WYROK SĄDU (ósma izba)
z dnia 16 czerwca 2011 r.(*)
Konkurencja – Porozumienia, decyzje i uzgodnione praktyki – Rynek usług w zakresie przeprowadzek międzynarodowych w Belgii – Decyzja stwierdzająca naruszenie art. 81 WE – Ustalanie cen – Podział rynku – Manipulowanie postępowaniami przetargowymi – Jednolite i ciągłe naruszenie – Ciężar dowodu
W sprawie T‑210/08
Verhuizingen Coppens NV, z siedzibą w Bierbeek (Belgia), reprezentowana przez adwokatów J. Stuycka oraz I. Buelensa,
strona skarżąca,
przeciwko
Komisji Europejskiej, reprezentowanej przez A. Bouqueta oraz S. Noëgo, działających w charakterze pełnomocników,
strona pozwana,
mającej za przedmiot żądanie stwierdzenia nieważności decyzji Komisji C (2008) 926 wersja ostateczna z dnia 11 marca 2008 r. w sprawie postępowania na podstawie art. 81 [WE] i art. 53 porozumienia EOG (sprawa COMP/38.543 – Usługi w zakresie przeprowadzek międzynarodowych), a także tytułem żądania ewentualnego, uchylenie lub obniżenie grzywny nałożonej na skarżącą,
SĄD (ósma izba),
w składzie: S. Papasavvas, pełniący obowiązki prezesa, N. Wahl i A. Dittrich (sprawozdawca), sędziowie,
sekretarz: J. Plingers, administrator,
uwzględniając procedurę pisemną i po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 5 maja 2010 r.,
wydaje następujący
Wyrok
Okoliczności
Przedmiot sporu
1 Zgodnie z brzmieniem decyzji Komisji C (2008) 926 wersja ostateczna z dnia 11 marca 2008 r. w sprawie postępowania na podstawie art. 81 [WE] i art. 53 porozumienia EOG (sprawa COMP/38.543 – Usługi w zakresie przeprowadzek międzynarodowych) (zwanej dalej „zaskarżoną decyzją”), której streszczenie zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej w dniu 11 sierpnia 2009 r. (Dz.U. C 188, s. 16), skarżąca, Verhuizingen Coppens NV, uczestniczyła w kartelu na rynku usług przeprowadzek międzynarodowych w Belgii, polegającym na pośrednim i bezpośrednim ustalaniu cen, podziale rynku oraz manipulowaniu postępowaniem przetargowym. Komisja Wspólnot Europejskich wskazuje, że kartel funkcjonował niemalże 19 lat (od października 1984 r. do września 2003 r.). Członkowie kartelu ustalali ceny, przedstawiali klientom fikcyjne kosztorysy (zwane też „pozornymi kosztorysami”) oraz wzajemnie rekompensowali straty wynikające z odrzucenia ofert za pomocą systemu kompensacji finansowych (zwanych „prowizjami”).
Skarżąca
2 Spółka będąca poprzednikiem prawnym skarżącej została stworzona przed niemal 30 laty przez p. Coppensa. Spółka ta stała się materialnym wkładem do kapitału zakładowego Verhuizingen Coppens (zwanej dalej „Coppens”) w momencie jej utworzenia w maju 1998 r. Zgodnie z zaskarżoną decyzją zarząd spółki leży całkowicie w gestii p. Coppensa. Do maja 1998 r. sprawował on zarząd jako jedyny właściciel, a od maja 1998 r. − jako delegowany członek zarządu. W trakcie roku budżetowego zakończonego w dniu 31 grudnia 2006 r. spółka Coppens osiągnęła łączny obrót na rynkach światowych 1 046 318 EUR.
Postępowanie administracyjne
3 Zgodnie z brzmieniem decyzji Komisja wszczęła postępowanie z własnej inicjatywy, ponieważ dysponowała informacjami wskazującymi, że niektóre spółki prawa belgijskiego prowadzące działalność w sektorze usług w zakresie przeprowadzek międzynarodowych uczestniczą w porozumieniach, które mogły wchodzić w zakres zakazu przewidzianego w art. 81 WE.
4 Na podstawie art. 14 ust. 3. rozporządzenia Rady nr 17 z dnia 6 lutego 1962 r., pierwszego rozporządzenia wprowadzającego w życie art. [81 WE] i [82 WE] (Dz.U. 1962, 13, s. 204), we wrześniu 2003 r. przeprowadzono kontrole w przedsiębiorstwach Allied Arthur Pierre NV, Interdean NV, Transworld International NV oraz Ziegler S.A. W następstwie tych kontroli Allied Arthur Pierre przedłożyła wniosek o zwolnienie z grzywny lub jej obniżenie zgodnie z obwieszczeniem Komisji w sprawie zwolnienia z grzywien oraz zmniejszania grzywien w przypadkach karteli (Dz.U. 2002, C 45, s. 3, zwanym dalej „komunikatem w sprawie współpracy z 2002 r.”). Allied Arthur Pierre przyznała się do udziału w porozumieniach w sprawie prowizji oraz fikcyjnych kosztorysów, wymieniła swych konkurentów uczestniczących w porozumieniach, w szczególności konkurenta uprzednio nieznanego służbom Komisji, oraz przedłożyła dokumenty potwierdzające treść jej ustnych oświadczeń.
5 Na podstawie art. 18 rozporządzenia Rady (WE) nr 1/2003 z dnia 16 grudnia 2002 r. w sprawie wprowadzenia w życie reguł konkurencji ustanowionych w art. 81 [WE] i 82 [WE] (Dz.U. 2003, L 1, s. 1) Komisja wystosowała do przedsiębiorstw uczestniczących w porozumieniach antykonkurencyjnych, ich konkurentów oraz do organizacji zawodowej liczne pisemne żądania informacji. W dniu 18 października 2006 r. Komisja wystosowała do wielu przedsiębiorstw pismo w sprawie przedstawienia zarzutów. Wszyscy adresaci pisma ustosunkowali się do jego treści. Ich przedstawiciele z wyjątkiem przedstawicieli Amertranseuro, Stichting Administratiekantoor Portielje, Team Relocations Ltd i Trans Euro Ltd zażądali dostępu do dokumentów znajdujących się w aktach Komisji, dostępnych wyłącznie w lokalach Komisji. Komisja udzieliła im dostępu do akt w dniach 6–29 listopada 2009 r. Wysłuchanie odbyło się w dniu 22 marca 2007 r.
6 W dniu 11 marca 2008 r. Komisja wydała zaskarżoną decyzję.
Zaskarżona decyzja
7 Komisja twierdzi, że adresaci zaskarżonej decyzji, w tym skarżąca, uczestniczyli w kartelu w sektorze usług w zakresie przeprowadzek międzynarodowych w Belgii lub są za udział w kartelu odpowiedzialni. Uczestnicy kartelu ustalali ceny, dokonywali podziału klientów oraz manipulowali składaniem ofert co najmniej w okresie od 1984 r. do 2003 r. Dopuścili się oni w związku z tym jednolitego i ciągłego naruszenia art. 81 WE.
8 Zdaniem Komisji usługi będące przedmiotem porozumień dotyczyły zarówno przeprowadzek osób fizycznych, będących klientami indywidualnymi, jak i pracownikami przedsiębiorstwa lub instytucji publicznej, jak również przeprowadzek przedsiębiorstw lub instytucji publicznych. Przeprowadzki te charakteryzowały się tym, że Belgia była ich punktem wyjściowym lub miejscem przeznaczenia. W związku z faktem, że siedziby wszystkich przywołanych spółek świadczących usługi w sektorze przeprowadzek międzynarodowych znajdowały się w Belgii oraz że działalność kartelu koncentrowała się w tym państwie, Komisja uznała, że geograficznym ośrodkiem kartelu była Belgia.
9 Łączny obrót uczestników kartelu z działalności w zakresie przeprowadzek międzynarodowych w Belgii został oszacowany przez Komisję na 41 mln EUR w 2002 r. Wobec faktu, iż określiła ona rozmiar sektora na około 83 mln EUR, część rynku przypadającą łącznie przedsiębiorstwom uczestniczącym w kartelu określono w przybliżeniu jako 50% rynku.
10 Komisja wskazuje, że kartel miał w szczególności na celu ustalanie i utrzymanie zawyżonych cen oraz dokonanie równoczesnego lub następczego podziału rynku pod różnymi postaciami: porozumień w sprawie cen, porozumień w sprawie podziału rynku za pomocą systemu ofert osłonowych (pozorne kosztorysy) oraz porozumień w sprawie sytemu kompensacji finansowych za odrzucenie oferty lub w przypadkach wstrzymania się od jej złożenia (prowizje).
11 Komisja jest zdania, że w okresie od 1984 r. do początku lat 90. kartel ten funkcjonował w szczególności na podstawie pisemnych porozumień w sprawie ustalania cen. Jednocześnie wprowadzono prowizje i pozorne kosztorysy. Prowizja była ukrytym elementem ceny końcowej ponoszonej przez konsumenta bez uzyskania świadczenia wzajemnego. Stanowiła ona kwotę pieniężną, którą spółka świadcząca usługi w zakresie przeprowadzek międzynarodowych, podpisując umowę na świadczenie usług w tym zakresie, była winna konkurentom, którzy nie podpisali umowy, niezależnie od tego, czy złożyli oni również ofertę w tym zakresie, czy też się wstrzymali. Chodziło zatem o rodzaj kompensacji finansowej dla spółek świadczących usługi w zakresie przeprowadzek, które nie podpisały umowy. Członkowie kartelu obciążali się wzajemnie fakturami za fikcyjne usługi, opiewające na prowizje od odrzuconych ofert lub ofert, których nie złożyli, obciążając klientów fakturami opiewającymi na równowartość prowizji. Komisja twierdzi, że praktyka ta winna być uznana za pośrednie ustalanie cen za usługi w zakresie przeprowadzek międzynarodowych w Belgii.
12 Członkowie tego kartelu współpracowali również w zakresie wystawiania pozornych kosztorysów, które wprowadzały klientów, tzn. pracodawców pokrywających koszty przeprowadzek, w błąd, iż dokonują wyboru na podstawie kryteriów opierających się na konkurencji. Pozorny kosztorys był fikcyjnym kosztorysem przedstawianym klientowi lub przeprowadzającej się osobie przez spółkę, która nie miała zamiaru dokonywać przeprowadzki. Składając pozorny kosztorys, spółka świadcząca usługi w zakresie przeprowadzek, której zależało na podpisaniu umowy (zwana dalej „spółką ubiegającą się”), powodowała, że instytucja lub przedsiębiorstwo otrzymywały liczne kosztorysy, bezpośrednio lub za pośrednictwem osoby, która planowała przeprowadzkę. W tym celu spółka ubiegająca się wskazywała konkurentom cenę, kwotę ubezpieczenia i koszty magazynowania, na które mieli oni wycenić usługę. Cena ta – wyższa od ceny zaproponowanej przez spółkę ubiegającą się – figurowała następnie w pozornych kosztorysach. Zdaniem Komisji, biorąc pod uwagę fakt, że pracodawca wybiera zwykle spółkę, która oferuje najniższą cenę, spółki zainteresowane przeprowadzeniem tej samej międzynarodowej przeprowadzki wiedziały co do zasady z wyprzedzeniem, która spośród nich będzie mogła podpisać umowę na dokonanie konkretnej przeprowadzki.
13 Poza tym Komisja wskazuje, że cena proponowana przez spółkę ubiegającą się mogła być wyższa, ponieważ inne spółki zainteresowane dokonaniem tej samej przeprowadzki składały pozorne kosztorysy, w których figurowała cena wskazana przez spółkę ubiegającą się. Komisja cytuje dla przykładu w motywie 233 zaskarżonej decyzji wewnętrzną korespondencję elektroniczną Allied Arthur Pierre z dnia 11 lipca 1997 r., w której mowa, że „[k]lient poprosił o dwa pozorne kosztorysy, możemy zatem zaproponować wysoką cenę”. Dlatego też Komisja twierdzi, że przedstawianie klientom pozornych kosztorysów było manipulowaniem postępowaniem przetargowym z tym skutkiem, że wszystkie ceny wskazane w ofertach były celowo wyższe niż cena spółki ubiegającej się, a w każdym razie wyższe niż w warunkach konkurencyjnych.
14 Komisja twierdzi, że porozumienia dotyczyły okresu do 2003 r. Jej zdaniem te złożone działania miały ten sam cel – ustalanie cen, podział rynku i zakłócanie w ten sposób konkurencji.
15 Ostatecznie Komisja wydała zaskarżoną decyzję, której art. 1 brzmi w następujący sposób:
„Wymienione przedsiębiorstwa dopuściły się naruszenia przepisów art. 81 ust. 1 [WE], ustalając w sposób bezpośredni lub pośredni ceny usług w zakresie przeprowadzek międzynarodowych w Belgii, dzieląc między siebie część tego rynku i manipulując postępowaniem przetargowym w następujących okresach:
[…]:
i) [Coppens] od dnia 13 października 1992 r. do dnia 29 lipca 2003 r.;
[…] [tłumaczenie nieoficjalne]”.
16 W konsekwencji w art. 2 lit. k) zaskarżonej decyzji Komisja nałożyła na skarżącą grzywnę w wysokości 104 000 EUR.
17 W celu obliczenia kwoty grzywien Komisja zastosowała metodę określoną w wytycznych w sprawie metody ustalania grzywien nakładanych na mocy art. 23 ust. 2 lit. a) rozporządzenia nr 1/2003 (Dz.U. 2006, C 210, s. 2, zwanych dalej „wytycznymi z 2006 r.”).
Przebieg postępowania i żądania stron
18 Pismem złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 4 czerwca 2008 r. skarżąca wniosła niniejszą skargę.
19 Na podstawie sprawozdania sędziego sprawozdawcy Sąd (ósma izba) postanowił otworzyć procedurę ustną. Na rozprawie w dniu 5 maja 2010 r. wysłuchano wystąpień stron i ich odpowiedzi na pytania Sądu.
20 Skarżąca wnosi do Sądu o:
– stwierdzenie nieważności art. 1 zaskarżonej decyzji w części jej dotyczącej;
– stwierdzenie nieważności art. 2 zaskarżonej decyzji w części jej dotyczącej;
– tytułem żądania ewentualnego, znaczne obniżenie wysokości grzywny ustalonej w maksymalnej wysokości 10% obrotu, jaki skarżąca osiągnęła na rynku usług w zakresie przeprowadzek międzynarodowych;
– w każdym razie, obciążenie Komisji kosztami postępowania.
21 Komisja wnosi do Sądu o:
– oddalenie skargi;
– obciążenie skarżącej kosztami postępowania.
Co do prawa
22 Skarżąca podnosi dwa zarzuty główne i jeden zarzut ewentualny w celu uchylenia lub obniżenia grzywny.
23 Zarzut pierwszy dotyczy naruszenia art. 81 ust. 1 WE.
24 Zarzut ten składa się z trzech części. Po pierwsze, skarżąca kwestionuje, powołując się na swą ograniczoną rolę w kartelu, twierdzenie, jakoby brała ona udział w złożonym kartelu. Po drugie, podważa ustalenia na temat czasu trwania swojego udziału w kartelu. Po trzecie, zarzuca Komisji, iż nie uwzględniła względnej wagi jej uczestnictwa.
Argumenty stron
25 W ramach pierwszej części podniesionego zarzutu skarżąca podkreśla, że zgadza się wyłącznie z zarzutem wystawiania pozornych kosztorysów. Komisja wyraźnie stwierdziła w motywie 296 zaskarżonej decyzji, że Coppens była jedynym przedsiębiorstwem, które nie uczestniczyło w porozumieniach w sprawie prowizji. Komisja nie wykazała również, by skarżąca wiedziała o tych porozumieniach. W konsekwencji wniosek wyciągnięty przez Komisję w motywie 345 zaskarżonej decyzji, jakoby skarżąca brała udział we wszystkich zarzucanych zachowaniach, jest niedokładny. Poza tym skarżąca podnosi, że porozumienia w sprawie pozornych kosztorysów nie miały same w sobie przedmiotu ani skutku ograniczającego konkurencję. Skarżąca nie mogła bowiem znać wszystkich swoich konkurentów, do których klient mógł zwrócić się o wystawienie kosztorysu, z tym skutkiem, że skarżąca nie mogła wiedzieć, czy wystawiała faktury opiewające na wyższe ceny. W konsekwencji rzeczywiście wykonała ona przeprowadzki w wyłącznie 23% przypadków, w których zwróciła się do innych członków kartelu o wystawienie pozornego kosztorysu.
26 W replice skarżąca powołała się również na wyroki Trybunału z dnia 30 czerwca 1966 r. w sprawie 56/65 LTM, Rec. s. 337 oraz z dnia 9 lipca 1969 r. w sprawie 5/69 Völk, Rec. s. 295, a także z dnia 28 lutego 1991 r. w sprawie C‑234/89 Delimitis, Rec. s. I‑935, w celu podważenia zastosowania w niniejszym przypadku art. 81 WE.
27 Komisja twierdzi, iż ma małe znacznie to, czy konkurencja została naruszona skutkiem stosowania pozornych kosztorysów czy systemu prowizji, ponieważ w obu przypadkach chodzi o naruszenie konkurencji, które powoduje ogólny wzrost cen dla klientów. Oznacza to, że różne formy kartelu mogą być uważane za jednolite i ciągłe naruszenie w rozumieniu art. 81 WE. Komisja sygnalizuje, że skarżąca nie zaprzecza, by wiedziała o istnieniu porozumień w sprawie prowizji. Naruszenie stwierdzone w niniejszej sprawie nie będzie zatem wchodziło w zakres zasady de minimis, ponieważ jego uczestnicy zajmowali łącznie bardzo silną pozycję na rynku przeprowadzek międzynarodowych.
Ocena Sądu
28 Jeśli chodzi o pierwszą część niniejszego zarzutu, jest bezsprzeczne, że aktywny udział skarżącej w kartelu ograniczał się do wystawiania pozornych kosztorysów (zob. motywy 173, 296 zaskarżonej decyzji). Zgodnie bowiem z ustaleniami Komisji Coppens jest jedynym przedsiębiorstwem, które nie uczestniczyło w porozumieniach w sprawie prowizji.
29 Skarżąca twierdzi jednak, że nie brała udziału w naruszeniu jednolitym i ciągłym. Należy przypomnieć w tym względzie, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem przedsiębiorstwu, które uczestniczyło w wielopostaciowym naruszeniu reguł konkurencji poprzez własne zachowania, odpowiadające definicji porozumienia lub uzgodnionej praktyki, mające antykonkurencyjne cele w rozumieniu art. 81 ust. 1 WE oraz przyczyniające się do realizacji naruszenia w całości, może być również przypisana odpowiedzialność za zachowania innych przedsiębiorstw składające się na to samo naruszenie za cały okres jego uczestnictwa w tym naruszeniu, jeśli zostanie wykazane, że przedsiębiorstwo to wiedziało o sprzecznych z prawem zachowaniach lub też mogło rozsądnie je przewidzieć i wyrażało na nie zgodę (wyrok Trybunału z dnia 8 lipca 1999 r. w sprawie C‑49/92 P Komisja przeciwko Anic Partecipazioni, Zb.Orz. s. I‑4125, pkt 87, 203). W ten sposób w celu pociągnięcia przedsiębiorstwa do odpowiedzialności za naruszenie jednolite i ciągłe wymagana jest wiedza (udowodniona lub domniemana) o zachowaniach noszących znamiona naruszenia innych uczestników naruszenia.
30 Poza tym należy wskazać, że sama tożsamość przedmiotu istniejąca pomiędzy porozumieniem, w którym uczestniczyło przedsiębiorstwo, i ogólnym kartelem nie wystarczy, by przypisać temu przedsiębiorstwu uczestnictwo w porozumieniu ogólnym. Dopiero bowiem w chwili, gdy przedsiębiorstwo uczestniczące w tym porozumieniu dowiedziało się lub powinno było się dowiedzieć, że w ten sposób przystępuje do porozumienia ogólnego, jego uczestnictwo w tym porozumieniu może stanowić wyraz jego przystąpienia do tego ogólnego kartelu (wyrok Sądu z dnia 20 marca 2002 r. w sprawie T‑28/99 Sigma Tecnologie przeciwko Komisji, Rec. s. II‑1845, pkt 45).
31 Należy stwierdzić, że Komisja nie wykazała, by skarżąca w trakcie swego uczestnictwa w porozumieniach w sprawie pozornych kosztorysów wiedziała o antykonkurencyjnej działalności innych przedsiębiorstw dotyczących prowizji lub by mogła je rozsądnie przewidzieć. Komisja potwierdza bowiem wyraźnie, że jeśli chodzi o wiedzę skarżącej o zachowaniach noszących znamiona naruszenia innych uczestników kartelu, decyzja nie opiera się na szczegółowych dowodach. Podnosi ona, że skarżąca nie zaprzecza, iż wiedziała o porozumieniach w sprawie prowizji i że nie wskazała, do jakiego stopnia była poinformowana o zachowaniach innych uczestników naruszenia. Niemniej jednak skarżąca nie była w żaden sposób zobowiązana wskazywać ze swej własnej inicjatywy, do jakiego stopnia była poinformowana o zachowaniach innych uczestników naruszenia, skoro ciężar dowodu spoczywa na Komisji. Komisja winna najpierw przedstawić dowód na daną okoliczność, by skarżąca mogła go podważyć. Tym samym na rozprawie skarżąca, odpowiadając na pytanie Sądu, wyraźnie podkreśliła, że nie wiedziała o porozumieniach w sprawie prowizji. W związku z tym Komisja nie sprostała spoczywającemu na niej ciężarowi dowodu.
32 W tych okolicznościach Komisja nie może uznać, iż skarżąca uczestniczyła w naruszeniu jednolitym i ciągłym.
33 Jeśli chodzi o konsekwencje, jakie należy wyciągnąć z tego ustalenia, pozostaje stwierdzić, że fakt, iż sentencja zaskarżonej decyzji nie wspomina charakteru jednolitego i ciągłego naruszenia, jest bez znaczenia. Należy bowiem wskazać po pierwsze, że praktyka decyzyjna Komisji nie jest jednolita w tym względzie. Podczas gdy Komisja wyraźnie stwierdziła charakter jednolity i ciągły naruszenia w sentencjach niektórych swych decyzji [zob. np. art. 1 decyzji Komisji C (2006) 4180 z dnia 20 września 2006 r. dotyczącej postępowania na mocy art. 81 [WE] i art. 53 porozumienia EOG (sprawa COMP/F‑38.121 – Złącza), której streszczenie zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej z dnia 27 października 2007 r. (Dz.U. L 283, s. 63)], nie uczyniła ona tego w innych decyzjach, takich jak w zaskarżona decyzja. Zakres stwierdzonej nieważności nie zależy od wyboru włączenia lub niewłączenia przez Komisję tego ustalenia do sentencji decyzji.
34 Po drugie należy przypomnieć, że sentencja aktu jest nierozerwalnie związana z jego uzasadnieniem, w związku z czym w razie potrzeby jego wykładnia winna być dokonywana z uwzględnieniem motywów, które doprowadziły do jego wydania (zob. podobnie postanowienie Sądu z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie T‑387/04 EnBW Energie Baden‑Württemberg przeciwko Komisji, Zb.Orz. s. II‑1195, pkt 127 i przytoczone tam orzecznictwo). O ile prawdą jest, że jedynie sentencja decyzji może wywołać skutki prawne, o tyle ocena przedstawiona w uzasadnieniu decyzji może być poddana kontroli zgodności z prawem przez sąd Unii wówczas, gdy jako uzasadnienie zaskarżonego aktu, stanowi ona niezbędne wsparcie sentencji tego aktu lub gdy to uzasadnienie może zmienić istotę rozstrzygnięcia zawartego w sentencji wspomnianego aktu (zob. podobnie wyrok Sądu z dnia 1 lipca 2009 r. w sprawach połączonych od T‑81/07 do T‑83/07 KG Holding i in. przeciwko Komisji, Zb.Orz. s. II‑2411, pkt 46 i przytoczone tam orzecznictwo).
35 W konsekwencji jasno wynika z uzasadnienia zaskarżonej decyzji, a w szczególności z jej motywów 307−345, że Komisja uznała skarżącą za odpowiedzialną naruszenia jednolitego i ciągłego. Poza tym fakt, iż mimo ograniczonego udziału skarżącej w naruszeniu, Komisja przyjęła, że w celu uwzględnienia ciężaru naruszenia, w którym uczestniczyła skarżąca, stawka 17% wartości sprzedaży − mianowicie jednolita stawka zastosowana wobec wszystkich przedsiębiorstw, których sprawa dotyczy – została zastosowana wyłączenie z tego względu, iż Komisja uznała, że skarżąca uczestniczyła w naruszeniu jednolitym i ciągłym. Wreszcie charakter naruszenia wydaje się mieć również wpływ na ocenę czasu uczestnictwa w naruszeniu (zob. motyw 380 zaskarżonej decyzji oraz wyrok Sądu z tego dnia w sprawie T‑208/08 Gosselin przeciwko Komisji, dotychczas nieopublikowany w Zbiorze, pkt 167).
36 Stąd też chociaż udział w systemie pozornych kosztorysów może sam w sobie stanowić naruszenie art. 81 WE karalne grzywną, należy zgodnie z żądaniem skarżącej stwierdzić nieważność art. 1 lit. i) oraz art. 2 lit. k) zaskarżonej decyzji.
37 Biorąc pod uwagę powyższe rozważania, nie ma potrzeby rozpatrywania ani pozostałych części niniejszego zarzutu, ani pozostałych zarzutów powołanych przez skarżącą.
W przedmiocie kosztów
38 Zgodnie z art. 87 § 2 regulaminu Sądu kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę. Ponieważ Komisja przegrała sprawę, należy obciążyć ją kosztami postępowania zgodnie z żądaniem skarżącej.
Z powyższych względów
SĄD (ósma izba)
orzeka, co następuje:
1) Stwierdza się nieważność art. 1 lit. i) oraz art. 2 lit. k) decyzji Komisji C (2008) 926 wersja ostateczna z dnia 11 marca 2008 r. w sprawie postępowania na podstawie art. 81 [WE] i art. 53 porozumienia EOG (sprawa COMP/38.543 – Usługi w zakresie przeprowadzek międzynarodowych).
2) Komisja Europejska zostaje obciążona kosztami postępowania.
Wyrok ogłoszono na posiedzeniu jawnym w Luksemburgu w dniu 16 czerwca 2011 r.
Podpisy