Sprawa T‑348/07

Stichting Al-Aqsa

przeciwko

Radzie Unii Europejskiej

Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa – Środki restrykcyjne skierowane przeciwko niektórym osobom i podmiotom mające na celu zwalczanie terroryzmu – Zamrożenie funduszy – Wspólne stanowisko 2001/931/WPZiB i rozporządzenie (WE) nr 2580/2001 – Skarga o stwierdzenie nieważności – Dostosowanie żądań – Kontrola sądowa – Warunki wdrożenia środka Unii w postaci zamrożenia funduszy

Streszczenie wyroku

1.      Postępowanie – Akt uchylający i zastępujący w trakcie postępowania zaskarżony akt – Wniosek o zezwolenie na dostosowanie żądań stwierdzenia nieważności

(art. 230 akapit piąty WE)

2.      Unia Europejska – Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa – Szczególne środki ograniczające skierowane przeciwko niektórym osobom i podmiotom w ramach walki z terroryzmem – Pojęcie osoby w rozumieniu art. 1 ust. 2 tiret pierwsze wspólnego stanowiska 2001/931

(wspólne stanowisko Rady 2001/931, art. 1 ust. 2)

3.      Unia Europejska – Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa – Szczególne środki ograniczające skierowane przeciwko niektórym osobom i podmiotom w ramach walki z terroryzmem – Decyzja o zamrożeniu funduszy

(wspólne stanowisko Rady 2001/931, motyw 1, art. 1 ust. 4; rozporządzenie Rady nr 2580/2001, art. 2 ust. 3)

4.      Unia Europejska – Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa – Szczególne środki ograniczające skierowane przeciwko niektórym osobom i podmiotom w ramach walki z terroryzmem – Decyzja o zamrożeniu funduszy

(wspólne stanowisko Rady 2001/931, art. 1 ust. 6; rozporządzenie Rady nr 2580/2001, art. 2 ust. 3)

1.      Termin dwóch miesięcy przewidziany w art. 230 akapit piąty WE ma co do zasady zastosowanie zarówno wtedy, gdy skarga o stwierdzenie nieważności ma postać pisma wszczynającego postępowanie, jak i wtedy, gdy jest wnoszona, w trakcie toczącego się postępowania, w formie wniosku o dostosowanie żądania stwierdzenia nieważności aktu wcześniejszego, zastąpionego przez akt sporny. Przepisy dotyczące terminów do wnoszenia skarg mają bowiem charakter bezwzględny i są przez sąd stosowane w celu zagwarantowania pewności prawa oraz równości podmiotów wobec prawa, unikając wszelkiej dyskryminacji lub dowolnego traktowania przy wymiarze sprawiedliwości.

Jednakże w drodze wyjątku od tej zasady termin ten nie ma zastosowania w przypadku toczącego się postępowania, jeżeli, po pierwsze, odnośny akt oraz akt, który go uchyla i zastępuje, mają w odniesieniu do zainteresowanego ten sam przedmiot, zasadniczo te same powody i co do zasady tę samą treść, różniąc się jedynie, odpowiednio, zakresami zastosowania ratione temporis, a po drugie – wniosek o dostosowanie żądań nie jest poparty żadnym nowym zarzutem, faktem czy dowodem innym niż samo wydanie danego aktu uchylającego i zastępującego akt wcześniejszy.

W takiej sytuacji, jako że w istocie przedmiot i ramy sporu zakreślone w pierwotnej skardze nie doznają żadnej zmiany poza wymiarem czasowym, okoliczność, że wniosek o dostosowanie żądań został złożony po upływie dwumiesięcznego terminu przewidzianego w art. 230 akapit piąty WE, w żaden sposób nie zagraża pewności prawa. W tych okolicznościach, zobowiązanie skarżącego, pod rygorem niedopuszczalności, do składania wniosków o dostosowanie żądań z zachowaniem dwumiesięcznego terminu, byłoby sprzeczne z prawidłowym zarządzaniem wymiarem sprawiedliwości oraz zasadą ekonomii procesowej.

(por. pkt 32-35, 44)

2.      W zwykłym znaczeniu prawniczym, którym należy się posłużyć wobec braku wyraźnego wskazania przeciwnego ze strony prawodawcy, termin „osoba” oznacza byt korzystający z osobowości prawnej, a zatem zarówno osobę fizyczną, jak i osobę prawną.

Osoby, o których mowa w art. 1 ust. 2 tiret pierwsze wspólnego stanowiska 2001/931 w sprawie zastosowania szczególnych środków w celu zwalczania terroryzmu mogą oznaczać zatem zarówno osoby fizyczne, jak i osoby prawne, podczas gdy grupy i podmioty z art. 1 ust. 2 tiret drugie omawianego wspólnego stanowiska mogą oznaczać wszystkie inne rodzaje organizacji społecznych, które – choć pozbawione osobowości prawnej – mają jednak pewną formę istnienia, mniej lub bardziej ustrukturyzowaną.

Taka wykładnia znajduje potwierdzenie w art. 1 ust. 5 wspólnego stanowiska 2001/931, zgodnie z którym Rada dąży do zapewnienia, że do nazwisk osób fizycznych lub nazw osób prawnych, grup lub podmiotów wymienionych w załączniku dołączone będą odpowiednie dane szczegółowe w celu umożliwienia skutecznej identyfikacji określonych ludzi, osób prawnych, podmiotów lub organów.

Okoliczność, że wykaz załączony do wspólnego stanowiska 2001/931, podobnie jak wykaz załączony do rozporządzenia nr 2580/2001 w sprawie szczególnych środków restrykcyjnych skierowanych przeciwko niektórym osobom i podmiotom mających na celu zwalczanie terroryzmu wymienia w rubryce „Osoby” jedynie osoby fizyczne, podczas gdy liczne osoby prawne są wymienione w rubryce „Grupy i podmioty”, jest pozbawiona znaczenia w tej kwestii. Te wykazy, ustalane w celu wykonania wspólnego stanowiska 2001/931 i rozporządzenia nr 2580/2001 w indywidualnych, wymienionych w nich przypadkach, nie mają bowiem wpływu na definicję osób, grup i podmiotów zawartą w tych aktach. Podobnie zatem będzie w przypadku ewentualnych błędów klasyfikacyjnych między osobami oraz grupami i podmiotami, którymi wykazy te mogłyby być dotknięte.

(por. pkt 57-59, 61)

3.      Celem określenia zakresu danego przepisu prawa wspólnotowego należy mieć na uwadze jednocześnie jego treść, kontekst oraz jego cele. Mając na względzie zarówno treść, kontekst oraz cele właściwych przepisów wspólnego stanowiska 2001/931w sprawie zastosowania szczególnych środków w celu zwalczania terroryzmu (zob. w szczególności motyw 1 z motywów tego wspólnego stanowiska) i rozporządzenia nr 2580/2001w sprawie szczególnych środków restrykcyjnych skierowanych przeciwko niektórym osobom i podmiotom mających na celu zwalczanie terroryzmu, jak i nadrzędną rolę organów krajowych w procedurze zamrażania funduszy przewidzianej w art. 2 ust. 3 omawianego rozporządzenia, aby Rada mogła skutecznie powołać się na decyzję o wszczęciu dochodzenia lub postępowania, decyzja ta powinna wpisywać się w procedurę krajową mającą na celu bezpośrednio i przede wszystkim nałożenie na osobę, której dotyczy, środka o charakterze prewencyjnym lub represyjnym w ramach walki z terroryzmem i w związku z zaangażowaniem w terroryzm tej osoby.

Tak jest w przypadku orzeczenia w sprawie środków tymczasowych, które, mając na względzie jego treść, jego zakres i jego kontekst, analizowanego łącznie z uregulowaniem krajowym ustanawiającym sankcje w dziedzinie terroryzmu stanowi „decyzję” podjętą przez właściwy organ krajowy w rozumieniu art. 1 ust. 4 wspólnego stanowiska 2001/931 oraz art. 2 ust. 3 rozporządzenia nr 2580/2000. Tego rodzaju orzeczenie, łącznie z omawianym uregulowaniem, może być uważane za spełniające wymogi z rzeczonego art. 1 ust. 4 wspólnego stanowiska i jako takie może zatem, co do zasady, uzasadniać przyjęcie środka w postaci zamrożenia funduszy na podstawie art. 2 ust. 3 rozporządzenia nr 2580/2001.

(por. pkt 96, 97, 101, 105)

4.      Kiedy Rada zamierza w trybie rozporządzenia 2580/2001 w sprawie szczególnych środków restrykcyjnych skierowanych przeciwko niektórym osobom i podmiotom mających na celu zwalczanie terroryzmu wydać lub po kontroli pozostawić w mocy decyzję o zamrożeniu funduszy na podstawie krajowej decyzji o wszczęciu dochodzenia lub postępowania w sprawie o akt terrorystyczny, nie może ona pomijać dalszego biegu tych dochodzeń lub postępowań. Możliwe jest zatem że, następuje zakończenie dochodzenia przez policję lub organ bezpieczeństwa bez kierowania sprawy do sądu z uwagi na brak możliwości uzyskania dostatecznych dowodów, bądź umorzenie postępowania przez sędziego śledczego z tych samych powodów, bądź wreszcie decyzja o wszczęciu postępowania przeciwko osobie kończy się umorzeniem lub uniewinnieniem w sądzie karnym. Niedopuszczalne byłoby, gdyby Rada nie brała pod uwagę tych okoliczności, składających się na ogół z istotnych informacji, które powinny być uwzględniane przy ocenie sytuacji. Odmienne stanowisko oznaczałoby przyznanie Radzie i państwom członkowskim nadmiernych uprawnień do nieograniczonego zamrażania funduszy danej osoby poza jakąkolwiek kontrolą sądową i niezależnie od wyniku ewentualnych postępowań sądowych.

Takie same względy powinny znaleźć zastosowanie, gdy krajowy administracyjny środek w postaci zamrożenia funduszy lub delegalizacji danej organizacji jako terrorystycznej zostaje cofnięty przez jego autora lub uznany za nieważny w drodze orzeczenia sądowego.

5.      Rada przekracza granice uznania, pozostawiając w nieskończoność daną osobę w wykazie figurującym w załączniku do rozporządzenia nr 2580/2001 w związku z okresową kontrolą przeprowadzaną w trybie art. 2 ust. 3 omawianego rozporządzenia i art. 1 ust. 6 wspólnego stanowiska 2001/931 w sprawie zastosowania szczególnych środków w celu zwalczania terroryzmu na tej jedynie podstawie, że orzeczenie wydane w postępowaniu w sprawie środków tymczasowych przez właściwy sąd krajowy nie zostało zakwestionowane w wewnętrznym systemie sądowym przez instancję odwoławczą właściwą w sprawach środków tymczasowych lub sąd rozpoznający sprawę co do istoty, w sytuacji gdy decyzja administracyjna, o której zawieszenie do tego sądu wnoszono, została do tego czasu uchylona przez jej autora.

(por. pkt 164, 168, 169, 180)