Υπόθεση C‑466/12

Nils Svensson κ.λπ.

κατά

Retriever Sverige AB

(αίτηση του Svea hovrätt
για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως)

«Προδικαστική παραπομπή — Προσέγγιση των νομοθεσιών — Δικαίωμα του δημιουργού και συγγενικά δικαιώματα — Οδηγία 2001/29/ΕΚ — Κοινωνία της πληροφορίας — Εναρμόνιση ορισμένων πτυχών του δικαιώματος του δημιουργού και των συγγενικών δικαιωμάτων — Άρθρο 3, παράγραφος 1 — Παρουσίαση στο κοινό — Έννοια — Διαδικτυακοί σύνδεσμοι (“σύνδεσμοι δυνάμενοι να ενεργοποιηθούν με επιλογή”) παρέχοντες πρόσβαση σε προστατευόμενα έργα»

Περίληψη — Απόφαση του Δικαστηρίου (τέταρτο τμήμα)
της 13ης Φεβρουαρίου 2014

1.        Προσέγγιση των νομοθεσιών — Δικαίωμα του δημιουργού και συγγενικά δικαιώματα — Οδηγία 2001/29 — Εναρμόνιση ορισμένων πτυχών του δικαιώματος του δημιουργού και συγγενικών δικαιωμάτων στην κοινωνία της πληροφορίας — Παρουσίαση στο κοινό — Έννοια — Διάθεση στο κοινό, σε ιστότοπο, δυνάμενων να ενεργοποιηθούν με επιλογή συνδέσμων προς έργα που διατίθενται ελεύθερα σε άλλον ιστότοπο — Δεν εμπίπτει

(Οδηγία 2001/29 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρο 3 § 1)

2.        Προσέγγιση των νομοθεσιών — Δικαίωμα του δημιουργού και συγγενικά δικαιώματα — Οδηγία 2001/29 — Εναρμόνιση ορισμένων πτυχών του δικαιώματος του δημιουργού και συγγενικών δικαιωμάτων στην κοινωνία της πληροφορίας — Παρουσίαση στο κοινό — Έννοια — Δυνατότητα των κρατών μελών να θεσπίζουν ευρύτερη προστασία των κατόχων του δικαιώματος του δημιουργού, προβλέποντας ότι η έννοια της παρουσίασης στο κοινό περιλαμβάνει περισσότερες ενέργειες από αυτές που διαλαμβάνονται στο άρθρο 3, παράγραφος 1, της οδηγίας 2001/29 — Δεν εμπίπτει

(Οδηγία 2001/29 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρο 3 § 1)

3.        Διεθνείς συμφωνίες — Συμφωνίες των κρατών μελών — Συμφωνίες προγενέστερες της προσχωρήσεως κράτους μέλους στην Ένωση— Συμφωνία παρέχουσα σε κράτος μέλος τη δυνατότητα λήψεως μέτρου αντίθετου προς το δίκαιο της Ένωσης — Υποχρέωση του κράτους μέλους να μη λάβει τέτοιου είδους μέτρο

(Άρθρο 351 ΣΛΕΕ)

1.        Το άρθρο 3, παράγραφος 1, της οδηγίας 2001/29, για την εναρμόνιση ορισμένων πτυχών του δικαιώματος του δημιουργού και συγγενικών δικαιωμάτων στην κοινωνία της πληροφορίας, έχει την έννοια ότι δεν συνιστά πράξη παρουσίασης στο κοινό, κατά τη διάταξη αυτή, η παροχή σε ιστότοπο δυνάμενων να ενεργοποιηθούν με επιλογή συνδέσμων προς έργα που διατίθενται ελεύθερα σε άλλον ιστότοπο.

Συναφώς, η έννοια της παρουσίασης στο κοινό απαρτίζεται από δύο στοιχεία σωρευτικά, ήτοι μια «πράξη παρουσίασης» έργου και την παρουσίαση του έργου αυτού σε «κοινό».

Με την παροχή, σε ιστότοπο, δυνάμενων να ενεργοποιηθούν με επιλογή συνδέσμων προς προστατευόμενα έργα που έχουν δημοσιευθεί χωρίς κανένα περιορισμό πρόσβασης σε άλλον ιστότοπο, προσφέρεται στους χρήστες του πρώτου ιστότοπου απευθείας πρόσβαση στα εν λόγω έργα και η παροχή αυτή πρέπει να χαρακτηριστεί «διάθεση» και, κατά συνέπεια, «πράξη παρουσίασης» υπό την έννοια του άρθρου 3, παράγραφος 1, της οδηγίας 2001/29. Μια τέτοια πράξη παρουσίασης αφορά το σύνολο των δυνητικών χρηστών του ιστοτόπου, ήτοι έναν απροσδιόριστο και αρκετά μεγάλο αριθμό αποδεκτών.

Τούτων δοθέντων, προκειμένου να εμπίπτει στην έννοια της «παρουσίασης στο κοινό», κατά το άρθρο 3, παράγραφος 1, της οδηγίας 2001/29, πρέπει επιπλέον μια τέτοια παρουσίαση η οποία αφορά τα ίδια έργα με την αρχική παρουσίαση και η οποία πραγματοποιήθηκε στο διαδίκτυο όπως και η αρχική παρουσίαση, συνεπώς με τον ίδιο από τεχνικής απόψεως τρόπο, να απευθύνεται σε νέο κοινό, ήτοι σε ένα κοινό το οποίο δεν ελήφθη υπόψη από τους κατόχους του δικαιώματος του δημιουργού, όταν επέτρεψαν την αρχική παρουσίαση στο κοινό. Η διάθεση όμως των οικείων έργων μέσω συνδέσμου δυνάμενου να ενεργοποιηθεί με επιλογή δεν συνεπάγεται την παρουσίαση των εν λόγω έργων σε ένα νέο κοινό.

Υπό τις συνθήκες αυτές, όταν το σύνολο των χρηστών ενός άλλου ιστοτόπου, στους οποίους τα έργα αυτά παρουσιάστηκαν μέσω δυνάμενου να ενεργοποιηθεί με επιλογή συνδέσμου, μπορούσε να αποκτήσει απευθείας πρόσβαση στα έργα αυτά στον ιστότοπο στον οποίο τα εν λόγω έργα είχαν παρουσιαστεί αρχικώς, χωρίς παρέμβαση του διαχειριστή του άλλου αυτού ιστοτόπου, οι χρήστες του ιστοτόπου που διαχειρίζεται ο τελευταίος αυτός πρέπει να θεωρηθούν δυνητικοί αποδέκτες της αρχικής παρουσίασης και συνεπώς ότι περιλαμβάνονται στο κοινό που έλαβαν υπόψη οι κάτοχοι του δικαιώματος του δημιουργού όταν επέτρεψαν την αρχική παρουσίαση.

Επομένως, ελλείψει νέου κοινού, δεν επιβάλλεται η άδεια των κατόχων του δικαιώματος του δημιουργού για μια τέτοια παρουσίαση στο κοινό.

(βλ. σκέψεις 16, 18, 20, 22, 24, 25, 27, 28, 32, διατακτ. 1)

2.        Το άρθρο 3, παράγραφος 1, της οδηγίας 2001/29, για την εναρμόνιση ορισμένων πτυχών του δικαιώματος του δημιουργού και συγγενικών δικαιωμάτων στην κοινωνία της πληροφορίας, έχει την έννοια ότι είναι αντίθετο προς τη δυνατότητα κράτους μέλους να θεσπίζει ευρύτερη προστασία των κατόχων του δικαιώματος του δημιουργού, προβλέποντας ότι η έννοια της παρουσίασης στο κοινό περιλαμβάνει περισσότερες ενέργειες από αυτές που διαλαμβάνονται στη διάταξη αυτή.

Συγκεκριμένα, από τις αιτιολογικές σκέψεις 1, 6 και 7 της οδηγίας 2001/29, μεταξύ άλλων, προκύπτει ότι η τελευταία αυτή αποσκοπεί, μεταξύ άλλων, στην αντιμετώπιση της νομοθετικής ανομοιογένειας και της ανασφάλειας δικαίου που χαρακτηρίζουν την προστασία των δικαιωμάτων του δημιουργού. Το να γίνει όμως δεκτό ότι ένα κράτος μέλος έχει τη δυνατότητα να θεσπίσει ευρύτερη προστασία των κατόχων δικαιώματος του δημιουργού, προβλέποντας ότι η έννοια της παρουσίασης στο κοινό περιλαμβάνει και άλλες ενέργειες εκτός από αυτές που διαλαμβάνονται στο άρθρο 3, παράγραφος 1, της οδηγίας 2001/29, θα είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία νομοθετικής ανομοιογένειας και, συνεπώς, ανασφάλειας δικαίου για τους τρίτους. Κατά συνέπεια, ο σκοπός που επιδιώκει η οδηγία 2001/29 θα διακυβευόταν αναπόφευκτα αν η έννοια της παρουσίασης στο κοινό μπορούσε να νοηθεί από διάφορα κράτη μέλη ως περιλαμβάνουσα περισσότερες ενέργειες από αυτές που διαλαμβάνονται στο άρθρο 3, παράγραφος 1, της οδηγίας αυτής.

Επιπλέον, επιβάλλεται η διαπίστωση ότι, αν αναγνωριζόταν στα κράτη μέλη η ευχέρεια να προβλέπουν ότι η έννοια της παρουσίασης στο κοινό περιλαμβάνει περισσότερες ενέργειες από αυτές που διαλαμβάνονται στο άρθρο 3, παράγραφος 1, της εν λόγω οδηγίας, τούτο θα επηρέαζε οπωσδήποτε δυσμενώς τη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς.

(βλ. σκέψεις 34-36, 41, διατακτ. 2)

3.        Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

(βλ. σκέψη 39)