Υπόθεση C‑360/11

Ευρωπαϊκή Επιτροπή

κατά

Βασιλείου της Ισπανίας

«Παράβαση κράτους μέλους — Φόρος προστιθέμενης αξίας — Οδηγία 2006/112/EK — Μειωμένος συντελεστής — Άρθρα 96 και 98, παράγραφος 2 — Παράρτημα III, σημεία 3 και 4 — “Φαρμακευτικά προϊόντα που συνήθως χρησιμοποιούνται για θεραπευτική αγωγή, για την πρόληψη ασθενειών και για σκοπούς ιατρικούς ή κτηνιατρικούς” — “Ιατρικός εξοπλισμός, βοηθητικά όργανα και άλλες συσκευές που συνήθως χρησιμοποιούνται για την αποκατάσταση ή την αντιμετώπιση αναπηριών και προορίζονται αποκλειστικά για προσωπική χρήση από αναπήρους”»

Περίληψη — Απόφαση του Δικαστηρίου (τρίτο τμήμα)
της 17ης Ιανουαρίου 2013

1.        Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης — Ερμηνεία — Διάταξη που εισάγει παρέκκλιση — Στενή ερμηνεία

2.        Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης — Ερμηνεία —Διάταξη μη παραπέμπουσα ρητώς στο δίκαιο των κρατών μελών — Αυτοτελής και ομοιόμορφη ερμηνεία

3.        Εναρμόνιση των φορολογικών νομοθεσιών — Κοινό σύστημα φόρου προστιθέμενης αξίας — Δυνατότητα των κρατών μελών να εφαρμόζουν μειωμένο συντελεστή σε ορισμένες παραδόσεις αγαθών και παροχές υπηρεσιών — Φαρμακευτικό προϊόν — Έννοια — Έννοια καλύπτουσα την έννοια του φαρμάκου — Προϊόντα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην παρασκευή φαρμάκων — Δεν εμπίπτουν

(Κανονισμός 2658/87 του Συμβουλίου, όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό 1238/2010, παράρτημα Ι∙ οδηγία 2001/83 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου∙ οδηγία 2006/112 του Συμβουλίου, άρθρο 98 και παράρτημα III, σημείο 3)

4.        Εναρμόνιση των φορολογικών νομοθεσιών — Κοινό σύστημα φόρου προστιθέμενης αξίας — Δυνατότητα των κρατών μελών να εφαρμόζουν μειωμένο συντελεστή σε ορισμένες παραδόσεις αγαθών και παροχές υπηρεσιών — Ιατρικός εξοπλισμός — Έννοια — Εξοπλισμός που προορίζεται για γενική χρήση σε ανθρώπους και ζώα — Δεν εμπίπτουν

(Οδηγία 2006/112 του Συμβουλίου, άρθρο 98 και παράρτημα ΙΙΙ, σημείο 4)

5.        Εναρμόνιση των φορολογικών νομοθεσιών — Κοινό σύστημα φόρου προστιθέμενης αξίας — Δυνατότητα των κρατών μελών να εφαρμόζουν μειωμένο συντελεστή σε ορισμένες παραδόσεις αγαθών και παροχές υπηρεσιών — Ιατρικός εξοπλισμός που χρησιμοποιείται για την αποκατάσταση ανθρώπινων αναπηριών — Έννοια — Εξοπλισμός που χρησιμοποιείται σε ζώα — Εξοπλισμός που δεν προορίζεται αποκλειστικώς για προσωπική χρήση — Δεν εμπίπτουν

(Οδηγία 2006/112 του Συμβουλίου, άρθρο 98, και παράρτημα ΙΙΙ, σημεία 3 και 4)

1.        Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

(βλ. σκέψη 18)

2.        Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

(βλ. σκέψη 19)

3.        Στην έννοια του «φαρμακευτικού προϊόντος» στο οποίο είναι δυνατό να εφαρμοσθεί μειωμένος συντελεστής φόρου προστιθέμενης αξίας, κατά την έννοια του σημείου 3 του παραρτήματος ΙΙΙ της οδηγίας 2006/112, σχετικά με το κοινό σύστημα φόρου προστιθέμενης αξίας, πρέπει να προσδίδεται σημασία ευρύτερη της έννοιας του φαρμάκου, όπως αυτή ορίζεται στην οδηγία 2001/83, περί κοινοτικού κώδικος για τα φάρμακα που προορίζονται για ανθρώπινη χρήση. Η ερμηνεία αυτή είναι σύμφωνη με την έννοια του «φαρμακευτικού προϊόντος», που χρησιμοποιεί το κεφάλαιο 30 της Συνδυασμένης Ονοματολογίας που περιέχεται στο παράρτημα I του κανονισμού 2658/87, για τη δασμολογική και στατιστική ονοματολογία και το Κοινό Δασμολόγιο, όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό 1238/2010, ο οποίος μνημονεύει ως φαρμακευτικά προϊόντα όχι μόνον τα φάρμακα, αλλά και άλλα παρασκευάσματα και φαρμακευτικά είδη, όπως οι βάτες, οι γάζες, οι ταινίες και τα παρεμφερή προϊόντα.

Επιπλέον, κατά το σημείο 3 του παραρτήματος III της οδηγίας 2006/112, πρέπει τα προϊόντα να «χρησιμοποιούνται συνήθως για θεραπευτική αγωγή, για την πρόληψη ασθενειών και για σκοπούς ιατρικούς ή κτηνιατρικούς». Εξ αυτού συνάγεται το συμπέρασμα ότι το εν λόγω σημείο 3 αφορά αποκλειστικώς τελικά προϊόντα, δυνάμενα να χρησιμοποιηθούν ευθέως από τον τελικό καταναλωτή, αποκλειομένων των προϊόντων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην παρασκευή φαρμάκων, τα οποία πρέπει να υποστούν κατά κανόνα μεταγενέστερες μετατροπές.

Η ερμηνεία αυτή ενισχύεται από τον σκοπό που επιδιώκει το παράρτημα III της οδηγίας 2006/112, ο οποίος έγκειται στο να καταστήσει λιγότερο ακριβά και επομένως ευκολότερα προσβάσιμα στον τελικό καταναλωτή, ο οποίος βαρύνεται σε τελική ανάλυση με τον φόρο προστιθέμενης αξίας, ορισμένα αγαθά που θεωρούνται ιδιαιτέρως απαραίτητα.

(βλ. σκέψεις 43, 44, 46-48)

4.        Το σημείο 4 του παραρτήματος III της οδηγίας 2006/112, σχετικά με το κοινό σύστημα φόρου προστιθέμενης αξίας, δεν επιτρέπει την εφαρμογή μειωμένου συντελεστή φόρου προστιθέμενης αξίας σε κατηγορία προϊόντων καλύπτουσα ιατρικές συσκευές, υλικό, εξοπλισμό ή όργανα που χρησιμοποιούνται μόνο για την πρόληψη, διάγνωση, αγωγή, αποκατάσταση από τα συμπτώματα και θεραπεία ασθενειών ή παθήσεων ανθρώπων ή ζώων.

Η διάταξη αυτή, αφενός, δεν καλύπτει όλες τις ιατρικές συσκευές, υλικό, εξοπλισμό ή όργανα, ανεξαρτήτως της χρήσεως για την οποία προορίζονται, και, αφετέρου, αφορά αποκλειστικώς την ανθρώπινη χρήση, αποκλειομένης της κτηνιατρικής. Ειδικότερα, πέραν του ότι οι κατηγορίες που αναφέρονται στο παράρτημα III της οδηγίας 2006/112 πρέπει να ερμηνεύονται κατά τρόπο συσταλτικό, στον βαθμό που η επίμαχη διάταξη του δικαίου της Ένωσης έχει χαρακτήρα μέτρου εισάγοντος παρέκκλιση, πρέπει, επιπλέον, και οι χρησιμοποιούμενες στο εν λόγω παράρτημα έννοιες να ερμηνεύονται κατά τη συνήθη τους σημασία.

(βλ. σκέψεις 59, 63-64)

5.        Από το σημείο 4, δεύτερο εδάφιο, του παραρτήματος ΙΙΙ της οδηγίας 2006/112, σχετικά με το κοινό σύστημα φόρου προστιθέμενης αξίας, προκύπτει σαφώς ότι η εν λόγω διάταξη επιτρέπει την εφαρμογή μειωμένου συντελεστή φόρου προστιθέμενης αξίας αποκλειστικώς στον ιατρικό εξοπλισμό, τα βοηθητικά όργανα και άλλες συσκευές που συνήθως χρησιμοποιούνται για την αποκατάσταση ή την αντιμετώπιση ανθρώπινων αναπηριών.

Κατά συνέπεια, ο όρος «ανάπηρος», χρήση του οποίου γίνεται στο ως άνω εδάφιο της εν λόγω διατάξεως, δεν αφορά ζώα που πάσχουν σωματική αναπηρία, αλλά αποκλειστικώς ανθρώπους.

Επιπλέον, από τους ίδιους τους όρους «προσωπική» και «αποκλειστικά» του εν λόγω σημείου 4 προκύπτει ότι αυτό δεν αφορά όργανα και τα εξαρτήματα που χρησιμοποιούνται ως επί το πλείστον ή κυρίως προς αποκατάσταση ανθρώπινων σωματικών αναπηριών αλλά δεν προορίζονται αποκλειστικά για προσωπική χρήση από αναπήρους. Ειδικότερα, ο σκοπός της μειώσεως του κόστους για τον τελικό καταναλωτή ορισμένων βασικών αγαθών δεν δικαιολογεί την εφαρμογή μειωμένου συντελεστή φόρου προστιθέμενης αξίας σε ιατρικές συσκευές γενικής χρήσεως που χρησιμοποιούν τα νοσοκομεία και οι επαγγελματίες του τομέα των υγειονομικών υπηρεσιών. Η εφαρμογή μειωμένου συντελεστή φόρου προστιθέμενης αξίας στην περίπτωση προϊόντος που δύναται να αποτελέσει αντικείμενο διαφορετικών σε σχέση με τις προβλεπόμενες στο σημείο 4 χρήσεων εξαρτάται, για κάθε πράξη παραδόσεως, από τη συγκεκριμένη χρήση για την οποία προορίζεται το εν λόγω αγαθό από τον αγοραστή του.

(βλ. σκέψεις 73, 85-87 και διατακτ.)