċipji ta’ newtralità fiskali u ta’ proporzjonalità għandhomx jiġu interpretati fis-sens li jipprekludu li, f’sitwazzjoni bħal dik fil-kawża prinċipali, ix-xerrej ta’ proprjetà jiċċaħħad mid-dritt għal tnaqqis tal-VAT li jkun ħallas indebitament lill-bejjiegħ abbażi ta’ fattura mfassla skont ir-regoli relattivi għas-sistema ordinarja tal-VAT, filwaqt li t-tranżazzjoni rilevanti kienet tidħol taħt il-mekkaniżmu ta’ awtolikwidazzjoni, meta l-bejjiegħ ikun ħallas it-taxxa msemmija lit-Teżor pubbliku.
41 Għandu jitfakkar li, skont l-iskema tal-awtolikwidazzjoni, ma għandu jseħħ l-ebda ħlas tal-VAT bejn il-fornitur u x-xerrej tal-proprjetà, peress li dan tal-aħħar huwa responsabbli, għat-tranżazzjonijiet imwettqa, għall-ħlas tal-input tal-VAT, filwaqt li jista’, fil-prinċipju, inaqqas din l-istess taxxa b’mod li l-ebda ammont ma jkun dovut lill-amministrazzjoni fiskali (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tas-6 ta’ Frar 2014, Fatorie, C-424/12, EU:C:2014:50, punt 29 u l-ġurisprudenza ċċitata).
42 Għandu jiġi enfasizzat ukoll li d-dritt għal tnaqqis jifforma parti integrali tal-mekkaniżmu tal-VAT u, bħala regola ġenerali, ma jistax jiġi limitat (sentenzi tal-15 ta’ Lulju 2010, Pannon Gép Centrum, C-368/09, EU:C:2010:441, punt 37; tas-6 ta’ Frar 2014, Fatorie, C-424/12, EU:C:2014:50, punt 30, u tat-28 ta’ Lulju 2016, Astone, C-332/15, EU:C:2016:614, punt 30).
43 L‑iskema ta’ tnaqqis hija intiża sabiex ittaffi għalkollox lill‑persuna taxxabbli mill‑piż tal‑VAT dovuta jew imħallsa fil‑kuntest tal‑attivitajiet ekonomiċi kollha tiegħu. Is-sistema komuni tal-VAT konsegwentement tiggarantixxi n-newtralità fir-rigward tal-piż fiskali tal-attivitajiet ekonomiċi kollha, irrispettivament mill-għanijiet jew mir-riżultati ta’ dawn l-attivitajiet, sakemm l-imsemmija attivitajiet ikunu, bħala prinċipju, huma stess suġġetti għall-VAT (ara s-sentenzi tat-22 ta’ Frar 2001, Abbey National, C-408/98, EU:C:2001:110, punt 24; tas-6 ta’ Frar 2014, Fatorie, C-424/12, EU:C:2014:50, punt 31, u tat-28 ta’ Lulju 2016, Astone, C-332/15, EU:C:2016:614, punt 29).
44 Barra minn hekk, għandu jitfakkar li, fir-rigward tal-metodi għall-eżerċizzju tad-dritt għal tnaqqis tal-VAT fi proċedura ta’ awtolikwidazzjoni li taqa’ taħt l-Artikolu 199(1) tad-Direttiva 2006/112, persuna taxxabbli, li bħala xerrej ta’ proprjetà, hija suġġetta għall‑VAT relatata magħha, ma hijiex obbligata żżomm fattura maħruġa skont il‑kundizzjonijiet formali ta’ din id‑direttiva, sabiex tkun tista’ teżerċita d‑dritt għal tnaqqis tagħha, u għandha biss tissodisfa l‑formalitajiet stabbiliti mill‑Istat Membru kkonċernat fl‑eżerċizzju tal‑għażla li hija għandha taħt l‑imsemmi Artikolu 178(f) tad-direttiva msemmija (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tas-6 ta’ Frar 2014, Fatorie, C-424/12, EU:C:2014:50, punt 32 u 33).
45 F’dan il-każ, mit-talba għal deċiżjoni preliminari jirriżulta li l-fattura inkwistjoni fil-kawża prinċipali ma tinkludix l-indikazzjoni “awtolikwidazzjoni”, kuntrarjament għar-rekwiżiti tal-Artikolu 169(n) tal-liġi dwar il-VAT, u li T. Farkas bi żball ħallas il-VAT, imsemmija bi żball f’din il-fattura, lill-bejjiegħ fil-kawża prinċipali minkejja li, b’applikazzjoni tas-sistema tal-awtolikwidazzjoni, dan kellu, bħala destinatarju tal-proprjetà, iħallas il-VAT lill-awtoritajiet fiskali, konformement mal-Artikolu 199(1)(g) tad-Direttiva 2006/112. Għalhekk, lil hinn mill-fatt li l-fattura inkwistjoni ma tissodisfax ir-rekwiżiti formali previsti mil-leġiżlazzjoni nazzjonali, kundizzjoni bażika ta’ din is-sistema ma ġietx osservata.
46 Hekk kif iddeċidiet il-Qorti tal-Ġustizzja fis-sentenza tas-6 ta’ Frar 2014, Fatorie (C-424/12, EU:C:2014:50, punt 38), għandu jitqies li tali sitwazzjoni impedixxiet lill-amministrazzjoni fiskali Ungeriża milli tikkontrolla l-applikazzjoni tas-sistema tal-awtolikwidazzjoni u ġabet ir-riskju ta’ telf ta’ dħul fiskali għall-Istat Membru kkonċernat.
47 Barra minn hekk, għandu jiġi rrilevat li l-eżerċizzju tad-dritt għal tnaqqis huwa limitat biss għat-taxxi dovuti, jiġifieri għat-taxxi li jikkorrispondu għal tranżazzjoni suġġetta għall-VAT jew imħallsa sa fejn kienu dovuti (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tas-6 ta’ Frar 2014, Fatorie, C-424/12, EU:C:2014:50, punt 39). Issa, il-VAT imħallsa minn T. Farkas lill-bejjiegħ tal-ħangar mobbli inkwistjoni fil-kawża prinċipali ma kinitx dovuta.
48 Għalhekk, peress li l-VAT imħallsa ma kinitx dovuta u l-ħlas tagħha ma josservax rekwiżit bażiku tas-sistema tal-awtolikwidazzjoni, T. Farkas ma jistax jibbenefika minn dritt għal tnaqqis ta’ din il-VAT.
49 Madankollu, T. Farkas jista’ jitlob ir-rimbors tat-taxxa li ħallas indebitament lill-imsemmi bejjiegħ tal-ħangar mobbli, konformement mal-liġi nazzjonali (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tas-6 ta’ Frar 2014, Fatorie, C-424/12, EU:C:2014:50, punt 42).
50 F’dan ir-rigward, il-Qorti tal-Ġustizzja diġà ddeċidiet li, fin-nuqqas ta’ leġiżlazzjoni tal-Unjoni fil-qasam tat-talbiet ta’ restituzzjoni tat-taxxi, hija s-sistema legali interna ta’ kull Stat Membru li għandha tipprovdi għall-kundizzjonijiet li fihom jistgħu jsiru dawn it-talbiet, liema kundizzjonijiet għandhom iħarsu l-prinċipji ta’ ekwivalenza u ta’ effettività, jiġifieri, li la għandhom ikunu inqas vantaġġużi mill-kundizzjonijiet simili dwar il-ħlas lura li huma bbażati fuq dispożizzjonijiet tad-dritt intern u lanqas għandhom ikunu implementati b’mod li jagħmlu prattikament impossibbli l-eżerċizzju tad-drittijiet mogħtija mis-sistema legali tal-Unjoni (ara, f’dan is-sens, is-sentenzi tal-15 ta’ Marzu 2007, Reemtsma Cigarettenfabriken, C-35/05, EU:C:2007:167, punt 37).
51 Peress li, fil-prinċipju, huma l-Istati Membri li għandhom jiddeterminaw il-kundizzjonijiet li fihom il-VAT imħallsa indebitament tista’ tiġi rregolarizzata, il-Qorti tal-Ġustizzja aċċettat li sistema li fiha, min-naħa, il-bejjiegħ tal-proprjetà li bi żball ħallas il-VAT lill-awtoritajiet fiskali jista’ jitlob ir-rifużjoni tagħha, u, min-naħa l-oħra, ix-xerrej tal-proprjetà jista’ jressaq azzjoni ċivili kontra dan il-bejjiegħ għall-ħlas lura ta’ pagament indebitu, tirrispetta l-prinċipji ta’ newtralità u ta’ effettività. Fil-fatt, sistema bħal din tippermetti lix-xerrej imsemmi, li jkun ħallas it-taxxa ffatturata bi żball, li jikseb ir-rifużjoni tal-ammonti mħallsa indebitament (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tal-15 ta’ Marzu 2007, Reemtsma Cigarettenfabriken, C-35/05, EU:C:2007:167, punti 38 u 39 kif ukoll il-ġurisprudenza ċċitata).
52 Barra minn hekk, skont ġurisprudenza stabbilita, fin-nuqqas ta’ leġiżlazzjoni tal-Unjoni fil-qasam, il-metodi proċedurali intiżi sabiex jiżguraw il-ħarsien tad-drittijiet li l-individwi għandhom skont id-dritt tal-Unjoni jagħmlu parti mis-sistema legali nazzjonali ta’ kull Stat Membru bis-saħħa tal-prinċipju tal-awtonomija proċedurali tal-Istati Membri (ara, b’mod partikolari, is-sentenzi tas‑16 ta’ Mejju 2000, Preston et, C-78/98, EU:C:2000:247, punt 31, kif ukoll tal-15 ta’ Marzu 2007, Reemtsma Cigarettenfabriken, C-35/05, EU:C:2007:167, punt 40).
53 Madankollu, jekk ir-rifużjoni tal-VAT issir impossibbli jew eċċessivament diffiċli, b’mod partikolari, fil-każ ta’ insolvenza tal-bejjiegħ, il-prinċipju ta’ effettività jista’ jirrikjedi li x-xerrej tal-proprjetà jkun jista’ jagħmel talba għal rifużjoni direttament kontra l-awtoritajiet fiskali. B’hekk, l-Istati Membri għandhom jipprovdu l-għodda u l-metodi proċedurali neċessarji biex jippermettu lix-xerrej jirkupra t-taxxa ffatturata indebitament sabiex jirrispettaw il-prinċipju ta’ effettività (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tal-15 ta’ Marzu 2007, Reemtsma Cigarettenfabriken, C-35/05, EU:C:2007:167, punt 41).
54 Fil-kuntest tal-kawża prinċipali, għandu jiġi rrilevat, minn naħa, li mit-talba għal deċiżjoni preliminari jirriżulta li l-bejjiegħ li kkunsinna l-ħangar mobbli inkwistjoni fil-kawża prinċipali huwa s-suġġett ta’ proċedura ta’ falliment, liema ħaġa tista’ tindika li huwa eċċessivament diffiċli jew impossibbli li T. Farkas ikun jista’ jikseb ir-rimbors tal-VAT li dan il-bejjiegħ ħallsu indebitament. Min-naħa l-oħra, abbażi tad-deċiżjonijiet tal-amministrazzjoni fiskali Ungeriża, T. Farkas tqies bħala responsabbli għall-ħlas ta’ din il-VAT lit-Teżor pubbliku, minkejja li kien ħallasha lill-bejjiegħ imsemmi. Hija l-qorti tar-rinviju li għandha tivverifika jekk T. Farkas għandux il-possibbiltà li jikseb il-ħlas lura tat-taxxa indebita mingħand dan l-istess bejjiegħ.
55 Barra minn hekk, għandu jingħad ukoll li, skont l-indikazzjonijiet tal-qorti tar-rinviju, f’dan il-każ ma hemm ebda ħjiel ta’ frodi u l-bejjiegħ, li ħareġ il-fattura inkwistjoni fil-kawża prinċipali, ħallas il-VAT lit-Teżor pubbliku, b’mod li dan tal-aħħar ma sofriex dannu mill-fatt li l-fattura inkwistjoni nħarġet bi żball abbażi tat-taxxa ordinarja minflok tat-taxxa b’awtolikwidazzjoni.
56 F’dawn iċ-ċirkustanzi, jekk ir-rimbors, mill-bejjiegħ inkwistjoni fil-kawża prinċipali lil T. Farkas, xerrej tal-proprjetà kkonċernata, tal-VAT iffatturata indebitament, isir impossibbli jew eċċessivament diffiċli, b’mod partikolari fil-każ ta’ insolvenza ta’ dan il-bejjiegħ, T. Farkas għandu jkun jista’ jindirizza t-talba għal rimbors tiegħu direttament kontra l-awtorità fiskali.
57 Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet preċedenti, ir-risposta għall-ewwel domanda għandha tkun li d-dispożizzjonijiet tad-Direttiva 2006/112 kif ukoll il-prinċipji ta’ newtralità fiskali, ta’ effettività u ta’ proporzjonalità għandhom jiġu interpretati fis-sens li ma jipprekludux li, f’sitwazzjoni bħal dik fil-kawża prinċipali, ix-xerrej ta’ proprjetà jiċċaħħad mid-dritt għal tnaqqis tal-VAT li jkun ħallas indebitament lill-bejjiegħ abbażi ta’ fattura mfassla skont ir-regoli relattivi għas-sistema ordinarja tal-VAT, filwaqt li t-tranżazzjoni rilevanti kienet tidħol taħt il-mekkaniżmu ta’ awtolikwidazzjoni, meta l-bejjiegħ ikun ħallas it-taxxa msemmija lit-Teżor pubbliku. Madankollu, dawn il-prinċipji jeżiġu, jekk ir-rimbors, mill-bejjiegħ lix-xerrej, tal-VAT iffatturata indebitament, isir impossibbli jew eċċessivament diffiċli, b’mod partikolari fil-każ ta’ insolvenza tal-bejjiegħ, li x‑xerrej għandu jkun jista’ jindirizza t-talba għal rimbors tiegħu direttament kontra l-awtorità fiskali.
Fuq it-tieni domanda
58 Permezz tat-tieni domanda tagħha, il-qorti tar-rinviju essenzjalment tistaqsi jekk il-prinċipju ta’ proporzjonalità għandux jiġi interpretat fis-sens li jipprekludi li, f’sitwazzjoni bħal dik fil-kawża prinċipali, l-awtoritajiet fiskali nazzjonali jimponu fuq persuna taxxabbli, li tkun xtrat proprjetà li l-kunsinna tagħha tidħol taħt is-sistema tal-awtolikwidazzjoni, sanzjoni fiskali li tammonta għal 50 % tal-ammont tal-VAT li din hija marbuta li tħallas lill-amministrazzjoni fiskali, meta din tal-aħħar ma tkun bagħtiet ebda telf ta’ dħul fiskali u meta ma jkunx hemm ħjiel ta’ frodi fiskali.
59 Għandu jitfakkar li, fin-nuqqas ta’ armonizzazzjoni tal-leġiżlazzjoni tal-Unjoni fil-qasam tas-sanzjonijiet applikabbli fil-każ ta’ nuqqas ta’ osservanza tal-kundizzjonijiet previsti minn sistema stabbilita b’din il-leġiżlazzjoni, l-Istati Membri għandhom is-setgħa li jagħżlu s-sanzjonijiet li jidhrilhom li huma xierqa. Madankollu, huma għandhom jeżerċitaw il-kompetenza tagħhom b’mod li jirrispettaw id-dritt tal-Unjoni u l-prinċipji ġenerali tagħha, u, konsegwentement, l-osservanza tal-prinċipju ta’ proporzjonalità (ara f’dan is-sens, b’mod partikolari, is-sentenzi tas-7 ta’ Diċembru 2000, de Andrade, C-213/99, EU:C:2000:678, punt 20, u tas-6 ta’ Frar 2014, Fatorie, C-424/12, EU:C:2014:50, punt 50).
60 B’hekk, tali sanzjonijiet ma għandhomx imorru lil hinn minn dak li huwa neċessarju sabiex jinkisbu l-għanijiet li jiġi żgurat il-ġbir korrett tal-VAT u li tiġi evitata l-frodi. Sabiex jiġi evalwat jekk sanzjoni hijiex konformi mal-prinċipju ta’ proporzjonalità, għandha tittieħed inkunsiderazzjoni, b’mod partikolari, in-natura u l-gravità tal-ksur li din is-sanzjoni hija intiża li tippenalizza, kif ukoll il-metodi ta’ determinazzjoni tal-ammont tagħha (ara, f’dan is-sens, is-sentenzi tat-8 ta’ Mejju 2008, Ecotrade, C-95/07 u C-96/07, EU:C:2008:267, punti 65 sa 67, kif ukoll tal-20 ta’ Ġunju 2013, Rodopi-M 91, C-259/12, EU:C:2013:414, punt 38).
61 Għalkemm hija l-qorti tar-rinviju li għandha tevalwa jekk l-ammont tas-sanzjoni jmurx lil hinn minn dak li huwa neċessarju sabiex jintlaħqu l-għanijiet indikati fil-punt preċedenti (sentenza tal-20 ta’ Ġunju 2013, Rodopi-M 91, C-259/12, EU:C:2013:414, punt 39), għandhom jiġu indikati lil din il-qorti ċerti elementi tal-kawża prinċipali li huma tali li jippermettulha tiddetermina jekk is-sanzjoni imposta fuq T. Farkas, abbażi tad-dispożizzjonijiet tal-liġi li tistabbilixxi l-kodiċi tal-proċedura fiskali, hijiex konformi mal-prinċipju ta’ proporzjonalità.
62 F’dan ir-rigward, tali sanzjoni tidher li hija ta’ natura li tħeġġeġ lill-persuni taxxabbli sabiex jirregolarizzaw kemm jista’ jkun malajr il-każijiet ta’ insuffiċjenza ta’ ħlas tat-taxxa u, għalhekk, sabiex jintlaħaq l-għan li jiġi żgurat il-ġbir korrett tat-taxxa.
63 Skont l-Artikolu 170(1) ta’ din il-liġi, l-ammont tas-sanzjoni huwa ffissat, awtomatikament, għal 50 % tal-ammont tal-VAT li l-persuna taxxabbli hija marbuta li tħallas lill-amministrazzjoni fiskali. L-Artikolu 171(1) ta’ din l-istess liġi jippreċiża li r-rata tal-multa tista’ titnaqqas, jew saħansitra l-multa tista’ titneħħa, jew ex officio, jew fuq talba, f’każ ta’ ċirkustanzi li jimmeritaw li jitqiesu bħala eċċezzjonali u li jippermettu li jiġi konkluż li, b’mod partikolari, il-persuna taxxabbli li wasslet għad-dejn fiskali aġixxiet bil-kura li setgħet tkun mistennija mingħandha fis-sitwazzjoni partikolari. Din id-dispożizzjoni tipprevedi wkoll li t-tnaqqis fil-multa jiġi ffissat billi jitqiesu ċ-ċirkustanzi kollha tal-każ, b’mod partikolari l-firxa tad-dejn fiskali, iċ-ċirkustanzi tal-oriġini tiegħu, il-gravità u l-frekwenza tal-aġir illegali tal-persuna taxxabbli.
64 Hekk kif irrileva l-Avukat Ġenerali fil-punt 63 tal-konklużjonijiet tiegħu, dawn il-metodi ta’ determinazzjoni tas-sanzjoni msemmija jippermettu, fil-prinċipju, li jiġi żgurat li din ma tmurx lil hinn minn dak li huwa neċessarju biex jintlaħqu l-għanijiet li jiġi żgurat il-ġbir eżatt tat-taxxa u li tiġi evitata l-frodi.
65 Fir-rigward tal-proporzjonalità tas-sanzjoni imposta fuq T. Farkas fil-kuntest tat-tilwima fil-kawża prinċipali, għandu jiġi kkonstatat, fir-rigward tan-natura u tal-gravità tal-ksur inkwistjoni fil-kawża prinċipali, skont osservazzjonijiet bil-miktub li l-Kummissjoni ppreżentat lill-Qorti tal-Ġustizzja, li dan il-ksur jikkonsisti fi żball relattiv għall-applikazzjoni tal-mekkaniżmu tal-VAT, li jikkorrispondi għal ksur ta’ natura amministrattiva u li, fid-dawl tal-provi ta’ fatt li jirriżultaw mill-fajl ippreżentat lill-Qorti tal-Ġustizzja, minn naħa, ma kkawża lill-amministrazzjoni fiskali ebda telf ta’ dħul, u, min-naħa l-oħra, huwa kkaratterizzat min-nuqqas ta’ ħjiel ta’ frodi.
66 F’dawn iċ-ċirkustanzi, l-impożizzjoni fuq T. Farkas ta’ sanzjoni li tammonta għal 50 % tal-ammont tal-VAT applikabbli għall-operazzjoni inkwistjoni, tidher li hija sproporzjonata, liema ħaġa għandha tiġi vverifikata mill-qorti tar-rinviju.
67 Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet preċedenti, ir-risposta għat-tieni domanda għandha tkun li l-prinċipju ta’ proporzjonalità għandu jiġi interpretat fis-sens li jipprekludi li, f’sitwazzjoni bħal dik fil-kawża prinċipali, l-awtoritajiet fiskali nazzjonali jimponu fuq persuna taxxabbli, li tkun xtrat proprjetà li l-kunsinna tagħha tidħol taħt is-sistema tal-awtolikwidazzjoni, sanzjoni fiskali li tammonta għal 50 % tal-ammont tal-VAT li din hija marbuta li tħallas lill-amministrazzjoni fiskali, meta din tal-aħħar ma tkun bagħtiet ebda telf ta’ dħul fiskali u meta ma jkunx hemm ħjiel ta’ frodi fiskali, liema ħaġa għandha tiġi vverifikata mill-qorti tar-rinviju.
Fuq l-ispejjeż
68 Peress li l-proċedura għandha, fir-rigward tal-partijiet fil-kawża prinċipali, in-natura ta’ kwistjoni mqajma quddiem il-qorti tar-rinviju, hija din il-qorti li tiddeċiedi fuq l-ispejjeż. L-ispejjeż sostnuti għas-sottomissjoni tal‑osservazzjonijiet lill-Qorti tal-Ġustizzja, barra dawk tal-imsemmija partijiet, ma jistgħux jitħallsu lura.
Għal dawn ir-raġunijiet, Il-Qorti tal-Ġustizzja (Ir-Raba’ Awla) taqta’ u tiddeċiedi li:
1) L-Artikolu 199(1)(g) tad-Direttiva tal-Kunsill 2006/112/KE, tat-28 ta’ Novembru 2006, dwar is-sistema komuni ta’ taxxa fuq il-valur miżjud, kif emendat bid-Direttiva tal-Kunsill 2010/45/UE, tat-13 ta’ Lulju 2010, għandu jiġi interpretat fis-sens li japplika għall-kunsinni ta’ proprjetà immobbli mibjugħa mid-debitur ta’ kreditu eżekutorju fil-kuntest ta’ proċedura ta’ bejgħ obbligatorju.
2) Id-dispożizzjonijiet tad-Direttiva tal-Kunsill 2006/112/KE, kif emendata bid-Direttiva 2010/45/UE, kif ukoll il-prinċipji ta’ newtralità fiskali, ta’ effettività u ta’ proporzjonalità għandhom jiġu interpretati fis-sens li ma jipprekludux li, f’sitwazzjoni bħal dik fil-kawża prinċipali, ix-xerrej ta’ proprjetà jiċċaħħad mid-dritt għal tnaqqis tat-taxxa fuq il-valur miżjud li jkun ħallas indebitament lill-bejjiegħ abbażi ta’ fattura mfassla skont ir-regoli relattivi għas-sistema ordinarja tat-taxxa fuq il-valur miżjud, filwaqt li t-tranżazzjoni rilevanti kienet tidħol taħt il-mekkaniżmu ta’ awtolikwidazzjoni, meta l-bejjiegħ ikun ħallas it-taxxa msemmija lit-Teżor pubbliku. Madankollu, dawn il-prinċipji jeżiġu, jekk ir-rimbors, mill-bejjiegħ lix-xerrej, tat-taxxa fuq il-valur miżjud iffatturata indebitament isir impossibbli jew eċċessivament diffiċli, b’mod partikolari fil-każ ta’ insolvenza tal-bejjiegħ, li x-xerrej għandu jkun jista’ jindirizza t-talba għal rimbors tiegħu direttament kontra l-awtorità fiskali.
3) Il-prinċipju ta’ proporzjonalità għandu jiġi interpretat fis-sens li jipprekludi li, f’sitwazzjoni bħal dik fil-kawża prinċipali, l-awtoritajiet fiskali nazzjonali jimponu fuq persuna taxxabbli, li tkun xtrat proprjetà li l-kunsinna tagħha tidħol taħt is-sistema tal-awtolikwidazzjoni, sanzjoni fiskali li tammonta għal 50 % tal-ammont tat-taxxa fuq il-valur miżjud li din hija marbuta li tħallas lill-amministrazzjoni fiskali, meta din tal-aħħar ma tkun bagħtiet ebda telf ta’ dħul fiskali u meta ma jkunx hemm ħjiel ta’ frodi fiskali, liema ħaġa għandha tiġi vverifikata mill-qorti tar-rinviju.
Firem