WYROK TRYBUNAŁU (szósta izba)
z dnia 18 października 2012 r.(*)
Odwołanie – Wzór wspólnotowy – Rozporządzenie (WE) nr 6/2002 – Artykuł 6, art. 25 ust. 1 lit. b) i e) oraz art. 61 – Zarejestrowany wzór wspólnotowy przedstawiający siedzącą postać – Wcześniejszy graficzny wspólnotowy znak towarowy – Odmienne całościowe wrażenie – Stopień swobody twórcy – Poinformowany użytkownik – Zakres kontroli sądowej – Brak uzasadnienia
W sprawach połączonych C‑101/11 P i C‑102/11 P
mających za przedmiot dwa odwołania w trybie art. 56 statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, wniesione w dniu 28 lutego 2011 r. przez
Herberta Neumana,
Andoniego Galdeana del Sela,
zamieszkałych w Tarifie (Hiszpania), reprezentowanych przez S. Míguez Pereirę, abogada,
Urząd Harmonizacji w ramach Rynku Wewnętrznego (znaki towarowe i wzory) (OHIM), reprezentowany przez. J. Crespa Carrilla i A. Folliarda-Monguirala, działających w charakterze pełnomocników,
strona wnosząca odwołanie
w której drugą stroną postępowania jest:
José Manuel Baena Grupo SA, z siedzibą w Barcelonie (Hiszpania), reprezentowana przez A. Canelę Giméneza, abogado,
strona skarżąca w pierwszej instancji,
TRYBUNAŁ (szósta izba),
w składzie: U. Lõhmus (sprawozdawca), pełniący obowiązki prezesa szóstej izby, A. Arabadjiev i C.G. Fernlund, sędziowie,
rzecznik generalny: P. Mengozzi,
sekretarz: A. Calot Escobar,
wydaje następujący
Wyrok
1 W swoich odwołaniach H. Neuman i A. Galdeano del Sel z jednej strony oraz Urząd Harmonizacji w ramach Rynku Wewnętrznego (znaki towarowe i wzory) (OHIM) z drugiej strony (zwani dalej wspólnie „wnoszącymi odwołanie”) wnoszą o uchylenie wyroku Sądu Unii Europejskiej z dnia 16 grudnia 2010 r. w sprawie T‑513/09 Baena Grupo przeciwko OHIM – Neuman i Galdeano del Sel (Postać siedząca), którym Sąd uwzględnił skargę o stwierdzenie nieważności wniesioną przez José Manuel Baena Grupo SA (zwaną dalej „Baena Grupo”) na decyzję Trzeciej Izby Odwoławczej OHIM z dnia 14 października 2009 r. (sprawa R 1323/2008‑3) dotyczącą postępowania w sprawie unieważnienia prawa do wzoru między H. Neumanem i A. Galdeanem del Selem z jednej strony a Baena Grupo z drugiej strony (zwanej dalej „sporną decyzją”).
Ramy prawne
2 Motyw 14 rozporządzenia Rady (WE) nr 6/2002 z dnia 12 grudnia 2001 r. w sprawie wzorów wspólnotowych (Dz.U. 2002, L 3, s. 1) stanowi:
„Określenie, czy wzór ma indywidualny charakter, powinno być uzależnione od faktu, czy ogólne [całościowe] wrażenie wywierane na poinformowanym użytkowniku dokonującym oglądu danego wzoru różni się wyraźnie od wrażenia związanego z istniejącą całością wzoru, przy uwzględnieniu natury produktu, do którego odnosi się wzór lub w którym się zawiera, w szczególności do sektora przemysłu, do którego należy, oraz stopień [stopnia] swobody twórcy podczas tworzenia danego wzoru”.
3 Artykuł 4 ust. 1 tego rozporządzenia stanowi:
„Wzór jest chroniony jako wzór wspólnotowy w zakresie, w jakim ten wzór jest nowy i posiada indywidualny charakter”.
4 Artykuł 5 wspomnianego rozporządzenia brzmi następująco:
„1. Wzór uważa się za nowy, jeśli identyczny wzór nie został udostępniony publicznie:
a) w przypadku niezarejestrowanego wzoru wspólnotowego, przed datą pierwszego publicznego udostępnienia wzoru, o którego ochronę się wnosi;
b) w przypadku zarejestrowanego wzoru wspólnotowego, przed datą złożenia wniosku o rejestrację wzoru, o którego ochronę się wnosi lub, jeśli wystąpiono o pierwszeństwo, przed datą pierwszeństwa.
2. Wzory uważa się za identyczne, jeżeli ich cechy różnią się jedynie nieistotnymi szczegółami”.
5 Artykuł 6 rozporządzenia nr 6/2002 przewiduje:
„1. Wzór jest uznany za posiadający indywidualny charakter, jeśli całościowe wrażenie, jakie wywołuje na poinformowanym użytkowniku, różni się od wrażenia, jakie wywiera na tym użytkowniku wzór, który został udostępniony publicznie:
a) w przypadku niezarejestrowanego wzoru wspólnotowego, przed datą pierwszego publicznego udostępnienia wzoru, o którego ochronę się wnosi;
b) w przypadku zarejestrowanego wzoru wspólnotowego, przed datą dokonania zgłoszenia wzoru do rejestracji, od której wzór ma być chroniony, lub, jeśli zastrzeżono pierwszeństwo, przed datą pierwszeństwa.
2. Przy ocenie indywidualnego charakteru bierze się pod uwagę stopień swobody twórcy przy opracowywaniu wzoru”.
6 Zgodnie z art. 7 ust. 1 i 2 rozporządzenia nr 6/2002:
„1. Do celów stosowania art. 5 i 6 uważa się, że wzór został udostępniony publicznie, jeżeli został opublikowany po zarejestrowaniu lub w inny sposób, lub wystawiony, wykorzystany w handlu, lub w inny sposób ujawniony, przed datą określoną w art. 5 ust. 1 lit. a) i art. 6 ust. 1 lit. a) lub w art. 5 ust. 1 lit. b) i art. 6 ust. 1 lit. b), z wyjątkiem przypadków, gdy wydarzenia te nie mogły stać się dostatecznie znane podczas zwykłego toku prowadzenia spraw środowiskom wyspecjalizowanym w danej branży, działającym we Wspólnocie. Wzoru nie uważa się za udostępniony publicznie, jeśli został on ujawniony jedynie osobie trzeciej pod wyraźnym lub dorozumianym warunkiem zachowania poufności.
2. Ujawnienie nie jest brane pod uwagę do celów stosowania art. 5 i 6[,] jeżeli wzór, dla którego wystąpiono o ochronę na zasadach zarejestrowanego wzoru wspólnotowego, został udostępniony publicznie:
a) przez twórcę, jego następcę prawnego lub osobę trzecią w wyniku dostarczonej informacji lub działania podjętego przez twórcę lub jego następcę prawnego; i
b) w okresie 12 miesięcy, poprzedzającym datę dokonania zgłoszenia lub jeśli wystąpiono o zastrzeżenie pierwszeństwa przed datą pierwszeństwa”.
7 Artykuł 25 tego rozporządzenia, zatytułowany „Podstawy unieważnienia” stanowi w ust. 1 lit. b) i e), jak również w ust. 3:
„1. Wzór wspólnotowy może zostać uznany za nieważny [unieważniony] tylko wtedy, gdy:
[…]
b) nie spełnia wymogów art. 4–9;
[…]
e) oznaczenie posiadające zdolność odróżniającą zostało użyte w późniejszym wzorze, a prawo wspólnotowe lub prawo państwa członkowskiego, któremu podlega to oznaczenie, upoważnia właściciela prawa do tego znaku do zakazywania takiego używania;
[…]
3. Na podstawę przewidzianą w ust. 1 lit. d), e) i f) może powoływać się wyłącznie zgłaszający lub właściciel wcześniejszego prawa.
[…]”.
8 Zgodnie z art. 61 ust. 1–3 wspomnianego rozporządzenia:
„1. Decyzje wydane przez izby odwoławcze są zaskarżalne do Trybunału Sprawiedliwości.
2. Skarga może być wniesiona ze względu na brak właściwości, naruszenie istotnego wymogu proceduralnego, naruszenie traktatu, niniejszego rozporządzenia lub związanej z jego stosowaniem reguły prawnej lub nadużycie władzy
3. Trybunał Sprawiedliwości może uchylić lub zmienić zaskarżaną decyzję.”.
Okoliczności powstania sporu
9 Baena Grupo jest właścicielem wzoru wspólnotowego nr 426895-0002 (zwanego dalej „zaskarżonym wzorem”), który przedstawia się następująco:
10 Wzór został zgłoszony w dniu 7 listopada 2005 r. oraz zarejestrowany i opublikowany w dniu 27 grudnia 2005 r. dla następujących towarów należących do klasy 99‑00 w rozumieniu Porozumienia ustanawiającego międzynarodową klasyfikację wzorów przemysłowych podpisanego w Locarno dnia 8 października 1968 r., ze zmianami (zwanego dalej „porozumieniem lokarneńskim”): „zdobienia koszulek, zdobienia czapek, zdobienia naklejek, zdobienia druków, w tym publikacji reklamowych”.
11 W dniu 18 lutego 2008 r. H. Neuman i A. Galdeano del Sel złożyli do OHIM, na podstawie art. 25 ust. 1 lit. b) i e) rozporządzenia nr 6/2002, wniosek o unieważnienie prawa do zaskarżonego wzoru. We wniosku tym wskazali po pierwsze, że zaskarżony wzór nie jest nowy oraz że pozbawiony jest indywidualnego charakteru w rozumieniu art. 4 w związku z art. 5 i 6 wspomnianego rozporządzenia oraz, po drugie, że we wzorze zostało użyte oznaczenie posiadające zdolność odróżniającą w rozumieniu art. 25 ust. 1 lit. e) tego rozporządzenia.
12 W uzasadnieniu wniosku o unieważnienie prawa do wzoru H. Neuman i A. Galdeano del Sel powołali się na wcześniejszy graficzny wspólnotowy znak towarowy nr 1312651 (zwany dalej „wcześniejszym znakiem towarowym”), który przedstawia się następująco:
13 Powyższy znak towarowy został zarejestrowany w dniu 7 listopada 2000 r. dla towarów należących do klas 25, 28 i 32 w rozumieniu Porozumienia nicejskiego dotyczącego międzynarodowej klasyfikacji towarów i usług dla celów rejestracji znaków z dnia 15 czerwca 1957 r., ze zmianami (zwanego dalej „porozumieniem nicejskim”) i odpowiadających, dla każdej z tych klas, następującemu opisowi:
– klasa 25: „odzież, obuwie, nakrycia głowy”;
– klasa 28: „gry, zabawki, artykuły gimnastyczne i sportowe”;
– klasa 32: „piwa, wody mineralne i gazowane oraz inne napoje bezalkoholowe; napoje owocowe i soki owocowe; syropy i inne preparaty do produkcji napojów”.
14 Decyzją z dnia 15 lipca 2008 r. Wydział Unieważnień OHIM uwzględnił wniosek o unieważnienie prawa do zaskarżonego wzoru w oparciu o art. 25 ust. 1 lit. e) rozporządzenia nr 6/2002.
15 W dniu 16 września 2008 r. Baena Grupo, działając na podstawie art. 55–60 rozporządzenia nr 6/2002, wniosła do OHIM odwołanie od decyzji Wydziału Unieważnień.
16 W drodze spornej decyzji Trzecia Izba Odwoławcza OHIM (zwana dalej „Izbą Odwoławczą”) stwierdziła, że Wydział Unieważnień popełnił błąd, uznając, iż w zaskarżonym wzorze został użyty wcześniejszy znak towarowy. Izba Odwoławcza stwierdziła jednak, że wzór nie posiadał indywidualnego charakteru, ponieważ na poinformowanym użytkowniku, a mianowicie na młodzieży bądź dzieciach, zazwyczaj nabywających koszulki, czapki z daszkiem i naklejki oraz na użytkownikach wydruków, nie wywierał całościowego wrażenia innego niż wrażenie wywoływane przez wcześniejszy znak towarowy. Tym samym, stosując art. 60 ust. 1 rozporządzenia nr 6/2002, Izba Odwoławcza potwierdziła unieważnienie zaskarżonego wzoru, ale na podstawie art. 25 ust. 1 lit. b) w związku z art. 6 ust.1 tego rozporządzenia.
Postępowanie przed Sądem i zaskarżony wyrok
17 Pismem złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 22 grudnia 2009 r. Baena Grupo wniosła skargę o stwierdzenie nieważności spornej decyzji. W uzasadnieniu swojej skargi podniosła jedyny zarzut odnoszący się do naruszenia art. 6 rozporządzenia nr 6/2002, wskazując, że różnice pomiędzy wcześniejszym znakiem towarowym a zaskarżonym wzorem powodują, iż całościowe wrażenie, jakie na poinformowanym użytkowniku wywiera każda z sylwetek, jest odmienne.
18 Zaskarżonym wyrokiem Sąd uchylił sporną decyzję.
19 W pkt 20 zaskarżonego wyroku Sąd stwierdził przede wszystkim, że należy przeprowadzić porównanie całościowego wrażenia, jakie wywiera zaskarżony wzór, z całościowym wrażeniem, jakie na poinformowanym użytkowniku wywiera wcześniejszy znak towarowy, który stanowi udostępniony wzór.
20 W pkt 21 i 22 zaskarżonego wyroku Sąd uznał, że na całościowe wrażenie, jakie na poinformowanym użytkowniku wywierają obie sylwetki, w dużym stopniu wpływa wyraz ich twarzy. Sąd podkreślił, że różnice w wyrazie twarzy tych dwóch sylwetek stanowią ich podstawową cechę, która zapada w pamięć poinformowanego użytkownika, prawidłowo zdefiniowanego przez Izbę Odwoławczą.
21 Następnie w pkt 23 zaskarżonego wyroku Sąd uznał, że wyraz twarzy w połączeniu z ułożeniem ciała, tj. nachyleniem do przodu, co daje wrażenie pewnego podirytowania, sprawia, że poinformowany użytkownik będzie postrzegał „wcześniejszy wzór” jako postać zdenerwowaną. Tymczasem całościowe wrażenie wywierane przez zaskarżony wzór nie jest naznaczone przejawem jakichkolwiek emocji, czy to poprzez wyraz twarzy, czy też ułożenie ciała, które jest odchylone do tyłu.
22 W tym względzie Sąd uznał w pkt 24 zaskarżonego wyroku, że „różnica w wyrazie twarzy będzie wyraźnie dostrzegalna dla młodzieży kupującej koszulki i czapki z daszkiem[, a] jeszcze ważniejsza będzie dla dzieci, które używają naklejek, by swoim przedmiotom nadać cechy charakterystyczne, i które będą jeszcze bardziej skłonne do zwracania szczególnej uwagi na emocje wyrażane przez postać znajdującą się na naklejce”.
23 Wreszcie w pkt 25 zaskarżonego wyroku Sąd uznał, że różnice pomiędzy tymi dwiema sylwetkami „są wystarczająco istotne w kontekście wywierania odmiennego całościowego wrażenia na poinformowanym użytkowniku, pomimo występowania podobieństw dotyczących innych cech oraz znacznej swobody projektanta każdej z tych sylwetek”.
24 Sąd uznał w pkt 26 zaskarżonego wyroku, że Izba Odwoławcza popełniła błąd, stwierdzając, iż zaskarżony wzór nie wywierał na poinformowanym użytkowniku innego całościowego wrażenia niż wrażenie wywierane przez „wcześniejszy wzór”, który został przywołany w uzasadnieniu wniosku o unieważnienie.
Postępowanie przed Trybunałem i żądania stron
25 Na mocy postanowienia prezesa Trybunału z dnia 11 kwietnia 2011 r. sprawy C‑101/11 P i C‑102/11 P zostały połączone do celów procedury pisemnej i ustnej, jak również do celów wydania wyroku.
26 W swoim odwołaniu H. Neuman i A. Galdeano del Sel wnoszą do Trybunału o:
– uchylenie zaskarżonego wyroku;
– unieważnienie zaskarżonego wzoru lub, pomocniczo, przekazanie sprawy do Sądu; oraz
– obciążenie Baena Grupo kosztami niniejszego postępowania i postępowania przed Sądem.
27 W swoim odwołaniu OHIM wnosi do Trybunału o:
– uchylenie zaskarżonego wyroku;
– wydanie nowego wyroku co do istoty sprawy oddalającego skargę na zaskarżoną decyzję lub przekazanie sprawy do Sądu; oraz
– obciążenie Baena Grupo kosztami postępowania.
28 W odpowiedzi na odwołanie Buena Grupo wnosi do Trybunału o:
– uznanie odwołania wniesionego w sprawie C‑101/11 P za niedopuszczalne lub, pomocniczo, o oddalenie tego odwołania;
– oddalenie jako bezzasadnego odwołania w sprawie C‑102/11 P; oraz
– obciążenie skarżących kosztami postępowania.
W przedmiocie odwołania
29 Na poparcie swojego odwołania H. Neuman i A. Galdeano del Sel podnoszą trzy zarzuty. Dwa pierwsze zarzuty dotyczą naruszenia przez Sąd prawa przy stosowaniu, odpowiednio, art. 25 ust. 1 lit. b) w związku z art. 4–9 rozporządzenia nr 6/2002 i art. 25 ust. 1 lit. e) tego rozporządzenia. Zarzut trzeci dotyczy naruszenia przez Sąd obowiązku uzasadnienia zaskarżonego wyroku.
30 Na poparcie swojego odwołania OHIM podnosi dwa zarzuty dotyczące naruszenia przez Sąd z jednej strony art. 61 rozporządzenia nr 6/2002 i z drugiej strony art. 25 ust. 1 lit. b) w związku z art. 6 tego rozporządzenia. Zarzut drugi dzieli się na dwie części. W pierwszej z nich OHIM podnosi, że Sąd pomylił szczególne kryteria prawa znaków towarowych z kryteriami właściwymi prawu wzorów wspólnotowych. W drugiej części tego zarzutu OHIM wskazuje, że Sąd nie dopełnił obowiązku uzasadnienia zaskarżonego wyroku.
W przedmiocie pierwszego zarzutu podniesionego przez OHIM, dotyczącego naruszenia art. 61 rozporządzenia nr 6/2002
Argumentacja stron
31 W pierwszej kolejności OHIM, powołując się na wyrok z dnia 15 kwietnia 2010 r. w sprawie C‑38/09 P Schräder przeciwko OCVV, Zb.Orz. s. I‑3209, pkt 77, zarzuca Sądowi, że ten, dokonując oceny zgodności z prawem spornej decyzji, przeprowadził bardzo szczegółowe badanie „rozpatrywanego wzoru”.
32 OHIM podnosi, że kontrola ważności wzorów wspólnotowych, charakteryzująca się dużą złożonością techniczną, obejmuje w ramach stosowania art. 25 ust. 1 lit. b) i d) rozporządzenia nr 6/2002 wyłącznie określenie stopnia swobody projektanta. Według OHIM Sąd, nie ograniczając przeprowadzanej przez siebie kontroli tylko do oczywistych błędów w ocenie ważności takiego wzoru, wykroczył poza zakres przepisu art. 61 tego rozporządzenia.
33 W drugiej kolejności OHIM wskazuje, że Sąd, uznając, iż emocje, jakie wyraża postać w „rozpatrywanych wzorach” mają większe znaczenie niż przedstawienie graficzne tych wzorów, zastąpił rozumowanie Izby Odwoławczej własnym rozumowaniem. Tym samym Sąd dokonał ponownej oceny okoliczności faktycznych, nie poprzestając na kontroli zgodności z prawem spornej decyzji.
34 W tym względzie OHIM stoi na stanowisku, że Sąd – nie wskazując rodzaju błędu popełnionego przez Izbę Odwoławczą przy zastosowaniu art. 25 ust. 1 lit. b) w związku z art. 6 rozporządzenia nr 6/2002 – nie pozwala Izbie Odwoławczej na wyciągnięcie wniosków z zaskarżonego wyroku w celu właściwego zastosowania art. 6 wspomnianego rozporządzenia.
35 Baena Grupo uważa, że argument podniesiony przez OHIM jest bezzasadny, ponieważ Sąd posiada całkowitą wolność oceny stanu faktycznego sprawy. W tym kontekście Baena Grupo przywołuje wyrok z dnia 30 marca 2000 r. w sprawie C‑265/97 P VBA przeciwko Florimex i in., Zb.Orz. s. I‑2061, w którym Trybunał oparł się w ramach wniesionego doń następnie odwołania na ocenie dowodów dokonanej przez Sąd.
Ocena Trybunału
36 Należy zbadać, czy Sąd przekroczył granice kontroli i zastąpił ocenę OHIM własną oceną.
37 W tym celu należy przypomnieć, że zgodnie z art. 61 ust. 2 rozporządzenia nr 6/2002 skarga na decyzje wydane przez izby odwoławcze OHIM może być wniesiona do Sądu ze względu na naruszenie traktatu, tego rozporządzenia lub związanej z jego stosowaniem reguły prawnej. Wynika z tego, że Sąd jest właściwy do przeprowadzenia pełnej kontroli zgodności z prawem dokonanej przez OHIM oceny w przedmiocie szczegółowych danych przedstawionych przez wnioskodawcę (zob. wyroki: z dnia 5 lipca 2011 r. w sprawie C‑263/09 P Edwin przeciwko OHIM, Zb.Orz. s. I‑5853, pkt 52; z dnia 20 października 2011 r. w sprawie C‑281/10 P PepsiCo przeciwko Grupo Promer Mon Graphic, Zb.Orz. s. I‑10153, pkt 66).
38 Tym samym w myśl tego przepisu do Sądu należy zbadanie zgodności z prawem decyzji izb odwoławczych poprzez przeprowadzenie kontroli zastosowania przez nie prawa Unii, zwłaszcza w świetle okoliczności faktycznych, jakie zostały im przedstawione (zob. analogicznie wyrok z dnia 18 grudnia 2008 r. w sprawie C‑16/06 P Les Éditions Albert René przeciwko OHIM, Zb.Orz. s. I‑10053, pkt 38; postanowienie z dnia 28 marca 2011 r. w sprawie C‑418/10 P Herhof przeciwko OHIM, pkt 47).
39 W szczególności Sąd może podjąć się przeprowadzenia pełnej kontroli zgodności z prawem decyzji izb odwoławczych OHIM, w razie potrzeby poprzez zbadanie, czy dokonały one właściwej kwalifikacji prawnej okoliczności faktycznych sporu lub czy ocena okoliczności faktycznych przedstawionych izbom odwoławczym nie była dotknięta błędami (zob. analogicznie ww. wyrok w sprawie Les Éditions Albert René przeciwko OHIM, pkt 39; ww. postanowienie w sprawie Herhof przeciwko OHIM, pkt 48).
40 W istocie przy badaniu zgodności z prawem decyzji izby odwoławczej OHIM Sąd nie może być związany błędną oceną okoliczności faktycznych dokonaną przez izbę odwoławczą, ponieważ ocena ta stanowi część ustaleń, których zgodność z prawem została zakwestionowana przed Sądem (zob. analogicznie ww. wyrok w sprawie Les Éditions Albert René przeciwko OHIM, pkt 48).
41 Prawdą jest, że Sąd może przyznać OHIM, szczególnie w sytuacji gdy ten ostatni jest powołany do przeprowadzania wysoce technicznych ocen, pewną swobodę i ograniczyć się, gdy chodzi o zakres kontroli przez niego decyzji izby odwoławczej w przedmiocie wzorów przemysłowych, do badania oczywistych błędów w ocenie (ww. wyrok w sprawie PepsiCo przeciwko Grupo Promer Mon Graphic, pkt 67).
42 W niniejszym przypadku OHIM nie wykazał jednak, by rozpatrywane badanie wymagało wysoce technicznych ocen uzasadniających przyznanie Izbie Odwoławczej zakresu swobodnej oceny, który prowadziłby do ograniczenia przeprowadzanej przez Sąd kontroli do oczywistych błędów w ocenie.
43 Ponadto Baena Grupo utrzymywała przed Sądem, że Izba Odwoławcza, uznając, iż zaskarżony wzór nie posiadał indywidualnego charakteru, ponieważ nie wywierał na poinformowanym użytkowniku całościowego wrażenia innego niż to wywoływane przez wcześniejszy znak towarowy, naruszyła art. 6 rozporządzenia nr 6/2002.
44 Wynika stąd, że ponieważ Baena Grupo podważyła dokonaną przez Izbę Odwoławczą ocenę całościowego wrażenia, jakie na poinformowanym użytkowniku wywiera każda z omawianych sylwetek, Sąd był właściwy do zbadania przeprowadzonej przez Izbę Odwoławczą oceny w zakresie podobieństwa wcześniejszego znaku towarowego i zaskarżonego wzoru (zob. analogicznie ww. wyrok w sprawie Les Éditions Albert René przeciwko OHIM, pkt 47).
45 W konsekwencji Sąd, nie naruszając prawa, mógł w celu stwierdzenia nieważności spornej decyzji przeprowadzić w pkt 20–25 zaskarżonego wyroku konkretne badanie oceny dokonanej przez Izbę Odwoławczą.
46 Pierwszy zarzut OHIM należy zatem oddalić jako bezzasadny.
W przedmiocie pierwszej części drugiego zarzutu podniesionego przez OHIM i pierwszego zarzutu podniesionego przez H. Neumana i A. Galdeana del Sela, dotyczących naruszenia art. 25 ust. 1 lit. b) w związku z art. 4–9 rozporządzenia nr 6/2002.
Argumentacja stron
47 Po pierwsze, OHIM twierdzi, że Sąd pomylił szczególne kryteria właściwe prawu znaków towarowych z kryteriami właściwymi prawu wzorów wspólnotowych. W opinii OHIM prawo znaków towarowych służy ochronie ogólnego interesu konsumentów, by w chwili nabywania towarów lub usług oznaczonych znakiem towarowym nie dokonywali oni pomyłek, podczas gry prawo wzorów wspólnotowych służy ochronie interesów prywatnych, mianowicie interesów podmiotu, który zajmuje się opracowaniem lub wykorzystaniem stworzonego kształtu, niezależnie od ewentualnego występowania prawdopodobieństwa wprowadzenia w błąd co do handlowego pochodzenia nabywanego towaru. W szczególności OHIM zarzuca Sądowi, że porównanie wzorów, które ten przeprowadził w pkt 22 i 23 zaskarżonego wyroku, oparł na niedoskonałym wspomnieniu, jakie w swojej pamięci zachowuje poinformowany użytkownik.
48 W tym zakresie zarówno H. Neuman i A. Galdeano del Sel, jak i OHIM stoją na stanowisku, że wspomniane porównanie powinno było zostać przeprowadzone nie w oparciu o niedoskonałe wspomnienie poinformowanego użytkownika, ale na podstawie bezpośredniego porównania spornych sylwetek.
49 Po drugie, OHIM zarzuca Sądowi, że ten naruszył prawo, gdyż przeprowadzone przezeń w pkt 24 zaskarżonego wyroku badanie całościowego wrażenia wywieranego przez „rozpatrywane wzory” nie zostało oparte na postrzeganiu tych wzorów przez całość właściwego kręgu odbiorców. W rezultacie Sąd ograniczył swe badanie do sposobu, w jaki wzory te są postrzegane jedynie przez część właściwego kręgu odbiorców, a mianowicie przez młodych użytkowników T‑shirtów, czapek z daszkiem oraz naklejek.
50 Po trzecie, H. Neuman i A. Galdeano del Sel twierdzą, że Sąd naruszył prawo, uznając w pkt 21 zaskarżonego wyroku, iż na całościowe wrażenie, jakie na poinformowanym użytkowniku wywierają dwie rozpatrywane sylwetki, wpływa głównie wyraz twarzy każdej z nich. Podnoszą oni, że zaskarżony wzór pozbawiony jest indywidualnego charakteru oraz że niewielkie różnice w wyrazie twarzy obu sylwetek nie mają znaczenia w kontekście całościowego wrażenia wywieranego przez te sylwetki. W tym zakresie H. Neuman i A. Galdeano del Sel podkreślają identyczność towarów, w stosunku do których używane są wcześniejszy znak towarowy i zaskarżony wzór, oraz identyczność kręgu odbiorców, do których te towary są kierowane. Ponadto wskazują oni, że w pkt 25 zaskarżonego wyroku Sądu przyznał, iż twórcy sylwetek korzystali ze znacznego stopnia swobody.
51 Baena Grupo uważa, że przytoczone przez H. Neumana i A. Galdeana del Sela argumenty służą w rzeczywistości podważeniu przeprowadzonej przez Sąd oceny okoliczności faktycznych, a tym samym zmierzają do zastąpienia jej oceną Trybunału.
52 Baena Grupo podnosi również niedopuszczalność argumentu OHIM odnoszącego się do właściwego kręgu odbiorców z uwagi na okoliczność, że Sąd nie był zobowiązany do orzekania w tej kwestii.
Ocena Trybunału
53 Odnosząc się w pierwszej kolejności do zarzucanego Sądowi naruszenia prawa przy dokonywaniu porównania wcześniejszego znaku towarowego i zaskarżonego wzoru, należy zaznaczyć, że rozporządzenie nr 6/2002 nie zawiera definicji poinformowanego użytkownika, które to pojęcie jest stosowane w tym rozporządzeniu. Niemniej jednak pojęcie poinformowanego użytkownika powinno być rozumiane jako pojęcie pośrednie pomiędzy pojęciem przeciętnego konsumenta, stosowanym w dziedzinie znaków towarowych, od którego to konsumenta nie wymaga się posiadania szczególnej wiedzy i który z reguły nie porównuje bezpośrednio kolidujących ze sobą znaków towarowych, a znawcą w danej dziedzinie – ekspertem, który posiada szczegółowe kompetencje techniczne. Tak więc pojęcie poinformowanego użytkownika powinno być rozumiane jako określające nie użytkownika wykazującego przeciętną uwagę, lecz jako osobę szczególnie uważną, czy to z racji swojego osobistego doświadczenia, czy posiadanej rozległej wiedzy w danym sektorze (zob. ww. wyrok w sprawie PepsiCo przeciwko Grupo Promer Mon Graphic, pkt 53).
54 W tym względzie chociaż sam charakter poinformowanego użytkownika, zgodnie z definicją nadaną mu przez Trybunał, zakłada, że jeżeli jest to możliwe, dokona on bezpośredniego porównania wcześniejszego znaku towarowego i zaskarżonego wzoru, to nie można jednak wykluczyć, iż tego typu porównanie może być niewykonalne czy wyjątkowe w danym sektorze, zwłaszcza ze względu na szczególne okoliczności, czy cechy przedmiotów, które reprezentują wcześniejszy znak towarowy i zakwestionowany wzór (zob. podobnie ww. wyrok w sprawie PepsiCo przeciwko Grupo Promer Mon Graphic, pkt 55).
55 W konsekwencji nie można słusznie zarzucać Sądowi, że ten naruszył prawo, przystępując do oceny całościowego wrażenia wywoływanego przez wcześniejszy znak towarowy i zaskarżony wzór bez przyjęcia założenia, w myśl którego poinformowany użytkownik dokona w każdym przypadku bezpośredniego porównania tych wzorów (zob. podobnie ww. wyrok w sprawie PepsiCo przeciwko Grupo Promer Mon Graphic, pkt 56).
56 Ponadto w braku dokładnej wskazówki w tym względzie w kontekście rozporządzenia nr 6/2002 nie można założyć, że ustawodawca Unii zamierzał ograniczyć ocenę potencjalnych wzorów do bezpośredniego ich porównania (zob. ww. wyrok w sprawie PepsiCo przeciwko Grupo Promer Mon Graphic, pkt 57).
57 Wynika z tego, że podczas porównywania wcześniejszego znaku towarowego z zaskarżonym wzorem Sąd nie naruszył prawa, opierając swoje rozumowanie zawarte w pkt 22 i 23 zaskarżonego wyroku na zachowanym w pamięci przez poinformowanego użytkownika niedoskonałym wspomnieniu całościowego wrażenia wywieranego przez obie sylwetki.
58 W konsekwencji wysuwany argument należy oddalić jako bezzasadny.
59 W drugiej kolejności w odniesieniu do argumentu dotyczącego naruszenia przez Sąd prawa poprzez ograniczenie się w badaniu wcześniejszego znaku towarowego i zaskarżonego wzoru do sposobu, w jaki są one postrzegane jedynie przez część właściwego kręgu odbiorców, należy wskazać na wstępie, że argument ten – przeciwnie do twierdzeń Baena Grupo – nie jest niedopuszczalny. W istocie ma on na celu poddanie krytyce zarzucanego Sądowi naruszenia prawa przy dokonywaniu wykładni bądź stosowaniu rozporządzenia nr 6/2002 i w przypadku stwierdzenia takiego naruszenia pozwala unieważnić rozumowanie przedstawione przez Sąd.
60 Co do istoty, należy stwierdzić, że wysuwany przez OHIM argument opiera się na błędnym zrozumieniu zaskarżonego wyroku. Dokonując porównania wcześniejszego znaku towarowego z zaskarżonym wzorem, Sąd odwołał się bowiem w pkt 22 zaskarżonego wyroku do pojęcia poinformowanego użytkownika, „które zostało prawidłowo zdefiniowane przez Izbę Odwoławczą”.
61 Sąd wziął więc pod uwagę całość właściwego kręgu odbiorców ustalonego przez Izbę Odwoławczą, a mianowicie młodzież, dzieci i użytkowników „druków, w tym publikacji reklamowych”. To samo odnosi się do rozumowania przedstawionego przez Sąd w pkt 23 zaskarżonego wyroku, w którym odniósł się on do wspomnianego użytkownika w ramach badania całościowego wrażenia wywoływanego przez wcześniejszy znak towarowy i zaskarżony wzór. Następnie w pkt 24 zaskarżonego wyroku Sądowi przyznał w szczególności, że różnica w wyrazie twarzy obu sylwetek będzie oczywista dla młodzieży i dzieci.
62 Wynika z tego, że nie można skutecznie zarzucić Sądowi, iż przy dokonywaniu badania sylwetek nie wziął pod uwagę całości właściwego kręgu odbiorców.
63 W trzeciej kolejności należy wskazać, że H. Neuman i A. Galdeano del Sel zarzucają zasadniczo Sądowi, iż ten uznał, że to właśnie wyraz twarzy obu sylwetek decyduje o całościowym wrażeniu, jakie na poinformowanym użytkowniku wywierają wcześniejszy znak towarowy i zaskarżony wzór.
64 W tym zakresie należy stwierdzić, że w swej argumentacji H. Neuman i A. Galdeano del Sel ograniczają się w rzeczywistości do podważenia analizy okoliczności faktycznych przeprowadzonej przez Sąd w ramach oceny całościowego wrażenia wywieranego przez wcześniejszy znak towarowy i zaskarżony wzór, dążąc w ten sposób do tego, Trybunał zastąpił ocenę Sądu własną oceną.
65 W istocie H. Neuman i A. Galdeano del Sel, nie podnosząc ani nie wykazując, że Sąd dokonał wypaczenia przedstawionych mu okoliczności faktycznych, ograniczyli się jedynie do przedstawienia zarzutu, że Sąd dokonał błędnej oceny okoliczności faktycznych przy ustalaniu, czy zaskarżony wzór wywierał na poinformowanym użytkowniku całościowe wrażenie różniące się od wrażenia wywoływanego przez wcześniejszy znak towarowy, na który powołano się w uzasadnieniu wniosku o unieważnienie.
66 Tymczasem zgodnie z utrwalonym orzecznictwem jedynie Sąd jest właściwy do dokonywania z jednej strony ustaleń faktycznych – z wyjątkiem sytuacji, gdy nieprawidłowość jego ustaleń wynika z przedłożonych mu akt sprawy – i z drugiej strony oceny tych okoliczności faktycznych. Ocena okoliczności faktycznych, z wyłączeniem przypadków wypaczenia przedstawionych Sądowi dowodów, nie stanowi kwestii prawnej, która jako taka poddana jest kontroli Trybunału w ramach odwołania (zob. wyrok z dnia 4 października 2007 r. w sprawie C‑144/06 P Henkel przeciwko OHIM, Zb.Orz. s. I‑8109, pkt 49 i przytoczone tam orzecznictwo).
67 Omawiany argument należy zatem odrzucić jako niedopuszczalny.
68 Z całości powyższych rozważań wynika, że drugi z zarzutów podniesionych przez OHIM oraz pierwszy z zarzutów podniesionych przez H. Neumana i A. Galdeana del Sela należy oddalić w całości.
W przedmiocie drugiego zarzutu podniesionego przez H. Neumana i A. Galdeana del Sela, dotyczącego naruszenia art. 25 ust. 1 lit. e) rozporządzenia nr 6/2002
Argumentacja stron
69 H. Neuman i A. Galdeano del Sel zarzucają Sądowi, że ten nie zastosował art. 25 ust. 1 lit. e) rozporządzenia nr 6/2002. Ich zdaniem w przypadku wcześniejszego znaku towarowego i zaskarżonego wzoru zostały spełnione wszystkie przesłanki pozwalające na stwierdzenie prawdopodobieństwa wprowadzenia w błąd. W konsekwencji Sąd naruszył prawo, nie orzekając na podstawie tego przepisu i nie zakazując używania zaskarżonego wzoru.
70 Baena Grupo twierdzi, że ten zarzut jest niedopuszczalny w zakresie, w jakim zmierza do podważenia oceny o charakterze faktycznym dokonanej przez Sąd w zaskarżonym wyroku.
Ocena Trybunału
71 Należy stwierdzić, że mowa tu o zarzucie, który nie został podniesiony przed Sądem w celu stwierdzenia nieważności spornej decyzji, oraz że w żadnym wypadku nie dotyczy on bezwzględnej przeszkody procesowej, którą Sąd powinien był podnieść z urzędu.
72 Tymczasem zgodnie z art. 113 § 2 regulaminu postępowania przed Trybunałem odwołanie nie może zmieniać przedmiotu postępowania, które toczyło się przed Sądem. W postępowaniu odwoławczym kompetencje Trybunału są zatem ograniczone do oceny prawnego rozstrzygnięcia w kwestii zarzutów, które były roztrząsane w pierwszej instancji (zob. w szczególności wyroki: z dnia 1 czerwca 1994 r. w sprawie C‑136/92 P Komisja przeciwko Brazzelli Lualdi i in., Zb.Orz. s. I‑1981, pkt 59; z dnia 15 marca 2007 r. w sprawie C‑171/06 P T.I.M.E. ART przeciwko OHIM, pkt 24; a także z dnia 20 września 2007 r. w sprawie C‑193/06 P Nestlé przeciwko OHIM, pkt 56).
73 W konsekwencji należy odrzucić niniejszy zarzut jako niedopuszczalny.
W przedmiocie drugiej części drugiego zarzutu podniesionego przez OHIM i trzeciego zarzutu podniesionego przez H. Neumana i A. Galdeana del Sela, dotyczących braku uzasadnienia zaskarżonego wyroku
Argumentacja stron
74 OHIM twierdzi, że Sąd uchybił obowiązkowi uzasadnienia, ponieważ, po pierwsze, nie podał powodów, dla których „różnica w wyrazie twarzy będzie wyraźnie dostrzegalna dla młodzieży kupującej T-shirty i czapki z daszkiem”, co zostało stwierdzone w pkt 24 zaskarżonego wyroku, i po drugie, nie odniósł się do kręgu odbiorców składającego się z użytkowników „druków, w tym publikacji reklamowych”.
75 H. Neuman i A. Galdeano del Sel zarzucają również Sądowi, że ten nie uzasadnił w sposób precyzyjny, dokładny i spójny zaskarżonego wyroku w odniesieniu do naruszenia praw procesowych skarżących.
76 Odnosząc się do argumentów wysuwanych przez OHIM, Baena Grupo twierdzi, podobnie jak w pkt 52 niniejszego wyroku, że Sąd nie był zobowiązany do orzeczenia w przedmiocie właściwego kręgu odbiorców, w związku z czym jego wyrok nie może być obarczony brakiem uzasadnienia.
77 Co się tyczy argumentów przedstawionych przez H. Neumana i A. Galdeana del Sela, Baena Grupo podnosi ich niedopuszczalność. Baena Grupo zauważa, że H. Neuman i A. Galdeano del Sel nie wskazali części zaskarżonego wyroku, które byłyby obarczone takim brakiem uzasadnienia.
Ocena Trybunału
78 Podnoszone przez OHIM naruszenie przez Sąd obowiązku uzasadnienia opiera się na twierdzeniu, że Sąd, po pierwsze, nie podał powodów, dla których „różnica w wyrazie twarzy będzie wyraźnie dostrzegalna dla młodzieży kupującej T-shirty i czapki z daszkiem”, a po drugie, nie odniósł się do kręgu odbiorców składającego się z użytkowników „druków, w tym publikacji reklamowych”.
79 W tym kontekście należy przypomnieć, że obowiązek uzasadnienia wyroków wynika z art. 36 statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, mającego zastosowanie do Sądu na mocy art. 53 akapit pierwszy tego statutu i art. 81 regulaminu postępowania przed Sądem (zob. w szczególności wyrok z dnia 4 października 2007 r. w sprawie C‑311/05 P Naipes Heraclio Fournier przeciwko OHIM, pkt 51 i przytoczone tam orzecznictwo).
80 Z utrwalonego orzecznictwa wynika, że wyroki Sądu powinny być wystarczająco uzasadnione, aby Trybunał mógł przeprowadzić swoją kontrolę sądową (zob. w szczególności ww. wyrok w sprawie Naipes Heraclio Fournier przeciwko OHIM, pkt 52 i przytoczone tam orzecznictwo).
81 W tym przypadku, biorąc pod uwagę stwierdzenia dokonane w pkt 60–62 niniejszego wyroku, wystarczy zauważyć, że rozumowanie przedstawione przez Sąd w zaskarżonym wyroku jest samo w sobie jasne i zrozumiałe, w związku z czym pozwala poznać powody, dla których Sąd uwzględnił jedyny zarzut podniesiony w tej sprawie przez Baena Grupo. Zaskarżony wyrok nie jest więc obarczony brakiem uzasadnienia.
82 W konsekwencji należy oddalić ten zarzut jako bezzasadny.
83 W związku z powyższym niniejsze odwołania należy w części odrzucić jako niedopuszczalne, a w pozostałym zakresie oddalić jako bezzasadne.
W przedmiocie kosztów
84 Zgodnie z art. 69 § 2 regulaminu postępowania przed Trybunałem, mającym zastosowanie do postępowania odwoławczego na podstawie art. 118 regulaminu, kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę.
85 Ponieważ żądania H. Neumana i A. Galdeana del Sela nie zostały uwzględnione w postępowaniu odwoławczym w sprawie C‑101/11 P, należy obciążyć ich, zgodnie z żądaniem Baena Grupo, kosztami związanymi z tym postępowaniem odwoławczym.
86 Ponieważ żądania OHIM nie zostały uwzględnione w postępowaniu odwoławczym w sprawie C‑102/11 P, należy obciążyć go, zgodnie z żądaniem Baena Grupo, kosztami związanymi z tym postępowaniem odwoławczym.
Z powyższych względów Trybunał (szósta izba) orzeka, co następuje:
1) Odwołania zostają w części odrzucone i w pozostałym zakresie oddalone.
2) H. Neuman i A. Galdeano del Sel ponoszą własne koszty, jak również koszty poniesione przez José Manuel Baena Grupo SA w związku z postępowaniem odwoławczym w sprawie C‑101/11 P.
3) Urząd Harmonizacji w ramach Rynku Wewnętrznego (znaki towarowe i wzory) (OHIM) ponosi własne koszty, jak również koszty poniesione przez José Manuel Baena Grupo SA w związku z postępowaniem odwoławczym w sprawie C‑102/11 P.
Podpisy