KONKLUŻJONIJIET TAL-AVUKAT ĠENERALI
CRUZ VILLALÓN
ippreżentati fit-8 ta’ Diċembru 2011 (1)
Kawża C-477/10 P
Il‑Kummissjoni vs Agrofert Holding
“Appell — Dritt ta’ aċċess għad-dokumenti tal-istituzzjonijiet — Rifjut — Eċċezzjoni bbażata fuq il-protezzjoni tal-interessi kummerċjali — Regolament (KE) Nru 1049/2001 — Artikolu 4(2) u (3) — Dokumenti dwar proċeduri ta’ kontroll ta’ konċentrazzjonijiet — Regolament (KE) Nru 139/2004— Proċeduri diġà magħluqa”
1. Dan l-appell ġie ppreżentat mill-Kummissjoni Ewropea mis-sentenza tal-Qorti Ġenerali tas-7 ta’ Lulju 2010, Agrofert Holding vs Il‑Kummissjoni (2), li annullat id-deċiżjoni tal-Kummissjoni, tat-13 ta’ Frar 2007, li tiċħad talba għal aċċess għad-dokumenti abbażi tar-Regolament (KE) Nru 1049/2001 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill, tat-30 ta’ Mejju 2001, dwar l-aċċess pubbliku għad-dokumenti tal-Parlament Ewropew, tal-Kunsill u tal-Kummissjoni (3). F’termini iktar preċiżi, saret talba għal aċċess għad-dokumenti kollha prodotti f’kawża dwar il-kontroll ta’ konċentrazzjoni mressqa skont ir-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 139/2004, tal-20 ta’ Jannar 2004, dwar il-kontroll ta’ konċentrazzjonijiet bejn impriżi (iktar ’il quddiem ir-“Regolament dwar il-konċentrazzjonijiet”) (4).
2. F’dawn iċ-ċirkustanzi, din il-kawża għandha tagħti l-possibbiltà, b’mod partikolari lill-Qorti tal-Ġustizzja, li tiddetermina l-portata tal-eċċezzjoni dwar il-protezzjoni tal-interessi kummerċjali fil-kuntest preċiż ta’ proċedura ta’ kontroll preventiv ta’ konċentrazzjonijiet ta’ impriżi b’dimensjoni Ewropea. B’hekk tqajmet kwistjoni ferm speċifika, għal kollox ġdida fil-ġurisprudenza eżistenti tal-Qorti tal-Ġustizzja fil-qasam tad-dritt ta’ aċċess għad-dokumenti tal-istituzzjonijiet, iggarantit mill-Artikolu 15(3) TFUE u mill-Artikolu 42 tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea (5).
I – Il-kuntest ġuridiku
3. L-Artikolu 2(1) u (3) tar-Regolament Nru 1049/2001 jipprovdi:
“1. Kull ċittadin ta’ l-Unjoni, u kull persuna naturali jew legali residenti jew bl-uffiċċju reġistrat f’Stat Membru, għandu dritt ta’ aċċess għad-dokumenti ta’ l-istituzzjonijiet, bla ħsara għall-prinċipji, kondizzjonijiet u limiti stipulati f’dan ir-Regolament.
[…]
3. Dan ir-Regolament għandhu jgħodd lil kull dokument miżmum minn istituzzjoni, jiġifieri, dokumenti miktuba minnha jew li rċiviet u fil-pussess tagħha, f’kull qasam ta’ attività ta’ l-Unjoni Ewropea.”
4. Skont l-Artikolu 4 tar-Regolament Nru 1049/2001, l-eċċezzjonijiet li ġejjin huma applikabbli f’dan il-kuntest:
“1. L-istituzzjonijiet għandhom jirrifjutaw aċċess għal dokument meta l-iżvelar tiegħu jista’ jdgħajjef il-ħarsien ta’:
(a) l-interess pubbliku fir-rigward ta’:
– is-sigurtà pubblika,
– kwistjonijiet militari u ta’ difiża,
– relazzjonijiet internazzjonali,
– il-politika finanzjarja, monetarja jew ekonomika tal-Komunità jew ta’ Stat Membru;
(b) il-privatezza u l-integrità ta’ l-individwu, b’mod partikolari skond il-legislazzjoni Komunitarja dwar il-ħarsien ta’ data personali.
2. L-istituzzjonijiet għandhom jirrifjutaw aċċess għal dokument meta l-iżvelar tiegħu jista’ jdgħajjef il-ħarsien ta’:
- interessi kummerċjali ta’ persuna naturali jew legali, inkluża l-proprjetà intellettwali,
- proċedimenti fil-qrati u pariri legali,
- l-iskop ta’ ispezzjonijiet, investigazzjoni u verifiki,
jekk ma jkunx hemm interess pubbliku akbar fl-iżvelar tiegħu.
3. Aċċess għad-dokument, miktub minn istituzzjoni għall-użu intern jew irċevut minn istituzzjoni, dwar kwistjoni fejn id-deċiżjoni ma ttiħditx mill-istituzzjoni, għandu jiġi rifjutat jekk l-iżvelar tad-dokument serjament idgħajjef il-proċess tat-teħid ta’ deċiżjonijiet ta’ l-istituzzjoni, jekk m’hemmx interess pubbliku akbar fl-iżvelar tiegħu.
Aċċess għad-dokument li fih opinjonijiet għall-użu intern bħala parti minn deliberazzjoni u konsultazzjonijiet preliminarji fl-istituzzjoni kkoncernat għandu jiġi rifjutat anke wara li tittieħed id-deċiżjoni jekk l-iżvelar tad-dokument serjament idgħajjef il-proċess tat-teħid ta’ deċiżjonijiet ta’ l-istituzzjoni, jekk m’hemmx interess pubbliku akbar fl-iżvelar tiegħu.
4. Fir-rigward ta’ dokumenti ta’ partijiet terzi, l-istituzzjoni għandha tikkonsulta mal-parti terza bl-iskop li tagħmel stima dwar jekk tapplika eċċezzjoni fil-paragrafu 1 jew 2, jekk ikun ċar li d-dokument għandu jew m’għandux jiġi żvelat.
5. Stat Membru jista’ jitlob lill-istituzzjoni sabiex ma tiżvelax dokument li ġej minn dak l-Istat Membru jekk ma’ jkunx ġie miftiehem hekk minn qabel.
6. Jekk partijiet biss tad-dokument mitlub huma koperti minn xi eċċezzjoni, il-biċċiet l-oħra tad-dokument għandhom jiġu żvelati.
7. L-eċċezzjonijiet stipulati fil-paragrafi 1 sa’ 3 għandhom japplikaw biss għaż-żmien li fih il-ħarsien huwa ġustifikat fuq il-bażi tal-kontenut tad-dokument. L-eċċezzjonijiet jistgħu japplikaw għal perjodu mhux itwal minn 30 sena. Fil-każ ta’ dokumenti koperti mill-eċċeżżjonijiet dwar privatezza jew interessi kummerċjali u fil-każ ta’ dokumenti sensittivi, l-eċċeżżjonijiet jistgħu, jekk meħtieġ, jibqgħu japplikaw wara dan il-perjodu.”
5. Il-premessa 34 tar-Regolament Nru 139/2004 tipprovdi dan li ġej:
“Sabiex ikun assigurat kontroll effettiv, impriżi ma għandhomx [għandhom] ikunu obbligati li jagħtu notifika minn qabel dwar konċentrazzjonijiet b’dimensjoni Komunitarja wara li jikkonkludu ftehim, wara li jħabbru offerta pubblika għal [xiri jew skambju] jew akkwist f’interess li għandu kontroll fl-impriża. Notifika għandha tkun possibbli wkoll fejn l-impriżi konċernati jissodisfaw lill-Kummissjoni li l-intenzjoni tagħhom hi li jaslu għal ftehim dwar konċentrazzjoni proposta u juru lill-Kummissjoni li l-pjan tagħhom għal din il-konċentrazzjoni proposta huwa konkret biżżejjed, iżda dan bil-kundizzjoni li l-ftehim jew offerta proposti jistgħu joħolqu konċentrazzjoni b’dimensjoni Komunitarja. Dan jistgħu jagħmluh, per eżempju, a bażi ta’ ftehim fuq il-prinċipju, memorandum ta’ ftehim, jew ittra ta’ intenzjoni iffirmata mill-impriżi kollha konċernati, jew, fil-każ ta’ offerta pubblika [ta’ xiri jew ta’ skambju], fejn huma ħabbru b’mod pubbliku l-intenzjoni li jagħmlu offerta. L-implimentazzjoni tal-konċentrazzjonijiet għandha tkun sospiża sakemm il-Kummissjoni tieħu deċiżjoni finali. Madankollu, fejn ikun xieraq u fuq talba ta’ l-impriżi konċernati, għandu jkun possibbli li jsiru derogi minn din is-sospensjoni. Meta tkun qed tiddeċiedi jekk tagħtix deroga jew le, l-Kummissjoni għandha tikkonsidra l-fatturi kollha rilevanti, bħan-natura u l-gravità tal-ħsara kaġunata lill-impriżi konċernati jew lil partijiet terzi, u t-theddida lill-kompetizzjoni preżentata mill-konċentrazzjoni. Madankollu, fl-interess taċ-ċarezza legali, il-validità tat-transazzjonijiet għandha tkun protetta kemm ikun meħtieġ.”
6. Skont il-premessa 38 tal-istess regolament dwar il-konċentrazzjonijiet:
“Sabiex il-Kummissjoni tkun tista’ tagħmel stima kif jixraq tal-konċentrazzjonijiet, hija għandha jkollha d-dritt li titlob l-informazzjoni kollha meħtieġa u li twettaq l-ispezzjonijiet kollha meħtieġa fil-Komunità. Għal dan il-għan u wkoll bil-għan li tkun tista’ tipproteġi l-kompetizzjoni b’mod effettiv, is-setgħat ta’ investigazzjoni tal-Kummissjoni għandhom ikunu msaħħa. B’mod partikolari, l-Kummissjoni għandu jkollha d-dritt li tintervista kull persuna li jista’ jkollha fil-pussess tagħha informazzjoni utli u li żżomm rekord tad-dikjarazzjonijiet magħmula.”
7. L-Artikolu 11 tar-Regolament dwar il-konċentrazzjonijiet jikkonċerna s-sistema ta’ talbiet għal informazzjoni tal-Kummissjoni fil-proċeduri ta’ konċentrazzjoni.
8. Is-setgħat ta’ spezzjoni mogħtija lill-Kummissjoni huma ddefiniti fl-Artikolu 13 tar-Regolament dwar il-konċentrazzjonijiet.
9. L-Artikoli 14 u 15 tar-Regolament dwar il-konċentrazzjonijiet jirregolaw is-sistema tal-multi u tal-pagamenti ta’ penalità previsti f’każ ta’ nuqqas ta’ twettiq tal-obbligu ta’ kooperazzjoni.
10. Skont l-Artikolu 17 tar-Regolament Nru 139/2004:
“1. Informazzjoni miksuba b’riżultat ta’ l-applikazzjoni ta’ dan ir-Regolament għandha tintuża biss għall-iskopijiet tat-talba [għal informazzjoni], investigazzjoni jew seduta relevanti.
2. Mingħajr preġudizzju għall-Artikolu 4(3), l-Artikoli 18 u 20, il-Kummissjoni u l-awtoritajiet kompetenti ta’ l-Istati membri, l-uffiċjali tagħhom u impjegati oħra u persuni oħra li jaħdmu taħt is-sorveljanza ta’ dawn l-awtoritajiet, kif ukoll uffiċjali u impjegati ta’ awtoritajiet oħra ta’ l-Istati Membri ma għandhomx jiżvelaw informazzjoni ta’ kwalità koperta mill-obbligu ta’ segretezza professjonali li jkunu kisbu permezz ta’ l-applikazzjoni ta’ dan ir-Regolament.
3. Il-paragrafi 1 u 2 ma għandhomx ifixklu l-pubblikazzjoni ta’ informazzjoni ġenerali jew ta’ stħarriġ li ma fihomx informazzjoni marbuta ma’ impriżi jew assoċjazzjonijiet ta’ impriżi partikolari.”
II – Il-fatti
11. Anki jekk issir referenza, għal deskrizzjoni iktar dettaljata, għall-espożizzjoni tal-fatti inkluża fis-sentenza appellata (punti 1 sa 30), għandu jingħad li, b’deċiżjoni tal-20 ta’ April 2005, il-Kummissjoni awtorizzat it-teħid ta’ kontroll, bix-xiri ta’ azzjonijiet, tal-kumpannija Ċeka Unipetrol mill-kumpannija Pollakka Polski Koncern Naftowy Orlen (iktar ’il quddiem “PKN Orlen”).
12. Fit-28 ta’ Ġunju 2006, Agrofert Holding as (iktar ’il quddiem “Agrofert”), azzjonista minoritarja ta’ Unipetrol, talbet lill-Kummissjoni, abbażi tar-Regolament Nru 1049/2001, sabiex tingħata aċċess għad-dokumenti kollha li ma ġewx ippubblikati dwar il-proċedura ta’ notifika u ta’ qabel in-notifika tal-akkwist ta’ Unipetrol minn PKN Orlen.
13. Din it-talba nċaħdet b’deċiżjoni tat-2 ta’ Awwissu 2006, billi l-Kummissjoni kkunsidrat li t-talba kienet waħda ġenerali u li kienu applikabbli l-eċċezzjonijiet previsti fl-Artikolu 4(2) u (3) tar-Regolament Nru 1049/2001. Hija spjegat ukoll li l-iżvelar tad-dokumenti maħruġa mill-partijiet imur kontra l-obbligu tas-sigriet professjonali (Artikolu 339 TFUE u Artikolu 17(1) u (2) tar-Regolament dwar il-konċentrazzjonijiet), u li l-aċċess parzjali għad-dokumenti ma kienx possibbli fin-nuqqas ta’ prova tal-eżistenza ta’ interess pubbliku ikbar li jiġġustifika l-iżvelar.
14. Wara li r-rifjut tal-Kummissjoni ġie kkonfermat b’deċiżjoni tat-13 ta’ Frar 2007, Agrofert ippreżentat rikors għal annullament quddiem il-Qorti Ġenerali.
15. B’sentenza tas-7 ta’ Lulju 2010, il-Qorti Ġenerali, meta eżaminat direttament it-tielet motiv tar-rikors għal annullament, laqgħet it-talba għal dikjarazzjoni ta’ nullità billi essenzjalment iddikjarat li, anki jekk jiġi ammess li d-dokumenti jistgħu jkunu koperti mill-eċċezzjonijiet inkwistjoni, il-Kummissjoni naqset milli twettaq l-obbligu li turi, b’mod konkret u individwali, li d-dokumenti inkwistjoni kienu tabilħaqq jippreġudikaw l-interessi protetti mill-imsemmija eċċezzjonijiet.
III – L-appell
16. Il-Kummissjoni tqajjem żewġ aggravji insostenn tal-appell tagħha kontra s-sentenza tal-Qorti Ġenerali. Skont l-ewwel aggravju, il-Qorti Ġenerali ddeċidiet ir-rikors ta’ Agrofert mingħajr ma ħadet inkunsiderazzjoni ċerti dispożizzjonijiet tar-Regolament dwar il-konċentrazzjonijiet. It-tieni aggravju huwa bbażat fuq interpretazzjoni żbaljata tal-Artikolu 4(2) u (3) tar-Regolament Nru 1049/2001, jiġifieri dispożizzjonijiet li jistabbilixxu l-eċċezzjonijiet li jistgħu jiġu invokati kontra t-talbiet ta’ aċċess għad-dokumenti. Konsegwentement, il-Kummissjoni qed titlob lill-Qorti tal-Ġustizzja biex tannulla s-sentenza appellata u biex tagħti deċiżjoni definittiva dwar il-kwistjonijiet li huma s-suġġett ta’ dan l-appell, filwaqt li tikkundanna lil Agrofert għall-ispejjeż.
17. Il-Kummissjoni sostniet quddiem il-Qorti Ġenerali li l-eċċezzjonijiet differenti previsti fl-Artikolu 4 tar-Regolament Nru 1049/2001 kienu applikabbli għall-gruppi ta’ dokumenti mitluba minn Agrofert li ġejjin:
– Dokumenti skambjati bejn il-Kummissjoni, il-partijiet li intervjenew fil-proċedura ta’ konċentrazzjoni u terzi. Fir-rigward tagħhom japplikaw l-eċċezzjonijiet previsti fl-ewwel u fit-tielet inċiżi tal-Artikolu 4(2) tar-Regolament Nru 1049/2001, billi l-iżvelar tagħhom jista’ “jdgħajjef il-ħarsien ta’ […] interessi kummerċjali ta’ persuna naturali jew legali, inkluża l-proprjetà intellettwali, [u] l-iskop ta’ ispezzjonijiet, invesitgazzjoni u verifiki”.
– Pariri legali. Skont il-Kummissjoni, għandha tiġi applikata l-eċċezzjoni prevista fit-tieni inċiż tal-Artikolu 4(2) tar-Regolament Nru 1049/2001, billi l-iżvelar tagħhom jinvolvi riskju għall-protezzjoni tal-“pariri legali”.
– Dokumenti interni tal-Kummissjoni, li jaqgħu taħt l-eċċezzjoni tal-Artikolu 4(3) tar-Regolament Nru 1049/2001, li teskludi l-aċċess għal dokumenti ta’ dan it-tip (6).
18. Il-Qorti Ġenerali bbażat ruħha fuq l-idea li, bil-kontra ta’ dak li sostniet il-Kummissjoni, huwa indispensabbli li f’kull każ isir eżami speċifiku ta’ kull dokument mitlub. Fl-aħħar mill-aħħar, hija din, il-kwistjoni tabilħaqq sostantiva, peress li, minn dan il-lat, il-Qorti Ġenerali tammetti li r-raġunijiet użati mill-Kummissjoni jistgħu jiġu invokati każ b’każ biex jiġi rrifjutat l-aċċess għal kull dokument (li kien effettivament eżaminat).
19. Il-Kummissjoni tikkunsidra li, fiċ-ċirkustanzi ta’ dan il-każ, il-Qorti Ġenerali ma interpretatx korrettement ċerti eċezzjonijiet previsti fl-Artikolu 4(2) u (3) tar-Regolament Nru 1049/2001. B’mod partikolari, dan japplika għal dawk li jimpedixxu l-aċċess għal dokument “meta l-iżvelar tiegħu jista’ jdgħajjef il-ħarsien ta’ […] interessi kummerċjali ta’ persuna naturali jew legali […], proċedimenti fil-qrati u pariri legali [u] l-iskop ta’ ispezzjonijiet, invesitgazzjoni u verifiki, jekk ma’ jkunx hemm interess pubbliku akbar fl-iżvelar tiegħu” [Artikolu 4(2)]. Barra minn hekk, dan huwa l-każ ta’ dawk li jimpedixxu l-aċċess għal dokument “miktub minn instituzzjoni għall-użu intern jew irċevut minn instituzzjoni, dwar kwistjoni fejn id-deċiżjoni ma ttiħditx mill-istituzzjoni […] [jew dan ikun dokument li jkun fih opinjonijiet għall-użu intern bħala parti minn deliberazzjonijiet u konsultazzjonijiet preliminari, anki jekk id-deċiżjoni tkun diġà ttieħdet] jekk l-iżvelar tad-dokument serjament idgħajjef il-proċess tat-teħid ta’ deċiżjonijiet ta’ l-istituzzjoni, jekk m’hemmx interess pubbliku akbar fl-iżvelar tiegħu” [Artikolu 4(3)].
IV – Il-proċedura quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja
20. Agrofert iddefendiet il-fondatezza tas-sentenza appellata, sostnuta fl-evalwazzjoni tagħha mir-Renju tal-Isvezja, li l-gvern tiegħu enfasizza li l-eżistenza ta’ regoli differenti f’għadd ta’ regolamenti speċifiċi fil-qasam tal-aċċess ma jistax jimplika li dawn jikkostitwixxu eċċezzjonijiet li jipprevalu fuq dawk li huma speċifikatament previsti fir-Regolament Nru 1049/2001, li inkella jispiċċaw mingħajr sustanza. Bl-istess mod, ir-Renju tad-Danimarka waqt is-seduta afferma li, billi t-trasparenza hija l-prinċipju ġenerali, anki jekk wieħed jammetti ċerti eċċezzjonijiet, dawn fl-ebda każ ma jistgħu jiġu applikati kollha f’ċerti oqsma, biex b’hekk dawn tal-aħħar jiġu totalment esklużi mill-applikazzjoni tal-imsemmi prinċipju.
21. Min-naħa tagħha, PKN Orlen issostni l-appell tal-Kummissjoni, filwaqt li tafferma li l-kooperazzjoni tagħha fil-kuntest tal-proċedura ta’ konċentrazzjoni hija bbażata fuq il-fiduċja fil-kunfidenzjalità tad-dokumenti prodotti, abbażi tar-Regolament Nru 139/2004.
22. Matul is-seduta tat-8 ta’ Settembru 2011, li fiha pparteċipaw ir-rappreżentanti ta’ Agrofert, ta’ PKN Orlen, tar-Renju tad-Danimarka, tar-Renju tal-Isvezja u tal-Kummissjoni, essenzjalment ġew irripetuti l-argumenti li nġabru fil-qosor iktar ’il fuq.
V – Evalwazzjoni
A – Osservazzjoni preliminari
23. Qabel xejn għandu jitfakkar li d-deċiżjoni inizjali tal-Kummissjoni, li permezz tagħha ġie awtorizzat, skont ir-Regolament dwar il-konċentrazzjonijiet, it-teħid ta’ kontroll ta’ Unipetrol mill-kumpannija PKN Orlen, ittieħdet mingħajr ma Agrofert, azzjonista minoritarja ta’ Unipetrol, ipprovat tipparteċipa bħala parti kkonċernata fil-proċedura ta’ kontroll tal-konċentrazzjoni. Kif jirriżulta mill-fatti li ġew deskritti fl-ewwel istanza, Agrofert, wara li ngħalqet il-proċedura ta’ awtorizzazzjoni, ippruvat ikollha aċċess għal ċerti dokumenti tal-imsemmija proċedura sabiex tużahom fi proċedura ta’ arbitraġġ prevista kontra PKN Orlen fuq il-livell nazzjonali, sabiex tiġġustifika talba għal sanzjonijiet kuntrattwali billi invokat preżunta kompetizzjoni żleali fir-Repubblika Ċeka. Madankollu, xejn minn dan ma jagħti lok biex is-suġġett tal-kawża mill-aċċess ġenerali għal dokumenti tal-Unjoni jiġi spustat lejn il-qasam tal-proċeduri ta’ kontroll tal-konċentrazzjonijiet tal-impriżi.
24. Konsegwentement, b’differenza għall-kawżi Il‑Kummissjoni vs Technische Glaswerk Ilmenau, iċċitata iktar ’il fuq, u L‑Isvezja vs MyTravel u Il‑Kummissjoni (7), hawnhekk min qed jitlob id-dokumenti rrifjutati mill-Kummissjoni hija “terza” li l-interess tagħha ma huwiex, bħal fl-ewwel kawża, fil-kwalifika ta’ għajnuna mill-Istat li tikkonċernaha u lanqas, bħal fit-tieni, fit-tip ta’ konċentrazzjoni li kienet is-suġġett tal-eżami tal-Kummissjoni. Fil-fatt, Agrofert mhux qed tipprova jkollha aċċess għad-dokumenti biex tikkontesta r-regolarità tal-proċedura ta’ konċentrazzjoni jew ir-riżultat tagħha, iżda biss biex tagħti bidu għal proċedura għalkollox distinta kontra PKN Orlen.
25. Dan ifisser li l-interess ta’ Agrofert għal “wara l-kwinti” tal-proċedura ta’ konċentrazzjoni, fis-sens strett tat-terminu, huwa biss anċillari meta pparagunat mal-qalba tal-interess primarju tagħha, jiġifieri l-aġir kummerċjali ta’ PKN Orlen.
26. Konsegwentement, din il-kważa hija fuq kollox kawża li iktar tikkonċerna t-trasparenza milli l-konċentrazzjonijiet; din hija r-raġuni għaliex Agrofert, li qed tippretendi li jkollha aċċess għad-dokumenti mhux fil-kwalità tagħha ta’ parti kkonċernata fi proċedura ta’ konċentrazzjoni iżda bħala persuna awtorizzata biex tagħmel dan abbażi tar-Regolament Nru 1049/2001, qed tinvoka l-ewwel nett l-imsemmi regolament. Huwa għalhekk fid-dawl tar-Regolament Nru 1049/2001 li għandha ssir it-tfittxija prinċipali għas-soluzzjoni tal-kawża.
27. Fid-dawl ta’ dak kollu li ngħad iktar ’il fuq, biħsiebni nibda l-eżami tal-appell bit-tieni u l-aħħar aggravju.
B – It-tieni aggravju: l-interpretazzjoni allegatament żbaljata tal-Artikolu 4(2) u (3) tar-Regolament Nru 1049/2001
28. Skont il-premessa 4 tar-Regolament Nru 1049/2001 “[l]-iskop ta’ dan ir-Regolament huwa li jagħti l-akbar effett possibbli lid-dritt ta’ l-aċċess pubbliku għad-dokumenti u li jistipula l-prinċipji ġenerali u l-limiti fuq dan l-aċċess skond l-Artikolu 255(2) tat-Trattat tal-KE” (8). B’hekk, kif jiġi affermat fil-premessa 1 tar-Regolament, il-ħsieb huwa li jingħata effett lill-intenzjoni, iddikjarata fl-Artikolu 1 TUE, li jiġi stabbilit “stadju ġdid fil-proċess tal-ħluq ta’ għaqda dejjem eqreb fost il-popli ta’ l-Ewropa, fejn id-deċiżjonijiet jittieħdu bl-aktar mod miftuħ, u l-eqreb liċ-ċittadin, possibbli” (9).
29. Dan il-“prinċipju ta’ trasparenza”, skont it-termini tal-premessa 2 tal-imsemmi regolament, “[j]għin liċ-ċittadin jieħu sehem fil-proċess tat-teħid ta’ deċiżjonijiet b’mod aktar mill-qrib, u jiggarantixxi li l-amministrazzjoni tgawdi aktar leġittimità u tkun aktar effettiva u kontabbli liċ-ċittadin f’sistema demokratika”. Fl-aħħar nett, it-trasparenza “[i]ssaħħaħ il-prinċipji tad-demokrazija u r-rispett lejn id-drittijiet fundamentali, kif stabbilit fl-Artikolu 6 tat-Trattat ta’ l-UE u fil-Karta tad-Drittijiet Fundamentali ta’ l-Unjoni Ewropea” (10).
30. L-għan tal-prinċipju mfittex mir-Regolament Nru 1049/2001 ta lok għal dispożizzjonijiet regolamentari speċifiċi. B’hekk, l-Artikolu 2(1) jirrikonoxxi lil “[k]ull ċittadin ta’ l-Unjoni, […] dritt ta’ aċċess għad-dokumenti ta’ l-istituzzjonijiet, bla ħsara għall-prinċipji, kondizzjonijiet u limiti stipulati f’dan ir-Regolament”, li skont l-Artikolu 2(3) “jgħodd lil kull dokument miżmum minn istituzzjoni, jiġifieri, dokumenti miktuba minnha jew li rċiviet u fil-pussess tagħha, f’kull qasam ta’ attività ta’ l-Unjoni Ewropea”.
31. Minkejja li l-aċċess huwa l-prinċipju ġenerali, ir-Regolament Nru 1049/2001 jelenka l-każijiet li jikkostitwixxu, skont l-ispirtu tar-regola, l-uniċi eċċezzjonijiet possibbli. Fil-fatt, sa fejn dan ir-regolament għandu l-għan li “jfisser il-prinċipji, kondizzjonijiet u limiti minħabba raġunijiet ta’ interess pubbliku jew privat, li jirregolaw l-aċċess pubbliku għad-dokumenti” tal-istituzzjonijiet tal-Unjoni [Artikolu 1(a)], huwa jistabbilixxi espressament, fl-Artikolu 4 tiegħu, l-eċċezzjonijiet li jistgħu jiġu invokati kontra dan id-dritt, li fil-prinċipju għandu applikazzjoni ġenerali.
32. Huwa suffiċjenti li jiġi eżaminat il-kontenut ta’ dawn l-eċċezzjonijiet sabiex jiġi kkonstatat li dawn huma ispirati minn għadd ta’ kunsiderazzjonijiet. Uħud minnhom huma direttament marbuta ma’ ċerti drittijiet fundamentali [il-privatezza u l-integrità tal-individwu, Artikolu 4(1)(b)] li issa saru parti mill-Karta. Inċidentalment, dan għandu l-effett li l-kriterji ta’ interpretazzjoni bbażati fuq regola/eċċezzjoni dinamika diffiċilment jiġu applikati fir-rigward tagħhom. Bil-kontra, eżattament minħabba li dawk li għandhom jikkostitwixxi l-eċċezzjonijiet fl-aħħar mill-aħħar huma l-kundizzjonijiet ta’ aċċess previsti minn regolament li, bħal dak dwar il-konċentrazzjonijiet, jippermetti li l-Kummissjoni tikseb dokumenti ferm sensittivi għad-drittijiet u għall-interessi tal-impriżi, l-interpretazzjoni ta’ dawn il-kundizzjonijiet ma tistax tagħti lok għal interpretazzjoni stretta iżda għandha tkun wiesgħa biżżejjed għal protezzjoni adegwata ta’ dawn id-drittijiet u ta’ dawn l-interessi.
33. F’każijiet oħrajn (kwistjonijiet militari, relazzjonijiet internazzjonali, politika finanzjarja [Artikolu 4(1)(a)], l-eċċezzjonijiet jikkorrispondu għal interessi strateġiċi vitali jew, fi kwalunkwe każ, bla ebda dubju importanti għall-ħajja tal-komunità politika. L-ebda wieħed mill-każijiet imsemmija sa issa ma huwa involut f’dan il-każ.
34. F’każijiet oħrajn, l-eċċezzjonijiet iwieġbu għal għanijiet li għandhom interess ikkwalifikat għall-Unjoni, pereżempju l-garanzija li jitwettqu attivitajiet ta’ spezzjoni.
35. Fl-aħħar nett, fir-rigward ta’ dak li huwa partikolarment interessanti f’dan il-każ, l-eċċezzjonijiet jolqtu l-protezzjoni tal-interessi kummerċjali [Artikolu 4(2)]. Fil-fehma tiegħi, l-iktar eċċezzjoni importanti invokata f’dan il-każ hija dik li tikkonċerna l-protezzjoni tal-imsemmija interessi, li, barra minn hekk, il-Qorti tal-Ġustizzja għad ma kellhiex okkażjoni li tagħmel osservazzjonijiet dwarha b’mod dettaljat. Din hija r-raġuni għaliex dawn il-konklużjonijiet għandhom ikunu kkonċentrati fuq din l-eċċezzjoni.
36. Konsegwentement, biħsiebni neżamina b’mod separat l-eċċezzjoni bbażata fuq il-protezzjoni tal-interessi kummerċjali.
1. L-eċċezzjoni bbażata fuq il-protezzjoni tal-interessi kummerċjali fil-każ ta’ dokumenti miksuba mingħand impriżi fil-kuntest ta’ proċedura ta’ kontroll tal-konċentrazzjonijiet
37. Qabel xejn, għandu jingħad li l-interessi kummerċjali diġà huma suġġetti għal protezzjoni ftit imsaħħa fir-Regolament Nru 1049/2001, sa fejn, minbarra li dan isemmihom biex jilleġittima r-rifjut eventwali ta’ aċċess għal dokument [Artikolu 4(2)], huwa jipprevedi li b’mod eċċezzjonali l-protezzjoni ta’ dawn l-interessi tista’ tiġi estiża lil hinn mill-perijodu ta’ 30 sena ffissat fl-Artikolu 4(7) tar-Regolament (11).
38. Madankollu, għandu jiġi osservat mill-ewwel, għall-finijiet ta’ din il-kawża, li l-eċċezzjoni bbażata fuq l-għan ta’ protezzjoni tal-interessi kummerċjali tikseb ukoll karatteristiċi partikolari meta jkunu involuti dokumenti miksuba mingħand impriżi fil-kuntest u fl-okkażjoni ta’ proċedura ta’ kontroll preventiv (awtorizzazzjoni) ta’ konċentrazzjonijiet ta’ impriżi. F’dan is-sens, għandu jiġi affermat li dan il-fatt jikkaratterizza b’mod determinati l-eċċezzjoni inkwistjoni. Fi kliem ieħor, il-mod li bih ir-Regolament dwar il-konċentrazzjonijiet indirizza dak l-intervent tal-Kummissjoni sar għodda ta’ interpretazzjoni indispensabbli biex tiġi interpretata korrettement il-portata tal-eċċezzjoni prevista mir-Regolament Nru 1049/2001. Konsegwentement, issa għandhom jiġu indirizzati kemm is-sens ta’ din il-kompetenza tal-Kummissjoni kif ukoll is-setgħat mogħtija lilha għal dan ir-rigward, u, fl-aħħar nett, anki l-garanziji li, għall-persuni suġġetti għall-imsemmija setgħat, jirriżultaw b’mod inevitabbli mill-eżerċizzju tajjeb tagħhom.
a) Is-sens tal-kompetenza mogħtija lill-Kummissjoni fil-proċedura ta’ konċentrazzjoni
39. L-ewwel nett, fir-rigward tas-sens ta’ din il-kompetenza, ibbażata fuq il-bażi legali tal-Artikolu 103 TFUE attwali, ir-Regolament dwar il-konċentrazzjonijiet għandu qabel kollox l-għan li jistabbilixxi “strument legali speċifiku li jippermetti li jsir kontroll effettiv tal-konċentrazzjonijiet kollha skond l-effett tagħhom fuq l-istruttura tal-kompetizzjoni fil-Komunità. Dan l-istrument għandu jkun l-uniku strument li japplika għal dawn il-konċentrazzjonijiet” (premessa 6).
40. Huwa mifhum li, fihom infushom, ir-ristrutturazzjonijiet tal-impriżi “għandh[om jintlaqgħu] tajjeb sakemm il-konċentrazzjonijiet ikunu skond il-ħtiġiet ta’ kompetizzjoni dinamika u jkunu kapaċi jżidu l-kompetittività ta’ l-industrija Ewropea, jtejbu l-kundizzjonijiet ta’ l-iżvilupp u jgħollu l-livell tal-għajxien fil-Komunità” (premessa 4).
41. B’hekk, din hija biss kwistjoni li “jkun assigurat li l-proċess ta’ riorganizzazzjoni ma jwassalx għal ħsara fil-kompetizzjoni li ddum tinħass”, li timponi l-obbligu li jiġu rregolati l-“konċentrazzjonijiet li jistgħu jfixklu b’mod sinifikanti l-kompetizzjoni effettiva fis-suq komuni jew f’parti sostanzjali minnu” (premessa 5).
42. Konsegwentement, il-kontroll li jippermetti li jkun żgurat dan ir-riżultat għandu jkun wieħed selettiv, fis-sens li, filwaqt li jiggarantixxi kompetizzjoni effettiva fid-dawl ta’ konċentrazzjonijiet li jista’ jkollhom effett ħażin fuqha, madankollu ma jiskoraġġixxix lil dawk li jippromwovuha. Fl-aħħar nett, l-għan previst huwa biss li jimpedixxi l-konċentrazzjonijiet mhux kompatibbli mas-suq komuni (Artikolu 2 tar-Regolament Nru 139/2004) (12).
b) Is-setgħat ta’ spezzjoni tal-Kummissjoni fil-proċedura ta’ konċentrazzjoni
43. It-tieni nett, fir-rigward tas-setgħat tal-Kummissjoni, l-imsemmi kontroll jista’ jsir biss jekk il-Kummissjoni tingħata setgħat kbar li permezz tagħhom tkun tista’ tikseb informazzjoni mingħand l-impriżi u twettaq attivijitajiet ta’ spezzjoni (premessi 34 u 38). Għaldaqstant, għandu jkun żgurat ukoll li l-eżerċizzju tagħhom ma jissarrafx f’kontroll inċiżiv li jista’ jiskoraġġixxi konċentrazzjonijiet li jista’ jirriżulta li jippromwovu d-dinamiżmu tal-kompetizzjoni.
44. L-eżerċizzju tas-setgħat mogħtija lill-Kummissjoni bl-ebda mod ma jeludi l-prinċipju ta’ trasparenza, li abbażi tiegħu “id-deċiżjonijiet kollha tal-Kummissjoni li ma humiex ta’ natura purament proċedurali għandhom ikunu reklamati b’mod wiesgha” (premessa 42). Madankollu, filwaqt li jiġi rikonoxxut li għandu jkun żgurat li jiġu protetti “[i]d-drittijiet għal difiża ta’ l-impriżi konċernati, b’mod partikolari, id-dritt għall-aċċess għall-atti tal-proċedura”, l-istess premessa 42 tenfasizza li “huwa essenzjali li jkunu protetti sigrieti tan-negozju” u li “għandha tkun protetta l-konfidenzjalità ta’ l-informazzjoni skambjata fin-network [(13)] u ma’ l-awtoritajiet kompetenti ta’ pajjiżi terzi”.
45. Abbażi ta’ dawn il-prinċipji ġenerali, ir-Regolament dwar il-konċentrazzjonijiet jipprevedi sistema ta’ kontroll tal-konċentrazzjonijiet fejn il-Kummissjoni għandha tevalwa l-konċentrazzjonijiet kollha li jkollhom dimensjoni Komunitarja “bil-għan li jkun stabbilit jekk humiex kompatibbli mas-suq komuni jew le” [Artikolu 2(1)], filwaqt li f’dan ir-rigward jittieħdu inkunsiderazzjoni “(a) il-bżonn li tinżamm u li tkun żviluppata kompetizzjoni effettiva fis-suq komuni, u dan minħabba, fost l-oħrajn, l-istruttura ta’ l-iswieq konċernati u l-kompetizzjoni attwali u potenzjali minn impriżi li qegħdin fil-jew barra mill-Komunità” kif ukoll “(b) il-pożizzjoni ta’ l-impriżi konċernati fis-suq u s-saħħa ekonomika u finanzjarja tagħhom, l-alternattivi disponibbli għall-fornituri u għall-konsumaturi, l-aċċess li għandhom għal provisti jew swieq, xi barrieri legali jew barrieri oħra li jfixklu d-dħul fis-suq, tendenzi fil-provista u fit-talba għall-merkanzija u għas-servizzi relevanti, l-interessi tal-konsumaturi — kemm dawk intermedjarji u kif ukoll dawk finali — u l-iżvilupp ta’ progress tekniku u ekonomiku sakemm dan ikun fl-interess tal-konsumaturi u ma jkunx ta’ tfixkil għall-kompetizzjoni” [Artikolu 2(1)].
46. Bil-għan li titwettaq din l-evalwazzjoni, li hija determinanti għad-dikjarazzjoni ta’ kompatibbiltà tal-konċentrazzjoni mas-suq komuni, il-Kummissjoni tista’ titlob lill-persuni, lill-impriżi u lill-assoċjazzjonijiet tal-impriżi kkonċernati “l-informazzjoni kollha meħtieġa” [Artikolu 11(1)] u tista’ titlob lill-awtoritajiet kompetenti tal-Istati Membri sabiex iwettqu l-“ispezzjonijiet li l-Kummissjoni tqis bħala neċessarji” [Artikolu 12(1)] jew twettaqhom hija stess, fejn fl-Artikolu 13(2) tar-Regolament dwar il-konċentrazzjonijiet jiġi ppreċiżat li l-uffiċjali tagħha “għandu jkollhom is-setgħa: […] (b) li jeżaminaw il-kotba u reġistri oħra marbuta man-negozju […];(ċ) li jieħdu jew jiksbu f’kull forma, kopji ta’ jew partijiet minn dawn il-kotba jew reġistri; […] [u] (e) li jistaqsu kull rappreżentant jew membru tal-persunal ta’ l-impriża jew ta’ l-assoċjazzjoni ta’ impriżi dwar spjegazzjoni ta’ fatti jew dokumenti marbuta mas-suġġett u l-iskop ta’ l-ispezzjoni u li jżommu rekord tat-tweġibiet”.
47. Sabiex tkun żgurata l-kooperazzjoni tal-impriżi mal-Kummissjoni, l-Artikoli 14 u 15 tar-Regolament dwar il-konċentrazzjonijiet jipprevedu li jiġu imposti multi u pagamenti ta’ penalità fuq dawk li jirrifjutaw li jissottomettu rwieħhom għal spezzjoni jew li jagħtu informazzjoni jew fuq dawk li jagħtu informazzjoni ineżatta jew żnaturata.
c) Il-garanziji fir-rigward tal-eżerċizzju tas-setgħat ta’ spezzjoni
48. Is-setgħat mogħtija lill-Kummissjoni, deskritti iktar ’il fuq, jikkostitwixxu, kif jista’ jiġi faċilment osservat, grupp ta’ setgħat li jistgħu jiġu kkwalifikati bħala eċċessivi, li jqiegħdu lill-impriżi kkonċernati f’sitwazzjoni ferm delikata minħabba li huma jkunu esposti b’mod miftuħ għal attivitajiet ta’ spezzjoni li jikkonċernaw id-dettalji tal-ġestjoni tagħhom li huma ma jistgħux jeludu mingħajr ma jkollhom jinkorru fi problemi kbar. Għandu jiġi enfasizzat f’dan ir-rigward, kif tgħid il-Kummissjoni li, b’differenza għal dak li jiġri fil-proċeduri ta’ sejħiet għal offerti, fil-każijiet ta’ konċentrazzjonijiet, l-impriżi kkonċernati ma humiex liberi li jagħżlu jekk jissottomettux irwieħhom jew le għall-proċeduri stabbiliti u li anzi huma jistgħu jkunu obbligati jagħmlu dan anki kontra r-rieda tagħhom.
49. Għandu jingħad ukoll li, bil-kontra ta’ dak li jiġri f’każ ta’ kontroll repressiv tal-akkordji, din hija proċedura ta’ kontroll preventiv, li b’hekk issir mingħajr ma tkun ibbażata fuq preżunt aġir illegali preċedenti.
50. Setgħat ta’ spezzjoni b’tali portata u b’tali konsegwenzi jistgħu jkunu aċċettabbli biss sa fejn huma jkunu neċessarji sabiex jintlaħaq l-għan leġittimu li jkollha l-Kummissjoni. Din hija r-raġuni għaliex l-informazzjoni miġbura mingħand l-impriżi għandha tkun tista’ tintuża biss għal evalwazzjoni adegwata tal-konċentrazzjoni eżaminata, bl-għan aħħari tal-evalwazzjoni jkun biss li jiġi ddeterminat jekk il-konċentrazzjoni hijiex kompatibbli jew le mas-suq komuni. Ir-rabta bejn l-informazzjoni miġbura, minn naħa, u l-għan li l-kisba tiegħu tiġġustifika l-obbligu impost fuq l-impriżi li jagħtu l-informazzjoni kollha mitluba, min-naħa l-oħra, għandha tkun rabta indissolubbli. Inkella dan jissarraf fl-impożizzjoni fuq l-impriżi ta’ obbligu ta’ trasparenza li jista’ ma jkunx kompatibbli mas-sopravvivenza tagħhom anki meta huma jkunu qed iwettqu l-attività ekonomika inkwistjoni, mingħajr ma jiġi eskluż li dan jista’ jkollu effetti negattivi fil-qasam tal-privatezza, sa fejn dan il-kunċett huwa applikabbli għall-attivitajiet kummerċjali ta’ persuni ġuridiċi skont il-ġurisprudenza dwar l-Artikolu 8 tal-Konvenzjoni Ewropea għall-Protezzjoni tad-Drittijiet tal-Bniedem u tal-Libertajiet Fundamentali (KEDB) (14).
51. Din hija, u ma tistax tkun altrimenti, il-pożizzjoni tar-Regolament dwar il-konċentrazzjonijiet, li l-Artikolu 17(1) tiegħu jipprevedi li “[i]nformazzjoni miksuba b’riżultat ta’ l-applikazzjoni ta’ dan ir-Regolament għandha tintuża biss għall-iskopijiet tat-talba [għal informazzjoni], investigazzjoni jew seduta relevanti”.
52. L-Artikolu 17(2) tal-istess regolament jipprevedi li “[m]ingħajr preġudizzju għall-Artikolu 4(3), l-Artikoli 18 u 20, il-Kummissjoni u l-awtoritajiet kompetenti ta’ l-Istati membri, l-uffiċjali tagħhom u impjegati oħra u persuni oħra li jaħdmu taħt is-sorveljanza ta’ dawn l-awtoritajiet, kif ukoll uffiċjali u impjegati ta’ awtoritajiet oħra ta’ l-Istati Membri ma għandhomx jiżvelaw informazzjoni ta’ kwalità koperta mill-obbligu ta’ segretezza professjonali li jkunu kisbu permezz ta’ l-applikazzjoni ta’ dan ir-Regolament”, u dan, skont l-Artikolu 17(3), “ma [għandux ifixkel] l-pubblikazzjoni ta’ informazzjoni ġenerali jew ta’ stħarriġ li ma fihomx informazzjoni marbuta ma’ impriżi jew assoċjazzjonijiet ta’ impriżi partikolari”.
53. Konsegwentement, l-informazzjoni miksuba mill-Kummissjoni hija strettament marbuta mal-finijiet tal-evalwazzjoni tal-konċentrazzjoni tal-impriżi u hija suġġetta għal prinċipju ta’ riżerva fl-iżvelar tagħhom.
54. Fil-fatt, nikkunsidra li d-dispożizzjoni tal-Artikolu 17(1) tar-Regolament dwar il-konċentrazzjonijiet tista’, sa ċertu punt, tiġi kkunsidrata bħala żejda peress li l-istess projbizzjoni tal-użu ħażin tal-poter diġà hija suffiċjenti fiha nfisha biex jiġi kkunsidrat li l-informazzjoni miġbura b’dan il-mod tista’ tintuża biss għall-għan li tiġġustifikaha, mingħajr ma tkun tista’ tiġi ddevjata għal finijiet oħrajn (15). Min-naħa l-oħra, il-kunċett ta’ interċettazzjoni legali tal-komunikazzjonijiet fil-kuntest tal-prosekuzzjoni ta’ reat partikolari hawnhekk tista’ tkun ferm ta’ għajnuna.
55. Fid-dawl ta’ dak kollu li ngħad iktar ’il fuq, diġà tista’ tingħata tweġiba għall-oġġezzjonijiet tal-Kummissjoni dwar l-iżball li allegatament wettqet il-Qorti Ġenerali meta talbet ġustifikazzjoni individwali għar-rifjut li jingħata aċċess għal kull dokument li l-iżvelar tagħhom jista’ jippreġudika l-interessi kummerċjali ta’ PKN Orlen.
2. Il-ġustifikazzjoni tal-eċċezzjoni bbażata fuq il-protezzjoni tal-interessi kummerċjali
56. Mill-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja fil-qasam li huwa rilevanti għal dan il-każ jirriżulta li diġà teżisti duttrina dwar l-eċċezzjonijiet għad-dritt ta’ aċċess u dwar ġustifikazzjoni adegwata għalihom (16).
57. Hawnhekk għandha tiġi enfasizzata, l-ewwel nett, il-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja li abbażi tagħha huma ammessi xi preżunzjonijiet ġenerali għal ċerti kategoriji ta’ dokumenti (17), preċiżament għad-dokumenti li fir-rigward tagħhom, minħabba l-proċedura li jkunu parti minnha, teżisti sistema speċifika ta’ aċċessibbiltà. L-eżistenza ta’ tali sistema tippermetti li jiġi preżunt li, fil-prinċipju, l-iżvelar ta’ dawn id-dokumenti jista’ jippreġudika l-għan tal-proċedura. B’mod partikolari, il-Qorti tal-Ġustizzja ddikjarat, fil-punti 55 sa 61 tas-sentenza Il‑Kummissjoni vs Technische Glaswerk Ilmenau, iċċitata iktar ’il fuq, li preżunzjoni ġenerali ta’ din ix-xorta tista’ tirriżulta mil-leġiżlazzjoni dwar il-proċeduri ta’ verifika tal-għajnuna mill-Istat (18).
58. Fil-fatt, peress li l-imsemmija leġiżlazzjoni tirrikonoxxi d-dritt ta’ konsultazzjoni tad-dokumenti tal-fajl amministrattiv biss lill-Istat Membru responsabbli tal-għoti tal-għajnuna, il-Qorti tal-Ġustizzja kkonkludiet li din iċ-ċirkustanza għandha tittieħed inkunsiderazzjoni “għall-finijiet tal-interpretazzjoni tal-eċċezzjoni prevista fit-tielet inċiż tal-Artikolu 4(2) tar-Regolament Nru 1049/2001”, għaliex jekk persuni oħrajn interessati għajr l-Istat Membru “kienu fil-pożizzjoni li jiksbu l-aċċess, fuq il-bażi tar-Regolament Nru 1049/2001, għad-dokumenti tal-fajl amministrattiv tal-Kummissjoni, is-sistema ta’ verifika tal-għajnuna tal-Istat kienet titqiegħed fid-diskussjoni” (19).
59. Preżunzjoni ġenerali tal-istess tip ġiet ammessa wkoll — abbażi tal-istess sisien u bl-istess konsegwenzi għall-finijiet ta’ interpretazzjoni tar-Regolament Nru 1049/2001— fir-rigward tan-noti prodotti quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja fil-kuntest ta’ proċeduri ġudizzjarji (20).
60. Din fl-ebda każ ma hija preżunzjoni inkonfutabbli peress li “[d]in il-preżunzjoni ġenerali ma teskludix id-dritt [tal]-persuni interessati” (jiġifieri dawk li ma għandhomx dritt ta’ aċċess għad-dokumenti fil-proċedura ta’ kontroll) “li juru li dokument speċifiku […] ma huwiex kopert minn din il-preżunzjoni jew li jeżisti interess pubbliku ogħla li jiġġustifika l-iżvelar tad-dokument imsemmi” (21).
61. Konsegwentement, il-preżunzjoni ma teskludix, qabel xejn, l-aċċess għad-dokument imsemmi mill-imsemmija preżunzjoni. Hija sempliċement tippermetti li l-istituzzjoni tirrifjuta l-aċċess minħabba raġunijiet ta’ prinċipju li jirriżultaw mill-eżistenza ta’ sistema partikolari għat-tip ta’ dokument ikkonċernat. Barra minn hekk, hija tgħolli l-livell ta’ motivazzjoni mitlub għat-talba għal aċċess, li neċessarjament ikollha tkun ibbażata fuq interess pubbliku ikbar u mhux biss fuq sempliċi interess privat.
62. Ikun xi jkun il-każ, l-eżami ta’ dokument sabiex ikun iddeterminat jekk jaqax taħt il-kategorija li tibbenefika mill-preżunzjoni jeħtieġ ukoll motivazzjoni speċifika. Skont il-Qorti tal-Ġustizzja, hija l-istituzzjoni li “għand[ha] l-obbligu li [t]ivverifika f’kull każ jekk il-kunsiderazzjonijiet ta’ ordni ġenerali normalment applikabbli għal tip ta’ dokumenti partikolari hum[iex] effettivament applikabbli għal dokument partikolari li [t]kun intal[bet] [t]iżvela” (22), jiġifieri jekk dan id-dokument jaqax effettivament fil-kategorija ġenerali tad-dokumenti li fir-rigward tagħhom teżisti din il-preżunzjoni ġenerali u b’hekk, sa fejn huwa rilevanti f’dan il-każ, jekk dan ikunx dokument li jagħmel parti minn fajl li fir-rigward tiegħu jeżistu regoli speċifiċi ta’ aċċess abbażi ta’ regolamenti speċifiċi.
63. Fil-fehma tiegħi, din il-ġurisprudenza tista’ tiġi trasposta perfettement għall-eċċezzjoni dwar il-protezzjoni tal-interessi kummerċjali, fi kwalunkwe każ fil-każ konkret ta’ dokumenti prodotti fi proċeduri ta’ konċentrazzjoni (23).
64. Bħal fil-każ tar-Regolament Nru 659/1999 għall-għajnuna mill-Istat, għall-konċentrazzjonijiet tal-impriżi r-Regolament Nru 139/2004 jistabbilixxi proċedura amministrattiva ta’ kontroll flimkien ma’ għan fundamentali għall-Unjoni, jiġifieri li tiġi ggarantita l-kompetizzjoni fis-suq intern.
65. Iż-żewġ regolamenti huma legalment ibbażati fuq il-Kapitolu 1 (“Regoli li jirregolaw il-kompetizzjoni”) tat-Titolu VII (“Regoli komuni fuq il-kompetizzjoni, fuq it-tassazzjoni u l-approssimazzjoni tal-liġijiet”) tat-Tielet Parti tat-TFUE, li jenfasizza l-fatt li huma għandhom intenzjoni komuni, kondiviża mir-Regolament Nru 1/2003 (24), jiġifieri li jagħmlu possibbli li jintlaħaq wieħed mill-għanijiet li fuqu hija bbażata l-eżistenza tal-Unjoni, peress li ma għandux jintesa li l-Unjoni hija bbażata fuq il-valuri stabbiliti fl-Artikolu 2 TUE, iżda hija wkoll marbuta bl-għanijiet u bl-objettivi elenkati fl-Artikolu 3 TUE, li fosthom għandu jiġi enfasizzat, sa fejn huwa rilevanti f’dan il-każ, l-istabbiliment ta’ suq intern u l-“iżvilupp sostenibbli ta’ l-Ewropa mibni fuq […] ekonomija soċjali tas-suq kompetittiva ħafna […]” [Artikolu 3(3) TUE]. Sabiex jintlaħqu dawn l-għanijiet, l-Artikolu 3(1)(b) TFUE jagħti lill-Unjoni kompetenza esklużiva għall-“istabbiliment tar-regoli tal-kompetizzjoni meħtieġa għall-funzjonament tas-suq intern”, u huwa preċiżament biex ikun jista’ jkun hemm kontroll effettiv tal-konċentrazzjonijiet mil-lat tal-kompetizzjoni li nħoloq l-istrument legali li jikkostitwixxi r-Regolament dwar il-konċentrazzjonijiet.
66. B’hekk, ir-raġunijiet li, fil-każ tal-għajnuna mill-Istat, jiġġustifikaw li jiġu ssupplimentati l-eċċezzjonijiet previsti fl-Artikolu 4 tar-Regolament Nru 1049/2001 bil-kundizzjonijiet speċifiċi ta’ aċċess għad-dokumenti stabbiliti mir-Regolament Nru 659/1999 huma applikabbli wkoll fir-rigward tar-Regolament dwar il-konċentrazzjonijiet, li l-kundizzjonijiet dwar l-aċċess tiegħu wkoll għandhom iservu sabiex ikun iddeterminat il-kontenut tal-imsemmija dispożizzjoni.
67. Konsegwentement, skont dan l-approċċ, il-protezzjoni tal-interessi kummerċjali bħala bażi tal-eċċezzjoni għall-aċċess prevista mir-Regolament Nru 1049/2001 għandha tiġi interpretata fid-dawl tar-Regolament dwar il-konċentrazzjonijiet, biex b’hekk tiġi ammessa l-preżunzjoni ġenerali li l-iżvelar tad-dokumenti prodotti minn impriża għall-Kummissjoni fil-kuntest ta’ proċedura ta’ konċentrazzjoni jistgħu jippreġudikaw l-interessi kummerċjali tagħha.
68. Din il-preżunzjoni għandha tkun estiża għad-dokumenti kollha prodotti f’din il-proċedura, sa fejn huma jistgħu jinkludu informazzjoni sensittiva mil-lat tal-attività u tal-interessi kummerċjali tal-impriża suġġetta għall-proċedura. Naturalment, dan japplika biss għall-partijiet tad-dokumenti li jissodisfaw din il-kundizzjoni.
69. B’hekk, il-Kummissjoni għandha raġun li ssostni li l-Qorti Ġenerali interpretat b’mod żbaljat l-eċċezzjoni dwar il-protezzjoni tal-interessi kummerċjali.
3. L-eċċezzjonijiet l-oħra
70. L-ewwel nett, fir-rigward tal-iżvelar tal-pariri legali, il-Qorti tal-Ġustizzja ddikjarat li r-Regolament Nru 1049/2001 “jimponi, bħala prinċipju, obbligu ta’ żvelar tal-pariri tas-servizz legali tal-Kunsill dwar proċess leġiżlattiv” (25), anki jekk il-possibbiltà li jiġi rrifjutat l-aċċess għalihom ma huwiex eskluż jekk dawk ikunu pariri li jkollhom “natura partikolarment sensittiva” jew “portata partikolarment wiesgħa li tmur lil hinn mill-kuntest tal-proċess leġiżlattiv inkwistjoni”, f’liema każ “hija l-istituzzjoni kkonċernata li għandha timmotiva r-rifjut b’mod dettaljat” (26).
71. Fir-rigward tal-opinjonijiet mogħtija fil-kuntest ta’ proċeduri amministrattivi, il-Qorti tal-Ġustizzja żammet mal-istess linja tal-kawża L‑Isvezja vs MyTravel u Il‑Kummissjoni, iċċitata iktar ’il fuq, punti 109 sa 119.
72. F’din il-kawża, fejn ingħad li l-qalba tal-kwistjoni mqajma tinsab fil-protezzjoni tal-interessi kummerċjali, dak li huwa determinati ma humiex tant il-forma jew il-klassifikazzjoni legali ta’ kull wieħed mid-dokumenti mitluba, iżda l-fatt li huma jinkludu, materjalment jew sostantivament, informazzjoni importanti mil-lat ta’ dawn l-interessi. Konsegwentement, hija l-Qorti Ġenerali, bħala l-qorti li tiddeċiedi dwar il-fatti, li għandha tiddetermina sa liema punt id-dokumenti amministrattivi prodotti matul il-proċedura ta’ konċentrazzjoni jinkludu informazzjoni sensittiva għall-interessi kummerċjali tal-impriża kkonċernata.
4. Fl-aħħar nett, il-protezzjoni tal-interessi kummerċjali fil-każ partikolari ta’ proċeduri magħluqa
73. Il-fatt li l-proċedura ta’ konċentrazzjoni diġà ngħalqet ibiddel b’xi mod il-konklużjonijiet preċedenti?
74. Fis-sentenza L‑Isvezja vs MyTravel u Il‑Kummissjoni, iċċitata iktar ’il fuq, il-Qorti tal-Ġustizzja tat deċiżjoni dwar l-effett li jista’ jkollu fuq l-eżitu ta’ talba għal aċċess il-fatt li l-proċedura li magħha jkun marbut id-dokument inkwistjoni tkun ġiet konkluża jew ma tkunx ġiet konkluża bl-adozzjoni tad-deċiżjoni korrispondenti. Għall-Qorti tal-Ġustizzja, il-fatt li l-proċedura tkun ġiet fi tmiemha ma jwassalx per se għall-iżvelar tad-dokument, anki jekk ir-rifjut li jingħata aċċess għalih għandu jiġi ġġustifikat b’mod speċifiku (27).
75. Skont din il-pożizzjoni, jista’ jiġi ammess li t-tweġiba għall-mistoqsija li għadha kemm saret għandha tkun fil-pożittiv, anki jekk, fil-fehma tiegħi, dan jista’ biss ikun il-każ għad-dokumenti li l-għan tagħhom huwa preċiżament il-formulazzjoni tad-deċiżjoni li hija s-suġġett tal-proċedura. Ladarba l-proċedura tkun ġiet fi tmiemha, l-aċċess għad-dokumenti li ġew prodotti matulha sabiex tkun tista’ tiġi adottata deċiżjoni finali u definittiva ma jistax, skont id-definizzjoni, iqiegħed f’dubju l-eżitu tal-proċedura u lanqas, konsegwentement, id-deċiżjoni li kkonkludietha. Għaldaqstant, huwa f’din il-perspettiva li għandhom jiġu kkunsidrati l-pariri legali u d-dokumenti interni li l-aċċess għalihom ġie rrifjutat mill-Kummissjoni.
76. Għaldaqstant, fil-fehma tiegħi, l-ipoteżi tal-interessi kummerċjali li l-protezzjoni tagħhom iġġustifikat ir-rifjut ta’ aċċess għad-dokumenti l-oħra mitluba minn Agrofert tikkostitwixxi sfumatura ferm sinjifikattiva.
77. Minħabba n-natura tagħhom stess, id-dokumenti prodotti fil-proċedura jinkludu dejjem informazzjoni dwar il-kundizzjonijiet ta’ attività tal-impriża fil-waqt rilevanti għad-deċiżjoni tal-Kummissjoni dwar il-kompatibbiltà mas-suq komuni tal-konċentrazzjoni eżaminata. Konsegwentement, din hija informazzjoni li fil-prinċipju jeħtieġ li “tixjieħ”, iżda li fi kwalunkwe każ għandha ċerta “attwalità” li l-validità tagħha tista’ ddum iktar minn dik ta’ dokumenti strettament amministrativi jew interni tal-proċedura.
78. Fil-fehma tiegħi, l-estensjoni tan-natura “sensittiva” ta’ dokument tikkostitwixxi element fundamentali tal-istruttura tas-sistema tal-eċċezzjonijiet stabbiliti fl-Artikolu 4 tar-Regolament Nru 1049/2001. B’hekk, id-dokumenti redatti għal użu intern fil-kuntest ta’ proċedura [Artikolu 4(3)] huma żgurati mill-protezzjoni sakemm il-proċedura ma tkunx ġiet fi tmiemha, iżda biss dawk li fihom opinjonijiet jibqgħu jibbenefikaw minn dik il-protezzjoni anki wara li l-proċedura tkun ġiet fi tmiemha. F’dan it-tieni każ, l-eċċezzjoni tibqa’ valida, bħall-eċċezzjonijiet kollha stabbiliti fl-Artikolu 4 “għaż-żmien li fih il-ħarsien huwa ġustifikat fuq il-bażi tal-kontenut tad-dokument” [Artikolu 4(7)]. Skont l-Artikolu 4(7), dan il-perijodu jista’ jdum għal mhux iktar minn 30 sena. Madankollu, dan il-perijodu massimu jista’ jiġi estiż “jekk meħtieġ” għal tliet kategoriji ta’ dokumenti: dawk “koperti mill-eċċeżżjonijiet dwar privatezza jew interessi kummerċjali u [d-]dokumenti sensittivi” [Artikolu 4(7)].
79. B’hekk, l-interessi kummerċjali jixirqilhom l-ogħla livell ta’ protezzjoni ratione temporis fis-sistema ta’ aċċess prevista mir-Regolament Nru 1049/2001. Din hija r-raġuni għaliex, fil-każ preżenti, l-għeluq tal-proċedura ta’ konċentrazzjoni mhux neċessarjament jikkostitwixxi, għal dan it-tip ta’ dokument, żvolta li twassal, min-naħa l-oħra, għal aċċess għad-dokumenti ta’ xorta oħra, b’mod partikolari l-pariri legali u l-opinjonijiet għal użu intern.
80. Fir-rigward tad-dokumenti li jinkludu pariri legali kif ukoll dawk redatti mill-Kummissjoni fil-kuntest ta’ deliberazzjonijiet u ta’ konsultazzjonijiet marbuta mal-proċedura [it-tieni inċiż tal-Artikolu 4(2) u l-Artikolu 4(3) tar-Regolament Nru 1049/2001], is-soluzzjoni adottata mill-Qorti tal-Ġustizzja fil-kawża L‑Isvezja vs MyTravel u Il‑Kummissjoni, iċċitata iktar ’il fuq, tapplika perfettament għal dan il-każ.
81. Konsegwentement, nikkunsidra li, wara l-għeluq tal-proċedura amministrattiva ta’ konċentrazzjoni, ma jistax jiġi preżunt iktar li l-għan tal-imsemmija proċedura li jista’ jwassal għal aċċess għad-dokumenti purament amministrattivi tal-imsemmija proċedura, barra mill-każijiet previsti mir-Regolament dwar il-konċentrazzjonijiet innifsu, ġie ppreġudikat.
82. Naturalment, dan il-preġudizzju jista’ jeżisti tabilħaqq f’każ preċiż, anki wara l-għeluq tal-proċedura, iżda dan ma jistax jiġi sempliċement ikkunsidrat bħala stabbilit u konsegwentement dan għandu jintwera f’kull każ, jiġifieri mingħajr ma jsir użu minn preżunzjoni ġenerali bbażata fuq in-natura u fuq l-għanijiet ta’ proċedura amministrattiva magħluqa.
83. Konsegwentement, fid-dawl ta’ dak kollu li ngħad iktar ’il fuq, nikkunsidra li t-tieni aggravju bbażat fuq l-allegazzjoni li l-Qorti Ġenerali ma interpretax korrettement is-sistema ta’ eċċezzjonijiet previsti mir-Regolament Nru 1049/2001 għandu jintlaqa’ parzjalment.
C – L-ewwel aggravju: l-interpretazzjoni allegatament żbaljata tar-Regolament Nru 139/2004
84. L-ewwel aggravju essenzjalment isostni li l-interpretazzjoni tar-Regolament Nru 139/2004 kienet żbaljata, li jwassal biex ikun hemm konsegwenzi fuq l-interpretazzjoni tal-eċċezzjoni bbażata fuq l-għan tal-protezzjoni tal-interessi kummerċjali. Issa li ġie propost li t-tieni aggravju jintlaqa’ preċiżament minħabba interpretazzjoni żbaljata tal-eċċezzjoni dwar il-protezzjoni tal-interessi kummerċjali, nikkunsidra li l-ewwel aggravju ma hemmx għalfejn jiġi eżaminat.
VI – Fuq is-soluzzjoni definittiva tal-kawża mill-Qorti tal-Ġustizzja
85. Skont l-Artikolu 61 tal-Istatut tal-Qorti tal-Ġustizzja “[j]ekk l-appell ikun fondat sewwa, il-Qorti tal-Ġustizzja tannulla d-deċiżjoni tal-Qorti Ġenerali” u tista’ “hija stess tiddeċiedi definittivament il-kawża, meta din tkun fi stat li tiġi deċiża”.
86. Fil-fehma tiegħi, il-Qorti tal-Ġustizzja f’dan il-każ tista’ tagħti deċiżjoni definittiva dwar il-kawża. Fid-dawl tal-kundizzjonijiet li fihom qed jiġi propost li jintlaqa’ l-appell, id-deċiżjoni tal-Kummissjoni kkontestata quddiem il-Qorti Ġenerali għandha tiġi annullata sa fejn hija ma tiġġustifikax b’mod konkret u individwali r-rifjut li jiġi rrikonoxxut id-dritt ta’ aċċess għad-dokumenti legali u interni kollha li fir-rigward tagħhom ma tapplikax, fid-dawl tal-kontenut tagħhom, l-eċċezzjoni bbażata fuq il-protezzjoni tal-interessi kummerċjali prevista mir-Regolament Nru 1049/2001.
VII – Fuq l-ispejjeż
87. Skont l-Artikolu 69(3) u (4) tar-Regoli tal-Proċedura, nipproponi lill-Qorti tal-Ġustizzja biex, fid-dawl tal-kundizzjonijiet li fihom qed jiġi propost li jintlaqa’ l-appell, kull waħda mill-partijiet u kull wieħed mill-intervenjenti jbatu l-ispejjeż tagħhom.
VIII – Konklużjoni
88. Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet preċedenti, jiena nipproponi lill-Qorti tal-Ġustizzja sabiex tiddikjara dan li ġej:
“L-appell qed jintlaqa’ parzjalment billi qed jintlaqa’ t-tieni aggravju, ibbażat fuq żball fl-interpretazzjoni tal-Artikolu 4(2) tar-Regolament (KE) Nru 1049/2001 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill, tat-30 ta’ Mejju 2001, dwar l-aċċess pubbliku għad-dokumenti tal-Parlament Ewropew, tal-Kunsill u tal-Kummissjoni, fir-rigward tal-protezzjoni tal-interessi kummerċjali, u konsegwentement:
1) is-sentenza tal-Qorti Ġenerali, tas-7 ta’ Lulju 2010, Agrofert Holding vs Il‑Kummissjoni (T‑111/07), li tannulla d-deċiżjoni tal-Kummissjoni, tat-13 ta’ Frar 2007, li tirrifjuta l-aċċess għad-dokumenti inklużi fil-fajl ta’ proċedura ta’ kontroll ta’ konċentrazzjoni stabbilita skont ir-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 139/2004, tal-20 ta’ Jannar 2004, dwar il-kontroll ta’ konċentrazzjonijiet bejn impriżi, hija annullata;
2) id-deċiżjoni tal-Kummissjoni, tat-13 ta’ Frar 2007, li tirrifjuta l-aċċess għad-dokumenti inklużi fil-fajl ta’ proċedura ta’ kontroll ta’ konċentrazzjoni stabbilita skont ir-Regolament (KE) Nru 139/2004 hija annullata sa fejn hija ma tiġġustifikax b’mod konkret u individwali r-rifjut li jiġi rrikonoxxut id-dritt ta’ aċċess għad-dokumenti legali u interni kollha li fir-rigward tagħhom ma tapplikax, fid-dawl tal-kontenut tagħhom, l-eċċezzjoni bbażata fuq l-interessi kummerċjali prevista fir-Regolament Nru 1049/2001;
3) il-partijiet u l-intervenjenti għandhom ibatu l-ispejjeż tagħhom.”