Wydanie tymczasowe

IRLANDIA I AUGHINISH ALUMINA/KOMISJA

WYROK SĄDU (pierwsza izba w składzie powiększonym)

z dnia 22 kwietnia 2016 r.(*)

Pomoc państwa – Dyrektywa 92/81/EWG – Podatek akcyzowy od olejów mineralnych – Oleje mineralne wykorzystywane jako paliwo przy produkcji tlenku glinu – Zwolnienie z podatku akcyzowego – Pomoc nowa lub pomoc istniejąca – Artykuł 1 lit. b) ppkt (i), (iii) i (iv) rozporządzenia (WE) nr 659/1999 – Pewność prawa – Uzasadnione oczekiwania – Rozsądny termin – Zasada dobrej administracji – Nadużycie władzy – Obowiązek uzasadnienia – Pojęcie pomocy państwa – Korzyść – Wpływ na handel między państwami członkowskimi – Zakłócenie konkurencji

W sprawach połączonych T‑50/06 RENV II i T‑69/06 RENV II

Irlandia, reprezentowana przez E. Creedon, A. Joyce’a oraz E. McPhillips, działających w charakterze pełnomocników, wspieranych przez P. McGarry’ego, SC,

Aughinish Alumina Ltd, z siedzibą w Askeaton (Irlandia), reprezentowana przez C. Waterson, C. Little’a oraz J. Handolla, solicitors,

strona skarżąca,

przeciwko

Komisji Europejskiej, reprezentowanej przez V. Di Bucciego, N. Khana, G. Contego, D. Grespana oraz K. Walkerovą, działających w charakterze pełnomocników,

strona pozwana,

mającej za przedmiot żądanie stwierdzenia nieważności decyzji Komisji 2006/323/WE z dnia 7 grudnia 2005 r. w sprawie zwolnienia z podatku akcyzowego od olejów mineralnych wykorzystywanych jako paliwo do [przy] produkcji tlenku glinu w regionach Gardanne i Shannon oraz na Sardynii, wprowadzonego odpowiednio przez Francję, Irlandię i Włochy (Dz.U. 2006, L 119, s. 12), w zakresie, w jakim decyzja ta dotyczy zwolnienia z podatku akcyzowego od olejów mineralnych wykorzystywanych jako paliwo przy produkcji tlenku glinu w regionie Shannon (Irlandia),

SĄD (pierwsza izba w składzie powiększonym),

w składzie: H. Kanninen, prezes, I. Pelikánová (sprawozdawca), E. Buttigieg, S. Gervasoni i L. Madise, sędziowie,

sekretarz: S. Spyropoulos, administrator,

uwzględniając pisemny etap postępowania i po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 6 maja 2015 r.,

wydaje następujący

Wyrok

 Okoliczności powstania sporu

 Sporne zwolnienie

1        Tlenek glinu jest białym proszkiem wykorzystywanym głównie w piecach hutniczych do produkcji aluminium. Jest uzyskiwany z boksytu w procesie rafinacji, którego ostatnim etapem jest kalcynowanie. Ponad 90% kalcynowanego tlenku glinu wykorzystuje się do wytopu aluminium. Pozostałą część poddaje się dalszej obróbce i wykorzystuje w zastosowaniach chemicznych. Istnieją dwa odrębne rynki produktowe: rynek tlenku glinu wykorzystywanego w metalurgii i rynek tlenku glinu wykorzystywanego w przemyśle chemicznym. Jako paliwo przy produkcji tlenku glinu można wykorzystywać oleje mineralne.

2        Wytwarzaniem tlenku glinu zajmuje się tylko jeden producent w Irlandii, jeden we Włoszech i jeden we Francji. W Irlandii jest nim Aughinish Alumina Ltd (zwana dalej „AAL” lub „spółką AAL”), spółka mająca siedzibę w regionie Shannon. Tlenek glinu wytwarzają także inni producenci mający siedzibę w Niemczech, Hiszpanii, Grecji, na Węgrzech oraz w Zjednoczonym Królestwie.

3        Począwszy od dnia 12 maja 1983 r. Irlandia udziela zwolnienia z podatku akcyzowego od olejów mineralnych wykorzystywanych jako paliwo przy produkcji tlenku glinu (zwanego dalej „spornym zwolnieniem”). Sporne zwolnienie zostało wprowadzone do prawa irlandzkiego na mocy Statutory Instrument No 126/1983, Imposition of Duties (No 265) (Excise Duty on Hydrocarbon Oils) Order, 1983 [aktu wykonawczego nr 126/1983 – zarządzenia (nr 265) z 1983 r. o nałożeniu podatku akcyzowego na oleje węglowodorowe] z dnia 12 maja 1983 r. (zwanego dalej „zarządzeniem z 1983 r.”).

4        Zastosowanie spornego zwolnienia w rejonie Shannon zostało dozwolone na mocy decyzji Rady 92/510/EWG z dnia 19 października 1992 r. zezwalającej państwom członkowskim na dalsze stosowanie w odniesieniu do niektórych olejów mineralnych, wykorzystywanych do szczególnych celów, obowiązujących obniżonych stawek podatku akcyzowego lub zwolnienia z podatku akcyzowego, zgodnie z procedurą ustanowioną w art. 8 ust. 4 dyrektywy 92/81/EWG (Dz.U. L 316, s. 16). Zezwolenie to zostało ponownie przeanalizowane, a jego obowiązywanie – przedłużone przez Radę Unii Europejskiej do dnia 31 grudnia 1998 r. na mocy jej decyzji 97/425/WE z dnia 30 czerwca 1997 r. zezwalającej państwom członkowskim na stosowanie lub dalsze stosowanie, w odniesieniu do niektórych olejów mineralnych wykorzystywanych do szczególnych celów, obowiązujących obniżonych stawek podatku akcyzowego lub zwolnienia z podatku akcyzowego, zgodnie z procedurą ustanowioną w dyrektywie 92/81/EWG (Dz.U. L 182, s. 22). Zezwolenie to zostało po raz kolejny przedłużone przez Radę do dnia 31 grudnia 2000 r. na mocy decyzji 1999/880/WE z dnia 17 grudnia 1999 r. zezwalającej państwom członkowskim na stosowanie lub dalsze stosowanie, w odniesieniu do niektórych olejów mineralnych wykorzystywanych do szczególnych celów, obowiązujących obniżonych stawek podatku akcyzowego lub zwolnienia z podatku akcyzowego, zgodnie z procedurą ustanowioną w dyrektywie 92/81/EWG (Dz.U. L 331, s. 73).

5        Ostatnia decyzja dotycząca spornego zwolnienia, czyli decyzja Rady 2001/224/WE z dnia 12 marca 2001 r. dotycząca obniżonych stawek podatku akcyzowego oraz zwolnienia z tego podatku niektórych olejów mineralnych używanych do celów szczególnych (Dz.U. L 84, s. 23), przedłużyła obowiązywanie tego zwolnienia do dnia 31 grudnia 2006 r. Zgodnie z motywem 5 tej decyzji „pozostaje [ona] bez uszczerbku dla wyniku jakichkolwiek procedur dotyczących zakłóceń funkcjonowania jednolitego rynku, które mogą zostać podjęte, w szczególności na mocy art. 87 [WE] i 88 [WE]” oraz „nie uchyla obowiązku państwa członkowskiego powiadomienia Komisji, na mocy art. 88 [WE], o przypadkach potencjalnej pomocy państwa”.

 Procedura administracyjna

6        Pismem z dnia 28 stycznia 1983 r. Irlandia poinformowała Komisję Wspólnot Europejskich, że zamierza wywiązać się ze zobowiązania zaciągniętego wobec spółki Alcan Aluminium Ltd (zwanej dalej „Alcanem”) w kwietniu 1970 r. w związku z wybudowaniem w regionie Shannon zakładu wytwarzającego tlenek glinu, który został następnie przekazany AAL; zobowiązanie to dotyczyło zwolnienia z podatku akcyzowego od olejów mineralnych wykorzystywanych w tym zakładzie jako paliwo przy produkcji tlenku glinu. Pismem z dnia 22 marca 1983 r. Komisja zwróciła uwagę, że takie zwolnienie stanowi pomoc państwa, którą należy zgłosić. Dodała ona też, że jeżeli pomoc ma być udzielona jedynie w obecnym momencie, może ona uznać pismo z dnia 28 stycznia 1983 r. za zgłoszenie w rozumieniu art. 88 ust. 3 traktatu WE. Pismem z dnia 6 maja 1983 r. Irlandia zwróciła się do Komisji o uznanie tego pisma za takowe. W związku z tą korespondencją Komisja nie podjęła żadnych dalszych decyzji.

7        Pismem z dnia 17 lipca 2000 r. Komisja zwróciła się do Irlandii o zgłoszenie jej spornego zwolnienia. Pismem z dnia 27 września 2000 r. przypomniała ona temu państwu członkowskiemu to żądanie i zwróciła się do niego o dostarczenie jej informacji uzupełniających. Irlandia udzieliła odpowiedzi pismem z dnia 18 października 2000 r.

8        Decyzją C(2001) 3296 z dnia 30 października 2001 r. Komisja wszczęła przewidziane w art. 88 ust. 2 WE postępowanie w przedmiocie spornego zwolnienia (zwane dalej „formalnym postępowaniem wyjaśniającym”). Decyzja ta została podana do wiadomości Irlandii pismem z dnia 5 listopada 2001 r., a następnie opublikowana w dniu 2 lutego 2002 r. w Dzienniku Urzędowym Wspólnot Europejskich (Dz.U. C 30, s. 25).

9        Po zwróceniu się w dniu 1 grudnia 2001 r. za pośrednictwem faksu o przedłużenie terminu, które zostało jej przyznane w dniu 7 grudnia 2001 r., Irlandia przedstawiła swe uwagi w piśmie z dnia 8 stycznia 2002 r.

10      Pismem z dnia 18 lutego 2002 r. Komisja zwróciła się do Irlandii o udzielenie informacji dodatkowych.

11      W pismach z dnia 26 i 28 lutego oraz 1 marca 2002 r. Komisja otrzymała uwagi przedstawione odpowiednio przez AAL, Euralluminę SpA, Alcan oraz Association européenne de l’aluminium (Europejskie Stowarzyszenie Wytwórców Aluminium). Uwagi te zostały przekazane Irlandii pismami z dnia 26 marca 2002 r.

12      Pismem z dnia 26 kwietnia 2002 r. Irlandia uczyniła zadość żądaniu skierowanemu do niej przez Komisję w piśmie z dnia 18 lutego 2002 r.

 Pierwsza decyzja dotycząca tlenku glinu

13      W dniu 7 grudnia 2005 r. Komisja wydała decyzję 2006/323/WE w sprawie zwolnienia z podatku akcyzowego od olejów mineralnych wykorzystywanych jako paliwo do produkcji tlenku glinu w regionach Gardanne i Shannon oraz na Sardynii, wprowadzonego odpowiednio przez Francję, Irlandię i Włochy (Dz.U. 2006, L 119, s. 12, zwaną dalej „pierwszą decyzją dotyczącą tlenku glinu”).

14      Decyzja ta dotyczy okresu sprzed dnia 1 stycznia 2004 r., począwszy od której to daty ma zastosowanie dyrektywa Rady 2003/96/WE z dnia 27 października 2003 r. w sprawie restrukturyzacji wspólnotowych przepisów ramowych dotyczących opodatkowania produktów energetycznych i energii elektrycznej (Dz.U. L 283, s. 51 – wyd. spec. w jęz. polskim, rozdz. 9, t. 1, s. 405), która uchyliła z dniem 31 grudnia 2003 r. dyrektywę Rady 92/81/EWG z dnia 19 października 1992 r. w sprawie harmonizacji struktury podatków akcyzowych od olejów mineralnych (Dz.U. L 316, s. 12) oraz dyrektywę Rady 92/82/EWG z dnia 19 października 1992 r. w sprawie zbliżenia stawek podatków akcyzowych od olejów mineralnych (Dz.U. L 316, s. 19) (motyw 57). Niemniej jednak Komisja rozszerzyła zakres prowadzonego formalnego postępowania wyjaśniającego na okres po dniu 1 stycznia 2004 r. (motyw 92).

15      Zgodnie z sentencją pierwszej decyzji dotyczącej tlenku glinu:

„Artykuł 1

Zwolnienia z podatku akcyzowego, przyznane do dnia 31 grudnia 2003 r. przez Francję, Irlandię i Włochy w odniesieniu do ciężkich olejów opałowych wykorzystywanych do produkcji tlenku glinu, stanowią pomoc państwa w rozumieniu art. 87 ust. 1 [WE].

Artykuł 2

Pomoc przyznana między 17 lipca 1990 r. a 2 lutego 2002 r., w zakresie, w jakim jest niezgodna ze wspólnym rynkiem, nie podlega odzyskaniu, ponieważ byłoby ono sprzeczne z ogólnymi zasadami prawa wspólnotowego.

Artykuł 3

Pomoc, o której mowa w art. 1, przyznana między 3 lutego 2002 r. a 31 grudnia 2003 r., jest zgodna ze wspólnym rynkiem w rozumieniu art. 87 ust. 3 [WE] w takim zakresie, w jakim jej beneficjenci uiszczają podatek wynoszący co najmniej 13,01 EUR za 1000 kg ciężkich olejów opałowych.

Artykuł 4

Pomoc […] przyznana między 3 lutego 2002 r. a 31 grudnia 2003 r. jest niezgodna ze wspólnym rynkiem w rozumieniu art. 87 ust. 3 [WE] w takim zakresie, w jakim jej beneficjenci nie płacą stawki podatku wynoszącej 13,01 EUR za 1000 kg ciężkich olejów opałowych.

Artykuł 5

1.      Francja, Irlandia i Włochy podejmą wszelkie niezbędne środki w celu odzyskania pomocy niezgodnej ze wspólnym rynkiem, o której mowa w art. 4 od jej beneficjentów.

[…]

5.      Francja, Irlandia i Włochy zarządzą, w ciągu dwóch miesięcy od dnia notyfikacji niniejszej decyzji, że beneficjenci pomocy niezgodnej ze wspólnym rynkiem, o której mowa w art. 4, zwrócą pomoc przyznaną niezgodnie z prawem wraz z odsetkami”.

 Postępowanie i żądania stron

16      Pismami złożonymi w sekretariacie Sądu odpowiednio w dniach 17 i 23 lutego 2006 r. Irlandia i AAL wniosły niniejsze skargi, które zostały wpisane do rejestru odpowiednio pod numerami T‑50/06 i T‑69/06.

17      Pismem odrębnym, które wpłynęło do sekretariatu Sądu w dniu 22 marca 2006 r., spółka AAL wniosła o zastosowanie na podstawie art. 242 WE środka tymczasowego polegającego na zawieszeniu wykonalności pierwszej decyzji dotyczącej tlenku glinu w dotyczącym jej zakresie. Wniosek ten został zarejestrowany pod numerem T‑69/06 R. Postanowieniem z dnia 2 sierpnia 2006 r. prezes Sądu oddalił ten wniosek i zastrzegł rozstrzygnięcie o kosztach do orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie.

18      Na podstawie art. 14 regulaminu postępowania przed Sądem z dnia 2 maja 1991 r. i na wniosek drugiej izby Sąd, po wysłuchaniu stron zgodnie z art. 51 rzeczonego regulaminu, postanowił przekazać niniejszą sprawę powiększonemu składowi orzekającemu.

19      Postanowieniem z dnia 24 maja 2007 r. prezes drugiej izby Sądu w składzie powiększonym, po wysłuchaniu stron, zarządził połączenie spraw T‑50/06, T‑56/06, T‑60/06, T‑62/06 i T‑69/06 (zwanych dalej „pierwszymi sprawami dotyczącymi tlenku glinu”) do celów łącznego rozpoznania w procedurze ustnej zgodnie z art. 50 regulaminu postępowania z dnia 2 maja 1991 r.

20      Wyrokiem z dnia 12 grudnia 2007 r., Irlandia i in./Komisja (T‑50/06, T‑56/06, T‑60/06, T‑62/06 i T‑69/06, EU:T:2007:383), Sąd połączył dla potrzeb wydania wyroku pierwsze sprawy dotyczące tlenku glinu, stwierdził nieważność pierwszej decyzji dotyczącej tlenku glinu i, w sprawie T‑62/06, odrzucił skargę w pozostałym zakresie.

21      Pismem z dnia 26 lutego 2008 r. Komisja złożyła odwołanie od tego wyroku Sądu.

22      Wyrokiem z dnia 2 grudnia 2009 r., Komisja/Irlandia i in. (C‑89/08 P, Zb.Orz., EU:C:2009:742), Trybunał uchylił ww. w pkt 20 wyrok Irlandia i in./Komisja (EU:T:2007:383) w zakresie, w jakim Sąd stwierdził w nim nieważność pierwszej decyzji dotyczącej tlenku glinu, przekazał pierwsze sprawy dotyczące tlenku glinu do ponownego rozpoznania i zastrzegł rozstrzygnięcie o kosztach do orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie.

23      W wyniku wydania ww. w pkt 22 wyroku Komisja/Irlandia i in. (EU:C:2009:742) oraz zgodnie z art. 118 § 1 regulaminu postępowania z dnia 2 maja 1991 r. decyzją prezesa Sądu z dnia 18 grudnia 2009 r. pierwsze sprawy dotyczące tlenku glinu zostały przydzielone do rozpoznania drugiej izbie w składzie powiększonym.

24      Postanowieniem prezesa drugiej izby w składzie powiększonym z dnia 1 marca 2010 r. pierwsze sprawy dotyczące tlenku glinu zostały połączone do celów procedury pisemnej i ustnej oraz wydania wyroku. Decyzją prezesa Sądu z dnia 20 września 2010 r. pierwsze sprawy dotyczące tlenku glinu zostały z kolei przydzielone do rozpoznania czwartej izbie w składzie powiększonym.

25      W wyroku z dnia 21 marca 2012 r., Irlandia/Komisja (T‑50/06 RENV, T‑56/06 RENV, T‑60/06 RENV, T‑62/06 RENV i T‑69/06 RENV, Zb.Orz., EU:T:2012:134), Sąd stwierdził nieważność pierwszej decyzji dotyczącej tlenku glinu w zakresie, w jakim Komisja stwierdziła w niej lub oparła się na stwierdzeniu, że zwolnienia z podatku akcyzowego od olejów mineralnych wykorzystywanych jako paliwo przy produkcji tlenku glinu przyznane przez Republikę Francuską, Irlandię i Republikę Włoską do dnia 31 grudnia 2003 r. (zwane dalej „zwolnieniami z podatku akcyzowego”) stanowią pomoc państwa w rozumieniu art. 87 ust. 1 WE, i nakazała tym państwom członkowskim podjęcie wszelkich koniecznych środków w celu odzyskania sum odpowiadających tym zwolnieniom od ich beneficjentów w zakresie, w jakim podmioty te nie uiszczały podatku akcyzowego wynoszącego co najmniej 13,01 EUR za 1000 kg ciężkich olejów mineralnych.

26      Pismem z dnia 1 czerwca 2012 r. Komisja złożyła odwołanie od tego wyroku Sądu.

27      Wyrokiem z dnia 10 grudnia 2013 r., Komisja/Irlandia i in. (C‑272/12 P, Zb.Orz., EU:C:2013:812), Trybunał uchylił ww. w pkt 25 wyrok Irlandia/Komisja (EU:T:2012:134), przekazał pierwsze sprawy dotyczące tlenku glinu do ponownego rozpoznania przed Sądem i zastrzegł rozstrzygnięcie o kosztach do orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie.

28      Wskutek wydania ww. w pkt 27 wyroku Komisja/Irlandia i in. (EU:C:2013:812) decyzjami prezesa Sądu z dnia 21 stycznia i 10 marca 2014 r. pierwsze sprawy dotyczące tlenku glinu zostały przydzielone do rozpoznania pierwszej izbie.

29      Zgodnie z art. 119 § 1 regulaminu postępowania z dnia 2 maja 1991 r. strony przedstawiły swe uwagi na piśmie w sprawie T‑50/06 RENV II, odpowiednio, w dniu 21 lutego 2014 r. w przypadku Irlandii i w dniu 14 kwietnia 2014 r. w przypadku Komisji, zaś w sprawie T‑69/06 RENV II – w dniu 26 lutego 2014 r. w przypadku AAL oraz w dniu 15 kwietnia 2014 r. w przypadku Komisji. W tych uwagach na piśmie strony podtrzymały jednak całokształt zarzutów podniesionych na poparcie żądań zawartych w niniejszych skargach. Komisja odnotowała to w swych uwagach pisemnych.

30      Decyzją prezesa Sądu z dnia 30 września 2014 r. pierwsze sprawy dotyczące tlenku glinu zostały z kolei przydzielone, zgodnie z art. 118 § 1 regulaminu postępowania z dnia 2 maja 1991 r., do rozpoznania pierwszej izbie w składzie powiększonym.

31      Na podstawie sprawozdania sędziego sprawozdawcy Sąd zdecydował się otworzyć ustny etap postępowania i, w ramach środka organizacji postępowania przyjętego w zastosowaniu art. 64 § 3 lit. d) regulaminu postępowania z dnia 2 maja 1991 r., zwrócił się w sprawie T‑50/06 RENV II do Irlandii o przedstawienie pism z dnia 8 stycznia i 26 kwietnia 2002 r. (zob. pkt 9 i 12 powyżej). Irlandia spełniła to żądanie w wyznaczonym terminie.

32      Wydanym w dniu 23 marca 2015 r. postanowieniem prezesa pierwszej izby Sądu w składzie powiększonym niniejsze sprawy zostały połączone dla celów ustnego etapu postępowania i wydania wyroku.

33      Na rozprawie w dniu 6 maja 2015 r. wysłuchano wystąpień stron i ich odpowiedzi na pytania zadane ustnie przez Sąd.

34      Irlandia wnosi do Sądu o:

–        stwierdzenie nieważności pierwszej decyzji dotyczącej tlenku glinu w zakresie, w jakim dotyczy ona spornego zwolnienia;

–        obciążenie Komisji kosztami postępowania.

35      AAL wnosi do Sądu o:

–        stwierdzenie nieważności pierwszej decyzji dotyczącej tlenku glinu w dotyczącym jej zakresie;

–        obciążenie Komisji kosztami postępowania.

36      Komisja wnosi do Sądu o:

–        oddalenie skargi;

–        obciążenie skarżących kosztami postępowania.

 Co do prawa

37      Na wstępie należy zauważyć, że obie niniejsze skargi należy interpretować jako zmierzające w istocie do stwierdzenia nieważności pierwszej decyzji dotyczącej tlenku glinu (zwanej dalej „zaskarżoną decyzją”) w zakresie, w jakim Komisja stwierdza w niej istnienie pomocy państwa przyznanej przez Irlandię na podstawie spornego zwolnienia pomiędzy dniem 3 lutego 2002 r. a dniem 31 grudnia 2003 r. (zwanej dalej „sporną pomocą”) i nakazuje jej odzyskanie. Z tego względu obie te skargi mają ten sam przedmiot.

38      Skargę w sprawie T‑50/06 RENV II Irlandia opiera w istocie na czterech zarzutach. Pierwszy z nich dotyczy naruszenia prawa, jakiego miała dopuścić się Komisja, dokonując kwalifikacji spornej pomocy na podstawie art. 88 WE. Zarzut drugi dotyczy naruszenia zasady pewności prawa, zasady estoppel oraz art. 8 ust. 5 dyrektywy 92/81. Zarzut trzeci dotyczy naruszenia zasady poszanowania uzasadnionych oczekiwań. Zarzut czwarty dotyczy w istocie naruszenia zasady estoppel i nadużycia władzy.

39      Na poparcie skargi w sprawie T‑69/06 RENV II AAL podnosi sześć zarzutów. Pierwszy z nich dotyczy w istocie naruszenia prawa, jakiego miała dopuścić się Komisja, dokonując kwalifikacji spornego zwolnienia na podstawie art. 88 WE. Zarzut drugi dotyczy w istocie naruszenia zasad pewności prawa oraz skuteczności (effet utile) aktów instytucji, a także przekroczenia uprawnień i nadużycia władzy. Zarzut trzeci dotyczy uchybienia wymogom wynikającym z art. 3 ust. 1 lit. m) WE oraz art. 157 WE. Zarzut czwarty oparty został na naruszeniu zasad ochrony uzasadnionych oczekiwań i pewności prawa. Zarzut piąty dotyczy w istocie naruszenia zasad dochowania rozsądnego terminu, pewności prawa i dobrej administracji, którego to naruszenia Komisja miała się dopuścić wskutek przewlekłości formalnego postępowania wyjaśniającego. Zarzut szósty opiera się w istocie na naruszeniu przewidzianego w art. 87 ust. 1 WE obowiązku uzasadnienia.

40      W pierwszej kolejności należy przeanalizować zarzuty, za pomocą których skarżące kwestionują w istocie możliwość zastosowania w odniesieniu do spornego zwolnienia reguł rządzących pomocą państwa, czyli, po pierwsze, podniesione w sprawie T‑50/06 RENV II zarzuty drugi, oparty na naruszeniu zasady pewności prawa, zasady estoppel oraz art. 8 ust. 5 dyrektywy 92/81, i czwarty, oparty na naruszeniu zasady estoppel oraz na nadużyciu władzy, oraz po drugie, podniesione w sprawie T‑69/06 RENV II zarzuty drugi, oparty na naruszeniu zasad pewności prawa oraz skuteczności (effet utile) aktów instytucji, a także na przekroczeniu uprawnień i nadużyciu władzy, i trzeci, oparty na naruszeniu wymogów wynikających z art. 3 ust. 1 lit. m) WE oraz art. 157 WE.

41      Następnie należy przeanalizować zarzut, w którym AAL w istocie sprzeciwia się zakwalifikowaniu spornego zwolnienia jako pomocy państwa w rozumieniu art. 87 ust. 1 WE w odniesieniu do okresu do 31 grudnia 2003 r., czyli szósty z zarzutów podniesionych na poparcie skargi w sprawie T‑69/06 RENV II, oparty na naruszeniu obowiązku uzasadnienia i art. 87 ust. 1 WE.

42      W dalszej kolejności należy przeprowadzić analizę zarzutów, w których skarżące kwestionują w istocie kwalifikację spornego zwolnienia jako nowej pomocy, a nie jako pomocy istniejącej w rozumieniu art. 88 WE, czyli pierwszych z zarzutów podniesionych na poparcie niniejszych skarg, opartych na naruszeniu prawa, jakiego miała dopuścić się Komisja, dokonując kwalifikacji spornej pomocy na podstawie art. 88 WE.

43      Wreszcie, analizę należy zakończyć zbadaniem zarzutów, w których skarżące kwestionują w istocie odzyskanie spornej pomocy, czyli, po pierwsze, podniesionego na poparcie skargi w sprawie T‑50/06 RENV II zarzutu trzeciego, opartego na naruszeniu zasady poszanowania uzasadnionych oczekiwań, oraz po drugie, podniesionych na poparcie skargi w sprawie T‑69/06 RENV II zarzutów czwartego, opartego na naruszeniu zasad ochrony uzasadnionych oczekiwań i pewności prawa, oraz piątego, opartego na naruszeniu zasad dochowania rozsądnego terminu, pewności prawa i dobrej administracji, którego Komisja miała się dopuścić wskutek przewlekłości formalnego postępowania wyjaśniającego.

 W przedmiocie, po pierwsze, podniesionych w sprawie T‑50/06 RENV II zarzutu drugiego, opartego na naruszeniu zasady pewności prawa, zasady estoppel oraz art. 8 ust. 5 dyrektywy 92/81, i zarzutu czwartego, opartego na naruszeniu zasady estoppel oraz na nadużyciu władzy, oraz po drugie, podniesionego w sprawie T‑69/06 RENV II zarzutu drugiego, opartego na naruszeniu zasad pewności prawa oraz skuteczności (effet utile) aktów instytucji, a także na przekroczeniu uprawnień i nadużyciu władzy

44      W ramach drugiego z podniesionych w sprawie T‑50/06 RENV II zarzutów Irlandia zarzuca Komisji naruszenie zasady pewności prawa w przyjętej w orzecznictwie wykładni ze względu na wydanie przez tę instytucję decyzji wywierającej skutki sprzeczne ze skutkami decyzji 2001/224, ponieważ, mimo że Rada zezwoliła Irlandii w tej drugiej decyzji na dalsze stosowanie spornego zwolnienia aż do dnia 31 grudnia 2006 r., Komisja w zaskarżonej decyzji uznała, iż sporna pomoc jest pomocą niezgodną ze wspólnym rynkiem w rozumieniu art. 87 ust. 3 WE, którą należy z tego względu odzyskać. Irlandia twierdzi ponadto, że Komisja, wydając zaskarżoną decyzję, która wywołuje skutki sprzeczne z tymi wywoływanymi przez decyzję 2001/224, i nie wnosząc jednocześnie na podstawie art. 230 WE skargi o stwierdzenie jej nieważności, naruszyła zasadę estoppel. Wreszcie, zdaniem Irlandii Komisja, wydając zaskarżoną decyzję, dopuściła się naruszenia art. 8 ust. 5 dyrektywy 92/81, ponieważ jeśli uważała ona sporne zwolnienie, na którego stosowanie do dnia 31 grudnia 2006 r. zezwoliła na mocy decyzji 2001/224, za źródło zakłócenia konkurencji oraz działanie niezgodne ze wspólnym rynkiem, powinna była przeprowadzić przewidziane w tym przepisie postępowanie i przedstawić Radzie odpowiednie wnioski mające na celu uchylenie bądź zmianę wydanego wcześniej zezwolenia.

45      W ramach podniesionego na poparcie skargi w sprawie T‑50/06 RENV II zarzutu czwartego Irlandia podnosi w istocie, że wydając zaskarżoną decyzję, Komisja naruszyła zasadę estoppel i dopuściła się nadużycia władzy. Jest ona zdania, że zasada estoppel stoi na przeszkodzie wydaniu przez Komisję zaskarżonej decyzji ze względu na to, iż pomimo że instytucja ta wiedziała o spornym zwolnieniu i jego wprowadzeniu w życie zgodnie z decyzją 2001/224, zwlekała ona z wydaniem zaskarżonej decyzji. Po pierwsze, Irlandia wskazuje na dokonane na początku 1983 r. zgłoszenie spornego zwolnienia, w efekcie którego Komisja wydała pozytywną decyzję w jego przedmiocie. Po drugie, wskazuje ona na wysyłane Komisji systematycznie począwszy od 1995 r. informacje o szacowanych kwotach spornej pomocy, które były wykorzystywane przez tę instytucję w zgłoszeniach pomocy do Światowej Organizacji Handlu (WTO). Po trzecie, powołuje się ona na wydane w latach 1997, 1999 i 2001 decyzje zezwalające Rady, „stanowiąc[ej] jednomyślnie na wniosek Komisji”. Po czwarte, wskazuje ona, że Komisja nie skierowała do Rady wniosku na podstawie art. 8 ust. 5 dyrektywy 92/81, która została przyjęta zgodnie z lex specialis, jakim jest art. 93 WE. Po piąte, podnosi ona, że Komisja nie skierowała do Sądu opartej na art. 230 WE skargi o stwierdzenie nieważności decyzji 2001/224. Po szóste, wskazuje ona na zwłokę, jak towarzyszyła przyjęciu przez Komisję zaskarżonej decyzji; wbrew wymogowi poszanowania rozsądnego terminu owa instytucja wydała tę decyzję po upływie 43 miesięcy od otrzymania w kwietniu 2002 r. odpowiedzi na ostatnie ze skierowanych przez nią żądań udzielenia dodatkowych informacji. Po siódme, powołuje się ona na oświadczenia złożone przez Komisję i decyzje zezwalające wydane przez Radę w trakcie formalnego postępowania wyjaśniającego, które pozwalały na uznanie, że sporna pomoc została dozwolona. Po ósme, wskazuje ona na zachowanie Komisji, która, niezależnie od okoliczności, traktowała sporną pomoc jako istniejącą. Po dziewiąte, podnosi ona, że Komisja nie skierowała, na podstawie art. 11 ust. 1 rozporządzenia Rady (WE) nr 659/1999 z dnia z dnia 22 marca 1999 r. ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania art. [88 WE] (Dz.U. L 83, s. 1 – wyd. spec. w jęz. polskim, rozdz. 8, t. 1, s. 339), nakazu zawieszenia pomocy, które to zawieszenie złagodziłoby jej skutki na wspólnym rynku, a także – ponoszone przez AAL skutki odzyskania tej pomocy. Irlandia twierdzi ponadto, że Komisja wydała zaskarżoną decyzję, aby przeciwdziałać skutkom decyzji 2001/224, zezwalającej na stosowanie spornego zwolnienia do dnia 31 grudnia 2006 r., chociaż zgodnie z jej skierowanym do Rady wnioskiem zwolnienie to miało być stosowane tylko do dnia 31 grudnia 2002 r.

46      W ramach podniesionego na poparcie skargi w sprawie T‑69/06 RENV II zarzutu drugiego AAL twierdzi, że Komisja naruszyła zasadę pewności prawa w przyjętej w orzecznictwie wykładni i zasadę skuteczności (effet utile) aktów instytucji oraz przekroczyła granice przysługujących jej uprawnień ze względu na to, że zaskarżona decyzja wywarła w odniesieniu do spornego zwolnienia skutki sprzeczne z tymi wywołanym przez decyzję 2001/224, ponieważ, pomimo że Rada zezwoliła Irlandii w tej decyzji na dalsze stosowanie spornego zwolnienia aż do dnia 31 grudnia 2006 r., Komisja w zaskarżonej decyzji uznała, iż pomoc przyznana na podstawie spornego zwolnienia jest częściowo niezgodna ze wspólnym rynkiem i winna z tego względu zostać odzyskana od jej beneficjenta, z wyjątkiem tej jej części, która dotyczy okresu od 17 lipca 1990 r. do 2 lutego 2002 r. W tym względzie, po pierwsze, AAL opiera się na dyrektywie 92/81, przyjętej zgodnie z lex specialis, jakim jest art. 93 WE, która umożliwiła Irlandii ustanowienie odstępstwa od lex generalis rządzącym pomocą państwa na mocy art. 87 ust. 1 WE ze względu na to, że decyzje zezwalające Rady opierają się w szczególności na stwierdzeniu, iż sporne zwolnienie pozostaje bez wpływu na konkurencję czy też nie pociąga za sobą zakłóceń funkcjonowania wspólnego rynku. Po drugie, wskazuje ona, że Komisja nie przeprowadziła przewidzianego w art. 8 ust. 5 dyrektywy 92/81 postępowania, aby rozwiązać w ten sposób ewentualne problemy związane z zakłócaniem konkurencji przez sporne zezwolenie w dozwolonej przez Radę postaci; wskazuje też ona, że instytucja ta nie wniosła, na podstawie art. 230 WE, skargi o stwierdzenie nieważności decyzji 2001/224. Po trzecie, wskazuje ona na wniosek w przedmiocie decyzji zezwalającej Rady z dnia 29 listopada 1999 r. oraz na art. 3 wniosku w przedmiocie decyzji zezwalającej Rady z dnia 15 listopada 2000 r., z których wynikało, że Komisja nie zamierza wydawać ostatecznej negatywnej decyzji w przedmiocie pomocy państwa dopóty, dopóki decyzje zezwalające Rady pozostają w mocy, i że nie zamierza ona kwestionować spornej pomocy. Po czwarte, opiera się ona na decyzjach wcześniejszych niż decyzja zezwalająca Rady 2001/224, w których brak jest wzmianki o możliwości równoczesnego stosowania reguł rządzących pomocą państwa. Po piąte, wskazuje ona na brak możliwości zastosowania w odniesieniu do spornego zwolnienia motywu 5 decyzji 2001/224, ponieważ zwolnienie to jest zgłoszoną w styczniu 1983 r. pomocą istniejącą. Po szóste, podnosi ona argument dotyczący dokonanej przez Komisję zmiany stanowiska w efekcie wszczęcia formalnego postępowania wyjaśniającego w przedmiocie spornego zwolnienia, dokonanego w drodze decyzji z dnia 30 października 2001 r., czyli około czternastu miesięcy przed upływem terminu obowiązywania zezwolenia na dalsze stosowanie tego zwolnienia, którego utrzymanie w mocy zaproponowała Radzie sama Komisja w dniu 31 grudnia 2002 r. Po siódme, powołuje się ona na bezprawność zachowania polegającego, w zakresie dotyczącym wydania decyzji przez Komisję, na cofnięciu wydanego przez Radę w decyzji 2001/224 zezwolenia na dalsze stosowanie spornego zwolnienia aż do dnia 31 grudnia 2006 r. i, w efekcie tego, na pozbawieniu dyrektywy 92/81 jakiegokolwiek sensu i skuteczności (effet utile).

47      AAL twierdzi w każdym razie, że nawet w samych ramach stosowania reguł rządzących pomocą państwa Komisja dopuściła się nadużycia władzy, błędnie kwalifikując w zaskarżonej decyzji sporną pomoc jako przyznaną bezprawnie, mimo że sama na nią zezwoliła. Bez wpływu na ten wniosek pozostaje okoliczność, że Rada udzieliła zezwolenia na okres dłuższy niż ten zaproponowany przez Komisję, gdyż Rada działała zgodnie z prawem, w ramach uprawnień przysługujących jej w dziedzinie harmonizacji podatkowej.

48      Komisja wnosi o oddalenie tych zarzutów jako bezzasadnych.

49      Na wstępie należy zauważyć, że czwarty z podniesionych na poparcie skargi w sprawie T‑50/06 RENV II zarzutów, dotyczący dorozumianej decyzji zezwalającej, która została podjęta, zgodnie z art. 4 ust. 6 rozporządzenia nr 659/1999, po zgłoszeniu Komisji spornego zwolnienia na początku 1983 r. i która pozwoliła na przekształcenie zgłoszonej pomocy w pomoc istniejącą, łączy się z częścią pierwszą pierwszego z zarzutów podniesionych na poparcie tej samej skargi, do analizy którego należy więc odesłać (zob. pkt 135–163 poniżej).

50      Następnie, w zakresie, w jakim w ramach tego samego zarzutu Irlandia zdaje się zarzucać Komisji uchybienie obudzonym przez nią samą po stronie AAL uzasadnionym oczekiwaniom co do prawidłowości spornego zwolnienia, powstałym wskutek zwłoki w przyjęciu zaskarżonej decyzji, zarzut ten można rozumieć jako oparty w istocie na naruszeniu zasady poszanowania uzasadnionych oczekiwań. Z tego względu łączy się on z trzecim z zarzutów podniesionych na poparcie skargi w sprawie T‑50/06 RENV II, do analizy którego należy odesłać (zob. pkt 205–263 poniżej).

51      Wreszcie, w zakresie, w jakim w ramach czwartego z zarzutów podniesionych na poparcie skargi w sprawie T‑50/06 RENV II Irlandia zarzuca Komisji zwłokę w wydaniu zaskarżonej decyzji, podnosi ona w istocie zarzut szczegółowy oparty na naruszeniu zasady poszanowania rozsądnego terminu, podobny do tego podniesionego przez AAL w ramach piątego z zarzutów podniesionych na poparcie skargi w sprawie T‑69/06 RENV II, który należy przeanalizować łącznie z tym właśnie zarzutem (zob. pkt 264–273 poniżej).

52      W pozostałym zakresie niniejsze zarzuty dotyczą w istocie kwestii tego, czy Komisja dopuściła się naruszenia zasad pewności prawa i skuteczności (effet utile) aktów instytucji ze względu na to, że zaskarżona decyzja wywiera skutki prawne sprzeczne ze skutkami decyzji 2001/224, w której Irlandia uzyskała wyraźne zezwolenie na dalsze stosowanie spornego zwolnienia do dnia 31 grudnia 2006 r., między innymi ze względu na to, że zwolnienie to nie pociąga za sobą zakłócenia konkurencji.

53      Ponadto drugi i czwarty z zarzutów podniesionych na poparcie skargi w sprawie T‑50/06 RENV II dotyczą kwestii ewentualnego naruszenia zasady estoppel, związanego z rzekomo sprzecznymi skutkami prawnymi decyzji 2001/224 i zaskarżonej decyzji, a także – ewentualnego naruszenia art. 8 ust. 5 dyrektywy 92/81, związanego z okolicznością polegającą na tym, że przed wydaniem zaskarżonej decyzji Komisja nie przeprowadziła przewidzianego w art. 8 ust. 5 dyrektywy 92/81 postępowania mającego na celu zmianę lub uchylenie decyzji 2001/224.

54      Ponadto w ramach czwartego z zarzutów podniesionych na poparcie skargi w sprawie T‑50/06 RENV II Irlandia zarzuca Komisji, że ta nie skierowała w niniejszym przypadku, na podstawie art. 11 ust. 1 rozporządzenia nr 659/1999, nakazu zawieszenia spornej pomocy.

55      Wreszcie, czwarty z zarzutów podniesionych na poparcie skargi w sprawie T‑50/06 RENV II oraz drugi z zarzutów podniesionych na poparcie skargi w sprawie T‑69/06 RENV II wiążą się z koniecznością sprawdzenia tego, czy wydając zaskarżoną decyzję, Komisja dopuściła się nadużycia władzy.

56      W pierwszej kolejności, jeśli chodzi o powołany w ramach drugiego i czwartego z zarzutów podniesionych na poparcie skargi w sprawie T‑50/06 RENV II zarzut szczegółowy dotyczący naruszenia zasady estoppel, należy zauważyć, że zasada ta należy do anglosaksońskiego systemu prawnego i nie obowiązuje ona jako taka w prawie Unii Europejskiej, co jednak nie stoi na przeszkodzie temu, że pewne usankcjonowane nią zasady, takie jak zasada pewności prawa i zasada ochrony uzasadnionych oczekiwań, i reguły, takie jak reguła nemo potest venire contra factum proprium, mogą być postrzegane jako bliskie tej zasadzie czy też z nią spokrewnione. Niniejszy zarzut szczegółowy należy zatem oddalić jako bezzasadny pod względem prawnym, gdyż opiera się on na naruszeniu zasady estoppel, co jednak nie stoi na przeszkodzie możliwości przeanalizowania podniesionych przez Irlandię argumentów, gdyż można je uznać za podniesione na poparcie zarzutu opartego w istocie na naruszeniu zasad pewności prawa i ochrony uzasadnionych oczekiwań.

57      W drugiej kolejności, jeśli chodzi o powołane w ramach drugich zarzutów podniesionych na poparcie niniejszych skarg czy też w ramach czwartego z zarzutów podniesionych na poparcie skargi w sprawie T‑50/06 RENV II zarzuty szczegółowe oparte na naruszeniu zasad pewności prawa i skuteczności (effet utile) aktów instytucji, naruszeniu art. 8 ust. 5 dyrektywy 92/81 czy też przekroczenia uprawnień, w pierwszej kolejności należy przypomnieć, że zgodnie z określoną w art. 5 WE i 7 WE zasadą kompetencji powierzonych Wspólnota Europejska działa w granicach kompetencji powierzonych jej traktatem WE oraz celów w nim wyznaczonych, a każda z instytucji działa w granicach uprawnień przyznanych jej w tym samym traktacie.

58      Ponadto, zgodnie z orzecznictwem, akty instytucji objęte są co do zasady domniemaniem zgodności z prawem i, co za tym idzie, wywołują skutki prawne do czasu ich uchylenia, stwierdzenia ich nieważności w wyniku skargi o stwierdzenie nieważności lub zapytania prejudycjalnego, lub zarzutu niezgodności z prawem (zob. podobnie wyroki: z dnia 15 czerwca 1994 r., Komisja/BASF i in., C‑137/92 P, Rec, EU:C:1994:247, pkt 48; z dnia 8 lipca 1999 r., Chemie Linz/Komisja, C‑245/92 P, Rec, EU:C:1999:363, pkt 93; z dnia 5 października 2004 r., Komisja/Grecja, C‑475/01, Zb.Orz., EU:C:2004:585, pkt 18).

59      Wreszcie, należy przypomnieć, że zasada pewności prawa stanowi ogólną zasadę prawa Unii (zob. postanowienie z dnia 8 listopada 2007 r., Fratelli Martini i Cargill, C‑421/06, EU:C:2007:662, pkt 56 i przytoczone tam orzecznictwo). Z utrwalonego orzecznictwa wynika, że zasada ta ma na celu zagwarantowanie przewidywalności sytuacji i stosunków prawnych podlegających prawu Unii (wyroki: z dnia 10 kwietnia 2003 r., Schulin, C‑305/00, Rec, EU:C:2003:218, pkt 58; z dnia 15 września 2005 r., Irlandia/Komisja, C‑199/03, Zb.Orz. EU:C:2005:548, pkt 69). W tym celu istotne jest, by instytucje unijne szanowały nienaruszalność aktów, które wydały i które wpływają na sytuację prawną i materialną podmiotów prawa, tak iż mogą one zmieniać te akty jedynie z poszanowaniem norm kompetencyjnych i proceduralnych (zob. wyrok z dnia 21 października 1997 r., Deutsche Bahn/Komisja, T‑229/94, Rec, EU:T:1997:155, pkt 113 i przytoczone tam orzecznictwo). Poszanowanie zasady pewności prawa wymaga również, by instytucje te unikały, co do zasady, niespójności, jakie mogą się pojawiać przy stosowaniu różnych przepisów prawa Unii, co dotyczy w szczególności sytuacji, w której przepisy te mają ten sam cel, na przykład rzeczywistą konkurencję na wspólnym rynku (zob. podobnie i analogicznie wyroki: z dnia 15 czerwca 1993 r., Matra/Komisja, C‑225/91, Rec, EU:C:1993:239, pkt 41, 42; z dnia 31 stycznia 2001 r., RJB Mining/Komisja, T‑156/98, Rec, EU:T:2001:29, pkt 112 i przytoczone tam orzecznictwo).

60      Artykuł 8 ust. 5 dyrektywy 92/81 ma następujące brzmienie:

„Jeśli Komisja uzna, że zwolnienia lub obniżki przewidziane w ust. 4 nie mogą być dłużej utrzymywane, w szczególności ze względu na nieuczciwą konkurencję lub zakłócenia funkcjonowania rynku wewnętrznego, lub ze względów wspólnotowej polityki ochrony środowiska, przedstawia ona Radzie właściwe propozycje. Decyzja w sprawie takiego wniosku zostanie podjęta przez Radę przy jednomyślnym stanowisku jej członków” [tłumaczenie nieoficjalne].

61      W niniejszym przypadku, jak słusznie podniosła Komisja, argumentację podniesioną na poparcie niniejszych zarzutów szczegółowych można bezpośrednio obalić za pomocą ww. w pkt 27 wyroku Komisja/Irlandia i in. (EU:C:2013:812).

62      W pkt 45–48 ww. w pkt 27 wyroku Komisja/Irlandia i in. (EU:C:2013:812) Trybunał ustanowił bowiem wyraźne rozróżnienie pomiędzy odpowiednimi kompetencjami przysługującymi Radzie i Komisji z jednej strony w dziedzinie harmonizacji przepisów dotyczących podatku akcyzowego, a z drugiej strony w dziedzinie pomocy państwa. Trybunał rozstrzygnął ponadto, że procedura przewidziana w art. 8 ust. 4 dyrektywy 92/81 różni się celem i zakresem zastosowania od reżimu, który został ustanowiony w art. 88 WE.

63      W pkt 49 tego samego wyroku Trybunał wyciągnął na tej podstawie wniosek, że decyzja Rady upoważniająca państwo członkowskie, zgodnie z art. 8 ust. 4 dyrektywy 92/81, do wprowadzenia zwolnienia z podatku akcyzowego nie może skutkować utrudnieniem Komisji wykonywania kompetencji przyznanych jej przez traktat WE, a w konsekwencji – stosowania procedury przewidzianej w art. 88 WE do celów zbadania, czy zwolnienie to stanowiło pomoc państwa, i ewentualnie wydania po przeprowadzeniu tego postępowania decyzji takiej jak zaskarżona.

64      W pkt 50 ww. w pkt 27 wyroku Komisja/Irlandia i in. (EU:C:2013:812) Trybunał wyjaśnił ponadto, iż okoliczność polegająca na tym, że Rada przyznaje w decyzjach zezwalających całkowite zwolnienia z podatku akcyzowego poprzez ustalenie konkretnych warunków o charakterze geograficznym i czasowym oraz że te ostatnie były ściśle przestrzegane przez państwa członkowskie, nie miała wpływu na rozdział kompetencji między Radą a Komisją, a zatem nie mogła pozbawić Komisji możliwości wykonywania przez nią przysługujących jej kompetencji.

65      W pkt 51 tego samego wyroku Trybunał zauważył ponadto, że w poszanowaniu tego rozdziału kompetencji motyw 5 decyzji 2001/224, obowiązujący w okresie, odnośnie do którego Komisja w zaskarżonej decyzji nakazała odzyskanie pomocy, stanowił, że decyzja ta pozostaje bez uszczerbku dla wyniku jakichkolwiek postępowań, które mogą zostać wszczęte na mocy art. 87 WE i 88 WE, oraz nie uchyla „obowiązku państw członkowskich powiadomienia Komisji […] o przypadkach potencjalnej pomocy państwa”.

66      Wreszcie, w pkt 52 i 53 ww. w pkt 27 wyroku Komisja/Irlandia i in. (EU:C:2013:812) Trybunał ponownie wskazał, że okoliczność polegająca na tym, iż decyzje zezwalające zostały wydane na wniosek Komisji, a ta nigdy nie wykorzystała uprawnień przysługujących jej na podstawie art. 8 ust. 5 dyrektywy 92/81 lub art. 230 WE i 241 WE, aby uzyskać zawieszenie lub zmianę tych decyzji zezwalających, nie może stać na przeszkodzie zakwalifikowaniu zwolnień z podatku akcyzowego jako pomocy państwa w rozumieniu art. 87 ust. 1 WE, jeżeli zostały spełnione przesłanki jej istnienia.

67      Zgodnie z art. 61 akapit drugi statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w przypadku skierowania sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd jest on związany orzeczeniem Trybunału co do kwestii prawnych. Uwzględniając pkt 54 uzasadnienia ww. w pkt 27 wyroku Komisja/Irlandia i in. (EU:C:2013:812), należy stwierdzić, że rozważania przytoczone w pkt 62–66 powyżej stanowią niezbędne uzasadnienie sentencji tego wyroku, w którym Trybunał uchylił ww. w pkt 25 wyrok Irlandia/Komisja (EU:T:2012:134) i przekazał zaskarżoną decyzję do ponownego rozpatrzenia przez Sąd.

68      Z uzasadnienia tego wynika zaś, że przeprowadzając przewidziane w art. 88 WE postępowanie celem sprawdzenia, czy sporne zwolnienie stanowi pomoc państwa, i wydając po jego przeprowadzeniu zaskarżoną decyzję, Komisja jedynie wykonała uprawnienia powierzone jej traktatem WE w dziedzinie pomocy państwa i efektem tego nie mogła uchybić przyznanym w traktacie WE uprawnieniom Rady w dziedzinie harmonizacji przepisów dotyczących podatku akcyzowego czy też naruszyć aktów wydanych przez tę instytucję w wykonaniu tych uprawnień.

69      Wynika z tego, że przeprowadzając przewidziane w art. 88 WE postępowanie celem sprawdzenia, czy sporne zwolnienie stanowi pomoc państwa, bez uprzedniego wszczęcia postępowania przewidzianego w art. 8 ust. 5 dyrektywy 92/81 i wydając zaskarżoną decyzję, mimo iż art. 1 ust. 2 decyzji 2001/224 wyraźnie zezwalał Irlandii na dalsze stosowanie spornego zwolnienia do dnia 31 grudnia 2006 r., Komisja nie mogła naruszyć zasad pewności prawa i skuteczności (effet utile) aktów instytucji ani też, jak twierdzi Irlandia, art. 8 ust. 5 dyrektywy 92/81. Wydawane przez Radę na wniosek Komisji decyzje zezwalające mogły bowiem wywierać skutki jedynie w zakresie uregulowanym przepisami dotyczącymi harmonizacji podatków akcyzowych i nie przesądzały o skutkach decyzji takiej jak ta zaskarżona, którą Komisja mogła wydać, wykonując uprawnienia przysługujące jej w dziedzinie pomocy państwa.

70      Ponadto z pkt 52 i 53 ww. w pkt 27 wyroku Komisja/Irlandia i in. (EU:C:2013:812), w których Trybunał przypomina, że pojęcie pomocy państwa odpowiada obiektywnej sytuacji i nie powinno zależeć od zachowania lub oświadczeń instytucji, wynika, iż okoliczność polegająca na tym, że Komisja w momencie wydawania przez Radę decyzji zezwalających stała na stanowisku, iż zwolnienia z podatku akcyzowego nie pociągają za sobą zakłóceń konkurencji ani też nie zakłócają działania wspólnego rynku, nie mogła stać na przeszkodzie zakwalifikowaniu tych zwolnień jako pomocy państwa w rozumieniu art. 87 ust. 1 WE, jeżeli spełnione zostały przesłanki istnienia takiej pomocy.

71      Z przyjętego przez Trybunał rozwiązania a fortiori wynika, że Komisja, kwalifikując zwolnienia z podatku akcyzowego jako pomoc państwa, nie była związana ocenami dokonanymi w wydanych przez Radę decyzjach w dziedzinie harmonizacji przepisów dotyczących podatku akcyzowego, zgodnie z którymi zwolnienia te nie pociągają za sobą zakłóceń konkurencji ani też nie zakłócają działania wspólnego rynku.

72      AAL nie ma więc podstaw, by twierdzić, że wydając zaskarżoną decyzję, Komisja przekroczyła przysługujące jej uprawnienia. Bezzasadne jest zatem twierdzenie przez skarżące, że skutki prawne zaskarżonej decyzji są sprzeczne ze skutkami wywieranymi przez decyzję 2001/224.

73      W zakresie, w jakim w ramach drugiego z podniesionych na poparcie skargi w sprawie T‑69/06 RENV II zarzutów AAL zarzuca w istocie Komisji, że ta zakwalifikowała sporne zwolnienie jako bezprawnie przyznaną pomoc, mimo iż została ona dozwolona przez Radę, do oddalenia tego zarzutu szczegółowego jako bezzasadnego wystarczy przypomnieć, że, jak zostało to wskazane w pkt 49 ww. w pkt 27 wyroku Komisja/Irlandia i in. (EU:C:2013:812), oparta na przepisach dotyczących harmonizacji podatków akcyzowych decyzja zezwalająca Rady nie może stanąć na przeszkodzie wykonaniu przez Komisję uprawnień przysługujących jej w dziedzinie pomocy państwa i wydaniu, po przeprowadzeniu postępowania przewidzianego w art. 88 WE, w odpowiednim przypadku decyzji takiej jak ta zaskarżona.

74      Należy zatem oddalić jako bezzasadne zarzuty szczegółowe oparte na naruszeniu zasad pewności prawa i skuteczności (effet utile) aktów instytucji, na naruszeniu art. 8 ust. 5 dyrektywy 92/81 czy też na przekroczeniu uprawnień.

75      W trzeciej kolejności, jeśli chodzi o powołane w ramach czwartego z zarzutów na poparcie skargi w sprawie T‑50/06 RENV II oraz w ramach drugiego z zarzutów na poparcie skargi w sprawie T‑69/06 RENV II zarzuty szczegółowe oparte na nadużyciu władzy przez Komisję, należy przypomnieć, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem pojęcie nadużycia władzy ma w prawie unijnym precyzyjne znaczenie i odnosi się do sytuacji, w której władza administracyjna wykorzystuje swoją władzę w innym celu niż ten będący podstawą jej udzielenia. Decyzja jest wadliwa z powodu nadużycia władzy tylko wtedy, gdy obiektywne, właściwe dla danej sprawy i zgodne przesłanki pozwalają stwierdzić, że została wydana w celu innym niż deklarowany (zob. wyrok z dnia 9 września 2008 r., Bayer CropScience i in./Komisja, T‑75/06, Zb.Orz., EU:T:2008:317, pkt 254 i przytoczone tam orzecznictwo).

76      W niniejszym przypadku skarżące nie przedstawiają obiektywnych, istotnych i zbieżnych wskazówek umożliwiających stwierdzenie, że zaskarżona decyzja została wydana w celach innych niż te, na które się powołano, czyli odzyskania pomocy niezgodnej ze wspólnym rynkiem w rozumieniu art. 87 ust. 3 WE, dzięki czemu można by było ustalić, czy doszło do nadużycia władzy.

77      Należy zatem również oddalić jako bezzasadne zarzuty szczegółowe oparte na nadużyciu władzy, jakiego miała dopuścić się Komisja.

78      W czwartej kolejności, w zakresie, w jakim w ramach czwartego z zarzutów podniesionych na poparcie skargi w sprawie T‑50/06 RENV II Irlandia zarzuca Komisji, że ta nie skierowała w niniejszym przypadku nakazu zawieszenia spornej pomocy na podstawie art. 11 ust. 1 rozporządzenia nr 659/1999, należy przypomnieć, że zgodnie z brzmieniem tego przepisu „Komisja może, po umożliwieniu zainteresowanemu państwu członkowskiemu przedstawienia uwag, podjąć decyzję, nakazującą państwu członkowskiemu zawieszenie wszelkiej pomocy przyznanej bezprawnie do momentu podjęcia przez Komisję decyzji w sprawie zgodności pomocy ze wspólnym rynkiem”.

79      Artykuł 11 ust. 1 rozporządzenia nr 659/1999 nie nakłada na Komisję obowiązku skierowania nakazu zawieszenia pomocy w sytuacji, gdy spełnione zostały pewne warunki, lecz stanowi jedynie, że Komisja może skierować taki nakaz w sytuacji, gdy uzna to za konieczne. Wynika stąd, że bezzasadne jest zarzucanie przez Irlandię Komisji – która uznała w niniejszym przypadku, iż nie ma powodów, aby skierować nakaz zawieszenia pomocy – że ta dopuściła się naruszenia art. 11 ust. 1 rozporządzenia nr 659/1999.

80      Niniejszy zarzut szczegółowy, oparty na naruszeniu art. 11 ust. 1 rozporządzenia nr 659/1999, należy zatem oddalić.

81      Z zastrzeżeniem zarzutów szczegółowych, które należy przeanalizować bądź to w ramach innych zarzutów (zob. pkt 49 i 50 powyżej), bądź odrębnie (zob. pkt 51 powyżej), ze względu na to, że pozostałe zarzuty szczegółowe powołane w ramach drugich zarzutów podniesionych na poparcie niniejszych skarg oraz w ramach czwartego z zarzutów podniesionych na poparcie skargi w sprawie T‑50/06 RENV II należy w całości oddalić, jako bezzasadne należy oddalić również te zarzuty główne.

 W przedmiocie podniesionego na poparcie skargi w sprawie T‑69/06 RENV II zarzutu trzeciego, opartego na naruszeniu art. 3 ust. 1 lit. m) WE oraz art. 157 WE

82      AAL twierdzi, że Komisja naruszyła wymogi wynikające z przepisu art. 3 ust. 1 lit. m) WE oraz art. 157 WE ze względu na to, iż zamiast wspierać konkurencyjność przedsiębiorstw wspólnotowych, poprzez wydanie zaskarżonej decyzji Komisja uczyniła Wspólnotę mniej konkurencyjną i postawiła ją w niekorzystnej sytuacji na rynku światowym, na który Wspólnota wysyła większość wytwarzanej produkcji. Zdaniem tej spółki Rada wydała swe decyzje zezwalające, opierając się na okoliczności, że stosowanie spornego zwolnienia nie powoduje zakłócenia konkurencji, co zresztą przyznała początkowo sama Komisja i co zostało wskazane w motywie czwartym decyzji 92/510.

83      Komisja wnosi o oddalenie niniejszego zarzutu jako bezzasadnego.

84      Niniejszy zarzut dotyczy w istocie kwestii tego, czy wydając zaskarżoną decyzję, Komisja dopuściła się naruszenia wymogów wynikających z art. 3 ust. 1 lit. m) WE oraz art. 157 WE ze względu na to, iż decyzja ta stoi na przeszkodzie stosowaniu danego środka, czyli spornego zwolnienia, który to środek wzmocniłby konkurencyjność AAL na światowym rynku produkcji tlenku glinu, nie powodując przy tym jednocześnie zakłócenia konkurencji, jak wynika to z decyzji 2001/224.

85      Artykuł 3 WE stanowi w szczególności, że:

„W celu realizacji zadań określonych w artykule 2 działalność Wspólnoty obejmuje, na warunkach i zgodnie z harmonogramem przewidzianym w niniejszym traktacie:

[…]

m)      wzmocnienia konkurencyjności przemysłu Wspólnoty […]”.

86      Artykuł 157 WE stanowi w szczególności, że:

„1.      Wspólnota i państwa członkowskie czuwają nad zapewnieniem warunków niezbędnych dla konkurencyjności przemysłu Wspólnoty.

W tym celu, zgodnie z systemem wolnych i konkurencyjnych rynków, ich działania zmierzają do:

–        przyspieszenia dostosowania przemysłu do zmian strukturalnych,

–        wspierania środowiska sprzyjającego inicjatywom i rozwojowi przedsiębiorstw w całej Unii, a zwłaszcza małych i średnich przedsiębiorstw,

–        wspierania środowiska sprzyjającego współpracy między przedsiębiorstwami,

–        sprzyjania lepszemu wykorzystaniu potencjału przemysłowego polityk innowacyjnych, badań i rozwoju technologicznego.

[…]

3.      Wspólnota przyczynia się do osiągania celów określonych w ustępie 1 przez polityki i działania, które prowadzi na podstawie innych postanowień traktatów. Rada, stanowiąc zgodnie z procedurą określoną w art. 251 [WE], oraz po konsultacji z Parlamentem Europejskim i Komitetem Ekonomiczno-Społecznym, może zadecydować o szczególnych środkach przeznaczonych na wsparcie działań podjętych w państwach członkowskich, służących osiągnięciu celów określonych w ustępie 1.

Niniejszy tytuł nie stanowi podstawy do wprowadzenia przez Wspólnotę jakiegokolwiek środka, który mógłby prowadzić do zakłócenia konkurencji […]”.

87      Jak słusznie podnosi Komisja, zgodnie z art. 3 ust. 1 lit. g) WE działania Wspólnoty mają obejmować „system zapewniający niezakłóconą konkurencję na rynku wewnętrznym”. Artykuł 157 stanowi ponadto, że nie stanowi on podstawy do wprowadzenia przez Wspólnotę jakiegokolwiek środka, który mógłby prowadzić do zakłócenia konkurencji.

88      Choć w pkt 52 www. w pkt 27 wyroku Komisja/Irlandia i in. (EU:C:2013:812) Trybunał stwierdził, że przy podejmowaniu przez Radę, w zastosowaniu przepisów o harmonizacji prawa podatkowego, decyzji zezwalających Komisja uznała, iż sporne zwolnienie nie powoduje zakłócenia konkurencji i nie stanowi przeszkody dla prawidłowego funkcjonowania rynku wewnętrznego, niemniej jednak w pkt 53 tego samego wyroku zauważył on, że nie stoi to na przeszkodzie zakwalifikowaniu tych zwolnień jako pomocy państwa w rozumieniu art. 87 ust. 1 WE, jeżeli zostały spełnione przesłanki jej istnienia, skoro pojęcie pomocy państwa odpowiada obiektywnej sytuacji i nie powinno zależeć od zachowania instytucji lub złożonych przez nią oświadczeń.

89      W zaskarżonej decyzji Komisja stwierdziła zaś, że należy zakwalifikować sporne zwolnienie jako pomoc państwa w rozumieniu art. 87 ust. 1 WE w szczególności ze względu na to, iż jak zostało podniesione w motywach 61 i 62 tej samej decyzji, można było przypuszczać, że przyczynia się ono do zakłócenia konkurencji lub grozi tym zakłóceniem – nawet jeżeli znaczna część produkcji tlenku glinu jest zużywana przez zakłady produkujące aluminium – a to ze względu na to, iż wyraźnie zostało ono ustanowione w celu wzmocnienia konkurencyjności jego beneficjentów w porównaniu do ich konkurentów, w szczególności tych wspólnotowych, mających zakłady w Grecji, Hiszpanii, Niemczech i na Węgrzech (począwszy od przystąpienia tego kraju do Unii w dniu 1 maja 2004 r.), a efekt ten miał zostać osiągnięty poprzez obniżenie ponoszonych przez tych beneficjentów kosztów produkcji.

90      W ramach niniejszego zarzutu AAL ogranicza się jedynie do zauważenia, że ww. w pkt 89 ocena Komisji pozostaje w sprzeczności z oceną leżącą u podstaw wydanych przez Radę na wniosek Komisji decyzji zezwalających w dziedzinie harmonizacji prawa podatkowego, lecz nie kwestionuje w szczególny sposób zasadności tej oceny.

91      Ze względu na to, że z przedstawionych w pkt 88 powodów Komisja nie jest w niniejszym przypadku związana ocenami dokonanymi w wydanych przez Radę na jej wniosek decyzjach zezwalających w dziedzinie harmonizacji prawa podatkowego, należy stwierdzić, że wydając zaskarżoną decyzję, instytucja ta nie dopuściła się naruszenia art. 3 ust. 1 lit. m) WE oraz art. 157 WE.

92      Trzeci z zarzutów podniesionych na poparcie skargi w sprawie T‑69/06 RENV II należy więc oddalić jako bezzasadny.

93      Oddalenie tego zarzutu pozostaje bez wpływu na analizę, która zostanie przeprowadzona w ramach szóstego z zarzutów podniesionych na poparcie tej samej skargi i będzie dotyczyć kwestii tego, czy Komisja uchybiła spoczywającemu na niej na mocy art. 87 ust. 1 WE obowiązkowi uzasadnienia, stwierdzając w motywach 61 i 62 zaskarżonej decyzji, że warunek wywierania wpływu na wymianę handlową między państwami członkowskimi został w niniejszym przypadku spełniony (zob. pkt 94–131 poniżej).

 W przedmiocie podniesionego na poparcie skargi w sprawie T‑69/06 RENV II zarzutu szóstego, opartego na naruszeniu obowiązku uzasadnienia i art. 87 ust. 1 WE

94      W pierwszej kolejności AAL twierdzi, że Komisja uchybiła spoczywającemu na niej obowiązkowi uzasadnienia zaskarżonej decyzji ze względu na to, iż nie przedstawiła odpowiedniego uzasadnienia dotyczącego spełnienia pewnych warunków koniecznych do tego, by móc zakwalifikować sporną pomoc jako pomoc państwa w rozumieniu art. 87 ust. 1 WE, a konkretnie – warunków wywierania wpływu na wymianę handlową między państwami członkowskimi i zakłócenia konkurencji. Zgodnie z postulatem wyrażonym przez niektórych członków Komisji powinna ona była przedstawić w zaskarżonej decyzji powody, dla których, po przeprowadzeniu całościowej i opartej na aktualnych danych analizy skutków spornej pomocy dla konkurencji i wymiany handlowej między państwami członkowskimi, instytucja ta doszła do wniosku, że warunki te zostały w niniejszym przypadku spełnione.

95      W drugiej kolejności AAL twierdzi, że Komisja naruszyła w zaskarżonej decyzji art. 87 ust. 1 WE ze względu na to, iż nie przeprowadziwszy rzetelnej analizy gospodarczej, doszła ona do błędnego wniosku, że sporna pomoc przysparza AAL korzyści, wywiera wpływ na wymianę handlową między państwami członkowskimi czy też zakłóca konkurencję bądź grozi jej zakłóceniem. W tym względzie, po pierwsze, spółka ta opiera się na nieuwzględnieniu przez Komisję w dokonanej w motywie 62 zaskarżonej decyzji analizie wpływu na wymianę handlową między państwami członkowskimi występowania dwóch odrębnych produktów, a mianowicie tlenku glinu wykorzystywanego w metalurgii i tlenku glinu wykorzystywanego w przemyśle chemicznym, podczas gdy ona sama, jako producent tlenku glinu wykorzystywanego w metalurgii, konkuruje przede wszystkim z producentami pozaeuropejskimi, a nie z innymi producentami europejskimi, w szczególności tymi, którzy wytwarzają tlenek glinu wykorzystywany w przemyśle chemicznym. Po drugie, wskazuje ona na przedstawiony przez Komisję w motywie 61 zaskarżonej decyzji obraz sytuacji konkurencyjnej, który jest błędny ze względu na to, że zdaniem tej instytucji sporna pomoc została przyznana w celu wzmocnienia konkurencyjności spółki AAL w stosunku do jej konkurentów poprzez zmniejszenie ponoszonych przez nią kosztów produkcji, podczas gdy twierdzenie to było prawdziwe jedynie w odniesieniu do pozaeuropejskich producentów tlenku glinu, nie zaś w stosunku do europejskich producentów tej substancji, którzy konkurowali między sobą tylko w ograniczonym zakresie, ponieważ Wspólnota była importerem netto tlenku glinu, a znaczna część wspólnotowej produkcji tej substancji była wytwarzana na wewnętrzne potrzeby przemysłu. Po trzecie, wskazuje ona na brak uwzględnienia przez Komisję, po pierwsze, tego, że europejscy producenci tlenku glinu, w szczególności ci prowadzący zakłady w Niemczech, korzystali ze zwolnień podatkowych w odniesieniu do wykorzystywanej przez nich energii, która już była tańsza, i po drugie, tego, że ze względu na obowiązywanie różnego rodzaju przepisów krajowych regulujących kwestie licencji i ochrony środowiska spółka ta znajdowała się, w porównaniu do innych europejskich wytwórców tlenku glinu, w niekorzystnej pod względem kosztowym sytuacji.

96      Komisja wnosi o oddalenie niniejszego zarzutu jako bezzasadnego.

97      W tym względzie należy przypomnieć, że zgodnie z orzecznictwem przewidziany w art. 253 WE obowiązek uzasadnienia stanowi istotny wymóg proceduralny, który należy odróżnić od kwestii prawidłowości uzasadnienia, wchodzącej w zakres zgodności z prawem spornego aktu (zob. wyroki: z dnia 29 września 2011 r., Elf Aquitaine/Komisja, C‑521/09 P, Zb.Orz., EU:C:2011:620, pkt 146 i przytoczone tam orzecznictwo; z dnia 14 maja 2014 r., Donau Chemie/Komisja, T‑406/09, Zb.Orz., EU:T:2014:254, pkt 28 i przytoczone tam orzecznictwo).

98      W pierwszej kolejności należy zatem zająć się zarzutem szczegółowym opartym na naruszeniu przewidzianego w art. 253 WE obowiązku uzasadnienia, a następnie, w drugiej kolejności, zarzutem szczegółowym dotyczącym podnoszonego naruszenia art. 87 ust. 1 WE.

99      W odniesieniu do, w pierwszej kolejności, zarzutu szczegółowego dotyczącego naruszenia przewidzianego w art. 253 WE obowiązku uzasadnienia należy przypomnieć, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem uzasadnienie, jakiego wymaga to postanowienie traktatowe, powinno być dostosowane do charakteru aktu i opisywać w sposób jasny i jednoznaczny rozumowanie instytucji, która wydała akt, pozwalając zainteresowanym poznać podstawy podjętej decyzji, a właściwemu sądowi – dokonać jego kontroli (zob. wyrok z dnia 2 kwietnia 1998 r., Komisja/Sytraval i Brink’s France, C‑367/95 P, Rec, EU:C:1998:154, pkt 63 i przytoczone tam orzecznictwo). Ten wymóg uzasadnienia należy oceniać w odniesieniu do konkretnej sytuacji, w szczególności do treści aktu, charakteru powołanych argumentów, a także interesu, jaki w uzyskaniu informacji mogą mieć adresaci aktu lub inne osoby, których dotyczy on bezpośrednio i indywidualnie (zob. ww. wyrok Komisja/Sytraval i Brink’s France, EU:C:1998:154, pkt 63 i przytoczone tam orzecznictwo).

100    W przypadku zakwalifikowania środka jako pomocy państwa z tego obowiązku uzasadnienia wynika, że należy wskazać powody, dla których Komisja uznała, iż dany środek wchodzi w zakres zastosowania art. 87 ust. 1 WE (zob. wyrok z dnia 15 czerwca 2010 r., Mediaset/Komisja, T‑177/07, Zb.Orz., EU:T:2010:233, pkt 144 i przytoczone tam orzecznictwo), który ustanawia zakaz przyznawania pomocy wywierającej wpływ na wymianę handlową między państwami członkowskimi i zakłócającej konkurencję bądź też grożącej jej zakłóceniem (wyrok z dnia 4 września 2009 r., Włochy/Komisja, T‑211/05, Zb.Orz., EU:T:2009:304, pkt 151).

101    Powody, które powinna w tym względzie przedstawić Komisja, muszą zostać określone poprzez odniesienie do wskazanych w orzecznictwie wymogów, tak aby można było ustalić, czy spełnione zostały przypomniane w pkt 112–115 poniżej warunki wywierania wpływu na wymianę handlową między państwami członkowskimi i zakłócania konkurencji.

102    W niniejszym przypadku ocenę tego, czy Komisja w wystarczający sposób uzasadniła zaskarżoną decyzję w zakresie dotyczącym spełnienia warunków wywierania wpływu na międzypaństwową wymianę handlową i zakłócenia konkurencji, należy zatem przeprowadzić w świetle orzecznictwa przypomnianego, po pierwsze, w pkt 99 i 100 powyżej, i po drugie, w pkt 112–115 poniżej.

103    W niniejszym przypadku w motywach 60–62 zaskarżonej decyzji Komisja stwierdziła, co następuje:

„60      Zwolnienia z podatku akcyzowego przyczyniają się do zmniejszenia kosztów jednego ważnego czynnika produkcji i w ten sposób przysparzają pożytku beneficjentom, którzy znajdują się w bardziej uprzywilejowanej sytuacji finansowej od innych przedsiębiorstw wykorzystujących oleje mineralne, które działają w innych branżach przemysłu lub są zlokalizowane w innych regionach.

61      W swoich uwagach beneficjenci i Francja wyrazili pogląd, że zwolnienia ani nie przyczyniły się do zakłócenia konkurencji, ani nie miały wpływu na funkcjonowanie jednolitego rynku, w szczególności dlatego, że Wspólnota była importerem netto tlenku glinu, ponieważ producenci wspólnotowi musieli konkurować na poziomie światowym i mieli bardziej niekorzystną sytuację z uwagi na wysokie ceny energii, a także dlatego, że zniesienie zwolnień nie poprawiłoby sytuacji na rynku tlenku glinu na poziomie Wspólnoty i wpłynęłoby na zmniejszenie bezpieczeństwa dostaw podstawowych środków do produkcji aluminium. Ich zdaniem o tym, że konkurencja nie jest zakłócona najlepiej świadczy to, że żaden z konkurentów nie przedstawił swoich uwag w odniesieniu do decyzji Komisji o [wszczęciu formalnego postępowania wyjaśniającego]. Jednakże te wszystkie stwierdzenia, nie są sprzeczne z oceną przedstawioną w motywie 60. Przeciwnie, potwierdzają one, że zmniejszenie podatku akcyzowego miało wyłącznie na celu wzmocnienie konkurencyjności beneficjentów w porównaniu do ich konkurentów, poprzez zmniejszenie ich kosztów. Komisja zaznacza, że tlenek glinu jest również produkowany w Grecji, Hiszpanii, Niemczech i na Węgrzech (chociaż Węgry są państwem członkowskim dopiero od 1 maja 2004 r.).

62      Tlenek glinu, zarówno przeznaczony do zastosowań w hutnictwie, jak i do zastosowań chemicznych, jest przedmiotem handlu między państwami członkowskimi, tak jak aluminium, którego rynek jest ściśle powiązany z rynkiem tlenku glinu. Można więc przypuszczać, że pomoc może mieć wpływ na handel wewnątrzwspólnotowy i przyczyniać się do zakłócenia konkurencji lub zagrażać zakłóceniem konkurencji, nawet jeżeli znaczna część produkcji tlenku glinu jest zużywana przez zakłady produkujące aluminium, zlokalizowane w pobliżu jego producentów”.

104    W motywie 62 zaskarżonej decyzji Komisja powołuje się na tlenek glinu „przeznaczony do zastosowań w hutnictwie, jak i do zastosowań chemicznych”, zaś w motywie 16 tej samej decyzji wskazała ona, co następuje:

„[…] W wielu decyzjach dotyczących łączenia przedsiębiorstw, Komisja znalazła informacje, że istnieją dwa odrębne rynki produktu: rynek tlenku glinu, znajdującego zastosowanie w hutnictwie metali, i rynek tlenku glinu znajdującego zastosowanie do celów chemicznych. Tlenek glinu znajdujący zastosowanie do celów chemicznych jest produktem o znacznie większej wartości dodanej niż tlenek glinu znajdujący zastosowanie w hutnictwie metali. Rynek geograficzny tlenku glinu znajdującego zastosowanie w hutnictwie metali ma zasięg ogólnoświatowy, natomiast znajdującego zastosowanie do celów chemicznych nie wykracza poza granice Europy”.

105    W motywach 61 i 62 zaskarżonej decyzji Komisja stwierdziła, że zgodnie z analizą przeprowadzoną przez nią w decyzji 2002/174/WE z dnia 3 maja 2000 r. uznającej koncentrację za zgodną ze wspólnym rynkiem i porozumieniem EOG (sprawa COMP/M.1693 – Alcoa/Reynolds) (Dz.U. 2002, L 58, s. 25, zwanej dalej „decyzją w sprawie Alcoa/Reynolds”), która została przytoczona w przypisie do motywu 16 zaskarżonej decyzji, tlenek glinu znajdujący zastosowanie do celów chemicznych i ten znajdujący zastosowanie w hutnictwie metali stanowią na poziomie europejskim dwa odrębne rynki, gdyż substancja ta jest wytwarzana przez producentów prowadzących zakłady nie tylko w Irlandii, we Włoszech i we Francji, lecz również w Grecji, w Hiszpanii, w Niemczech i na Węgrzech (począwszy od dnia 1 maja 2004 r). Stwierdziła ona ponadto, że oba te rodzaje tlenku glinu były przedmiotem prowadzonego między państwami członkowskimi handlu dotyczącego co do zasady ograniczonej części produkcji tej substancji, która nie była wykorzystywana w zlokalizowanych w pobliżu zakładach produkujących aluminium (zwanej dalej „nadwyżkowym tlenkiem glinu”), która była oferowana na wolnym rynku podmiotom trzecim, w odróżnieniu od „tlenku glinu przeznaczonego na wewnętrzne potrzeby przemysłu”, wykorzystywanego, zgodnie z analizą przeprowadzoną w motywie 13 ww. decyzji w sprawie Alcoa/Reynolds, przez wytwórców zintegrowanych.

106    Ponadto w motywach 60 i 61 zaskarżonej decyzji Komisja wskazała, że zwolnienia z podatku akcyzowego takie jak sporne zwolnienie obniżały koszty ważnego surowca wykorzystywanego przez objętych tym zwolnieniem producentów tlenku glinu mających zakłady w Irlandii w regionie Shannon, we Francji w regionie Gardanne i we Włoszech na Sardynii, co sprowadzało się do stwierdzenia – nawet jeśli instytucja ta nie wskazała tego wyraźnie w zaskarżonej decyzji – że sporna pomoc była pomocą operacyjną przyznawaną tym producentom, których produktywność została wzmocniona w stosunku do innych europejskich wytwórców tlenku glinu, którzy nie korzystali z tych zwolnień (w Grecji, w Hiszpanii i w Niemczech).

107    Wreszcie, w motywie 61 zaskarżonej decyzji Komisja ustosunkowała się negatywnie do uwag przedstawionych w trakcie postępowania administracyjnego przez beneficjentów pomocy, między innymi AAL, i przez Republikę Francuską.

108    Po dokonaniu powyższych stwierdzeń Komisja w motywie 62 zaskarżonej decyzji uznała, że w niniejszym przypadku może ona domniemywać, iż sporna pomoc wywiera wpływ na wymianę handlową i zakłóca konkurencję czy też grozi jej zakłóceniem.

109    Biorąc pod uwagę orzecznictwo przypomniane w pkt 99 i 100 powyżej i w pkt 112–115 poniżej, Komisja wystarczająco uzasadniła zaskarżoną decyzję odnośnie do spełnienia warunków wywierania wpływu na wymianę handlową między państwami członkowskimi i zakłócenia konkurencji, gdyż zwięźle, lecz wyraźnie wskazała powody, dla których – biorąc pod uwagę istnienie wymiany handlowej między państwami członkowskimi i europejskich rynków nadwyżkowego tlenku glinu przeznaczonego do zastosowań w hutnictwie i tego przeznaczonego do zastosowań chemicznych oraz okoliczność polegającą na tym, że sporna pomoc była pomocą operacyjną – można było domniemywać, iż mogła ona wywierać wpływ na tę wymianę handlową i zakłócać konkurencję na tych rynkach, wzmacniając pozycję konkurencyjną producentów tlenku glinu mających zakłady w Irlandii w regionie Shannon, we Francji w regionie Gardanne i we Włoszech na Sardynii w stosunku do innych europejskich wytwórców tlenku glinu prowadzących zakłady w Grecji, w Hiszpanii i w Niemczech.

110    Należy zatem oddalić jako bezzasadny zarzut szczegółowy oparty na naruszeniu ustanowionego w art. 253 WE obowiązku uzasadnienia.

111    W odniesieniu do, w drugiej kolejności, zarzutu szczegółowego dotyczącego naruszenia art. 87 ust. 1 WE, AAL twierdzi w istocie, że Komisja dopuściła się naruszenia prawa przy kwalifikacji środka jako pomocy państwa w rozumieniu art. 87 WE ze względu na to, iż uznała, że sporna pomoc przysparza jej korzyści, wpływa na wymianę handlową między państwami członkowskimi i zakłóca konkurencję czy też grozi jej zakłóceniem.

112    W tym względzie należy przede wszystkim przypomnieć, że zgodnie z orzecznictwem w ramach oceny przesłanki wywierania wpływu na wymianę handlową między państwami członkowskimi oraz przesłanki zakłócania konkurencji Komisja nie ma obowiązku ustalenia realnego wpływu pomocy na wymianę handlową pomiędzy państwami członkowskimi i rzeczywistego zakłócenia konkurencji, lecz ma jedynie obowiązek zbadania, czy dana pomoc może wpływać na wymianę handlową i zakłócać konkurencję (zob. wyrok z dnia 9 września 2009 r., Holland Malt/Komisja, T‑369/06, Zb.Orz., EU:T:2009:319, pkt 37 i przytoczone tam orzecznictwo; ww. w pkt 100 wyrok Włochy/Komisja, EU:T:2009:304, pkt 152 i przytoczone tam orzecznictwo). Wynika z tego, że instytucja ta nie ma obowiązku dokonywania analizy ekonomicznej dotyczącej rzeczywistej sytuacji na danym rynku, udziału w rynku przedsiębiorstw będących beneficjentami pomocy, pozycji przedsiębiorstw konkurencyjnych i wymiany handlowej między państwami członkowskimi (zob. ww. w pkt 100 wyrok Mediaset/Komisja, EU:T:2010:233, pkt 145 i przytoczone tam orzecznictwo).

113    Następnie, z orzecznictwa wynika, że przesłanki dotyczące wpływu na wymianę handlową między państwami członkowskimi i zakłócenia konkurencji są, ogólnie rzecz biorąc, ze sobą nierozerwalnie związane (wyroki: z dnia 4 kwietnia 2001 r., Regione Autonoma Friuli-Venezia Giulia/Komisja, T‑288/97, Rec, EU:T:2001:115, pkt 41; z dnia 15 czerwca 2000 r., Alzetta i in./Komisja, T‑298/97, T‑312/97, T‑313/97, T‑315/97, od T‑600/97 do T‑607/97, T‑1/98, od T‑3/98 do T‑6/98 i T‑23/98, Rec, EU:T:2000:151, pkt 81). W szczególności z orzecznictwa wynika, że wszelka pomoc przyznana przedsiębiorstwu, które prowadzi działalność na wspólnym rynku, może prowadzić do zakłócenia konkurencji i wpływać na wymianę handlową między państwami członkowskimi (zob. wyroki: z dnia 11 czerwca 2009 r.: ASM Brescia/Komisja, T‑189/03, Zb.Orz., EU:T:2009:193, pkt 68 i przytoczone tam orzecznictwo; Włochy/Komisja, T‑222/04, Zb.Orz., EU:T:2009:194, pkt 43 i przytoczone tam orzecznictwo).

114    Ponadto w orzecznictwie ustanowione zostało dotyczące przesłanki zakłócenia konkurencji domniemanie, zgodnie z którym pomoc operacyjna – czyli mająca na celu uwolnienie przedsiębiorstwa od kosztów, które musi ono normalnie ponosić w ramach bieżącego zarządu lub zwyczajowej działalności – zapewnia temu przedsiębiorstwu sztuczne wsparcie finansowe, które co do zasady zakłóca warunki konkurencyjne w sektorach, w których pomoc ta została przyznana (wyroki: z dnia 8 czerwca 1995 r., Siemens/Komisja, T‑459/93, Rec, EU:T:1995:100, pkt 48, 77; z dnia 29 września 2000 r., CETM/Komisja, T‑55/99, Rec, EU:T:2000:223, pkt 83; zob. także podobnie wyroki: z dnia 19 września 2000 r., Niemcy/Komisja, C‑156/98, Rec, EU:C:2000:467, pkt 30; z dnia 5 października 2000 r., Niemcy/Komisja, C‑288/96, Rec, EU:C:2000:537, pkt 77, 78). Wynika stąd, że w sytuacji gdy Komisja stwierdzi istnienie pomocy operacyjnej, nie ma ona obowiązku przedstawienia powodów, dla których pomoc ta zakłóca konkurencję czy też grozi jej zakłóceniem (zob. podobnie ww. wyrok Niemcy/Komisja, EU:C:2000:537, pkt 86).

115    Wreszcie, jeśli chodzi o przesłankę wywierania wpływu na wymianę handlową między państwami członkowskimi, z orzecznictwa wynika, że w sytuacji gdy pomoc przyznana przez państwo członkowskie umacnia pozycję przedsiębiorstwa w stosunku do innych przedsiębiorstw konkurujących z nim w ramach międzypaństwowej wymiany handlowej, należy uznać, że pomoc ta wywiera wpływ na tę wymianę handlową (zob. wyrok z dnia 14 września 1994 r., Hiszpania/Komisja, od C‑278/92 do C‑280/92, Rec, EU:C:1994:325, pkt 40 i przytoczone tam orzecznictwo; ww. w pkt 100 wyrok Włochy/Komisja, EU:T:2009:304, pkt 153 i przytoczone tam orzecznictwo). Nie istnieje próg, poniżej którego można uznać, że wpływ na wymianę handlową między państwami członkowskimi nie zachodzi (zob. ww. w pkt 113 wyroki: ASM Brescia/Komisja, EU:T:2009:193, pkt 69 i przytoczone tam orzecznictwo; Włochy/Komisja, EU:T:2009:194, pkt 69 i przytoczone tam orzecznictwo). W szczególności przesłanka, zgodnie z którą pomoc musi być tego rodzaju, aby mogła wpływać na wymianę handlową między państwami członkowskimi, nie zależy od znaczenia danej dziedziny działalności (wyrok z dnia 24 lipca 2003 r., Altmark Trans i Regierungspräsidium Magdeburg, C‑280/00, Rec, EU:C:2003:415, pkt 82).

116    W pierwszej kolejności, jeśli chodzi o podnoszony przez AAL zarzut szczegółowy, w którym spółka ta kwestionuje w istocie to, że spełniona została przesłanka przysporzenia korzyści beneficjentowi pomocy, należy przypomnieć, iż celem art. 87 WE jest zapobieżenie temu, by przysparzane przez władze publiczne korzyści, które w taki czy inny sposób zakłócają konkurencję lub grożą jej zakłóceniem poprzez sprzyjanie niektórym przedsiębiorstwom lub produkcji niektórych towarów, wywierały wpływ na wymianę handlową między państwami członkowskimi (zob. wyrok z dnia 15 marca 1994 r., Banco Exterior de España, C‑387/92, Rec, EU:C:1994:100, pkt 12 i przytoczone tam orzecznictwo).

117    Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem pojęcie pomocy obejmuje nie tylko mające charakter przysporzenia świadczenia takie jak subwencje, ale także działania, które w taki czy inny sposób skutkują zmniejszeniem wysokości należności obciążających budżet przedsiębiorstwa, przez co – nie stanowiąc subwencji w ścisłym tego słowa znaczeniu – mają charakter taki sam jak subwencja i wywierają identyczne jak ona skutki (wyrok z dnia 13 czerwca 2000 r., EPAC/Komisja, T‑204/97 i T‑270/97, Rec, EU:T:2000:148, pkt 65 i przytoczone tam orzecznictwo). Z powyższego wynika, że środek, w drodze którego władze państwowe przyznają pewnym przedsiębiorstwom zwolnienie podatkowe, wprawdzie niezwiązany z przeniesieniem zasobów państwowych, niemniej stawiający beneficjentów w korzystniejszej sytuacji finansowej względem innych podatników, stanowi pomoc państwa w rozumieniu art. 87 ust. 1 WE (ww. w pkt 116 wyrok Banco Exterior de España, EU:C:1994:100, pkt 14).

118    W niniejszym przypadku z motywu 60 zaskarżonej decyzji wynika, że korzyść przysporzona AAL dzięki spornemu zwolnieniu zdaniem Komisji polegała na tym, iż „[z]wolnienia z podatku akcyzowego przyczyniają się do zmniejszenia kosztów […] ważnego czynnika produkcji” wykorzystywanego przez beneficjentów, „którzy znajdują się w bardziej uprzywilejowanej sytuacji finansowej od innych przedsiębiorstw wykorzystujących oleje mineralne, które działają w innych branżach przemysłu lub są zlokalizowane w innych regionach”.

119    Uwzględniając przytoczone w pkt 117 powyżej orzecznictwo, Komisja mogła więc zasadnie twierdzić, że te zwolnienia z podatku akcyzowego znosiły ciężar obciążający zazwyczaj budżet przedsiębiorstw, które, tak jak AAL, wykorzystują te oleje jako paliwo przy produkcji tlenku glinu w Irlandii w regionie Shannon, we Francji w regionie Gardanne oraz we Włoszech na Sardynii, i co za tym idzie, przysparzały tym przedsiębiorstwom korzyści w stosunku do innych przedsiębiorstw wykorzystujących oleje mineralne w swych procesach technologicznych w innych sektorach lub regionach.

120    Twierdzenia tego nie można zakwestionować za pomocą podniesionego przez AAL argumentu opartego w istocie na funkcji rekompensaty, którą miało pełnić sporne zwolnienie ze względu na niekorzystną z punktu widzenia konkurencji sytuację, w której znajdowała się ta spółka pod względem ponoszonych przez nią kosztów produkcji w porównaniu do innych europejskich wytwórców tlenku glinu, w szczególności tych mających zakłady w Niemczech. W tym względzie wystarczy bowiem przypomnieć, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem okoliczność polegająca na tym, iż państwo członkowskie dąży przez zastosowanie jednostronnych działań do zbliżenia warunków konkurencji istniejących w danym sektorze gospodarczym do tych panujących w innych państwach członkowskich, nie pozbawia tych działań charakteru pomocy (zob. wyrok z dnia 29 kwietnia 2004 r., Włochy/Komisja, C‑372/97, Rec, EU:C:2004:234, pkt 67 i przytoczone tam orzecznictwo).

121    Należy zatem oddalić jako bezzasadny zarzut szczegółowy dotyczący niespełnienia przesłanki korzyści przysporzonej beneficjentowi pomocy.

122    Jeśli chodzi następnie o zarzut szczegółowy, za pomocą którego AAL kwestionuje w istocie to, czy spełniona została przesłanka zakłócenia konkurencji, należy przypomnieć, że zgodnie z przytoczonym w pkt 113 i 114 powyżej orzecznictwem, po pierwsze, wszelka pomoc przyznana przedsiębiorstwu, które prowadzi działalność na wspólnym rynku, może prowadzić do zakłócenia konkurencji, i po drugie, należy domniemywać, iż pomoc operacyjna – czyli mająca na celu uwolnienie przedsiębiorstwa od kosztów, które musi ono normalnie ponosić w ramach bieżącego zarządu lub zwyczajowej działalności – zakłóca warunki konkurencyjne w sektorach, w których pomoc ta została przyznana.

123    W niniejszym przypadku z motywu 60 zaskarżonej decyzji wynika, że zdaniem Komisji „[z]wolnienia z podatku akcyzowego przyczyniają się do zmniejszenia kosztów […] ważnego czynnika produkcji” wykorzystywanego przez wytwórców tlenku glinu mających zakłady w Irlandii w regionie Shannon, we Francji w regionie Gardanne oraz we Włoszech na Sardynii. Ocena ta jest zasadna, gdyż przedsiębiorstwa, które, tak jak AAL, wykorzystują oleje mineralne jako paliwo przy produkcji tlenku glinu w ww. regionach, normalnie musiałyby uiścić ten podatek akcyzowy od olejów mineralnych i, co za tym idzie, obciążyć swój budżet związanym z nim kosztem. Słusznie więc, jak zostało to już podniesione w pkt 106 powyżej, Komisja pośrednio, lecz niewątpliwie w motywie 60 zaskarżonej decyzji uznała, że zwolnienia z podatku akcyzowego stanowią odpowiednik pomocy operacyjnej w rozumieniu przytoczonego w pkt 114 orzecznictwa, przysparzającej korzyści producentom tlenku glinu mającym zakłady w Irlandii w regionie Shannon, we Francji w regionie Gardanne oraz we Włoszech na Sardynii. Wreszcie, jak już zostało to wskazane w pkt 105 powyżej, Komisja w motywach 61 i 62 zaskarżonej decyzji stwierdziła, ogólnie rzecz biorąc, istnienie wymiany handlowej między państwami członkowskimi i europejskich rynków nadwyżkowego tlenku glinu przeznaczonego do zastosowań w hutnictwie i tego przeznaczonego do zastosowań chemicznych. Twierdzenia te zostały oparte w szczególności na analizie przeprowadzonej przez Komisję w decyzji w sprawie Alcoa/Reynolds (zob. pkt 105 powyżej). W ramach zaś niniejszej skargi spółka AAL nie przedstawiła żadnej popartej dowodami analizy gospodarczej, za pomocą której można by było zakwestionować mającą ogólne zastosowanie ocenę gospodarczą przedstawioną w decyzji w sprawie Alcoa/Reynolds, do której odsyła zaskarżona decyzja. W niniejszym przypadku nie można więc zakwestionować zasadności tej analizy. Uwzględniając całokształt twierdzeń poczynionych przez Komisję w motywach 60–62 zaskarżonej decyzji, zasadne było przyjęcie przez nią, zgodnie z przytoczonym w pkt 113 i 114 powyżej orzecznictwem, że sporna pomoc zakłócała konkurencję na europejskich rynkach nadwyżkowego tlenku glinu przeznaczonego do zastosowań w hutnictwie i tego przeznaczonego do zastosowań chemicznych czy też groziła jej zakłóceniem pomiędzy z jednej strony producentami tlenku glinu mającymi zakłady w Irlandii w regionie Shannon, we Francji w regionie Gardanne oraz we Włoszech na Sardynii a z drugiej strony europejskimi producentami tlenku glinu mającymi zakłady w Grecji, w Hiszpanii i w Niemczech.

124    Zasadności zaskarżonej decyzji w zakresie dotyczącym spełnienia przesłanki zakłócania konkurencji nie można zakwestionować za pomocą podniesionego przez AAL argumentu dotyczącego w istocie niezrozumienia przez Komisję w prawidłowy sposób tego, jakie dokładnie warunki konkurencji panowały na rynkach tych dwóch ww. rodzajów tlenku glinu. Należy bowiem przypomnieć, że zgodnie z przytoczonym w pkt 111 powyżej orzecznictwem Komisja nie miała obowiązku dokonywania dokładnej analizy ekonomicznej danych rynków i że – w szczególnych okolicznościach niniejszego przypadku, w którym sporne zwolnienie stanowi pomoc operacyjną – zasadne było ponadto przyjęcie przez nią, że pomoc ta zakłóca konkurencję, przynajmniej w zakresie dotyczącym tlenku glinu (tego przeznaczonego do zastosowań w hutnictwie i tego przeznaczonego do zastosowań chemicznych), stanowiącego przedmiot handlu między państwami członkowskimi i którego rynki miały europejski zasięg. Niemniej jednak w zakresie, w jakim AAL zarzuca Komisji nieuwzględnienie tego, że znaczna część produkcji tlenku glinu była wytwarzana na wewnętrzne potrzeby przemysłu, podnoszony przez tę spółkę zarzut szczegółowy jest pozbawiony podstaw faktycznych ze względu na to, iż w motywie 62 zaskarżonej decyzji Komisja w istocie zauważyła, że handel między państwami członkowskimi dotyczył w istocie jedynie nadwyżkowego tlenku glinu obu rodzajów.

125    Ponadto, ponieważ spółka AAL twierdzi w istocie, że nie konkurowała ona z innymi europejskimi producentami tlenku glinu, ale jedynie z pozaeuropejskimi wytwórcami tej substancji, za pomocą podnoszonego przez nią argumentu nie można bynajmniej zakwestionować zasadności zaskarżonej decyzji w zakresie dotyczącym spełnienia przesłanki zakłócenia konkurencji. W tym względzie wystarczy stwierdzić, że twierdzenia AAL nie zostały poparte żadnymi dowodami i, wreszcie, są sprzeczne z jej własnymi twierdzeniami, zgodnie z którymi sporne zwolnienie powinno było umożliwiać zrekompensowanie jej niekorzystnego pod względem kosztowym charakteru sytuacji, w której znajdował się producent aluminium, mający, tak jak ta spółka, zakład w Irlandii, w porównaniu do wytwórców tlenku glinu mających zakłady w innych państwach członkowskich, takich jak Niemcy. Na podstawie tego, co twierdzi sama spółka AAL, można zatem wyprowadzić wniosek, że konkurowała ona z innymi europejskimi producentami tlenku glinu.

126    Należy zatem oddalić jako bezzasadny zarzut szczegółowy oparty na niespełnieniu przesłanki zakłócenia konkurencji.

127    Wreszcie, w zakresie dotyczącym zarzutu szczegółowego, za pomocą którego AAL kwestionuje w istocie to, że spełniony został warunek wywierania wpływu na wymianę handlową między państwami członkowskimi, należy przypomnieć, że zgodnie z przypomnianym w pkt 113 i 115 powyżej orzecznictwem, po pierwsze, wszelka pomoc przyznana przedsiębiorstwu, które prowadzi działalność na rynku europejskim, może wpływać na wymianę handlową między państwami członkowskimi, i po drugie, w sytuacji gdy pomoc przyznana przez państwo członkowskie umacnia pozycję przedsiębiorstwa w stosunku do innych przedsiębiorstw konkurujących z nim w ramach międzypaństwowej wymiany handlowej, należy uznać, że pomoc wywiera wpływ na tę wymianę handlową.

128    W niniejszym przypadku, jak zostało to już wskazane w pkt 123 powyżej, Komisja zasadnie stwierdziła, ogólnie rzecz biorąc, istnienie wymiany handlowej między państwami członkowskimi i istnienie europejskich rynków nadwyżkowego tlenku glinu przeznaczonego do zastosowań w hutnictwie i tego przeznaczonego do zastosowań chemicznych. Ponadto, ze względu na to, że zwolnienia z podatku akcyzowego przysparzały korzyści jedynie producentom tlenku glinu mającym, tak jak AAL, zakłady w Irlandii w regionie Shannon, we Francji w regionie Gardanne i we Włoszech na Sardynii, nie zaś konkurującym z AAL europejskim wytwórcom tlenku glinu prowadzącym zakłady w Grecji, w Hiszpanii i w Niemczech (zobacz pkt 124 powyżej), zasadne było dojście przez Komisję do wniosku, że sporna pomoc wywierała wpływ na wymianę handlową między państwami członkowskimi.

129    Za pomocą podniesionego przez AAL argumentu, opartego w istocie na tym, że Komisja nie wzięła pod uwagę okoliczności polegającej na tym, iż znaczna część wspólnotowej produkcji tlenku glinu była wytwarzana na wewnętrzne potrzeby przemysłu, a zarówno tlenek glinu przeznaczony do zastosowań w hutnictwie, jak i ten przeznaczony do zastosowań chemicznych nie były przedmiotem handlu między państwami członkowskimi, a państwa te handlowały nimi z państwami trzecimi, gdyż Wspólnota jest dużym importerem netto tej substancji, nie można podważyć zasadności zaskarżonej decyzji w zakresie dotyczącym spełnienia przesłanki wywierania wpływu na handel międzypaństwowy. Z jednej strony ten zarzut szczegółowy jest pozbawiony podstaw w zakresie, w jakim dotyczy on tlenku glinu przeznaczonego na wewnętrzne potrzeby przemysłu. Jak bowiem zostało już wskazane w pkt 124 powyżej, Komisja w motywie 62 zaskarżonej decyzji w istocie zauważyła, że handel między państwami członkowskimi dotyczył jedynie nadwyżkowego tlenku glinu; dotyczyło to zarówno tlenku glinu przeznaczonego do zastosowań w hutnictwie, jak i tego przeznaczonego do zastosowań chemicznych. Z drugiej strony ten zarzut szczegółowy – w zakresie, w jakim dotyczy on handlu oboma rodzajami tej substancji, jakiego dokonywały między sobą państwa członkowskie – nie jest niczym poparty, a wręcz jest on sprzeczny z twierdzeniami poczynionymi przez samą spółkę AAL w jej pismach procesowych, zgodnie z którymi „niewielka część [jego produkcji] sprzedawana w postaci wodorotlenku glinu […] [była] wykorzystywana jako produkt wyjściowy przez niemieckiego producenta tlenku glinu przeznaczonego do zastosowań chemicznych”, a „[c]ałość wytwarzanego przez nią tlenku gliny [była] wywożona przez jej morski terminal na rynki znajdujące się poza Irlandią, przede wszystkim do Zjednoczonego Królestwa, na rynki skandynawskie i rynki innych krajów europejskich”. Z twierdzeń poczynionych przez samą spółkę AAL wynika więc, że przyczyniała się ona do międzypaństwowej wymiany handlowej mającej za przedmiot nadwyżkowy tlenek glinu obu rodzajów.

130    Należy zatem oddalić jako bezzasadny zarzut szczegółowy oparty na niespełnieniu przesłanki wywierania wpływu na handel między państwami członkowskimi.

131    Ze względu na to, że wszystkie zarzuty szczegółowe użyte w ramach szóstego z zarzutów podniesionych na poparcie skargi w sprawie T‑69/06 RENV II zostały oddalone, zarzut ten należy w całości oddalić jako bezzasadny.

 W przedmiocie pierwszych zarzutów podniesionych na poparcie niniejszych skarg, opartych na naruszeniu prawa, jakiego miała dopuścić się Komisja, dokonując kwalifikacji spornej pomocy na podstawie art. 88 WE

132    W ramach pierwszych zarzutów podniesionych na poparcie niniejszych skarg skarżące zarzucają Komisji, że ta dopuściła się naruszenia prawa ze względu na to, iż w zaskarżonej decyzji zakwalifikowała sporną pomoc jako nową pomoc w rozumieniu art. 88 ust. 3 WE, a nie jako pomoc istniejącą w rozumieniu art. 88 ust. 1 WE, oraz ze względu na to, że nie zastosowała ona w odniesieniu do tej pomocy procedury właściwej dla pomocy istniejącej.

133    Pierwszy z zarzutów podniesionych na poparcie skargi w sprawie T‑50/06 RENV II został podzielony na trzy alternatywne części. Pierwsza z nich została w istocie oparta na naruszeniu art. 88 WE oraz zasady usankcjonowanej w art. 1 lit. b) ppkt (iii) rozporządzenia nr 659/1999, a także, w istocie, na naruszeniu rządzących procedurą właściwą dla pomocy istniejącej reguł takich jak te określone w art. 17 i 18 rozporządzenia nr 659/1999. Część druga została oparta na naruszeniu postanowienia art. 88 WE w związku z art. 1 lit. b) ppkt (iv) oraz art. 15 ust. 3 rozporządzenia nr 659/1999, a także w istocie na naruszeniu rządzących procedurą właściwą dla pomocy istniejącej reguł takich jak te określone w art. 17 i 18 rozporządzenia nr 659/1999. Część trzecia dotyczy w istocie naruszenia art. 88 WE oraz zasady usankcjonowanej w art. 1 lit. b) ppkt (i) rozporządzenia nr 659/1999.

134    Pierwszy z zarzutów podniesionych na poparcie skargi w sprawie T‑69/06 RENV II również został podzielony na trzy alternatywne części. Pierwsza z nich dotyczy w istocie naruszenia art. 88 WE oraz zasady usankcjonowanej w art. 1 lit. b) ppkt (i) rozporządzenia nr 659/1999. Część druga odnosi się do naruszenia art. 88 WE oraz zasady usankcjonowanej w art. 1 lit. b) ppkt (iii) rozporządzenia nr 659/1999. Część trzecia została oparta na naruszeniu postanowienia art. 88 WE w związku z art. 1 lit. b) ppkt (iv) oraz art. 15 ust. 3 rozporządzenia nr 659/1999.

 W przedmiocie części pierwszej pierwszego z zarzutów podniesionych na poparcie skargi w sprawie T‑50/06 RENV II oraz części drugiej pierwszego z zarzutów podniesionych na poparcie skargi w sprawie T‑69/06 RENV II, opartych na naruszeniu art. 88 WE oraz zasady usankcjonowanej w art. 1 lit. b) ppkt (iii) rozporządzenia nr 659/1999, a także, w sprawie T‑50/06 RENV II, na naruszeniu rządzących procedurą właściwą dla pomocy istniejącej reguł takich jak te określone w art. 17 i 18 rozporządzenia nr 659/1999

135    Skarżące utrzymują w istocie, że Komisja naruszyła w zaskarżonej decyzji art. 88 WE oraz zasadę usankcjonowaną w art. 1 lit. b) ppkt (iii) rozporządzenia nr 659/1999 ze względu na to, iż kwalifikując sporną pomoc jako nową w rozumieniu art. 88 ust. 3 WE, nie uwzględniła ona tego, że pomoc ta winna była zostać uznana za dozwoloną ze względu na fakt, iż Komisja nie zajęła stanowiska w przedmiocie spornego zwolnienia w rozsądnym terminie od jego zgłoszenia. W sprawie T‑50/06 RENV II Irlandia powołuje się również na naruszenie rządzących procedurą właściwą dla pomocy istniejącej reguł takich jak te określone w art. 17 i 18 rozporządzenia nr 659/1999.

136    W tym względzie, po pierwsze, Irlandia opiera się na piśmie z dnia 6 maja 1983 r., z którego wynika, że zaakceptowała ona złożoną przez Komisję w piśmie z dnia 22 marca 1983 r. propozycję potraktowania jej pisma z dnia 28 stycznia 1983 r., informującego o planowanym spornym zwolnieniu, jako zgłoszenia w rozumieniu art. 88 ust. 2 WE. Po drugie, powołuje się ona ponownie na pismo z dnia 6 maja 1983 r., w którym powiadomiła Komisję o wprowadzeniu spornego zwolnienia w życie zgodnie z regułą określoną w art. 4 ust. 6 rozporządzenia nr 659/1999. Po trzecie, podnosi ona, że Komisja nie podjęła decyzji w ciągu dwóch miesięcy począwszy od zgłoszenia spornego zwolnienia, uchybiając w ten sposób terminowi określonemu w art. 4 ust. 5 rozporządzenia nr 659/1999, czy też w rozsądnym terminie liczonym począwszy od powiadomienia o wprowadzeniu spornego zwolnienia w życie; wskazuje ona również na brak działania oraz milczenie po stronie Komisji przedłużające się aż do 1992 r., czyli przez dziewięć lat od tych zgłoszeń. Po czwarte, Irlandia podkreśla brak znaczenia dla sprawy okoliczności polegającej na tym, że wprowadziła ona sporne zwolnienie w życie, nie czekając na to, aż Komisja formalnie ustosunkuje się do niego z punktu widzenia reguł rządzących pomocą państwa, a to dlatego że instytucja ta zajęła stanowisko w tej kwestii już po upływie rozsądnego terminu, a sporne zwolnienie weszło w życie ponad dwa miesiące po tym, jak zostało zgłoszone Komisji w dniu 28 stycznia 1983 r. Irlandia powołuje się również na to, że sama Komisja zachowywała się tak, jakby uznała, iż sporna pomoc jest pomocą istniejącą. W tym względzie w pierwszej kolejności powołuje się ona na jednoznaczne i precyzyjne brzmienie czwartego motywu decyzji 92/510, zgodnie z którym „Komisja i wszystkie państwa członkowskie zgodnie uznają, że te zwolnienia są właściwie uzasadnione w świetle specjalnych polityk i nie powodują zakłócenia konkurencji ani nie mają wpływu na funkcjonowanie [wspólnego] rynku”, które to stwierdzenie można uznać za pozytywną decyzję w przedmiocie zgłoszonego w dniu 28 stycznia 1983 r. spornego zwolnienia czy też przynajmniej za oświadczenie wskazujące na to, iż Komisja nie ma już co do zasady wątpliwości co do zgodności spornej pomocy ze wspólnym rynkiem. W drugiej kolejności Irlandia opiera się na terminologii użytej w piątym motywie decyzji 97/425 oraz w motywie 4 decyzji 1999/880, która przypomina tę używaną w przypadku, gdy Komisja dokonuje analizy istniejących systemów pomocy na podstawie art. 17 rozporządzenia nr 659/1999. W trzeciej kolejności powołuje się ona na przedstawione w listopadzie 1999 i 2000 r. wnioski dotyczące decyzji zezwalających Rady oraz na motyw 5 decyzji 2001/224, które nie zawierają żadnych zastrzeżeń co do zgodności spornej pomocy z prawem. W czwartej kolejności powołuje się na okoliczność polegającą na tym, że w każdym razie sama Komisja zaproponowała Radzie wydanie zezwolenia na stosowanie spornego zwolnienia po 1983 r. Ponadto Irlandia zarzuca w istocie Komisji naruszenie rządzących procedurą właściwą dla pomocy istniejącej reguł takich jak te określone w art. 17 i 18 rozporządzenia nr 659/1999 ze względu na to, że instytucja ta nakazała odzyskanie spornej pomocy ze skutkiem wstecznym i w oderwaniu od okoliczności polegającej na tym, iż w ramach sprawowanej stale kontroli istniejących systemów pomocy była ona jedynie uprawniona do nakazania zniesienia czy też zmiany tej pomocy we wskazanym przez siebie terminie.

137    Po pierwsze, AAL opiera się na piśmie z dnia 6 maja 1983 r., z którego wynika, że Irlandia zaakceptowała złożoną przez Komisję w piśmie z dnia 22 marca 1983 r. propozycję potraktowania pisma tego państwa członkowskiego z dnia 28 stycznia 1983 r., informującego o planowanym spornym zwolnieniu, jako zgłoszenia w rozumieniu art. 88 ust. 2 WE. Po drugie, spółka ta wskazuje na wprowadzenie spornego zwolnienia w życie około trzech miesięcy po wysłaniu Komisji pisma z dnia 28 stycznia 1983 r. Po trzecie, powołuje się ona na pismo z dnia 6 maja 1983 r., w którym Irlandia powiadomiła Komisję o wprowadzeniu spornego zwolnienia w życie zgodnie z regułą określoną w art. 4 ust. 6 rozporządzenia nr 659/1999. Po czwarte, wskazuje ona na brak możliwości zastosowania w stosunku do niej podnoszonego przez Komisję argumentu, zgodnie z którym sporne zwolnienie zostało wprowadzone w życie przez Irlandię i przez samą spółkę AAL, mimo że nie zostały w pełni spełnione wynikające z orzecznictwa warunki (wyrok z dnia 11 grudnia 1973 r., Lorenz, 120/73, Rec, EU:C:1973:152), zawarte następnie w rozporządzeniu nr 659/1999, skoro sama Komisja poczyniła odstępstwo od tych ram prawnych, dając Irlandii do zrozumienia, że traktuje ona jej pismo z dnia 28 stycznia 1983 r. jako zgłoszenie, i pozbawiając się efektem tego możliwości zajęcia stanowiska w rozsądnym terminie dwóch miesięcy. Tytułem ewentualnym powołuje się ona na brak możliwości zastosowania w stosunku do niej argumentu opartego przez Komisję na rzekomo niekompletnym charakterze zgłoszenia, skoro instytucja ta, po poinformowaniu przez Irlandię o rychłym wprowadzeniu pomocy w życie, w piśmie z dnia 22 marca 1983 r. zrezygnowała z żądania uzupełnienia tego zgłoszenia. Po piąte, wskazuje ona na brak działania i milczenie Komisji, które trwały aż do lipca 2000 r., czyli przez 17 lat od zgłoszenia spornego zwolnienia i poinformowania o jego rychłym wprowadzeniu w życie. Po szóste, opiera się ona na pominięciu przez Komisję zgłoszenia dokonanego w dniu 28 stycznia 1983 r.; następnie instytucja ta zażądała w dniu 17 lipca 2000 r. zgłoszenia zwolnienia, a w dniu 30 października 2001 r. wszczęła formalne postępowanie wyjaśniające, co doprowadziło ją do popełnienia błędu przy kwalifikacji pomocy. Po siódme, powołuje się ona na motyw czwarty decyzji 92/510, równoważny w jej przekonaniu przyznaniu przez Komisję, że sporne zwolnienie stanowi pomoc istniejącą. Po ósme, zdaniem AAL to Komisja sprowokowała i utrzymywała przez długi czas tę sytuację, co wiąże się obiektywnie z uznaniem spornej pomocy za istniejącą.

138    Komisja wnosi o oddalenie niniejszych części pierwszych zarzutów jako bezzasadnych.

139    Tytułem wstępu należy w tym względzie przypomnieć, że traktat WE ustanawia odmienne procedury w zależności od tego, czy mamy do czynienia z pomocą nową, czy z pomocą istniejącą. Podczas gdy nowa pomoc powinna, zgodnie z art. 88 ust. 3 WE, zostać uprzednio zgłoszona Komisji i nie może zostać wprowadzona w życie dopóty, dopóki procedura ta nie zostanie zakończona wydaniem decyzji końcowej, pomoc istniejąca może, zgodnie z art. 88 ust. 1 WE, zostać zgodnie z prawem wykonywana, jeśli tylko Komisja nie stwierdziła jej niezgodności (zob. wyrok z dnia 24 marca 2011 r., Freistaat Sachsen i Land Sachsen-Anhalt/Komisja, T‑443/08 i T455/08, Zb.Orz., EU:T:2011:117, pkt 187 i przytoczone tam orzecznictwo). W odpowiednim przypadku pomoc istniejąca może więc być jedynie przedmiotem wywołującej skutki na przyszłość decyzji stwierdzającej jej niezgodność ze wspólnym rynkiem (zob. ww. wyrok Freistaat Sachsen i Land Sachsen-Anhalt/Komisja, EU:T:2011:117, pkt 187 i przytoczone tam orzecznictwo).

140    Ponadto w zakresie, w jakim skarżące powołują się formalnie na naruszenie art. 1 lit. b) ppkt (iii) rozporządzenia nr 659/1999, należy zauważyć, że począwszy od dnia 16 kwietnia 1999 r., czyli momentu przyjęcia przez Komisję zaskarżonej decyzji, obowiązywała już określona w tym przepisie norma o materialnoprawnym charakterze. Choć zgodnie z orzecznictwem (wyroki: z dnia 14 maja 1975 r., CNTA/Komisja, 74/74, Rec, EU:C:1975:59, pkt 33–43; z dnia 26 czerwca 1990 r., Sofrimport/Komisja, C‑152/88, Rec, EU:C:1990:259, pkt 16, 17; z dnia 5 października 1993 r., Driessen i in., od C‑13/92 do C‑16/92, Rec, EU:C:1993:828, pkt 30–35) ochrona zasady pewności prawa i ochrona zasady uzasadnionych oczekiwań ograniczają możliwość natychmiastowego zastosowania tych norm o materialnoprawnym charakterze, ograniczenia te nie odgrywają roli w przypadku pomocy przyznanej bezprawnie czy też zgłoszonej, dopóki nie zostanie ona zatwierdzona przez Komisję. Zgodnie bowiem z systematyką i logiką mechanizmu kontroli pomocy państwa sytuacja nie zostaje zdefiniowana natychmiastowo i ostatecznie przez zgłoszenie lub przyznanie pomocy, ale pozostaje ona otwarta do momentu wydania decyzji przez instytucje Unii. W tym kontekście Komisja powinna zastosować materialnoprawne przepisy obowiązujące w momencie wydawania przez nią rozstrzygnięcia w przedmiocie danej pomocy czy też systemu pomocowego, a także ich zgodności ze wspólnym rynkiem, i są to jedyne normy, na podstawie których należy oceniać zgodność z prawem podejmowanej przez nią w tym względzie decyzji (zob. podobnie i analogicznie wyrok z dnia 11 grudnia 2008 r., Komisja/Freistaat Sachsen, C‑334/07 P, Zb.Orz., EU:C:2008:709, pkt 53). W momencie wydania przez Komisję zaskarżonej decyzji obowiązywał zaś art. 1 lit. b) ppkt (iii) rozporządzenia nr 659/1999, efektem czego w niniejszym przypadku zastosowanie znajduje właśnie ten przepis.

141    Przepisy proceduralne określone w art. 4 ust. 6 rozporządzenia nr 659/1999, do którego odsyła art. 1 lit. b) ppkt (iii) tego samego rozporządzenia, nie mają natomiast zastosowania do czynności proceduralnych dokonanych przed ich wejściem w życie w dniu 16 kwietnia 1999 r. Zgodnie bowiem z orzecznictwem uważa się na ogół, że przepisy proceduralne mają zastosowanie do wszystkich postępowań zawisłych w momencie ich wejścia w życie (zob. podobnie wyroki: z dnia 12 listopada 1981 r., Meridionale Industria Salumi i in., od 212/80 do 217/80, Rec, EU:C:1981:270, pkt 9; z dnia 23 lutego 2006 r., Molenbergnatie, C‑201/04, Zb.Orz., EU:C:2006:136, pkt 31 i przytoczone tam orzecznictwo). Przepisy te nie obowiązywały zaś jeszcze w momencie, gdy badanie spornego zwolnienia było jeszcze na etapie wstępnym, w trakcie którego sporna pomoc była uważana za dozwoloną przez Komisję, czyli w 1983 r. Niemniej jednak należy uwzględnić to, że jak słusznie przyznała Komisja w motywie 67 zaskarżonej decyzji, celem ustanowienia art. 4 ust. 6 rozporządzenia nr 659/1999 było w szczególności określenie pewnych norm proceduralnych, które zgodnie z orzecznictwem Trybunału wywodzącym się z ww. w pkt 137 wyroku Lorenz (EU:C:1973:152, pkt 6) (zwanym dalej „orzecznictwem Lorenz”) miały zastosowanie w momencie dokonania rozpatrywanych czynności proceduralnych. Zgodnie z tym przytoczonym przez AAL w sprawie T‑69/06 RENV II orzecznictwem art. 93 ust. 3 traktatu WE (po zmianach art. 88 ust. 3 WE) skutkował tym, że jeśli Komisja, po otrzymaniu od państwa członkowskiego informacji o planie przyznania lub zmiany pomocy, nie wszczęła przewidzianego w art. 93 ust. 2 traktatu WE (po zmianach art. 88 ust. 2 WE) postępowania kontradyktoryjnego (czy też formalnego postępowania wyjaśniającego), wzywając państwo członkowskie do przedstawienia swych uwag, państwo to mogło, po upływie terminu wystarczającego do przeprowadzenia pierwszej analizy planowanej pomocy, wprowadzić tę pomoc w życie pod warunkiem powiadomienia o tym Komisji, a pomoc ta stanowi zaś następnie pomoc istniejącą (wyrok z dnia 9 sierpnia 1994 r., Namur-Les assurances du crédit, C44/93, Rec, EU:C:1994:311, pkt 12). Jeśli chodzi o termin rozsądny czy też wystarczający do przeprowadzenia przez Komisję pierwszej analizy planowanej pomocy (czy też wstępnego etapu jej badania), Trybunał wskazał, że za punkt odniesienia należy przyjąć przewidziany w art. 173 traktatu WE oraz 175 traktatu WE (po zmianach art. 230 WE i 232 WE) dwumiesięczny termin na wniesienie skargi o stwierdzenie nieważności czy też bezczynności (ww. w pkt 137 wyrok Lorenz, EU:C:1973:152, pkt 6).

142    Oparte na naruszeniu art. 1 lit. b) ppkt (iii) rozporządzenia nr 659/1999 zarzuty szczegółowe należy zatem rozumieć jako dotyczące w istocie naruszenia orzecznictwa Lorenz.

143    W niniejszym przypadku skarżące twierdzą w istocie, że Komisja dopuściła się w zaskarżonej decyzji błędu, kwalifikując sporną pomoc jako nową i nakazując jej odzyskanie ze skutkiem wstecznym, podczas gdy chodziło tu o pomoc istniejącą w rozumieniu orzecznictwa Lorenz, ze względu na fakt, iż Komisja nie zajęła stanowiska w przedmiocie spornego zwolnienia w rozsądnym terminie od jego zgłoszenia.

144    W pierwszej kolejności należy przede wszystkim przeanalizować to, czy pisma z dnia 28 stycznia 1983 r. nie można formalnie uznać za zgłoszenie spornej pomocy w rozumieniu art. 88 ust. 3 WE i, tytułem ewentualnym, czy zgłoszenie to było niekompletne ze względu na fakt, iż Irlandia w swym piśmie z dnia 6 maja 1983 r. nie odpowiedziała na zadane przez Komisję w piśmie z dnia 22 marca 1983 r. pytanie o okres przyznawania pomocy dla AAL.

145    W tym względzie należy przypomnieć, że w ramach kontroli legalności sąd Unii nie może w jakimkolwiek przypadku zastępować uzasadnienia autora zaskarżonego aktu swoim własnym uzasadnieniem (zob. analogicznie wyrok z dnia 24 stycznia 2013 r., Frucona Košice/Komisja, C‑73/11 P, Zb.Orz., EU:C:2013:32, pkt 89 i przytoczone tam orzecznictwo). Wynika stąd, że Sąd nie może, nie przekraczając granic sprawowanej przezeń kontroli, oprzeć się, odrzucając badane przez siebie zarzuty, na argumentach niezawartych w spornej decyzji (zob. podobnie i analogicznie ww. wyrok Frucona Košice/Komisja, EU:C:2013:32, pkt 88).

146    W motywie 67 zaskarżonej decyzji Komisja zauważyła, co następuje:

„[…] pomoc nie może być uznana za zatwierdzoną na podstawie art. 4 ust. 6 rozporządzenia (WE) nr 659/1999. Francja i Włochy nigdy nie zgłaszały tych środków. W swoim piśmie z dnia 6 maja 1983 r. Irlandia potwierdziła, że pomoc jest dopiero wprowadzana w życie i że to pismo do Komisji może być traktowane jako zgłoszenie do celów art. 93 ust. 3 traktatu [WE]. Irlandia jednakże nigdy nie przesłała Komisji żadnego uprzedniego powiadomienia o zamiarze wdrożenia środka pomocy, zgodnie z art. 4 ust. 6 rozporządzenia (WE) nr 659/1999. Przeciwnie, wprowadziła w życie środek zaledwie tydzień po wysłaniu listu z dnia 6 maja 1983 r., w którym zasugerowała Komisji, by uznać pomoc za zgłoszoną. Dlatego Komisja uważa, że pomoc należy uznać za niezgodną z prawem w rozumieniu art. 1 lit. f) rozporządzenia (WE) nr 659/1999. Francuska i włoska pomoc została również wprowadzona w życie bez czekania na zatwierdzenie Komisji, z naruszeniem art. 88 ust. 3 traktatu. Państwa członkowskie nie mogą powoływać się na zasady ustanowione w art. 4 ust. 6 rozporządzenia (WE) nr 659/1999 w odniesieniu do takiej pomocy. Mimo że rozporządzenie (WE) nr 659/1999 weszło w życie dopiero w 1999 r., podobne zasady miały zastosowanie również poprzednio, zgodnie z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości”.

147    Ponadto w art. 5 ust. 5 zaskarżonej decyzji Komisja między innymi nakazała Irlandii odzyskanie spornej pomocy przyznanej w okresie od 3 lutego 2002 r. do 31 grudnia 2003 r. od jej beneficjenta, czyli spółki AAL.

148    Z motywu 67 zaskarżonej decyzji wynika, że choć Komisja zarzuciła w tej decyzji Republice Francuskiej i Republice Włoskiej, iż te nie zgłosiły jej stosowanych zwolnień z podatku akcyzowego, niemniej jednak nigdy nie zarzuciła ona Irlandii niezgłoszenia jej spornego zwolnienia, lecz jedynie – brak uprzedniego powiadomienia jej, zgodnie z wymogiem wynikającym z orzecznictwa Lorenz, o zamiarze wprowadzenia tego zwolnienia w życie, co zostało uczynione tydzień po wysłaniu pisma z dnia 6 maja 1983 r., w którym postulowała ona uznanie pisma z dnia 28 stycznia 1983 r. za zgłoszenie pomocy. Pozostaje to spójne z okolicznością, że w piśmie z dnia 6 maja 1983 r. Irlandia ograniczyła się do zaakceptowania złożonej przez Komisję w piśmie z dnia 22 marca 1983 r. propozycji potraktowania pisma z dnia 28 stycznia 1983 r., w którym to państwo członkowskie poinformowało tę instytucję o planie wprowadzenia spornego zwolnienia w życie, jako dokonanego zgodnie z art. 93 ust. 3 traktatu WE zgłoszenia.

149    Ze względu na to, że argument dotyczący braku dokonania przez Irlandię zgłoszenia Komisji czy też jego niekompletnego charakteru jest niezwiązany z zaskarżoną decyzją, Sąd nie może, nie przekraczając granic kontroli sprawowanej przezeń w ramach skargi o stwierdzenie nieważności, oprzeć się na tym argumencie po to, by odrzucić część pierwszą pierwszego z zarzutów podniesionych na poparcie skargi w sprawie T‑50/06 RENV II.

150    Należy zatem oddalić podniesione przez Komisję przeciwko części pierwszej pierwszego z zarzutów podniesionych na poparcie skargi w sprawie T‑50/06 RENV II argumenty oparte przede wszystkim na braku zgłoszenia spornego zwolnienia w rozumieniu art. 88 ust. 3 WE oraz, tytułem ewentualnym, na niekompletnym charakterze tego zgłoszenia.

151    W drugiej kolejności należy przeanalizować zarzut obrony podniesiony przez Komisję przeciwko części drugiej pierwszego z zarzutów podniesionych na poparcie skargi w sprawie T‑69/06 RENV II i oparty w istocie na tym, że dopiero na podstawie pisma z dnia 6 maja 1983 r. mogła ona uznać pismo z dnia 28 stycznia 1983 r. za zgłoszenie spornego zwolnienia w rozumieniu art. 88 ust. 3 WE, efektem czego termin rozpoczął swój bieg począwszy od otrzymania pisma z dnia 6 maja 1983 r.

152    W tym względzie należy zauważyć, że dopiero w piśmie z dnia 6 maja 1983 r. Irlandia zwróciła się do Komisji o uznanie jej pisma z dnia 28 stycznia 1983 r. za dokonane zgodnie z art. 93 ust. 3 traktatu WE zgłoszenie, tak jak zostało to zaproponowane przez tę instytucję w piśmie z dnia 22 marca 1983 r. Komisja słusznie zatem twierdzi, że żadnych czynności proceduralnych dokonanych przed otrzymaniem pisma z dnia 6 maja 1983 r. nie można uznać za formalne zgłoszenie spornej pomocy, efektem czego rozsądny czy też wystarczający termin na przeprowadzenie pierwszej analizy tej pomocy mógł rozpocząć swój bieg dopiero począwszy od otrzymania tego właśnie pisma.

153    W trzeciej kolejności należy wydać rozstrzygnięcie w przedmiocie zarzutu obrony podniesionego przez Komisję przeciwko części pierwszej pierwszego z zarzutów podniesionych na poparcie skargi w sprawie T‑50/06 RENV II oraz części drugiej pierwszego z zarzutów podniesionych na poparcie skargi w sprawie T‑69/06 RENV II, opartego na tym, że nie można, jak twierdzą skarżące, uznać pisma z dnia 6 maja 1983 r. za wymagane w orzecznictwie powiadomienie o wprowadzeniu planowanej pomocy w życie.

154    W tym względzie zarówno z treści, jak i z celów przepisów art. 93 traktatu WE (po zmianach art. 88 WE) wynika, że za pomoc istniejącą w rozumieniu ust. 1 tego postanowienia należy uznać pomoc, która mogła zostać zgodnie z prawem wprowadzona w życie na warunkach przewidzianych w art. 93 ust. 3 traktatu WE, w tym pomoc określoną w wyniku wykładni tegoż artykułu dokonanej przez Trybunał w ww. w pkt 137 wyroku Lorenz (EU:C:1973:152, pkt 4–6) (ww. w pkt 141 wyrok Namur-Les assurances du crédit, EU:C:1994:311, pkt 13; wyrok z dnia 17 czerwca 1999 r., Piaggio, C‑295/97, Rec, EU:C:1999:313, pkt 48). Uwzględniając reguły proceduralne ustalone w orzecznictwie Lorenz, przekształcenie nowej pomocy w pomoc istniejącą jest uzależnione od spełnienia dwóch koniecznych i wystarczających przesłanek: uprzedniego powiadomienia Komisji przez państwo członkowskie o wprowadzeniu planowanej pomocy w życie oraz zaniechania przez Komisję wszczęcia postępowania kontradyktoryjnego w ciągu dwóch miesięcy od otrzymania kompletnego zgłoszenia pomocy (zob. podobnie wyrok z dnia 15 lutego 2001 r., Austria/Komisja, C‑99/98, Rec, EU:C:2001:94, pkt 84).

155    W niniejszym przypadku należy jedynie wydać rozstrzygnięcie w przedmiocie tego, czy spełniony został warunek dotyczący uprzedniego powiadomienia Komisji przez państwo członkowskie o wprowadzeniu planowanej pomocy w życie, będący jedynym warunkiem przeanalizowanym przez Komisję w motywie 67 zaskarżonej decyzji (zob. pkt 146 powyżej).

156    Nawet przyjmując, że do otrzymania przez Komisję kompletnego zgłoszenia przez Irlandię spornego zwolnienia doszło w momencie, gdy w swym piśmie z dnia 6 maja 1983 r. to państwo członkowskie zwróciło się do Komisji o uznanie jego pisma z dnia 28 stycznia 1983 r. za zgłoszenie zgodne z art. 93 ust. 3 traktatu WE, tak jak zostało to zaproponowane przez Komisję w jej piśmie z dnia 22 marca 1983 r., instytucja ta miała dwa miesiące na to, aby, uwzględniwszy reguły proceduralne ustalone w orzecznictwie Lorenz, wszcząć formalne postępowanie wyjaśniające. Z reguł tych wynika, że dopiero po upływie tego terminu, czyli, co do zasady, po dniu 7 lipca 1983 r., Irlandia mogła wprowadzić sporne zwolnienie w życie (zob. podobnie ww. w pkt 154 wyrok Austria/Komisja, EU:C:2001:94, pkt 77), pod warunkiem że uprzednio powiadomiła o tym zamiarze Komisję; pomoc przyznana na podstawie tego zwolnienia podlega zaś następnie przepisom o istniejącej pomocy (ww. w pkt 141 wyrok Namur-Les assurances du crédit, EU:C:1994:311, pkt 12).

157    Z jednej strony należy jednak stwierdzić, że nie można uznać potwierdzającego zgłoszenie Komisji spornego zwolnienia pisma z dnia 6 maja 1983 r. równocześnie za uprzednie powiadomienie o wprowadzeniu tego zwolnienia w życie. Nawet bowiem przyznając, że powiadomienie to mogło zostać dokonane przed upływem dwumiesięcznego terminu na wszczęcie formalnego postępowania wyjaśniającego, czyli w okresie, odnośnie do którego Irlandia tak czy inaczej nie miała zezwolenia na wprowadzenie spornego zwolnienia w życie, należy stwierdzić, że w piśmie tym w żaden sposób nie powiadomiła ona Komisji o tym, że w przypadku jej milczenia Irlandia wprowadzi sporne zwolnienie w życie, lecz ograniczyła się do przyznania, iż powinna była zgłosić to zwolnienie Komisji, do potwierdzenia, że je zgłasza, i do dostarczenia tej instytucji dotyczących owego zwolnienia informacji dodatkowych. Z drugiej strony należy stwierdzić, że na podstawie dokumentów zawartych w aktach sprawy nie można uznać, iż po wysłaniu pisma z dnia 6 maja 1983 r. i przed wprowadzeniem spornego zwolnienia w życie w dniu 12 maja 1983 r. Irlandia skierowała do Komisji pismo mogące stanowić powiadomienie o wprowadzeniu tego zwolnienia w życie.

158    Komisja słusznie zatem twierdzi, że w niniejszym przypadku nie zostały spełnione wszystkie ustalone w orzecznictwie warunki wymagane do przekształcenia nowej pomocy w pomoc istniejącą.

159    W czwartej kolejności należy przeanalizować podniesione przez skarżące argumenty dotyczące tego, że sama Komisja zachowywała się tak, jakby uznała, iż sporna pomoc jest pomocą istniejącą, opierające się w praktyce na treści wydanych na wniosek Komisji decyzji zezwalających Rady, a także na okoliczności polegającej na tym, że instytucja ta przez długi czas zwlekała z wszczęciem formalnego postępowania wyjaśniającego.

160    W tym względzie należy przypomnieć, że kwestia tego, czy dana pomoc jest pomocą nową, czy też istniejącą w rozumieniu przytoczonego w pkt 154 powyżej orzecznictwa, oraz tego, czy jej wprowadzenie wymaga wobec tego przeprowadzenia przewidzianego w art. 93 ust. 3 traktatu WE wstępnego etapu jej badania, nie może zależeć od subiektywnej oceny Komisji (zob. podobnie ww. w pkt 154 wyrok Piaggio, EU:C:1999:313, pkt 47, 48). Ponadto sama tylko okoliczność, że przez stosunkowo długi czas Komisja nie wszczęła dochodzenia w przedmiocie danego środka państwowego, nie może przyznawać temu środkowi obiektywnego charakteru pomocy istniejącej, o ile stanowi on pomoc (wyrok z dnia 30 kwietnia 2002 r., Government of Gibraltar/Komisja, T‑195/01 i T‑207/01, Rec, EU:T:2002:111, pkt 129).

161    Z przytoczonego w pkt 160 powyżej orzecznictwa wynika, że podnoszone przez skarżące argumenty, które zostały w istocie oparte na tym, iż zachowanie Komisji dawało wyraz jej przekonaniu, zgodnie z którym sporna pomoc była pomocą istniejącą, są bezzasadne i należy je oddalić.

162    Z całokształtu powyższych względów należy stwierdzić, że Komisja nie popełniła błędu, odmawiając uznania, iż sporna pomoc została po zgłoszeniu przekształcona w pomoc istniejącą. Nakazując odzyskanie tej pomocy ze skutkiem wstecznym od dnia 3 lutego 2002 r., Komisja nie naruszyła więc też reguł rządzących procedurą właściwą dla pomocy istniejącej takich jak te określone w art. 17 i 18 rozporządzenia nr 659/1999, ponieważ reguły te nie miały zastosowania do tej pomocy.

163    Należy zatem oddalić jako bezzasadne część pierwszą pierwszego z zarzutów podniesionych na poparcie skargi w sprawie T‑50/06 RENV II oraz część drugą pierwszego z zarzutów podniesionych na poparcie skargi w sprawie T‑69/06 RENV II.

 W przedmiocie części drugiej pierwszego z zarzutów podniesionych na poparcie skargi w sprawie T‑50/06 RENV II oraz części trzeciej pierwszego z zarzutów podniesionych na poparcie skargi w sprawie T‑69/06 RENV II, opartych na naruszeniu art. 88 WE w związku z art. 1 lit. b) ppkt (iv) oraz art. 15 ust. 3 rozporządzenia nr 659/1999

164    Skarżące podnoszą, że Komisja naruszyła w motywie 68 zaskarżonej decyzji przepis art. 88 WE w związku z art. 1 lit. b) ppkt (iv) oraz art. 15 ust. 3 rozporządzenia nr 659/1999 ze względu na to, iż kwalifikując sporną pomoc począwszy od dnia 17 lipca 1990 r. jako nową pomoc w rozumieniu art. 88 ust. 3 WE, nie wzięła ona pod uwagę tego, że spółka AAL korzystała z tej pomocy począwszy od 1983 r., a mający zastosowanie do uprawnień Komisji w dziedzinie odzyskiwania pomocy przewidziany w art. 15 ust. 3 rozporządzenia nr 659/1999 dziesięcioletni termin przedawnienia upłynął więc w momencie, kiedy Komisja podjęła działanie w dniu 17 lipca 2000 r., a także nie wzięła pod uwagę tego, że począwszy od tego momentu sporna pomoc winna zostać uznana za pomoc istniejącą.

165    Ponadto w sprawie T‑50/06 RENV II Irlandia zarzuca w istocie Komisji naruszenie rządzących procedurą właściwą dla pomocy istniejącej reguł takich jak te określone w art. 17 i 18 rozporządzenia nr 659/1999 ze względu na to, że instytucja ta w zaskarżonej decyzji nakazała odzyskanie spornej pomocy ze skutkiem wstecznym i w oderwaniu od okoliczności polegającej na tym, iż w ramach sprawowanej stale kontroli istniejących systemów pomocy była ona jedynie uprawniona do nakazania zniesienia czy też zmiany tej pomocy we wskazanym przez siebie terminie.

166    W tym względzie Irlandia, po pierwsze, powołuje się na okoliczność polegającą na tym, że, jak potwierdza to jej zdaniem doktryna, przedawnienie nastąpiło wraz z upływem jego terminu, gdyż cechy charakterystyczne pomocy nie uległy w międzyczasie zmianie. Po drugie, powołuje się ona na obowiązek zakwalifikowana wszelkiej pomocy bądź jako „istniejącej”, bądź jako „nowej” w rozumieniu art. 15 rozporządzenia nr 659/1999, ponieważ rozporządzenie to nie przewiduje pojęcia pomocy częściowo nowej, a częściowo istniejącej. Po trzecie, odsyła ona do orzecznictwa, zgodnie z którym termin przedawnienia ma na celu w szczególności ochronę praw i interesów niektórych zainteresowanych stron, w tym ochronę danego państwa członkowskiego i beneficjenta pomocy. Po czwarte, powołuje się ona na to, że pismo z dnia 17 lipca 2000 r. nie miało skutku zawieszającego bieg terminu przedawnienia, gdyż zostało ono sporządzone po upływie terminu przedawnienia przewidzianego w art. 15 ust. 3 rozporządzenia nr 659/1999. Po piąte, powołuje się ona na użyte w rozporządzeniu nr 659/1999 pojęcie pomocy istniejącej, które nie dotyczy jedynie rzeczywiście uzyskanych w danym dniu korzyści finansowych, lecz obejmuje też systemy pomocowe. Ponadto Irlandia w rzeczywistości zarzuca Komisji, że ta dopuściła się naruszenia rządzących procedurą właściwą dla pomocy istniejącej reguł takich jak te określone w art. 17 i 18 rozporządzenia nr 659/1999 ze względu na to, że instytucja ta w zaskarżonej decyzji nakazała odzyskanie spornej pomocy ze skutkiem wstecznym i w oderwaniu od okoliczności polegającej na tym, iż w ramach sprawowanej stale kontroli istniejących systemów pomocy była ona jedynie uprawniona do nakazania zniesienia czy też zmiany tej pomocy we wskazanym przez siebie terminie.

167    Po pierwsze, AAL powołuje się na niezgodność z zasadą pewności prawa przyjętej przez Komisję w zaskarżonej decyzji interpretacji art. 15 rozporządzenia nr 659/1999, zgodnie z którą jedynie część przyznanej na podstawie spornego zwolnienia pomocy, w odniesieniu do której upłynął termin przedawnienia, jest pomocą, którą należy uznać za istniejącą. Po drugie, spółka ta twierdzi, że Komisja nie może dopiero w odpowiedzi na skargę twierdzić, iż sporne zwolnienie było raczej systemem pomocy niż indywidualną pomocą przyznawaną sukcesywnie za każdym razem, gdy w zastosowaniu spornego zwolnienia była ona zwalniana z podatku akcyzowego w ramach poszczególnych operacji celnych. Po trzecie, opiera się ona na użytym w art. 15 ust. 3 rozporządzenia nr 659/1999 wyrażeniu „uznaje się”, na podstawie którego można dojść do wniosku, iż pomoc indywidualna przekształca się w pomoc istniejącą wraz upływem dziesięcioletniego terminu liczonego począwszy od pierwszego przyznania pomocy w 1983 r.

168    Komisja wnosi o oddalenie niniejszych części pierwszych zarzutów jako bezzasadnych.

169    W zakresie, w jakim skarżące podnoszą naruszenie art. i lit. b) ppkt (iv) rozporządzenia nr 659/1999, należy zauważyć, że zgodnie z przytoczonym w pkt 140 powyżej orzecznictwem w momencie wydawania przez Komisję rozstrzygnięcia w przedmiocie spornej pomocy przepis ten nadal obowiązywał, a zatem znajdował zastosowanie w niniejszym przypadku.

170    Zgodnie z brzmieniem tego przepisu jako pomoc istniejącą należy zakwalifikować „[wszelką] pomoc uznaną za pomoc istniejącą na podstawie art. 15”.

171    Artykuł 15 rozporządzenia nr 659/1999 stanowi, co następuje:

„1.      Kompetencje Komisji w zakresie windykacji [odzyskiwania] pomocy podlegają dziesięcioletniemu okresowi przedawnienia.

2.      Okres [Termin] przedawnienia rozpoczyna bieg w dniu, w którym bezprawnie przyznano pomoc beneficjentowi albo w charakterze pomocy indywidualnej, albo w ramach programu pomocowego.

Jakiekolwiek działanie, podejmowane przez Komisję lub przez państwo członkowskie, działające na wniosek Komisji w odniesieniu do pomocy niezgodnej z prawem powoduje przerwanie okresu [biegu terminu] przedawnienia. Każde przerwanie powoduje, że okres [bieg terminu] przedawnienia zaczyna się od początku. Okres [Bieg terminu] przedawnienia zostaje zawieszony, dopóki decyzja Komisji jest przedmiotem postępowania toczącego się przed Trybunałem Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich.

3.      Jakąkolwiek pomoc, w odniesieniu do której upłynął okres [termin] przedawnienia, uznaje się za pomoc istniejącą”.

172    Jak wynika z motywu 14 rozporządzenia nr 659/1999, określony w art. 15 tego rozporządzenia dziesięcioletni termin przedawnienia ma w szczególności na celu ochronę niektórych zainteresowanych stron, w tym ochronę danego państwa członkowskiego i beneficjenta pomocy (wyrok z dnia 6 października 2005 r., Scott/Komisja, C‑276/03 P, Zb.Orz., EU:C:2005:590, pkt 30).

173    Na wstępie należy zauważyć, że art. 15 rozporządzenia nr 659/1999 stanowi przepis proceduralny mający, zgodnie z przytoczonym w pkt 141 powyżej orzecznictwem, znajdować zastosowanie począwszy od dnia jego wejścia w życie, czyli w niniejszym przypadku od dnia 16 kwietnia 1999 r. Niemniej jednak ze względu na to, że w odróżnieniu od art. 11 ust. 2 akapit ostatni rozporządzenia nr 659/1999 art. 15 tego samego rozporządzenia nie zawiera żadnych postanowień przejściowych regulujących kwestię jego zastosowania w czasie, należy uznać, że ma on zastosowanie do wszystkich formalnych postępowań wyjaśniających, które w dniu 16 kwietnia 1999 r. pozostawały w toku bądź też zostały wszczęte po tej dacie (zob. podobnie wyrok z dnia 28 listopada 2008 r., Hotel Cipriani i i in./Komisja, T‑254/00, T‑270/00 i T‑277/00, Zb.Orz., EU:T:2008:537, pkt 357). Wynika stąd, że nawet jeśli do przyznania danej pomocy doszło jeszcze przed wejściem w życie art. 15 rozporządzenia nr 659/1999, to jednak skutkuje ono rozpoczęciem przewidzianego w tym przepisie dziesięcioletniego terminu przedawnienia, gdy, tak jak w niniejszym przypadku, decyzja o odzyskaniu pomocy została wydana już po wejściu tego przepisu w życie.

174    W niniejszym przypadku skarżące twierdzą w istocie, że Komisja popełniła błąd, uznając sporną pomoc za nową, podczas gdy w motywie 68 zaskarżonej decyzji doszła ona do wniosku, iż pomoc przyznana w zastosowaniu spornego zwolnienia była w odniesieniu do okresu przez dniem 17 lipca 1990 r. pomocą uznaną za istniejącą zgodnie z art. 15 rozporządzenia nr 659/1999 w rozumieniu art. 1 lit. b) ppkt (iv) tego rozporządzenia, zaś przewidziany w art. 15 rozporządzenia nr 659/1999 termin przedawnienia winien również mieć zastosowanie w przypadku spornej pomocy.

175    W motywie 68 zaskarżonej decyzji Komisja zauważyła, co następuje:

„[…] pomoc jedynie częściowo może być uznana za istniejącą pomoc na mocy art. 15 rozporządzenia (WE) nr 659/1999. Przepisy tego artykułu dają Komisji uprawnienia w zakresie windykacji [odzyskiwania] pomocy, które podlegają okresowi przedawnienia wynoszącemu 10 lat. Okres [termin] przedawnienia rozpoczyna bieg w dniu, w którym została przyznana pomoc niezgodna z prawem […]. W wypadku Irlandii ten okres został przerwany pismem Komisji z dnia 17 lipca 2000 r. Oznacza to, że jedynie zwolnienie irlandzkie, w zakresie, w jakim dotyczy okresu sprzed dnia 17 lipca 1990 r., może być uznane za istniejącą pomoc”.

176    Z przytoczonego motywu zaskarżonej decyzji wynika, że Komisja uznała w niej, że w odniesieniu do okresu sprzed 17 lipca 1990 r. sporne zwolnienie może zostać uznane za pomoc istniejącą zgodnie z art. 15 rozporządzenia nr 659/1999, w rozumieniu art. 1 lit. b) ppkt (iv) tego samego rozporządzenia.

177    Komisja podnosi w swych pismach procesowych, iż rozwiązanie takie jest uzasadnione ze względu na to, że sporne zwolnienie stanowi system pomocy w rozumieniu art. 1 lit. d) rozporządzenia nr 659/1999 i że zgodnie z art. 15 tego samego przedawnienia bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się dopiero w dniu, gdy przewidziana w ramach tego systemu bezprawna pomoc została rzeczywiście przyznana spółce AAL.

178    Zgodnie z art. 1 lit. d) rozporządzenia nr 659/1999 „program pomocowy” oznacza „każde działanie, na którego podstawie, bez dalszego wprowadzania w życie wymaganych środków, można dokonać wypłat pomocy indywidualnej na rzecz przedsiębiorstw określonych w ustawie w sposób ogólny i abstrakcyjny oraz każde działanie, na którego podstawie pomoc, która nie jest związana z konkretnym projektem, może zostać przyznana jednemu lub kilku przedsiębiorstwom na czas nieokreślony i/lub w nieokreślonej kwocie”. Regulacja ta ujmuje w jednym przepisie wcześniejsze orzecznictwo i uściśla je (zob. podobnie wyrok z dnia 5 czerwca 1996 r., Kahn Scheepvaart/Komisja, T‑398/94, Rec, EU:T:1996:73, pkt 41, 49).

179    W niniejszym przypadku nie ma wątpliwości co do tego, że sporne zwolnienie zostało wprowadzone do prawa irlandzkiego zarządzeniem z 1983 r., które zaczęło obowiązywać z dniem 13 maja 1983 r. Zarządzenie to przyznaje obniżkę kwoty należnego podatku akcyzowego od olejów mineralnych wykorzystywanych jako paliwo przy produkcji tlenku glinu, której kwota odpowiada kwocie tego podatku, co sprowadza się w praktyce do ustanowienia zwolnienia z tego podatku. Nawet przy uwzględnieniu ustanowionych w decyzjach zezwalających Rady konkretnych warunków o charakterze geograficznym i czasowym (zob. podobnie ww. w pkt 27 wyrok Komisja/Irlandia i in., EU:C:2013:812, pkt 50) środek ten stanowi, wbrew temu, co twierdzi AAL, „system pomocowy” w rozumieniu art. 1 lit. d) rozporządzenia nr 659/1999 ze względu na to, że jego beneficjenci zostali określeni w sposób ogólny i abstrakcyjny jako podmioty będące w istocie producentami tlenku glinu, a kwota przyznanej im pomocy pozostaje nieokreślona.

180    W zakresie, w jakim AAL zarzuca Komisji, że ta dopiero w odpowiedzi na skargę uznała, iż sporne zwolnienie stanowi raczej system pomocowy niż pomoc indywidualną, wystarczy stwierdzić, że argument ten opiera się na postulacie, zgodnie z którym Komisja miała wykluczyć w zaskarżonej decyzji to, że sporne zwolnienie mogłoby zostać zakwalifikowane jako „system pomocowy” w rozumieniu art. 1 lit. d) rozporządzenia nr 659/1999. AAL nie przedstawia zaś żadnego dowodu, na którym można by było oprzeć taki postulat. W konsekwencji niniejszy zarzut szczegółowy należy oddalić.

181    Jak słusznie zauważa Komisja, z art. 15 ust. 2 rozporządzenia nr 659/1999 wynika, że w ramach danego systemu pomocowego termin przedawnienia rozpoczyna bieg w dniu, w którym bezprawnie przyznano pomoc beneficjentowi, co w niniejszym przypadku odpowiada przywożonym lub dostarczanym AAL z rafinerii bądź ze składu celnego olejom mineralnym przeznaczonym do wykorzystania jako paliwo przy produkcji tlenku glinu w położonym w regionie Shannon zakładzie tej spółki. W praktyce bowiem przy okazji dokonywania każdej z tych czynności spółka AAL korzystała ze spornego zwolnienia, w zastosowaniu którego udzielana jej była indywidualna pomoc (zob. ww. w pkt 173 wyrok Hotel Cipriani i in./Komisja, EU:T:2008:537, pkt 364 i przytoczone tam orzecznictwo). Tak więc, wbrew temu, co twierdzą skarżące, określony w art. 15 rozporządzenia nr 659/1999 termin przedawnienia biegł w odniesieniu do każdej pomocy przyznawanej w ramach systemu pomocowego odpowiadającego spornemu zwolnieniu każdorazowo począwszy od dnia udzielenia tej pomocy (zob. podobnie wyrok z dnia 8 grudnia 2011 r., France Télécom/Komisja, C‑81/10 P, Zb.Orz., EU:C:2011:811, pkt 84).

182    Takiej wykładni art. 15 rozporządzenia nr 659/1999 dotyczącego rozpoczęcia biegu terminu przedawnienia (dies a quo) w przypadku pomocy udzielonej w ramach systemu pomocowego nie można zakwestionować, opierając się na powołanym przez Irlandię w sprawie T‑50/06 RENV II ww. w pkt 172 wyroku Scott/Komisja (EU:C:2005:590), który dotyczył jedynie kwestii tego, czy warunkiem przerwania biegu określonego w tym przepisie terminu przedawnienia jest powiadomienie beneficjenta pomocy o przerywającym ten bieg działaniu.

183    Ponadto bieg określonego w art. 15 rozporządzenia nr 659/1999 terminu przedawnienia został w odniesieniu do spornego zwolnienia przerwany wysłaniem przez Komisję pisma z dnia 17 lipca 2000 r.

184    W tym kontekście Komisja słusznie zatem w motywie 68 pierwszej decyzji dotyczącej tlenku glinu wskazała, że określony w art. 15 rozporządzenia nr 659/1999 termin przedawnienia upłynął jedynie w odniesieniu do zwolnienia przyznanego przed dniem 17 lipca 1990 r. i że, co za tym idzie, sporna pomoc przyznana po tej dacie nie może zostać uznana za istniejącą w rozumieniu art. 1 lit. b) ppkt (iv) rozporządzenia nr 659/1999 w związku z art. 15 ust. 3 tego rozporządzenia. Nakazując odzyskanie tej pomocy ze skutkiem wstecznym od dnia 3 lutego 2002 r., Komisja nie naruszyła więc też reguł rządzących procedurą właściwą dla pomocy istniejącej takich jak te określone w art. 17 i 18 rozporządzenia nr 659/1999, ponieważ reguły te nie miały zastosowania do tej pomocy.

185    Należy więc oddalić jako bezzasadne część drugą pierwszego z zarzutów podniesionych na poparcie skargi w sprawie T‑50/06 RENV II i część trzecią pierwszego z zarzutów podniesionych na poparcie skargi w sprawie T‑69/06 RENV II.

 W przedmiocie części trzeciej pierwszego z zarzutów podniesionych na poparcie skargi w sprawie T‑50/06 RENV II oraz części pierwszej pierwszego z zarzutów podniesionych na poparcie skargi w sprawie T‑69/06 RENV II, opartych w istocie na naruszeniu art. 88 WE oraz zasady określonej w art. 1 lit. b) ppkt (i) rozporządzenia nr 659/1999

186    Skarżące podnoszą w istocie, że Komisja naruszyła w zaskarżonej decyzji przepis art. 88 WE i zasadę określoną w art. 1 lit. b) ppkt (i) rozporządzenia nr 659/1999 ze względu na to, że kwalifikując w tej decyzji sporną pomoc jako nową w rozumieniu art. 88 ust. 3 WE, nie wzięła ona pod uwagę tego, że przed przystąpieniem w dniu 1 stycznia 1973 r. do Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej (EWG) Irlandia przyjęła wobec Alcanu wiążące prawnie zobowiązanie dotyczące stosowania spornego zwolnienia w ramach prowadzenia przez tę spółkę zakładu wytwarzającego tlenek glinu w regionie Shannon, który to zakład został następnie przekazany AAL, efektem czego sporna pomoc została przyznana jeszcze przed wejściem w życie traktatu WE na terytorium tego państwa członkowskiego.

187    W tym względzie Irlandia w pierwszej kolejności opiera się na zobowiązaniu sformalizowanym w drodze utrzymywanej począwszy od 1970 r. korespondencji z Alcanem, zgodnie z którym to zobowiązaniem spółka ta nie miała obowiązku uiszczania jakiegokolwiek podatku od surowców wykorzystywanych do produkcji tlenku glinu w zakładzie, jaki zamierzała wznieść w regionie Shannon. Po drugie, owo państwo członkowskie powołuje się na prawnie wiążący, w myśl przepisów krajowych, charakter tego zobowiązania, co zostało potwierdzone zarówno przez doradców prawnych rządu irlandzkiego, jak i przez Attorney General w 1981 r. Po trzecie, Irlandia wskazuje na to, że Komisja nie przeprowadziła pogłębionego dochodzenia w przedmiocie charakteru, jaki ma to zobowiązanie na gruncie prawa krajowego. Po czwarte, powołuje się ona na treść pisma z dnia 6 maja 1983 r., w którym nie przyznała w żaden sposób tego, że sporna pomoc nie jest pomocą istniejącą, lecz jedynie ustosunkowała się w nim do złożonej przez Komisję propozycji potraktowania pisma ze stycznia 1983 r. jako zgłoszenia wprowadzenia spornego zwolnienia w życie. Po piąte, wskazuje ona na brak znaczenia okoliczności polegającej na tym, że zarządzenie z 1983 r. zostało przyjęte już po wejściu w życie na jej terytorium traktatu EWG, gdyż zarządzenie to stanowiło jedynie formalne wykonanie wiążącego prawnie zobowiązania przyjętego przez nią wobec Alcanu jeszcze przed tym wejściem w życie traktatu, a w momencie przyjęcia tego zobowiązania obowiązywała już ustawa umożliwiająca ministrowi jego wydanie.

188    Po pierwsze, AAL powołuje się na istnienie przyjętego przez Irlandię wobec Alcanu w kwietniu 1970 r. i wiążącego prawnie zobowiązania, zgodnie z którym spółka ta nie miała obowiązku uiszczania jakiegokolwiek podatku od surowców wykorzystywanych do produkcji tlenku glinu w zakładzie, jaki zamierzała wznieść w regionie Shannon; istnienie tego zobowiązania zostało zdaniem AAL potwierdzone pismem skierowanym przez Irlandię do Komisji w dniu 28 stycznia 1983 r. Po drugie, spółka ta powołuje się na niezmiennie zajmowane przez Irlandię stanowisko, wyrażone również w piśmie z dnia 6 maja 1983 r., zgodnie z którym sporne zwolnienie było pomocą niepodlegającą obowiązkowi zgłoszenia ze względu na to, iż istniało ono już w momencie przystąpienia tego państwa do EWG, a Komisji zgłoszono w 1983 r. jedynie jego wprowadzenie w życie. Po trzecie, AAL wskazuje na brak znaczenia w niniejszej sprawie mającego zastosowanie szczególnego reżimu podatkowego, który to brak znaczenia wiąże się z faktem, że pomoc ta polegała na mającym ogólny charakter zwolnieniu z podatku krajowego surowców przeznaczonych do przetworzenia. Po czwarte, powołuje się na charakter irlandzkiej procedury prawodawczej, w ramach której to minister przyjmuje najpierw daną regulację, która jest następnie zatwierdzana przez Parlament w drodze prawodawczej.

189    Komisja wnosi o odrzucenie jako niedopuszczalnej trzeciej części pierwszego z podnoszonych na poparcie skargi w sprawie T‑50/06 RENV II zarzutów, uzasadniając to zastosowaniem w niniejszym przypadku zasady nemo potest venire contra factum proprium, wynikającym z przyjęcia przez Irlandię w trakcie postępowania administracyjnego stanowiska przeciwnego do tego zajmowanego obecnie. W każdym razie jest ona zdania, że trzecia część pierwszego z podnoszonych na poparcie skargi w sprawie T‑50/06 RENV II zarzutów jest bezzasadna. Ponadto instytucja ta wnosi o oddalenie jako bezzasadnej pierwszej części pierwszego z zarzutów podnoszonych na poparcie skargi w sprawie T‑69/06 RENV II.

190    Na wstępie – i w zakresie, w jakim skarżące formalnie powołują się na naruszenie art. 1 lit. b) ppkt (i) rozporządzenia nr 659/1999 – należy zauważyć, że zgodnie z ww. w pkt 140 orzecznictwem w momencie wydawania przez Komisję rozstrzygnięcia w przedmiocie spornej pomocy przepis ten pozostawał w mocy, efektem czego znajduje on zastosowanie w niniejszej sprawie.

191    Zgodnie z brzmieniem art. 1 lit. b) ppkt (i) rozporządzenia nr 659/1999 za „pomoc istniejącą” można uznać „każdą pomoc, jaka istniała przed wejściem w życie traktatu w odpowiednich państwach członkowskich, to znaczy programy pomocowe i pomoc indywidualną, jakie zostały wprowadzone w życie przed i nadal stosowane po wejściu w życie traktatu”.

192    W pierwszej kolejności, jeśli chodzi o podniesiony przez Komisję zarzut niedopuszczalności części trzeciej pierwszego z zarzutów na poparcie skargi w sprawie T‑50/06 RENV II, należy przypomnieć, że zgodnie z zasadą nemo potest venire contra factum proprium nikt nie może kwestionować tego, co wcześniej przyznał (zob. podobnie i analogicznie postanowienie z dnia 13 lutego 2014 r., Marszałkowski/OHMI, C‑177/13 P, EU:C:2014:183, pkt 73, 74 i przytoczone tam orzecznictwo).

193    W niniejszym przypadku – i zakładając, że powoływanie się przez Komisję na tę zasadę w odniesieniu do twierdzeń przedstawionych pierwotnie w ramach postępowania administracyjnego jest zasadne – należy sprawdzić, czy Irlandia w trakcie tego postępowania rzeczywiście potwierdziła, że nie przyznała spornej pomocy przed swym przystąpieniem do EWG w dniu 1 stycznia 1973 r.

194    W piśmie z dnia 6 maja 1983 r. Irlandia oświadczyła, że opierając się na przedstawionych przez Komisję w piśmie z dnia 22 marca 1983 r. argumentach dotyczących przyjętych przez to państwo członkowskie wobec Alcanu zobowiązań, mogła ona przyznać, iż zobowiązania te podlegały zgłoszeniu na podstawie art. 93 ust. 3 traktatu WE, i wskutek tego zwróciła się o potraktowanie jej pisma z dnia 28 stycznia 1983 r. właśnie jako takiego zgłoszenia. W ostatnim zdaniu motywu 65 zaskarżonej decyzji Komisja stwierdziła bowiem, że w swym piśmie z dnia 6 maja 1983 r. Irlandia zgodziła się z jej argumentami, zgodnie z którymi należało zgłosić sporną pomoc, co sprowadza się do uznania, iż nie chodziło tu o pomoc istniejącą, tylko o nową pomoc w rozumieniu art. 1 lit. c) rozporządzenia nr 659/1999, gdyż przewidziany w art. 93 ust. 3 traktatu WE obowiązek zgłoszenia dotyczy jedynie nowej pomocy (ww. w pkt 154 wyrok Piaggio, EU:C:1999:313, pkt 48).

195    Niemniej jednak, jak wynika z pkt 53 zaskarżonej decyzji, w ramach formalnego postępowania wyjaśniającego Irlandia przypomniała okoliczności towarzyszące przyjęciu spornego zwolnienia, podtrzymując stanowisko, że należy uznać je za pomoc istniejącą.

196    W skierowanym przez AAL do Komisji piśmie z dnia 1 marca 2002 r. zagadnienie to ogranicza się wprawdzie do kwestii tego, czy leżące u podstaw nowej pomocy sporne zwolnienie w zgłoszeniu go Komisji nie przekształciło się – zgodnie z orzecznictwem Lorenz, które przybrało następnie postać reguły ustanowionej w art. 1 lit. b) ppkt (iii) rozporządzenia nr 659/1999 (zob. pkt 135 i 136 powyżej) – w pomoc istniejącą. Spółka AAL zauważyła bowiem w tym piśmie, że „zwolnienie to zostało zgłoszone w maju 1983 r. przez władze irlandzkie jako pomoc państwa i stało się pomocą istniejącą w rozumieniu reguł rządzących pomocą państwa”.

197    Niemniej jednak w przytoczonym w motywie 13 zaskarżonej decyzji oraz załączonym do odpowiedzi na zadane przez Sąd na piśmie pytania pkt 3.1 pisma z dnia 8 stycznia 2002 r. Irlandia podtrzymała swe stanowisko, że uważa ona „rozpatrywaną pomoc jako zatwierdzoną przez władze w 1970 r., czyli jeszcze przed przystąpieniem Irlandii do EWG, i wdrożoną począwszy od 1982 r.”. Ponadto w załączniku do pisma z dnia 26 kwietnia 2002 r., również przytoczonym w motywie 13 zaskarżonej decyzji oraz załączonym do odpowiedzi na zadane przez Sąd na piśmie pytania, Irlandia na wniosek Komisji przedstawiła szereg dokumentów mających świadczyć o przyznaniu przez Irlandię spornej pomocy jeszcze przed jej przystąpieniem do EWG.

198    Z analizy akt sprawy wynika zaś, że po zgłoszeniu zwolnienia Komisji Irlandia w trakcie postępowania administracyjnego nadal twierdziła, iż przyznała sporną pomoc jeszcze przed swym przystąpieniem do EWG, w efekcie czego Komisja przystąpiła do badania tej kwestii.

199    W tym kontekście, nawet jeśli Irlandia ustosunkowała się pozytywnie do przedstawionej przez Komisję propozycji uznania pisma ze stycznia 1983 r. za zgłoszenie wprowadzenia spornego zwolnienia w życie, to jednak nie można stwierdzić, że w ramach części trzeciej pierwszego z zarzutów na poparcie skargi w sprawie T‑50/06 RENV II Irlandia zakwestionowała okoliczności prawne i faktyczne znane jej uprzednio w trakcie postępowania administracyjnego.

200    Należy zatem stwierdzić, że twierdzenie Komisji, zgodnie z którym Irlandia w trakcie postępowania administracyjnego stwierdziła, iż nie przyznała spornej pomocy przed swym przystąpieniem do EWG w dniu 1 stycznia 1973 r., nie znajduje poparcia w rzeczywistości i w związku z tym należy oddalić zarzut niedopuszczalności podniesiony przez tę instytucję w związku z zasadą nemo potest venire contra factum proprium.

201    W drugiej kolejności, jeśli chodzi o zasadność części trzeciej pierwszego z zarzutów na poparcie skargi w sprawie T‑50/06 RENV II oraz części pierwszej pierwszego z zarzutów na poparcie skargi w sprawie T‑69/06 RENV II, należy przypomnieć, że aby móc uznać pomoc za „istniejącą” w rozumieniu art. 1 lit. b) ppkt (i) rozporządzenia nr 659/1999, dany system pomocy nie tylko winien zostać przyznany przed przystąpieniem danego państwa członkowskiego do EWG w tym sensie, że odpowiednie władze krajowe zobowiązały się w drodze wiążącego prawnie aktu do przyznania pomocy w zastosowaniu tego systemu (zob. podobnie wyrok z dnia 14 stycznia 2004 r., Fleuren Compost/Komisja, T‑109/01, Rec, EU:T:2004:4, pkt 73, 74), lecz również – wprowadzony w życie w tym sensie, że doszło do rzeczywistej wypłaty pomocy przyznanej w ramach tego systemu.

202    W niniejszym przypadku strony są zgodne co do tego, że sporne zwolnienie, które zdaniem skarżących wynika ze zobowiązania przyjętego przez Irlandię wobec Alcanu jeszcze przed przystąpieniem do EWG w dniu 1 stycznia 1973 r., na pewno zostało wprowadzone w życie dopiero począwszy od 1983 r., czyli na długo po tym przystąpieniu. Zapytane o to na rozprawie skarżące nie były w stanie wykazać, że wymagany do zakwalifikowania tego reżimu jako pomocy „istniejącej” w rozumieniu art. 1 lit. b) ppkt (i) rozporządzenia nr 659/1999 warunek dotyczący wprowadzenia systemu pomocowego w życie jeszcze przed przystąpieniem danego państwa członkowskiego do EWG został w niniejszym przypadku spełniony.

203    Nawet zatem bez konieczności sprawdzania tego, czy jak twierdzą skarżące, Irlandia jeszcze przed przystąpieniem do EWG podjęła wobec Alcanu wiążące prawnie zobowiązanie dotyczące stosowania spornego zwolnienia odnośnie do prowadzenia zakładu wytwarzającego tlenek glinu w regionie Shannon, który to zakład został następnie przekazany AAL, można stwierdzić, że jeden z warunków koniecznych do tego, aby sporne zwolnienie można było zakwalifikować jako pomoc „istniejącą” w rozumieniu art. 1 lit. b) ppkt (i) rozporządzenia nr 659/1999, nie został w niniejszym przypadku spełniony. Należy więc oddalić jako bezzasadne część trzecią pierwszego z zarzutów podniesionych na poparcie skargi w sprawie T‑50/06 RENV II i część pierwszą pierwszego z zarzutów podniesionych na poparcie skargi w sprawie T‑69/06 RENV II.

204    Ze względu na to, że wszystkie części zarzutów przestawionych na poparcie niniejszych skarg zostały oddalone, również te zarzuty należy oddalić.

 W przedmiocie podniesionego na poparcie skargi w sprawie T‑50/06 RENV II zarzutu trzeciego, opartego na naruszeniu zasady poszanowania uzasadnionych oczekiwań, oraz podniesionego na poparcie skargi w sprawie T‑69/06 RENV II zarzutu czwartego, opartego na naruszeniu zasad ochrony uzasadnionych oczekiwań i pewności prawa

205    W ramach podniesionego na poparcie skargi w sprawie T‑50/06 RENV II zarzutu trzeciego Irlandia twierdzi, że Komisja dopuściła się w zaskarżonej decyzji naruszenia zasady poszanowania uzasadnionych oczekiwań, uznając w niej, że żywione przez AAL oczekiwania co do zgodności z prawem rzekomo przyznanej pomocy przestały być uzasadnione z dniem 2 lutego 2002 r., kiedy to opublikowana została decyzja o wszczęciu formalnego postępowania wyjaśniającego. W tym względzie powołuje się ona przede wszystkim na to, że spółka AAL mogła żywić uzasadnione oczekiwania co do kwalifikacji spornej pomocy jako istniejącej. Z jednej strony wskazuje ona na wewnętrzną sprzeczność zaskarżonej decyzji, w której motywach 68 i 104 Komisja stwierdziła, że sporna pomoc jest – jeśli chodzi o pomoc przyznaną przed dniem 17 lipca 1990 r. – częściowo pomocą istniejącą, jednocześnie wskazując, że stanowi ona nową pomoc, w przeważającej mierze niezgodną ze wspólnym rynkiem w rozumieniu art. 87 ust. 3 WE. Z drugiej strony powołuje się ona na popełniony przez Komisję błąd polegający, po pierwsze, na niezakwalifikowaniu spornej pomocy jako istniejącej, po drugie, na niezastosowaniu w niniejszym przypadku właściwej dla pomocy istniejącej procedury takiej jak ta określona w rozporządzeniu nr 659/1999, i po trzecie, na zwlekaniu z zadecydowaniem, że sporna pomoc jest niezgodna ze wspólnym rynkiem w rozumieniu art. 87 ust. 3 WE, gdyż zaskarżona decyzja została wydana po upływie ponad 43 miesięcy od otrzymania przez Komisję w kwietniu 2002 r. jej odpowiedzi na skierowane przez tę instytucję uzupełniające żądanie udzielenia informacji. Irlandia twierdzi następnie, że Komisja nie mogła przypisać sobie prawa czy też uprawnienia do zadecydowania w zaskarżonej decyzji o momencie powstania po stronie AAL uzasadnionych oczekiwań co do zgodności rzekomo przyznanej pomocy z prawem, a następnie – o momencie, w którym oczekiwania te przestały być uzasadnione. Irlandia twierdzi wreszcie, że spółka AAL miała prawo oprzeć się na decyzji 2001/224, która zezwalała jej na dalsze stosowanie spornego zwolnienia aż do dnia 31 grudnia 2006 r.

206    W replice owo państwo członkowskie podnosi, że uwzględniając art. 7 ust. 6 rozporządzenia nr 659/1999, zgodnie z którym Komisja winna podjąć wysiłki w celu podjęcia decyzji w terminie 18 miesięcy, zasadę słuszności i okoliczność polegającą na tym, iż Komisja przypisała sobie prawo do zadecydowania o zastosowaniu zasady poszanowania uzasadnionych oczekiwań po stronie AAL, odzyskanie tej pomocy powinno ograniczać się do okresu 18 miesięcy poprzedzających wydanie zaskarżonej decyzji. Ponadto należy uwzględnić to, że Komisja wysyłała do AAL sprzeczne sygnały, a spółka ta nie była w stanie ograniczyć swych strat w przypadku zwrotu pomocy przyznanej począwszy od dnia 3 stycznia 2002 r. Należało wreszcie uwzględnić to, że Komisja nie nakazała zawieszenia spornej pomocy na mocy art. 11 ust. 1 rozporządzenia nr 659/1999 i, co za tym idzie, nie usiłowała złagodzić skutków wywieranych przez tę pomoc na wspólnym rynku.

207    W ramach czwartego z zarzutów podniesionych na poparcie skargi w sprawie T‑69/06 RENV II AAL twierdzi, że Komisja dopuściła się w zaskarżonej decyzji naruszenia zasad ochrony uzasadnionych oczekiwań i pewności prawa. Zarzut ten dzieli się na dwie części, z których druga stanowi jedynie popartą dodatkowymi argumentami kontynuację części pierwszej.

208    W ramach części pierwszej zarzutu czwartego AAL podnosi, że Komisja dopuściła się w zaskarżonej decyzji naruszenia zasad ochrony uzasadnionych oczekiwań i pewności prawa, w szczególności wówczas, gdy nakazała odzyskanie spornej pomocy z przedstawionych w motywach 98 i 99 pierwszej decyzji dotyczącej tlenku glinu względów związanych, po pierwsze, z tym, że decyzja o wszczęciu formalnego postępowania wyjaśniającego położyła kres uzasadnionym oczekiwaniom co do zgodności spornej pomocy z prawem, i po drugie, z tym, że zasada pewności prawa przestała mieć zastosowanie w momencie wyjaśnienia przez tę instytucję niejednoznacznej wcześniej sytuacji. Jej zdaniem w niniejszym przypadku zachodzą nadzwyczajne okoliczności umożliwiające, zgodnie z orzecznictwem, powołanie się na uzasadnione oczekiwania co do tego, że sporna pomoc została legalnie przyznana w zastosowaniu decyzji 2001/224 i nie została odzyskana, a także co do tego, że na mocy tej decyzji sporne zwolnienie mogło być stosowane zgodnie z prawem do dnia 31 grudnia 2006 r., i to nawet po opublikowaniu decyzji o wszczęciu formalnego postępowania wyjaśniającego. Publikacja ta nie wyjaśniła jednak niejednoznacznej sytuacji dotyczącej zgodności spornego zwolnienia z prawem. W tym względzie, po pierwsze, spółka AAL powołuje się na dokonane w 1983 r. zgłoszenie spornego zwolnienia Komisji i przedłużający się przez 17 lat brak działania czy też milczenie po stronie tej instytucji. Po drugie, powołuje się ona na przyjęte jednomyślnie na wniosek Komisji decyzje zezwalające Rady, które pozwalały uznać sporną pomoc za zgodną z prawem ze względu na to, że opierały się one na postulacie, zgodnie z którym sporne zwolnienie nie pociąga za sobą zakłóceń konkurencji, i na podstawie których to decyzji Irlandia mogła stosować to sporne zwolnienie aż do 2006 r. Po trzecie, powołuje się ona na przedstawiony w listopadzie 1999 r. wniosek dotyczący decyzji zezwalającej Rady, na podstawie którego można było wyciągnąć wniosek, że ostatecznym zamiarem Komisji jest zniesienie zezwolenia na stosowanie spornego zwolnienia, a nie – odzyskanie pomocy przyznanej w jego zastosowaniu w odniesieniu do całego tego okresu, w którym zwolnienie to zostało dozwolone przez Radę. Po czwarte, powołuje się ona na oczekiwania związane z okolicznością, że Irlandia uczyniła zadość zobowiązaniom spoczywającym na niej na mocy reguł rządzących pomocą państwa. Po piąte, powołuje się ona na publikację decyzji o wszczęciu formalnego postępowania wyjaśniającego, w której Komisja dała jedynie wyraz żywionych przez nią wątpliwości co do zgodności spornej pomocy ze wspólnym rynkiem i która to decyzja nie mogła podważyć uzasadnionych oczekiwań, jakie miała ona na gruncie decyzji 2001/224, co do faktu, że pomoc przyznana aż do 2006 r. nie podlega odzyskaniu. Po szóste, powołuje się ona na oczekiwania, jakie żywiła co do tego, że formalne postępowanie wyjaśniające nie doprowadzi do wydania negatywnej decyzji w dziedzinie pomocy państwa. Po siódme, powołuje się ona na opóźnienie, z jakim Komisja wydała zaskarżoną decyzję, która, wbrew zasadom dobrej administracji i pewności prawa, została przyjęta po upływie ponad 43 miesięcy od otrzymania przez Komisję w kwietniu 2002 r. jej odpowiedzi na skierowane przez tę instytucję uzupełniające żądanie udzielenia informacji, co z kolei wzmocniło jej uzasadnione oczekiwania co do tego, że sporna pomoc nie podlega odzyskaniu. Po ósme, powołuje się ona na sposób, w jaki zachowała się Komisja przy wydawaniu przez Radę dyrektywy 2003/96; w szczególności powołuje się ona na wydany przez Komisję komunikat prasowy z dnia 27 października 2003 r., w którym wyraziła ona zadowolenie z przyjęcia tej dyrektywy, co z kolei wzmocniło uzasadnione oczekiwania żywione przez AAL co do zgodności spornej pomocy z regułami rządzącymi pomocą państwa. Po dziewiąte, wskazuje ona na fakt, że Komisja nie skierowała do Irlandii nakazu zawieszenia wypłaty rzekomo bezprawnie przyznanej pomocy aż do momentu wydania przez nią na podstawie art. 11 ust. 1 rozporządzenia nr 659/1999 rozstrzygnięcia w przedmiocie jej zgodności ze wspólnym rynkiem. Po dziesiąte, twierdzi ona, że znaczne długofalowe inwestycje poczynione przez nią w dobrej wierze jesienią 2003 r. i związane z jednej strony z budową elektrociepłowni, której koszt wyniósł około 100 mln EUR, a z drugiej strony z dokonanym wydatkiem wysokości 70 mln EUR poniesionym na inwestycję mającą na celu zwiększenie jej zdolności produkcyjnych były efektem żywionych przez nią uzasadnionych oczekiwań co do tego, że sporne zwolnienie będzie stosowane aż do dnia 31 grudnia 2006 r., czy też co najmniej co do tego, że pomoc przyznana przed tą datą nie będzie podlegać odzyskaniu.

209    Komisja wnosi o oddalenie tych zarzutów jako bezzasadnych.

210    Na wstępie należy podnieść, że w zakresie, w jakim w ramach części pierwszej czwartego z zarzutów podniesionych na poparcie skargi w sprawie T‑69/06 RENV II AAL podnosi zarzut szczegółowy dotyczący naruszenia zasady pewności prawa, ta część zarzutu łączy się z również dotyczącym naruszenia zasady pewności prawa zarzutem szczegółowym podniesionym w ramach drugiego z zarzutów podniesionych na poparcie tej samej skargi.

211    Z przedstawionych w pkt 59 i 61–74 powyżej przyczyn ten zarzut szczegółowy należy zaś oddalić jako bezzasadny.

212    Jeśli chodzi o resztę, trzeci z zarzutów podniesionych na poparcie skargi w sprawie T‑50/06 RENV II oraz czwarty z zarzutów podniesionych na poparcie skargi w sprawie T‑69/06 RENV II dotyczą w istocie kwestii tego, czy ustanawiając w zaskarżonej decyzji wymóg odzyskania spornej pomocy, Komisja zachowała się wbrew zasadzie poszanowania uzasadnionych oczekiwań.

213    W tym względzie należy w pierwszej kolejności przypomnieć, że zasada ochrony uzasadnionych oczekiwań, będąca jedną z podstawowych zasad prawa Unii (wyrok z dnia 14 października 1999 r., Atlanta/Wspólnota Europejska, C‑104/97 P, Rec, EU:C:1999:498, pkt 52), daje wszystkim podmiotom gospodarczym, u których dana instytucja wzbudziła uzasadnione nadzieje, możliwość powoływania się na nie [wyroki: z dnia 11 marca 1987 r., Van den Bergh en Jurgens i Van Dijk Food Products (Lopik)/EWG, 265/85, Rec, EU:C:1987:121, pkt 44; z dnia 24 marca 2011 r., ISD Polska i in./Komisja, C‑369/09 P, Zb.Orz., EU:C:2011:175, pkt 123; z dnia 27 września 2012 r., Producteurs de légumes de France/Komisja, T‑328/09, EU:T:2012:498, pkt 18]. Jeżeli jednak rozważny i przezorny przedsiębiorca jest w stanie przewidzieć przyjęcie przez instytucje aktu mogącego wpłynąć na jego interesy, w razie wydania takiego przepisu nie może on powoływać się na tę zasadę (wyroki: z dnia 1 lutego 1978 r., Lührs, 78/77, Rec, EU:C:1978:20, pkt 6; z dnia 25 marca 2009 r., Alcoa Trasformazioni/Komisja, EU:T:2009:79, pkt 102). Prawo do powoływania się na zasadę ochrony uzasadnionych oczekiwań uzależnione jest od łącznego spełnienia trzech przesłanek. Po pierwsze, organ administracji musi udzielić zainteresowanemu dokładnych, bezwarunkowych i zgodnych zapewnień, pochodzących z uprawnionych i wiarygodnych źródeł. Po drugie, zapewnienia te muszą być takiego rodzaju, by wzbudzały u podmiotu, do którego są skierowane, uzasadnione oczekiwanie. Po trzecie, udzielone zapewnienia muszą być zgodne z mającymi zastosowanie przepisami (zob. ww. wyrok Producteurs de légumes de France/Komisja, EU:T:2012:498, pkt 19 i przytoczone tam orzecznictwo).

214    Następnie, w odniesieniu w szczególności do możliwości zastosowania zasady ochrony uzasadnionych oczekiwań w dziedzinie pomocy państwa, należy przypomnieć, że państwo członkowskie, którego władze przyznały pomoc z naruszeniem przewidzianych w art. 88 WE norm proceduralnych, może powoływać się przed sądem Unii na uzasadnione oczekiwania przedsiębiorstwa będącego beneficjentem pomocy po to, aby podważyć ważności decyzji Komisji nakazującej mu odzyskanie pomocy, lecz nie może się ono na nie powoływać celem uchylenia się od obowiązku podjęcia działań niezbędnych do wykonania tej decyzji (zob. wyrok z dnia 14 stycznia 1997 r., Hiszpania/Komisja, C‑169/95, Rec, EU:C:1997:10, pkt 48, 49 i przytoczone orzecznictwo). Z orzecznictwa wynika ponadto, że biorąc pod uwagę podstawowe znaczenie, jakie ma obowiązek zgłoszenia pomocy dla efektywności mającej obowiązkowy charakter kontroli pomocy państwa sprawowanej przez Komisję, beneficjenci pomocy mogą co do zasady powoływać się na uzasadnione oczekiwania co do zgodności tej pomocy z prawem tylko wówczas, gdy taka pomoc została przyznana zgodnie z procedurą przewidzianą w art. 88 WE, a staranny podmiot gospodarczy powinien zwykle być w stanie upewnić się, że dopełniono wymogów tej procedury. W szczególności, gdy pomoc została udzielona bez uprzedniego zgłoszenia Komisji, czy też, tak jak w niniejszym przypadku, bez wymaganego zgodnie z orzecznictwem Lorenz uprzedniego powiadomienia tej instytucji o wprowadzeniu planowanej pomocy w życie (zob. pkt 154 i 156–158 powyżej), efektem czego jest ona bezprawna w świetle art. 88 ust. 3 WE, beneficjent tej pomocy nie może mieć w tym momencie uzasadnionych oczekiwań co do tego, że pomoc ta została przyznana zgodnie z prawem (zob. podobnie ww. w pkt 213 wyrok Producteurs de légumes de France/Komisja, EU:T:2012:498, pkt 20, 21 i przytoczone tam orzecznictwo), chyba że zaistnieją wyjątkowe okoliczności (wyrok z dnia 20 września 1990 r., Komisja/Niemcy, C‑5/89, Rec, EU:C:1990:320, pkt 16; zob. także wyroki: z dnia 29 kwietnia 2004 r., Włochy/Komisja, C‑298/00 P, Rec, EU:C:2004:240, pkt 86 i przytoczone tam orzecznictwo; z dnia 30 listopada 2009 r., Francja/Komisja, T‑427/04 i T‑17/05, Zb.Orz., EU:T:2009:474, pkt 263 i przytoczone tam orzecznictwo).

215    Należy również przypomnieć, że zachowanie rozsądnego terminu podczas prowadzenia postępowania administracyjnego stanowi podstawową zasadę prawa Unii (wyrok z dnia 27 listopada 2003 r., Regione Siciliana/Komisja, T‑190/00, Rec, EU:T:2003:316, pkt 136). Ponadto podstawowy wymóg pewności prawnej, stojący na przeszkodzie temu, aby Komisja mogła bez ograniczeń zwlekać z wykonaniem swoich uprawnień, nakłada na sędziego obowiązek zbadania, czy w toku postępowania administracyjnego nie miało miejsca zdecydowanie opóźnione działanie po stronie tej instytucji (wyrok z dnia 24 września 2002 r., Falck i Acciaierie di Bolzano/Komisja, C‑74/00 P i C‑75/00 P, Rec, EU:C:2002:524, pkt 140, 141; ww. w pkt 201 wyrok Fleuren Compost/Komisja, EU:T:2004:4, pkt 145–147).

216    Opóźnianie przez Komisję wydania decyzji o bezprawności pomocy, obowiązku jej zniesienia i odzyskania przez państwo członkowskie może, w pewnych okolicznościach, być podstawą powstania po stronie beneficjentów tej pomocy uzasadnionych oczekiwań, które mogą uniemożliwić Komisji nakazanie państwu członkowskiemu przeprowadzenia zwrotu tej pomocy (wyrok z dnia 24 listopada 1987 r., RSV/Komisja, 223/85, Rec, EU:C:1987:502, pkt 17).

217    Fakt, że w rozporządzeniu nr 659/1999, oprócz dziesięcioletniego terminu przedawnienia (liczonego począwszy od momentu przyznania pomocy), po upływie którego Komisja nie może już nakazać jej odzyskania, nie przewidziano żadnego innego terminu, choćby nawet instrukcyjnego, na przeprowadzenie przez Komisję badania bezprawnie przyznanej pomocy, zgodnie z art. 13 ust. 2 tego rozporządzenia, stanowiącym, że Komisja nie jest związana terminem określonym w art. 7 ust. 6 tego rozporządzenia, nie stoi sam w sobie na przeszkodzie temu, aby sąd Unii zbadał, czy instytucja ta nie zachowała rozsądnego terminu lub działała w sposób przewlekły (zob. podobnie i analogicznie, w odniesieniu do terminu instrukcyjnego, wyroki: z dnia 15 czerwca 2005 r., Regione autonoma della Sardegna/Komisja, T‑171/02, Zb.Orz., EU:T:2005:219, pkt 57; z dnia 9 września 2009 r., Diputación Foral de Álava i in., od T‑230/01 do T‑232/01 i od T‑267/01 do T‑269/01, EU:T:2009:316, pkt 338, 339; Diputación Foral de Álava i in./Komisja, od T‑30/01 do T‑32/01 i od T‑86/02 do T‑88/02, Zb.Orz., EU:T:2009:314, pkt 259, 260).

218    Należy wreszcie przypomnieć, że zgodnie z orzecznictwem, w myśl zasady pewności prawa, w sytuacji gdy Komisja, uchybiając ciążącemu na niej obowiązkowi staranności, doprowadziła do powstania niejednoznacznej sytuacji ze względu na wprowadzenie dwuznacznych elementów oraz brak jasności mających zastosowanie uregulowań, która to sytuacja ostatecznie przybrała postać przedłużającego się, pomimo posiadanej wiedzy o danej pomocy, braku reakcji ze strony tej instytucji, przed podjęciem jakichkolwiek działań mających na celu nakazanie odzyskania pomocy Komisja ma obowiązek wyjaśnienia tej sytuacji (zob. podobnie wyrok z dnia 9 lipca 1970 r., Komisja/Francja, 26/69, Rec, EU:C:1970:67, pkt 28–32).

219    Argumentację stron należy zaś ocenić właśnie w świetle reguł przypomnianych w pkt 210 i 218 powyżej.

220    W niniejszym przypadku należy w pierwszej kolejności podkreślić, że nawet jeśli zostanie dopuszczone, iż sporne zwolnienie zostało zgłoszone Komisji w pismach z dnia 28 stycznia i 6 maja 1983 r., to wprowadzenie tej pomocy w życie było bezprawne ze względu na to, że nie przestrzegano przy tym jednej z wynikających z orzecznictwa Lorenz zasad proceduralnych, a mianowicie tej, zgodnie z którą państwo członkowskie ma obowiązek wysłać do Komisji uprzednie powiadomienie o wprowadzeniu planowanej pomocy w życie (zob. pkt 154 i 156–158 powyżej). Sporna pomocy została zatem wprowadzona w życie bezprawnie, z naruszeniem art. 88 ust. 3 WE.

221    Następnie, wbrew temu, co twierdzą skarżące, opublikowanie w Dzienniku Urzędowym decyzji o wszczęciu formalnego postępowania wyjaśniającego mogło położyć kres istniejącym po stronie AAL uzasadnionym oczekiwaniom co do prawidłowości spornego zwolnienia, a to ze względu na niejednoznaczność sytuacji powstałej wcześniej dzięki brzmieniu wydanych na wniosek Komisji decyzji zezwalających Rady, do których należy również decyzja 2001/224, obowiązująca w okresie, którego dotyczy zaskarżona decyzja.

222    W pkt 52 i 53 ww. w pkt 27 wyroku Komisja/Irlandia i in. (EU:C:2013:812), wiążącego Sąd zgodnie z art. 61 akapit drugi statutu Trybunału, Trybunał rozstrzygnął, że okoliczność polegającą na tym, iż decyzje zezwalające zostały wydane na wniosek Komisji, a ta nigdy nie wykorzystała uprawnień przysługujących jej na podstawie art. 8 ust. 5 dyrektywy 92/81 lub art. 230 WE i 241 WE, aby uzyskać zawieszenie lub zmianę tych decyzji zezwalających, należało wziąć pod uwagę, jeśli chodzi o obowiązek zwrotu pomocy niezgodnej ze wspólnym rynkiem, w zastosowaniu zasad ochrony uzasadnionych oczekiwań i pewności prawa, jak to uczyniła Komisja w zaskarżonej decyzji, rezygnując z nakazania odzyskania pomocy przyznanej przed dniem 2 lutego 2002 r., czyli datą ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym decyzji o wszczęciu formalnego postępowania wyjaśniającego. Z tego właśnie względu w pkt 54 ww. w pkt 27 wyroku Komisja/Irlandia i in. (EU:C:2013:812) Trybunał stwierdził, że uzasadnienie przedstawione w pkt 39–44 tego wyroku nie może stanowić podstawy prawnej dla wniosku Sądu, zgodnie z którym zaskarżona decyzja podważa ważność decyzji zezwalających Rady i tym samym narusza zasadę pewności prawa i zasadę domniemania zgodności z prawem aktów instytucji; to samo dotyczy opartego na tej samej argumentacji wniosku, zgodnie z którym w sprawie T‑62/06 RENV Komisja naruszyła zasadę dobrej administracji.

223    W świetle wymogów wynikających z zasad ochrony uzasadnionych oczekiwań i pewności prawa niejednoznaczność sytuacji powstałej dzięki brzmieniu wydanych na wniosek Komisji decyzji zezwalających Rady stoi na przeszkodzie jedynie odzyskaniu pomocy przyznanej na podstawie spornego zwolnienia do dnia publikacji w Dzienniku Urzędowym decyzji o wszczęciu formalnego postępowania wyjaśniającego. Natomiast począwszy od dnia tej publikacji spółka AAL powinna była wiedzieć, że skoro sporna pomoc stanowi pomoc państwa, to Komisja, w myśl art. 88 WE, musi udzielić na nią zezwolenia.

224    Wynika z tego, że owo opublikowanie decyzji o wszczęciu formalnego postępowania wyjaśniającego położyło w istocie kres uzasadnionym oczekiwaniom, jakie spółka AAL mogła wcześniej żywić co do zgodności z prawem spornego zwolnienia ze względu na wydane wcześniej przez Radę na wniosek Komisji decyzje zezwalające.

225    Słusznie więc Komisja w motywie 98 zaskarżonej decyzji uwzględniła wyjątkowość okoliczności niniejszego przypadku, gdyż przedstawiając Radzie wnioski, doprowadziła do powstania i utrzymania stanu pewnej niejednoznaczności; uwzględniła ona także, że – ponieważ nie mogła ustalić, czy i, jeśli tak, to w którym momencie, poszczególni beneficjenci rzeczywiście zostali poinformowani przez państwa członkowskie o wydaniu decyzji o wszczęciu formalnego postępowania wyjaśniającego – nie można wykluczyć, iż ci beneficjenci mogli powoływać się na zasadę ochrony uzasadnionych oczekiwań aż do dnia 2 lutego 2002 r., kiedy to decyzje o wszczęciu formalnego postępowania wyjaśniającego w przedmiocie zwolnień z podatku akcyzowego zostały opublikowane w Dzienniku Urzędowym; należy przy tym zauważyć, że w każdym razie publikacja ta wyeliminowała wszelkie związane z brzmieniem decyzji zezwalających Rady wątpliwości co do tego, że rozpatrywane środki, jeżeli stanowiły pomoc państwa, musiały zostać zatwierdzone przez Komisję zgodnie z art. 88 WE.

226    Żaden z pozostałych podniesionych przez skarżące argumentów nie może podważyć zasadności takiego rozwiązania.

227    W odniesieniu do podniesionego przez Irlandię argumentu opartego na wewnętrznej sprzeczności zaskarżonej decyzji, która to sprzeczność miała wynikać z tego, iż w motywach 68 i 104 tej decyzji Komisja stwierdziła, że sporna pomoc jest częściowo pomocą istniejącą, a częściowo – nową pomocą, należy zauważyć, że z przyczyn, które zostały już przedstawione w pkt 174–184 powyżej, w motywach tych Komisja zastosowała w sposób prawidłowy i bynajmniej nie z samej swej natury sprzeczny regułę ustanowioną w art. 15 rozporządzenia nr 659/1999, biorąc przy tym pod uwagę, że sporne zwolnienie ma charakterystyczne cechy „systemu pomocy” w rozumieniu art. 1 lit. d) tego samego rozporządzenia. Niniejszy argument należy zatem oddalić jako bezzasadny.

228    Jeśli chodzi o argument oparty przez Irlandię na błędzie, jakiego miała dopuścić się Komisja, nie uznając spornej pomocy za pomoc istniejącą i nie stosując wobec spornego zwolnienia procedury mającej zastosowanie w odniesieniu do istniejących systemów pomocy, z przyczyn przedstawionych w pkt 139–143, 155–162, 190 i 201–203 powyżej należy stwierdzić, że w tych motywach instytucja ta nie dopuściła się błędu, stosując w odniesieniu do przyznanej w zastosowaniu spornego zwolnienia spornej pomocy art. 1 lit. b) ppkt (iii) rozporządzenia nr 659/1999 w związku z orzecznictwem Lorenz, a także art. 1 lit. b) ppkt (i) tego samego rozporządzenia. Niniejszy argument należy zatem oddalić jako bezzasadny.

229    W odniesieniu do argumentu opartego przez AAL na trwającej 17 lat od otrzymania w 1983 r. zgłoszenia spornego zwolnienia oczywistej bezczynności Komisji należy zauważyć, że ze względu na to, iż jak zostało to przypomniane w motywie 5 decyzji 2001/224, decyzje zezwalające Rady nie zwalniały Irlandii z obowiązku zgłoszenia Komisji przypadków potencjalnej pomocy państwa (zob. podobnie ww. w pkt 27 wyrok Komisja/Irlandia i in., EU:C:2013:812, pkt 51), czy też na to, iż już po dokonaniu zgłoszenia Irlandia wprowadziła sporne zwolnienie w życie bez wymaganego zgodnie z orzecznictwem Lorenz uprzedniego powiadomienia o tym tej instytucji (zob. pkt 220 powyżej), nie można zarzucać Komisji, że ta nie wydała decyzji zawierającej oparte na regułach rządzących pomocą państwa rozstrzygnięcie w przedmiocie zgodności spornego zwolnienia ze wspólnym rynkiem w rozsądnym terminie liczonym począwszy od momentu, w którym doszło do jednego z tych wydarzeń. Niniejszy argument należy zatem oddalić jako bezzasadny.

230    Jeśli chodzi o podniesiony przez spółkę AAL argument oparty oczekiwaniach, jakie żywiła ona na podstawie okoliczności polegającej na tym, że Irlandia uczyniła zadość zobowiązaniom spoczywającym na niej w dziedzinie pomocy państwa, należy przypomnieć, że do tego, aby to państwo członkowskie mogło legalnie wprowadzić sporne zwolnienie w życie, konieczne było wywiązanie się przez Irlandię nie tylko z wynikającego z art. 88 ust. 3 WE obowiązku zgłoszenia Komisji tego zwolnienia, lecz również z wymaganego zgodnie z orzecznictwem Lorenz uprzedniego powiadomienia tej instytucji o wprowadzeniu tego zwolnienia w życie. Ponadto zgodnie z utrwalonym orzecznictwem, biorąc pod uwagę obowiązkowy charakter kontroli pomocy państwa dokonywanej przez Komisję na podstawie art. 88 WE, przedsiębiorstwa będące beneficjentami pomocy mogą mieć uzasadnione oczekiwania co do zgodności pomocy z prawem w zasadzie jedynie wtedy, gdy pomoc została przyznana z poszanowaniem procedury przewidzianej w tym postanowieniu. Staranny podmiot gospodarczy powinien bowiem zwykle być w stanie upewnić się, że dopełniono wymogów tej procedury (ww. w pkt 214 wyroki: Komisja/Niemcy, EU:C:1990:320, pkt 14; Hiszpania/Komisja, EU:C:1997:10, pkt 51). W niniejszym przypadku spółka AAL powinna była sprawdzić – jeśli zachodziła taka konieczność, w drodze konsultacji z Komisją – czy Irlandia uczyniła zadość wszystkim ciążącym na niej zobowiązaniom, a w szczególności temu dotyczącemu uprzedniego powiadomienia Komisji o wprowadzeniu spornego zwolnienia w życie. Niniejszy argument należy zatem oddalić jako bezzasadny.

231    Jeśli chodzi o argumenty oparte przez skarżące na opóźnieniu, z jakim Komisja wydała zaskarżoną decyzję, należy zauważyć, że ze względu na całokształt przedstawionych dalej w pkt 232–255 powodów opóźnienie to nie stanowi wyjątkowej okoliczności mogącej spowodować powstanie po stronie spółki AAL uzasadnionego oczekiwania co do prawidłowości spornej pomocy.

232    W pierwszej kolejności należy przeanalizować, czy termin na przeprowadzenie tego formalnego postępowania wyjaśniającego przekroczył w niniejszym przypadku granice rozsądku.

233    W tym względzie należy podnieść, że w ww. w pkt 216 wyroku RSV/Komisja (EU:C:1987:502) Trybunał uznał, iż 26 miesięcy, których potrzebowała Komisja, aby wydać swą decyzję, przekracza granice rozsądku.

234    Ponadto należy przypomnieć, że w myśl art. 7 ust. 6 rozporządzenia nr 659/1999 termin stanowiący punkt odniesienia dla przeprowadzenia formalnego postępowania wyjaśniającego w przypadku zgłoszonej pomocy państwa wynosi 18 miesięcy. Termin ten, choć nie ma zastosowania w przypadku bezprawnie przyznanej pomocy, stanowi zgodnie z art. 13 ust. 2 rozporządzenia nr 659/1999 (zob. pkt 217 powyżej) punkt odniesienia przydatny do tego, aby móc ocenić rozsądny charakter okresu trwania formalnego postępowania wyjaśniającego dotyczącego, tak jak w niniejszych sprawach, środka wprowadzonego w życie w sposób bezprawny (zob. pkt 220 powyżej).

235    W niniejszym przypadku należy stwierdzić, że w dniu 17 lipca 2000 r. Komisja zwróciła się do Republiki Francuskiej, Irlandii i Republiki Włoskiej o zgłoszenie jej, na podstawie przepisów regulujących pomoc państwa, zwolnień z podatku akcyzowego. Niemające charakteru zgłoszenia odpowiedzi nadeszły we wrześniu, w październiku i grudniu 2000 r. Komisja wszczęła formalne postępowanie wyjaśniające w drodze decyzji z dnia 30 października 2001 r., podanej do wiadomości zainteresowanych państw członkowskich w dniu 5 listopada 2001 r. i opublikowanej w Dzienniku Urzędowym w dniu 2 lutego 2002 r. Otrzymała ona następnie komentarze ze strony spółek AAL (pismami z dnia 26 lutego i 1 marca 2002 r.), Eurallumina (pismami z dnia 28 lutego 2002 r.), Alcan Inc. (pismem z dnia 1 marca 2002 r.) oraz Europejskiego Stowarzyszenia Wytwórców Aluminium (pismem z dnia 26 lutego 2002 r.). Uwagi te zostały przekazane Irlandii, Republice Włoskiej oraz Republice Francuskiej w dniu 26 marca 2002 r. Irlandia przedstawiła swe komentarze odnoszące się decyzji o wszczęciu formalnego postępowania wyjaśniającego w dniu 8 stycznia 2002 r. W dniu 18 lutego 2002 r. Komisja zwróciła się do Irlandii o informacje dodatkowe, których ta udzieliła w dniu 26 kwietnia 2002 r., po uprzednim zwróceniu się o przedłużenie wyznaczonego jej terminu na odpowiedź. Również po zwróceniu się w dniu 21 listopada 2001 r. o przedłużenie wyznaczonego jej terminu na odpowiedź Republika Francuska ustosunkowała się do decyzji o wszczęciu postępowania wyjaśniającego w dniu 12 lutego 2002 r. Republika Włoska przedstawiła swoje uwagi w dniu 6 lutego 2002 r.

236    Komisja wydała zaskarżoną decyzję w dniu 7 grudnia 2005 r.

237    Pomiędzy wydaniem decyzji o wszczęciu formalnego postępowania wyjaśniającego a wydaniem zaskarżonej decyzji upłynęło więc nieco ponad 49 miesięcy.

238    Takiego terminu, który stanowi niemal dwukrotność terminu uwzględnionego w ww. w pkt 216 wyroku RSV/Komisja (EU:C:1987:502) i nieco więcej niż dwukrotność terminu przewidzianego w art. 7 ust. 6 rozporządzenia nr 659/1999 na zakończenie formalnego postępowania wyjaśniającego w przypadku zgłoszonej pomocy państwa, nie można a priori uznać za rozsądny. Zgodnie z orzecznictwem należy niemniej jednak zbadać, czy termin taki nie może być uzasadniony okolicznościami danego przypadku.

239    Przywołane przez Komisję okoliczności nie mogą jednak uzasadnić tego, że postępowanie wyjaśniające trwało 49 miesięcy.

240    Niewątpliwie termin ten, po pierwsze, obejmuje wyznaczony państwom członkowskim i beneficjentom termin na przedstawienie ich uwag oraz, po drugie, uwzględnia okoliczność, że rządy francuski, irlandzki i włoski zwróciły się do Komisji o przedłużenie terminów wyznaczonych na przedstawienie ich uwag oraz odpowiedzi udzielonych w ramach formalnego postępowania wyjaśniającego. Uwzględniając ścisłe związki istniejące w niniejszym przypadku pomiędzy zwolnieniami z podatku akcyzowego i podobnymi środkami dozwolonymi, po zakończeniu prowadzonych równocześnie postępowań, tą samą decyzją Rady, należy wziąć pod uwagę całokształt czynności proceduralnych dokonanych w rozpatrywanych postępowaniach i w szczególności to, że Irlandia ustosunkowała się do ostatniego skierowanego przez Komisję żądania udzielenia dodatkowych informacji w dniu 26 kwietnia 2002 r.

241    Niemniej jednak Komisja potrzebowała jeszcze, licząc od tej daty, ponad 43 miesięcy, aby wydać zaskarżoną decyzję. Okoliczności niniejszego przypadku nie mogą zaś uzasadnić, w świetle całokształtu uwag przedstawionych przez zainteresowane strony i państwa członkowskie, takiego terminu na przeprowadzenie analizy rozpatrywanych spraw.

242    Po pierwsze, Komisja nie zdołała wykazać, że sprawy te są tak trudne, jak twierdzi, i nawet jeśli zdołałaby to wykazać, to ten stopień trudności nie może uzasadnić terminu rozpatrywania sprawy tak długiego jak ten, który upłynął w niniejszym przypadku. Akta sprawy nie zawierają bowiem niczego, co mogłoby świadczyć o tym, że Komisja musiała stawić czoła problemom prawnym o szczególnym ciężarze gatunkowym, skoro zaskarżona decyzja była rozsądnej długości (112 motywów), a w zawartym w niej rozumowaniu nie ma niczego, co by świadczyło o napotkaniu przez Komisję na jakąkolwiek oczywistą trudność. Następnie należy stwierdzić, że Komisja wiedziała o zwolnieniach z podatku akcyzowego jeszcze przed wszczęciem formalnego postępowania wyjaśniającego, ponieważ pierwsze wnioski w ich przedmiocie zostały złożone w 1992 r. w przypadku Irlandii, w 1993 r. w przypadku Republiki Włoskiej i w 1997 r. w przypadku Republiki Francuskiej. Sama Komisja zresztą przekazała Radzie kolejne wnioski w przedmiocie decyzji zezwalających na zwolnienia z podatku akcyzowego po zażądaniu tego przez te państwa członkowskie. Wreszcie, w swych sprawozdaniach dotyczących pomocy państwa Komisja poinformowała WTO o zwolnieniu stosowanym przez Irlandię.

243    Ponadto sama Komisja wskazała, że począwszy od 1999 r. stała ona na stanowisku, iż zwolnienia z podatku akcyzowego są sprzeczne z regułami rządzącymi pomocą państwa. Począwszy od tej daty była ona zatem w stanie przemyśleć dogłębnie kwestię zgodności tych zwolnień z tymi regułami.

244    Ponadto fakt, że Komisja nie zwróciła się w ciągu 43 miesięcy poprzedzających wydanie zaskarżonej decyzji do Republiki Francuskiej, Irlandii czy Republiki Włoskiej o żadne dodatkowe informacje, świadczy o tym, iż w tym momencie posiadała ona już wszystkie elementy niezbędne do wydania decyzji w przedmiocie zwolnień z podatku akcyzowego.

245    Wreszcie, jeśli chodzi o podnoszoną trudność wynikającą ze zmiany wspólnotowego reżimu opodatkowania olejów mineralnych, a w szczególności wydania dyrektywy 2003/96, powoływanie się na nią przez Komisję jest bezzasadne. Zaskarżona decyzja odnosi się bowiem do sytuacji, która nie była uregulowana w ramach nowego reżimu opodatkowania olejów mineralnych opartego na dyrektywie 2003/96, który wszedł w życie dopiero począwszy od dnia 1 stycznia 2004 r., lecz miał do niej zastosowanie reżim mający zastosowanie wcześniej. Powoływana przez Komisję zmiana normatywy wspólnotowej jest zatem bez znaczenia dla niniejszego przypadku. Potwierdza to fakt, że w zaskarżonej decyzji Komisja wszczęła formalne postępowanie wyjaśniające dotyczące zwolnień z podatku akcyzowego od olejów mineralnych wykorzystywanych jako paliwo przy produkcji tlenku glinu w regionach Gardanne, Shannon i Sardynia w okresie, który rozpoczął się w dniu 1 stycznia 2004 r., kiedy to zaczęto stosować nowy reżim opodatkowania olejów mineralnych oparty na dyrektywie 2003/96. W każdym razie należy podkreślić, że zaskarżona decyzja została wydana mniej więcej dwa lata po wydaniu dyrektywy 2003/96. Podnoszona zaś przez Komisję konieczność uwzględnienia w niej nowego reżimu opodatkowania olejów mineralnych opartego na dyrektywie 2003/96 nie wystarcza sama w sobie do uzasadnienia terminu rozpatrywania sprawy tak długiego jak ten, który upłynął w niniejszym przypadku.

246    W tych okolicznościach Komisja dobrze znała prawny i faktyczny kontekst przyznania zwolnień z podatku akcyzowego i przy badaniu ich zgodności z regułami rządzącymi pomocą państwa nie musiała stawiać czoła żadnej oczywistej trudności.

247    Po drugie, podnoszone przez Komisję trudności natury praktycznej i językowej, nawet jeśli ich występowanie zostałoby wykazane, nie mogą posłużyć do uzasadnienia terminu rozpatrywania sprawy tak długiego jak ten, który upłynął w niniejszym przypadku. W każdym razie Komisja dysponowała służbami umożliwiającymi jej stawienie czoła podnoszonym przez nią trudnościom natury językowej oraz prowadzonej jednocześnie analizie zwolnień z podatku akcyzowego w terminach znacznie krótszych niż te, które upłynęły w niniejszym przypadku, w szczególności poprzez koordynację pracy tych służb.

248    Terminu taki jak ten, w którym przeprowadzono analizę spornej pomocy, nie można więc uznać w niniejszym przypadku za rozsądny.

249    W drugiej kolejności należy jeszcze sprawdzić, czy opóźnienie, z jakim Komisja wydała zaskarżoną decyzję, mogło, racjonalnie rzecz biorąc, skłonić spółkę AAL do uwierzenia, iż instytucja ta nie ma już żadnych wątpliwości i zastrzeżeń co do spornej pomocy; należy również sprawdzić, czy opóźnienie to mogło stanąć na przeszkodzie zażądaniu przez Komisję odzyskania pomocy, która została przyznana na podstawie spornego zwolnienia w okresie pomiędzy 3 lutego 2002 r. a 31 grudnia 2003 r., jak rozstrzygnął Trybunał w ww. w pkt 216 wyroku RSV/Komisja (EU:C:1987:502, pkt 16).

250    W wyroku tym Trybunał niewątpliwie uznał, że okres 26 miesięcy, jaki upłynął, zanim Komisja wydała decyzję, mógł wzbudzić u strony skarżącej będącej beneficjentem pomocy uzasadnione oczekiwania, stojące na przeszkodzie zobowiązaniu przez instytucję właściwych władz krajowych do nakazania zwrotu kwestionowanej pomocy.

251    Niemniej jednak, choć należy czuwać nad przestrzeganiem istotnych wymogów pewności prawa chroniących interesy prywatne, to istotne jest także zrównoważenie ich z istotnymi wymogami chroniącymi interesy publiczne, do których w dziedzinie pomocy państwa należy wymóg unikania sytuacji, w której funkcjonowanie rynku zostałoby zakłócone przez szkodliwą dla konkurencji pomoc państwa, co zgodnie z utrwalonym orzecznictwem wiąże się z tym, że bezprawnie przyznana pomoc winna zostać zwrócona celem przywrócenia sytuacji sprzed jej udzielenia [zob. wyrok z dnia 5 sierpnia 2003 r., P & O European Ferries (Vizcaya) i Diputación Foral de Vizcaya/Komisja, T‑116/01 i T‑118/01, Rec, EU:T:2003:217, pkt 207, 208 i przytoczone tam orzecznictwo].

252    W orzecznictwie tym Sąd przyjął taką wykładnię ww. w pkt 216 wyroku RSV/Komisja (EU:C:1987:502), zgodnie z którą to konkretne okoliczności sprawy, w której wydano ten wyrok, odegrały decydującą rolę w przyjętej przez Trybunał linii orzeczniczej (zob. podobnie ww. w pkt 214 wyrok Włochy/Komisja, EU:C:2004:240, pkt 90; ww. w pkt 120 wyrok Włochy/Komisja, Rec, EU:C:2004:234, pkt 119; ww. w pkt 217 wyroki: Diputación Foral de Álava i in./Komisja, EU:T:2009:314, pkt 286; Diputación Foral de Álava i in., EU:T:2009:316, pkt 344). W szczególności uwzględnione zostało to, że pomoc rozpatrywana w ww. w pkt 216 wyroku RSV/Komisja (EU:C:1987:502) została przyznana jeszcze przed wszczęciem przez Komisję formalnego postępowania wyjaśniającego w jej sprawie. Ponadto pomoc ta została formalnie zgłoszona Komisji – co prawda już po tym, jak została wypłacona beneficjentowi. Wiązała się ona również z kosztami dodatkowymi ponoszonymi w związku z pomocą dozwoloną przez Komisję i dotyczyła sektora, który po 1977 r. korzystał z dozwolonej przez Komisję pomocy. Wreszcie, analiza zgodności pomocy nie wymagała przeprowadzania pogłębionych badań.

253    W niniejszej sprawie zaś nie mamy do czynienia z całokształtem wyjątkowych okoliczności, jakie zachodziły w sprawie, w której wydano ww. w pkt 216 wyrok RSV/Komisja (EU:C:1987:502). Niewątpliwie, podobnie jak w sprawie, w której wydano ww. w pkt 216 wyrok RSV/Komisja (EU:C:1987:502), Komisja w momencie swej ewidentnej bezczynności wiedziała już o istnieniu spornego zwolnienia i, co za tym idzie, była w stanie wyrobić sobie opinię w przedmiocie jej zgodności z regułami w dziedzinie pomocy państwa, efektem czego nie musiała ona już przeprowadzać pogłębionej analizy w tym względzie. Niemniej jednak w niniejszej sprawie nie zachodzą inne istotne okoliczności podobne tym, które zostały przyjęte w ww. w pkt 216 wyroku RSV/Komisja (EU:C:1987:502). W szczególności sporna w niniejszej sprawie pomoc została przyznana już po wszczęciu przez Komisję postępowania wyjaśniającego w sprawie spornego zwolnienia.

254    Odróżnia to zasadniczo okoliczności niniejszych spraw od tych, które zachodziły w sprawie, w której wydano ww. w pkt 216 wyrok RSV/Komisja (EU:C:1987:502).

255    Następnie należy uwzględnić to, że w pkt 52 wyroku z dnia 11 listopada 2004 r., Demesa i Territorio Histórico de Álava/Komisja (C‑183/02 P i C‑187/02 P, Zb.Orz., EU:C:2004:701), Trybunał rozstrzygnął, iż jeśli chodzi o wyjątkowe okoliczności, na których beneficjenci bezprawnej pomocy mogą w uzasadniony sposób oprzeć swoje przekonanie o jej prawidłowości, ta oczywista bezczynność po stronie Komisji nie ma żadnego znaczenia w sytuacji, gdy system pomocy nie został jej zgłoszony. Rozwiązanie takie należy również zastosować w przypadku gdy, tak jak w niniejszych sprawach, system pomocowy został wprowadzony w życie bez wymaganego zgodnie z orzecznictwem Lorenz uprzedniego powiadomienia Komisji o wprowadzeniu planowanej pomocy w życie (zob. pkt 220 powyżej) i, co za tym idzie, bez przeprowadzenia wszystkich etapów postępowania przewidzianego w art. 88 WE (zob. orzecznictwo przytoczone w pkt 214 powyżej). W niniejszym przypadku zaś oczywista bezczynność Komisji trwająca 43 miesiące od otrzymania odpowiedzi udzielonej przez Irlandię na pierwsze skierowane przez Komisję żądanie udzielenia dodatkowych informacji (zob. pkt 241 powyżej), niezależnie od tego, czy jest ona zgodna z zasadą dochowania rozsądnego terminu, nie ma jednak szczególnego znaczenia z punktu widzenia zastosowania odnośnie do wdrożonej bezprawnie pomocy reguł rządzących pomocą państwa. Nie wystarczy zatem stwierdzenie zachodzenia wyjątkowych okoliczności mogących spowodować powstanie po stronie spółki AAL uzasadnionego oczekiwania co do zgodności spornej pomocy z regułami rządzącymi pomocą państwa. Wynika z tego, że naruszenie zasady dochowania rozsądnego terminu, jakiego dopuściła się w niniejszym przypadku Komisja przy przyjmowaniu zaskarżonej decyzji, nie stoi na przeszkodzie temu, aby nakazała ona w niej odzyskanie spornej pomocy.

256    Argumentację opartą na niedochowaniu rozsądnego terminu należy więc oddalić.

257    Jeśli chodzi o argument oparty przez Irlandię na fakcie niedochowania określonego w art. 7 ust. 6 rozporządzenia nr 659/1999 terminu 18 miesięcy, należy zauważyć, że przepis ten stanowi jedynie, iż w przypadku pomocy zgłoszonej „Komisja podejmuje zależnie od możliwości wysiłki w celu podjęcia decyzji w terminie 18 miesięcy od wszczęcia procedury [formalnego postępowania wyjaśniającego]”. Z przepisu tego nie wynika bynajmniej, że upływ wskazanego w nim terminu stoi sam w sobie na przeszkodzie temu, aby Komisja mogła odzyskać pomoc, z zastrzeżeniem określonego w art. 15 ust. 1 rozporządzenia nr 659/1999 dziesięcioletniego terminu przedawnienia. Zgodnie bowiem z art. 7 ust. 7 rozporządzenia nr 659/1999 „[p]o wygaśnięciu terminu określonego w ust. 6 i jeżeli zainteresowane państwo członkowskie wystąpi z wnioskiem, Komisja w terminie dwóch miesięcy podejmuje decyzję na podstawie dostępnych jej informacji”. Niniejszy argument należy zatem oddalić jako bezzasadny.

258    Podniesiony zaś przez AAL argument dotyczący tego, że Komisja wyraziła publiczne zadowolenie z przyjęcia dyrektywy 2003/96, należy uznać za nieistotny dla sprawy, gdyż okoliczność polegająca na tym, że art. 18 ust. 1 dyrektywy 2003/96 w związku z jej art. 28 ust. 2 zezwalał Irlandii na dalsze stosowanie spornego zwolnienia począwszy od dnia 1 stycznia 2003 r., pozostaje bez wpływu na ewentualne uzasadnione oczekiwania co do zgodności spornego zwolnienia z regułami rządzącymi pomocą państwa, jakie mogła żywić spółka AAL. Począwszy bowiem od dnia, w którym art. 18 ust. 1 dyrektywy 2003/96 wszedł w życie, czyli od dnia 1 stycznia 2003 r., spółka AAL powinna była wiedzieć o wszczęciu formalnego postępowania wyjaśniającego dotyczącego spornego zwolnienia, a także o tym, że jeżeli zwolnienie to stanowi pomoc państwa, to Komisja, w myśl art. 88 WE, musi na nie zezwolić. Sytuacja ta nie uległa zmianie wraz z wydaniem dyrektywy 2003/96 w dniu 27 października 2003 r. i jej wejściem w życie w dniu 31 października 2003 r.; w motywie 32 tej dyrektywy wyraźnie jest mowa o tym, że pozostaje ona „bez uszczerbku dla wyniku jakichkolwiek procedur dotyczących zakłóceń funkcjonowania jednolitego rynku, które mogą zostać podjęte, w szczególności na mocy art. 87 [WE] i 88 [WE]” (zob. podobnie i analogicznie ww. w pkt 27 wyrok Komisja/Irlandia i in., EU:C:2013:812, pkt 51). Po opublikowaniu decyzji o wszczęciu formalnego postępowania wyjaśniającego spółka AAL nie mogła już żywić w oparciu art. 18 ust. 1 dyrektywy 2003/96 uzasadnionych oczekiwań co do zgodności spornego zwolnienia z zasadami rządzącymi pomocą państwa.

259    Jeśli chodzi o argumenty opierane przez skarżące na tym, że Komisja w niniejszym przypadku nie wydała nakazu zawieszenia spornej pomocy na podstawie art. 11 ust. 1 rozporządzenia nr 659/1999, wystarczy przypomnieć, jak zostało to przypomniane w pkt 79 powyżej, że przepis ten nie nakłada na Komisję obowiązku skierowania nakazu zawieszenia pomocy w sytuacji, gdy spełnione zostały pewne warunki, lecz stanowi jedynie, że może ona skierować taki nakaz w sytuacji, gdy uzna to za konieczne. Wynika stąd, że w niniejszym przypadku AAL nie może wyciągnąć żadnych zasadnych wniosków na podstawie tego, iż Komisja uznała, że nie musi kierować nakazu zawieszenia pomocy. W związku z powyższym należy oddalić zarzut drugi jako bezzasadny.

260    Jeśli chodzi o podniesiony przez AAL argument dotyczący inwestycji poczynionych przez tę spółkę w jej zakładzie wytwarzającym tlenek glinu w regionie Shannon, należy podnieść, że w niniejszym przypadku Komisja słusznie nie wzięła go pod uwagę. Bezzasadne jest bowiem twierdzenie przez spółkę AAL, że poczyniła ona te inwestycje na podstawie uzasadnionych oczekiwań żywionych przez nią co do faktu, iż inwestycje te mogą zostać zamortyzowane między innymi dzięki objęciu jej aż do dnia 31 grudnia 2006 r. spornym zwolnieniem. W tym względzie z oświadczeń złożonych przez spółkę AAL w jej własnych pismach procesowych wynika, że inwestycje te zostały „zlecone jesienią 2003 r.”, czyli już po opublikowaniu przez Komisję decyzji o wszczęciu formalnego postępowania wyjaśniającego w dniu 2 lutego 2002 r. Jak wynika to zaś z pkt 221–225 powyżej, po tej publikacji spółka AAL nie mogła już żywić uzasadnionych oczekiwań co do zgodności spornego zwolnienia z regułami rządzącymi pomocą państwa oraz co do faktu związanego z tym, że jeśli ustanowi ona pomoc państwa, Komisja będzie mogła nakazać jej zwrot. Jak już zostało zauważone w pkt 258 powyżej, po opublikowaniu decyzji o wszczęciu formalnego postępowania wyjaśniającego spółka AAL nie mogła już żywić w oparciu o regulujące jedynie harmonizację podatków akcyzowych przepisy dyrektywy 2003/96 uzasadnionych oczekiwań co do zgodności spornej pomocy z regułami rządzącymi pomocą państwa i co do tego, że nie zostanie ona w ich zastosowaniu odzyskana. W każdym razie spółka AAL nie przedstawiła żadnego dowodu, który mógłby świadczyć o tym, że poczyniła ona te inwestycje na podstawie uzasadnionych oczekiwań żywionych przez nią co do faktu, iż inwestycje te mogą zostać zamortyzowane między innymi dzięki objęciu jej aż do dnia 31 grudnia 2006 r. spornym zwolnieniem. Jedna z tych inwestycji została zresztą zrealizowana w ramach wygranego przez AAL w 2003 r. konkursu Irish Capacity 2005 Competition. Zasadne było zatem to, że Komisja w zaskarżonej decyzji nie wzięła pod uwagę uzasadnionych w przekonaniu AAL oczekiwań, jakie spółka ta żywiła odnośnie do okoliczności polegającej na tym, iż inwestycje poczynione przez tę spółkę w jej zakładzie wytwarzającym tlenek glinu w regionie Shannon mogą zostać zamortyzowane między innymi dzięki objęciu jej aż do dnia 31 grudnia 2006 r. spornym zwolnieniem. Niniejszy zarzut należy zatem oddalić jako bezzasadny.

261    Wreszcie, nie można przyjąć podnoszonego przez Irlandię twierdzenia, zgodnie z którym przed dniem 31 grudnia 2003 r. spółka AAL nie mogła pokryć strat poniesionych przez nią w przypadku zwrotu pomocy przyznanej w zastosowaniu spornego zwolnienia, gdyż zostało ono rozwinięte i poparte dowodami dopiero w replice w sprawie T‑50/06 RENV II, w której zostało przedstawione.

262    W świetle całokształtu powyższych rozważań należy stwierdzić, że skarżące nie wykazały w niniejszym przypadku zachodzenia wyjątkowych okoliczności mogących, racjonalnie rzecz biorąc, skłonić spółkę AAL do uwierzenia, iż instytucja ta nie ma już żadnych wątpliwości i zastrzeżeń co do spornego zwolnienia, a które to okoliczności miałyby stać na przeszkodzie nakazaniu przez Komisję w zaskarżonej decyzji odzyskania spornej pomocy.

263    Trzeci z zarzutów podniesionych na poparcie skargi w sprawie T‑50/06 RENV II oraz czwarty z zarzutów podniesionych na poparcie skargi w sprawie T‑69/06 RENV II należy zatem oddalić jako bezzasadne.

 W przedmiocie podniesionego w ramach czwartego z zarzutów na poparcie skargi w sprawie T‑50/06 RENV II zarzutu szczegółowego, opartego na naruszeniu zasady dochowania rozsądnego terminu, oraz związanego z nadmierną przewlekłością formalnego postępowania wyjaśniającego piątego z zarzutów podniesionych na poparcie skargi w sprawie T‑69/06 RENV II, opartego na naruszeniu zasad dochowania rozsądnego terminu, pewności prawa i dobrej administracji

264    W ramach czwartego z zarzutów na poparcie skargi w sprawie T‑50/06 RENV II Irlandia w istocie zarzuca Komisji, że ta, zwlekając z przyjęciem zaskarżonej decyzji, dopuściła się naruszenia zasady dochowania rozsądnego terminu (zob. pkt 45 i 51 powyżej).

265    W ramach piątego z zarzutów podniesionych na poparcie skargi w sprawie T‑69/06 RENV II spółka AAL twierdzi, że Komisja dopuściła się naruszenia zasad dochowania rozsądnego terminu, pewności prawa i dobrej administracji ze względu na to, iż zwlekała z wydaniem zaskarżonej decyzji, do którego doszło dopiero 43 miesiące po otrzymaniu przez tę instytucję w kwietniu 2002 r. odpowiedzi Irlandii na skierowane przez tę instytucję uzupełniające żądanie udzielenia informacji.

266    Komisja wnosi o oddalenie niniejszej części zarzutu jako bezzasadnej.

267    W tym względzie należy przypomnieć, że fundamentalny wymóg pewności prawa stoi na przeszkodzie temu, by Komisja mogła opóźniać bez końca wykonywanie swoich uprawnień (wyrok z dnia 14 lipca 1972 r., Geigy/Komisja, 52/69, Rec, EU:C:1972:73, pkt 20, 21; ww. w pkt 215 wyrok Falck i Acciaierie di Bolzano/Komisja, EU:C:2002:524, pkt 140).

268    Ponadto dochowanie przez Komisję rozsądnego terminu przy wydawaniu decyzji kończących postępowania administracyjne w zakresie polityki konkurencji stanowi zasadę dobrej administracji (zob. wyrok z dnia 20 października 2011 r., Eridania Sadam/Komisja, T‑579/08, EU:T:2011:608, pkt 79 i przytoczone tam orzecznictwo). W dziedzinie pomocy państwa zaś, w sytuacji gdy Komisja postanowi wszcząć formalne postępowanie wyjaśniające, dysponuje ona rozsądnym terminem na doprowadzenie go do końca (postanowienie z dnia 11 lipca 1979 r., Fédération nationale des producteurs de vins de table et vins de pays/Komisja, 59/79, Rec, EU:C:1979:188, s. 2425, 2428).

269    W niniejszym przypadku, jak zostało to podniesione w pkt 248 powyżej, terminu taki jak ten, w którym przeprowadzono analizę spornej pomocy, nie można uznać za rozsądny.

270    Niemniej jednak naruszenie zasady dochowania rozsądnego terminu nie może uzasadniać stwierdzenia nieważności decyzji wydanej po upływie tego terminu, gdyż wiązałoby się to z naruszeniem praw do obrony przysługujących przedsiębiorstwom będącym stronom tego postępowania. W sytuacji gdy nie zostało wykazane, że nadmierny upływ czasu wywarł wpływ na istniejącą po stronie uczestniczących w postępowaniu przedsiębiorstw możliwość skutecznej obrony, nieprzestrzeganie zasady rozsądnego terminu pozostaje bez wpływu na ważność postępowania administracyjnego i nie można zatem analizować go jako przyczyny wywołującej powstanie szkody, na którą można się powołać przed sądem Unii (zob. ww. w pkt 268 wyrok Eridania Sadam/Komisja, EU:T:2011:608, pkt 80 i przytoczone tam orzecznictwo).

271    W każdym razie należy przypomnieć, że w trakcie postępowania, o którym mowa w art. 88 ust. 2 WE, podmioty zainteresowane, takie jak w niniejszym przypadku AAL, nie mogą powoływać się na prawa do obrony przyznane podmiotom, przeciwko którym prowadzone jest to postępowanie, i przysługuje im jedynie prawo do przyłączenia się do postępowania administracyjnego w zakresie odpowiednim do okoliczności danego przypadku (zob. ww. w pkt 268 wyrok Eridania Sadam/Komisja, EU:T:2011:608, pkt 81 i przytoczone tam orzecznictwo).

272    W niniejszym przypadku skarżące nie twierdzą, że Komisja w trakcie formalnego postępowania wyjaśniającego naruszyła przysługujące spółce AAL prawo do bycia wysłuchaną i do przyłączenia się do postępowania administracyjnego w zakresie odpowiednim do okoliczności danego przypadku.

273    Następnie należy oddalić jako bezzasadny podniesiony w ramach czwartego z zarzutów na poparcie skargi w sprawie T‑50/06 RENV II zarzut szczegółowy, oparty na naruszeniu zasady dochowania rozsądnego terminu, a także piąty z zarzutów podniesionych na poparcie skargi w sprawie T‑69/06 RENV II.

274    Ponieważ wszystkie podniesione na poparcie niniejszych skarg zarzuty i zarzuty szczegółowe zostały oddalone, skargi te należy oddalić w całości.

 W przedmiocie kosztów

275    Zgodnie z art. 219 regulaminu postępowania przed Sądem, w orzeczeniach wydanych po uchyleniu orzeczenia Sądu i w przypadku spraw przekazanych do ponownego rozpoznania orzeka on o kosztach postępowania przed nim oraz o kosztach postępowania odwoławczego przed Trybunałem. Ze względu na to, że w ww. w pkt 22 wyroku Komisja/Irlandia i in. (EU:C:2009:742) oraz w ww. w pkt 27 wyroku Komisja/Irlandia i in. (EU:C:2013:812) Trybunał zastrzegł rozstrzygnięcie o kosztach do orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie, do Sądu należy również rozstrzygnięcie w niniejszym wyroku o kosztach związanych z tymi postępowaniami odwoławczymi.

276    Zgodnie z art. 134 § 1 regulaminu postępowania kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę. Niemniej jednak zgodnie z art. 135 § 1 regulaminu postępowania w wyjątkowych przypadkach, jeżeli wymagają tego względy słuszności, Sąd może zdecydować, że strona przegrywająca sprawę pokrywa własne koszty i zostaje obciążona tylko częścią kosztów poniesionych przez stronę przeciwną. Zgodnie z art. 135 § 2 tego samego regulaminu Sąd może obciążyć stronę, nawet jeśli ta wygrała sprawę, częścią lub całością kosztów postępowania, jeżeli jest to uzasadnione jej postępowaniem, również przed wniesieniem skargi. Sąd może w szczególności obciążyć kosztami związanymi z postępowaniem instytucję będącą autorem decyzji, której nieważność nie została stwierdzona, a to ze względu na niewystarczający charakter tej decyzji, który mógł skłonić skarżącego do wniesienia skargi (zob. analogicznie wyrok z dnia 9 września 2010 r., Evropaïki Dynamiki/Komisja, T‑387/08, EU:T:2010:377, pkt 177 i przytoczone tam orzecznictwo).

277    Żądania skarżących nie zostały uwzględnione. Niemniej jednak w ramach analizy niniejszych skarg w pkt 248 powyżej stwierdzono, że Komisja naruszyła przy wydawaniu zaskarżonej decyzji zasadę dochowania rozsądnego terminu, co mogło skłonić skarżące do wniesienia skarg mających na celu stwierdzenie tego naruszenia. W tych okolicznościach Sąd jest zdania, że jeśli chodzi o sprawy T‑50/06, T‑50/06 RENV I i T‑50/06 RENV II, uczciwe i sprawiedliwe jest nakazanie Irlandii pokrycia jej własnych kosztów oraz trzech czwartych kosztów poniesionych przez Komisję, gdyż instytucja ta winna sama pokryć jedną czwartą swych kosztów; jeśli chodzi o sprawy T‑69/06, T‑69/06 RENV I i T‑69/06 RENV II, należy nakazać spółce AAL pokrycie jej własnych kosztów oraz trzech czwartych kosztów poniesionych przez Komisję, gdyż instytucja ta winna sama pokryć jedną czwartą swych kosztów. W sprawie T‑69/06 R należy natomiast nakazać spółce AAL pokrycie wszystkich poniesionych kosztów. Jeśli chodzi o sprawy C‑89/08 P i C‑272/12 P, ze względu na to, że w każdej z nich przeciwko Komisji występowało pięć stron, w zastosowaniu klucza podziału przyjętego w sprawach T‑50/06, T‑50/06 RENV I i T‑50/06 RENV II oraz T‑69/06, T‑69/06 RENV I i T‑69/06 RENV II należy obciążyć Irlandię i AAL ich własnymi kosztami oraz trzema dwudziestymi, czyli jedną piątą z trzech czwartych kosztów poniesionych przez Komisję, a także nakazać tej instytucji pokrycie jednej piątej poniesionych przez nią kosztów.

Z powyższych względów

SĄD (pierwsza izba w składzie powiększonym)

orzeka, co następuje:

1)      Skargi zostają oddalone.

2)      Irlandia pokrywa własne koszty oraz trzy czwarte kosztów poniesionych przez Komisję Europejską w sprawach T‑50/06, T‑50/06 RENV I i T‑50/06 RENV II, a także trzy dwudzieste kosztów poniesionych przez Komisję w sprawach C‑89/08 P i C‑272/12 P.

3)      Aughinish Alumina Ltd pokrywa własne koszty oraz trzy czwarte kosztów poniesionych przez Komisję Europejską w sprawach T‑69/06, T‑69/06 RENV I i T‑69/06 RENV II, a także trzy dwudzieste kosztów poniesionych przez Komisję w sprawach C‑89/08 P i C‑272/12 P oraz wszystkie koszty poniesione w sprawie T‑69/06 R.

4)      Komisja pokrywa jedną czwartą kosztów poniesionych przez siebie w sprawach połączonych T‑50/06 i T‑69/06, w sprawach połączonych T‑50/06 RENV I i T‑69/06 RENV I, a także w sprawach połączonych T‑50/06 RENV II i T‑69/06 RENV II oraz jedną piątą kosztów poniesionych przez siebie w sprawach C‑89/08 P i C‑272/12 P.

Kanninen Pelikánová Buttigieg

Gervasoni Madise

Wyrok ogłoszono na posiedzeniu jawnym w Luksemburgu w dniu 22 kwietnia 2016 r.

Podpisy

Spis treści

Okoliczności powstania sporu

Sporne zwolnienie

Procedura administracyjna

Pierwsza decyzja dotycząca tlenku glinu

Postępowanie i żądania stron

Co do prawa

W przedmiocie, po pierwsze, podniesionych w sprawie T‑50/06 RENV II zarzutu drugiego, opartego na naruszeniu zasady pewności prawa, zasady estoppel oraz art. 8 ust. 5 dyrektywy 92/81, i zarzutu czwartego, opartego na naruszeniu zasady estoppel oraz na nadużyciu władzy, oraz po drugie, podniesionego w sprawie T‑69/06 RENV II zarzutu drugiego, opartego na naruszeniu zasad pewności prawa oraz skuteczności (effet utile) aktów instytucji, a także na przekroczeniu uprawnień i nadużyciu władzy

W przedmiocie podniesionego na poparcie skargi w sprawie T‑69/06 RENV II zarzutu trzeciego, opartego na naruszeniu art. 3 ust. 1 lit. m) WE oraz art. 157 WE

W przedmiocie podniesionego na poparcie skargi w sprawie T‑69/06 RENV II zarzutu szóstego, opartego na naruszeniu obowiązku uzasadnienia i art. 87 ust. 1 WE

W przedmiocie pierwszych zarzutów podniesionych na poparcie niniejszych skarg, opartych na naruszeniu prawa, jakiego miała dopuścić się Komisja, dokonując kwalifikacji spornej pomocy na podstawie art. 88 WE

W przedmiocie części pierwszej pierwszego z zarzutów podniesionych na poparcie skargi w sprawie T‑50/06 RENV II oraz części drugiej pierwszego z zarzutów podniesionych na poparcie skargi w sprawie T‑69/06 RENV II, opartych na naruszeniu art. 88 WE oraz zasady usankcjonowanej w art. 1 lit. b) ppkt (iii) rozporządzenia nr 659/1999, a także, w sprawie T‑50/06 RENV II, na naruszeniu rządzących procedurą właściwą dla pomocy istniejącej reguł takich jak te określone w art. 17 i 18 rozporządzenia nr 659/1999

W przedmiocie części drugiej pierwszego z zarzutów podniesionych na poparcie skargi w sprawie T‑50/06 RENV II oraz części trzeciej pierwszego z zarzutów podniesionych na poparcie skargi w sprawie T‑69/06 RENV II, opartych na naruszeniu art. 88 WE w związku z art. 1 lit. b) ppkt (iv) oraz art. 15 ust. 3 rozporządzenia nr 659/1999

W przedmiocie części trzeciej pierwszego z zarzutów podniesionych na poparcie skargi w sprawie T‑50/06 RENV II oraz części pierwszej pierwszego z zarzutów podniesionych na poparcie skargi w sprawie T‑69/06 RENV II, opartych w istocie na naruszeniu art. 88 WE oraz zasady określonej w art. 1 lit. b) ppkt (i) rozporządzenia nr 659/1999

W przedmiocie podniesionego na poparcie skargi w sprawie T‑50/06 RENV II zarzutu trzeciego, opartego na naruszeniu zasady poszanowania uzasadnionych oczekiwań, oraz podniesionego na poparcie skargi w sprawie T‑69/06 RENV II zarzutu czwartego, opartego na naruszeniu zasad ochrony uzasadnionych oczekiwań i pewności prawa

W przedmiocie podniesionego w ramach czwartego z zarzutów na poparcie skargi w sprawie T‑50/06 RENV II zarzutu szczegółowego, opartego na naruszeniu zasady dochowania rozsądnego terminu, oraz związanego z nadmierną przewlekłością formalnego postępowania wyjaśniającego piątego z zarzutów podniesionych na poparcie skargi w sprawie T‑69/06 RENV II, opartego na naruszeniu zasad dochowania rozsądnego terminu, pewności prawa i dobrej administracji

W przedmiocie kosztów

* Język postępowania: angielski.