KONKLUŻJONIJIET TAL-AVUKAT ĠENERALI
YVES BOT
ippreżentati fl-10 ta’ Settembru 2013 (1)
Kawża C‑43/12
Il‑Kummissjoni Ewropea
vs
Il‑Parlament Ewropew,
Il‑Kunsill tal-Unjoni Ewropea
“Direttiva 2011/82/UE — Skambju transkonfinali ta’ informazzjoni fir-rigward ta’ ksur relatati mas-sigurtà fit-toroq — Għażla tal-bażi legali — Artikolu 87(2)(a) TFUE — Artikolu 91(1)(ċ) TFUE”
1. Permezz ta’ dan ir-rikors, il-Kummissjoni Ewropea tikkontesta l-bażi legali li fuqha ġiet adottata d-Direttiva 2011/82/UE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill, tal-25 ta’ Ottubru 2011, li tiffaċilita l-iskambju transkonfinarju [transkonfinali] ta’ informazzjoni fir-rigward ta’ reati tat-traffiku [ksur] relatati mas-sikurezza [sigurtà] fit-toroq (2) (iktar ’il quddiem id-“direttiva”).
2. Din id-direttiva timplementa sistema ta’ skambju ta’ informazzjoni li tippermetti lill-awtorità kompetenti tal-Istat Membru li fih jitwettaq ksur tar-regoli tat-traffiku fit-toroq li tikseb, fi ħdan l-Istat Membru ta’ reġistrazzjoni, id-data li tippermettilha tidentifika l-persuna responsabbli għall-ksur ikkonstatat.
3. Fil-bidu, il-Kummissjoni kienet ibbażat il-proposta tagħha tad-direttiva tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill li tiffaċilita l-applikazzjoni transkonfinarja tal-leġiżlazzjoni fil-qasam tas-sikurezza fit-toroq (3) fuq l-Artikolu 71(1)(ċ) KE, liema jikkorrispondi issa għall-Artikolu 91(1)(ċ) TFUE.
4. Din l-aħħar dispożizzjoni tagħmel parti mit-Titolu VI tat-tielet parti tat-Trattat FUE, dwar it-trasport. Hija redatta b’dan il-mod:
“Għall-finijiet ta’ l-implimentazzjoni ta’ l-Artikolu 90, u filwaqt li jitqiesu l-fatturi partikolari tat-trasport, il-Parlament Ewropew u l-Kunsill [tal-Unjoni Ewropea], li jaġixxu skond il-proċedura leġislattiva ordinarja u wara li jikkonsultaw mal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali [Ewropew] u mal-Kumitat tar-Reġjuni [tal-Unjoni Ewropea], għandhom jistabbilixxu:
[…]
ċ) miżuri li jtejbu s-sigurtà fit-trasport;
[…]”
5. Wara negozjati twal u diffiċli li wasslu għat-tnaqqis tal-kontenut tad-direttiva, il-Kunsill ikkunsidra li d-direttiva kellha tiġi adottata mhux fil-kuntest tal-politika komuni tat-trasport, iżda fuq il-bażi tal-Artikolu 87(2) TFUE, liema jagħmel parti mill-Kapitolu 5 (Koperazzjoni Tal-Pulizija) tat-Titolu V (“L-Ispazju Ta’ Libertà, Sigurtà u Ġustizzja”) tat-tielet parti tat-Trattat FUE. Bi ftehim mal-Parlament, hija din il-bażi legali li finalment intgħażlet.
6. L-Artikolu 87(1) TFUE jipprovdi li l-“Unjoni għandha tistabbilixxi koperazzjoni tal-pulizija li tinvolvi l-awtoritajiet kompetenti kollha ta’ l-Istati Membri, inkluża l-pulizija, is-servizzi tad-dwana u servizzi oħrajn ta’ l-infurzar tal-liġi speċjalizzati fl-oqsma tal-prevenzjoni, il-kxif u l-investigazzjoni ta’ reati kriminali”.
7. Skont l-Artikolu 87(2) TFUE:
“Għall-finijiet tal-paragrafu 1, il-Parlament Ewropew u l-Kunsill, li jaġixxu skond il-proċedura leġislattiva ordinarja, jistgħu jistabbilixxu miżuri dwar:
a) il-ġabra, il-ħażna, l-ipproċessar, l-analiżi u l-iskambju ta’ informazzjoni rilevanti;
[…]”
8. Insostenn tal-pożizzjoni tagħha li d-direttiva kellha tkun ibbażata fuq l-Artikolu 91(1)(ċ) TFUE, il-Kummissjoni tenfasizza l-fatt li d-direttiva għandha bħala għan prinċipali t-titjib tas-sigurtà fit-toroq u li dan l-għan jaqa’ taħt il-politika komuni tat-trasport. Il-mekkaniżmu ta’ skambju ta’ informazzjoni implementat mid-direttiva huwa biss mezz biex jintlaħaq dan il-għan.
9. Hija ssostni wkoll li l-Artikolu 87(2) TFUE għandu kamp ta’ applikazzjoni limitat għall-qasam kriminali, b’mod li din id-dispożizzjoni tista’ sservi ta’ bażi legali biss għall-ħolqien ta’ sistema ta’ skambju ta’ informazzjoni li tikkonċerna reati kriminali. Sabiex jiġi definit x’ikopri l-kunċett ta’ qasam kriminali fid-dritt tal-Unjoni, għandha ssir referenza għall-kwalifiki magħmula fid-dritt nazzjonali. Huma biss il-ksur li formalment jagħmlu parti mid-dritt kriminali tal-Istati Membri li jistgħu għaldaqstant ikunu s-suġġett ta’ skambju ta’ informazzjoni taħt l-Artikolu 87(2) TFUE.
10. Fid-dawl tal-kunċett hekk magħżul mill-Kummissjoni tal-kamp ta’ applikazzjoni ta’ din id-dispożizzjoni, il-mekkaniżmu ta’ skambju ta’ informazzjoni implementat mid-direttiva ma jaqax, skont hija, taħt il-koperazzjoni tal-pulizija fis-sens tal-Artikolu 87 TFUE. Fil-fatt, il-ksur tar-regoli tat-traffiku li huwa msemmi mid-direttiva ma huwiex ikkwalifikat esklużivament bħala “reati kriminali” fid-drittijiet tal-Istati Membri. Eżami tas-sistemi ġuridiċi ta’ dawn l-Istati, għaldaqstant, juri li dan il-ksur jaqa’ kemm taħt id-dritt amministrattiv kif ukoll taħt id-dritt kriminali tal-imsemmija Stati. Is-sejba li ksur tar-regoli tat-traffiku jista’ jiġi kkunsidrat f’ċerti Stati Membri bħala li jikkostitwixxi ksur amministrattiv tostakola għaldaqstant lill-Unjoni Ewropea milli timplementa, fuq il-bażi tal-Artikolu 87(2) TFUE, sistema ta’ skambju ta’ informazzjoni dwar il-ksur tar-regoli tat-traffiku.
11. Il-Parlament u l-Kunsill jikkontestaw l-approċċ difiż mill-Kummissjoni, l-istess bħall-Istati Membri kollha li intervjenew fil-kuntest ta’ dan ir-rikors (4).
12. Għar-raġunijiet li ser niżviluppa issa, naħseb wkoll li l-Kummissjoni tiddefendi kunċett restrittiv wisq tal-kamp ta’ applikazzjoni tal-Artikolu 87(2) TFUE u li din id-dispożizzjoni tikkostitwixxi l-bażi legali korretta tas-sistema ta’ skambju ta’ informazzjoni implementata mid-direttiva.
I – L-evalwazzjoni tiegħi
13. Dan ir-rikors jistieden li jiġi ddeterminat jekk sistema ta’ skambju ta’ informazzjoni li tippermetti li jiġu identifikati l-persuni li jkunu wettqu ksur tar-regoli tat-traffiku fi Stat Membru barra mill-Istat tagħhom ta’ reġistrazzjoni taqgħax jew le taħt il-koperazzjoni tal-pulizija rregolata mill-Artikolu 87 TFUE, meta tali sistema hija intiża li ttejjeb is-sigurtà fit-toroq u li l-ksur inkwistjoni ma jikkwalifikax bħala “reati kriminali” fl-Istati Membri kollha.
14. Nippreċiża minnufih, anki jekk din tista’ tiġi kkunsidrata bħala stabbilita, li d-determinazzjoni tal-bażi legali xierqa għall-adozzjoni tad-direttiva ma għandha bl-ebda mod tiġi influwenzata mill-karatteristiċi istituzzjonali li għadhom jiddistingwu, wara t-Trattat ta’ Lisbona, it-Titolu V tat-tielet parti tat-Trattat FUE, dwar l-ispazju ta’ libertà, sigurtà u ġustizzja tal-politiki settorjali l-oħra. Naħseb, b’mod partikolari, fil-Protokoll (Nru 21) dwar il-pożizzjoni tar-Renju Unit u tal-Irlanda fir-rigward tal-ispazju ta’ libertà, sigurtà u ġustizzja, anness mat-Trattati UE u FUE, kif ukoll fil-Protokoll (Nru 22) dwar il-pożizzjoni tad-Danimarka, anness mal-istess trattati.
15. Skont ġurisprudenza stabbilita, l-għażla tal-bażi legali ta’ att tal-Unjoni għandha tkun ibbażata fuq elementi oġġettivi li jistgħu jkunu suġġetti għal stħarriġ ġudizzjarju, li fosthom jidhru l-iskop u l-kontenut ta’ dan l-att. Jekk l-eżami ta’ miżura juri li hija għandha żewġ għanijiet jew li hija magħmulha minn żewġ komponenti u jekk wieħed minn dawn l-għanijiet jew ta’ dawn il-komponenti huwa identifikabbli bħala li huwa prinċipali filwaqt li l-ieħor huwa biss aċċessorju, l-att għandu jkun ibbażat fuq bażi legali wieħed biss, jiġifieri dak meħtieġ mill-għan jew mill-komponenti prinċipali jew preponderanti (5).
16. Kif jindika l-Artikolu 1 tagħha, id-direttiva “timmira li jiġi żgurat livell għoli ta’ protezzjoni għall-utenti kollha tat-toroq fl-Unjoni billi tiffaċilita l-iskambju transkonfinarju tal-informazzjoni fir-rigward ta’ reati tat-traffiku relatati mas-sikurezza fit-toroq u għaldaqstant tal-infurzar ta’ sanzjonijiet, meta dawk ir-reati jitwettqu b’vettura rreġistrata fi Stat Membru differenti mill-Istat Membru fejn ikun seħħ ir-reat”.
17. Għaldaqstant, bl-intenzjoni li jiżgura livell għoli ta’ protezzjoni lill-utenti kollha tat-toroq fl-Unjoni, huwa inkontestabbli li l-leġiżlatur tal-Unjoni jsegwi l-għan li jtejjeb is-sigurtà li minnha għandhom jibbenefikaw dawn l-utenti meta huma jużaw it-toroq tal-Istati Membri, billi jitnaqqas in-numru ta’ persuni li jinqatlu u li jindarbu kif ukoll il-ħsarat materjali. Dan l-għan huwa indikat b’mod partikolari fil-premessi 1, 6, 15 u 26 tad-direttiva.
18. Huwa veru li, kif tippreċiża l-premessa 1 tad-direttiva, it-“titjib tas-sikurezza fit-toroq huwa għan prinċipali tal-politika tat-trasport tal-Unjoni”. Barra minn hekk, jista’ jiġi dedott mill-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja li l-leġiżlatur tal-Unjoni huwa awtorizzat, fuq il-bażi tal-Artikolu 91(1)(ċ) TFUE, li jadotta d-dispożizzjonijiet komuni intiżi li jtejbu s-sigurtà fit-toroq (6).
19. Għaldaqstant, il-konstatazzjoni li d-direttiva hija intiża li ttejjeb is-sigurtà fit-toroq ma jidhirlix li hija biżżejjed sabiex din tal-aħħar taqa’ fil-kamp tal-politika tat-trasport u teskludiha mill-kamp tal-koperazzjoni tal-pulizija rregolata mill-Artikolu 87 TFUE.
20. Fil-fatt, l-għan intiż li jiżgura livell għoli ta’ protezzjoni għall-utenti kollha tat-toroq fl-Unjoni jidhirli li wkoll jista’ jiġi marbut ma’ dak segwit fil-kuntest tat-Titolu V tat-Tielet Parti tat-Trattat FUE, dwar l-ispazju ta’ libertà, sigurtà u ġustizzja, jiġifieri, skont l-Artikolu 67(3) TFUE, li jintlaħaq livell għoli ta’ sigurtà.
21. Barra minn hekk, l-implementazzjoni ta’ koperazzjoni tal-pulizija fil-kuntest tal-Artikolu 87 TFUE, li tippermetti trażżin iktar effettiv ta’ kategorija ta’ ksur, tista’ tkun kompletament immirata lejn għan ta’ interess ġenerali li wkoll ikun segwit fil-kuntest ta’ politika settorjali kif inhi l-politika tat-trasport.
22. Ninnota f’dan ir-rigward li, fil-kuntest tal-qasam relatat tal-koperazzjoni ġudizzjarja fil-qasam kriminali, l-Artikolu 83(2) TFUE jippermetti lill-Unjoni li tistabbilixxi regoli minimi dwar id-definizzjoni tar-reati kriminali u tas-sanzjonijiet, meta l-approssimazzjoni tad-dispożizzjonijiet leġiżlattivi u regolamentari tal-Istati Membri fil-qasam kriminali tirriżulta indispensabbli sabiex tiżgura l-implementazzjoni effettiva ta’ politika tal-Unjoni f’qasam li kien is-suġġett ta’ miżuri ta’ armonizzazzjoni (7). L-eżistenza ta’ bażi legali li tippermetti l-armonizzazzjoni tad-dritt kriminali tal-Istati Membri meta din hija neċessarja sabiex jintlaħqu l-għanijiet segwiti fil-kuntest tal-politiki settorjali turi li l-fruntiera ma hijiex issiġillata bejn, minn naħa, il-bażijiet legali tal-politiki settorjali u, min-naħa l-oħra, dawk li jippermettu li tiġi stabbilita koperazzjoni tal-pulizija jew ġudizzjarja fil-kuntest tat-Titolu V tat-Tielet Parti tat-Trattat FUE. Għaldaqstant, leġiżlazzjoni tal-Unjoni li għandha l-għan li jiġu stabbiliti regoli minimi dwar id-definizzjoni ta’ reati kriminali u ta’ sanzjonijiet fil-qasam tat-traffiku fit-toroq għandha fil-fatt bħala għan li ttejjeb is-sigurtà fit-toroq, iżda taqa’ għaldaqstant taħt l-Artikolu 83(2) TFUE.
23. Fl-istess ordni ta’ ideat, iktar ’il quddiem se jkolli l-okkażjoni li nevoka att ta’ dritt derivat li jaqa’ taħt il-koperazzjoni ġudizzjarja fil-qasam kriminali jiġifieri d-Deċiżjoni kwadru tal-Kunsill 2005/214/ĠAI, tal-24 ta’ Frar 2005, dwar l-applikazzjoni tal-prinċipju ta’ rikonoxximent reċiproku ta’ penali finanzjarji (8), li, billi jippermetti r-rikonoxximent ta’ penali finanzjarji inflitti f’każ ta’ ksur tar-regoli tat-traffiku, jikkontribwixxi b’mod inkontestabbli għall-għan tat-titjib tas-sigurtà fit-toroq.
24. Għaldaqstant, għandu jiġi dedott minn dawn l-elementi li l-koperazzjoni ġudizzjarja fil-qasam kriminali, bħal dik iddisinjata mit-Trattat ta’ Lisbona, tista’ ssegwi għanijiet ta’ interess ġenerali li jaqgħu taħt politiki settorjali. Ma narax għalfejn għandu jkun differenti fir-rigward tal-koperazzjoni tal-pulizija.
25. Minn dawn l-ewwel kunsiderazzjonijiet jirriżulta li l-konstatazzjoni li d-direttiva hija intiża li ttejjeb is-sigurtà fit-toroq ma hijiex, fiha nfisha, determinanti biex jiġi deċiż liema mill-Artikolu 87(2) TFUE jew l-Artikolu 91(1)(ċ) TFUE jikkostitwixxi l-bażi legali korretta tad-direttiva.
26. Għaldaqstant, għandu jiġi approfondit l-eżami tal-għanijiet segwiti mid-direttiva mingħajr ma jkun limitat għall-għan marbut mat-titjib tas-sigurtà fit-toroq.
27. Billi ddeċieda li jadotta d-direttiva, il-leġiżlatur tal-Unjoni telaq minn konstatazzjoni sempliċi, jiġifieri li l-iżvilupp tal-moviment liberu tal-persuni fi ħdan l-Unjoni huwa ta’ spiss sinonimu mal-impunità fil-qasam tal-ksur tar-regoli tat-traffiku.
28. Kif tindika l-espożizzjoni tal-motivi tal-proposta tad-direttiva, imsemmija iktar ’il fuq, il-bżonn li tiġi stabbilita sistema ta’ skambju ta’ informazzjoni nħoloq minħabba li l-ksur tar-regoli tat-traffiku jibqa’ ħafna drabi impunit meta jitwettaq b’vettura rreġistrata fi Stat Membru differenti minn dak tal-ksur. Il-problema tqum b’mod partikolari għall-ksur irreġistrat awtomatikament bl-għajnuna tal-kameras, mingħajr kuntatt dirett bejn is-sewwieq u l-awtoritajiet tal-pulizija (9).
29. Fil-premessa 2 tad-direttiva, il-leġiżlatur tal-Unjoni jikkonstata għaldaqstant li “sanzjonijiet fil-forma ta’ pieni finanzjarji għal ċerti reati tat-traffiku ħafna drabi ma jkunux infurzati jekk dawk ir-reati jkunu twettqu b’vettura li tkun irreġistrata fi Stat Membru differenti mill-Istat Membru fejn seħħ ir-reat.” Abbażi ta’ din il-kostatazzjoni, id-“Direttiva timmira li tiżgura li f’tali każi wkoll għandha tkun żgurata l-effettività tal-investigazzjoni tar-reati tat-traffiku relatati mas-sikurezza fit-toroq”.
30. Skont il-premessa 6 tad-direttiva, “[s]abiex tittejjeb is-sikurezza fit-toroq fl-Unjoni Ewropea kollha u biex jiġi żgurat it-trattament ugwali tas-sewwieqa, jiġifieri min iwettaq reat u jkun resident u min iwettaq reat u ma jkunx resident, l-infurzar għandu jiġi ffaċilitat irrispettivament mill-Istat Membru tar-reġistrazzjoni tal-vettura. Għal dan il-għan, għandha tiġi stabbilita sistema għall-iskambju transkonfinarju ta’ informazzjoni għal ċerti reati tat-traffiku relatati mas-sikurezza fit-toroq, irrispettivament min-natura amministrattiva jew kriminali tagħhom taħt il-liġi tal-Istat Membru kkonċernat, li tagħti aċċess lill-Istat Membru tar-reat għad-data dwar ir-reġistrazzjoni ta’ vetturi (VRD) tal-Istat Membru tar-reġistrazzjoni tal-vettura”.
31. Barra minn hekk, skont il-premessa 7 tad-direttiva, “[s]kambju transkonfinarju aktar effiċjenti ta’ VRD, li għandu jiffaċilita l-identifikazzjoni ta’ persuni suspettati li wettqu reat tat-traffiku fir-rigward tas-sikurezza fit-toroq, jista’ jżid l-effett ta’ deterrent u jħajjar imġiba aktar kawta mis-sewwieq ta’ vettura rreġistrata fi Stat Membru ieħor li mhux l-Istat Membru tar-reat u b’hekk ikunu evitati vittmi minħabba inċidenti tat-traffiku fit-triq”.
32. Dawn il-premessi jesprimu l-għan prinċipali tad-direttiva, jiġifieri dak li jippermetti trażżin iktar effettiv tal-ksur tar-regoli tat-traffiku bl-istabbiliment ta’ mekkaniżmu ta’ koperazzjoni tal-pulizija. Dan il-mekkaniżmu huwa kkostitwit minn skambju ta’ informazzjoni li jippermetti li jiġu identifikati l-persuni responsabbli għal dan il-ksur tar-regoli tat-traffiku, liema fatt jikkostitwixxi prerekwiżit indispensabbli sabiex tittieħed azzjoni u għas-sanzjoni tagħhom mill-awtoritajiet kompetenti tal-Istati Membri.
33. Minn dan it-trażżin tal-ksur tar-regoli tat-traffiku, li, permezz tal-effett dissważiv tiegħu, ser iħeġġeġ is-sewwieqa mhux residenti biex josservaw ir-regoli tat-traffiku fit-toroq tal-Istati Membri li jgħaddu minnhom, ser jirriżulta titjib fis-sigurtà fit-toroq. Tali hija, fi kwalunkwe każ, ix-xewqa espressa mil-leġiżlatur tal-Unjoni. It-titjib tas-sigurtà fit-toroq jikkostitwixxi, għaldaqstant, l-għan aħħari, l-effett mixtieq, u trażżin iktar effettiv tal-ksur tar-regoli tat-traffiku l-għan l-iktar immedjat u dirett, peress li ż-żewġ għanijiet huma evidentement strettament marbutin.
34. L-għan li jidhirli li huwa determinanti sabiex jiġi stabbilit liema hija l-bażi legali korretta tad-direttiva għaldaqstant hija dik intiża li tippermetti trażżin iktar effettiv tal-ksur tar-regoli tat-traffiku billi jiġi stabbilit mekkaniżmu ta’ koperazzjoni bejn l-awtoritajiet nazzjonali kompetenti fil-qasam tal-infurzar tal-liġi. Att li prinċipalment isegwi tali għan jidhirli li għandu jaqa’ taħt il-koperazzjoni tal-pulizija fis-sens tal-Artikolu 87 TFUE.
35. Tali att jaqa’ kompletament fl-azzjoni tal-Unjoni intiża għall-ħolqien ta’ spazju ta’ libertà, sigurtà u ġustizzja. Għalkemm it-terminu “libertà” li jinsab f’din l-espressjoni jirrigwarda b’mod inkontestabbli l-moviment liberu tal-persuni fl-Unjoni, it-tifsira tiegħu, madankollu, ma tieqafx hemm (10). Kif jindika l-pjan ta’ azzjoni tal-Kunsill u tal-Kummissjoni li jikkonċerna l-modalitajiet ottimali għall-implementazzjoni tad-dispożizzjonijiet tat-Trattat ta’ Amsterdam dwar l-istabbiliment ta’ spazju ta’ libertà, sigurtà u ġustizzja (11), adottat mill-Kunsill tal-“Ġustizzja u affarijiet interni” tat-3 ta’ Diċembru 1998, jinvolvi wkoll “il-libertà għall-għixien f’ambjent fejn il-liġi hija osservata, fl-għarfien li l-awtoritajiet pubbliċi, separatament jew flimkien (fil-livell nazzjonali, f’dak tal-Unjoni Ewropea u lil hinn), filwaqt li jqiegħdu l-kompetenzi kollha tagħhom għas-servizz tal-insegwiment u għat-trażżin ta’ dawk li jfittxu li jiċħdu din il-libertà jew li jabbużaw minnha” (12). Barra minn hekk, skont dan l-istess dokument, l-ispazju tal-“ġustizzja” jimmira li “jagħti liċ-ċittadini sentiment komuni ta’ ġustizzja fl-Unjoni kollha” (13). Issa, kif tesprimi b’mod partikolari l-premessa 6 tad-direttiva, huwa preċiżament sentiment ta’ inġustizzja li jista’ jinħoloq mill-impunità li jibbenefikaw minnha s-sewwieqa tal-vetturi rreġistrati fi Stat Membru differenti mill-Istat Membru tal-ksur li d-direttiva għandha l-intenzjoni li tirrimedja.
36. Ngħaddi biex nara jekk il-kontenut tad-direttiva jikkonfermax l-għażla tal-Artikolu 87(2) TFUE bħala bażi legali korretta ta’ din tal-aħħar.
37. Skont l-Artikolu 2 tad-direttiva, din tapplika għal tmien ksur fil-qasam tas-sigurtà fit-triq, jiġifieri l-eċċess ta’ veloċità, li wieħed ma jilbisx iċ-ċintorin tas-sigurtà, il-qsim ta’ dawl aħmar, is-sewqan fis-sakra, is-sewqan taħt l-influwenza ta’ drogi, li wieħed ma jilbisx l-elmu, is-sewqan f’karreġġjata pprojbita u l-użu illegali ta’ telefon ċellulari jew ta’ tagħmir ieħor ta’ komunikazzjoni waqt is-sewqan ta’ vettura.
38. Peress li l-elementi li jikkostitwixxu dann il-ksur ma humiex armonizzati fuq livell tal-Unjoni (14), dawn tal-aħħar huma ddeterminati mill-Istati Membri (15), bl-istess mod bħas-sanzjonijiet applikabbli għal tali ksur.
39. Is-sistema ta’ skambju ta’ informazzjoni implementata mid-direttiva taħdem, għaldaqstant, mhux biex tikkomplementa l-miżuri li ttieħdu mill-Unjoni bl-għan li jiġu armonizzati l-elementi li jikkostitwixxu ċerti ksur u s-sanzjonijiet tagħhom, iżda biss biex tippermetti applikazzjoni aħjar tar-regoli tat-traffiku fit-toroq iddefiniti b’mod awtonomu għal kull wieħed mill-Istati Membri.
40. Kif juri l-eżami tal-kontenut tad-direttiva, l-uniku għan ta’ din tal-aħħar huwa li timplementa sistema li tippermetti lill-awtoritajiet kompetenti tal-Istati Membri fil-qasam repressiv li jiskambjaw informazzjoni fil-qasam tal-ksur tar-regoli tat-traffiku. Għaldaqstant, dan jinvolvi li jitqiegħed għad-dispożizzjoni tal-awtoritajiet nazzjonali responsabbli li jinfurzaw ir-regoli nazzjonali ta’ traffiku fit-triq strument intiż li jidentifika dawk il-barranin li jkunu wettqu ksur. Dan l-istrument jippermetti lill-Istati Membri li jtejbu l-mezzi li għandhom fl-istadju tal-investigazzjoni dwar ksur fit-triq, billi jippermettilhom li jiksbu l-informazzjoni neċessarja għall-identifikazzjoni tal-awtur ta’ dan il-ksur u għaldaqstant it-trażżin tal-ksur.
41. Il-qalba tas-sistema implementata biex tgħin l-Istati Membri biex irażżnu b’mod aħjar il-ksur tar-regoli tat-traffiku tinsab fl-Artikoli 4 u 5 tad-direttiva.
42. L-Artikolu 4 tad-direttiva huwa relatat mal-proċedura għall-iskambju ta’ informazzjoni bejn l-Istati Membri. Fil-paragrafu 1 tiegħu jipprovdi li, għall-investigazzjonijiet dwar il-ksur fil-qasam tas-sigurtà fit-toroq imsemmija fl-Artikolu 2 tad-direttiva, l-Istati Membri jippermettu lill-punti ta’ kuntatt nazzjonali tal-Istati Membri oħra li jkollhom aċċess għad-data nazzjonali tagħhom dwar ir-reġistrazzjoni tal-vetturi u biex iwettqu hemm talbiet awtomatizzati li jikkonċernaw id-data dwar il-vetturi u d-data dwar il-proprjetarji jew id-detenturi tal-vetturi. L-ewwel subparagrafu tal-Artikolu 4(2) tad-direttiva jippreċiża li dawn it-talbiet “għand[hom] [i]sir[u] mill-punt ta’ kuntatt nazzjonali tal-Istat Membru tar-reat bl-użu ta’ numru sħiħ ta’ reġistrazzjoni”.
43. L-aħħar subparagrafu tal-Artikolu 4(2) tad-direttiva jipprovdi li l-“Istat Membru tar-reat għandu, skont [...] id-Direttiva, juża d-data miksuba sabiex jiġi stabbilit min hu personalment responsabbli għar-reati tat-traffiku relatati mas-sikurezza fit-toroq imsemmija fl-Artikoli 2 u 3”.
44. L-Artikolu 4(4) tad-direttiva jipprovdi, barra minn hekk, li, biex jitwettaq l-iskambju ta’ informazzjoni, l-Istati Membri iserrħu b’mod partikolari fuq applikazzjoni tal-kompjuter li ġiet iddisinjata speċifikatament għall-finijiet tal-Artikolu 12 tad-Deċiżjoni tal-Kunsill 2008/615/ĠAI, tat-23 ta’ Ġunju 2008, dwar it-titjib tal-koperazzjoni transkonfinali, b’mod partikolari fil-ġlieda kontra t-terroriżmu u l-kriminalità transkonfinali (16). Dan huwa element li juri li d-direttiva tikkostitwixxi l-estensjoni, fil-qasam tal-ksur tar-regoli tat-traffiku, ta’ strumenti oħra ta’ koperazzjoni tal-pulizija, bħad-deċiżjonijiet Prüm li huma b’mod partikolari intiżi għall-ġlieda kontra t-terroriżmu u l-kriminalità transkonfinali (17). Din l-idea tirriżulta wkoll mill-premessi 2, 9 u 10 tad-direttiva.
45. Ladarba l-persuna suspettata li tkun wettqet il-ksur tar-regoli tat-traffiku inkwistjoni tkun ġiet identifikata, huwa l-obbligu tal-Istat Membru tal-ksur li jiddeċiedi jibdiex jew le prosekuzzjoni. Jekk dan ikun il-każ, l-Artikolu 5 tad-direttiva jiddefinixxi l-modalitajiet li bihom il-ksur għandu jiġi nnotifikat lil din il-persuna. Skont l-Artikolu 5(2) tad-direttiva, l-ittra ta’ notifika għandha tinkludi “kwalunkwe informazzjoni rilevanti, partikolarment in-natura tar-reat [...], il-post, id-data u l-ħin tar-reat, it-titolu tat-testi tal-liġi nazzjonali li tkun inkisret u s-sanzjoni u, fejn xieraq, id-data li tikkonċerna t-tagħmir li ntuża biex ir-reat jiġi rreġistrat”. Barra minn hekk, l-Artikolu 5(3) tad-direttiva jipprovdi li l-Istat Membru tal-ksur “għall-fini li jiġi żgurat ir-rispett tad-drittijiet fundamentali, jibgħat l-ittra ta’ informazzjoni bil-lingwa tad-dokument ta’ reġistrazzjoni, jekk disponibbli, jew b’waħda mil-lingwi uffiċjali tal-Istat Membru tar-reġistrazzjoni”.
46. L-Artikoli 4 u 5 tad-direttiva jimplementaw, għaldaqstant, mekkaniżmu tipiku ta’ kooperazzjoni tal-pulizija, jiġifieri sistema ta’ skambju ta’ informazzjoni bejn awtoritajiet kompetenti fil-qasam tal- infurzar tal-liġi intiż sabiex jitwettqu l-investigazzjonijiet tal-pulizija dwar ksur tar-regoli tat-traffiku u li jippermetti t-trażżin ta’ dan il-ksur billi jiġu identifikati l-persuni responsabbli.
47. Il-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tinkludi indikazzjonijiet li jippermettu li jinftiehem x’jaqa’ taħt il-kooperazzjoni tal-pulizija. Għaldaqstant, fis-sentenza tagħha tal-10 ta’ Frar 2009, L-Irlanda vs Il‑Parlament u Il‑Kunsill (18), il-Qorti tal-Ġustizzja indikat, dwar id-Direttiva 2006/24/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill, tal-15 ta’ Marzu 2006, dwar iż-żamma ta’ data ġenerata jew proċessata b’konnessjoni mal-provvista ta’ servizzi pubblikament disponibbli ta’ komunikazzjoni elettronika jew ta’ networks ta’ komunikazzjoni pubblika u li temenda d-Direttiva 2002/58/KE (19), li din id-direttiva “tirregola operazzjonijiet li huma indipendenti mill-implementazzjoni ta’ kull azzjoni ta’ kooperazzjoni mill-pulizija jew ġudizzjarja f’materji kriminali [...]”. F’dan ir-rigward, il-Qorti tal-Ġustizzja tinnota li “[d]in la tarmonizza l-kwistjoni tal-aċċess għad-data mill-awtoritajiet nazzjonali kompetenti fil-qasam tal-infurzar tal-liġi u lanqas dik tal-użu u l-iskambju ta’ din id-data bejn dawn l-awtoritajiet” u tosserva li dawn il-kwistjonijiet “li bħala regola ġenerali jaqgħu fil-qasam kopert mit-Titolu VI tat-Trattat UE” (20).
48. Barra minn hekk, fis-sentenza tagħha tas-26 ta’ Ottubru 2010, Ir-Renju Unit vs Il‑Kunsill (21), il-Qorti tal-Ġustizzja rrilevat li d-Deċiżjoni tal-Kunsill 2008/633/ĠAI, tat-23 ta’ Ġunju 2008, li tikkonċerna aċċess għall-konsultazzjoni tas-Sistema ta’ Informazzjoni dwar il-Viża (VIS) minn awtoritajiet maħtura ta’ Stati Membri u mill-Europol għall-finijiet tal-prevenzjoni, tal-kxif u tal-investigazzjoni ta’ reati terroristiċi u ta’ reati kriminali serji oħra (22), “ssegwi għanijiet li, bħala tali, jaqgħu taħt il-kooperazzjoni mill-pulizija” (23). F’dak li jikkonċerna l-kontenut tad-Deċiżjoni 2008/633, il-Qorti tal-Ġustizzja nnotat li “dan jirrigwarda kemm il-modalitajiet ta’ ħatra, mill-Istati Membri, tal-awtoritajiet kompetenti fil-qasam ta’ sigurtà interna awtorizzati li jikkonsultaw il-VIS kif ukoll il-kundizzjonijiet ta’ aċċess, ta’ komunikazzjoni u taż-żamma ta’ data użata għall-finijiet imsemmija” (24). Minn dan hija tiddeduċi li “id-dispożizzjonijiet tal-imsemmija deċiżjoni jistgħu, bħala prinċipju, jitqiesu bħala li jistabbilixxu forma ta’ kooperazzjoni mill-pulizija” (25). Il-Qorti tal-Ġustizzja bbażat ruħha fuq dawn l-elementi dwar l-iskop u l-kontenut tad-Deċiżjoni 2008/633 sabiex tikkunsidra li, f’termini tal-għażla tal-bażi legali, din id-deċiżjoni kienet taqa’ taħt il-qasam tal-kooperazzjoni tal-pulizija, anki jekk hija kienet tikkostitwixxi wkoll miżura li tiżviluppa d-dispożizzjonijiet tal-acquis ta’ Schengen dwar il-politika komuni fil-qasam tal-visas (26).
49. Fil-fehma tiegħi, għaldaqstant, l-indikazzjonijiet li jinsabu fis-sentenzi ċċitati iktar ’il fuq L-Irlanda vs Il‑Parlament u Il‑Kunsill kif ukoll Ir-Renju Unit vs Il‑Kunsill jippermettu li jiġi kkunsidrat li d-direttiva taqa’ taħt il-qasam tal-kooperazzjoni tal-pulizija u li hija ġiet adottata ġustament fuq il-bażi tal-Artikolu 87(2) TFUE.
50. Barra minn hekk, għandu jiġi nnotat li, sa fejn hemm involuta kooperazzjoni tal-pulizija li taqa’ taħt l-Artikolu 87 TFUE, l-Artikolu 7 tad-direttiva, dwar il-protezzjoni tad-data, jipprovdi l-applikazzjoni tad-Deċiżjoni Qafas tal-Kunsill 2008/977/ĠAI, tas-27 ta’ Novembru 2008, dwar il-protezzjoni ta’ data personali pproċessata fil-qafas tal-kooperazzjoni tal-pulizija u dik ġudizzjarja f’materji kriminali (27), għad-data pproċessata fil-kuntest tas-sistema ta’ skambju ta’ informazzjoni prevista mid-direttiva.
51. Fl-aħħar nett, il-qari tal-Artikolu 11 tad-direttiva jikkonferma li l-implementazzjoni ta’ sistema ta’ skambju ta’ informazzjoni dwar il-ksur tar-regoli tat-traffiku ddefiniti mill-Istati Membri tikkostitwixxi l-komponent prinċipali tad-direttiva. Dan l-artikolu jsemmi miżuri li jistgħu, fil-futur, jiġu adottati mill-Unjoni, bħal normi komuni għall-apparat awtomatiku ta’ kontroll u għall-proċeduri, jew anki l-armonizzazzjoni tar-regoli tat-traffiku fit-triq. Madankollu, tali ma huwiex l-istat tad-dritt tal-Unjoni, liema fatt jipprekludi li tinftiehem is-sistema ta’ skambju ta’ informazzjoni implementata mid-direttiva bħala miżura li tissupplimenta miżuri ta’ armonizzazzjoni tar-regoli tat-traffiku fit-triq meħudin mill-Unjoni fil-kuntest tal-politika komuni tat-trasport. Fi kliem ieħor, din is-sistema ma tikkostitwixxix miżura aċċessorja għal miżuri oħrajn adottati mil-leġiżlatur tal-Unjoni fil-kuntest tal-politika komuni tat-trasport. Għaldaqstant, l-imsemmija sistema ma għandhiex bħala għan li tiżgura l-effettività sħiħa tar-regoli promulgati mill-Unjoni f’dan il-qasam. Barra minn hekk, diġà indikajt li d-direttiva ma twettaq la l-armonizzazzjoni ta’ elementi li jikkostitwixxu ksur tar-regoli tat-traffiku u lanqas dik tas-sanzjonijiet li japplikaw għalihom, liema jibqgħu fil-kompetenza tal-Istati Membri. Għal dawn il-motivi, raġunament ispirat minn dak żviluppat mill-Qorti tal-Ġustizzja fis-sentenzi tagħha tat-13 ta’ Settembru 2005, Il‑Kummissjoni vs Il‑Kunsill (28), u tat-23 ta’ Ottubru 2007, Il‑Kummissjoni vs Il‑Kunsill (29), ma jidhirliex li jista’ jiġġustifika rikors għall-Artikolu 91(1)(ċ) TFUE bħala bażi legali tad-direttiva. Barra minn hekk, ninnota li dawn is-sentenzi seħħew fil-kuntest legali li kien jipprevali qabel it-Trattat ta’ Lisbona, peress li dan il-kuntest huwa mmarkat bil-prijorità li l-Artikolu 47 UE kien jagħti lill-bażijiet legali dwar il-politiki settorjali.
52. Is-sistema ta’ skambju ta’ informazzjoni dwar il-ksur tar-regoli tat-traffiku implementata mid-direttiva, inkwantu strument tal-kooperazzjoni tal-pulizija indipendenti mill-miżuri kollha ta’ armonizzazzjoni tal-ksur u tas-sanzjonijiet meħudin mill-Unjoni fil-kuntest tal-politika komuni tat-trasport, taqa’ għaldaqstant, fil-fehma tiegħi, taħt l-Artikolu 87(2) TFUE.
53. Għal din l-analiżi, il-Kummissjoni toġġezzjona li l-Artikolu 87 TFUE huwa rriżervat għall-kooperazzjoni tal-pulizija dwar reati kriminali kklassifikati bħala tali fid-drittijiet tal-Istati Membri. Għaldaqstant, sa fejn il-ksur tar-regoli tat-traffiku jaqa’ kultant taħt id-dritt amministrattiv, kultant taħt id-dritt kriminali tal-Istati Membri (30), l-Artikolu 87 TFUE ma jistax jikkostitwixxi l-bażi legali korretta ta’ sistema ta’ skambju ta’ informazzjoni li tikkonċerna dan il-ksur.
54. Jiena ma naqbilx mal-opinjoni tal-Kummissjoni, u dan għal diversi raġunijiet.
55. Fl-ewwel lok, il-kunċett restrittiv li l-Kummissjoni għandha tal-kamp ta’ applikazzjoni tal-Artikolu 87 TFUE ma jsibx appoġġ biżżejjed fl-istess titolu tal-Kapitolu 5 tat-Titolu V tat-Tielet Parti tat-Trattat FUE, li huwa limitat għall-kooperazzjoni tal-pulizija, mingħajr indikazzjoni espressa li din il-kooperazzjoni tikkonċerna biss il-qasam kriminali.
56. Fir-rigward tal-formulazzjoni tal-Artikolu 87(1) TFUE, din hija partikolarment wiesa’ sa fejn tindika li l-“Unjoni għandha tistabbilixxi kooperazzjoni tal-pulizija li tinvolvi l-awtoritajiet kompetenti kollha tal-Istati Membri” (31). Ir-riferiment li dawn l-awtoritajiet jinkludu “l-pulizija, is-servizzi tad-dwana u [s-]servizzi oħrajn ta’ l-infurzar tal-liġi speċjalizzati fl-oqsma tal-prevenzjoni, il-kxif u l-investigazzjoni ta’ reati kriminali” jesprimi l-idea li dawn is-servizzi huma indikati biss bħala eżempju, mingħajr ma l-lista tkun eżawrjenti. Barra minn hekk, kif jixhdu verżjonijiet lingwistiċi oħra tad-dispożizzjoni kkonċernata, ir-referenza għar-reati kriminali tidher biss relatata mas-“servizzi oħrajn ta’ l-infurzar tal-liġi”, iżda ma tikkonċernax il-pulizija u s-servizzi tad-dwana, u wisq inqas “l-awtoritajiet kompetenti kollha ta’ l-Istati Membri” (32).
57. Fil-qari tal-Artikolu 87(1) TFUE, għaldaqstant, ma huwiex kompletament eskluż li kooperazzjoni tal-pulizija li taqa’ taħt din id-dispożizzjoni tista’ tiġi żviluppata bejn awtoritajiet li ma għandhomx bħala rwol li japplikaw id-dritt kriminali fi ħdan l-Istati Membri, peress li huma jiżvolġu missjonijiet li jaqgħu fil-qasam tal-pulizija fis-sens wiesgħa, kemm jekk tkun il-pulizija amministrattiva kif ukoll dik ġudizzjarja (33). Fi kliem ieħor, il-kooperazzjoni tal-pulizija msemmija fl-Artikolu 87(1) TFUE, għandha tinftiehem b’mod funzjonali, jiġifieri li hija marbuta mal-kooperazzjoni bejn l-awtoritajiet tal-Istati Membri responsabbli mill-prevenzjoni, mill-kxif u mit-trażżin tal-ksur.
58. Għaldaqstant huwa żbaljat li jiġi ddikjarat, kif tagħmel il-Kummissjoni, li l-kunċett formali li hija għandha tal-kamp ta’ applikazzjoni tal-Artikolu 87 TFUE, inkwantu dan tal-aħħar jikkonċerna biss ir-reati kriminali kklassifikati bħala tali fid-drittijiet differenti tal-Istati Membri, isib sostenn biżżejjed fit-test ta’ dan l-artikolu.
59. L-eżami ta’ atti oħrajn tal-Unjoni li għandhom bħala għan l-iskambju ta’ informazzjoni fil-qasam tal-kooperazzjoni tal-pulizija tippromwovi wkoll approċċ funzjonali taħt liema din il-kooperazzjoni tirrigwarda b’mod iktar wiesgħa ż-żamma tal-ordni pubblika u l-ġlieda kontra l-ksur, mingħajr limitazzjoni espressa fir-reati kriminali kklassifikati bħala tali fid-drittijiet tal-Istati Membri.
60. Barra mill-ewwel subparagrafu tal-Artikolu 12(1) tad-Deċiżjoni 2008/615, li rreferejt għalih iktar ’il fuq (34), li jipprovdi li tiftix awtomatizzat tad-data dwar ir-reġistrazzjoni tal-vetturi twettqet “[g]ħall-prevenzjoni u l-investigazzjoni ta’ reati kriminali u fit-trattament ta’ reati oħra li jaqgħu fi ħdan il-ġurisdizzjoni tal-qrati jew is-servizz tal-prosekuzzjoni pubblika fl-Istat Membru li jkun qed ifittex, kif ukoll fiż-żamma tas-sigurtà pubblika”, nista’ niċċita wkoll id-Deċiżjoni tal-Kunsill 2009/917/ĠAI tat-30 ta’ Novembru 2009 dwar l-użu tat-teknoloġija tal-informatika għall-finijiet doganali (35), li tipprovdi, fl-Artikolu 1(2) tagħha, li l-“objettiv tas-Sistema ta’ Informazzjoni Doganali [...] għandu jkun li tassisti fil-prevenzjoni, l-investigazzjoni u l-prosekuzzjoni ta’ ksur serju tal-liġijiet nazzjonali billi tagħmel id-data disponibbli iktar rapidament, u b’hekk isaħħaħ l-effettività tal-proċeduri ta’ koperazzjoni u ta’ kontroll tal-amministrazzjonijiet doganali tal-Istati Membri”.
61. Fit-tieni lok, il-kunċett formali miżmum mill-Kummissjoni jippreżenta ċertu numru ta’ żvantaġġi. Qabel kollox, huwa jmur kontra r-rekwiżit ta’ uniformità tal-applikazzjoni tad-dritt tal-Unjoni, billi jwassal għal eteroġenità fl-ispazju u fil-ħin tal-applikazzjoni ta’ mekkaniżmi ta’ kooperazzjoni tal-pulizija bħal dik prevista mid-direttiva. Fil-fatt, l-applikazzjoni ta’ tali mekkaniżmu tkun għaldaqstant funzjoni tal-kwalifika miżmuma fil-livell nazzjonali għal kull wieħed mir-reati msemmija fl-Artikolu 2 tad-direttiva. Barra minn hekk, il-kwalifiki miżmuma mill-Istati Membri jistgħu jvarjaw maż-żmien, u dan irendi l-kamp ta’ applikazzjoni tad-direttiva inċert. Barra minn hekk, fi ħdan Stat Membru, il-kwalifika ta’ ksur tar-regoli tat-traffiku tista’ tevolvi matul il-proċedura u għaldaqstant ksur amministrattiv li jista’ jsir reat kriminali, per eżempju jekk l-awtur tal-ksur ma jħallasx il-multa imposta.
62. Iċ-ċirkoskrizzjoni tal-kamp ta’ applikazzjoni tal-Artikolu 87 TFUE għar-reati kriminali kkwalifikati bħala tali fid-drittijiet tal-Istati Membri jwassal ukoll biex titnaqqas serjament l-effettività ta’ dan l-artikolu. Jekk wieħed isegwi t-teżi tal-Kummissjoni, mhux biss dan tal-aħħar ma jkunx jista’ jintuża peress li kooperazzjoni tal-pulizija tikkontribwixxi għal interess ġenerali li jaqa’ taħt politika settorjali, iżda, barra minn hekk, l-applikazzjoni tiegħu tkun limitata għall-ksur li jaqgħu formalment taħt id-dritt kriminali tal-Istati Membri kollha.
63. Nippreċiża, f’dan ir-rigward, li ż-żamma ta’ approċċ funzjonali tal-kamp ta’ applikazzjoni tal-Artikolu 87 TFUE tippermetti li tiżgura l-effettività ta’ dan tal-aħħar filwaqt li ma tikkompromettix, għall-kuntrarju ta’ dak li tiddikjara l-Kummissjoni, dak tal-Artikolu 91(1)(ċ) TFUE. Din id-dispożizzjoni tal-aħħar tista’ sservi ta’ bażi għal diversi atti li jikkontribwixxu fit-titjib tas-sigurtà fit-toroq, bħal atti dwar il-karatteristiċi tat-toroq u l-manutenzjoni tagħhom, il-kontroll tekniku tal-vetturi, il-ħin tax-xogħol u t-taħriġ ta’ sewwieqa fit-toroq, jew ukoll l-approssimazzjoni tar-regoli tat-traffiku fit-toroq.
64. Fit-tielet lok, xorta għandu jiġi kkunsidrat li peress li l-kooperazzjoni tal-pulizija li taqa’ taħt l-Artikolu 87 TFUE tikkonċerna biss il-qasam kriminali, dan il-kunċett tal-aħħar għandu, fi kwalunkwe każ, jiġi ddefinit b’mod funzjonali, u mhux b’mod formali b’riferiment għall-kwalifiki nazzjonali kif issostni l-Kummissjoni. Tali approċċ funzjonali huwa meħtieġ kemm għar-rekwiżiti ta’ uniformità ta’ applikazzjoni tad-dritt tal-Unjoni li semmejt qabel kif ukoll biex jiżgura l-effettività tal-kooperazzjoni tal-pulizija implementata. F’din il-perspettiva, kooperazzjoni tal-pulizija li tikkonċerna l-ksur li jagħtu lok għal sanzjonijiet li għandhom kemm natura punittiva kif ukoll dissważiva tista’ tkun ibbażata fuq l-Artikolu 87 TFUE. Għaldaqstant, għandu jiġi kkunsidrat l-“għan repressiv” (36) ta’ sanzjonijiet applikabbli f’każ ta’ ksur tar-regoli tat-traffiku, minflok adeżjoni ta’ dawn il-ksur u sanzjonijiet fid-dritt kriminali tal-Istati Membri.
65. Inqis, f’dan ir-rigward, li l-approċċ funzjonali segwit mill-Qorti Ewropea tad-Drittijiet tal-Bniedem biex tiddefinixxi dak li jaqa’ taħt il-qasam kriminali fil-kuntest tal-Artikolu 6 tal-Konvenzjoni Ewropea għall-Protezzjoni tad-Drittijiet tal-Bniedem u tal-Libertajiet Fundamentali, iffirmata f’Ruma fl-4 ta’ Novembru 1950, jista’ jservi bħala sors ta’ ispirazzjoni sabiex jiġi ddefinit il-kamp ta’ applikazzjoni tal-Artikolu 87 TFUE. Nirreferi b’mod partikolari għas-sentenza tal-Qorti Ewropea tad-Drittijiet tal-Bniedem Öztürk vs Il-Ġermanja, tal-21 ta’ Frar 1984 (37), relatata mal-ksur tar-regoli tat-traffiku. Jekk jiġi segwit dan l-approċċ funzjonali, ma hemmx dubju li l-ksur tar-regoli tat-traffiku li huma elenkati fl-Artikolu 2 tad-direttiva għandhom natura kriminali sa fejn huma jagħtu lok, fl-Istati Membri, għal sanzjonijiet li għandhom kemm natura punittiva kif ukoll dissważiva. Għaldaqstant ftit jgħodd jekk dawn is-sanzjonijiet ikunux jaqgħu taħt id-dritt amministrattiv repressiv jew taħt id-dritt kriminali tal-Istati Membri.
66. Fir-raba’ lok, il-kunċett formali miżmum mill-Kummissjoni għandu l-iżvantaġġ ewlieni li jeskludi kompletament qasam tad-delinkwenza fil-kamp tal-kooperazzjoni fil-qasam tal-pulizija, f’dan il-każ id-delinkwenza fit-toroq. Fil-fatt, din il-forma tad-delinkwenza hija ta’ spiss ikkaratterizzata minn ksur relattivament “żgħar” (38) li ma jaqgħux neċessarjament taħt id-dritt kriminali ta’ Stati Membri, iżda li jistgħu jagħtu lok, għal raġunijiet ta’ effettività, għall-impożizzjoni ta’ sanzjoni minn awtorità amministrattiva u mhux minn qorti kompetenti fil-qasam kriminali. Issa, xejn ma jindika li l-awturi tat-Trattat FUE riedu jillimitaw il-kamp ta’ applikazzjoni tal-Artikolu 87(2)(a) TFUE għall-ksur li, minħabba l-gravità tagħhom, jaqgħu taħt id-dritt kriminali tal-Istati Membri, u mhux taħt id-dritt amministrattiv repressiv tagħhom.
67. Barra minn hekk nosserva li, għalkemm huma jagħmlu parti kultant mid-dritt amministrattiv repressiv, kultant mid-dritt kriminali tal-Istati Membri, il-ksur tar-regoli tat-traffiku huma diġà integrati f’atti tal-leġiżlazzjoni sekondarja adottati fil-kuntest tal-kooperazzjoni ġudizzjarja fil-qasam kriminali. F’dan ir-rigward, huwa interessanti li jsir riferiment għad-Deċiżjoni kwadru 2005/214, li semmejt qabel (39), li tikkompleta s-sistema ta’ skambju ta’ informazzjoni implementata mid-direttiva.
68. Il-premessa 4 ta’ din id-deċiżjoni kwadru tippreċiża li hija “għandha tkopri wkoll penali finanzjarji mposti għal reati tat-traffiku tat-triq”. Skont l-Artikolu 5(1) tal-imsemmija deċiżjoni kwadru, il-kamp ta’ applikazzjoni ta’ din ikopri, b’mod partikolari l-ksur relatat mal-“kondotta li tikser ir-regolamenti tat-traffiku tat-triq”. Issa, id-Deċiżjoni kwadru 2005/214 ma tissuġġettax ir-rikonoxximent reċiproku tal-penali finanzjarji imposti fil-każijiet ta’ ksur tar-regoli tat-traffiku għall-kundizzjoni li dawn il-ksur jaqgħu formalment taħt id-dritt kriminali tal-Istati Membri.
69. Fil-kawża Baláž (40), li bħalissa hija pendenti quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja, madankollu, il-Kummissjoni ssostni approċċ formali simili għal dak li hija tiddefendi insostenn ta’ dan ir-rikors. Din il-kawża tikkonċerna l-interpretazzjoni tal-kunċett tal-“qorti li għandha l-kompetenza, b’mod partikolari, f’materji kriminali” imsemmija fl-Artikolu 1(a)(iii) tad-Deċiżjoni kwadru 2005/214. Skont din id-dispożizzjoni, li tikkonċerna b’mod partikolari l-ksur tar-regoli tat-traffiku, id-deċiżjoni li għandha tkun is-suġġett ta’ rikonoxximent reċiproka hija ddefinita bħala “deċiżjoni finali li teħtieġ il-ħlas ta’ penali finanzjarja minn persuna fiżika jew ġuridika fejn id-deċiżjoni ttieħdet minn [...] awtorità ta’ l-Istat emittenti li ma tkunx qorti, fir-rigward ta’ atti li huma kastigabbli skond il-liġi nazzjonali ta’ l-Istat emittenti billi jikkostitwixxu ksur tal-liġi, sakemm il-persuna konċernata kellha l-opportunità li jkollha l-każ deċiż minn qorti li għandha l-kompetenza, b’mod partikolari, f’materji kriminali” (41). Fl-osservazzjonijiet tagħha, il-Kummissjoni targumenta li l-kundizzjoni prevista fl-imsemmija dispożizzjoni hija ssodisfatta peress li l-persuna kkonċernata għandha l-possibbiltà li tissottometti l-kawża lill-qorti li tiddeċiedi dwar ir-reati kriminali li l-Istati Membri jikklassifikaw formalment bħala tali. Fil-konklużjonijiet li ppreżentat fit-18 ta’ Lulju 2013 fil-kawża Baláž, iċċitata iktar ’il fuq, l-Avukat Ġenerali Sharpston tqis li l-interpretazzjoni proposta mill-Kummissjoni ma tistax tintlaqa’, meta wieħed iqis, essenzjalment, li tali interpretazzjoni tmur kontra l-intenzjoni tal-leġiżlatur tal-Unjoni li jinkludi fil-mekkaniżmu ta’ rikonoxximent reċiproku l-penali finanzjarji indipendentement mill-kwistjoni dwar jekk il-ksur li japplikaw għalihom humiex ikklassifikati bħala “kriminali” fl-Istati Membri kkonċernati (42). Din l-analiżi tingħaqad mal-approċċ funzjonali li nsostni fil-kuntest tal-preżenti rikors.
70. Fil-qosor, id-Deċiżjoni kwadru 2005/214, bħad-direttiva, tixhed il-volontà tal-leġiżlatur tal-Unjoni li jżomm, fil-qasam tal-kooperazzjoni tal-pulizija u ġudizzjarja, approċċ funzjonali tal-qasam kriminali sabiex ma jagħmilx id-differenzi li jeżistu bejn is-sistemi u t-tradizzjonijiet ġuridiċi tal-Istati Membri dipendenti fuq l-effettività tal-mekkaniżmi ta’ kooperazzjoni. L-istess idea tinsab fid-Direttiva 2011/99/UE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill, tat-13 ta’ Diċembru 2011, dwar l-ordni Ewropea ta’ protezzjoni (43).
71. Diversi indikazzjonijiet li jinsabu fil-Programm ta’ Stokkolma, adottat mill-Kunsill Ewropew fl-2010 (44), imorru wkoll kontra l-kunċett formali adottat mill-Kummissjoni. Fil-fatt, nirrileva li, fil-punt 3.1.1 intitolat “Liġi kriminali”, il-Kunsill Ewropew jindika li r-“rikonoxximent reċiproku jista’ jkun estiż għat-tipi kollha ta’ sentenzi u deċiżjonijiet ta’ natura ġudizzjarja, li jistgħu, skont is-sistema legali, ikunu kriminali jew amministrattivi”. Fl-istess punt iddedikat lil-liġi kriminali, il-Kunsill Ewropew jistieden lill-Kummissjoni “tħejji studju komprensiv dwar l-ostakoli legali u amministrattivi eżistenti għall-infurzar transkonfinali ta’ pieni u deċiżjonijiet amministrattivi għal reati tat-traffiku fit-toroq u biex tippreżenta, fejn meħtieġ, aktar inizjattivi leġislattivi u non-leġislattivi biex titjieb is-sigurtà fit-toroq fl-Unjoni”. Dawn l-indikazzjonijiet juru, fil-fehma tiegħi, minn naħa waħda, li l-għan biex titjieb is-sigurtà fit-toroq fl-Unjoni huwa parti integrali mill-kostruzzjoni ta’ spazju ta’ libertà, ta’ sigurtà u ta’ ġustizzja u, min-naħa l-oħra, li l-mekkaniżmi ta’ kooperazzjoni u tar-rikonoxximent reċiproku fil-qasam kriminali jistgħu, f’approċċ funzjonali, japplikaw għall-ksur tar-regoli tat-traffiku li huma l-għan ta’ sanzjonijiet fil-kuntest ta’ dritt amministrattiv repressiv tal-liġi tal-Istati Membri.
72. Barra minn hekk, il-Kummissjoni stess, fil-Komunikazzjoni tagħha lill-Parlament Ewropew u lill-Kunsill tal-10 ta’ Ġunju 2009, intitolata “Żona ta’ libertà, sigurtà u ġustizzja għas-servizz taċ-ċittadini” (45), tindika, fl-iżviluppi li hija ddedikat għar-rikonoxximent reċiproku fil-qasam kriminali, li dan tal-aħħar “għandu jestendi għal tipi oħra ta’ deċiżjonijiet, li, skont l-Istati Membri, jistgħu jkunu kemm ta’ natura kriminali kif ukoll ta’ natura amministrattiva”. F’dan ir-rigward, hija tirrileva, b’mod partikolari, li “ċerti multi, li n-natura kriminali jew amministrattiva tagħhom tvarja skont l-Istati Membri, għandhom ikunu jistgħu jiġu eżegwiti fost l-Istati, bl-għan, b’mod partikolari, li tissaħħaħ is-sigurtà fit-toroq u, b’mod aktar ġenerali, li jiġi żgurat ir-rispett tal-politiki tal-Unjoni” (46).
73. Minn dawn l-elementi kollha niddeduċi li t-trażżin tal-ksur tar-regoli tat-traffiku jista’ jkun is-suġġett tal-mekkaniżmi ta’ kooperazzjoni tal-pulizija u ġudizzjarja fil-qasam kriminali fuq il-bażi tad-dispożizzjonijiet tat-Trattat FUE dwar l-ispazju ta’ libertà, ta’ sigurtà u ta’ ġustizzja, kemm jekk dawn il-ksur huma relatati mad-dritt amministrattiv repressiv jew jew mad-dritt kriminali tal-Istati Membri.
74. Fl-aħħar nett, għandu jiġi ppreċiżat li ż-żamma ta’ approċċ funzjonali ta’ dak li jaqa’ taħt il-qasam kriminali fil-kuntest tal-kooperazzjoni tal-pulizija u tal-kooperazzjoni ġudizzjarja ma jwassalx għall-għajbien ta’ kwalunkwe approċċ formali. Kif rajna, ir-rikors b’approċċ funzjonali huwa neċessarju biex jiġu żgurati l-effettività u l-applikazzjoni uniformi ta’ mekkaniżmi ta’ kooperazzjoni tal-pulizija jew ġudizzjarja dwar ksur u sanzjonijiet li l-klassifikazzjoni tagħhom ma kinitx is-suġġett ta’ miżuri ta’ armonizzazzjoni fil-livell tal-Unjoni u li għaldaqstant jaqgħu, skont is-sistemi u t-tradizzjonijiet legali tal-Istati Membri, taħt id-dritt amministrattiv tagħhom jew taħt id-dritt kriminali tagħhom.
75. Min-naħa l-oħra, l-approċċ formali jibqa’ rilevanti meta, fuq il-bażi tal-Artikolu 83(1) u (2) TFUE, l-Unjoni tiddeċiedi li tistabbilixxi regoli minimi dwar id-definizzjoni tar-reati kriminali u tas-sanzjonijiet fl-oqsma msemmija f’dawn il-paragrafi. F’din is-sitwazzjoni, l-armonizzazzjoni tal-klassifikazzjoni formali tal-ksur bħala reati kriminali hija espressament meħtieġa. Il-kunċett ta’ reat kriminali għaldaqstant għandu jittieħed f’sens formali, mingħajr perikolu ta’ eteroġenità bejn l-Istati Membri peress li dawn tal-aħħar jinsabu obbligati li jagħtu l-istess klassifikazzjoni lil ksur partikolari.
II – Konklużjoni
76. Fid-dawl ta’ dak kollu li ntqal hawn fuq, nipproponi lill-Qorti tal-Ġustizzja li:
– tiċħad ir-rikors, u
– tikkundanna lill-Kummissjoni Ewropea għall-ispejjeż, lir-Renju tal-Belġju, l-Irlanda, l-Ungerija, ir-Repubblika tal-Polonja, ir-Repubblika Slovakka, ir-Renju tal-Isvezja kif ukoll ir-Renju Unit tal-Gran Brittanja u l-Irlanda ta’ Fuq għandhom ibatu l-ispejjeż tagħhom stess.