WYROK TRYBUNAŁU (trzecia izba)
z dnia 15 listopada 2012 r.(*)
Odwołanie – Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa – Szczególne środki ograniczające skierowane przeciwko niektórym osobom i podmiotom w związku z sytuacją w Wybrzeżu Kości Słoniowej – Zamrożenie funduszy – Artykuł 296 TFUE – Obowiązek uzasadnienia – Prawo do obrony – Prawo do skutecznego środka zaskarżenia – Prawo do poszanowania własności
W sprawie C‑417/11 P
mającej za przedmiot odwołanie w trybie art. 56 statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, wniesione w dniu 5 sierpnia 2011 r.,
Rada Unii Europejskiej, reprezentowana przez M. Bishopa i B. Driessena oraz przez E. Dumitriu‑Segnanę, działających w charakterze pełnomocników,
strona skarżąca,
popierana przez:
Republikę Francuską, reprezentowaną przez G. de Berguesa i É. Ranaivosona, działających w charakterze pełnomocników,
interwenient w postępowaniu odwoławczym,
w której pozostałymi uczestnikami postępowania są:
Nadiany Bamba, zamieszkała w Abidjan (Wybrzeże Kości Słoniowej), reprezentowana początkowo przez adwokata P. Haïka, a następnie przez adwokata P. Maisonneuve’a,
strona skarżąca w pierwszej instancji,
Komisja Europejska, reprezentowana przez E. Cuję i M. Konstantinidisa, działających w charakterze pełnomocników, z adresem do doręczeń w Luksemburgu,
interwenient w pierwszej instancji,
TRYBUNAŁ (trzecia izba),
w składzie: R. Silva de Lapuerta, pełniąca obowiązki prezesa trzeciej izby, K. Lenaerts (sprawozdawca), E. Juhász, G. Arestis i J. Malenovský, sędziowie,
rzecznik generalny: P. Mengozzi,
sekretarz: V. Tourrès, administrator,
uwzględniając procedurę pisemną i po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 20 września 2012 r.,
podjąwszy, po wysłuchaniu rzecznika generalnego, decyzję o rozstrzygnięciu sprawy bez opinii,
wydaje następujący
Wyrok
1 W odwołaniu Rada Unii Europejskiej wnosi o uchylenie wyroku Sądu Unii Europejskiej z dnia 8 czerwca 2011 r. w sprawie T‑86/11 Bamba przeciwko Radzie, Zb.Orz. s. II‑2749 (zwanego dalej „zaskarżonym wyrokiem”), na mocy którego stwierdzono nieważność decyzji Rady 2011/18/WPZiB z dnia 14 stycznia 2011 r. w sprawie zmiany decyzji Rady 2010/656/WPZiB przedłużającej obowiązywanie środków ograniczających wobec Republiki Wybrzeża Kości Słoniowej (Dz.U. L 11, s. 36) oraz rozporządzenia Rady (UE) nr 25/2011 z dnia 14 stycznia 2011 r. w sprawie zmiany rozporządzenia (WE) nr 560/2005 nakładającego określone szczególne środki ograniczające skierowane przeciwko niektórym osobom i podmiotom w związku z sytuacją w Republice Wybrzeża Kości Słoniowej (Dz.U. L 11, s. 1) (zwanych dalej, odpowiednio, „sporną decyzją” i „spornym rozporządzeniem”) w zakresie, w jakim oba te akty dotyczą N. Bamby.
Ramy prawne i okoliczności powstania sporu
2 Nadiany Bamba jest obywatelką Republiki Wybrzeża Kości Słoniowej.
3 W dniu 15 listopada 2004 r. Rada Bezpieczeństwa Narodów Zjednoczonych przyjęła rezolucję 1572 (2004), w której stwierdziła między innymi, że sytuacja w Wybrzeżu Kości Słoniowej nadal stwarza zagrożenie dla pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego w regionie, i zadecydowała o zastosowaniu określonych środków ograniczających w odniesieniu do tego państwa.
4 Artykuł 14 rezolucji 1572 (2004) ustanawia komitet (zwany dalej „komitetem ds. sankcji”) odpowiedzialny między innymi za wskazanie osób i podmiotów objętych środkami ograniczającymi w zakresie przemieszczania się oraz zamrożenia funduszy, aktywów finansowych i zasobów gospodarczych, które to środki zostały nałożone w pkt 9–11 rezolucji, a także za aktualizację listy wspomnianych osób i podmiotów. Nadiany Bamba nigdy nie została wskazana przez komitet ds. sankcji jako osoba, wobec której powinny znaleźć zastosowanie powyższe środki.
5 W dniu 13 grudnia 2004 r., uznając, że w celu wdrożenia rezolucji 1572 (2004) niezbędne jest podjęcie działania przez Wspólnotę Europejską, Rada przyjęła wspólne stanowisko 2004/852/WPZiB w sprawie środków restrykcyjnych skierowanych przeciwko Republice Wybrzeża Kości Słoniowej (Dz.U. L 368, s. 50).
6 Uznając, że w celu wykonania na poziomie wspólnotowym środków opisanych we wspólnym stanowisku 2004/852 konieczne jest wydanie rozporządzenia, Rada przyjęła w dniu 12 kwietnia 2005 r. rozporządzenie (WE) nr 560/2005 nakładające określone szczególne środki ograniczające skierowane przeciwko niektórym osobom i podmiotom w związku z sytuacją w Republice Wybrzeża Kości Słoniowej (Dz.U. L 95, s. 1).
7 Ważność wspólnego stanowiska 2004/852 była kilkakrotnie przedłużana i kilkakrotnie wprowadzano do niego zmiany, a następnie zostało ono uchylone i zastąpione decyzją Rady 2010/656/WPZiB z dnia 29 października 2010 r. przedłużającą obowiązywanie środków ograniczających wobec Republiki Wybrzeża Kości Słoniowej (Dz.U. L 285, s. 28).
8 W dniach 31 października i 28 listopada 2010 r. odbyły się wybory mające na celu wyłonienie prezydenta Republiki Wybrzeża Kości Słoniowej.
9 W dniu 3 grudnia 2010 r. specjalny przedstawiciel sekretarza generalnego Narodów Zjednoczonych ds. Wybrzeża Kości Słoniowej potwierdził prawidłowość ostatecznego rezultatu drugiej tury wyborów prezydenckich obwieszczonego przez przewodniczącego niezależnej komisji wyborczej w dniu 2 grudnia 2010 r., zgodnie z którym zwycięzcą wyborów prezydenckich został Alassane Ouattara.
10 W dniu 13 grudnia 2010 r. Rada podkreśliła znaczenie wyborów prezydenckich z dni 31 października i 28 listopada 2010 r. dla przywrócenia pokoju i stabilizacji w Wybrzeżu Kości Słoniowej oraz stwierdziła, że wola wyrażona w sposób suwerenny przez społeczeństwo Wybrzeża Kości Słoniowej musi absolutnie zostać uszanowana. Rada przyjęła również do wiadomości wnioski specjalnego przedstawiciela sekretarza generalnego Narodów Zjednoczonych ds. Wybrzeża Kości Słoniowej przyjęte w ramach jego mandatu dotyczącego potwierdzenia wyników wyborów i złożyła A. Ouattarze gratulacje w związku z wyborem jego osoby na prezydenta Republiki Wybrzeża Kości Słoniowej.
11 W dniu 17 grudnia 2010 r. Rada Europejska wystosowała do wszystkich przywódców w Wybrzeżu Kości Słoniowej – zarówno cywilnych, jak i wojskowych – apel o poddanie się władzy demokratycznie wybranego prezydenta A. Ouattary, o ile dotychczas tego nie uczynili. Rada potwierdziła determinację Unii Europejskiej w ustanowieniu sankcji wobec tych, którzy nadal będą stwarzać przeszkody dla uszanowania woli wyrażonej w sposób suwerenny przez społeczeństwo Wybrzeża Kości Słoniowej.
12 W celu ustanowienia środków ograniczających w zakresie przemieszczania się wobec określonych osób, które co prawda nie zostały wskazane przez Radę Bezpieczeństwa Narodów Zjednoczonych ani przez komitet ds. sankcji, jednak utrudniają proces pokoju i pojednania narodowego w Wybrzeżu Kości Słoniowej, a w szczególności wobec tych osób, które zagrażają prawidłowemu zakończeniu procesu wyborczego, Rada przyjęła decyzję 2010/801/WPZiB z dnia 22 grudnia 2010 r. zmieniającą decyzję Rady 2010/656 (Dz.U. L 341, s. 45). Wykaz wspomnianych osób znajduje się w załączniku II do decyzji 2010/656.
13 W dniu 14 stycznia 2011 r. Rada przyjęła sporną decyzję.
14 Motywy 2–7 wspomnianej decyzji stanowią:
„(2) W dniu 13 grudnia 2010 r. Rada podkreśliła, że od wyborów prezydenckich zaplanowanych na dzień 31 października i 28 listopada 2010 r. w dużym stopniu zależy przywrócenie pokoju i stabilności w Republice Wybrzeża Kości Słoniowej, oraz stwierdziła stanowczo, że wola suwerennie wyrażona przez naród tego państwa musi absolutnie zostać uszanowana.
(3) W dniu 17 grudnia 2010 r. Rada Europejska wezwała wszystkich przywódców w Republice Wybrzeża Kości Słoniowej – zarówno cywilnych, jak i wojskowych – do poddania się władzy demokratycznie wybranego prezydenta Alassana Ouattary, o ile dotychczas tego nie uczynili.
(4) W dniu 22 grudnia 2010 r. Rada przyjęła decyzję [2010/801], by nałożyć ograniczenia podróży na te osoby, które spowalniają proces pokoju i pojednania narodowego, a w szczególności na te osoby, które zagrażają prawidłowym wynikom [poszanowaniu wyników] procesu wyborczego.
(5) W dniu 11 stycznia 2011 r. Rada przyjęła decyzję 2011/17/WPZiB w sprawie zmiany decyzji [2010/656], by dopisać kolejne osoby do wykazu osób podlegających ograniczeniom podróży.
(6) Z uwagi na poważny charakter sytuacji w Republice Wybrzeża Kości Słoniowej wobec tych osób należy zastosować dodatkowe środki ograniczające.
(7) Ponadto wykaz osób podlegających środkom ograniczającym zamieszczony w załączniku II do decyzji [2010/656] powinien zostać zmieniony i należy uaktualnić informacje dotyczące niektórych osób znajdujących się na liście”.
15 Zgodnie z art. 1 spornej decyzji:
„W decyzji Rady [2010/656] wprowadza się następujące zmiany:
1) art. 5 otrzymuje brzmienie:
»Artykuł 5
1. Zamrożone zostają wszystkie środki finansowe i zasoby gospodarcze będące w posiadaniu lub pod kontrolą, bezpośrednio lub pośrednio:
[…]
b) osób lub podmiotów, o których mowa w załączniku II, które nie figurują w wykazie zamieszczonym w załączniku I, a które spowalniają proces pokoju i pojednania narodowego i które w szczególności zagrażają właściwym wynikom [poszanowaniu wyników] procesu wyborczego, lub będące w dyspozycji podmiotów będących w posiadaniu lub pod kontrolą, bezpośrednio lub pośrednio, tych osób lub wszelkich osób działających w ich imieniu lub pod ich kierunkiem,
2. Żadne środki finansowe, aktywa finansowe ani zasoby gospodarcze nie są udostępniane, bezpośrednio lub pośrednio, osobom lub podmiotom, o których mowa w ust. 1, lub na rzecz tych osób lub podmiotów.
[…]«.
[…]
2) art. 10 otrzymuje brzmienie:
»Artykuł 10
[…]
3. Środki, o których mowa w […] art. 5 ust. 1 lit. b), poddawane są regularnej weryfikacji, co najmniej raz na 12 miesięcy. Środki te przestają mieć zastosowanie do odnośnych osób i podmiotów, jeżeli Rada stwierdzi w trybie określonym w art. 6 ust. 2, że warunki ich stosowania już nie zachodzą«”.
16 Artykuł 2 spornej decyzji stanowi:
„Załącznik II do decyzji Rady [2010/656] zastępuje się załącznikiem do niniejszej decyzji”.
17 W dniu 14 stycznia 2011 r. Rada przyjęła także sporne rozporządzenie.
18 Motywy 1 i 4 tego rozporządzenia stanowią:
«(1) W zmienionej decyzji [2010/656] [zmienionej sporną decyzją] przewidziano przyjęcie środków ograniczających wobec niektórych osób, które nie zostały wskazane przez Radę Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych lub komitet ds. sankcji, ale które utrudniają proces pokojowy i proces pojednania narodowego w Republice Wybrzeża Kości Słoniowej, w szczególności osób narażających na szwank prawidłowy przebieg wyborów, a także wobec osób prawnych, podmiotów lub organów posiadanych lub kontrolowanych przez wyżej wymienione osoby oraz wobec osób, podmiotów lub organów działających w ich imieniu lub pod ich kierownictwem.
[…]
(4) Ze względu na konkretne zagrożenie dla międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa związane z sytuacją w Republice Wybrzeża Kości Słoniowej, a także w celu zapewnienia spójności z procesem zmiany i weryfikacji załączników I i II do decyzji [2010/656], Rada powinna korzystać z prawa zmiany wykazów zamieszczonych w załącznikach I i IA do rozporządzenia [nr 560/2005].
19 Zgodnie z art. 1 spornego rozporządzenia:
„W rozporządzeniu [nr 560/2005] wprowadza się następujące zmiany:
1) art. 2 otrzymuje brzmienie:
»Artykuł 2
1. Zamraża się wszelkie fundusze i zasoby gospodarcze należące do osób fizycznych lub prawnych, podmiotów lub organów wymienionych w załączniku I lub załączniku IA, pozostające w ich posiadaniu lub pod ich kontrolą.
2. Żadnych funduszy ani zasobów gospodarczych nie udostępnia się, bezpośrednio lub pośrednio, osobom fizycznym lub prawnym, podmiotom lub organom wymienionym w załączniku I lub załączniku IA, ani na ich rzecz.
[…]
5. Załącznik IA obejmuje osoby fizyczne lub prawne, podmioty i organy, o których mowa w art. 5 ust. 1 lit. b) zmienionej decyzji [2010/656].
[…]«.
[…]
7) dodaje się artykuł w brzmieniu:
»Artykuł 11a
[…]
2. W przypadku podjęcia przez Radę decyzji o objęciu osoby fizycznej lub prawnej, podmiotu lub organu środkami, o których mowa w art. 2 ust. 1, wprowadza ona stosowne zmiany w załączniku IA.
3. O swojej decyzji, w tym o uzasadnieniu umieszczenia w wykazie, Rada powiadamia daną osobę fizyczną lub prawną, podmiot lub organ, o których mowa w ust. 1 i 2, bezpośrednio – gdy adres jest znany – lub w drodze opublikowania ogłoszenia, umożliwiając takiej osobie fizycznej lub prawnej, podmiotowi lub organowi przedstawienie uwag.
4. W przypadku przedstawienia uwag lub istotnych nowych dowodów Rada weryfikuje swoją decyzję i informuje o tym daną osobę fizyczną lub prawną, podmiot lub organ.
[…]
6. Wykaz w załączniku IA weryfikowany jest regularnie, co najmniej raz na 12 miesięcy«.
[…]
10) tekst załącznika I zostaje dołączony do rozporządzenia [nr 560/2005] jako załącznik IA”.
20 Zaskarżonymi aktami Rada po raz pierwszy umieściła nazwisko N. Bamby pośród osób objętych środkami ograniczającymi w postaci zamrożenia funduszy. W pkt 6 tabeli A załącznika II do decyzji 2010/656, zmienionej sporną decyzją, i w pkt 6 tabeli A załącznika IA do rozporządzenia nr 560/2005, zmienionego spornym rozporządzeniem, wpis ten został opatrzony wzmianką dotyczącą następujących powodów: „Dyrektorka grupy Cyclone wydającej dziennik Le temps: utrudnianie procesu pokojowego i pojednania poprzez publiczne podżeganie do nienawiści i przemocy oraz poprzez udział w kampaniach dezinformacyjnych dotyczących wyborów prezydenckich z 2010 r.”.
21 W dniu 18 stycznia 2011 r. Rada opublikowała zawiadomienie skierowane do osób i podmiotów, wobec których mają zastosowanie środki ograniczające przewidziane w decyzji 2010/656 i w rozporządzeniu nr 560/2005 (Dz.U. 2011, C 14, s. 8; zwane dalej „zawiadomieniem z dnia 18 stycznia 2011 r.”). W zawiadomieniu tym Rada przypomniała o tym, iż postanowiła, że osoby i podmioty określone w załączniku II do decyzji 2010/656, zmienionej sporną decyzją, oraz w załączniku IA do rozporządzenia nr 560/2005, zmienionego spornym rozporządzeniem, powinny zostać włączone do wykazów osób i podmiotów, wobec których stosuje się środki ograniczające przewidziane w tych aktach. W zawiadomieniu zwraca się ponadto uwagę wspomnianych osób i podmiotów na możliwość złożenia wniosku do właściwych organów danego państwa członkowskiego o pozwolenie na skorzystanie z zamrożonych środków w celu zaspokojenia podstawowych potrzeb lub dokonania konkretnych płatności. Poza tym Rada wyjaśnia, że powyższe osoby i podmioty mogą zwrócić się do niej z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie decyzji, na podstawie której zostali wpisani do wspomnianych wykazów, do którego to wniosku należy załączyć dokumenty potwierdzające. Wreszcie Rada wspomina o możliwości wniesienia skargi na jej decyzję do Sądu Unii Europejskiej w trybie art. 275 akapit drugi [TFUE] i art. 263 akapity czwarty i szósty [TFUE]”.
Przebieg postępowania w pierwszej instancji i zaskarżony wyrok
22 Pismem złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 14 lutego 2011 r. N. Bamba wniosła skargę o stwierdzenie nieważności spornych aktów w zakresie dotyczącym jej osoby.
23 Komisja Europejska została dopuszczona do postępowania w charakterze interwenienta popierającego żądania Rady.
24 Na poparcie skargi N. Bamba podniosła dwa zarzuty.
25 Pierwszy z nich, dotyczący naruszenia prawa do obrony i prawa do skutecznego środka zaskarżenia, składał się z trzech części. Druga z tych części dotyczyła faktu, że sporne akty nie przewidują udostępnienia szczegółowego uzasadnienia dla umieszczenia N. Bamby w omawianych wykazach.
26 Ta druga część zarzutu została rozpatrzona przez Sąd w pkt 38–57 zaskarżonego wyroku. Sąd, stwierdziwszy w pkt 41 i 42 tego wyroku, że zarówno decyzja 2010/656, jak i rozporządzenie nr 560/2005 stanowią, iż osoby i podmioty, wobec których znajdują zastosowanie środki ograniczające, powinny zostać poinformowane o motywach uzasadniających umieszczenie ich nazwisk lub nazw w wykazach stanowiących załącznik II do wspomnianej decyzji oraz załącznik IA do wspomnianego rozporządzenia, zbadał, czy w niniejszym przypadku N. Bamba mogła zapoznać się z takimi motywami w sposób umożliwiający jej skorzystanie z przysługujących jej prawa do obrony i prawa do skutecznego środka zaskarżenia.
27 Sąd przypomniał w pkt 47 i 48 zaskarżonego wyroku istotne tezy z orzecznictwa dotyczącego obowiązku uzasadnienia aktu Rady nakładającego środki ograniczające takie jak będące przedmiotem niniejszej sprawy. Następnie orzekł, w pkt 49–51 tego wyroku, że zarówno względy przedstawione w motywach 6 i 7 spornej decyzji oraz w motywie 4 spornego rozporządzenia, odnoszące się do poważnego charakteru sytuacji w Wybrzeżu Kości Słoniowej i do stwarzanego przez nią konkretnego zagrożenia dla międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa, jak i te wyrażone w pkt 6 tabeli A załącznika II do decyzji 2010/656 oraz w pkt 6 tabeli A załącznika IA do rozporządzenia nr 560/2005, dotyczące N. Bamby i zacytowane w pkt 20 niniejszego wyroku, stanowią „nieprecyzyjne i ogólnikowe argumenty”, a nie „szczególne i konkretne powody, na podstawie których [Rada] uznała w ramach swoich uprawnień dyskrecjonalnych, że [N. Bamba] powinna być objęta rozpatrywanymi środkami ograniczającymi”.
28 W szczególności Sąd stwierdził w pkt 52 zaskarżonego wyroku, co następuje:
„[…] informacja, że [N. Bamba] jest dyrektorką grupy Cyclone wydającej dziennik Le temps, nie stanowi okoliczności, która mogłaby w sposób wystarczający i specyficzny uzasadnić przyjęcie zaskarżonych aktów w jej przypadku. Informacja te nie pozwala bowiem pojąć, w jaki sposób [N. Bamba] utrudniała proces pokojowy i pojednania poprzez publiczne podżeganie do nienawiści i przemocy oraz poprzez udział w kampaniach dezinformacyjnych dotyczących wyborów prezydenckich z 2010 r. Nie została więc wskazana żadna konkretna okoliczność, którą można by zarzucić [N. Bambie] i która mogłaby uzasadnić przyjęcie rozpatrywanych środków”.
29 Sąd dodał w pkt 53 zaskarżonego wyroku, że nie istniały okoliczności, które pozwalały uznać, iż w rozpatrywanym przypadku szczegółowe przedstawienie zarzutów postawionych [N. Bambie] stało w sprzeczności z nadrzędnymi względami leżącymi w ogólnym interesie z zakresu bezpieczeństwa Unii i jej państw członkowskich lub prowadzenia ich stosunków międzynarodowych albo naruszało uzasadnione interesy N. Bamby, mogąc znacznie naruszyć jej dobre imię. Zresztą Rada nie przytoczyła żadnej takiej okoliczności.
30 W pkt 54 zaskarżonego wyroku Sąd wskazał, że N. Bamba nie została poinformowana o żadnym dodatkowym uzasadnieniu ani po przyjęciu spornych aktów, ani w toku postępowania przed Sądem. Rada ograniczyła się jedynie do przypomnienia w toku pisemnego etapu postępowania, że nazwisko N. Bamby zostało umieszczone w wykazie osób, wobec których stosuje się środki ograniczające, z powodu jej „odpowiedzialności za kampanię dezinformacyjną i podżeganie do nienawiści i przemocy między społecznościami w Wybrzeżu Kości Słoniowej”, dodając, że była ona „jednym z najważniejszych współpracowników” Laurenta Gbagby i jego „drugą małżonką”. Niemniej jednak podczas rozprawy Rada poinformowała Sąd, iż ten ostatni fakt nie stanowił okoliczności uzasadniającej umieszczenie nazwiska N. Bamby we wspomnianych wykazach.
31 Sąd podkreślił również w pkt 55 zaskarżonego wyroku, iż okoliczność, że po publikacji spornych aktów i zawiadomienia z dnia 18 stycznia 2011 r. N. Bamba nie zażądała od Rady poinformowania jej o szczegółowych i konkretnych powodach umieszczenia jej nazwiska w rzeczonym wykazie, nie ma w niniejszym przypadku znaczenia, ponieważ obowiązek uzasadnienia spoczywa na Radzie i to właśnie Rada musiała się z niego wywiązać bądź w chwili podejmowania decyzji o tym umieszczeniu, bądź przynajmniej tak szybko, jak to było możliwe, po podjęciu tej decyzji.
32 Sąd stwierdził w pkt 56 zaskarżonego wyroku, że uzasadnienie spornych aktów nie umożliwiło N. Bambie zakwestionowania ich ważności przed Sądem i nie pozwoliło Sądowi dokonać kontroli ich zgodności z prawem.
33 Uznawszy, że nie ma potrzeby rozpatrzenia pozostałych części zarzutu pierwszego ani też zarzutu drugiego, Sąd stwierdził nieważność wspomnianych aktów w zakresie, w jakim dotyczyły one N. Bamby.
Żądania stron w postępowaniu odwoławczym
34 Rada wnosi do Trybunału o:
– uchylenie zaskarżonego wyroku;
– wydanie ostatecznego rozstrzygnięcia w odniesieniu do kwestii stanowiących przedmiot niniejszego odwołania i oddalenie skargi jako bezzasadnej;
– obciążenie N. Bamby kosztami poniesionymi przez nią w związku z postępowaniem w pierwszej instancji i w ramach postępowania odwoławczego.
35 Nadiany Bamba wnosi do Trybunału o:
– stwierdzenie niedopuszczalności odwołania;
– oddalenie odwołania; oraz
– obciążenie Rady kosztami postępowania na podstawie art. 69 i nast. regulaminu postępowania przed Trybunałem.
36 Republika Francuska, dopuszczona w charakterze interwenienta popierającego żądania Rady na mocy postanowienia prezesa Trybunału z dnia 9 stycznia 2012 r., wnosi do Trybunału o uwzględnienie odwołania Rady.
W przedmiocie odwołania
37 Odwołanie opiera się na dwóch zarzutach. Tytułem zarzutu głównego Rada podnosi, że Sąd dopuścił się naruszenia prawa, orzekając, iż zawarte w spornych aktach uzasadnienie nie odpowiada wymogom określonym w art. 296 TFUE. Tytułem zarzutu ewentualnego Rada podnosi, iż Sąd dopuścił się naruszenia prawa, pominąwszy przy dokonywaniu oceny wywiązania się z obowiązku uzasadnienia kontekst – dobrze znany N. Bambie – w jakim nastąpiło przyjęcie spornych aktów.
W przedmiocie dopuszczalności
38 Nadiany Bamba utrzymuje, że oba zarzuty odwołania są niedopuszczalne, ponieważ opierają się na nowych argumentach dotyczących okoliczności faktycznych. Podnosi ona, że Rada, posługując się tymi dwoma zarzutami dotyczącymi naruszenia prawa jako pretekstem, w rzeczywistości „wykorzystuje” niniejsze odwołanie do tego, by przedstawić Trybunałowi okoliczności faktyczne oparte na artykułach prasowych, które nie zostały wcześniej przedłożone ani jej samej, ani Sądowi i w rezultacie nigdy nie były przedmiotem sporu w postępowaniu przed tym ostatnim.
39 W tym względzie należy przypomnieć, że na podstawie art. 58 statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej odwołanie jest ograniczone do kwestii prawnych.
40 Kompetencja przysługująca Trybunałowi w ramach odwołania jest ograniczona do oceny rozwiązania prawnego, które zostało zastosowane w świetle zarzutów podnoszonych w pierwszej instancji. W związku z tym w ramach postępowania odwoławczego Trybunał jest właściwy jedynie do zbadania, czy argumenty podniesione w odwołaniu określają naruszenie prawa, jakim dotknięty miałby być zaskarżony wyrok (zob. podobnie wyroki: z dnia 4 lipca 2000 r. w sprawie C‑352/98 P Bergaderm i Goupil przeciwko Komisji, Rec. s. I‑5291, pkt 35; z dnia 30 września 2003 r. w sprawie C‑76/01 P Eurocoton i in. przeciwko Radzie, Rec. s. I‑10091, pkt 47; a także z dnia 21 lutego 2008 r. w sprawie C‑348/06 Komisja przeciwko Girardot, Zb.Orz. s. I‑833, pkt 49).
41 Kwestia zakresu obowiązku uzasadnienia w przypadku aktu przyjmowanego przez instytucję Unii stanowi kwestię prawną, która podlega kontroli Trybunału w ramach odwołania (zob. podobnie wyroki: z dnia 20 listopada 1997 r. w sprawie C‑188/96 P Komisja przeciwko V, Rec. s. I‑6561, pkt 24; a także z dnia 28 czerwca 2005 r. w sprawach połączonych C‑189/02 P, C‑202/02 P, od C‑205/02 P do C‑208/02 P i C‑213/02 P Dansk Rørindustri i in. przeciwko Komisji, Zb.Orz. s. I‑5425, pkt 453).
42 W niniejszej sprawie z odwołania jednoznacznie wynika, że za pośrednictwem swych dwóch zarzutów Rada podnosi zasadniczo naruszenie prawa, którego Sąd dopuścił się w zakresie art. 296 TFUE, uznając za niewystarczające zawarte w spornych aktach uzasadnienie dotyczące umieszczenia nazwiska N. Bamby w wykazach zamieszczonych w załączniku II do decyzji 2010/656 i w załączniku IA rozporządzenia nr 560/2005.
43 Wynika stąd, że zarzuty odwołania są dopuszczalne.
Co do istoty
Argumentacja stron
44 W ramach zarzutu pierwszego, który został podniesiony tytułem głównym, Rada, popierana przez Republikę Francuską, podnosi, że wbrew temu, co zostało orzeczone przez Sąd w pkt 54 zaskarżonego wyroku, zawarte w spornych aktach uzasadnienie jest wystarczające.
45 Z jednej strony Rada twierdzi, że motywy 2, 4, 6 i 7 spornej decyzji, a także motyw 4 spornego rozporządzenia zawierają wyczerpujący opis szczególnie poważnej sytuacji w Wybrzeżu Kości Słoniowej, która uzasadnia środki nałożone na osoby wymienione w wykazach załączonych do tych aktów.
46 Z drugiej strony Rada utrzymuje, że wbrew temu, co zostało stwierdzone w pkt 51 zaskarżonego wyroku, objaśnienia zamieszczone, jeżeli chodzi o N. Bambę, w załącznikach do spornych aktów nie stanowią nieprecyzyjnych i ogólnikowych argumentów, a dostarczają szczególnych i konkretnych powodów do umieszczenia jej w wykazie osób objętych środkami ograniczającymi. Rada podkreśla, że omawiane środki zastosowano wobec N. Bamby właśnie ze względu na pełnioną przez nią funkcję dyrektora grupy Cyclone wydającej dziennik Le temps, uwikłany w publiczne podżeganie do nienawiści i przemocy oraz w kampanię dezinformacyjną dotyczącą wyborów prezydenckich pod koniec 2010 r. Rada dodaje, że rola odgrywana przez dziennik Le temps w wydarzeniach mających miejsce po wyborach w Wybrzeżu Kości Słoniowej jest powszechnie znana zarówno w tym kraju, jak i za granicą.
47 Nadiany Bamba, podkreślając, że Rada nigdy nie poinformowała jej o żadnych innych okolicznościach uzasadniających przyjęcie spornych aktów poza tymi zawartymi w samych wspornych aktach i w artykule prasowym przedstawionym na poparcie odpowiedzi na skargę w postępowaniu przed Sądem, utrzymuje, że przywołanie pełnionej przez nią funkcji dyrektora grupy prasowej Cyclone i sytuacji politycznej panującej w Wybrzeżu Kości Słoniowej w momencie przyjęcia tych aktów wynika z ogólnikowych, nieprecyzyjnych i kategorycznych stwierdzeń, które nie stanowią wystarczającego uzasadnienia, by mogła ona zrozumieć powody umieszczenia jej nazwiska w wykazie osób objętych środkami ograniczającymi i zakwestionować ich zasadność, jak również by Sąd mógł dokonać kontroli ich zgodności z prawem. W związku z powyższym Sąd słusznie stwierdził niewystarczający charakter uzasadnienia.
48 Nadiany Bamba dodaje, że ocena wystarczającego charakteru względów uzasadniających umieszczenie kogoś w wykazie osób objętych środkami ograniczającymi może zostać dokonana wyłącznie na podstawie okoliczności branych pod uwagę przez daną instytucję w momencie ustanawiania tych środków. Przeciwne rozwiązanie, dopuszczające uzasadnienie ex post poprzez wskazanie przyczyn, które nie istniały w chwili przyjęcia spornego aktu, albo poprzez przywołanie wcześniejszych okoliczności, które zostały jednak ujawnione dopiero po przyjęciu tego aktu, musi zostać odrzucone w imię poszanowania podstawowych wymogów prawa do sprawiedliwego procesu.
Ocena Trybunału
49 Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem obowiązek uzasadnienia niekorzystnego aktu, ściśle związany z zasadą poszanowania prawa do obrony, ma za zadanie, po pierwsze, zapewnić zainteresowanemu wskazówki wystarczające do ustalenia, czy akt jest zasadny lub ewentualnie czy nie zawiera wady pozwalającej na zakwestionowanie jego ważności przed sądem Unii, a po drugie, zapewnić sądowi Unii możliwość kontroli zgodności z prawem tego aktu (zob. wyrok z dnia 2 października 2003 r. w sprawie C‑199/99 P Corus UK przeciwko Komisji, Rec. s. I‑11177, pkt 145; ww. wyrok w sprawie Dansk Rørindustri i in. przeciwko Komisji, pkt 462; a także wyrok z dnia 29 września 2011 r. w sprawie C‑521/09 P Elf Aquitaine przeciwko Komisji, Zb.Orz. s. I‑8947, pkt 148).
50 Uzasadnienie, jakiego wymaga art. 296 TFUE, powinno w sposób jasny i jednoznaczny przedstawiać tok rozumowania instytucji, która wydała akt, tak aby umożliwić zainteresowanym zaznajomienie się z względami uzasadniającymi nałożenie danych środków, a właściwemu sądowi dokonanie jego kontroli (zob. w szczególności wyrok z dnia 15 listopada 2012 r. w sprawach połączonych C‑539/10 P i C‑550/10 P Al‑Aqsa przeciwko Radzie i Niderlandy przeciwko Al‑Aqsa, pkt 138 i przytoczone tam orzecznictwo).
51 I tak, jak podkreślił Sąd w pkt 40 zaskarżonego wyroku, ponieważ zainteresowanemu nie przysługuje prawo do bycia wysłuchanym przed przyjęciem początkowej decyzji o zamrożeniu funduszy, poszanowanie obowiązku uzasadnienia ma tym większe znaczenie, że stanowi ono jedyną gwarancję umożliwiającą zainteresowanemu skuteczne skorzystanie z będących w jego dyspozycji środków zaskarżenia w celu zakwestionowania legalności wspomnianej decyzji, chociażby po jej wydaniu.
52 W rezultacie uzasadnienie aktu Rady o zastosowaniu środka ograniczającego w postaci zamrożenia funduszy musi, jak słusznie zauważył Sąd w pkt 47 zaskarżonego wyroku, wskazywać szczególne i konkretne powody, dla których Rada uznała w ramach przysługującego jej swobodnego uznania, że dana osoba powinna zostać objęta takim środkiem.
53 Jednakże uzasadnienie, jakiego wymaga art. 296 TFUE, powinno być także dostosowane do charakteru danego aktu i kontekstu, w jakim został on wydany. Wymóg uzasadnienia należy oceniać w odniesieniu do okoliczności konkretnej sprawy, w szczególności do treści spornego aktu, charakteru powołanych argumentów, a także interesu, jaki w uzyskaniu informacji mogą mieć adresaci aktu lub inne osoby, których dotyczy on bezpośrednio i indywidualnie. Nie ma wymogu, by uzasadnienie wyszczególniało wszystkie istotne okoliczności faktyczne i prawne, ponieważ ocena, czy uzasadnienie aktu jest wystarczające, winna opierać się nie tylko na jego brzmieniu, ale także uwzględniać okoliczności jego wydania, a także całość przepisów prawa regulujących daną dziedzinę (zob. w szczególności wyrok z dnia 2 kwietnia 1998 r. w sprawie C‑367/95 P Komisja przeciwko Sytraval i Brink’s France, Rec. s. I‑1719, pkt 63; ww. wyrok w sprawie Elf Aquitaine przeciwko Komisji, pkt 150; a także ww. wyrok w sprawach połączonych Al‑Aqsa przeciwko Radzie i Niderlandy przeciwko Al‑Aqsa, pkt 139, 140).
54 W szczególności akt niekorzystny jest wystarczająco uzasadniony, jeżeli został wydany w okolicznościach znanych zainteresowanemu, pozwalając mu na zrozumienie treści przyjętego względem niego środka (wyroki: z dnia 30 września 2003 r. w sprawie C‑301/96 Niemcy przeciwko Komisji, Rec. s. I‑9919, pkt 89; a także z dnia 22 czerwca 2004 r. w sprawie C‑42/01 Portugalia przeciwko Komisji, Zb.Orz. s. I‑6079, pkt 69, 70).
55 W niniejszej sprawie należy przypomnieć z jednej strony, że w motywach 2–6 spornej decyzji, jak również w motywach 1 i 4 spornego rozporządzenia Rada przedstawiła ogólny kontekst, który skłonił ją do rozszerzenia podmiotowego zakresu stosowania środków ograniczających ustanowionych wobec Republiki Wybrzeża Kości Słoniowej. Wynika stąd, że ów ogólny kontekst, który był bezsprzecznie znany N. Bambie z uwagi na jej pozycję zawodową i sytuację prywatną, dotyczył poważnego charakteru sytuacji panującej w tym kraju i konkretnych zagrożeń dla pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego wynikających z utrudnień w zakresie procesu pokojowego i pojednania narodowego, w szczególności tych stawiających pod znakiem zapytania uszanowanie woli wyrażonej w sposób suwerenny przez społeczeństwo Wybrzeża Kości Słoniowej w wyborach, które odbyły się w dniach 31 października i 28 listopada 2010 r., zakończonych wyłonieniem A. Ouattary jako prezydenta.
56 Z drugiej zaś strony, co się tyczy powodów, dla których Rada uznała, że N. Bamba powinna zostać objęta takimi środkami ograniczającymi, przytoczone w pkt 20 niniejszego wyroku uzasadnienie, zamieszczone w pkt 6 tabeli A załącznika II do decyzji 2010/656, zmienionej sporną decyzją, i w pkt 6 tabeli A załącznika IA do rozporządzenia nr 560/2005, zmienionego spornym rozporządzeniem, zawiera szczególne i konkretne argumenty dotyczące zawodowej pozycji N. Bamby, grupy wydawniczej, dziennika oraz rodzaju prowadzonych działań i kampanii prasowych, które z punktu widzenia Rady wskazują na zaangażowanie N. Bamby w utrudnianie procesu pokojowego i pojednania narodowego w Wybrzeżu Kości Słoniowej
57 Wbrew temu, co orzekł Sąd, lektura tego uzasadnienia pozwala zrozumieć, że szczególny i konkretny argument, który skłonił Radę do zastosowania środków ograniczających wobec N. Bamby, opiera się na zarzucanej tej ostatniej odpowiedzialności – z uwagi na pełnioną przez nią funkcję dyrektora grupy będącej wydawcą dziennika Le temps – za prowadzone na łamach tej gazety publiczne podżeganie do nienawiści i przemocy oraz kampanie dezinformacyjne dotyczące wyborów prezydenckich z 2010 r.
58 Jak podnosi Rada, z racjonalnego punktu widzenia N. Bamba nie mogła nie dostrzec, że odnosząc się w spornych aktach do pełnionej przez nią funkcji dyrektora grupy będącej wydawcą dziennika Le temps, instytucja ta pragnęła podkreślić siłę wpływu i odpowiedzialność, jakie wynikały przypuszczalnie z pełnienia takiej funkcji, jeżeli chodzi o linię redakcyjną wspomnianej gazety i treść kampanii prasowych prowadzonych na jej łamach w okresie powyborczego kryzysu w Wybrzeżu Kości Słoniowej.
59 Na podstawie tych informacji N. Bamba była zatem w stanie skutecznie dowodzić bezzasadności spornych aktów. W ich świetle mogła ona w razie konieczności kwestionować prawdziwość okoliczności faktycznych przywołanych w spornych aktach, w szczególności zaprzeczając, że pełni ona funkcję dyrektora grupy będącej wydawcą dziennika Le temps lub że na jego łamach prowadzone były tego rodzaju kampanie, czy też odpierając zarzuty dotyczące ponoszonej przez nią odpowiedzialności za te kampanie, a także kwestionując w całości lub w części znaczenie tych faktów lub uznanie ich za przeszkody dla procesu pokojowego i pojednania narodowego w Wybrzeżu Kości Słoniowej, mogące uzasadniać zastosowanie wobec niej środków ograniczających.
60 Podkreślenia wymaga ponadto, że kwestię uzasadnienia, która stanowi istotny wymóg formalny, należy odróżnić od kwestii dowiedzenia zarzucanego zachowania, która mieści się w sferze materialnej zgodności z prawem danego aktu i pociąga za sobą kontrolę prawdziwości okoliczności faktycznych przywołanych w tym akcie, a także ich kwalifikacji jako argumentów uzasadniających zastosowanie środków ograniczających wobec danej osoby (zob. podobnie wyroki: z dnia 15 grudnia 2005 r. w sprawie C‑66/02 Włochy przeciwko Komisji, Zb.Orz. s. I‑10901, pkt 26; z dnia 16 listopada 2011 r. w sprawie C‑548/09 P Bank Melli Iran przeciwko Radzie, Zb.Orz. s. I‑11381, pkt 88).
61 A zatem, co się tyczy niniejszej sprawy, kontrolę wywiązania się z obowiązku uzasadnienia, mającą na celu ustalenie, czy informacje zawarte przez Radę w spornych aktach wystarczyły do tego, by umożliwić zapoznanie się z argumentami, które skłoniły tę ostatnią do zastosowania środków ograniczających wobec N. Bamby, należy odróżnić od zbadania zasadności uzasadnienia, które w tym przypadku polegałoby na sprawdzeniu, czy wskazane przez Radę okoliczności zostały dowiedzione i czy mogą one uzasadniać zastosowanie wspomnianych środków.
62 Jeżeli chodzi o argument N. Bamby, zgodnie z którym uzasadnienie zastosowanych wobec niej środków ograniczających nie może zostać przedstawione a posteriori, wystarczy zauważyć, że dokumentacja przedłożona Trybunałowi przez Radę w załączeniu do jej odwołania nie ma na celu uzasadnienia ex post spornych aktów, ale wykazanie, że z uwagi na kontekst, w jaki wpisuje się przyjęcie tych aktów, przedstawione w nich uzasadnienie było wystarczające.
63 Z powyższych rozważań wynika, że Sąd naruszył prawo, orzekając w pkt 54 i 56 zaskarżonego wyroku, iż uzasadnienie spornych aktów nie było wystarczające, by umożliwić N. Bambie zakwestionowanie ich ważności i zapewnić Sądowi możliwość kontroli ich zgodności z prawem.
64 W konsekwencji zarzut podnoszony przez Radę tytułem głównym jest zasadny i – bez potrzeby rozpatrywania zarzutu wysuwanego przez nią posiłkowo – należy uchylić zaskarżony wyrok.
W przedmiocie skargi przed Sądem
65 Zgodnie z art. 61 akapit pierwszy zdanie drugie statutu Trybunału w przypadku uchylenia orzeczenia może on, jeśli stan postępowania na to pozwala, wydać orzeczenie ostateczne w sprawie.
66 W niniejszej sprawie Trybunał uważa, że stan postępowania pozwala na rozpoznanie wniesionej przez N. Bambę w pierwszej instancji skargi o stwierdzenie nieważności spornych aktów i że należy w rezultacie wydać orzeczenie ostateczne w ich przedmiocie.
67 W skardze tej N. Bamba podniosła dwa zarzuty. Pierwszy z nich dotyczył naruszenia prawa do obrony i prawa do skutecznego środka zaskarżenia. Zarzut ten można podzielić na trzy części, odnoszące się, odpowiednio, do braku procedury, która umożliwiłaby N. Bambie bycie wysłuchaną i skuteczne domaganie się usunięcia jej nazwiska z omawianych wykazów, do nieudostępnienia jej szczegółowego uzasadnienia umieszczenia jej nazwiska w tych wykazach oraz do braku pouczenia zainteresowanej osoby o przysługujących jej środkach zaskarżenia wobec umieszczenia jej nazwiska w rzeczonych wykazach i o terminach do ich wniesienia. Zarzut drugi dotyczy oczywistego naruszenia prawa własności.
W przedmiocie zarzutu pierwszego
W przedmiocie pierwszej części zarzutu pierwszego
68 Nadiany Bamba utrzymuje, że sporne rozporządzenie nie ustanawia żadnej procedury pozwalającej na zagwarantowanie jej możliwości rzeczywistego skorzystania z prawa do obrony. Wspomniane rozporządzenie nie przewiduje bowiem ani prawa zainteresowanej osoby do bycia wysłuchaną, ani procedury umożliwiającej jej późniejsze wystąpienie o usunięcie jej nazwiska z załączonego do tego rozporządzenia wykazu osób objętych omawianymi środkami ograniczającymi.
69 Po pierwsze, N. Bamba podnosi, że sporne rozporządzenie nie określa okoliczności, w których Rada powinna utrzymać bądź zmienić decyzję o umieszczeniu danej osoby w wykazie osób objętych środkami ograniczającymi. W tym zakresie wskazuje ona z jednej strony, że przewidzianej w art. 11a ust. 4 rozporządzenia nr 560/2005, wprowadzonym do tego ostatniego na mocy spornego rozporządzenia, weryfikacji nie towarzyszy żaden wymóg uzasadnienia i weryfikacja ta nie jest objęta żadnymi ramami czasowymi, wobec czego Rada może poprzestać na udzieleniu lapidarnej odpowiedzi na wniosek o usunięcie z wykazu, a wręcz w ogóle na niego nie odpowiedzieć. Nadiany Bamba podkreśla z drugiej strony, że okresowej weryfikacji przewidzianej w art. 11a ust. 6 rozporządzenia nr 560/2005 nie towarzyszy nałożenie na Radę obowiązku powiadomienia zainteresowanych o nowej decyzji i wezwania ich w konsekwencji do przedstawienia nowych uwag.
70 W tym względzie warto zauważyć, że art. 11a ust. 4 rozporządzenia nr 560/2005, wprowadzony do tego ostatniego na mocy art. 1 pkt 7 spornego rozporządzenia, przewiduje, iż w przypadku przedstawienia uwag lub istotnych nowych dowodów Rada weryfikuje swoją decyzję i informuje o tym zainteresowanego. Zawiadomienie z dnia 18 stycznia 2011 r. także wskazuje na przysługującą zainteresowanym, takim jak N. Bamba, możliwość wystąpienia z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie decyzji o umieszczeniu ich nazwisk w omawianym wykazie, do którego należy załączyć dokumenty potwierdzające.
71 Ponadto zgodnie z art. 11a ust. 6 rozporządzenia nr 560/2005, również wprowadzonym do tego ostatniego na mocy art. 1 pkt 7 spornego rozporządzenia, „[w]ykaz w załączniku IA weryfikowany jest regularnie, co najmniej raz na 12 miesięcy”.
72 W odniesieniu do wysuwanych przez N. Bambę argumentów dotyczących rzekomych braków w opisanych powyżej procedurach weryfikacji i okresowej weryfikacji należy podkreślić, że niniejsza skarga na sporne akty została wniesiona przez N. Bambę w zakresie, w jakim na ich podstawie jej nazwisko zostało po raz pierwszy umieszczone w wykazach osób objętych środkami ograniczającymi widniejących w załączniku II do decyzji 2010/656 i w załączniku IA do rozporządzenia nr 560/2005. A zatem, jak zwróciła uwagę Rada, niniejszy przypadek nie dotyczy ani odmówienia przez nią ponownego rozpatrzenia jej pierwotnej decyzji o zastosowaniu środków ograniczających wobec N. Bamby, ani przyjęcia przez tę instytucję decyzji o utrzymaniu nazwiska zainteresowanej we wspomnianych wykazach w następstwie przeprowadzenia okresowej weryfikacji. Argumenty te są zatem pozbawione znaczenia.
73 Po drugie, N. Bamba utrzymuje, że sporne rozporządzenie w ogóle nie przewiduje – czy to w momencie pierwotnego umieszczenia w wykazie, czy na etapie weryfikacji – możliwości wysłuchania zainteresowanych w przedmiocie podlegających zastosowaniu względem nich środków.
74 W tym zakresie należy przypomnieć, że aby osiągnąć cel realizowany przez sporne akty, rozpatrywane środki ograniczające powinny ze swej istoty stanowić zaskoczenie. Z tego też względu Rada nie miała obowiązku wysłuchania N. Bamby przed pierwotnym umieszczeniem jej nazwiska w omawianych wykazach (zob. podobnie wyroki: z dnia 3 września 2008 r. w sprawach połączonych C‑402/05 P i C‑415/05 P Kadi i Al Barakaat International Foundation przeciwko Radzie i Komisji, Zb.Orz. s. I‑6351, pkt 340, 341, z dnia 21 grudnia 2011 r. w sprawie C‑27/09 P Francja przeciwko People’s Mojahedin Organization of Iran, Zb.Orz. s. I-13427, pkt 61).
75 Ponadto w zakresie, w jakim argument N. Bamby oparty na przysługującym jej prawie do bycia wysłuchaną dotyczy procedury weryfikacji, pozbawiony jest on znaczenia z tych samych względów co przedstawione w pkt 72 niniejszego wyroku.
76 W świetle powyższego pierwszą część zarzutu pierwszego należy oddalić.
W przedmiocie drugiej części zarzutu pierwszego
77 Nadiany Bamba podnosi, że sporne akty nie przewidują udostępnienia jej szczegółowego uzasadnienia umieszczenia jej nazwiska w wykazach osób objętych omawianymi środkami ograniczającymi.
78 Z rozważań przedstawionych w pkt 55–59 niniejszego wyroku wynika niemniej, że sporne akty zawierają wystarczające uzasadnienie umieszczenia nazwiska N. Bamby w załączonych do nich wykazach osób objętych omawianymi środkami ograniczającymi. W konsekwencji druga część zarzutu pierwszego nie zasługuje na uwzględnienie.
W przedmiocie trzeciej części zarzutu pierwszego
79 Nadiany Bamba utrzymuje, że sporne akty nie zawierają pouczenia dla zainteresowanej osoby o przysługujących jej środkach zaskarżenia od decyzji o umieszczeniu jej nazwiska w omawianych wykazach i o terminach do ich wniesienia ani nie zawierają żadnych informacji na ten temat. Jej zdaniem wspomniane akty przerzucają obowiązek zdobycia tych informacji na zainteresowanego, co jest niezgodne z art. 6 europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, podpisanej w Rzymie w dniu 4 listopada 1950 r.
80 W tym względzie należy zauważyć, że w zawiadomieniu z dnia 18 stycznia 2011 r. Rada wskazała zainteresowanym osobom i podmiotom na możliwość wniesienia skargi na jej decyzję „do Sądu Unii Europejskiej w trybie art. 275 akapit drugi [TFUE] i art. 263 akapity czwarty i szósty [TFUE]”.
81 Ten komentarz, wraz z uwagami doprecyzowującymi zawartymi w art. 263 akapit szósty TFUE, wystarczył do tego, by pozwolić N. Bambie na ustalenie przysługującego jej środka zaskarżenia wobec umieszczenia jej nazwiska w omawianych wykazach oraz upływu terminu do jego wniesienia, co znajduje zresztą potwierdzenie w fakcie, że wniosła ona swoją skargę w terminie przewidzianym w tym postanowieniu.
82 Część trzecia zarzutu pierwszego podlega w konsekwencji oddaleniu.
83 W rezultacie zarzut pierwszy należy oddalić w całości.
W przedmiocie zarzutu drugiego
84 Nadiany Bamba, podkreślając, że nie kwestionuje ona celów realizowanych przez sporne akty, utrzymuje, iż akty te w sposób dysproporcjonalny naruszają jej prawo własności, ponieważ nie może ona odpowiednio przedstawić swojej sprawy właściwym organom. Wspomniane akty przewidują całkowite zamrożenie jej funduszy, nie zapewniając jej rzeczywistych gwarancji proceduralnych pozwalających na zaskarżenie tego środka.
85 W tym zakresie z poczynionego w rozpatrywanym tu zarzucie drugim odesłania do pkt 368–371 ww. wyroku w sprawach połączonych Kadi i Al Barakaat International Foundation przeciwko Radzie i Komisji, w których Trybunał stwierdził nieuzasadnione ograniczenie prawa własności zainteresowanego ze względu na to, że zastosowaniu względem niego środków ograniczających nie towarzyszyło zapewnienie gwarancji proceduralnych umożliwiających mu przedstawienie swojej sprawy właściwym organom, wynika, iż N. Bamba wywodzi istnienie naruszenia jej prawa własności z utrzymywanego przez nią braku zapewnienia takich gwarancji w niniejszym wypadku.
86 Tymczasem, jak wynika z analizy poszczególnych części zarzutu pierwszego, Rada, która nie była zobowiązana do wysłuchania N. Bamby przed przyjęciem spornych aktów, przedstawiła w tych aktach uzasadnienie wystarczające do tego, by mogła ona skutecznie zaskarżyć przed sądem Unii zasadność zastosowanych wobec niej środków ograniczających. Niniejsza sprawa różni się zatem od tych, które doprowadziły do wydania ww. wyroku w sprawach połączonych Kadi i Al Barakaat International Foundation przeciwko Radzie i Komisji.
87 Jeżeli chodzi o mogące ewentualnie przysługiwać prawo dostępu do dokumentów Rady dotyczących środków ograniczających nałożonych na N. Bambę, w niniejszym przypadku wystarczy zauważyć, że zainteresowana nie utrzymuje, by występowała do odnośnej instytucji o udzielenie jej dostępu do takich dokumentów (zob. ww. wyrok w sprawie Bank Melli Iran przeciwko Radzie, pkt 92).
88 Należy ponadto podkreślić, że zarówno decyzja 2010/656, jak i rozporządzenie nr 560/2005 przewidują okresową weryfikację wykazów osób objętych omawianymi środkami ograniczającymi. W wyniku takiej weryfikacji Rada uznała w decyzji wykonawczej 2012/144/WPZiB z dnia 8 marca 2012 r. w sprawie wykonania decyzji 2010/656 (Dz.U. L 71, s. 50) i w rozporządzeniu wykonawczym (UE) nr 193/2012 z dnia 8 marca 2012 r. w sprawie wykonania rozporządzenia nr 560/2005 (Dz.U. L 71, s. 5), że nie ma powodów, by nazwisko N. Bamby dalej figurowało w tych wykazach.
89 W związku z powyższym zarzut drugi podlega oddaleniu.
90 Mając na uwadze ogół powyższych rozważań, należy stwierdzić, że wniesiona przez N. Bambę skarga winna zostać oddalona w całości.
W przedmiocie kosztów
91 Zgodnie z art. 184 § 2 regulaminu postępowania, jeżeli odwołanie jest zasadne i Trybunał wydaje orzeczenie kończące postępowanie w sprawie, rozstrzyga on również o kosztach. Zgodnie z art. 138 § 1 regulaminu, mającym zastosowanie do postępowania odwoławczego na podstawie art. 184 § 1 regulaminu, kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę. Artykuł 140 § 1 wspomnianego regulaminu stanowi, że państwa członkowskie i instytucje, które wstąpiły do sprawy w charakterze interwenienta, pokrywają własne koszty.
92 Z uwagi na to, że odwołanie Rady zostało uwzględnione, a skarga N. Bamby na sporne akty oddalona, należy – zgodnie z żądaniem Rady – nakazać N. Bambie pokrycie, poza własnymi kosztami, kosztów poniesionych przez Radę zarówno w związku z niniejszym odwołaniem, jak i z postępowaniem w pierwszej instancji.
93 Republika Francuska i Komisja, występujące w charakterze interwenienta w postępowaniu, odpowiednio, przed Trybunałem i przed Sądem, pokrywają własne koszty.
Z powyższych względów Trybunał (trzecia izba) orzeka, co następuje:
1) Wyrok Sądu Unii Europejskiej z dnia 8 czerwca 2011 r. w sprawie T‑86/11 Bamba przeciwko Radzie zostaje uchylony.
2) Skarga N. Bamby zostaje oddalona.
3) Nadiany Bamba pokrywa, poza własnymi kosztami, koszty poniesione przez Radę Unii Europejskiej zarówno w związku z niniejszym odwołaniem, jak i z postępowaniem w pierwszej instancji.
4) Republika Francuska i Komisja ponoszą własne koszty.
Podpisy