Language of document :

Sprawy połączone C‑11/06 i C‑12/06

Rhiannon Morgan

przeciwko

Bezirksregierung Köln

i

Iris Bucher

przeciwko

Landrat des Kreises Düren

(wnioski o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożone przez Verwaltungsgericht Aachen)

Obywatelstwo Unii – Artykuły 17 WE, 18 WE – Odmowa przyznania stypendium edukacyjnego obywatelom państwa członkowskiego pobierającym naukę w innym państwie członkowskim – Wymóg, by kształcenie odbywane w innym państwie członkowskim było kontynuacją uprzednio odbytego kształcenia, trwającego przynajmniej rok w placówce edukacyjnej położonej na terytorium państwa członkowskiego pochodzenia

Streszczenie wyroku

1.        Obywatelstwo Unii Europejskiej – Postanowienia traktatu – Podmiotowy zakres stosowania

(art. 17 WE, 18 WE)

2.        Obywatelstwo Unii Europejskiej – Prawo do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich

(art. 17 WE, 18 WE)

1.        Obywatele państwa członkowskiego odbywający studia w innym państwie członkowskim korzystają ze statusu obywateli Unii zgodnie z art. 17 ust. 1 WE i w związku z tym mogą ewentualnie powoływać się na prawa wynikające z posiadania tego statusu również wobec swego państwa członkowskiego pochodzenia. Do sytuacji wchodzących w zakres stosowania prawa wspólnotowego należą takie, które dotyczą wykonywania podstawowych swobód gwarantowanych traktatem, w szczególności swobody przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich przyznane na mocy art. 18 WE.

(por. pkt 22, 23)

2.        Artykuły 17 WE i 18 WE stoją na przeszkodzie ustanowieniu warunku, zgodnie z którym, aby móc skorzystać ze stypendium edukacyjnego przyznawanego na kształcenie odbywane w innym państwie członkowskim niż państwo, którego obywatelami są studenci ubiegający się o takie stypendium, studia te winny być kontynuacją przynajmniej rocznego kształcenia na terytorium państwa członkowskiego pochodzenia tych studentów.

W istocie podwójny obowiązek odbycia przynajmniej rocznego kształcenia w tym państwie członkowskim i wyłącznie kontynuowania tego samego kształcenia w innym państwie członkowskim może, z uwagi na osobiste niedogodności, dodatkowe koszty, jak i ewentualne opóźnienia, z jakimi się łączy, zniechęcać obywateli Unii do opuszczenia danego państwa członkowskiego celem pobrania nauki w innym państwie członkowskim i skorzystania tym samym ze swobody przemieszczania się i pobytu w nim, przyznanej na mocy art. 18 ust. 1 WE.

Warunek taki nie może być uznany za proporcjonalny do realizowanego celu polegającego na upewnieniu się, że zainteresowani studenci ukończą naukę w krótkim terminie lub na ułatwieniu im właściwego wyboru kształcenia. Troska o zapewnienie, by stypendium edukacyjne zostało przyznawane tylko tym studentom, których zdolności pozwolą im na ukończenie nauki i wykazującym chęci kontynuacji i ukończenia nauki z pomyślnym rezultatem i w stosownym czasie może stanowić słuszny cel w ramach organizacji takiego systemu. Niemniej nałożenie omawianego warunku w zakresie, w jakim może on w praktyce skutkować wydłużeniem ogólnego czasu trwania studiów, wydaje się niespójne z tym celem, a tym samym niewłaściwe do jego realizacji.

Ponadto może być słuszne co do zasady, że państwo członkowskie przyznaje stypendium edukacyjne jedynie studentom, którzy wykażą określony stopień zintegrowania ze społeczeństwem tego państwa, w celu uniknięcia tego, by przyznawanie stypendiów studentom chcącym odbyć kształcenie w innych państwach członkowskich nie stało się nadmiernym obciążeniem, które mogłoby mieć konsekwencje dla całego systemu pomocy, jaka może zostać przyznana przez to państwo. Warunek pierwszego stadium nauki w tym państwie członkowskim uprzywilejowuje jednak w sposób niesłuszny jedną okoliczność, która może nie być reprezentatywna dla rzeczywistego stopnia powiązania osoby ze społeczeństwem tego państwa w momencie ubiegania się o stypendium. Tego rodzaju warunek wykracza tym samym poza zakres konieczny do osiągnięcia zamierzonego celu i nie może być uznany za proporcjonalny.

Wreszcie omawianego ograniczenia nie można uznać za samo z siebie właściwe lub konieczne do zapewnienia braku kumulacji z tego samego rodzaju pomocą otrzymywaną w innym państwie członkowskim.

(por. pkt 18, 30, 35, 36, 39, 43, 44, 46, 50, 51 i sentencja)