KONKLUŻJONIJIET TAL-AVUKAT ĠENERALI
BOT
ippreżentati fil-5 ta’ Mejju 2011 (1)
Kawżi Magħquda C-244/10 u C-245/10
Mesopotamia Broadcast A/S METV u Roj TV A/S
vs
Bundesrepublik Deutschland
[talba għal deċiżjoni preliminari mressqa mill-Bundesverwaltungsgericht (il-Ġermanja)]
“Koordinazzjoni ta’ ċerti liġijiet, regolamenti u dispożizzjonijiet amministrattivi tal-Istati Membri dwar l-eżerċizzju ta’ attivitajiet ta’ xandir televiżiv – Possibbiltà għal Stat Membru li jipprojbixxi fit-territorju tiegħu l-attività ta’ xandar tat-televiżjoni stabbilit fi Stat Membru ieħor minħabba ksur tal-ftehim bejn il-popli”
1. F’dawn il-kawżi, il-Qorti tal-Ġustizzja qed tintalab tagħti deċiżjoni dwar il-portata tal-kundizzjoni, prevista fl-Artikolu 22a tad-Direttiva tal-Kunsill 89/552/KEE (2), li abbażi tagħha x-xandiriet televiżivi trażmessi minn Stat Membru ma għandux ikun fihom xi tixwix għall-mibegħda fuq bażi ta’ razza, sess, reliġjon jew nazzjonalità.
2. Il-Bundesverwaltungsgericht (il-Ġermanja) tixtieq tkun taf jekk din il-kundizzjoni għandhiex tiġi intepretata fis-sens li tkopri r-rekwiżit previst fid-dritt intern tagħha, li abbażi tiegħu xandira televiżiva ma għandhiex tikser l-ftehim bejn il-popli.
3. L-importanza ta’ din id-domanda tirrigwarda l-fatt li, skont is-sistema prevista mid-Direttiva, Stat Membru ma jistax jostakola t-trażmissjoni mill-ġdid ta’ xandira televiżiva li tkun ġejja minn Stat Membru ieħor minħabba raġuni li taqa’ taħt l-oqsma kkoordinati mid-Direttiva, ħlief fil-kundizzjonijiet eċċezzjonali previsti minnha, wara li jkun innotifika lill-Kummissjoni Ewropea l-miżuri li huwa għandu l-intenzjoni li jadotta.
4. L-imsemmija domanda saret minħabba l-projbizzjoni tat-trażmissjoni fil-Ġermanja ta’ xandiriet trażmessi minn stazzjon televiżiv Daniż, minħabba li dawn ix-xandiriet ifaħħru lill-Partit tal-Ħaddiema tal-Kurdistan (PKK) u b’hekk jiksru l-ftehim bejn il-popli fis-sens tal-liġi Ġermaniża, minkejja li l-awtoritajiet Daniżi kompetenti kienu kkunsidraw li l-imsemmija xandiriet ma jiksrux l-Artikolu 22a tad-Direttiva.
5. F’dawn il-konklużjonijiet, se jiġu spjegati r-raġunijiet għaliex il-projbizzjoni ta’ kull tixwix għall-mibegħda fuq bażi ta’ razza u nazzjonalità stipulata fl-Artikolu 22a tad-Direttiva għandha tinftiehem, mil-lat semantiku, fis-sens li hija tipprojbixxi wkoll xandiriet li, billi jfaħħru grupp ikkwalifikat bħala “terrorista” mill-Unjoni Ewropea, jistgħu joħolqu reazzjonijiet ta’ animożità jew ta’ twarrib bejn komunitajiet ta’oriġini etnika u kulturali differenti.
6. Se jiġi indikat ukoll li din l-interpretazzjoni hija l-iktar waħda konformi mal-għan tad-Direttiva, li tiġi żgurata l-libertà ta’ trażmissjoni ta’ xandiriet televiżivi filwaqt li jiġu aboliti l-ostakoli li jirriżultaw mid-differenzi bejn il-leġiżlazzjonijiet nazzjonali fil-qasam tal-protezzjoni tal-ordni pubbliku fir-rigward tax-xandiriet diskriminatorji.
I – Il-kuntest ġuridiku
A – Id-Direttiva
7. Il-punt ta’ tluq tad-Direttiva hija l-konstatazzjoni li d-differenzi li jeżistu bejn il-leġiżlazzjonijiet tal-Istati Membri dwar l-eżerċizzju ta’ attivitajiet ta’ xandir televiżiv jistgħu jirrestrinġu l-moviment liberu tax-xandiriet fil-Komunità Ewropea u li dawn ir-restrizzjonijiet, skont it-Trattat KE, għandhom jiġu aboliti (3). B’hekk, id-Direttiva għandha l-għan li twettaq armonizzazzjoni neċessarja u suffiċjenti sabiex jiġi żgurat dan il-moviment liberu (4).
8. Barra minn hekk, skont it-tmien premessa tad-Direttiva, il-moviment liberu tas-servizzi ta’ xandir televiżiv, jikkostitwixxi manifestazzjoni speċifika fid-dritt Komunitarju tal-Artikolu 10(1) tal-Konvenzjoni Ewropea għall-Protezzjoni tad-Drittijiet tal-Bniedem u tal-Libertajiet Fundamentali, li ġiet iffirmata f’Ruma fl-4 ta’ Novembru 1950 (iktar ’il quddiem il-“KEDB”) (5).
9. Id-Direttiva hija msejsa fuq il-“prinċipju tal-Istat Membru ta’ oriġini”, li huwa espressjoni oħra tal-prinċipju ta’ rikonoxximent reċiproku li skontu, skont it-tnax-il premessa tagħha, huwa neċessarju u suffiċjenti li x-xandiriet kollha jikkonformaw mal-liġi tal-Istat Membru minn fejn joriġinaw.
10. L-erbatax u l-ħmistax-il premessa tad-Direttiva jippreċiżaw li:
“Billi huwa neċessarju, fis-suq komuni, li x-xandiriet kollha li joriġinaw minn u huma maħsuba għar-riċezzjoni fil-Komunità u b’mod partikolari dawk maħsuba għar-riċezzjoni fi Stat Membru ieħor, għandhom jirrispettaw il-liġi ta’ l-Istat Membru minn fejn joriġinaw applikabbli għal xandiriet maħsuba għal riċezzjoni mill-pubbliku f’dak l-Istat Membru u d-disposizzjonijiet ta’ din id-Direttiva;
Billi l-ħtieġa li l-Istat Membru li minnu joriġinaw għandu jivverifika li x-xandiriet jikkonformaw mal-liġi nazzjonali kif ikkoordinata b’din id-Direttiva hija suffiċjenti taħt il-liġi tal-Komunità sabiex tassigura l-moviment liberu ta’ xandiriet mingħajr kontroll sekondarju fuq l-istess bażi fl-Istati Membri li jirċevuhom; billi, madanakollu, l-Istat Membru li jirċevihom jista’eċċezzjonalment u taħt kondizzjonijiet speċifiċi jissospendi proviżorjament it-trasmissjoni mill-ġdid ta’ xandiriet bit-televiżjoni”.
11. L-intenzjonijiet tal-leġiżlatur Komunitarju espressi f’dawn il-premessi huma implementati kif ġej fid-dispożizzjonijiet leġiżlattivi tad-Direttiva.
12. Skont l-Artikolu 2(1) tad-Direttiva, kull Stat Membru għandu jiżgura li x-xandiriet televiżivi kollha trażmessi minn xandara tat-televiżjoni taħt il-ġurisdizzjoni tiegħu josservaw ir-regoli tas-sistema legali applikabbli għax-xandiriet maħsuba għall-pubbliku f’dan l-Istat Membru.
13. Xandar tat-televiżjoni huwa ddefinit fl-Artikolu 1(b) tad-Direttiva bħala l-persuna fiżika jew ġuridika li għandha r-responsabbiltà editorjali għall-kompożizzjoni tal-iskedi tal-programmi televiżivi fis-sens tal-punt (a) ta’ dan l-artikolu u li tittrażmettihom jew li tagħmel mezz li jiġu trażmessi minn terz.
14. Skont l-Artikolu 2(2) u (3) tad-Direttiva, ix-xandara taħt il-ġurisdizzjoni ta’ Stat Membru huma dawk stabbiliti f’dak l-Istat Membru, jiġifieri li għandhom l-uffiċċju prinċipali tagħhom f’dak l-Istat Membru u li d-deċiżjonijiet editorjali dwar l-iskeda ta’ programmi tagħhom jittieħdu fl-imsemmi Stat Membru.
15. Skont l-Artikolu 3(2) tad-Direttiva, l-Istati Membri għandhom, b’mezzi xierqa, jiżguraw, fi ħdan il-qafas leġiżlattiv tagħhom, li x-xandara tat-televiżjoni taħt il-ġurisdizzjoni tagħhom iħarsu b’mod effettiv id-dispożizzjonijiet tal-imsemmija direttiva.
16. L-Artikolu 2a tad-Direttiva jipprovdi hekk:
“1. L-Istati Membri għandhom jiżguraw il-libertà tar-riċezzjoni u m’għandhomx jagħmlu xi restrizzjoni fuq it-trasmissjonijiet mill-ġdid fuq it-territorju tagħhom ta xandiriet televiżivi minn Stati Membri oħra għal raġunijiet li jaqgħu taħt l-oqsma koordinati minn din id-Direttiva.
2. L-Istati Membri jistgħu, proviżorjament, jidderogaw mill-paragrafu 1 jekk is-segwenti kondizzjonijiet jiġu ssodisfati:
(a) jekk xandira televiżiva li tkun ġejja minn Stat Membru ieħor b’mod manifest, serju u gravi tikser l-Artikolu 22 (1) jew (2) u/jew l-Artikolu 22a;
(b) matul it-12-il xahar preċedenti, ix-xandar ikun kiser id-disposizzjoni(jiet) li ssir riferenza għalih(om) f’(a) mill-inqas f’żewġ okkażjonijiet preċedenti;
(ċ) l-Istat Membru inkwistjoni irid ikun innotifika lix-xandar u lill-Kummissjoni bil-miktub dwar l-allegati vjolazzjonijiet u dwar il-miżuri li jkun bi ħsiebu jieħu jekk jerġa jkun hemm vjolazzjoni oħra bħal dik;
(d) jekk il-konsultazzjonijiet ma’ l-Istat Membru li jittrasmetti u l-Kummissjoni ma jwasslux għal ftehim amikevoli fi żmien 15-il ġurnata min-notifika provduta f’(ċ), u l-allegata vjolazzjoni tkun għadha tippersisti.
Il-Kummissjoni għandha, fi żmien xahrejn wara n-notifika tal-miżuri meħuda mill-Istat Membru, tieħu deċiżjoni dwar jekk il-miżuri humiex kompatibbli mal-liġi tal-Komunità. Jekk tiddeċiedi li m’humiex, l-Istat Membru huwa meħtieġ li jtemm il-miżuri inkwistjoni b’urġenza.
3. Il-paragrafu 2 għandu jkun mingħajr preġudizzju għall-applikazzjoni ta’ kull proċedura, rimedju jew sanzjoni għall-vjolazzjonijiet inkwistjoni fl-Istat Membru li għandu ġurisdizzjoni fuq ix-xandar inkwistjoni.”
17. L-Artikoli 22 u 22a tad-Direttiva jifformaw parti mill-Kapitolu V tagħha, intitolat “Il-protezzjoni tal-minuri u l-ordni pubblika”. Huma jipprovdu:
“L-Artikolu 22
1. L-Istati Membri għandhom jieħdu miżuri xierqa sabiex jiżguraw illi x-xandiriet televiżivi minn xandara taħt il-ġurisdizzjoni tagħhom ma jkunu jinkludu ebda programmi li jistgħu serjament ifixklu l-iżvilupp fiżiku, mentali jew morali tal-minuri, b’mod partikolari programmi li jinvolvu pornografija jew vjolenza gratwita.
[…]
L-Artikolu 22a
L-Istati Membri għandhom jagħmlu ċert illi x-xandiriet ma jkunx fihom xi tixwix għall-mibegħda fuq bażi ta razza, sess, reliġjon jew nazzjonalità.”
B – Id-dritt nazzjonali
18. Il-liġi dwar l-assoċjazzjonijiet (Gesetz zur Regelung des öffentlichen Vereinsrechts), tal-5 ta’ Awwissu 1964 (6), tipprevedi, fl-Artikolu 3 tagħha, li assoċjazzjoni tista’ tiġi kkunsidrata bħala pprojbita meta l-awtoritajiet kompetenti jkunu ddeċidew permezz ta’ digriet li l-għanijiet tagħha jew l-attività tagħha jiksru l-liġijiet kriminali jew li din tmur kontra l-ordni kostituzzjonali jew l-idea tal-ftehim bejn il-popli.
19. L-Artikolu 18 tal-Vereinsgesetz jipprovdi, fir-rigward tal-projbizzjoni ta’ assoċjazzjonijiet li jkollhom l-uffiċċju rreġistat tagħhom barra mill-pajjiż:
“Il-projbizzjonijiet li jolqtu lil assoċjazzjonijiet li jkollhom l-uffiċċju rreġistrat tagħhom barra mill-kamp ta’ applikazzjoni ġeografiku ta’ din il-liġi imma li għandhom sottoorganizzazzjonijiet fih huma estiżi biss għas-sottoorganizzazzjonijiet f’dan il-kamp ta’ applikazzjoni. Jekk l-assoċjazzjoni ma għandhiex organizzazzjoni fil-kamp ta’ applikazzjoni ġeografiku ta’ din il-liġi, il-projbizzjoni tapplika […] għall-attività tagħha f’dan il-kamp ta’ applikazzjoni.”
II – Il-fatti u d-domandi preliminari
20. Mesopotamia Broadcast A/S METV (iktar ’il quddiem “Mesopotamia Broadcast METV”) hija kumpannija holding b’responsabbiltà limitata rregolata mid-dritt Daniż, li għandha l-ufiċċju rreġistrat tagħha fid-Danimarka. Hija l-proprjetarja ta’ diversi liċenzji televiżivi Daniżi u topera, b’mod partikolari, l-istazzjon televiżiv Roj TV A/S (iktar ’il quddiem “Roj TV”), li ġuridikament huwa wkoll ikkostitwit bħala kumpannija b’responsabbiltà limitata Daniża.
21. Mill-1 ta’ Marzu 2004, l-iskeda ta’ Roj TV, prodotta prinċipalment bil-Kurd, bdiet tkun trażmessa bis-satellita fl-Ewropa kollha kif ukoll fil-Lvant Nofsani, b’mod partikolari fit-Turkija. Roj TV iqabbad lill-kumpannija ta’ produzzjoni VIKO, stabbilita f’Wuppertal (il-Ġermanja), kif ukoll lil ċentri ta’ produzzjoni tiegħu li jinsabu f’Denderleeuw (il-Belġju), sabiex jipproduċu xi xandiriet.
22. Fl-2006 u fl-2007, awtoritajiet Torok ressqu lmenti quddiem il-Kumitat Daniż tar-Radju u tat-Televiżjoni, li għandu kompetenza fir-rigward tal-applikazzjoni tar-regoli nazzjonali li jittrasponu d-Direttiva, li fihom Roj TV ġie akkużat li bix-xandiriet tiegħu jiffavorixxi l-għanijiet tal-PKK, grupp li ġie kkwalifikat bħala “terrorista” mill-Unjoni Ewropea.
23. Fid-deċiżjonijiet tiegħu tat-3 ta’ Mejju 2007 u tat-23 ta’ April 2008, dan il-kumitat ikkunsidra li Roj TV ma kienx kiser ir-regoli Daniżi ta’ traspożizzjoni tal-Artikoli 22 u 22a tad-Direttiva. Skont l-imsemmi kumitat, is-sekwenzi tal-programmi ta’ Roj TV imsemmija fl-ilmenti ma jxewxux, fil-fehma tiegħu, għall-mibegħda fuq bażi ta’ razza, nazzjonalità jew reliġjon. Huma jittrażmettu informazzjoni, aħbarijiet u opinjonijiet fil-kuntest ta’ programmi ta’ informazzjoni u ta’ dibattiti. L-immaġnijiet trażmessi dwar episodji vjolenti kienu jirriflettu l-vjolenza li teżisti tassew fis-soċjetà Torka u fit-territorji Kurdi.
24. B’deċiżjoni tat-13 ta’ Ġunju 2008, il-Ministeru tal-Intern Ġermaniż ipprojbixxa lil Mesopotamia Broadcast METV milli twettaq permezz ta’ Roj TV kull attività li taqa’ taħt il-Vereinsgesetz. Huwa pprojbixxa wkoll kull attività ta’ Roj TV.
25. Il-Ministeru Federali tal-Intern iġġustifika dawn il-projbizzjonijiet, b’mod partikolari, għaliex ix-xandiriet ta’ Roj TV kienu japprovaw l-użu tal-vjolenza sabiex jintlaħqu l-għanijiet politiċi tal-PKK kif ukoll fir-relazzjonijiet bejn it-Torok u l-Kurdi, u b’hekk kienu qed jiksru l-ftehim bejn il-popli fis-sens tal-Vereinsgesetz.
26. Dawn id-deċiżjonijiet ta’ projbizzjoni ġew ikkontestati minn Mesopotamia Broadcast METV kif ukoll minn Roj TV quddiem il-Bundesverwaltungsgericht.
27. Ir-rikorrenti fil-kawża prinċipali sostnew li l-attivitajiet transkonfinali tagħhom fil-qasam tat-televiżjoni jaqgħu taħt id-Direttiva, u li skont din tal-aħħar, huwa biss ir-Renju tad-Danimarka, li fuq it-territorju tiegħu huma stabbiliti, li jista’ jeżerċita kontroll fuq dawn l-attivitajiet.
28. Fid-deċiżjoni tar-rinviju tagħha, il-Bundesverwaltungsgericht tosserva li l-programmi trażmessi minn Mesopotamia Broadcast METV permezz ta’ Roj TV tabilħaqq ifaħħru l-ġlieda armata mwettqa mill-PKK kontra r-Repubblika tat-Turkija u b’hekk jaqgħu taħt il-projbizzjoni tal-ksur tal-ftehim bejn il-popli fis-sens tal-Vereinsgesetz.
29. Hija tispjega li, skont il-Vereinsgesetz, din ir-raġuni għal projbizzjoni tista’ tapplika meta grupp isostni moviment li jaffettwa l-koeżistenza paċifika bejn il-popli billi jeżerċita l-vjolenza.
30. Madankollu, il-Bundesverwaltungsgericht tfakkar li, skont id-Direttiva, Stat Membru ma għandux id-dritt jipprojbixxi t-trażmissjoni mill-ġdid ta’ xandiriet minn Stat Membru ieħor għal raġuni li taqa’ taħt l-oqsma kkoordinati minnha.
31. Din hija r-raġuni għaliex il-Bundesverwaltungsgericht iddeċidiet li tissospendi l-proċeduri u li tagħmel lill-Qorti tal-Ġustizzja, fiż-żewġ kawżi, id-domanda dwar “jekk, u skont il-każ, taħt liema ċirkustanzi, l-applikazzjoni ta’ dispożizzjoni legali tad-dritt nazzjonali dwar il-projbizzjoni ta’ assoċjazzjoni minħabba ksur tal-prinċipju ta’ ftehim bejn il-popli taqax taħt qasam irregolat mid-[Direttiva] , u għalhekk, hijiex eskluża skont l-Artikolu 2a [tagħha]”.
32. Permezz ta’ digriet tat-3 ta’ Awwissu 2010, iż-żewġ kawżi ġew magħquda.
III – Analiżi
A – Osservazzjonijiet preliminari
33. Qabel ma tiġi eżaminata d-domanda magħmula, għandha tiġi ppreċiżata l-importanza tagħha.
34. Hekk kif jirriżulta mid-deċiżjoni tar-rinviju u mill-ispjegazzjonijiet pprovduti mill-partijiet matul is-seduta, il-miżuri kkontestati adottati mill-awtoritajiet Ġermaniżi għandhom l-effett li jipprojbixxu kull attività ta’ Roj TV fil-Ġermanja kif ukoll it-trażmissjoni mill-ġdid f’dan it-territorju, f’kuntest pubbliku, ta’ xandiriet televiżivi ta’ din il-kumpannija mxandra mid-Danimarka.
35. Mesopotamia Broadcast METV li topera lil Roj TV, għandha d-dritt tinvoka fir-rigward tal-awtoritajiet Ġermaniżi kompetenti, dispożizzjonijiet tad-Direttiva li għandhom l-għan jiżguraw il-moviment liberu tax-xandiriet televiżivi tagħha.
36. Fil-fatt, din il-kumpannija Daniża ġiet deskritta mill-qorti tar-rinviju bħala xandara tat-televiżjoni fis-sens tal-Artikolu 1(b) tad-Direttiva, li xxandar programmi televiżivi maħsuba għall-pubbliku fis-sens tal-Artikolu 1(a) tagħha, u li taqa’ taħt il-ġurisdizzjoni tar-Renju tad-Danimarka skont id-dispożizzjonijiet tal-Artikolu 2(2) u (3) tal-imsemmija direttiva, peress li l-amministrazzjoni ċentrali tagħha, fejn jittieħdu d-deċiżjonijiet dwar l-iskeda tal-programmi, tinsab fit-territorju ta’ dak l-Istat Membru.
37. Barra minn hekk, il-qorti tar-rinviju tippreċiża li, bil-kontra ta’ dak li setgħu ħasbu l-awtoritajiet Ġermaniżi kompetenti, mill-elementi tal-proċess ma jirriżultax li l-attività tal-imsemmija kumpannija kienet diretta esklużivament jew prinċipalment lejn il-Ġermanja. Hija qalet li Roj TV jittrażmetti x-xandiriet tiegħu fl-Ewropa tal-Punent kollha kif ukoll fil-Lvant Nofsani, u mhux biss fid-direzzjoni tal-Kurdi li jgħixu fil-Ġermanja.
38. L-awtoritajiet Ġermaniżi kompetenti b’hekk ma għandhomx elementi suffiċjenti sabiex ikunu jistgħu jqabblu lil Mesopotamia Broadcast METV ma’ xandar nazzjonali, fuq il-bażi tal-ġurisprudenza mfakkra fil-premessa 14 tad-Direttiva 97/36 (7).
39. Konsegwentement, din il-kumpannija għandha d-dritt tinvoka l-Artikolu 2a tad-Direttiva, li jipprovdi li Stat Membru bħar-Repubblika Federali tal-Ġermanja ma jistax jopponi għat-trażmissjoni mill-ġdid fit-territorju tiegħu ta’ xandiriet televiżivi trażmessi mill-imsemmija kumpannija permezz tal-istazzjon tagħha Roj TV għal raġunijiet li jaqgħu taħt l-oqsma kkoordinati mid-Direttiva, jiġifieri, fir-rigward ta’ dawn il-kawżi, minħabba li dawn ix-xandiriet fihom tixwix għall-mibegħda fuq bażi ta’ razza, sess, reliġjon jew nazzjonalità.
40. Skont is-sistema stabbilita mid-Direttiva u kif spjegat fil-15-il premessa tagħha, il-kontroll eżerċitat mill-Istat Membru minn fejn joriġinaw ix-xandiriet fuq ix-xandiriet televiżivi tax-xandara tat-televiżjoni li jaqgħu taħt il-ġurisdizzjoni tiegħu huwa kkunsidrat bħala suffiċjenti biex jiġi ggarantit li jiġu osservati r-rekwiżiti tad-Direttiva kif stipulati fl-Artikolu 22a tagħha. L-Istati Membri li jirċievu x-xandiriet ma humiex awtorizzati jeżerċitaw kontroll sekondarju biex jaraw jekk dawn ir-rekwiżiti humiex qed jiġu osservati.
41. Skont din is-sistema, jekk Stat Membru li jirċievi x-xandiriet jevalwa b’mod differenti l-osservanza tal-imsemmija rekwiżiti, huwa jista’ jieħu azzjoni biss fil-kuntest tal-proċedura prevista fl-Artikolu 2a(2) tad-Direttiva li, b’mod partikolari, timponilu jinnotifika lix-xandar tat-televiżjoni inkwistjoni u lill-Kummissjoni l-miżuri li jkun biħsiebu jieħu u li fin-nuqqas ta’ ftehim amikevoli, jekk dawn il-miżuri jiġu adottati, tipprevedi li din l-istituzzjoni tista’ tistieden lil dak l-Istat Membru biex jirtirahom.
42. Madankollu, kif jingħad fl-Artikolu 2a(1) tad-Direttiva, kontroll sekondarju mill-Istat Membru li jirċievi x-xandiriet huwa ammissibbli biss fl-oqsma kkoordinati mid-Direttiva. Fi kliem ieħor, il-projbizzjoni ta’ kontroll sekondarju mill-Istati Membri li jirċievu x-xandiriet tapplika biss meta dan il-kontroll kellu jsir mill-Istat Membru ta’ oriġini. Id-Direttiva, kif ġie mfakkar kemm-il darba mill-ġurisprudenza, ma tipproċedix għal armonizzazzjoni sħiħa tar-regoli dwar l-oqsma li tkopri (8).
43. Din hija r-raġuni għaliex il-qorti tar-rinviju tixtieq tkun taf jekk projbizzjoni bħal dik prevista mill-Vereinsgesetz, li tippermetti li titwaqqaf it-trażmissjoni ta’ xandiriet televiżivi li jiksru l-ftehim bejn il-popli, tistax tiġi kkunsidrata bħala li hija diġà inkluża fl-obbligu stipulat fl-Artikolu 22a tad-Direttiva, li jipprovdi li tali xandiriet ma għandux ikun fihom xi tixwix għall-mibegħda fuq bażi ta’ razza, sess, reliġjon jew nazzjonalità.
44. L-importanza tar-risposta għad-domanda magħmula mill-qorti tar-rinviju għalhekk tidher ferm ċara.
45. Il-kwistjoni tirrigwarda dwar jekk l-awtoritajiet Ġermaniżi kompetenti jistgħux jipprojbixxu b’mod unilaterali t-trażmissjoni mill-ġdid tax-xandiriet inkwistjoni jew jekk dawn kellhomx josservaw il-kundizzjonijiet previsti fl-Artikolu 2a(2) tad-Direttiva.
46. Fl-ewwel każ, il-miżuri meħuda minn dawn l-awtoritajiet kontra x-xandiriet ta’ Mesopotamia Broadcast METV kienu jaqgħu taħt il-kamp ta’ applikazzjoni tar-regoli tat-Trattat dwar il-libertà li jiġu pprovduti servizzi. Għaldaqstant, għandha tkun il-qorti nazzjonali li tivverifika jekk il-projbizzjonijiet ikkontestati fil-kawżi prinċipali kinux iġġustifikati minn motiv leġittimu u jekk dawn kinux proporzjonati għal dan il-għan.
47. F’dan ir-rigward, ma jistax jiġi kkontestat serjament li Stat Membru, li fit-territorju tiegħu jgħixu flimkien komunitajiet Torok u Kurdi konsiderevoli, seta’ jikkunsidra leġittimament li xandiriet televiżivi li jfaħħru lill-PKK, li ġie kkwalifikat bħala “grupp terrorista” mill-Kunsill tal-Unjoni Ewropea (9), setgħu jiddisturbaw l-ordni pubbliku. Għal darba oħra għandha tkun il-qorti nazzjonali li tivverifika jekk il-projbizzjonijiet inkwistjoni jifformawx parti minn azzjoni koerenti u sistematika ta’ protezzjoni tal-ordni pubbliku u jekk dawn kinux proporzjonati.
48. Fit-tieni każ, l-azzjoni unilaterali tal-awtoritajiet Ġermaniżi għandha tiġi kkunsidrata bħala li tmur kontra d-Direttiva. Madankollu, din l-interpretazzjoni tal-Artikolu 22a tad-Direttiva ma għandhiex tinftiehem fis-sens li xandiriet li jiksru l-ftehim bejn il-popli skont id-dritt Ġermaniż huma intiżi li jiġu trażmessi liberament fl-Istati Membri.
49. Għandu jiġi ppreċiżat, li din l-intepretazzjoni għandha tinftiehem fis-sens li l-Istat Membru ta’ oriġini, li għandu jiżgura ruħu li x-xandiriet tax-xandara tat-televiżjoni li jaqgħu taħt il-ġurisdizzjoni tiegħu josservaw ir-rekwiżiti tal-Artikolu 22a tad-Direttiva, kellu jivverifika li dawn ix-xandiriet ma jiksrux l-ftehim bejn il-popli.
50. Għandu jitfakkar li huwa biss għaliex tali kontroll allegatament sar mill-Istat Membru minn fejn joriġinaw ix-xandiriet, li l-Istati Membri li jirċevuhom, li għandhom evalwazzjoni differenti dwar l-osservanza tal-preskrizzjonijiet ta’ dan l-Artikolu 22a, jistgħu jieħdu azzjoni biss fil-kuntest tal-proċedura prevista fl-Artikolu 2a(2) tad-Direttiva.
51. L-importanza ta’ dawn il-kawżi b’hekk ma hijiex li jiġi ppreċiżat il-kontenut tal-limitu għal-libertà ta’ espressjoni stabbilit fl-Artikolu 22a tad-Direttiva. Huwa stabbilit li d-dritt fundamentali għal-libertà ta’ espressjoni stipulat fl-Artikolu 11 tal-Karta jikkostitwixxi l-prinċipju u li l-limiti għal dan il-prinċipju, kif inhuma previsti fl-Artikolu 22a tad-Direttiva, għandhom ikunu interpretati b’mod strett.
52. L-importanza ta’ dawn il-kwistjonijiet qiegħda fil-ħtieġa li tiġi ddeterminata l-portata tat-trasferiment tal-ġurisdizzjoni fir-rigward tal-protezzjoni tal-ordni pubbliku li l-Istati Membri riedu jippermettu fl-Artikolu 22a tad-Direttiva.
53. Huwa fid-dawl ta’ dawn il-kunsiderazzjonijiet li se jiġi propost li l-Qorti tal-Ġustizzja teżamina d-domanda magħmula mill-Bundesverwaltungsgericht.
B – L-eżami tad-domanda preliminari
54. Il-qorti tar-rinviju tixtieq tkun taf jekk il-kamp ta’ applikazzjoni tal-Artikolu 22a tad-Direttiva jkoprix xandiriet li jistgħu jiksru l-ftehim bejn il-komunitajiet ta’ oriġini Torka u ta’oriġini Kurda li jgħixu fil-Ġermanja billi jfaħħru lill-PKK.
55. B’hekk, essenzjalment hija qed tistaqsi jekk l-Artikolu 22a tad-Direttiva, li jipprovdi li l-Istati Membri għandhom jiżguraw li x-xandiriet televiżivi ma jkunx fihom xi tixwix għall-mibegħda fuq bażi ta’ razza, sess, reliġjon jew nazzjonalità, għandux jiġi interpretat fis-sens li huwa jipprojbixxi wkoll ix-xandiriet li, billi jfaħħru grupp ikkwalifikat bħala “terrorista” mill-Unjoni, jistgħu joħolqu reazzjonijiet ta’ animożità jew ta’ twarrib bejn il-komunitajiet ta’oriġini etnika jew kulturali differenti.
56. Il-qorti tar-rinviju għandha xi dubji dwar il-possibbiltà li tingħata risposta fl-affermattiv għal din id-domanda għall-motivi li ġejjin.
57. Skont l-imsemmija qorti, minn naħa, il-kundizzjoni prevista fl-Artikolu 22a tad-Direttiva, b’differenza għall-kunċett ta’ ksur tal-ftehim bejn il-popli li huwa marbut ma’ prinċipju ġenerali ta’ dritt oġġettiv, hija bbażata, fil-formulazzjoni tagħha, fuq implikazzjoni suġġettiva, f’karatteristiċi individwali li jwasslu għall-esklużjoni.
58. Min-naħa l-oħra, l-Artikolu 22a tad-Direttiva, billi jirreferi għal tixwix għall-mibegħda, għandu l-għan li jagħti messaġġ b’iktar intensità minn sempliċi ksur tal-ftehim bejn il-popli.
59. Fl-aħħar nett, id-differenzi bejn iċ-ċittadini Torok u dawk Kurdi huma qabel xejn ta’ natura etnika u kulturali, u mhux razzjali jew ta’ nazzjonalità.
60. Jiena ma naqbilx mar-riżervi tal-qorti tar-rinviju. L-istess bħall-Kummissjoni u bil-kontra ta’ Mesopotamia Broadcast METV kif ukoll tal-Gvern Ġermaniż u ta’ dak Franċiż, jiena tal-fehma li l-motiv ta’ projbizzjoni msemmija fl-Artikolu 22a tad-Direttiva jista’ japplika għal xandira li tikser il-ftehim bejn il-popli, fis-sens li fih dan il-kunċett huwa ddefinit fid-dritt Ġermaniż.
61. Jiena nibbaża l-analiżi tiegħi fuq il-kunsiderazzjonijiet segwenti.
62. Qabel xejn, għandu jiġi kkonstatat li d-Direttiva ma tinkludix definizzjoni tal-kliem imsemmi fl-Artikolu 22a tagħha.
63. It-tieni nett, lanqas ma ngħatat indikazzjoni rilevanti fix-xogħlijiet preparatorji tagħha. Ix-xogħlijiet preparatorji tad-Direttiva 89/552, li fiha l-kundizzjoni stabbilita fl-Artikolu 22a tad-Direttiva tinsab fl-Artikolu 22(2), ma jipprovdu l-ebda element dwar il-portata ta’ din il-kundizzjoni. Fir-rigward tal-ħidma preparatorja tad-Direttiva 97/36, din tikkonferma sempliċement li l-leġiżlatur Komunitarju kellu l-ħsieb li fl-Artikolu 22a tad-Direttiva jipprevedi motiv ta’ projbizzjoni bbażat fuq l-ordni pubbliku li jkun distint minn dawk li jirreferu speċjalment għall-protezzjoni tal-minuri (10).
64. Skont il-ġurisprudenza, il-portata tal-Artikolu 22a tad-Direttiva b’hekk għandha tiġi stabbilita skont it-tifsira komuni tal-kliem tagħha fil-lingwaġġ ta’ kuljum, filwaqt li titqies is-sistema stabbilita minnha u l-għanijiet li trid tilħaq (11).
65. Għandu jitfakkar li l-Artikolu 22a tad-Direttiva jipprevedi li x-xandiriet televiżivi ma għandhomx ikun fihom xi tixwix għall-mibegħda fuq bażi ta’ razza, sess, reliġjon jew nazzjonalità. Il-projbizzjoni stabbilita f’din id-dispożizzjoni b’hekk hija applikabbli għal xandira televiżiva biss jekk din ix-xandira tissodisfa b’mod kumulattiv iż-żewġ kundizzjonijiet li ġejjin, jiġifieri, l-ewwel nett, li hija xxewwex għall-mibegħda u, it-tieni nett, li din il-mibgħeda tkun ibbażata fuq waħda mill-motivi msemmija.
66. Qabel xejn, fir-rigward tal-kelmiet “tixwix” u “mibegħda”, fil-lingwaġġ ta’ kuljum dawn ifissru, l-ewwel waħda, azzjoni li għandha l-għan li tagħti direzzjoni lill-imġiba u, it-tieni waħda, sentiment vjolenti, li jwassal biex wieħed ikun irid id-deni lil xi ħadd u li jieħu pjaċir bl-inkwiet li jinqalgħalu (12).
67. Bil-kontra tal-qorti tar-rinviju, jiena ma jidhirlix li f’dawn id-definizzjonijiet huma inklużi motivi li jippermettu li wieħed jikkunsidra li l-kunċett ta’ tixwix għall-mibegħda għandu kontenut ferm differenti minn dak ta’ ksur tal-ftehim bejn il-popli. It-tixwix għall-mibegħda jfisser li jsir sforz sabiex jinħoloq sentiment ta’ animożità jew ta’ twarrib fir-rigward ta’ ħaddieħor li minħabba f’hekk min iħoss dan is-sentiment ma jkunx iktar f’pożizzjoni li jgħix b’mod armonjuż ma’ dik il-persuna l-oħra, u għalhekk lanqas li jaqbel magħha.
68. Barra minn hekk, li jingħata lill-kunċett ta’ ksur tal-ftehim bejn il-popli kontenut iktar estiż fis-sens li jiġu koperti messaġġi li ma jistgħux iqajmu sentiment ta’ intolleranza, imur kontra d-dritt fundamentali għal-libertà ta’ espressjoni. Fi kliem ieħor u kif jirriżulta mill-Artikolu 54 tal-Karta, il-libertà ta’ espressjoni ggarantita fl-Artikolu 11 tagħha ma jibqax ikun applikabbli meta l-messaġġ jikser prinċipji u drittijiet fundamentali oħrajn rikonoxxuti mill-imsemmija Karta, bħall-protezzjoni tad-dinjità tal-bniedem u l-prinċipju ta’ nondiskriminazzjoni.
69. Il-kunċetti ta’ tiwxix għall-mibegħda u ta’ ksur tal-ftehim bejn il-popli b’hekk jirreferu, fil-fehma tiegħi, għall-istess aġir.
70. It-tieni nett, fir-rigward tas-sens tal-kelmiet “razza” u “nazzjonalità”, imsemmija fl-Artikolu 22a tad-Direttiva, lanqas ma naħseb li dawn jistgħu jinftiehmu bil-mod restrittiv previst mill-qorti tar-rinviju, jiġifieri li ma jirreferux għal differenzi ta’ natura etnika jew kulturali bħal dawk li jista’ jkun hemm bejn il-Kurdi u t-Torok.
71. Kif ġustament tenfasizza l-Kummissjoni, il-kelma “razza” fir-rigward tal-bnedmin, ma għandha l-ebda kontenut xjentifiku oġġettiv. Għalhekk, ma tistax tiġi ddefinita. Hija ma tikkorrispondi, fil-fatt, għall-ebda kriterju ġenetiku, ta’ demm jew għal xi kriterju ieħor. Fil-lingwaġġ ta’ kuljum, l-iktar l-iktar tirreferi għal karatteristiċi viżibbli u globali, bħall-kulur tal-ġilda, li għandhom natura relattiva u parzjali. Id-dritt tal-Unjoni, kif jingħad espressament fil-premessa 6 tad-Direttiva tal-Kunsill 2000/43/KE (13), jiċħad t-teoriji kollha li jippruvaw jistabbilixxu l-eżistenza ta’ razez umani separati.
72. Meta l-leġiżlatur Komunitarju jipprojbixxi kull tixwix għall-mibegħda għal raġunijiet marbuta mar-razza, b’hekk, fil-fehma tiegħi, qed jirreferi għal forom ta’ diskriminazzjoni bbażati fuq kriterju li, skont it-teoriji li jikkundanna, jippermettu li l-bnedmin jinqasmu f’kategoriji differenti u li jiġi kkunsidrat li kategorija waħda jew iktar minnhom tkun, b’mod inerenti, superjuri jew inferjuri minn oħrajn.
73. Huwa b’hekk li fid-Direttiva tal-Kunsill 2004/83/KE (14), li tistabbilixxi l-kriterji komuni għall-Istati Membri sabiex ikunu ddeterminati l-persuni mingħajr Stat jew iċ-ċittadini ta’ Stati terzi li jeħtieġu protezzjoni, il-kunċett ta’ “razza” skont l-Artikolu 10(1)(a) tagħha “għandu partikolarment jinkludi konsiderazzjonijiet ta’ kulur, dixxendenza jew sħubija ta’ grupp etniku partikolari”. Bl-istess argument, l-Artikolu 10(1)(ċ) tad-Direttiva 2004/83 jistabbilixxi li l-kunċett ta’ nazzjonalita ma għandux jiġi ristrett għal ċittadinanza jew nuqqas tagħha, imma għandu partikolarment jinkludi sħubija ma’ grupp stabbilit mill-identità kulturali, etnika, jew lingwistika tiegħu, mill-oriġini ġeografika jew politika jew mir-relazzjoni tiegħu mal-popolazzjoni ta’ Stat ieħor.
74. Din hija r-raġuni għaliex jiena tal-fehma li l-fatt li, fl-Artikolu 22a tad-Direttiva, il-leġiżlatur Komunitarju semma bħala kriterji ta’ diskriminazzjoni biss ir-razza u n-nazzjonalità, meta f’għadd ta’ testi oħrajn (15) l-oriġini etnika ġiet espressament miżjuda ma’ dawn iż-żewġ kriterji, ma jistax jiġi interpretat bħala r-rieda li d-diskriminazzjonijiet ibbażati fuq l-oriġini etnika jiġu esklużi mill-oqsma kkoordinati mid-Direttiva (16).
75. Iż-żieda tal-kunċett ta’ oriġini etnika fit-testi l-oħra li jirreferu għal diskriminazzjonijiet bbażati fuq l-oriġini sservi biss, fil-fehma tiegħi, biex tispjega u tagħmel espliċitu l-kontenut tal-kunċett ta’ diskriminazzjoni bbażata fuq ir-razza u mhux biex testendi l-kamp ta’ applikazzjoni tiegħu (17).
76. Fl-aħħar nett, fid-diċitura tal-Artikolu 22a tad-Direttiva ma hemmx element konvinċenti favur l-interpretazzjoni prevista mill-qorti tar-rinviju, jiġifieri li dan l-artikolu jirreferi biss għal diskriminazzjonijiet ibbażati fuq kriterji suġġettivi u ma jkoprix xandiriet li jistgħu jiksru s-sigurtà pubblika.
77. Tabilħaqq, huwa stabbilit li l-Artikolu 22a tad-Direttiva, billi jipprojbixxi x-xandiriet li jkollhom kontenut diskriminatorju, għandu l-għan li jipproteġi d-dinjità tal-bniedem. Madankollu, l-ebda element fil-kontenut tiegħu ma jiġġustifika li ssir distinzjoni bejn xandiriet diskriminatorji fuq il-bażi tal-effetti tagħhom fuq l-ordni pubbliku. Anzi, mill-użu tal-kelma “aucune” fil-verżjoni bil-Franċiż jista’ jiġi dedott li l-leġiżlatur Komunitarju ried jipprojbixxi kull xandira li jkun fiha xi tixwix għall-mibegħda fuq bażi ta’ razza u ta’ nazzjonalità, indipendentement mill-effetti li jista’ jkollhom fuq l-ordni pubbliku (18).
78. L-analiżi semantika tal-Artikolu 22a tad-Direttiva għalhekk, fil-fehma tiegħi, għandha t-tendenza li tiffavorixxi l-argument difiż mill-Kummissjoni. Dak l-argument huwa kkorroborat mis-sistema u mill-għanijiet tad-Direttiva.
79. Kif ingħad iktar ’il fuq, id-Direttiva għandha l-għan li tiżgura l-moviment liberu tax-xandiriet televiżivi. Dan il-moviment liberu huwa implementat fid-Direttiva biż-żewġ azzjonijiet li ġejjin: min-naħa l-waħda l-armonizzazzjoni tal-kundizzjonijiet minimi neċessarji fir-rigward tal-kontenut tal-programmi, u min-naħa l-oħra, mill-prinċipju tar-rikonoxximent mill-Istati Membri kollha tal-kontroll tal-osservanza ta’ dawn il-kundizzjonijiet imwettaq mill-Istat Membru ta’ oriġini.
80. Il-moviment liberu tax-xandiriet televiżivi jista’ jiġi żgurat b’mod sħiħ biss jekk il-kontenut u l-portata tal-kundizzjonijiet minimi imposti mid-Direttiva jkunu ddeterminati b’mod ċar. Iċ-ċertezza legali tax-xandara tat-televiżjoni li għandhom ikunu jistgħu jkunu jafu eżattament l-effetti tal-kontroll imwettaq mill-awtoritajiet kompetenti tal-Istat Membru fejn ikunu stabbiliti, fir-rigward tas-setgħat irriżervati għall-Istati Membri li jirċievu x-xandiriet, tiddependi miċ-ċarezza ta’ dawn il-kundizzjonijiet.
81. Fl-Artikoli 22 u 22a tad-Direttiva, il-leġiżlatur Komunitarju stabbilixxa r-regoli minimi neċessarji għall-protezzjoni tal-minuri u tal-ordni pubbliku.
82. Huwa minnu li dan l-Artikolu 22a ma jwettaqx armonizzazzjoni sħiħa tar-restrizzjonijiet għall-moviment liberu tax-xandiriet televiżi li jistgħu jkunu ġġustifikati mill-ordni pubbliku. Bil-kontra, pereżempju, tal-Artikolu 10(2) tal-KEDB (19), huwa jirreferi biss għal xandiriet diskriminatorji.
83. Madankollu, jibqa’ l-fatt li l-għan tad-Direttiva u s-sistema prevista minnha jipprekludu, fil-prinċipju, diviżjoni tal-kontroll tan-natura nondiskriminatorja tax-xandiriet televiżivi bejn l-Istat Membru minn fejn joriġinaw ix-xandiriet u l-Istati Membri li jirċevuhom. Tali diviżjoni tkun kompatibbli mal-imperattiv taċ-ċertezza legali biss jekk tista’ ssir fuq il-bażi ta’ kriterji preċiżi u faċilment applikabbli.
84. Issa, kif ingħad iktar ’il fuq, il-kunċett ta’ razza ma jeżistix fid-dritt tal-Unjoni, b’tali mod li jkun diffiċli li ssir distinzjoni ċara bejn it-tixwix għall-mibegħda fuq bażi razzjali, imsemmi fl-Artikolu 22a tad-Direttiva, u tixwix għall-mibegħda fuq bażi etnika, li jaqa’ wkoll taħt il-ġurisdizzjoni ta’ kull Stat Membru. Ikun ukoll ferm diffiċli li tiġi stabbilita linja ta’ demarkazzjoni eżatta bejn ix-xandiriet diskriminatorji li jiksru biss id-dinjità tal-bniedem u dawk li jistgħu wkoll jiksru s-sigurtà interna jew esterna ta’ Stat Membru.
85. L-għan tad-Direttiva permezz tal-armonizzazzjoni mwettqa fl-Artikolu 22a tagħha twassal, fil-fehma tiegħi, biex il-kunċett ta’ tixwix għall-mibegħda fuq bażi ta’ razza u nazzjonalità jiġi interpretat b’mod wiesa’ biex ikopri wkoll ix-xandiriet li jistgħu jiksru l-ftehim bejn komunitajiet etniċi jew kulturali differenti, bħall-komunitajiet ta’ oriġini Kurda u ta’ oriġini Torka li jgħixu fil-Ġermanja.
86. Nagħti importanza kbira lit-trasferiment ta’ ġurisdizzjoni min-naħa tal-Istati Membri li tali interpretazzjoni twassal biex tiġi stabbilita. L-evalwazzjoni tan-natura diskriminatorja ta’ xandira televiżiva tista’ tvarja leġittimament minn Stat Membru għall-ieħor. Barra minn hekk, huwa kull Stat Membru li fl-aħħar mill-aħħar għandu l-oneru u r-responsabbiltà li jiżgura l-protezzjoni tal-ordni pubbliku fit-territorju tiegħu. Fl-aħħar nett, l-effetti għall-ordni pubbliku ta’ xandiriet televiżivi li jxewxu għall-mibegħda bejn komunitajiet etniċi jew kulturali differenti jiddependu evidentement mill-preżenza ta’ dawn il-komunitajiet fit-territorju nazzjonali u l-Istati Membri għandhom kull dritt li jagħmlu ħilithom sabiex il-kunflitti li jeżistu fi Stati terzi ma jiġux importati fit-territorju tagħhom.
87. Għaldaqstant, ma naħsibx li dawn l-argumenti jiġġustifikaw li tiġi adottata interpretazzjoni restrittiva tal-Artikolu 22a tad-Direttiva u dan għaż-żewġ raġunijiet li ġejjin.
88. L-ewwel nett, l-għan stess ta’ regola armonizzata huwa li tkun komuni għall-Istati Membri kollha u, konsegwentement, li għandha tiġi applikata minn kull wieħed minnhom. Għaldaqstant, kif diġà ngħad iktar ’il fuq, jekk il-Qorti tal-Ġustizzja tiddeċiedi li l-Artikolu 22a tad-Direttiva jipprekludi t-trażmissjoni ta’ xandiriet li jiksru l-ftehim bejn il-popli, l-osservanza ta’ din il-kundizzjoni għandha tiġi vverifikata mill-awtoritajiet kompetenti tal-Istat Membru li taħt il-ġurisdizzjoni tiegħu jaqa’ x-xandar tat-televiżjoni inkwistjoni, indipendentement mill-preżenza fit-territorju ta’ dan l-Istat tal-komunitajiet etniċi jew kulturali kkonċernati.
89. Fil-fatt, l-applikazzjoni tal-projbizzjoni stipulata fl-Artikolu 22a tad-Direttiva tiddependi mhux mill-effetti potenzjali tax-xandira inkwistjoni fl-Istat Membru ta’ oriġini jew fi Stat Membru partikolari, imma biss mill-fatt li jkunu sodisfatti ż-żewġ kundizzjonijiet previsti f’din id-dispożizzjoni, jiġifieri tixwix għall-mibegħda u fuq bażi ta’ razza u nazzjonalità.
90. It-tieni nett, Stat Membru li jikkunsidra li xandiriet trażmessi minn Stat Membru ieħor ma josservawx il-kundizzjonijiet stipulati fl-Artikolu 22a tad-Direttiva ma huwiex nieqes minn kull mezz biex jieħu azzjoni. Kif diġà ngħad iktar ’il fuq, huwa għandu l-proċedura prevista fl-Artikolu 2a(2) tad-Direttiva, li tippermettilu, fil-kundizzjonijiet stabbiliti f’dik id-dispożizzjoni, jadotta miżuri restrittivi kontra tali xandiriet.
91. B’hekk, din il-garanzija li għandhom l-Istati Membri li jirċievu x-xandiriet, li għandha l-għan li tirrikonċilja bl-aħjar mod l-eżerċizzju tad-dritt fundamentali għal-libertà ta’ espressjoni mad-dritt daqstant leġittimu tal-Istati Membri li jipproteġu l-ordni pubbliku tagħhom, tiffavorixxi wkoll, fil-fehma tiegħi, interpretazzjoni wiesgħa tat-trasferiment tal-ġurisdizzjoni previst fl-Artikolu 22a tad-Direttiva.
92. Din il-fehma hija a fortiori sostnuta minn din il-garanzija għaliex, kif ġie muri waqt is-seduta, il-miżuri permessi taħt l-Artikolu 2a(2) tad-Direttiva jistgħu jkunu iktar effettivi minn dawk adottati unilateralment minn Stat Membru li jirċievi x-xandiriet. Għaldaqstant, f’dawn il-kawżi, l-applikazzjoni tal-proċedura prevista fl-Artikolu 2a(2) tad-Direttiva tista’ twassal, skont il-każ, għal projbizzjoni mir-Renju tad-Danimarka, ta’ kull xandir televiżiv ta’ Mesopotamia Broadcast METV li jfaħħar lill-PKK, filwaqt li l-uniku effett konkret tal-miżuri Ġermaniżi kkontestati huwa li t-trażmissjoni mill-ġdid ta’ dawn ix-xandiriet fil-postijiet pubbliċi fil-Ġermanja tiġi ddefinita bħala reat kriminali iżda mhux ir-riċezzjoni tagħhom, f’dan it-territorju, f’kuntest privat.
93. Huwa b’hekk fid-dawl ta’ dawn il-kunsiderazzjonijiet li nipproponi li l-Qorti tal-Ġustizzja tirrispondi għad-domanda magħmula li l-Artikolu 22a tad-Direttiva, li jipprovdi li l-Istati Membri għandhom jiżguraw li x-xandiriet televiżivi ma jkunx fihom xi tixwix għall-mibegħda fuq bażi ta’ razza, sess, reliġjon jew nazzjonalità, għandu jiġi interpretat fis-sens li huwa jipprojbixxi wkoll ix-xandiriet li, billi jfaħħru grupp ikkwalifikat bħala “terrorista” mill-Unjoni, jistgħu joħolqu reazzjonijiet ta’ animożità jew ta’ twarrib bejn komunitajiet ta’oriġini etnika jew kulturali differenti.
IV – Konklużjoni
94. Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet preċedenti, nipproponi li tingħata r-risposta li ġejja għad-domanda magħmula mill-Bundesverwaltungsgericht:
“L-Artikolu 22a tad-Direttiva tal-Kunsill [89/552/KEE], tat-3 ta’ Ottubru 1989, dwar il-koordinazzjoni ta’ ċerti dispożizzjonijiet stabbiliti bil-liġi, b’regolament jew b’azzjoni amministrattiva fi Stati Membri dwar it-twettiq ta’ attivitajiet ta’ xandir bit-televiżjoni, kif emendata bid-Direttiva 97/36/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill, tat-30 ta’ Ġunju 1997, li jipprovdi li l-Istati Membri għandhom jiżguraw li x-xandiriet televiżivi ma jkunx fihom xi tixwix għall-mibegħda fuq bażi ta’ razza, sess, reliġjon jew nazzjonalità, għandu jiġi interpretat fis-sens li huwa jipprojbixxi wkoll ix-xandiriet li, billi jfaħħru grupp ikkwalifikat bħala ‘terrorista’ mill-Unjoni Ewropea, jistgħu joħolqu reazzjonijiet ta’ animożità jew ta’ twarrib bejn komunitajiet ta’oriġini etnika jew kulturali differenti.”