Sprawa C‑543/10

Refcomp SpA

przeciwko

Axa Corporate Solutions Assurance SA i in.

[wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym
złożony przez Cour de cassation (Francja)]

Współpraca sądowa w sprawach cywilnych – Jurysdykcja w sprawach cywilnych i handlowych – Rozporządzenie (WE) nr 44/2001 – Wykładnia art. 23 – Klauzula prorogacyjna uzgodniona w umowie zawartej pomiędzy producentem i pierwotnym nabywcą towaru – Umowa w ramach łańcucha umów przenoszących własność – Możliwość powołania się na tę klauzulę względem późniejszego nabywcy towaru

Streszczenie – wyrok Trybunału (pierwsza izba) z dnia 7 lutego 2013 r.

1.        Współpraca sądowa w sprawach cywilnych – Jurysdykcja i wykonywanie orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych – Rozporządzenie nr 44/2001 – Postanowienia tego rozporządzenia uznane za równoważne z postanowieniami konwencji brukselskiej – Wykładnia tych postanowień zgodnie z orzecznictwem Trybunału dotyczącym konwencji

(konwencja z dnia 27 września 1968 r., rozporządzenie nr 44/2001)

2.        Współpraca sądowa w sprawach cywilnych – Jurysdykcja i wykonywanie orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych – Rozporządzenie nr 44/2001 – Pojęcie sprawy umów lub roszczeń wynikających z umowy – Pojęcie umowy dotyczącej jurysdykcji – Wykładnia autonomiczna

(rozporządzenie Rady nr 44/2001, art. 23)

3.        Współpraca sądowa w sprawach cywilnych – Jurysdykcja i wykonywanie orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych – Rozporządzenie nr 44/2001 – Prorogacja jurysdykcji – Umowa dotycząca jurysdykcji – Klauzula prorogacyjna uzgodniona w umowie zawartej pomiędzy producentem i nabywcą towaru – Możliwość powołania się na tę klauzulę wobec osoby trzeciej będącej późniejszym nabywcą tego towaru, który nabył ten towar na zakończenie ciągu kolejnych umów przenoszących własność – Dopuszczalność – Przesłanka – Zgoda osoby trzeciej na omawianą klauzulę

(rozporządzenie Rady nr 44/2001, art. 23)

1.        Zobacz tekst orzeczenia.

(por. pkt 18–20)

2.        Zobacz tekst orzeczenia.

(por. pkt 21,22, 39, 40)

3.        Wykładni art. 23 rozporządzenia nr 44/2001 w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych należy dokonywać w ten sposób, że na klauzulę prorogacyjną uzgodnioną w umowie między producentem towaru i jego nabywcą nie można powołać się wobec osoby trzeciej będącej późniejszym nabywcą, który na zakończenie ciągu kolejnych umów przenoszących własność zawartych przez strony mające siedziby w różnych państwach członkowskich nabył ten towar i zamierza wystąpić z powództwem o stwierdzenie odpowiedzialności przeciwko producentowi, chyba że zostanie wykazane, iż ta osoba trzecia rzeczywiście wyraziła zgodę na tę klauzulę na warunkach ustanowionych w rzeczonym artykule.

W istocie klauzula prorogacyjna zwarta w umowie, może zasadniczo wywoływać skutki jedynie w stosunkach między stronami, które wyraziły zgodę na zawarcie tej umowy. Aby móc się powołać na klauzulę wobec osoby trzeciej, konieczne jest co do zasady wyrażenie na to zgody przez tę osobę.

W kontekście występowania przeciwko producentowi przez kolejnego nabywcę z powództwem o stwierdzenie odpowiedzialności, między późniejszym nabywcą a producentem nie istnieje więź umowna, gdyż ten ostatni nie zaciągnął żadnego zobowiązania umownego względem późniejszego nabywcy. W związku z powyższym nie sposób przyjąć, by osoby te „uzgodniły”, w rozumieniu art. 23 ust. 1 omawianego rozporządzenia, kwestię sądu wskazanego jako właściwy w umowie pierwotnej zawartej między producentem a pierwszym nabywcą.

Co więcej, w łańcuchu umów przenoszących własność, w odróżnieniu od konosamentu, instrumentu handlu międzynarodowego stosowanym w dziedzinie umów transportu morskiego, stosunek następstwa między pierwotnym nabywcą a nabywcą późniejszym nie powinien być rozumiany jako przeniesienie jednej tylko umowy czy ogółu praw i obowiązków w niej przewidzianych. W takim wypadku obowiązki umowne stron mogą się różnić na gruncie poszczególnych umów, a zatem prawa, na które może powołać się późniejszy nabywca wobec bezpośredniego sprzedawcy, niekoniecznie są tymi samymi, które producent uzgodnił w swoich stosunkach z pierwszym nabywcą.

(por. pkt 29, 32–34, 37, 41; sentencja)