ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑ
MANUEL CAMPOS SÁNCHEZ-BORDONA
της 26ης Νοεμβρίου 2019(1)
Υπόθεση C‑625/19 PPU
Openbaar Ministerie
κατά
XD
[αίτηση του rechtbank Amsterdam
(πλημμελειοδικείου Άμστερνταμ, Κάτω Χώρες)
για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως]
«Προδικαστική παραπομπή – Αστυνομική και δικαστική συνεργασία σε ποινικές υποθέσεις – Απόφαση-πλαίσιο 2002/584/ΔΕΥ – Ευρωπαϊκό ένταλμα συλλήψεως – Δικαστική αρχή εκδόσεως – Ευρωπαϊκό ένταλμα συλλήψεως εκδοθέν από σουηδική εισαγγελική αρχή – Προϋποθέτει την ύπαρξη αποτελεσματικής έννομης προστασίας κατά της αποφάσεως περί εκδόσεως ευρωπαϊκού εντάλματος συλλήψεως»
1. Το Δικαστήριο καλείται εκ νέου να αποφανθεί επί αιτήσεων προδικαστικής αποφάσεως οι οποίες αφορούν το ζήτημα αν εισαγγελική αρχή (εν προκειμένω της Σουηδίας) μπορεί να θεωρηθεί ως «δικαστική αρχή έκδοσης» ευρωπαϊκού εντάλματος συλλήψεως (ΕΕΣ), κατά την έννοια του άρθρου 6, παράγραφος 1, της αποφάσεως-πλαισίου 2002/584/ΔΕΥ (2).
2. Οι αμφιβολίες που διατυπώνει το αιτούν δικαστήριο στην παρούσα υπόθεση και στις υποθέσεις C‑626/19 PPU και C‑627/19 PPU σχετίζονται με τις αμφιβολίες που διατύπωσε δικαστήριο του Λουξεμβούργο (υπόθεση C‑566/19 PPU) και αφορούν ειδικότερα την ερμηνεία που πρέπει να δοθεί στην απόφαση του Δικαστηρίου OG και PI (Εισαγγελίες του Lübeck και του Zwickau) (3).
3. Οι ίδιες αμφιβολίες έχουν διατυπωθεί σχετικά με τις εισαγγελικές αρχές του Βελγίου (υπόθεση C‑627/19 PPU) και της Γαλλίας (υποθέσεις C‑566/19 PPU και C‑626/19 PPU), επί των οποίων υποβάλλω τις προτάσεις μου με την ίδια ημερομηνία.
4. Συγκεκριμένα, το προδικαστικό ερώτημα που αποτελεί αντικείμενο της παρούσας αιτήσεως συμπίπτει με ένα από τα προδικαστικά ερωτήματα που τέθηκαν στην υπόθεση C‑626/19 PPU, η οποία συνενώθηκε με την υπόθεση C‑566/19 PPU, και αφορά τα ΕΕΣ που εκδίδει η εισαγγελική αρχή για την άσκηση ποινικών διώξεων.
5. Μολονότι η άποψή μου επί της αρχής εξακολουθεί να είναι αυτή που υποστήριξα στις υποθέσεις OG (Εισαγγελία του Lübeck) και PI (εισαγγελία του Zwickau) (4) και στην υπόθεση PF (Γενικός εισαγγελέας της Λιθουανίας) (5), εν προκειμένω θα ασχοληθώ με την ερμηνεία της εν λόγω αποφάσεως, καθώς και αυτής που εκδόθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2019 (6) σε συναφή υπόθεση.
I. Το νομικό πλαίσιο
1. Το δίκαιο της Ένωσης
6. Παραπέμπω στο κείμενο της πέμπτης, της έκτης, της όγδοης, της δέκατης και της δωδέκατης αιτιολογικής σκέψης, καθώς και των άρθρων 1 και 9 της αποφάσεως-πλαισίου, το οποίο περιέχεται στις προτάσεις OG και PI (Εισαγγελίες του Lübeck και του Zwickau).
2. Η εθνική νομοθεσία
7. Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρέσχε η Σουηδική Κυβέρνηση, το άρθρο 2 της Förordning (2003:1178) om överlämnade till Sverige enligt en europeisk arresteringsorder (κανονιστικής αποφάσεως 1178 του 2003 περί παραδόσεως [προσώπων] στη Σουηδία κατ’ εφαρμογήν [ΕΕΣ], στο εξής: κανονιστική απόφαση περί ΕΕΣ) προβλέπει ότι το ΕΕΣ εκδίδεται από την εισαγγελική αρχή τόσο για την άσκηση ποινικών διώξεων όσο και για την εκτέλεση ποινής ή στερητικού της ελευθερίας μέτρου ασφαλείας.
8. Σύμφωνα με το άρθρο 3 της κανονιστικής αποφάσεως περί ΕΕΣ, μπορεί να εκδοθεί ΕΕΣ για την άσκηση ποινικής διώξεως όταν έχει εκδοθεί ένταλμα προσωρινής κράτησης του εκζητούμενου προσώπου για το οποίο υπάρχουν υπόνοιες ότι διέπραξε αδίκημα που υπόκειται σε στερητική της ελευθερίας ποινή ίση ή μεγαλύτερη του ενός έτους.
9. Κατά τη Σουηδική Κυβέρνηση, η προσωρινή κράτηση διατάσσεται από δικαστήριο κατόπιν αιτήματος του εισαγγελέα. Άπαξ το δικαστήριο διατάξει την προσωρινή κράτηση, ο εισαγγελέας αποφασίζει με απόλυτη ανεξαρτησία αν θα εκδώσει ΕΕΣ, αξιολογώντας, ιδίως, την αναλογικότητά του.
II. Το ιστορικό της διαφοράς της κύριας δίκης και το προδικαστικό ερώτημα
10. Στις 27 Μαΐου 2019 η σουηδική εισαγγελική αρχή εξέδωσε ΕΕΣ για την άσκηση ποινικών διώξεων κατά του XD (7).
11. Μετά τη σύλληψη του XD στις Κάτω Χώρες, στις 28 Μαΐου 2019, το rechtbankAmsterdam (πλημμελειοδικείο Άμστερνταμ, Κάτω Χώρες) επιλήφθηκε του ΕΕΣ και αποφάσισε να υποβάλει το ακόλουθο προδικαστικό ερώτημα:
«Μπορεί εισαγγελέας μετέχων στην απονομή της ποινικής δικαιοσύνης στο κράτος μέλος εκδόσεως, ο οποίος κατά την άσκηση των καθηκόντων του που συνδέονται άμεσα με την έκδοση ευρωπαϊκού εντάλματος συλλήψεως ενήργησε ανεξάρτητα και εξέδωσε ΕΕΣ, να θεωρηθεί “δικαστική αρχή έκδοσης” κατά την έννοια του άρθρου 6, παράγραφος 1, της αποφάσεως-πλαισίου […], εάν πριν από τη λήψη της αποφάσεως του εισαγγελέα για έκδοση ΕΕΣ είχαν ελεγχθεί από δικαστή στο κράτος μέλος εκδόσεως οι προϋποθέσεις που πρέπει να συντρέχουν για την έκδοση ΕΕΣ και ιδίως ο αναλογικός χαρακτήρας του;»
III. Η διαδικασία ενώπιον του Δικαστηρίου
12. Η υπόθεση πρωτοκολλήθηκε στη Γραμματεία του Δικαστηρίου στις 22 Αυγούστου 2019. Λαμβανομένης υπόψη της στέρησης της ελευθερίας του XD, το αιτούν δικαστήριο ζήτησε την εφαρμογή της επείγουσας προδικαστικής διαδικασίας, αίτημα το οποίο έγινε δεκτό από το Δικαστήριο.
13. Γραπτές παρατηρήσεις κατέθεσαν ο XD, η Ολλανδική και η Σουηδική Κυβέρνηση, η ολλανδική εισαγγελική αρχή και η Επιτροπή.
14. Η επ’ ακροατηρίου συζήτηση έλαβε χώρα στις 24 Οκτωβρίου 2019 και διεξήχθη από κοινού με τη συζήτηση στις υποθέσεις C‑566/19 PPU, C‑626/19 PPU και C‑627/19 PPU. Παρέστησαν ο JR, ο YC, ο XD, ο ZB, η εισαγγελική αρχή του Λουξεμβούργου, η ολλανδική εισαγγελική αρχή, η Ολλανδική, η Γαλλική, η Σουηδική, η Βελγική, η Ιρλανδική, η Ισπανική, η Ιταλική και η Φινλανδική Κυβέρνηση, καθώς και η Επιτροπή.
IV. Ανάλυση
1. Προκαταρκτικές παρατηρήσεις
15. Το ερώτημα που τίθεται εν προκειμένω συμπίπτει με το πρώτο προδικαστικό ερώτημα της υποθέσεως C‑626/19 PPU, επί του οποίου διατυπώνω τη άποψή μου στις προτάσεις που επίσης αναπτύσσω με την ίδια ημερομηνία.
16. Επομένως, παραπέμπω καθ’ ολοκληρίαν στις εν λόγω προτάσεις. Σε αυτές δεν εξετάζω μόνον τον δικαστικό έλεγχο των ΕΕΣ που εκδίδει η εισαγγελική αρχή (τον οποίο αφορά εκείνο το προδικαστικό ερώτημα), αλλά και την καταλληλότητα των μελών του οργάνου αυτού να χαρακτηριστούν ως «δικαστική αρχή έκδοσης» κατά την έννοια της αποφάσεως-πλαισίου.
17. Στο πλαίσιο της παρούσας διαδικασίας, το rechtbank Amsterdam (πλημμελειοδικείο Άμστερνταμ) θεωρεί δεδομένο ότι η σουηδική εισαγγελική αρχή μπορεί να εκδώσει ΕΕΣ, διότι πληροί τα κριτήρια ανεξαρτησίας που καθορίζουν τη «δικαστική αρχή έκδοσης» κατά την έννοια του άρθρου 6, παράγραφος 1, της αποφάσεως-πλαισίου.
18. Δεδομένου ότι η ανεξαρτησία της σουηδικής εισαγγελικής αρχής δεν αποτέλεσε αντικείμενο συζητήσεως στην παρούσα υπόθεση, δεν παρασχέθηκαν τα στοιχεία που είναι ουσιώδη προκειμένου να κριθεί κατά πόσον, σύμφωνα με το συνταγματικό της καθεστώς και την οργανική και λειτουργική διάρθρωσή της, τα μέλη της αρχής αυτής έχουν τα χαρακτηριστικά που απαιτεί το Δικαστήριο στην απόφαση της 27ης Μαΐου 2019, PF (Γενικός εισαγγελέας της Λιθουανίας) (8). Ως εκ τούτου, δεν μπορώ να εκφράσω επ’ αυτού την άποψή μου.
2. Σχετικά με τον δικαστικό έλεγχο του ΕΕΣ που εκδίδει η εισαγγελική αρχή
19. Κατά τα στοιχεία που παρέσχε το αιτούν δικαστήριο, το ΕΕΣ εκδόθηκε εν προκειμένω από τον εισαγγελέα μετά την έκδοση εθνικού εντάλματος συλλήψεως (ΕθνΕΣ) από δικαστήριο που είχε ήδη εξετάσει τις προϋποθέσεις για την έκδοση του ΕΕΣ και, ειδικότερα, την αναλογικότητά του.
20. Η περίπτωση είναι, επομένως, ανάλογη με εκείνη της υποθέσεως C‑626/19 PPU, της οποίας η εξέταση με οδήγησε στο συμπέρασμα ότι ο δικαστικός έλεγχος που ασκείται κατά τον χρόνο εκδόσεως αποφάσεως επί ΕθνΕΣ εκ της φύσεώς του δεν μπορεί να ικανοποιήσει «τις απαιτήσεις που είναι συμφυείς με την αποτελεσματική δικαστική προστασία» που μνημονεύει η σκέψη 75 της αποφάσεως OG και PI (Εισαγγελίες του Lübeck και του Zwickau), η οποία αποτελεί πάντοτε προστασία που ζητεί το θιγόμενο πρόσωπο και καταλήγει σε μια διαδικασία στην οποία το πρόσωπο αυτό μπορεί να παρέμβει και να συμμετέχει ασκώντας τα δικαιώματά του άμυνας (9).
21. Συνεπώς, ο έλεγχος της συμμορφώσεως προς τις απαιτήσεις για την έκδοση ΕΕΣ από εισαγγελική αρχή δυνάμενη να θεωρηθεί «δικαστική αρχή έκδοσης», κατά την έννοια του άρθρου 6, παράγραφος 1, της αποφάσεως‑πλαισίου, μπορεί να προηγείται της εκδόσεως του ΕΕΣ, αλλά δεν αποκλείει το δικαίωμα του εκζητούμενου προσώπου να ασκήσει ένδικο μέσο κατά του εν λόγω ΕΕΣ, αμέσως μόλις το εν λόγω ένταλμα εκδοθεί (εκτός εάν με τον τρόπο αυτόν διακυβεύεται η ορθή διεξαγωγή της ποινικής διαδικασίας) ή του κοινοποιηθεί.
V. Πρόταση
22. Βάσει των προεκτεθέντων, προτείνω στο Δικαστήριο να απαντήσει στο rechtbank Amsterdam (πλημμελειοδικείο Άμστερνταμ, Κάτω Χώρες) ως εξής:
«Το πρόσωπο που εκζητείται βάσει ευρωπαϊκού εντάλματος συλλήψεως που εκδίδεται από εισαγγελική αρχή κράτους μέλους η οποία συμμετέχει στην απονομή δικαιοσύνης και περιβάλλεται από εγγυήσεις ανεξαρτησίας πρέπει να μπορεί να προσβάλει το ένταλμα αυτό ενώπιον δικαστή ή δικαστηρίου του κράτους αυτού, χωρίς να χρειάζεται να αναμένει την παράδοσή του, αμέσως μόλις το εν λόγω ένταλμα εκδοθεί (εκτός εάν με τον τρόπο αυτόν διακυβεύεται η ορθή διεξαγωγή της ποινικής διαδικασίας) ή του κοινοποιηθεί.»