Υπόθεση C‑573/12

Ålands vindkraft AB

κατά

Energimyndigheten

(αίτηση του förvaltningsrätten i Linköping

για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως)

«Προδικαστική παραπομπή — Εθνικό καθεστώς στηρίξεως το οποίο προβλέπει τη χορήγηση διαπραγματεύσιμων πιστοποιητικών ηλεκτρικής ενέργειας στις εγκαταστάσεις που παράγουν ηλεκτρική ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές — Υποχρέωση των προμηθευτών ηλεκτρικής ενέργειας και ορισμένων χρηστών να υποβάλλουν ετησίως στην αρμόδια αρχή ορισμένη ποσόστωση πράσινων πιστοποιητικών — Άρνηση χορηγήσεως πράσινων πιστοποιητικών στις εγκαταστάσεις παραγωγής που βρίσκονται εκτός του οικείου κράτους μέλους —Οδηγία 2009/28/ΕΚ — Άρθρα 2, δεύτερο εδάφιο, στοιχείο ια΄, και 3, παράγραφος 3 — Ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων — Άρθρο 34 ΣΛΕΕ»

Περίληψη — Απόφαση του Δικαστηρίου (τμήμα μείζονος συνθέσεως) της 1ης Ιουλίου 2014

1.        Ένδικη διαδικασία — Προφορική διαδικασία — Επανάληψη — Προϋποθέσεις

(Κανονισμός Διαδικασίας του Δικαστηρίου, άρθρο 83)

2.        Περιβάλλον — Προώθηση της χρήσεως της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές —Οδηγία 2009/28 — Κανόνες που αφορούν τα καθεστώτα στηρίξεως σε εθνικό επίπεδο — Καθεστώς στηρίξεως — Έννοια — Εθνικό καθεστώς στηρίξεως το οποίο προβλέπει τη χορήγηση διαπραγματεύσιμων πράσινων πιστοποιητικών για τις εγκαταστάσεις που παράγουν ηλεκτρική ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές — Καθεστώς το οποίο επιβάλλει στους προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας και σε ορισμένους χρήστες την υποχρέωση να καταθέτουν ετησίως στην αρμόδια αρχή ορισμένη ποσόστωση πράσινων πιστοποιητικών — Εμπίπτει — Άρνηση χορηγήσεως πράσινων πιστοποιητικών για εγκαταστάσεις παραγωγής ευρισκόμενες εκτός του οικείου κράτους μέλους — Επιτρέπεται

(Οδηγία 2009/28 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρα 2, εδ. 2, στοιχείο ια΄, και 3 § 3)

3.        Ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων — Ποσοτικοί περιορισμοί — Μέτρα ισοδυνάμου αποτελέσματος — Εθνικό καθεστώς στηρίξεως το οποίο προβλέπει τη χορήγηση διαπραγματεύσιμων πράσινων πιστοποιητικών για τις εγκαταστάσεις που παράγουν ηλεκτρική ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές — Υποχρέωση των προμηθευτών ηλεκτρικής ενέργειας και ορισμένων χρηστών να καταθέτουν ετησίως στην αρμόδια αρχή ορισμένη ποσόστωση πράσινων πιστοποιητικών επί ποινή διοικητικού προστίμου — Άρνηση χορηγήσεως πράσινων πιστοποιητικών για εγκαταστάσεις παραγωγής ευρισκόμενες εκτός του οικείου κράτους μέλους — Επιτρέπεται — Δικαιολόγηση — Προώθηση της χρήσεως ανανεώσιμων πηγών για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας

(Άρθρο 34 ΣΛΕΕ)

4.        Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης — Αρχές — Ασφάλεια δικαίου — Εθνική κανονιστική ρύθμιση στηρίξεως της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές — Μέτρα στηρίξεως τα οποία επιφυλάσσονται μόνο για την παραγωγή πράσινης ηλεκτρικής ενέργειας στο έδαφος του οικείου κράτους μέλους — Κατά τόπον πεδίο εφαρμογής το οποίο δεν προκύπτει ρητώς από την εν λόγω ρύθμιση — Τήρηση της αρχής της ασφαλείας δικαίου — Έλεγχος που εναπόκειται στο εθνικό δικαστήριο

1.        Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

(βλ. σκέψη 35)

2.        Τα άρθρα 2, δεύτερο εδάφιο, στοιχείο ια΄, και 3, παράγραφος 3, της οδηγίας 2009/28, σχετικά με την προώθηση της χρήσης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και την τροποποίηση και τη συνακόλουθη κατάργηση των οδηγιών 2001/77 και 2003/30, έχουν την έννοια ότι επιτρέπουν σε κράτος μέλος να θεσπίσει καθεστώς στηρίξεως το οποίο προβλέπει τη χορήγηση διαπραγματεύσιμων πιστοποιητικών στους παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, λαμβανομένης υπόψη αποκλειστικώς της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από τέτοιες πηγές στο έδαφος του κράτους μέλους αυτού, και το οποίο επιβάλλει στους προμηθευτές και σε ορισμένους χρήστες ηλεκτρικής ενέργειας την υποχρέωση να καταθέτουν ετησίως στην αρμόδια αρχή ορισμένη ποσότητα τέτοιων πιστοποιητικών αντιστοιχούσα σε ποσοστό του συνόλου των παραδόσεών τους ή της ποσότητας της εκ μέρους τους χρησιμοποιηθείσας ηλεκτρικής ενέργειας.

Πράγματι, αφενός, ένα τέτοιο καθεστώς έχει τα απαιτούμενα χαρακτηριστικά προκειμένου να χαρακτηρισθεί ως «καθεστώς στηρίξεως», υπό την έννοια των άρθρων 2, δεύτερο εδάφιο, στοιχείο ια΄, και 3, παράγραφος 3, της οδηγίας 2009/28. Αφετέρου, ο νομοθέτης της Ένωσης δεν είχε την πρόθεση να επιβάλει στα κράτη μέλη τα οποία επέλεξαν ένα καθεστώς στηρίξεως στο πλαίσιο του οποίου χρησιμοποιούνται πράσινα πιστοποιητικά να επεκτείνουν την εφαρμογή του καθεστώτος αυτού στην πράσινη ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται στο έδαφος άλλου κράτους μέλους.

(βλ. σκέψεις 48, 53, 54, διατακτ. 1)

3.        Το άρθρο 34 ΣΛΕΕ έχει την έννοια ότι δεν αντιτίθεται σε εθνική κανονιστική ρύθμιση η οποία προβλέπει τη χορήγηση διαπραγματεύσιμων πιστοποιητικών στους παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, λαμβανομένης υπόψη αποκλειστικώς της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από τέτοιες πηγές στο έδαφος του οικείου κράτους μέλους, και η οποία επιβάλλει στους προμηθευτές και σε ορισμένους χρήστες ηλεκτρικής ενέργειας την υποχρέωση να καταθέτουν, ετησίως, στην αρμόδια εθνική αρχή, ορισμένη ποσότητα τέτοιων πιστοποιητικών η οποία αντιστοιχεί σε μέρος του συνόλου των παραδόσεών τους ή της ποσότητας της εκ μέρους τους χρησιμοποιηθείσας ηλεκτρικής ενέργειας, διότι άλλως οφείλουν να καταβάλουν συγκεκριμένο τέλος.

Βεβαίως, μια τέτοια κανονιστική ρύθμιση είναι ικανή να εμποδίσει τις εισαγωγές πράσινης ιδίως ηλεκτρικής ενέργειας από άλλα κράτη μέλη και συνιστά, κατά συνέπεια, μέτρο ισοδυνάμου αποτελέσματος προς ποσοτικούς περιορισμούς στις εισαγωγές, κατ’ αρχήν ασύμβατο προς τις υποχρεώσεις του δικαίου της Ένωσης που απορρέουν από το άρθρο 34 ΣΛΕΕ.

Εντούτοις, σκοπός προωθήσεως της χρήσεως ανανεώσιμων πηγών ενέργειας για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας όπως ο επιδιωκόμενος από μια τέτοια κανονιστική ρύθμιση είναι κατ’ αρχήν δυνατό να δικαιολογήσει ενδεχόμενα εμπόδια στην ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων.

Αφενός, στο παρόν στάδιο εξελίξεως του δικαίου της Ένωσης, ο εδαφικός περιορισμός που προβλέπεται από κανονιστική ρύθμιση μπορεί να θεωρηθεί καθεαυτόν αναγκαίος για την επίτευξη του εν προκειμένω επιδιωκόμενου θεμιτού σκοπού. Πράγματι, μολονότι αληθεύει, βεβαίως, ότι ο σκοπός προστασίας του περιβάλλοντος τον οποίο εξυπηρετεί η αύξηση της παραγωγής και της καταναλώσεως πράσινης ηλεκτρικής ενέργειας είναι δυνατό να επιδιωχθεί εκ πρώτης όψεως εντός της Ένωσης ανεξαρτήτως του ότι η αύξηση αυτή έχει ως πηγή εγκαταστάσεις που βρίσκονται στο έδαφος του τάδε ή του δείνα κράτους μέλους, δεδομένου ότι, μεταξύ άλλων, το δίκαιο της Ένωσης δεν έχει εναρμονίσει τα εθνικά καθεστώτα στηρίξεως της πράσινης ηλεκτρικής ενέργειας, επιτρέπεται, κατ’ αρχήν, στα κράτη μέλη να περιορίζουν την εφαρμογή των καθεστώτων αυτών στην παραγωγή πράσινης ηλεκτρικής ενέργειας στο έδαφός τους.

Επιπλέον, στο παρόν στάδιο εξελίξεως του δικαίου της Ένωσης, κράτος μέλος μπορεί θεμιτώς να κρίνει ότι ένας τέτοιος εδαφικός περιορισμός δεν υπερβαίνει το αναγκαίο μέτρο για την επίτευξη του σκοπού της αυξήσεως της παραγωγής και, εμμέσως, της καταναλώσεως πράσινης ενέργειας εντός της Ένωσης.

Αφετέρου, λαμβανομένων υπόψη των άλλων χαρακτηριστικών της, θεωρουμένων από κοινού με τον εδαφικό περιορισμό, μια τέτοια εθνική κανονιστική ρύθμιση, θεωρούμενη στο σύνολό της, ανταποκρίνεται στις επιταγές που απορρέουν από την αρχή της αναλογικότητας.

(βλ. σκέψεις 75, 82, 92-94, 104, 105, 119, διατακτ. 2)

4.        Στο εθνικό δικαστήριο εναπόκειται να ελέγξει, λαμβάνοντας υπόψη το σύνολο των ουσιωδών στοιχείων στα οποία ενδέχεται να περιλαμβάνεται μεταξύ άλλων το κανονιστικό πλαίσιο του δικαίου της Ένωσης εντός του οποίου εντάσσεται μια εθνική κανονιστική ρύθμιση στηρίξεως της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, η οποία επιφυλάσσει την εφαρμογή των μέτρων στηρίξεως αποκλειστικώς και μόνο για την παραγωγή πράσινης ηλεκτρικής ενέργειας στο έδαφος του οικείου κράτους μέλους, εάν, θεωρούμενη υπό το πρίσμα του κατά τόπον πεδίου εφαρμογής της, η εν λόγω κανονιστική ρύθμιση ανταποκρίνεται στις επιταγές της αρχής της ασφάλειας δικαίου.

(βλ. σκέψη 132, διατακτ.3)