OPINIA RZECZNIKA GENERALNEGO
JULIANE KOKOTT
przedstawiona w dniu 10 lipca 2008 r.(1)
Sprawa C‑404/07
György Katz
przeciwko
Istvánowi Rolandowi Sósowi
[wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Fővárosi Bíróság (Węgry)]
Współpraca policyjna i sądowa w sprawach karnych – Decyzja ramowa 2001/220 – Ochrona ofiar – Oskarżenie subsydiarne – Zeznanie w charakterze świadka
I – Wprowadzenie
1. Niniejsze postępowanie po raz kolejny(2) dotyczy wykładni decyzji ramowej Rady 2001/220/WSiSW z dnia 15 marca 2001 w sprawie pozycji ofiar w postępowaniu karnym(3). Konieczne jest ustalenie, czy decyzja ramowa nakłada obowiązek umożliwienia ofierze przestępstwa zeznawania w charakterze świadka w postępowaniu karnym, w którym występuje ona już w charakterze oskarżyciela.
II – Ramy prawne
A – Prawo Unii Europejskiej
2. Kwestia właściwości Trybunału Sprawiedliwości w sprawach prejudycjalnych dotyczących decyzji ramowych uregulowana jest w art. 35 ust. 2 i 3 UE:
„2 Każde z państw członkowskich może, w oświadczeniu złożonym w chwili podpisywania traktatu z Amsterdamu lub w jakimkolwiek późniejszym terminie, uznać właściwość Trybunału Sprawiedliwości do orzekania w trybie prejudycjalnym na warunkach określonych w ustępie 1.
3 Państwo członkowskie, składając oświadczenie na podstawie ustępu 2, wskazuje, że:
a) każdy sąd tego państwa, którego orzeczenia nie podlegają zaskarżeniu według prawa krajowego, może zwrócić się do Trybunału Sprawiedliwości z wnioskiem o rozpatrzenie w trybie prejudycjalnym pytania podniesionego w sprawie przed nim zawisłej i dotyczącego ważności lub wykładni aktu, o którym mowa w ustępie 1, jeżeli sąd ten uzna, że decyzja w tej kwestii jest niezbędna do wydania wyroku;
b) każdy sąd tego państwa może zwrócić się do Trybunału Sprawiedliwości z wnioskiem o rozpatrzenie w trybie prejudycjalnym pytania podniesionego w sprawie przed nim zawisłej i dotyczącego ważności lub wykładni aktu, o którym mowa w ustępie 1, jeżeli sąd ten uzna, że decyzja w tej kwestii jest niezbędna do wydania wyroku”.
3. Cele decyzji ramowej 2001/220 dla potrzeb postępowania karnego wskazane są przede wszystkim w jej motywie ósmym.
„Zbliżone powinny zostać zasady oraz praktyki dotyczące pozycji i podstawowych praw ofiar, ze szczególnym uwzględnieniem prawa do bycia traktowanym z poszanowaniem własnej godności, prawa do dostarczania i otrzymywania informacji, prawa do zrozumienia i bycia zrozumianym, prawa do ochrony w różnych stadiach postępowania oraz prawa do otrzymania uposażenia w zamian za uszczerbek doznany wskutek mieszkania w państwie członkowskim innym niż to, w którym popełnione zostało przestępstwo”.
4. Artykuł 2 ust. 1 opisuje w ogólny sposób, na czym polega uwzględnianie interesów ofiar w postępowaniu karnym:
„Każde państwo członkowskie w swoim systemie prawa karnego zapewnia ofiarom rzeczywistą i odpowiednią rolę. Państwo kontynuuje wszelkie wysiłki zmierzające do zapewnienia, aby ofiary w trakcie postępowania traktowane były z należytym poszanowaniem godności jednostki, a także uznaje prawa oraz uzasadnione interesy ofiar, w szczególności w ramach postępowania karnego”.
5. Kwestii możliwości wysłuchania ofiar przestępstw i dostarczania przez nie dowodów dotyczy w szczególności art. 3.
„Każde państwo członkowskie zapewnia ofiarom możliwość wysłuchania ich w trakcie postępowania oraz możliwość dostarczania dowodów.
Każde państwo członkowskie podejmuje środki właściwe dla zapewnienia, aby jego władze przesłuchiwały ofiary wyłącznie w stopniu koniecznym dla postępowania karnego”.
B – Prawo węgierskie
6. Zgodnie z przepisami prawa węgierskiego obowiązującymi w materii postępowania karnego ofiara przestępstwa może w określonych okolicznościach wnieść oskarżenie zamiast oskarżyciela publicznego jako oskarżyciel subsydiarny. Oskarżyciel subsydiarny korzysta w postępowaniu sądowym z praw oskarżyciela publicznego, chyba że przepisy prawa stanowią inaczej. Uprawnienia oskarżyciela subsydiarnego w porównaniu z tymi, które posiada oskarżyciel publiczny, są jednakże ograniczone, gdyż nie może on złożyć wniosku o pozbawienie władzy rodzicielskiej, nie ma prawa wglądu do dokumentów o charakterze poufnym, wyłączonych z akt sprawy, i nie może ponadto rozszerzyć aktu oskarżenia.
7. Ponadto przepisy prawa stanowią w sposób jednoznaczny, iż w sprawie karnej nie może występować w charakterze oskarżyciela publicznego osoba, która bierze lub brała udział w postępowaniu jako świadek.
III – Postępowanie przed sądem krajowym i pytanie prejudycjalne
8. W postępowaniu przed sądem krajowym G. Katz wniósł oskarżenie subsydiarne przeciwko I.R. Sósowi. G. Katz zarzuca I.R. Sósowi popełnienie przestępstwa oszustwa, w wyniku którego poniósł on bardzo poważną szkodę.
9. G. Katz złożył wniosek o przesłuchanie go w charakterze świadka, jednakże sąd krajowy wniosek ten odrzucił z tym uzasadnieniem, że zakaz występowania w charakterze świadka, który dotyczy oskarżyciela publicznego, należy stosować także wobec oskarżyciela subsydiarnego.
10. Sąd krajowy ma jednak wątpliwości, czy takie rozwiązanie jest zgodne z postanowieniami decyzji ramowej 2001/220. W związku z tym postanowieniem z dnia 6 lipca 2007 r. skierował do Trybunału Sprawiedliwości następujące pytanie prejudycjalne:
„Czy art. 2 i 3 decyzji ramowej Rady 2001/220/WSiW z dnia 15 marca 2001 r. w sprawie pozycji ofiar w postępowaniu karnym należy rozumieć w ten sposób, że sąd krajowy powinien mieć możliwość przesłuchania w charakterze świadka ofiary przestępstwa również w ramach postępowania z oskarżenia subsydiarnego?”.
11. Uwagi na piśmie złożyli G. Katz, Republika Austrii, Republika Węgierska oraz Komisja. W rozprawie w dniu 19 czerwca 2008 r. wzięły udział Republika Węgierska i Komisja.
IV – Ocena
12. Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym w sposób dosłowny dotyczy jedynie kwestii, czy sąd krajowy powinien mieć możliwość przesłuchania w charakterze świadka ofiary przestępstwa w ramach postępowania z oskarżenia subsydiarnego.
13. Decyzja ramowa 2001/220 porusza tę kwestię jedynie pośrednio, gdyż ma ona za przedmiot tylko prawa ofiar przestępstw, a nie kompetencje sądów. Jednakże skoro zgodnie z decyzją ramową ofierze przestępstwa przysługuje prawo do zeznawania w charakterze świadka, to w rozumieniu pytania prejudycjalnego logiczną tego konsekwencją powinno być zapewnienie sądom krajowym możliwości przesłuchania ofiary w charakterze świadka. Mając na uwadze decyzję ramową i w celu udzielenia sądowi krajowemu odpowiedzi, konieczne jest następujące przeformułowanie pytania:
„Czy art. 2 i 3 decyzji ramowej Rady 2001/220/WSiW z dnia 15 marca 2001 r. w sprawie pozycji ofiar w postępowaniu karnym należy rozumieć w ten sposób, że ofiara przestępstwa powinna w ramach postępowania z oskarżenia subsydiarnego posiadać możliwość dostarczenia dowodów na potrzeby postępowania w drodze złożenia zeznań w charakterze świadka?”.
A – W przedmiocie dopuszczalności wniosku o wydanie orzeczenia prejudycjalnego
14. Jako że niniejsza sprawa wymaga dokonania wykładni decyzji ramowej, przyjętej na podstawie art. 34 ust. 2 lit. b) UE, tryb przewidziany w art. 234 WE stosuje się do kompetencji prejudycjalnej Trybunału z art. 35 UE, z zastrzeżeniem warunków określonych w tym artykule(4).
15. Zatem Trybunał mógłby udzielić odpowiedzi na zadane pytanie jedynie wtedy, gdyby Węgry uznały jego właściwość do wydawania orzeczeń prejudycjalnych w drodze oświadczenia złożonego na podstawie art. 35 ust. 2 UE. Takie oświadczenie zostało złożone.
16. Pojawia się jednakże wątpliwość, czy sąd odsyłający jest do tego uprawniony, gdyż w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej zostały opublikowane różne informacje na temat uprawnienia sądów krajowych do zadawania pytań prejudycjalnych: początkowo wskazano, że Republika Węgierska uznała właściwość Trybunału na podstawie art. 35 ust. 3 lit. a) UE. Oznaczałoby to, że do zadawania pytań prejudycjalnych uprawnione są jedynie sądy orzekające w ostatniej instancji(5). Po wpłynięciu niniejszego wniosku o wydanie orzeczenia prejudycjalnego do Trybunału Sprawiedliwości, poinformowano, iż Republika Węgierska „cofnęła” swoje pierwsze oświadczenie i w jego miejsce złożyła nowe na podstawie art. 35 ust. 3 lit. b) UE. Zgodnie z tym postanowieniem wnioski o wydanie orzeczeń prejudycjalnych dotyczących prawa Unii Europejskiej mogą składać wszystkie sądy krajowe(6).
17. Na podstawie przedstawionych informacji nie sposób rozstrzygnąć, czy w rozpatrywanej sprawie Fővárosi Bíróság orzeka jako sąd ostatniej instancji. Dlatego biorąc pod uwagę informacje zawarte w Dzienniku Urzędowym, wydaje się możliwe, iż w momencie składania wniosku prejudycjalnego sąd ten nie był uprawniony do występowania do Trybunału z pytaniami dotyczącymi prawa Unii Europejskiej.
18. Jednakże zgodnie z art. 35 ust. 3 UE informacje przekazane przez państwa członkowskie na temat sądów uprawnionych do występowania z pytaniem prejudycjalnym niekoniecznie muszą mieć charakter konstytutywny, lecz mogą one mieć charakter jedynie deklaratoryjny. W przeciwieństwie do tego, na co wskazywałoby brzmienie informacji zamieszczonych w Dzienniku Urzędowym na temat uznania właściwości Trybunału Sprawiedliwości, państwa członkowskie nie tyle uznają, że Trybunał będzie właściwy na podstawie art. 35 ust. 3 lit. a) lub b) – to jest dla odesłań prejudycjalnych złożonych przez określone sądy – co raczej wskazują(7), które sądy mogą zadawać pytania. To „wskazanie” nie musi być połączone z uznaniem właściwości Trybunału Sprawiedliwości. Rzeczywiste uregulowanie kwestii uprawnienia do występowania z pytaniem prejudycjalnym może zamiast tego zostać dokonane w drodze przyjęcia odrębnego wewnętrznego aktu prawnego.
19. W niniejszej sprawie uprawnienia do występowania z pytaniami prejudycjalnymi zostały poprawnie określone przynajmniej w drodze węgierskiej decyzji (Kormányhatározat) 2088/2003, która w sposób wyraźny uznaje także właściwość Trybunału Sprawiedliwości na podstawie art. 35 ust. 3 lit. b UE. Ta decyzja obowiązywała już w momencie złożenia wniosku o wydanie orzeczenia prejudycjalnego i to właśnie na nią trafnie powołują się sąd krajowy zadający pytanie i rząd węgierski w celu wskazania podstawy właściwości Trybunału.
20. Pierwotna informacja zawarta w Dzienniku Urzędowym była zatem błędna i została poprawiona w drodze późniejszej informacji o uznaniu przez Węgry właściwości Trybunału. W każdym wypadku należy wskazać, że w momencie wydawania wyroku przez Trybunał jego właściwość nie budzi wątpliwości.
21. Trybunał Sprawiedliwości jest zatem właściwy do udzielenia odpowiedzi na złożony wniosek o wydanie orzeczenia prejudycjalnego.
22. Republika Węgierska uważa jednak, iż ten wniosek jest niedopuszczalny, gdyż przedstawione pytanie ma charakter hipotetyczny. Jej zdaniem wątpliwości sądu odsyłającego dotyczące możliwości złożenia przez oskarżyciela subsydiarnego zeznań w charakterze świadka w postępowaniu karnym wynikają z nieprawidłowej wykładni prawa węgierskiego. Komentarz do prawa z zakresu postępowania karnego i opinia sądu najwyższego(8) wskazują, iż oskarżyciel subsydiarny może występować w charakterze świadka na gruncie prawa węgierskiego obowiązującego w materii postępowania karnego.
23. Zasadniczo należy jednak domniemywać, iż pytania prejudycjalne kierowane przez sądy krajowe mają znaczenie dla wydania przez nie rozstrzygnięcia(9). Trybunał Sprawiedliwości jedynie wyjątkowo w celu ustalenia swojej właściwości dokonuje analizy okoliczności, w jakich sąd krajowy wnosi o wydanie orzeczenia prejudycjalnego(10). Na podstawie utrwalonego orzecznictwa odmowa wydania orzeczenia w trybie prejudycjalnym, o które wnioskował sąd odsyłający, jest możliwa tylko wtedy, jeżeli widać w sposób wyraźny, że wykładnia czy ocena ważności przepisu prawa wspólnotowego, o które wnosi sąd krajowy, nie ma żadnego związku ze stanem faktycznym czy przedmiotem głównego sporu lub też gdy problem ma charakter hipotetyczny, a Trybunał nie dysponuje informacjami w zakresie stanu faktycznego lub prawnego niezbędnymi do udzielenia przydatnej odpowiedzi na pytania, które zostały mu postawione(11). Poza takimi sytuacjami Trybunał jest co do zasady zobowiązany do udzielenia odpowiedzi na pytanie prejudycjalne dotyczące wykładni norm prawa wspólnotowego(12).
24. Rząd węgierski w sposób wyraźny sygnalizuje, iż w świetle prawa węgierskiego kwestia, której dotyczy pytanie prejudycjalne, nie wymaga dalszych wyjaśnień. Jednakże wniosek o wydanie orzeczenia prejudycjalnego i dotychczasowa odmowa przesłuchania G. Katza jako świadka pokazują, iż przynajmniej sąd odsyłający, przypuszczalnie posiadając wiedzę na temat opinii Sądu Najwyższego, przyjął odmienną wykładnię prawa węgierskiego w tej materii.
25. Zadaniem Trybunału w ramach ustalania dopuszczalności wniosku o wydanie orzeczenia prejudycjalnego nie jest ocena poprawności stanowiska sądu krajowego w kwestii wykładni przepisów prawa krajowego(13). Trybunał powinien raczej udzielić pomocy sądowi odsyłającemu, tak aby wyjaśnić wątpliwości dotyczące wykładni prawa wspólnotowego i unijnego.
26. Dlatego też niniejszy wniosek o wydanie orzeczenia prejudycjalnego nie dotyczy kwestii w sposób oczywisty hipotetycznej.
27. Wreszcie propozycja G. Katza ma na celu przyjęcie szerokiej wykładni wniosku o wydanie orzeczenia prejudycjalnego i przeanalizowanie kwestii, czy decyzja ramowa 2001/220 wymaga przyznania oskarżycielowi subsydiarnemu pewnych kompetencji dochodzeniowych przysługujących oskarżycielowi publicznemu.
28. Artykuł 234 WE przewiduje tymczasem bezpośrednią współpracę między Trybunałem i sądami krajowymi w postępowaniu niespornym, w którym strony nie posiadają prawa inicjatywy, a jedynie możliwość wypowiedzi(14). Na podstawie tego uregulowania jedynie sądy krajowe, a nie strony postępowania mogą zwrócić się do Trybunału. Jako że tylko sądy krajowe są władne ustalić, jakie pytania mają być przedstawione Trybunałowi, stronom nie przysługuje uprawnienie do dokonywania zmian w treści tych pytań(15).
29. W związku z powyższym konieczne jest udzielenie odpowiedzi na pytanie postawione przez sąd odsyłający.
B – Pytanie prejudycjalne
30. Wniosek o wydanie orzeczenia prejudycjalnego dotyczy prawa węgierskiego, obowiązującego w materii postępowań z oskarżenia subsydiarnego, a więc pozycji ofiary przestępstwa, która w postępowaniu karnym tego przestępstwa dotyczącym występuje w charakterze oskarżyciela zamiast oskarżyciela publicznego.
31. W państwach członkowskich postępowanie karne zasadniczo prowadzone jest przez oskarżyciela publicznego. Jednakże wyjątkowo także osoby prywatne, to jest z reguły ofiary przestępstw, mogą wnieść akt oskarżenia do sądu zamiast oskarżyciela publicznego i w postępowaniu karnym występować w tej roli. W kontekście takich postępowań pojawia się kwestia, w jakim stopniu uregulowania dotyczące oskarżyciela publicznego mogą być stosowane wobec oskarżycieli prywatnych. Dotyczy to zarówno kompetencji oskarżyciela publicznego, jak i ewentualnych ograniczeń tych kompetencji.
32. Niniejsza sprawa dotyczy możliwości zeznawania jako świadek. Zasadniczo zeznawanie w charakterze świadka w swojej sprawie jest kwestią problematyczną, gdyż należy obawiać się konfliktu interesów. Z drugiej strony zeznanie ofiary może znacznie ułatwić udowodnienie przestępstwa sprawcy i w ten sposób doprowadzić do sprawiedliwego i prawidłowego wyroku.
33. Decyzja ramowa 2001/220 nie zawiera żadnych szczególnych uregulowań na temat praw ofiar, w sytuacji gdy występują one osobiście w roli oskarżyciela. Jednakże ogólne uregulowania dotyczące praw ofiar pokazują, iż ofiara musi zawsze posiadać możliwość dostarczania dowodów dla potrzeb postępowania karnego w drodze złożenia zeznań.
34. Taki wniosek wynika przede wszystkim z art. 3 zdanie pierwsze decyzji ramowej 2001/220. Zgodnie z tym przepisem państwa członkowskie zapewniają ofiarom możliwość wysłuchania ich w trakcie postępowania oraz możliwość dostarczania przez nie dowodów.
35. Rząd austriacki zaznacza, iż zeznanie ofiary nie jest tam w sposób wyraźny wymienione. Zawiera się ono jednak w sposób dorozumiany w sformułowaniu „możliwość wysłuchania”. Ponadto zeznanie jest w wielu przypadkach najważniejszym dowodem, który ofiara może dostarczyć. Jak podnosi Komisja, wyłączenie możliwości użycia zeznań ofiary jako środka dowodowego w dużej mierze umniejszyłoby znaczenie uprawnień, których przyznanie państwa członkowskie muszą zapewnić ofiarom na podstawie art. 3 zdanie pierwsze decyzji ramowej 2001/220.
36. Takiego ograniczenia praw ofiar nie da się pogodzić z celami decyzji ramowej 2001/220. Zgodnie z treścią jej ósmego motywu ofiara powinna między innymi posiadać prawo do udzielania informacji. Do ogólnych obowiązków państw członkowskich należy w ramach ich systemów prawa karnego zapewnienie ofiarom rzeczywistej i odpowiedniej roli na podstawie art. 2 ust. 1. Na podstawie tego samego przepisu państwa członkowskie uznają prawa oraz uzasadnione interesy ofiar, w szczególności w ramach postępowania karnego.
37. W każdym razie gdy ofiary pragną złożyć zeznania, umożliwienie im ich złożenia jest zasadniczo zgodne z ich uzasadnionymi interesami. W odniesieniu do argumentu rządu austriackiego, iż zeznanie może także stanowić ciężar dla ofiary, należy stwierdzić, iż kwestia ta nie ma znaczenia w rozpatrywanym przypadku. Jak bowiem zaznacza Komisja, przedmiotem sprawy nie jest rozstrzygniecie, czy ofiara może zostać zmuszona do złożenia zeznań wbrew swojej woli.
38. Nic nie wskazuje na to, iż prawa ofiar nie powinny znajdować zastosowania w postępowaniu karnym, w którym ofiara występuje w roli oskarżyciela. Decyzja ramowa 2001/220 nie przewiduje w tej materii żadnego ograniczenia.
39. Co więcej, właśnie ofiarom wykonującym funkcje oskarżyciela powinna przysługiwać szczególna ochrona. W tej roli występują one bowiem najczęściej dlatego, że oskarżyciel publiczny odmawia wniesienia oskarżenia. W takiej sytuacji zakaz składania zeznań dodatkowo działałby na niekorzyść ofiary: musiałaby ona prowadzić postępowanie sama, bez wsparcia oskarżyciela publicznego, a byłaby dodatkowo pozbawiona ważnego środka dowodowego. Zatem sąd odsyłający i Komisja słusznie obawiają się, iż w sytuacji uniemożliwienia składania zeznań ofierze występującej w charakterze oskarżyciela prowadzenie procesu prywatnoskargowego byłoby w dużej mierze utrudnione, a nawet całkowicie pozbawione możliwości powodzenia.
40. Z tego powodu Komisja jest zdania, iż ofiara powinna mieć prawo do złożenia zeznań w charakterze świadka, także wtedy gdy występuje jednocześnie w roli oskarżyciela. Nie wynika to jednak z decyzji ramowej 2001/220. Artykuł 3 zdanie pierwsze nie używa pojęcia „świadka”. Ofiara ma raczej prawo do bycia wysłuchaną i do dostarczania dowodów.
41. Decyzja ramowa 2001/220 pokazuje, iż prawodawca zdawał sobie sprawę z różnicy między występowaniem ofiary w roli świadka i w roli strony postępowania. W art. 5 i 7 wyraźnie wspomina się o tym, iż ofiara może brać udział w postępowaniu karnym jako świadek lub strona.
42. Tak więc ofiara występująca w charakterze oskarżyciela nie musi otrzymać statusu świadka, jeśli na gruncie obowiązującego prawa krajowego może ona mimo wszystko zeznawać przed sądem, a zeznanie to stanowi środek dowodowy, który można wykorzystać w ramach postępowania. Na podstawie badań przeprowadzonych przez Wydział „Analizy i dokumentacja” Trybunału Sprawiedliwości wydaje się, iż przyznanie ofierze występującej w postępowaniu karnym jako oskarżyciel możliwości dostarczenia dowodów w drodze złożenia zeznań, mimo braku posiadania przez nią statusu w pełni odpowiadającego statusowi świadka, jest rozwiązaniem przyjętym przez wiele państw członkowskich. W szczególności często wyłączony jest obowiązek potwierdzenia zeznań poprzez złożenie przyrzeczenia.
43. Takie odmienne traktowanie zeznań złożonych przez ofiary występujące w charakterze oskarżyciela odpowiada trudnościom związanym z rolą, w której występują w ramach postępowania. W sposób oczywisty ofiara jest bowiem zainteresowana wynikiem postępowania, nawet gdyby nie brać pod uwagę jej ewentualnego występowania w roli oskarżyciela. Jeśli natomiast ofiara dodatkowo występuje w charakterze oskarżyciela, tym trudniej będzie jej zachować bezstronność, której należy wymagać od dobrego świadka. Dlatego zeznaniu ofiary nie można przyznać wartości dowodowej odpowiadającej mocnym, niezbitym dowodom. Przeciwnie, od sądów należy w każdym przypadku wymagać szczególnie starannej oceny zeznań ofiar oraz całościowego uwzględnienia indywidualnej sytuacji każdej z nich.
44. Dodatkowo należy wskazać, że fakt występowania ofiary w charakterze oskarżyciela nie może w żaden sposób ujemnie wpływać na prawo oskarżonego do obrony. Prawo to wynika z prawa do rzetelnego procesu, które jest zawarte w art. 6 europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, podpisanej w dniu 4 listopada 1950 r. w Rzymie (zwana dalej „EKPC”) i uznane w art. 47 i 48 Kart praw podstawowych Unii Europejskiej(16), proklamowanej w dniu 7 grudnia 2000 r. w Nicei. Prawo do obrony stanowi zatem prawo podstawowe, zaliczające się do ogólnych zasad prawa, których przestrzeganie zapewnia Trybunał(17). Tak więc wykładnia decyzji ramowej powinna uwzględniać postanowienia art. 6 EKPC wraz z jego wykładnią dokonaną przez Europejski Trybunał Praw Człowieka(18).
45. Na podstawie art. 6 ust. 3 lit. d) EKPC oskarżony ma w szczególności prawo do przesłuchania lub spowodowania przesłuchania świadków oskarżenia. Odnosi się to także do zeznań złożonych przez ofiarę przestępstwa, nawet jeśli ta występuje w roli oskarżyciela. Zatem zasada równości broni w postępowaniu nie może być naruszona.
46. Obowiązkiem państw członkowskich jest uwzględnienie tych wymogów w ich prawodawstwie dotyczącym postępowania karnego. Jeżeli to uwzględnienie nie zostało dokonane w sposób wystarczająco jasny, na sądzie krajowym ciąży obowiązek dążenia do takiej wykładni przepisów dotyczących postępowania karnego, aby była ona zgodna z postanowieniami decyzji ramowej(19).
V – Wnioski
47. W świetle powyższego proponuję, aby na pytanie prejudycjalne Trybunał udzielił następującej odpowiedzi:
Na podstawie art. 3 zdanie pierwsze decyzji ramowej Rady 2001/220/WSiSW z dnia 15 marca 2001 w sprawie pozycji ofiar w postępowaniu karnym ofiara przestępstwa, która w postępowaniu karnym tego przestępstwa dotyczącym występuje w charakterze oskarżyciela zamiast oskarżyciela publicznego powinna mieć możliwość dostarczenia dowodów w tym postępowaniu w drodze złożenia zeznań. Nie jest jednak konieczne przyznanie takiej ofierze statusu świadka, jeśli obowiązujące krajowe przepisy postępowania karnego mimo to pozwalają ofierze na złożenie zeznania przed sądem, a zeznanie to jest środkiem dowodowym, który może być wykorzystany w ramach postępowania.