WYROK TRYBUNAŁU (druga izba)
z dnia 11 września 2008 r.(*)
Uchybienie zobowiązaniom państwa członkowskiego – Dyrektywa 2002/22/WE – Usługa powszechna i związane z sieciami i usługami łączności elektronicznej prawa użytkowników – Artykuł 26 ust. 3 – Jeden europejski numer alarmowy – Udostępnianie informacji o miejscu przebywania osoby wywołującej
W sprawie C‑274/07
mającej za przedmiot skargę o stwierdzenie, na podstawie art. 226 WE, uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego, wniesioną w dniu 7 czerwca 2007 r.,
Komisja Wspólnot Europejskich, reprezentowana przez G. Brauna oraz A. Steiblytė, działających w charakterze pełnomocników, z adresem do doręczeń w Luksemburgu,
strona skarżąca,
przeciwko
Republice Litewskiej, reprezentowanej przez D. Kriaučiūnasa, działającego w charakterze pełnomocnika,
strona pozwana,
TRYBUNAŁ (druga izba),
w składzie: C.W.A. Timmermans, prezes izby, L. Bay Larsen, K. Schiemann, P. Kūris i C. Toader (sprawozdawca), sędziowie,
rzecznik generalny: D. Ruiz-Jarabo Colomer,
sekretarz: R. Grass,
uwzględniając procedurę pisemną,
podjąwszy, po wysłuchaniu rzecznika generalnego, decyzję o rozstrzygnięciu sprawy bez opinii,
wydaje następujący
Wyrok
1 W niniejszej skardze Komisja Wspólnot Europejskich wnosi do Trybunału o stwierdzenie, że niezapewniając w praktyce, by władze zajmujące się ratownictwem uzyskiwały – w zakresie, w jakim jest to technicznie możliwe – informacje o miejscu przebywania osoby wywołującej jeden europejski numer alarmowy 112 w przypadku wykorzystywania publicznych sieci telefonicznych, Republika Litewska uchybiła zobowiązaniom ciążącym na niej na mocy art. 26 ust. 3 dyrektywy 2002/22/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie usługi powszechnej i związanych z sieciami i usługami łączności elektronicznej praw użytkowników (dyrektywy o usłudze powszechnej) (Dz.U. L 108, s. 51).
Ramy prawne
Prawo wspólnotowe
2 Motyw 36 dyrektywy o usłudze powszechnej stanowi:
„Jest ważne, aby użytkownicy byli w stanie wywołać jeden europejski numer alarmowy »112« oraz wszelkie inne krajowe alarmowe numery telefoniczne bezpłatnie, z dowolnego telefonu, włączając publiczne automaty telefoniczne, bez korzystania z jakiejkolwiek formy płatności. […] Informacja o miejscu, w którym znajduje się osoba dzwoniąca, udostępniana służbom ratunkowym, poprawi poziom ochrony i bezpieczeństwa użytkowników służb »112« i pomoże służbom ratunkowym, w stopniu możliwym technicznie, w wykonywaniu ich obowiązków, pod warunkiem że zagwarantuje się przeniesienie wywołań i towarzyszących im danych do służb ratunkowych. […]”.
3 Artykuł 26 ust. 3 dyrektywy o usłudze powszechnej stanowi:
„Państwa członkowskie zapewniają, aby przedsiębiorstwa, które prowadzą publiczne sieci telefoniczne, udostępniały władzom zajmującym się ratownictwem informacje o miejscu przebywania osoby wywołującej, w stopniu technicznie możliwym, w odniesieniu do wywołań jednego europejskiego numeru alarmowego »112«”.
4 Zgodnie z art. 38 ust. 1 dyrektywy o usłudze powszechnej państwa członkowskie przyjmują i publikują przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne niezbędne do wykonania tej dyrektywy najpóźniej do dnia 24 lipca 2003 r. oraz informują o tym niezwłocznie Komisję. Państwa członkowskie stosują powyższe przepisy, począwszy od dnia 25 lipca 2003 r.
5 Zgodnie z art. 2 w związku z art. 54 Aktu dotyczącego warunków przystąpienia Republiki Czeskiej, Republiki Estońskiej, Republiki Cypryjskiej, Republiki Łotewskiej, Republiki Litewskiej, Republiki Węgierskiej, Republiki Malty, Rzeczypospolitej Polskiej, Republiki Słowenii i Republiki Słowackiej oraz dostosowań w traktatach stanowiących podstawę Unii Europejskiej (Dz.U. 2003, L. 236, s. 33, zwanym dalej „aktem przystąpienia”) Republika Litewska zobowiązana była zastosować się do dyrektywy o usłudze powszechnej od dnia przystąpienia do Unii Europejskiej, czyli od dnia 1 maja 2004 r.
6 Dyrektywa 2002/21/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 marca 2002 r. w sprawie wspólnych ram regulacyjnych sieci i usług łączności elektronicznej (dyrektywa ramowa) (Dz.U. L 108, s. 33) stanowi w art. 19 ust. 1:
„Jeżeli Komisja, działając zgodnie z procedurą określoną w art. 22 ust. 2, wyda skierowane do państw członkowskich zalecenia w przedmiocie zharmonizowanego stosowania postanowień niniejszej dyrektywy i dyrektyw szczegółowych dla lepszej realizacji celów określonych w art. 8, państwa członkowskie zapewnią, by krajowe organy regulacyjne miały na uwadze przede wszystkim te zalecenia przy wypełnianiu swoich zadań. Jeżeli krajowy organ regulacyjny postanowi nie stosować się do danego zalecenia, powinien o tym poinformować Komisję, podając przyczyny”.
7 Motyw 10 zalecenia Komisji 2003/558/WE z dnia 25 lipca 2003 r. w sprawie przetwarzania informacji o lokalizacji rozmówcy w sieciach komunikacji elektronicznej dla celów udostępniania usługi połączeń alarmowych z lokalizacją (Dz.U. L 189, s. 49) [tłumaczenie nieoficjalne, podobnie jak wszystkie poniższe cytaty z tego zalecenia] ma następujące brzmienie:
„Do skutecznego wdrożenia usługi połączeń alarmowych z lokalizacją konieczne jest jeszcze, by informacje o lokalizacji rozmówcy, które są ustalane przez operatora publicznej sieci telefonicznej lub podmiot świadczący publiczną usługę telefoniczną, przekazywane były automatycznie do każdego właściwego centrum odbioru połączeń alarmowych mogącego odebrać i wykorzystać przekazane dane lokalizacyjne”.
8 Punkty 4 i 13 zalecenia 2003/558 stanowią:
„4. W przypadku każdego połączenia alarmowego z europejskim numerem alarmowym 112 operatorzy publicznych sieci telefonicznych powinni, za pośrednictwem sieci, przekazać (»push«) do centrów odbioru połączeń alarmowych jak najpełniejsze dostępne im informacje dotyczące lokalizacji rozmówcy, w zakresie, w jakim jest to technicznie możliwe. W okresie przejściowym poprzedzającym dokonanie oceny, o której mowa w pkt 13 poniżej, dopuszczalne jest, by operatorzy udostępniali informacje dotyczące lokalizacji jedynie na żądanie (»pull«).
[…]
13. Państwa członkowskie powinny zobowiązać swoje organy krajowe do przedstawienia Komisji sprawozdania na temat wdrożenia numeru E112 na koniec 2004 r., w celu umożliwienia jej dokonania oceny uwzględniającej nowe wymagania publicznych centrów alarmowych i służb ratunkowych oraz rozwój i dostępność zasobów technologicznych w dziedzinie lokalizacji”.
Prawo krajowe
9 Artykuł 26 ust. 3 dyrektywy o usłudze powszechnej został transponowany do litewskiego porządku prawnego na mocy art. 65 ust. 4 Elektroninių ryšių įstatymas Nr. IX-2135 (ustawy nr IX-2135 o komunikacji elektronicznej) z dnia 15 kwietnia 2004 r. (Žin., 2004, Nr. 69-2382, zwanej dalej „ustawą o komunikacji elektronicznej”) obowiązującego od dnia 1 maja 2004 r., który przewiduje:
„Operatorzy publicznych sieci komunikacyjnych oraz podmioty świadczące publicznie dostępne usługi komunikacji elektronicznej przekazują informacje dotyczące lokalizacji (oraz dane o połączeniu), bez zgody abonenta lub użytkownika usług komunikacji elektronicznej, instytucjom zajmującym się połączeniami alarmowymi, w szczególności organom ścigania, pogotowiu ratunkowemu, straży pożarnej oraz innym służbom ratunkowym, w celu umożliwienia im odpowiedniego zareagowania na wezwanie abonenta lub użytkownika usług komunikacji elektronicznej. […]”.
10 W dniu 1 września 2007 r. weszła w życie ustawa nr X‑1092 z dnia 12 kwietnia 2007 r. (Žin., 2007, Nr 46-1723) zawierająca zmianę art. 65 ustawy o komunikacji elektronicznej. Po zmianie przepis ten w ust. 4 przewiduje, że operatorzy publicznych sieci komunikacyjnych oraz podmioty świadczące publicznie dostępne usługi komunikacji elektronicznej są zobowiązani do nieodpłatnego przekazywania informacji dotyczących lokalizacji dzwoniącego do Wspólnego Centrum Służb Ratunkowych, jak również, że koszty nabycia, instalacji (przystosowania), utrzymania i funkcjonowania niezbędnych urządzeń są pokrywane ze środków publicznych.
11 Poza ustawą o komunikacji elektronicznej Republika Litewska przyjęła kilka innych aktów prawnych mających na celu wdrożenie art. 26 ust. 3 dyrektywy o usłudze powszechnej. Spośród nich wymienić można:
– Bendrojo pagalbos centro įstatymas Nr. IX-2246 (ustawę nr IX-2246 o Wspólnym Centrum Służb Ratunkowych) z dnia 25 maja 2004 r. (Žin., 2004, Nr 90-3306);
– Lietuvos Respublikos Vyriausybės nutarimas Nr. 1500 dėl Bendrojo pagalbos centro įsteigimo ir vieno skubaus iškvietimo telefono numerio 112 įvedimo strategijos, jos įgyvendinimo plano patvirtinimo (rozporządzenie rządu Republiki Litewskiej nr 1500 dotyczące utworzenia Wspólnego Centrum Służb Ratunkowych oraz strategii wprowadzenia jednolitego numeru alarmowego 112 i przyjęcia planu jej wdrożenia) z dnia 25 września 2002 r. (Žin., 2002, Nr 95-4114); oraz
– Ryšių reguliavimo tarnybos direktoriaus įsakymas Nr. 1V-389 dėl abonentų ir(ar) paslaugų gavėjų skambučių siuntimo į Bendrojo pagalbos centro ir(ar) pagalbos tarnybų numerius tvarkos ir sąlygų aprašo patvirtinimo (zarządzenie Dyrektora Urzędu Regulacji Komunikacji nr 1V-389 w sprawie zatwierdzenia procedury i sposobów przekazywania połączeń abonentów lub użytkowników usług komunikacyjnych do Wspólnego Centrum Służb Ratunkowych lub służb ratunkowych) z dnia 21 kwietnia 2005 r. (Žin., 2005, Nr 55-1918).
Postępowanie poprzedzające wniesienie skargi
12 Wezwaniem do usunięcia uchybienia z dnia 10 kwietnia 2006 r. Komisja powiadomiła Republikę Litewską o swoich wątpliwościach dotyczących nieprawidłowego stosowania art. 26 ust. 3 dyrektywy o usłudze powszechnej. Wątpliwości te wynikały z faktu, że w przypadku dokonywania połączeń alarmowych z europejskim numerem alarmowym 112 z telefonu komórkowego, służbom ratunkowym nie są przekazywane informacje dotyczące lokalizacji dzwoniącego.
13 W swej odpowiedzi przekazanej w dniu 11 lipca 2006 r. władze litewskie potwierdziły powyższy fakt, wyjaśniając jednak, że wszyscy operatorzy publicznych sieci komunikacyjnych i podmioty świadczące usługi komunikacji elektronicznej dostępne publicznie nie dysponowali odpowiednimi urządzeniami technicznymi i że władze nie doszły z nimi do porozumienia w przedmiocie pokrycia kosztów lokalizacji dzwoniącego. W dniu 25 września tego samego roku rząd litewski przekazał Komisji uaktualnione informacje, wskazując planowane środki służące zapewnieniu wdrożenia art. 26 ust. 3 dyrektywy o usłudze powszechnej.
14 W dniu 18 października 2006 r. Komisja wydała uzasadnioną opinię, w której stwierdziła, że Republika Litewska nie była w stanie zapewnić w praktyce udostępnienia informacji o lokalizacji dzwoniącego, w przypadku gdy połączenia alarmowe z numerem 112 dokonywane były z telefonu komórkowego, przez co uchybiła zobowiązaniom ciążącym na niej na mocy art. 26 ust. 3 dyrektywy o usłudze powszechnej. Jednocześnie Komisja wezwała to państwo członkowskie do podjęcia działań niezbędnych do zastosowania się do tej opinii w terminie dwóch miesięcy od dnia jej doręczenia.
15 W odpowiedzi z dnia 12 stycznia 2007 r. Republika Litewska wskazała, że do parlamentu litewskiego został złożony projekt ustawy zmieniającej art. 65 ustawy o komunikacji elektronicznej, który przewiduje pokrycie z budżetu państwa kosztów związanych z przekazywaniem informacji o lokalizacji dzwoniącego, ponoszonych przez operatorów publicznych sieci telefonii komórkowej. Do pisma zawierającego odpowiedź zostało załączone porozumienie w sprawie lokalizacji dzwoniących zawarte w dniu 4 grudnia 2004 r. pomiędzy Wspólnym Centrum Służb Ratunkowych a operatorami telefonii komórkowej.
16 Uznając, że sytuacja nadal była niezadowalająca, Komisja wniosła niniejszą skargę.
W przedmiocie skargi
W przedmiocie dopuszczalności
Argumentacja stron
17 Republika Litewska podnosi, że skarga powinna zostać odrzucona jako niedopuszczalna z tego względu, że treść zarzutów sformułowanych w uzasadnionej opinii różni się od treści zarzutów zawartych w skardze. O ile bowiem uzasadnienie wspomnianej opinii kładło nacisk na okoliczność, że na Litwie w przypadku połączeń z numerem 112 dokonywanych z telefonu komórkowego informacje o lokalizacji dzwoniącego nie są przekazywane zgodnie z metodą „pull”, to w skardze został przywołany obowiązek stosowania w tym zakresie metody „push”.
18 Komisja odpowiada, że uzasadniona opinia i skarga wspominają dwie metody – „push” i „pull” – wskazane w zaleceniu 2003/58, pozostawiając Republice Litewskiej wybór, którą z tych metod należy zastosować w celu wdrożenia art. 26 ust. 3 dyrektywy o usłudze powszechnej.
19 W swojej duplice Republika Litewska podnosi, że dopiero na etapie repliki Komisja sprecyzowała swoje nowe stanowisko, zgodnie z którym państwa członkowskie nie tylko mogą, lecz także muszą zastosować jak najprostsze środki techniczne w celu zapewnienia lokalizacji dzwoniącego, to znaczy stosować metodę „pull”. Ponieważ w konsekwencji stanowisko Komisji pozostawało aż do tego etapu niejasne, podniesione przez nią zarzuty nie spełniają wymogu dokładnego określenia przedmiotu skargi o uchybienie zobowiązaniom państwa członkowskiego.
Ocena Trybunału
20 Należy przypomnieć, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem postępowanie poprzedzające wniesienie skargi ma na celu umożliwienie zainteresowanemu państwu członkowskiemu, po pierwsze, zastosowania się do zobowiązań, które nakłada na nie prawo wspólnotowe, a po drugie, skutecznego podniesienia argumentów na swoją obronę wobec zarzutów sformułowanych przez Komisję (zob. w szczególności wyrok z dnia 7 września 2006 r. w sprawie C‑484/04 Komisja przeciwko Zjednoczonemu Królestwu, Zb.Orz. s. I‑7471, pkt 24 i przytoczone tam orzecznictwo).
21 Prawidłowy przebieg postępowania poprzedzającego wniesienie skargi stanowi istotną gwarancję przewidzianą w traktacie WE nie tylko dla ochrony praw zainteresowanego państwa członkowskiego, lecz również dla zapewnienia, by ewentualne postępowanie sporne miało jednoznacznie zdefiniowany przedmiot sporu (zob. wyrok z dnia 15 lutego 2007 r. w sprawie C‑34/04 Komisja przeciwko Niderlandom, Zb.Orz. s. I‑1387, pkt 49 i przytoczone tam orzecznictwo).
22 Z powyższego wynika, po pierwsze, że przedmiot skargi wniesionej na podstawie art. 226 WE jest ograniczony zakresem postępowania poprzedzającego jej wniesienie przewidzianego w tym przepisie. Zatem skarga powinna opierać się na tych samych motywach i zarzutach, co uzasadniona opinia (zob. w szczególności wyroki: z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie C‑287/00 Komisja przeciwko Niemcom, Rec. s. I‑5811, pkt 18 oraz z dnia 9 lutego 2006 r. w sprawie C‑305/03 Komisja przeciwko Zjednoczonemu Królestwu, Zb.Orz. s. I‑1213, pkt 22).
23 Po drugie, uzasadniona opinia powinna przedstawiać w sposób spójny i szczegółowy powody, dla których Komisja uznała, że zainteresowane państwo uchybiło jednemu ze zobowiązań ciążących na nim na mocy prawa wspólnotowego (zob. ww. wyroki: w sprawie Komisja przeciwko Niemcom, pkt 19 i z dnia 7 września 2006 r. w sprawie Komisja przeciwko Zjednoczonemu Królestwu, pkt 26).
24 W niniejszym przypadku należy stwierdzić, że podniesiony wobec Republiki Litewskiej zarzut pozostawał niezmieniony w toku postępowania poprzedzającego wniesienie skargi oraz postępowania spornego. Zarówno bowiem w postępowaniu poprzedzającym wniesienie skargi, jak i w postępowaniu przez Trybunałem Komisja zarzucała temu państwu członkowskiemu uchybienie zobowiązaniom wynikającym z art. 26 ust. 3 dyrektywy o usłudze powszechnej przez niezapewnienie w praktyce, w zakresie w jakim jest to technicznie możliwe, by w przypadku wszystkich wywołań jednego europejskiego numeru alarmowego 112 informacje dotyczące lokalizacji wywołującego były udostępniane władzom zajmującym się ratownictwem.
25 W odniesieniu do konkretnej treści i uzasadnienia tego zarzutu Komisja podniosła – w wezwaniu do usunięcia uchybienia i w uzasadnionej opinii – że operatorzy telefonii stacjonarnej i komórkowej działający na Litwie byli w stanie, z punktu widzenia technicznego, przekazywać powyższe informacje przynajmniej według metody „pull”, o której mowa w zaleceniu 2003/558. Przez to jednak Komisja w żaden sposób nie narzucała Republice Litewskiej stosowania tej ostatniej metody, lecz ograniczyła się do stwierdzenia, że z jej punktu widzenia obowiązek wynikający z art. 26 ust. 3 dyrektywy o usłudze powszechnej w istocie znajduje zastosowanie w niniejszej sprawie, skoro spełniony jest warunek możliwości technicznej, od którego przepis ten uzależnia powyższe zobowiązanie.
26 Wbrew temu, co zarzuca Republika Litewska, Komisja nie stwierdziła też w toku postępowania przed Trybunałem, że istnieje obowiązek zastosowania przez państwa członkowskie konkretnej metody w celu zastosowania się do art. 26 ust. 3 dyrektywy o usłudze powszechnej. Skarga i replika, podobnie jak wcześniej wezwanie do usunięcia uchybienia i uzasadniona opinia, odwołują się w istocie po prostu do pkt 4 zalecenia 2003/558, nie nakładając wymagania zastosowania jednej z metod wymienionych w tym punkcie.
27 Komisja nie stwierdziła więc między innymi w swojej replice, że Republika Litewska musi odwołać się do metody „pull”, lecz że jest ona zobowiązana wdrożyć przynajmniej najprostsze środki techniczne w celu zapewnienia, że od dnia określonego w akcie przystąpienia informacje dotyczące lokalizacji dzwoniącego będą rzeczywiście przekazywane. Stanowisko to zgodne jest w zupełności ze stanowiskiem wyrażonym przez Komisję w toku postępowania poprzedzającego wniesienie skargi.
28 Z powyższych rozważań wynika, że zarzut niedopuszczalności podniesiony przez Republikę Litewską należy oddalić.
Co do istoty sprawy
Argumentacja stron
29 Komisja uważa, że jest technicznie możliwe, by litewscy operatorzy publicznych sieci telefonii komórkowej przekazywali informacje o lokalizacji dzwoniącego w przypadku wybrania przez niego numeru 112 z telefonu komórkowego. Z wyjaśnień przedstawionych przez stronę pozwaną wynika też, że sieć telefonii komórkowej na Litwie nie odznacza się specyficznymi cechami, które mogłyby technicznie uniemożliwiać przekazywanie tych informacji.
30 W szczególności porozumienie w sprawie lokalizacji dzwoniących zawarte w dniu 4 grudnia 2006 r. pomiędzy Wspólnym Centrum Służb Ratunkowych a operatorami publicznych sieci telefonii komórkowej wskazuje, że przekazywanie tych informacji jest technicznie możliwe, lecz może wywołać konieczność dokonania dodatkowych inwestycji. Jednak brak inwestycji i opóźnienia w nabyciu instalacji niezbędnych dla tego celu nie mogą być traktowane jako brak technicznej możliwości w rozumieniu art. 26 ust. 3 dyrektywy o usłudze powszechnej.
31 W swojej replice Komisja podała, że pkt 4 zalecenia 2003/558, do którego odwołała się w skardze, nie może – ze względu na niewiążący charakter tego zalecenia – zobowiązywać państw członkowskich do stosowania metody „push”, a nie „pull” w celu przekazywania informacji o lokalizacji dzwoniącego. Republika Litewska, mając swobodę wyboru metody, jest jednak zobowiązana na mocy art. 26 ust. 3 dyrektywy o usłudze powszechnej do wdrożenia przynajmniej najprostszych środków technicznych w celu zapewnienia, by operatorzy publicznych sieci telefonii stacjonarnej i komórkowej przekazywali te informacje, począwszy od dnia określonego w akcie przystąpienia.
32 Republika Litewska podnosi, że postawiony przez Komisję zarzut jest bezzasadny już dlatego, że nie został sformułowany w odpowiedni sposób. Biorąc pod uwagę, że Republika Litewska podjęła wszelkie możliwe działania prawne, techniczne i organizacyjne w celu wykonania obowiązku ustanowionego w art. 26 ust. 3 dyrektywy o usłudze powszechnej, zarzut ten powinien był zostać sformułowany w sposób zmierzający do stwierdzenia uchybienia polegającego na niezapewnieniu, by przedsiębiorstwa eksploatujące publiczne sieci telefoniczne udostępniały informacje dotyczące lokalizacji dzwoniącego władzom zajmującym się ratownictwem.
33 Jeśli chodzi o możliwości techniczne, to Republika Litewska podaje, że Wspólne Centrum Służb Ratowniczych dysponuje środkami technicznymi do odbioru informacji dotyczących lokalizacji osoby wywołującej numer 112. Jednakże operatorzy publicznych sieci komórkowych działający na Litwie nie zawsze dysponują środkami technicznymi do dostarczania takich informacji.
34 Republika Litewska wyjaśnia, że przyjęcie metody „pull”, wykorzystywanej przez niektórych operatorów dla celów komercyjnych, byłoby bez wątpienia łatwiejsze w porównaniu z przejściem na system oparty o metodę „push”. Jednakże gdy zdecydowano o stosowaniu tej ostatniej metody jako nowocześniejszej, nastąpiła odmowa dokonania dodatkowych inwestycji w celu dostosowania metody „pul” do potrzeb lokalizacji wywołań numeru 112.
35 W tym kontekście Republika Litewska podkreśla, że środki techniczne niezbędne do przekazywania omawianych informacji różnią się istotnie w zależności od tego, czy stosowana jest metoda „pull”, czy „push”, oraz że oba te systemy wymagają inwestycji i pewnego okresu przygotowań. Przy rozpatrywaniu powodów, dla których litewscy operatorzy telefonii komórkowej nie są gotowi do przekazywania informacji służbom ratowniczym, należy wziąć pod uwagę właśnie ten aspekt dotyczący możliwości technicznych.
36 Ponadto należy uwzględnić niepewność wynikającą z zalecenia 2003/558 co do sposobu, w jaki muszą być wykonane obowiązki wskazane w art. 26 ust. 3 dyrektywy o usłudze powszechnej, oraz terminu, jaki w tym zakresie należy zachować. Bowiem kwestia uchybienia może powstać dopiero, jeżeli od początku wiadomo, jaką metodę można i należy stosować i od kiedy. Zdaniem Republiki Litewskiej gdyby na wstępie zostało jasno określone, że państwa członkowskie mogą swobodnie stosować metodę „pull”, która jest prostsza z technicznego punktu widzenia, mogłaby ona skorzystać z tej możliwości, co pozwoliłoby na zaoszczędzenie znacznej ilości czasu.
37 Ponadto pkt 4 i 13 zalecenia 2003/558 należy interpretować jako oznaczające, że celów dyrektywy o usłudze powszechnej nie można efektywnie osiągnąć, stosując metodę „pull”, oraz że z tego powodu konieczne jest wprowadzenie w jak najszerszym zakresie metody „push”. Biorąc pod uwagę, że do wdrożenia tej ostatniej metody potrzeba więcej czasu, Komisja przewidziała w powyższym zaleceniu dodatkowy termin.
Ocena Trybunału
38 Należy przypomnieć, że na mocy art. 26 ust. 3 dyrektywy o usłudze powszechnej państwa członkowskie zobowiązane są do zapewnienia, aby przedsiębiorstwa, które eksploatują publiczne sieci telefoniczne, udostępniały władzom zajmującym się ratownictwem informacje o miejscu przebywania osoby wywołującej, w stopniu, w jakim jest to technicznie możliwe, w odniesieniu do wywołań jednego europejskiego numeru alarmowego 112.
39 Jak wynika z motywu 36 dyrektywy o usłudze powszechnej, przywołany art. 26 ust. 3 ma na celu podniesienie poziomu ochrony i bezpieczeństwa użytkowników numeru 112 oraz pomoc służbom ratowniczym w wykonywaniu ich zadań.
40 Z brzmienia i z celu tego przepisu wynika, że nakłada on na państwa członkowskie – z zastrzeżeniem warunku technicznej możliwości – zobowiązanie rezultatu, które nie ogranicza się do wprowadzenia odpowiednich ram regulacyjnych, lecz wymaga, by informacje o lokalizacji osób wywołujących numer 112 były rzeczywiście przekazywane służbom ratowniczym.
41 W niniejszej sprawie Republika Litewska nie kwestionuje, że po upływie terminu wyznaczonego w uzasadnionej opinii, informacje te nie były przekazywane w przypadku połączeń z telefonów komórkowych.
42 Jeśli chodzi, po pierwsze, o argument tego państwa członkowskiego, zgodnie z którym zarzut Komisji nie jest sformułowany w odpowiedni sposób, gdyż Republika Litewska podjęła wszelkie działania prawne, techniczne i organizacyjne niezbędne do transponowania art. 26 ust. 3 dyrektywy o usłudze powszechnej, to nie twierdzenia tego nie można przyjąć. Z brzmienia tego zarzutu, jak i z jego uzasadnienia jasno bowiem wynika, że Komisja nie zarzuca Republice Litewskiej nieprawidłowej lub niewystarczającej transpozycji tego przepisu, lecz zarzuca niezapewnienie w praktyce, by omawiane informacje były rzeczywiście udostępniane służbom ratowniczym.
43 Po drugie, w odniesieniu do warunku technicznej możliwości, od którego uzależniony jest obowiązek nałożony na państwa członkowskie na mocy art. 26 ust. 3 dyrektywy o usłudze powszechnej, należy stwierdzić, że zgodnie ze wskazówkami dostarczonymi przez Republikę Litewską, nieprzekazywanie informacji o lokalizacji połączeń pochodzących z publicznych sieci telefonii komórkowej wynika z faktu, że operatorzy tych sieci nie dysponują niezbędnymi urządzeniami technicznymi, które wiążą się ze znacznymi inwestycjami.
44 W tym zakresie zostało podane, że po początkowym braku porozumienia pomiędzy operatorami a władzami litewskimi w przedmiocie pokrycia kosztów tych inwestycji z dniem 1 września 2007 r ustawodawca zmienił art. 65 ust. 4 ustawy o komunikacji elektronicznej, który to przepis odtąd przewiduje, że operatorzy przekazują omawiane informacje nieodpłatnie do Wspólnego Centrum Służb Ratowniczych, a koszty nabycia, instalacji, dostosowania, utrzymania i funkcjonowania niezbędnego sprzętu są zwracane ze środków publicznych.
45 Z powyższego wynika – bez konieczności analizowania porozumienia w sprawie lokalizacji dzwoniących zawartego w dniu 4 grudnia 2004 r. pomiędzy Wspólnym Centrum Służb Ratunkowych a operatorami publicznych sieci telefonii komórkowej, którego interpretacja jest sporna pomiędzy stronami – że nieprzekazywalnie informacji o lokalizacji połączeń dokonywanych z tych sieci wynika nie ze specyfiki technicznej owych sieci, która obiektywnie uniemożliwiałaby przekazywanie powyższych informacji, lecz z braku inwestycji koniecznych w celu nabycia lub dostosowania urządzeń umożliwiających przekazywanie informacji.
46 Jak to słusznie pokreśliła Komisja, brak nabycia lub dostosowania niezbędnych urządzeń nie może być traktowany jako brak możliwości technicznej w rozumieniu art. 26 ust. 3 dyrektywy o usłudze powszechnej.
47 Wreszcie jeśli chodzi o argumenty podnoszone przez Republikę Litewską w odniesieniu do metody, jaka musi być stosowana do przekazywania informacji o lokalizacji dzwoniącego na nr 112, to należy stwierdzić, że art. 26 ust. 3 dyrektywy o usłudze powszechnej nie zawiera żadnej wskazówki w tym zakresie, zostawiając tym samym państwom członkowskim wybór konkretnego sposobu, w jaki zamierzają zapewnić przekazywanie tych informacji.
48 Zalecenie 2003/558 wskazuje w pkt 4 dwie metody. Pierwsza, określona jako metoda „push”, polega na automatycznym przekazywaniu wymienionych informacji przez operatorów publicznych sieci telefonicznych, podczas gdy zgodnie z drugą metoda, określoną jako „pull”, informacje te przekazywane są tylko na żądanie centrum odbioru połączeń alarmowych.
49 Chociaż z brzmienia pkt 4 oraz z motywu 10 zalecenia 2003/558 wynika, że Komisja uznaje pierwszą metodę za bardziej efektywną i zaleca państwom członkowskim wymaganie jej stosowania od operatorów publicznych sieci telefonicznych działających na ich terytorium, przynajmniej po upływie okresu przejściowego, to jest również oczywiste, że zalecenie to, ze względu na jego niewiążący charakter, nie może zobowiązywać państw członkowskich do wybrania konkretnej metody w celu wdrożenia art. 26 ust. 3 dyrektywy o usłudze powszechnej.
50 Brak wiążącego charakteru zalecenia 2003/558 wynika nie tylko z art. 249 akapit piąty WE, lecz znajduje również wyraźne potwierdzenie w art. 19 dyrektywy ramowej, na podstawie której zalecenie to zostało wydane. Z tego właśnie art. 19 ust. 1 wynika bowiem, że krajowe organy regulacyjne mogą postanowić, by nie stosować się do zalecenia wydanego przez Komisję na podstawie tego przepisu, jednak z obowiązkiem poinformowania o tym Komisji wraz z podaniem uzasadnienia.
51 Zatem chociaż państwa członkowskie mają swobodę wyboru metody, którą operatorzy publicznych sieci telefonicznych mają stosować w celu przekazywania informacji o lokalizacji dzwoniących na numer 112, to jednak na państwach członkowskich ciąży zobowiązanie rezultatu jasno i dokładnie określone w art. 26 ust. 3 dyrektywy o usłudze powszechnej, który to przepis wymaga od nich zapewnienia, by informacje te były rzeczywiście udostępniane służbom ratunkowym.
52 Państwo członkowskie nie może w szczególności uzasadniać ewentualnego opóźnienia w wykonaniu tego zobowiązania z powołaniem się na fakt, że postanowiło wdrożyć metodę „push”, opartą na automatycznym przekazywaniu informacji o lokalizacji dzwoniącego.
53 W tym zakresie należy stwierdzić, że wbrew temu, co podnosi Republika Litewska, zalecenie 2003/558 nie przyznaje dodatkowego terminu państwom członkowskim, które wybrały metodę „push”. Poza tym, że Komisja nie miała kompetencji do skutecznego przedłużenia bezwzględnego terminu, w jakim państwa członkowskie zobowiązane były zastosować się do art. 26 ust. 3 dyrektywy o usłudze powszechnej, to ponadto z brzmienia pkt 4 tego zalecenia wynika, że nie ma ono na celu zwolnienia z obowiązku dochowania tego terminu. Bowiem chociaż wspomniany pkt 4 mówi o możliwości wprowadzenia metody „push” po okresie przejściowym, to jednocześnie wynika z niego, że w tym okresie informacje o lokalizacji dzwoniącego powinny być przynajmniej przekazywane na żądanie służb ratunkowych, to znaczy zgodnie metodą „pull”.
54 Wreszcie w odniesieniu do zarzucanej niepewności co do metody i terminu wdrożenia obowiązku określonego w art. 26 ust. 3 dyrektywy o usłudze powszechnej, należy stwierdzić, że przepis ten oraz zalecenie 2003/558 nie wywołują żadnych obiektywnych wątpliwości w tym zakresie. W tych okolicznościach, biorąc w szczególności pod uwagę, że Republika Litewska sama podała w odpowiedzi na skargę, iż zalecenie 2003/558 nie ma mocy wiążącej wobec państw członkowskich, nie może ona skutecznie podnosić, że jej opóźnienie w efektywnym wdrożeniu art. 26 ust. 3 dyrektywy o usłudze powszechnej jest uzasadnione niewłaściwym zrozumieniem ciążących na niej obowiązków.
55 W świetle powyższego należy stwierdzić, że niezapewniając w praktyce, by władze zajmujące się ratownictwem uzyskiwały – w zakresie, w jakim jest to technicznie możliwe – informacje o miejscu przebywania osoby wywołującej jeden europejski numer alarmowy „112” w przypadku wykorzystywania publicznych sieci telefonicznych, Republika Litewska uchybiła zobowiązaniom ciążącym na niej na mocy art. 26 ust. 3 dyrektywy o usłudze powszechnej.
W przedmiocie kosztów
56 Zgodnie z art. 69 § 2 regulaminu kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę. Ponieważ Komisja wniosła o obciążenie Republiki Litewskiej kosztami postępowania, a ta sprawę przegrała, należy obciążyć ją kosztami postępowania.
Z powyższych względów Trybunał (druga izba) orzeka, co następuje:
1) Niezapewniając w praktyce, by władze zajmujące się ratownictwem uzyskiwały – w zakresie, w jakim jest to technicznie możliwe – informacje o miejscu przebywania osoby wywołującej jeden europejski numer alarmowy „112” w przypadku wykorzystywania publicznych sieci telefonicznych, Republika Litewska uchybiła zobowiązaniom, które na niej ciążą na mocy art. 26 ust. 3 dyrektywy 2002/22/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie usługi powszechnej i związanych z sieciami i usługami łączności elektronicznej praw użytkowników (dyrektywy o usłudze powszechnej).
2) Republika Litewska zostaje obciążona kosztami postępowania.
Podpisy