KONKLUŻJONIJIET TAL-AVUKAT ĠENERALI
KOKOTT
ippreżentati fis-6 ta’ Marzu 20081(1)
Kawża C-49/07
Motosykletistiki Omospondia Ellados NPID (MOTOE)
vs
Elliniko Dimosio
(talba għal deċiżjoni preliminari mressqa mid-Dioikitiko Efeteio Athinon, il-Greċja)
“Kompetizzjoni – Sport – Artikoli 82 KE u 86 KE – Kunċett ta’ impriża – Attività ekonomika – Abbuż minn pożizzjoni dominanti – Għoti ta’ drittijiet speċjali jew esklużivi – Organizzazzjoni mingħajr skop ta’ lukru li, minn naħa, tipparteċipa fl-adozzjoni tad-deċiżjonijiet li bihom l-Istat jawtorizza t-tlielaq bil-muturi u min-naħa l-oħra torganizza u tinnegozja hija stess dawn it-tlielaq”
I – Introduzzjoni
1. F’din il-kawża, il-Qorti tal-Ġustizzja hija għal darba oħra kkonfrontata bil-kwistjoni tar-regoli li d-dritt Ewropew tal-kompetizzjoni jimponi fuq is-settur tal-isport. B’mod partikolari, din il-kawża tirrigwarda r-rwol doppju li l-ELPA(2), il-klabb tal-karozzi u tat-turiżmu Elleniku, għandu fl-organizzazzjoni tal-kompetizzjonijiet tal-isport tal-muturi.
2. Dan ir-rwol doppju jista’ jiġi deskritt skont kif ġej: minn naħa, l-ELPA huwa inkarigat li jorganizza kompetizzjonijiet ta’ sport tal-muturi fil-Greċja u għal dan il-għan ħoloq kummissjoni nazzjonali tat-tlielaq bil-muturi (ETHEAM(3)), li fdalha r-rwol ta’ organizzazzjoni u kontroll ta’ dawn it-tlielaq. Min-naħa l-oħra, huwa jipparteċipa fid-deċiżjoni amministrattiva li tawtorizza t-tlielaq bil-muturi, u dan peress li fid-dritt Grieg, din l-awtorizzazzjoni mhijiex possibbli jekk ma jkunx hemm il-kunsens tal-ELPA.
3. Il-MOTOE(4), li hija federazzjoni Griega indipendenti tal-isport tal-muturi, kellha l-okkażjoni li tesperjenza l-effetti ta’ dan ir-rwol doppju tal-ELPA. Meta, fis-sena 2000, il-MOTOE riedet torganizza serje ta’ tlielaq bil-muturi taħt ir-responsabbiltà tagħha fil-Greċja, ma ngħatatilhiex l-awtorizzazzjoni peress li ma kienx hemm il-kunsens tal-ELPA.
4. Mill-aspett tad-dritt tal-kompetizzjoni, wieħed għandu jistaqsi jekk dan ir-rwol doppju, bħalma huwa dak tal-ELPA, huwiex kumpatibbli mal-Artikolu 82 KE u mal-Artikolu 86 KE. Madankollu wieħed għandu qabel xejn jistabbilixxi jekk u safejn l-attività ta’ organizzazzjoni mingħajr skop ta’ lukru bħalma huwa l-ELPA fil-qasam tal-isport jaqax fil-kamp ta’ applikazzjoni tad-dritt Komunitarju tal-kompetizzjoni.
II – Il-kuntest ġuridiku
A – Id-dritt Komunitarju
5. Il-kuntest ġuridiku Komunitarju f’din il-kawża huwa indikat mir-regoli tal-kompetizzjoni preskritti fl-Artikoli 82 KE u 86 KE.
6. L-Artikolu 82 KE jiddisponi:
“Safejn il-kummerċ bejn l-Istati Membri jista’ jiġi milqut, kull abbuż minn impriża waħda jew iktar minn pożizzjoni dominanti fi ħdan is-suq komuni, jew fi ħdan parti sostanzjali tiegħu, jkun inkompatibbli mas-suq komuni u jkun projbit.
Eżempji ta’ abbuż bħal dan huma:
a) l-impożizzjoni diretta jew indiretta ta’ prezzijiet inġusti ta’ l-akkwist jew tal-bejgħ, jew kondizzjonijiet oħra inġusti ta’ kummerċ;
b) il-limitazzjoni tal-produzzjoni, tas-swieq jew ta’ l-iżvilupp tekniku bi ħsara għall-konsumaturi;
ċ) l-applikazzjoni ta’ kondizzjonijiet differenti għal transazzjonijiet ekwivalenti ma’ partijiet oħra, li b’hekk jiġu mqiegħda fi żvantaġġ kompetittiv;
d) is-suġġettar tal-konklużjoni ta’ kuntratti għall-aċċettazzjoni mill-parti l-oħra, ta’ obbligi addizzjonali li, jew min-natura tagħhom jew skond l-użu kummerċjali, ma jkollhom l-ebda konnessjoni mas-suġġett ta’ dawk il-kuntratti.”
7. L-Artikolu 86 KE jiddisponi dan li ġej:
“1. Dwar impriżi pubbliċi u impriżi li lilhom jagħtu drittijiet speċjali jew esklusivi, l-Istati Membri ma għandhom la jiddekretaw u lanqas iżommu fis-seħħ miżuri kuntrarji għar-regoli f’dan it-Trattat, b’mod partikolari, għal dawk li hemm fl-Artikolu 12 u fl-Artikoli 81 sa 89 inklużi.
2. Kull impriża responsabbli biex topera servizzi ta’ importanza ekonomika ġenerali jew li jkollha l-karattru ta’ monopolju fiskali għandha tkun soġġetta għar-regoli ta’ dan it-Trattat, b’mod partikolari dawk li jirreferu għall-kompetizzjoni, safejn l-applikazzjoni ta’ dawn ir-regoli ma jostakolawx it-twettiq de jure jew de facto tal-funzjonijiet speċifiċi mogħtija lil dik l-impriża. L-iżvilupp tal-kummerċ ma għandux jiżviluppa b’ mod kuntrarju għall-interessi tal-Komunità.
[…]”.
B – Id-dritt nazzjonali
8. Fil-verżjoni li kienet fis-seħħ fis-sena 2000, l-Artikolu 49 tal-liġi Ellenika Nru 2696/1999 (5) (iktar’il quddiem, il-Kodiċi tat-Triq) kien jiddisponi:
“1) Ebda kompetizzjoni b’vetturi li jinġibdu b’annimali, ta’ annimali, ta’ roti, ta’ karozzzi, ta’ vetturi bi tliet roti, ta’ muturi u mopeds fuq it-toroq u spazji pubbliċi jew privati ma tista’ ssir jekk ma jkunx hemm awtorizzazzjoni għaliha minn qabel.
2) L-awtorizzazzjoni kkontemplata fil-paragrafu preċedenti tingħata:
[…]
ċ) għall-kompetizzjonijiet kollha ta’ karozzi, ta’ vetturi bi tliet roti, ta’ muturi u ta’ mopeds mill-Ministru tal-Ordni Pubbliku jew mill-awtoritajiet awtorizzati minnu, wara li jingħata l-kunsens tal-persuna ġuridika fil-Greċja tirrappreżenta uffiċjalment lill-Federazzjoni Internazzjonali Awtomobilistika (FIA), lill-Federazzjoni Internazzjonali tal-Motoċikliżmu (FIM) u f’dak li jikkonċerna l-kompetizzjonijiet tal-karozzi antiki, il-Federazzjoni Internazzjoni tal-Karozzi Antiki (FIVA) …”
9. Barra minn hekk, l-Artikolu 134(8) tal-liġi Ellenika Nru 2725/1999 (6) fih, inter alia, id-dispożizzjoni segwenti:
“Il-kompetizzjonijiet ta’ vetturi bil-mutur u d-dixxiplini sportivi li jinvolvuhom (karozzi, formula, kart, ta’ żewġ roti, eċċ) jikkostitwixxu attività sportiva rregolata mid-dispożizzjonijiet ta’ din il-liġi […]”
C – Ir-regoli tal-Federazzjoni sportiva
10. Il-pubblikazzjoni annwali (2000) tat-tlielaq tal-muturi tal-ELPA ppubblikat mill-ETHEAM, fiha ċ-ċirkulari tal-istess ETHEAM għas-sena 2000. B’mod partikulari dawn iċ-ċirkulari huma intiżi biex jagħtu informazzjoni dwar ir-raġunijiet meħtieġa sabiex tingħata l-awtorizzazzjoni għall-kompetizzjonijiet, dwar ir-regolamenti tal-istess kompetizzjonijiet, dwar id-drittijiet li jridu jitħallsu u dwar kwistjonijiet oħra ta’ natura finanzjarja. Barra minn hekk, il-pubblikazzjoni fiha wkoll regolament nazzjonali dwar l-isport tal-muturi, l-EAKM(7), li fih b’mod partikolari id-dispożizzjonijiet segwenti:
“10.7 Kull manifestazzjoni sportiva li tinvolvi xi kompetizzjonijiet ta’ kampjonati, tazzi, jew premji tal-ETHEAM/ELPA ma tistax tiġi magħquda mal-promozzjoni kummerċjali ta’ sponsorizzazzjoni li jiġu ċċitati fit-titolu jew fis-sotto-titolu tal-kompetizzjonijiet ħlief wara li jkun hemm il-kunsens tal-ETHEAM/ELPA
[…]
60.6 Matul il-manifestazzjonijiet sportivi, jista’ jsir reklamar fuq is-sewwieqa u l-muturi. Għal dak li jirrigwarda l-elmu, jista’ jsir reklamar fuqu, fuq il-wiċċ kollu tiegħu, sakemm ma jiġux affettwati l-karatteristiċi tekniċi tiegħu. Fit-tlielaq ta’ veloċità u fit-tiġrijiet bil-muturi fil-kampanja ta’ kampjonati, tazzi u premji tal-ETHEAM/ELPA, l-organizzaturi m’għandhomx dritt li jimponu fuq is-sewwieq, fuq il-passiġġier jew fuq vettura, li dawn ikunu jistgħu jirreklamaw prodott kwalunkwe jekk ikunu kisbu permess mill-kompetitur. Meta kuntratt ta’ sponsorizzazzjoni tal-ETHEAM/ELPA jkun fis-seħħ, is-sewwieqa, il-passiġġieri jew il-muturi huma obbligati jirrispettaw il-kundizzjonijiet ta’ dak il-kuntratt.
[…]
110.1. L-organizzatur għandu jieħu ħsieb, direttament jew permezz tal-awtorità ta’ sorveljanza, li l-kompetizzjoni sportiva tkun koperta b’assigurazzjonijiet li għandhom jinkludu r-responsabbiltà tiegħu, dik tal-kostrutturi, tas-sewwieqa, tal-passiġġieri …, f’każ ta’ inċidenti u danni kkaġunati lil terzi persuni matul il-kompetizzjoni u l-provi.”
III – Il-fatti u l-proċedura fil-kawżaprinċipali
11. L-ELPA, il-klabb Elleniku tal-karozzi u tat-turiżmu, jirrappreżenta fil-Greċja l-Federazzjoni Internazzjonali tal-Motoċikliżmu (FIM). Skont l-indikazzjonijiet mogħtija mill-qorti tar-rinviju, dan huwa assoċjazzjoni li ma jagħmilx profitt li b’mod partikolari jorganizza kompetizzjonijiet tal-isports bil-muturi li fl-istess kuntest jikkonkludi wkoll kuntratti ta’ sponsorizzazzjoni, reklamar u assigurazzjoni.
12. L-ELPA inkariga lill-kummissjoni nazzjonali tat-tlielaq bil-muturi (ETHEAM), li hija organizzazzjoni li nħolqot mill-istess ELPA, sabiex tikkontrolla t-tlielaq fuq livell nazzjonali u tieħu d-deċiżjonijiet ta’ natura sportiva għat-tlielaq bil-muturi fil-Greċja kollha.
13. Il-MOTOE hija federazzjoni tal-isport bil-muturi indipendenti mill-ELPA u mingħajr skop ta’ lukru, fejn l-attività tagħha tinkludi l-organizzazzjoni ta’ tlielaq bil-muturi fil-Greċja. Il-membri tagħha jinkludu diversi klabbs reġjonali tal-muturi.
14. Fit-13 ta’ Frar 2000, il-MOTOE talbet lill-Ministeru Grieg tal-Ordni Pubbliku biex jinħareġ permess sabiex jiġu organizzati serje ta’ kompetizzjonijiet bil-muturi. Mehmuża mat-talba kien hemm programm ta’ kompetizzjonijiet li kienu maħsubin biex isiru. Dan il-programm kien jipprovdi għal total ta’ 28 tellieqa, mis-26 ta’ Marzu 2000 sat-3 ta’ Diċembru 2000, organizzati minn diversi klabbs tal-muturi, kollha kemm huma membri tal-MOTOE. Fit-8 ta’ Frar 2000, il-programm intbagħat lill-ELPA, sabiex dan ikun jista’ tagħti l-kunsens meħtieġ sabiex jinkiseb il-permess.
15. B’ittra tas-16 ta’ Marzu 2000 indirizzata lill-MOTOE, l-ELPA talab lill-istess MOTOE sabiex xahrejn minn qabel, jibgħatlu regolament speċifiku għal kull kompetizzjoni, sabiex ikun jista’ jikkontrolla lill-parteċipanti, ir-rotta jew il-korsa, il-miżuri ta’ sigurtà meħtieġa u, b’mod iktar ġenerali, il-kundizzjonijiet kollha għall-andament tajjeb tat-tellieqa. Min-naħa l-oħra, huwa talab lill-klabbs li kienu qegħdin jorganizzaw sabiex jippreżentaw kopja tal-istatut tagħhom lill-ETHEAM.
16. B’ittra tal-5 ta’ Mejju 2000 indirizzata lill-Ministeru tal-Ordni Pubbliku, il-MOTOE talbet il-permess sabiex torganizza sitt kompetizzjonijiet f’dati li kienu mifruxa mid-9 ta’ Lulju sas-26 ta’ Novembru 2000, fejn ehmżet ma’ din it-talba r-regolamenti speċifiċi relattivi għall-andament tal-kompetizzjonijiet kif ukoll kopji tal-istatuti tal-klabbs li kienu qegħdin jorganizzaw. Il-Ministeru tal-Ordni Pubbliku bagħat din it-talba bl-annessi tagħha lill-ELPA, b’ittra tat-22 ta’ Mejju 2000, sabiex l-istess ELPA jagħti l-kunsens tiegħu.
17. Fis-6 ta’ Lulju 2000, l-ELPA/ETHEAM bagħat ittra lil MOTOE fejn il-kontenut kien is-segwenti:
“1. Skont il-liġi li hija fis-seħħ, l-ETHEAM tħabbar il-kampjonati, tazzi u premji tal-kompetizzjonijiet tal-motoċikliżmu, bil-permess tal-ELPA, li huwa l-uniku rappreżentant legali tal-FIM fil-Greċja.
2. Jekk operatur jew klabb li jissodisfa l-kundizzjonijiet meħtieġa għall-organizzazzjoni u l-iżvolġiment ta’ kompetizzjonijiet ikun jixtieq iħabbar tazza jew premju speċjali, huwa għandu jirrikorri għand l-ETHEAM u jipproponi t-tħabbira inkwistjoni. Wara li tevalwa l-kundizzjonijiet tat-tħabbira proposta, l-ETHEAM għandha tieħu deċiżjoni, u tistabbilixxi wkoll il-kundizzjonijiet għall-andament tal-kompetizzjoni, dejjem skont ir-regolamenti nazzjonali u internazzjonali.
3. Tazza jew premju ma jistgħux jinvolvu ħlief kompetizzjonijiet tal-istess tip, bħal eżempju, “scramble” biss jew “enduro” biss. Manifestazzjonijiet oħra, li mhumiex inklużi fil-kampjonati, tazzi jew premji mħabbra diġà, ma jistgħux jiġu kklassfikati ħlief bħala kompetizzjonijiet ta’ ħbiberija.
4. Sabiex jingħata l-kunsens f’dak li jikkonċerna l-organizzazzjoni ta’ kompetizzjoni, anke f’kuntest ta’ tazza jew premju, kull organizzatur inkarigat minn waħda mill-manifestazzjonijiet li tifforma parti minn tazza jew premju partikolari għandu jissodisfa l-kundizzjonijiet imposti mill-kodiċi nazzjonali tal-kompetizzjonijiet tal-motoċikliżmu u miċ-ċirkulari tal-ETHEAM. Fl-aħħar nett, għandu jinftiehem li, meta f’nofs is-sena sportiva, tintalab it-tħabbira ta’ kompetizzjonijiet addizzjonali, id-dati li jintalbu m’għandhomx jinfluwenzaw fuq il-kompetizzjonijiet li jkunu diġà pprogrammati, u dan fl-interess tas-sewwieqa u tal-organizzaturi. F’dan il-kuntest, l-ETHEAM tkun disponibbli biex tiddiskuti l-possibbiltà li tħabbar tazza jew premju, skont ir-regolamenti nazzjonali tal-kompetizzjonijiet tal-motoċikliżmu għal dik is-sena, u tibqa’ tistenna l-programm tagħkom ta’ kompetizzjonijiet għas-sena 2001, sabiex dawk il-kompetizzjonijiet jiġu inklużi wkoll fil-programm annwali. Il-programm tagħkom irid jiġi ppreżentat għand l-ETHEAM-ELPA mhux iktar tard mill-15 ta’ Settembru 2000.”
18. Fis-26 ta’ Lulju 2000, il-MOTOE talbet lill-Ministeru tal-Ordni Pubbliku xi informazzjonijiet fir-rigward tat-talba għall-permess. Il-Ministeru tal-Ordni Pubbliku rrispondiha fis-7 ta’ Awissu 2000 b’mod li kien għad m’għandux il-kunsens tal-ELPA/ETHEAM.
19. Għaldaqstant il-MOTOE ppreżentat rikors quddiem id-Dioikitiko Protodikeio Athinon(8) fejn hija talbet GRD 5 000 000(9) bħala danni. Hija sostniet li d-deċiżjoni impliċita – u, fil-fehma tagħha, illegali – tar-rifjut tat-talba tagħha għall-permess biex torganizza xi kompetizzjonijiet tal-muturi kien ikkaġunalha dannu morali inkwantu ppreġudikalha l-awtorità u l-kredibbiltà tagħha fil-konfront tal-membri tagħha, tas-sewwieqa tal-muturi Griegi u tal-pubbliku inġenerali. Hija żiedet li l-Artikolu 49 tal-Kodiċi tat-Triq kien jikser il-prinċipju kostituzzjonali tal-imparzjalità tal-korpi amministrattivi kif ukoll l-Artikoli 82 KE u 86 KE. L-ELPA intervjena f’din il-kawża insostenn tas-sottomissjonijiet tal-Istat Grieg.
20. Ir-rikors ta’ MOTOE ġie miċħud fl-ewwel istanza, minħabba li l-permess kien ġie rrifjutat minħabba raġuni tajba, invista tan-nuqqas ta’ kunsens fis-sens tal-Artikolu 49 tal-Kodiċi tat-Triq. Fil-fatt, din id-dispożizzjoni la hija antikostituzzjonali u lanqas tmur kontra d-dritt Komunitarju.
21. MOTOE interponiet appell minn din is-sentenza quddiem id-Dioikitiko Efeteio Athinon(10), li hija l-qorti tar-rinviju.
IV – It-talba għal deċiżjoni preliminari
22. B’deċiżjoni tal-21 ta’ Novembru 2006 li ġiet ippreżentata fil-Qorti tal-Ġustizzja fil-5 ta’ Frar 2007, id-Dioikitiko Efeteio Athinon iddeċiediet li tissospendi l-proċeduri quddiemha u għamlet lill-Qorti tal-Ġustizzja d-domandi preliminari segwenti:
“1) L-Artikoli 82 KE u 86 KE għandhom jiġu interpretati b’mod li jinkludu wkoll fil-kamp ta’ applikazzjoni tagħhom l-attivitajiet ta’ persuna ġuridika li għandha l-istatus ta’ rappreżentant nazzjonali tal-[FIM] u li teżerċita attivitajiet ekonomiċi, kif deskritti hawn fuq billi tikkonkludi kuntratti ta’ sponsorizzazzjoni, ta’ reklamar u ta’ assigurazzjoni, fil-kuntest tal-manifestazzjonijiet sportivi tal-karozzi li hija torganizza?
2) Fil-każ ta’ risposta affermattiva, id-dispożizzjonijiet tal-Artikolu 49 tal-liġi 2696/1999 huma kumpatibbli mal-imsemmija dispożizzjonijiet tat-Trattat KE, fis-sens li huma jagħtu lill-persuna ġuridika fuq imsemmija l-poter li tagħti l-kunsens tagħha fir-rigward tal-organizzazzjoni ta’ kompetizzjoni ta’ vetturi bil-mutur sabiex l-awtorità pubblika nazzjonali tkun tista’ tagħti l-permess biex tkun tista’ tiġi organizzata din il-kompetizzjoni (f’dan il-każ, il-Ministru tal-Ordni Pubbliku), mingħajr ma dan il-poter huwa suġġett għal limiti, obbligi u stħarriġ?”
23. Fil-proċedura quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja, ippreżentaw osservazzjonijiet bil-miktub u orali l-Gvern Elleniku u l-Kummissjoni tal-Komunitajiet Ewropej. Il-MOTOE ippreżentat biss osservazzjonijiet orali.
V – Analiżi
A – Osservazzjoni preliminari
24. Fil-prinċipju, l-isport ma jaqax barra mill-kamp ta’ applikazzjoni tat-Trattat KE. Dan il-fatt huwa rikonoxxut kemm fuq livell politiku u kif ukoll fil-ġurisprudenza Komunitarja.
25. Huwa b’hekk fuq livell politiku li l-konferenza intergovernattiva li wasslet għat-Trattat ta’ Amsterdam (1997), fid-“Dikjarazzjoni dwar l-isport”(11), stiednet lill-istituzzjonijiet tal-Unjoni Ewropea sabiex jikkonsultaw lill-assoċjazzjonijiet sportivi meta jkun hemm kwistjonijiet importanti li jirrigwardaw l-isport u sabiex jagħtu attenzjoni speċjali lill-karatteristiċi partikolari tal-isport tad-dilettanti. Dikjarazzjoni simili tinsab fil-konklużjonijiet tal-Presidenza tal-Kunsill Ewropew ta’ Nizza (2000)(12). Is-sena li għaddiet, il-Kummissjoni ppubblikat ukoll “White Paper dwar l-isport”, fejn hija ssemmi b’mod partikolari l-effetti tad-dritt Komunitarju fuq l-isport filwaqt li tikkonferma li l-acquis communautaire japplika wkoll f’dan il-qasam(13).
26. Dawn id-dikjarazzjonijiet u inizjattivi jenfasizzaw li l-isport mhuwiex totalment eskluż mill-kamp ta’ attività tal-Unjoni Ewropea jew tal-Komunità Ewropea. Fil-fatt, mad-dħul fis-seħħ tat-Trattat ta’ Lisbona(14), l-isport ser jidher b’mod espliċitu fid-dritt primarju tal-Unjoni Ewropea(15).
27. Il-Qrati Komunitarji, min-naħa tagħhom, jirrikonoxxu f’ġurisprudenza stabbilita(16), li l-isport, fi kwalunkwe każ, jaqa’ taħt id-dritt Komunitarju inkwantu huwa jikkostitwixxi attività ekonomika fis-sens tal-Artikolu 2KE(17). Għalkemm fil-bidu l-ġurisprudenza iktar kellha bħala għan l-effetti tal-libertajiet fundamentali fuq l-isport(18), illum hija qiegħda dejjem iktar titratta r-regoli tal-kompetizzjoni tat-Trattat KE(19). L-istess japplika għal dan il-każ, fejn il-Qorti tal-Ġustizzja hija mitluba tiddeċiedi fuq l-interpretazzjoni tal-Artikoli 82 KE u 86 KE.
28. Filwaqt li l-ewwel domanda tar-rinviju titratta l-applikabbiltà tal-Artikoli 82 KE u 86 KE għal istituzzjoni mingħajr skop ta’ lukru bħalma huwa l-ELPA, it-tieni domanda tirrigwarda r-rwol doppju li għandu l-ELPA inkwantu minn naħa, huwa jipparteċipa fl-adozzjoni tad-deċiżjonijiet li bihom l-Istat jawtorizza t-tlielaq bil-muturi u min-naħa l-oħra huwa stess jorganizza l-istess tlielaq.
B – Applikabbiltà tal-Artikoli 82 KE u 86 KE (l-ewwel domanda)
29. L-ewwel domanda hija intiża sabiex jiġi stabbilit essenzjalment jekk l-attività ta’ assoċjazzjoni mingħajr skop ta’ lukru taqax fil-kamp ta’ applikazzjoni tal-Artikoli 82 KE u 86 KE meta, barra mid-dritt esklużiv ta’ parteċipazzjoni fl-adozzjoni tad-deċiżjoni amministrattiva li tawtorizza t-tlielaq bil-muturi, dik l-assoċjazzjoni torganizza hija stess tlielaq ta’ dan it-tip u f’dan il-kuntest tikkonkludi kuntratti ta’ sponsorizzazzjoni, reklamar u assigurazzjoni.
30. Id-dritt Komunitarju tal-kompetizzjoni jkopri l-attivitajiet ta’ impriżi (20). Għadaqstant, sabiex l-Artikolu 82 KE u 86 KE japplikaw, jeħtieġ li l-assoċjazzjoni inkwistjoni tkun, qabel xejn, impriża fis-sens tad-dispożizzjonijiet tat-Trattat KE fil-qasam tal-kompetizzjoni (ara s-sezzjoni 1 infra). Barra minn hekk, l-applikazzjoni tal-Artikolu 82 KE jeżiġi li l-assoċjazzjoni jkollha pożizzjoni dominanti u li l-kummerċ bejn l-Istati Membri jkun jsta’ jiġi affettwat (ara s-sezzjoni 2). Fl-aħħar nett, f’dak li jikkonċerna l-applikazzjoni tal-Artikolu 86(1) KE, jeħtieġ li jiġi stabbilit jekk l-Istat tax lil dik l-assoċjazzjoni drittijiet speċjali jew esklużivi (ara s-sezzjoni 3 infra).
1. Il-kunċett ta’ impriża fis-sens tad-dritt KE tal-kompetizzjoni
31. Fid-dritt Komunitarju tal-kompetizzjoni, il-kunċett ta’ impriża għandu jkun suġġett għal interpretazzjoni funzjonali, fis-sens li jinkludi kull entità li teżerċita attività ekonomika, irrispettivament mill-istatus ġuridiku ta’ din l-entità u mill-mod ta’ finanzjament tagħha(21). Entità li ma twettaqx attività ekonomika mhijiex impriża fis-sens tad-dritt tal-kompetizzjoni(22).
32. Kull attività li tikkonsisti fl-offerta ta’ proprjetà jew servizzi f’suq partikolari tikkostitwixxi attività ekonomika (attività “qua impriża”) (23). Għalkemm l-analiżi definittiva tal-attività tal-ELPA għandha ssir mill-qorti nazzjonali, il-Qorti tal-Ġustizzja, fil-kuntest tal-proċedura preliminari, tista’ tipprovdiha bl-indikazzjonijiet kollha utli sabiex tiffaċilitalha din id-deċiżjoni (24).
33. Assoċjazzjoni bħalma huwa l-ELPA jipprovdi żewġ kategoriji ta’ provvista ta’ servizzi: minn naħa huwa jorganizza tlielaq bil-muturi fil-Greċja bl-għajnuna tal-kummissjoni li huwa ħoloq għal dan il-għan, l-ETHEAM(25). Min-naħa l-oħra, skont l-indikazzjonijiet tal-qorti tar-rinviju, huwa jinnegozja fit-tlielaq billi jikkonkludi kuntratti ta’ sponsorizzazzjoni, ta’ reklamar u ta’ assigurazzjoni jew, fi kwalunkwe każ, billi iservi ta’ intermedjarju fil-konklużjoni ta’ dawn il-kuntratti.
34. Dawn iż-żewġ tipi ta’ attività – l-organizzazzjoni u l-kummerċ fit-tlielaq tal-muturi – għandhom suq it-tnejn li huma, u dan irrispettivament minn jekk l-ELPA għandhux monopolju fuq dawn is-servizzi jew jekk dawn is-servizzi jiġux ipprovduti wkoll minn entitajiet oħra, bħala eżempju l-MOTOE. B’hekk, is-servizzi pprovduti mill-ELPA fil-qasam tal-organizzazzjoni tat-tlielaq bil-muturi huma mitluba u mħallsa mill-parteċipanti jew mill-klabbs tagħhom. Fir-rigward tal-kummerċ fit-tlielaq bil-muturi, huma l-isponsors, dawk li jkunu jridu jirreklamaw u l-assiguraturi li jirrikorru għas-servizzi pprovduti mill-ELPA. Waqt il-proċedura orali rajna wkoll li t-tlielaq bil-muturi jista’ jsir kummerċ bihom ukoll permezz tal-bejgħ tal-biljetti għad-dħul għall-post tal-manifestazzjoni kif ukoll, jekk ikun il-każ, bil-bejgħ tad-drittijiet ta’ xandir televiżiv.
35. Il-Gvern Elleniku jikkontesta li l-ELPA għadu jorganizza t-tlielaq bil-muturi. Madankollu, huwa biżżejjed li jiġi mfakkar f’dan ir-rigward li, għad-domandi preliminari, il-Qorti tal-Ġustizzja għandha tieħu inkunsiderazzjoni l-kuntest fattwali u l-leġiżlazzjoni li jaqgħu taħthom id-domandi preliminari, kif iddefiniti mill-qorti tar-rinviju(26). F’dan il-każ, id-deċiżjoni tar-rinviju tgħid espliċitament li l-ELPA jorganizza huwa stess tlielaq bil-muturi. Barra minn hekk, fil-proċedura orali ntwera li l-ELPA, apparentement, jgħin ċerti klabbs tal-muturi sabiex jorganizzaw it-tlielaq tagħhom u f’ċerti drabi, huwa jista’ jkollu r-rwol ta’ ko-organizzatur. Bla preġudizzju għall-konstatazzjonijiet li l-qorti tar-rinviju ser tkun mitluba tagħmel fuq dan is-suġġett, dan jindika li l-ELPA qiegħed ikompli jintervjeni fl-organizzazzjoni tat-tlielaq bil-muturi. Fir-rigward tal-fatt li l-ELPA huwa mdaħħal fil-kummerċ tat-tlielaq tal-muturi, dan ma ġiex ikkontestat quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja.
36. Dawn l-elementi kollha jikkorroboraw in-natura ekonomika tal-attività ta’ assoċjazzjoni bħalma huwa l-ELPA, li allura għandu l-kwalità ta’ impriża.
37. Kif ser nuru iktar’il quddiem, il-fatt li l-ELPA huwa impriża mhuwiex ikkontrastat mill-fatt li s-servizzi li huwa jipprovdi huma relatati mal-isport, li jinzerta li huwa assoċjazzjoni li ma jagħmilx profitt u li huwa jipparteċipa fil-proċedura amministrattiva għall-għoti ta’ permess għat-tlielaq bil-muturi.
– Provvista ta’ servizzi li huma relatati mal-isport
38. Il-fatt li l-provvista ta’ servizzi inkwistjoni hija relatata mal-isport mhuwiex ta’ ostakolu sabiex l-istess prrovista tiġi kklassifikata bħala attività ekonomika li taqa’ taħt ir-regoli ta’ kompetizzjoni tat-Trattat KE(27) Fil-fatt, bla preġudizzju għall-importanza konsiderevoli tiegħu fuq livell soċjali(28), illum l-isport għandu dimensjoni ekonomika li wieħed ma jistax jinjora. Din hija r-raġuni għaliex meta wieħed jiġi biex jiddeċiedi dwar l-applikabbiltà tar-regoli tal-kompetizzjoni jkun meħtieġ li jivverifika n-natura ekonomika jew mhux ekonomika ta’ kull attività li tirrigwarda l-isport(29).
39. Huwa b’dan il-mod li l-organizzatur ta’ manifestazzjoni sportiva jista’ jeżerċita attività ekonomika, u dan irrispettivament minn jekk il-parteċipanti jkunu jipprattikaw l-isport inkwistjoni fuq livell professjonali jew bħala dilettanti, jiġifieri bħala, jew mhux bħala, attività ekonomika. B’kuntrast mat-teżijiet tal-Gvern Elleniku, fil-fatt mhijiex l-attività tas-sewwieqa tal-muturi li hija rilevanti. Il-kwalità tal-impriża ta’ assoċjazzjoni bħalma huwa l-ELPA għandu jiġi analizzat biss fid-dawl tal-attività li huwa stess iwettaq.
40. Sakemm il-parteċipanti, jew fi kwalunkwe każ l-ispettaturi, għandhom iħallsu xi kontribuzzjoni fi flus, l-organizzazzjoni tal-manifestazzjonijiet sportivi tikkostitwixxi attività ekonomika. U jekk manifestazzjoni sportiva twassal sabiex jiġu konklużi kuntratt ta’ sponsorizzazzjoni, ta’ reklamar u ta’ assigurazzjoni, din il-forma ta’ kummerċ tal-manifestazzjoni hija wkoll attività ekonomika. F’dan ir-rigward, is-sitwazzjoni tal-organizzatur ta’ manifestazzjoni sportiva tiġi tixbah dik ta’ produttur jew ta’ bejjiegħ tat-tagħmir jew tal-ħwejjeġ użati mill-persuni sportivi; l-istess persuni sportivi iwettqu huma wkoll attività ekonomika, u dan irrispettivament minn jekk jagħmlux dan b’mod professjonali jew bħala dilettanti.
– Nuqqas ta’ skop ta’ profitt
41. Il-fatt li entità bħalma huwa l-ELPA jieħu l-forma ta’ assoċjazzjoni mingħajr skop ta’ lukru, ma jipprekludix it-teżi dwar l-eżistenza ta’ attività ekonomika u għaldaqstant impriża. Bis-servizzi li dawn joffru fuq is-suq, dawn l-entitajiet jistgħu ukoll jikkompetu mal-operaturi l-oħra (30), u dan irrispettivament minn jekk dawn tal-aħħar jaħdmux għal profitt jew le.
42. Din tinsab murija partikolarment tajjeb f’din il-kawża, fejn żewġ assoċjazzjonijiet Griegi li jaħdmu bla profitt – l-ELPA u l-MOTOE – għandhom l-għan li jorganizzaw u jidħlu fil-kummerċ tat-tlielaq tal-muturi fil-Greċja. Is-suċċess ta’ dawn l-organizzazzjonijiet, fl-aħħar mill-aħħar, jiddependi fuq il-kapaċità li s-servizzi li huma joffru jisbqu lil dawk offruti mill-operaturi l-oħra u li jiggarantixxu l-finanzjament tal-attività tagħhom.
43. Ċertament huwa minnu li organizzazzjoni ma tistax tiġi kklassifikata bħala impriża meta l-attività tagħha għandha natura esklużivament soċjalijew ta’ interess pubbliku u mhijiex eżerċitata fuq suq f’kompetizzjoni ma’ operaturi oħra(31). Fil-fatt, ir-regoli tal-kompetizzjoni tat-Trattat ma japplikawx għal attività li, min-natura tagħha, mir-regoli li għalihom hija suġġetta u mill-għan tagħha, taqa’ barra mill-isfera tal-kummerċ ekonomiku(32).
44. Madankollu, meta l-organizzazzjoni inkwistjoni tibda tikkumerċjalizza s-servizzi li hija toffri(33), hija toħroġ mill-qasam tal-attività esklużivament soċjali jew mingħajr profitt; lanqas jekk tibqa’ jkollha obbjettiv ta’ interess pubbliku – fil-każ tal-ELPA, dan kellu bħala obbjettiv il-promozzjoni tal-isport – filwaqt li ma jagħmilx profitt, dan mhuwiex biżżejjed biex jitteħdilha l-kwalità ta’ impriża fis-sens tad-dritt tal-kompetizzjoni(34).
45. Il-Gvern Elleniku joġġezzjona li d-dħul tal-ELPA bilkemm ikopri l-ispejjeż, iżda dan ma jikkuntrastax mal-ipoteżi ta’ attività ekonomika. Fil-fatt, il-kwalità ta’ impriża ma tiddependix fuq id-daqs u lanqas fuq il-portata tas-suċċess ekonomiku(35).
46. Fi ftit kliem, assoċjazzjoni bħalma huwa l-ELPA, li tikkummerċjalizza s-servizzi tagħha fil-qasam tal-isport tal-muturi, għandha tiġi meqjusa bħala impriża minkejja li m’għandhiex skop ta’ profitt.
47. Inċidentalment, għandu jiġi osservat li tali assoċjazzjoni m’għandha xejn inkomuni mal-organizzazzjonijiet inkarigati bil-ġestjoni tal-iskemi legali tas-sigurtà soċjali li l-Qorti tal-Ġustizzja ma tathomx il-kwalità ta’ impriża f’numru ta’ sentenzi minn tagħha(36). Lil hinn mill-għan soċjali u min-nuqqas ta’ skop ta’ profitt, l-attività ta’ dawn l-organizzazzjonijiet, fil-fatt, kienet ikkaratterizzata minn leġiżlazzjoni tal-Istat li kienet timponi ċerti obbligi ta’ solidarjetà fejn l-organizzazzjoni inkwistjoni ma kellha ebda influwenza proprja fuq l-ammont ta’ servizzi li hija kellha tagħti u kontribuzzjonijiet li hija kellha tirċievi(37). Skont l-informazzjoni miġjuba għall-konjizzjoni tal-Qorti tal-Ġustizzja, l-ELPA ma kien suġġett għall-ebda leġiżlazzjoni simili; min-naħa l-oħra, mhemm xejn fil-proċess li jindika li l-Istat kien jillimita l-marġni ta’ azzjoni tal-ELPA biex jistabbilixxi s-servizzi li huwa joffri u l-ħlasijiet li huwa seta’ jitlob.
– Parteċipazzjoni fid-deċiżjoni amministrattiva għall-awtorizzazzjoni tat-tlielaq bil-muturi
48. Fl-aħħar nett, l-eżistenza ta’ attività ekonomika mhijiex kontradetta bil-fatt li apparti l-organizzazzjoni u l-kummerċjalizzazzjoni tatt-tlielaq bil-muturi, l-ELPA jipparteċipa wkoll fid-deċiżjonijiet amminstrattivi skont l-Artikolu 49 tal-Kodiċi tat-Triq, li jawtorizzaw dawn it-tlielaq.
49. Ċertament, l-eżerċizzju tal-prerogattivi tal-awtorità pubblika ma jaqax fil-kamp ta’ applikazzjoni tar-regoli tal-kompetizzjoni tat-Trattat KE u l-entità li teżerċitahom mhijiex impriża fis-sens tad-dritt tal-kompetizzjoni(38). Madankollu, il-klassifikazzjoni ta’ attività tal-awtorità pubblika jew ta’ attività ekonomika għandha tiġi attribwita separatament għal kull attività ta’ xi entità partikolari(39), li tkun tista’ teżerċita fl-istess ħin il-prerogattivi tal-awtorità pubblika u xi attività ekonomika wkoll.
50. Dan huwa preċiżament il-każ tal-ELPA, li minn naħa jipparteċipa fil-proċess tad-deċiżjoni sabiex jiġu awtorizzati t-tlielaq bil-muturi u li min-naħa l-oħra jorganizza u jikkummerċjalizza huwa stess it-tlielaq ta’ dan it-tip. Anke jekk il-parteċipazzjoni fl-adozzjoni tad-deċiżjoni ta’ awtorizzazzjoni taqa’ barra mill-eżerċizzju tal-prerogattiva tal-awtorità pubblika, xorta waħda jibqa’ l-fatt li dik l-assoċjazzjoni hija wkoll impriża, inkwantu hija torganizza u tikkummerċjalizza hija stess it-tlielaq bil-muturi.
– Konklużjoni intermedjarja
51. B’hekk, jirriżulta li assoċjazzjoni bħalma hija l-ELPA għandha tiġi meqjusa bħala impriża fis-sens tad-dispożizzjonijiet tat-Trattat KE relattivi għad-dritt tal-kompetizzjoni.
2. Pożizzjoni dominanti u effett fuq il-kummerċ bejn l-Istati Membri fis-sens tal-Artikolu 82 KE
52. Apparti l-kwalità ta’ impriża, l-applikazzjoni tal-Artikolu 82 KE għal assoċjazzjoni bħalma hija l-ELPA tippreżupponi pożizzjoni dominanti u riskju li l-kummerċ bejn l-Istati Membri jiġi affettwat.
53. Anke jekk mhuwiex xogħol il-Qorti tal-Ġustizzja li tanalizza hija stess il-fatti tal-kawża prinċipali, madankollu, fid-dawl tal-karatteristiċi ta’ dawk il-fatti, hija tista’ tagħti lill-qorti tar-rinviju l-indikazzjonijiet utli kollha li jippermettulha li taqtal-kawża prinċipali. F’dan il-kuntest, jeħtieġ li jiġi enfasizzat dan li ġej.
a) Definizzjoni tas-swieq rilevanti, parti sostanzjali tas-suq komuni
54. Il-verifika tal-eżistenza ta’ pożizzjoni dominanti titlob li l-ewwel jiġu definiti s-swieq rilevanti
55. Fir-rigward tas-swieq tal-prodotti rilevanti, jeħtieġ li jiġi mfakkar li l-ELPA joffri żewġ tipi ta’ servizzi fil-qasam tal-isport bil-muturi: minn naħa, bl-għajnuna tal-ETHEAM, huwa jorganizza t-tlielaq bil-muturi fil-Greċja. Min-naħa l-oħra, skont l-indikazzjonijiet ipprovduti mill-qorti tar-rinviju, huwa jikkummerċjalizza dawn it-tlielaq permezz ta’ kuntratti ta’ sponsorizzazzjoni, ta’ reklamar u ta’ assigurazzjoni. Mhux bilfors hemm rabta bejn dawn iż-żewġ tipi ta’ servizzi u dawn lanqas huma interkambjabbli. Dan għaliex l-organizzazzjoni u l-kummerċjalizzazzjoni ta’ manifestazzjonijiet sportivi jistgħu jiġu meqjusa bħala żewġ swieq ta’ prodotti distinti.
56. Huwa minnu li l-qorti tar-rinviju jkollha tistabbilixxi jekk dawn is-swieq humiex limitati għall-organizzazzjoni jew il-kummerċjalizzazzjoni tat-tlielaq bil-muturi jew jinkludux manifestazzjonijiet oħra fis-settur tal-isport bil-muturi, jiġifieri kull manifestazzjoni sportiva.
57. Fuq livell ġeografiku, għandu jiġi osservat li l-ELPA jipprovdi s-servizzi inkwistjoni fuq it-territorju Elleniku. It-territorju ta’ dan l-Istat Membru jikkostitwixxi s-suq ġeografiku rilevanti u jista’ wkoll jiġi meqjus bħala parti sostanzjali mis-suq komuni(40).
b) Pożizzjoni dominanti
58. Tkun teżisti pożizzjoni dominanti meta s-sitwazzjoni ta’ poter ekonomiku ta’ impriża tippermettilha li tostakola l-kompetizzjoni effettiva fuq is-suq inkwistjoni filwaqt li tipprovdilha l-possibbiltà ta’ komportamenti sostanzjalment indipendenti fil-konfront tal-kompetituri tagħha, tal-klijenti tagħha, u finalment tal-konsumaturi(41).
59. Jekk ikun jidher li l-ELPA j(ikko)organizza t-tlielaq tal-muturi kollha fil-Greċja jew tal-inqas il-parti l-kbira tagħhom – konstatazzjonijiet li għandhom isiru mill-qorti tar-rinviju – dan ifisser li wieħed għandu jikkunsidraha bħala li għandha pożizzjoni dominanti. L-istess prinċipju japplika għall-kummerċjalizzazzjoni ta’ dawn it-tlielaq.
60. Huwa minnu li dan jippreżupponi li s-suq tal-prodott inkwistjoni huwa limitat għat-tlielaq bil-muturi, bl-esklużjoni tal-organizzazzjoni u tal-kummerċjalizzazzjoni ta’ manifestazzjonijiet sportivi oħra(42). L-ELPA jerġa’ ikun inqas suxxettibbli li jkollu pożizzjoni dominanti iktar ma tkun kbira d-diversità fil-manifestazzjonijiet sportivi inklużi fis-suq tal-prodott rilevanti.
61. Għall-osservazzjonijiet segwenti, jiena ser nitlaq mill-preżuppost li l-ELPA għandu pożizzjoni dominanti fuq kull wieħed miż-żewġ swieq rilevanti.
c) Effett fuq il-kummerċ bejn l-Istati Membri
62. L-Artikolu 82 KE jipprojbixxi l-abbuż minn pożizzjoni dominanti safejn “il-kummerċ bejn l-Istati Membri jista’ jiġi milqut”. Din il-klawżola dwar in-natura tal-effetti fuq il-kummerċ li jaqsam il-fruntieri hija intiża li tillimita l-qasam tad-dritt Komunitarju tal-kompetizzjoni fil-konfront ta’ dak tad-dritt tal-kompetizzjoni tal-Istati Membri(43).
63. Il-kummerċ bejn Stati Membri jista’ jkun ikkunsidrat li huwa affettwat biss jekk, abbażi ta’ serje ta’ elementi oġġettivi ta’ fatt u ta’ dritt, ikun possibbli li wieħed jipprevedi bi grad ta’ probabbiltà suffiċjenti li l-komportament inkwistjoni jista’ jeżerċita influwenza diretta jew indiretta, attwali jew potenzjali, fuq il-kummerċ bejn Stati Membri, u dan b’mod li jagħti x’jifhem li jista’ jiġi ostakolat it-twaqqif ta’ suq wieħed bejn Stati Membri(44).
64. F’dan ir-rigward huwa biżżejjed li l-komportament tal-impriża f’pożizzjoni dominanti tkun tali li taffettwa l-kummerċ bejn l-Istati Membri (45); min-naħa l-oħra effetti purament ipotetiċi jew spekulattivi mhumiex biżżejjed sabiex l-Artikolu 82 KE jsir applikabbli(46).
65. Il-konstatazzjonijiet meħtieġa għal dan il-għan għandhom isiru mill-qorti tar-rinviju filwaqt li jittieħdu inkunsiderazzjoni l-indikazzjonijiet ipprovduti mill-Qorti tal-Ġustizzja(47) kif ukoll, b’mod partikolari, it-tliet elementi li ġejjin.
66. L-ewwel nett, il-Kummissjoni ġustament tosserva li jkun hemm internazzjonalizzazzjoni tal-isport meta jittieħed bħala settur ekonomiku. Għaldaqstant mhuwiex a priori inkonċepibbli li l-impriżi barranin ikunu jridu jippenetraw is-suq Grieg biex jorganizzaw u jikkumerċjalizzaw it-tlielaq tal-muturi hemmhekk.
67. It-tieni nett, jeħtieġ li jiġi kkunsidrat li minħabba d-dritt ta’ kodeċiżjoni fil-kuntest tal-awtorizzazzjoni amministrattiva tat-tlielaq bil-muturi (Artikolu 49 tal-Kodiċi tat-Triq), assoċjazzjoni bħalma hija l-ELPA jista’ effettivament jopponi għall-penetrazzjoni ta’ operaturi oħra fis-suq Grieg. L-operaturi barranin jistgħu jkunu skoraġġuti mill-fatt li l-MOTOE, bħala operatur nazzjonali kompetitur, ma setgħetx torganizza t-tlielaq bil-muturi li hija kienet ippjanat għas-sena 2000, mingħajr il-kunsens tal-ELPA.
68. It-tielet nett, fir-regolamenti interni tagħha, l-ELPA jipprovdi li r-reklamar kummerċjali fil-kuntest tat-tlielaq bil-muturi mhuwiex possibbli ħlief bil-kunsens tiegħu jew b’dak tal-ETHEAM, li huwa jawtorizza għal dan il-għan(48). Dan l-ostakolu għall-kummerċjalizzazzjoni tat-tlielaq bil-muturi jista’ jiddiswadi wkoll lill-operaturi barranin milli jippenetraw is-suq Grieg. Barra minn hekk, dan jista’ jiskoraġixxi lill-isponsers, dawk li jirreklamaw u assiguraturi barranin milli jidħlu fis-suq tal-isport tal-muturi Grieg.
69. F’dawn iċ-ċirkustanzi, mhuwiex eskluż kompletament li l-komportament abbużiv tal-ELPA fil-qasam tal-awtorizzazzjoni jew tal-kummerċjalizzazzjoni tat-tlielaq bil-muturi ta’ operaturi oħra jista’ jaffettwa l-kummerċ bejn l-Istati Membri.
70. Il-Gvern Elleniku jsostni li, minħabba n-numru ridott ta’ tlielaq bil-muturi organizzati fil-Greċja li fihom ikun hemm parteċipazzjoni internazzjonali, l-effetti ta’ xi eventwali komportament antikompetittiv tal-ELPA fuq il-kummerċ bejn l-Istati Membri ma jistax ikun ħlief insinjifikattiv.
71. Huwa minnu li sabiex japplika l-Artikolu 82 KE kif ukoll l-Artikolu 81 KE, il-kummerċ bejn l-Istati Membri għandu jkun affettwat sew; fi kliem ieħor, l-effett fuq il-kummerċ m’għandhux ikun insinjifikattiv(49). L-analiżi tan-natura sinjifikattiva jew insinjifikattiva ma tiddependix biss minn fatturi kwantitattivi, imma wkoll kwalitattivi; ma tistax tiġi limitata għal aspett wieħed, bħalma huwa d-daqs tas-suq; min-naħa l-oħra jeħtieġ li wieħed jieħu inkunsiderazzjoni diversi fatturi li, meħuda waħedhom, mhumiex neċessarjament determinanti(50).
72. Fuq livell kwantitattiv, mhuwiex biżżejjed li wieħed iqis il-volum globali tas-suq ġeografiku u tal-prodott rilevanti. Dan il-volum jista’ ċertament ikun importanti sabiex jiġi stabbilit jekk ġietx affettwata parti sostanzjali mis-suq komuni(51). Iżda, sabiex wieħed ikun jaf jekk l-ostakolu għall-kummerċ huwiex wieħed sostanzjali, jeħtieġ ukoll li jittieħed inkunsiderazzjoni l-volum tal-prodotti jew servizzi affettwati mill-komportament allegatament abbużiv; imbagħad dak il-volum għandu jiġi mqabbel mal-volum globali tas-suq ġeografiku u tal-prodott rilevanti(52).
73. Għalkemm, kif jafferma l-Gvern Elleniku, in-numru ta’ tlielaq internazzjonali bil-muturi organizzati fil-Greċja huwa relattivament baxx, huwa biżżejjed li tiġi ostakolata l-organizzazzjoni jew il-kummerċjalizzazzjoni ta’ tellieqa waħda jew ta’ numru żgħir minnhom sabiex jinħassu l-effetti sostanzjali fuq is-suq ikkonċernat. Fl-aħħar mill-aħħar, dan jista’ jrendi iktar diffiċli l-iżvilupp ta’ suq ikbar, b’potenzjal ogħla f’termini ta’ turnover.
74. Fuq livell kwalitattiv, l-analiżi dwar in-natura sostanzjali tiddependi sa ċertu punt li m’għandux jiġi skartat fuq in-natura tal-komportament tal-impriża dominanti(53). L-Artikolu 82 KE japplika għall-komportamenti kollha li huma suxxettibbli li jaffettwaw il-libertà tal-kummerċ b’mod li jista’ jkun ta’ dannu għat-twettiq tal-għanijiet ta’ suq wieħed bejn l-Istati Membri, b'mod partikolari billi jiġu iżolati s-swieq nazzjonali jew billi tiġi modifikata l-istruttura tal-kompetizzjoni fis-suq komuni(54).
75. Il-possibbiltà ta’ abbuż min-naħa tal-ELPA mid-dritt għall-kodeċiżjoni tagħha fil-qasam tal-organizzazzjoni u kummerċjalizzazzjoni tat-tlielaq bil-muturi jista’ jikkontribbwixxi sabiex jiġu iżolati s-swieq u b’hekk jiġi ppreġudikat it-twettiq tas-suq wieħed. Barra minn hekk, il-Kummissjoni ġustament tenfasizza li, mis-sempliċi eżistenza tagħha, pożizzjoni dominanti li tkun tifrex fuq it-territorju kollu ta’ Stat Membru tista’ tikkontribwixxi biex tikkonsolida d-diviżjonijiet ta’ natura nazzjonali, u b’hekk tostakola l-interpenetrazzjoni ekonomika mixtieqa mit-Trattat KE(55).
76. Konsegwentement, in-natura sostanzjali tal-effetti fuq il-kummerċ bejn l-Istati Membri hija kkorroborata minn fatturi li huma kemm kwalitattivi kif ukoll kwantitattivi.
3. Drittijiet speċjali jew esklużivi (Artikolu 86(1) KE)
77. In kwantu entità bħalma hija l-ELPA ċertament mhuwiex impriża pubblika, iżda assoċjazzjoni privata, l-applikazzjoni tal-Artikolu 86(1) KE ma jistax jiġi kkontemplat ħlief jekk l-Istat Elleniku ta lil dik l-assoċjazzjoni xi drittijiet speċjali jew esklużivi.
78. Dawn id-drittijiet speċjali jew esklużivi għandhom il-karatteristika li joħolqu relazzjoni partikolari bejn l-organizzazzjoni statali inkwistjoni u l-impriża ffavoreġġjata(56) li ssib ruħha pprivileġġjata meta mqabbla mal-kompetituri tagħha.
79. Filwaqt li adotta r-regola tal-Artikolu 49 tal-Kodiċi tat-Triq, l-Istat Elleniku ta lill-ELPA, qua rappreżentant uffiċjali tal-Federazzjoni Internazzjonali tal-Motoċikliżmu (FIM) fil-Greċja, id-dritt għall-kodeċiżjoni fil-qasam tal-awtorizzazzjoni tat-tlielaq bil-muturi u konsegwentement id-dritt li tipparteċipa fl-eżerċizzju ta’ prerogattiva ta’ awtorità pubblika. Għaldaqstant l-ELPA huwa ffavoreġġjat meta mqabbel mal-organizzaturi kollha l-oħra possibbli ta’ tlielaq bil-muturi fil-Greċja. Huwa jibbenefika għalhekk minn dritt speċjali u, peress li huwa l-uniku li għandu dan id-dritt ta’ kodeċiżjoni, wieħed jista’ jitkellem ukoll dwar dritt esklużiv(57).
80. Għaldaqstant, l-attività tal-ELPA ma taqax biss taħt il-kamp ta’ applikazzjoni tal-Artikolu 82 KE, imma wkoll taħt dak tal-Artikolu 86(1) KE.
4. Konklużjoni intermedjarja
81. Fil-qosor, jeħtieġ li jingħad dan li ġej:
Assoċjazzjoni mingħajr skop ta’ lukru li, apparti milli għandha dritt esklużiv ta’ kodeċiżjoni fil-qasam tal-awtorizzazzjoni amministrattiva tat-tlielaq tal-muturi, torganizza hija stess dawn it-tlielaq u, f’dan il-kuntest, tikkonkludi kuntratti ta’ sponsorizzazzjoni, ta’ reklamar u ta’ assigurazzjoni, hija impriża fis-sens tal-Artikoli 82 KE u 86 KE.
Huwa l-obbligu tal-qorti nazzjonali li, filwaqt li tieħu inkunsiderazzjoni l-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja fuq l-Artikolu 82 KE, tivverifika jekk dik l-assoċjazzjoni għandhiex pożizzjoni dominanti u jekk l-abbuż minn dik il-pożizzjoni jistax jaffettwa b’mod sensibbli l-kummerċ bejn Stati Membri.
C – Kumpatibbilità tar-rwol doppju tal-ELPA mad-dispożizzjonijiet tal-Artikolu 86(1) KE u tal-Artikolu 82 KE (it-tieni domanda preliminari)
82. Jekk kif qiegħed nipproponi jien, l-ewwel domanda tingħatalha risposta affermattiva, wieħed ikun irid janalizza wkoll it-tieni domanda. Din it-tieni domanda hija essenzjalment intiża sabiex jiġi stabbilit jekk l-Artikoli 82 KE u 86 KE jeskludux leġiżlazzjoni bħalma hija l-Artikolu 49 tal-Kodiċi Elleniku tat-Triq, li jagħti lil assoċjazzjoni mingħajr skop ta’ lukru u li torganizza u tikkummerċjalizza hija stess t-tlielaq bil-muturi, id-dritt esklużiv ta’ kodeċizjoni fil-kuntest tal-proċedura amministrattiva għall-awtorizzazzjoni ta’ dawk it-tlielaq, fejn hija tista’ tirrifjuta li tagħti l-kunsens tagħha mingħajr ma tkun suġġetta għal ebda limitu, għal ebda obbligu u għal ebda kontroll.
83. Fis-sustanza, wieħed għandu jqis ir-rwol doppju li għandha assoċjazzjoni bħalma hija l-ELPA fid-dawl tad-dritt Komunitarju, u b’mod partikolari fid-dawl tad-dispożizzjonijiet tal-Artikolu 86(1) KE u tal-Artikolu 82 KE.
1. Ir-rekwiżiti derivanti mid-dispożizzjonijiet tal-Artikolu 86(1) KE u tal-Artikolu 82 KE flimkien
84. L-Artikolu 86 (1) KE jiddisponi li, f’dak li jikkonċerna l-impriżi li jingħataw drittijiet speċjali jew esklużivi, l-Istati Membri ma għandhom la jiddekretaw u lanqas iżommu fis-seħħ miżuri kuntrarji għar-regoli tad-dritt tal-kompetizzjoni.
85. Il-kunċett ta’ miżura f’dan il-kuntest għandha tiġi interpretata b’mod wiesa’. Hija tinkludi wkoll dispożizzjoni legali bħalma hija l-Artikolu 49 tal-Kodiċi Elleniku tat-Triq(58).
86. Flimkien mar-regola dwar il-kunsens prevista f’dik id-dispożizzjoni, l-Istat Elleniku jagħti lill-ELPA, qua rappreżentattriċi uffiċjali tal-Federazzjoni Internazzjonali tal-Motoċikliżmu (FIM) fil-Greċja, id-dritt esklużiv li jipparteċipa fid-deċiżjoni sabiex jiġu jew ma jiġux awtorizzati t-tlielaq bil-muturi.
87. Leġiżlazzjoni bħal din tikser id-dispożizzjonijiet tal-Artikolu 86(1) KE u tal-Artikolu 82 KE meta l-impriża inkwistjoni tiġi indotta, bis-sempliċi eżerċizzju tad-dritt esklużiv li tkun ingħatat, tuża l-pożizzjoni dominanti tagħha b’mod abbużiv jew meta dak id-dritt jista’ joħloq sitwazzjoni li fiha din l-impriża tiġi indotta twettaq tali abbuż(59). F’dan ir-rigward, mhuwiex meħtieġ li l-abbuż iseħħ fil-verità(60).
88. Kif ser nuri iktar’il quddiem, l-eżerċizzju tad-dritt ta’ kodeċiżjoni min-naħa tal-ELPA ma jwassalx dejjem u bilfors għal abbuż mill-pożizzjoni dominanti, b’mod partikolari jekk wieħed jieħu d-debita kunsiderazzjoni tar-raġunijiet oġġettivi, bħalma huma l-interessi tal-isport (ara infra (a)). Madankollu, bl-applikazzjoni konkreta tagħha, dispożizzjoni bħalma hija l-Artikolu 49 tal-Kodiċi Elleniku tat-Triq tinċita l-abbuż (ara infra (b)).
a) L-eżerċizzju tad-dritt ta’ kodeċiżjoni mhuwiex dejjem intrinsikament abbużiv.
89. Mhemmx għalfejn jingħad li l-eżerċizzju tad-dritt ta’ kodeċiżjoni mogħti lill-ELPA bl-Artikolu 49 tal-Kodiċi tat-Triq ma jistax jiġi kkunsidrat sistematikament u a priori bħala abbużiv. Fil-fatt, il-komportament ta’ impriża f’pożizzjoni dominanti mhijiex abbużiva jekk dak ikun jista’ jiġi ġġustifikat oġġettivament(61). Il-fatt huwa li, f’kawża bħal din, assoċjazzjoni bħalma hija l-ELPA jista’ jkollu raġunijiet oġġettivi biex jirrifjuta l-kunsens tiegħu għall-awtorizzazzjoni ta’ tellieqa bil-muturi.
90. L-eżistenza ta’ tali raġuni oġġettiva hija partikolarment ċara meta l-organizzaturi ma jkunux ħadu l-provvedimenti meħtieġa biex jiggarantixxu s-sigurtà tas-sewwieqa u tal-ispettaturi.
91. Madankollu, lil hinn mir-rekwiżiti strettament tekniċi tas-sigurtà, il-karatteristiċi tal-isport jistgħu jipprovdu raġunijiet oġġettivi oħra sabiex jiġi rrifjutat il-kunsens(62). F’każ bħal ma huwa dan, jeħtieġ bħala eżempju li jittieħdu inkunsiderazzjoni l-fatturi segwenti.
92. Minn naħa, huwa fl-interess tal-parteċipanti, imma wkoll tal-ispettaturi u tal-pubbliku inġenerali, li kull dixxiplina sportiva tkun suġġetta għal regoli ben definiti u uniformi kemm jista’ jkun possibbli u li dawn ir-regoli jiġu rrispettati biex jiġi ggarantit andament organizzat u leali tal-kompetizzjonijiet. Dan ma jikkonċernax biss ir-regoli antidoping, li perjodikament ikunu f’ħalq kulħadd, imma wkoll ir-regoli tal-logħob fil-qosor. Għalkemm ir-regoli jvarjaw bil-kbir minn organizzatur għall-ieħor, ikun iktar diffiċli għall-isportivi li jipparteċipaw f’kompetizzjonijiet u li jiġu mqabbla l-prestazzjonijiet rispettivi tagħhom, mingħajr ma jieħdu inkunsiderazzjoni li l-interess tad-dixxiplina għall-ispettaturi u l-valur ta’ identifikazzjoni tagħha jistgħu jiġu b’hekk ippreġudikati.
93. Din hija r-raġuni għaliex wieħed ma jistax, mill-ewwel, jikkunsidra bħala abbużiv l-fatt li entità bħalma hija l-ELPA jissuġġetta l-kunsens tiegħu għall-awtorizzazzjoni ta’ tellieqa bil-muturi għall-osservanza ta’ ċerti regoli internazzjonalment rikonoxxuti(63). Dan irid jinftiehem bla preġudizzju għall-analiżi tal-portata ta’ kull regola minn dawn fid-dawl tad-dritt Komunitarju, u b’mod partikolari r-regoli tad-dritt tal-kompetizzjoni(64).
94. Barra minn hekk, huwa fl-interess ta’ dawk li jipprattikaw l-isport, imma wkoll tal-ispettaturi u tal-pubbliku inġenerali, li d-diversi kompetizzjonijiet ta’ dixxiplina sportiva jintegraw ruħhom f’kuntest wieħed li jippermettibħala eżempju li jiġi segwit itinerarju partikolari. Fil-fatt jista’ jkun importanti li jiġi evitat li d-dati tal-kompetizzjonijiet ma jaħbtux fuq xulxin, sabiex il-persuni li jipprattikaw l-isport u l-ispettaturi jkunu jistgħu jipparteċipaw fl-ikbar numru possibbli fil-manifestazzjonijiet.
95. Din hija r-raġuni għaliex wieħed ma jistax jikkunsidra a priori bħala abbużiv li entità bħalma hija l-ELPA jissuġġetta l-kunsens tiegħu għall-awtorizzazzjoni ta’ tellieqa bil-muturi għall-kundizzjoni li d-data tal-iżvolġiment ma jaħbatx ma’ dik ta’ tlielaq oħra ppjanati u awtorizzati diġà(65). Mhemmx għalfejn jingħad li, fil-mument li tistabbilixxi l-kalendarju annwali tat-tlielaq bil-muturi fil-Greċja, l-ELPA m’għandhux jipprivileġġja t-tlielaq li huwa j(ikko)organizza u jikkumerċjalizza fil-konfront ta’ dawk ta’ organizzaturi oħra indipendenti.
96. L-istruttura piramidali(66) li tinsab fil-parti l-kbira tad-dixxiplini sportivi(67) tippermetti li jiġi ggarantit li jittieħdu inkunsiderazzjoni r-rekwiżiti partikolari tal-isport, bħalma hija l-uniformità tar-regoli u kalendarju wieħed tal-kompetizzjonijiet. Entità bħalma huwa l-ELPA, li huwa r-rappreżentant uffiċjali tal-Federazzjoni Internazzjonali tal-Motoċikliżmu (FIM) fil-Greċja, jifforma parti minn din l-istruttura piramidali. Fil-kuntest tal-poter ta’ kodeċiżjoni li huwa għandu, huwa jista’ leġittimament isostni l-interessi tal-isport u jirrifjuta, jekk ikun il-każ, il-kunsens tiegħu għall-organizzazzjoni ta’ tellieqa bil-muturi. Madankollu dan ir-rifjut ikollu natura abbużiva meta, mingħajr ma jkun hemm ġustifikazzjoni oġġettiva favur l-interessi tal-isport, ikun hemm oppożizzjoni arbitrarja għall-promozzjoni tal-interessi ekonomiċi tal-ELPA, għad-dannu ta’ operaturi oħra li jkunu jixtiequ jorganizzaw u fuq kollox jikkummerċjalizzaw it-tlielaq bil-muturi taħt ir-responsabbiltà proprja tagħhom.
b) Sitwazzjoni ġuridika bħalma hija s-sitwazzjoni Griega tinċita l-abbuż
97. Indipendentement minn kull abbuż effettiv, ikun hemm ksur tad-dispożizzjonijiet tal-Artikolu 86(1) KE u tal-Artikolu 82 KE meta miżura statali toħloq riskju ta’ abbuż(68). F’dan il-każ, hemm żewġ raġunijiet li jiġġustifikaw li wieħed jikkonkludi li jeżisti riskju ta’ abbuż mill-pożizzjoni dominanti minn l-ELPA(69) fil-kuntest tal-eżerċizzju tad-dritt tagħha għall-kodeċiżjoni skont l-Artikolu 49 tal-Kodiċi Elleniku tat-Triq.
98. L-ewwel nett, dispożizzjoni li tipprovdi l-ħtieġa ta’ kunsens, bħalma hija dik li tinsab f’din il-kawża, twassal għall-kunflitt ta’ interess(70): l-ELPA, li jorganizza u jikkummerċjalizza huwa stess it-tlielaq bil-muturi, jikseb mill-Istat Elleniku d-dritt għall-kodeċiżjoni fil-kuntest tal-proċedura tal-awtorizzazzjoni tat-tlielaq bil-muturi ta’ operaturi indipendenti oħra. B’hekk huwa għandu mhux biss il-mezzi ġuridiċi li jimpedixxi lill-operaturi l-oħra milli jippenetraw is-suq Grieg, imma għandu wkoll interess ekonomiku sabiex jillimita l-aċċess għal dak is-suq.
99. It-tieni nett, id-dispożizzjoni li titlob il-kunsens tal-ELPA ma tissuġġettax lill-istess ELPA għall-ebda limitu, l-ebda obbligu u l-ebda kontroll fir-rigward tad-deċiżjoni li jagħti jew jirrifjuta l-kunsens favorevoli tiegħu għall-awtorizzazzjoni tat-tlielaq bil-muturi. Għaldaqstant huwa partikolarment faċli għalih li jirrifjuta l-kunsens tiegħu għall-awtorizzazzjoni tat-tlielaq bil-muturi ta’ operaturi indipendenti oħra. Kif turi din il-kawża, kien biżżejjed għall-ELPA li jibqa’ inattiv biex, fis-sena 2000, jipprova jwaqqa’ l-proġett ta’ operatur ieħor, jiġifieri l-MOTOE.
100. Jiġi mfakkar li sistema ta’ kompetizzjoni mingħajr distorsjoni, bħalma hija dik prevista fit-Trattat KE(71), tista’ tiġi ggarantita biss jekk jiġi assigurat li l-operaturi ekonomiċi differenti jingħataw opportunitajiet ugwali(72). Madankollu, dan mhuwiex il-każ meta impriża bħalma huwa l-ELPA, li jorganizza u jikkummerċjalizza huwa stess it-tlielaq bil-muturi, huwa awtorizzat mill-Istat sabiex jistabbilixxi skont ix-xewqa tiegħu liema tlielaq bil-muturi jistgħu iseħħu jew ma jseħħux fil-Greċja; fil-fatt dan jagħtih vantaġġ ċar fuq il-kompetituri tiegħu, kemm f’dak li jikkonċerna l-organizzazzjoni tat-tlielaq bil-muturi kif ukoll f’dak li jirrigwarda l-kummerċjalizzazzjoni tagħhom(73).
101. Ċertament, mill-aspett tad-dritt Komunitarju, xejn ma jeskludi li l-leġiżlatur nazzjonali, f’ċerti każijiet, jimponi fuq l-awtoritajiet kompetenti li jieħdu l-opinjoni ta’ persuni kkwalifikati qabel jawtorizzaw xi attività. Fuq livell ġenerali, jista’ għalhekk ikun xieraq li l-federazzjonijiet sportivi jiġu involuti fid-deċiżjonijiet dwar id-dixxiplina tagħhom. Dan huwa l-aħjar mod kif jittieħdu inkunsiderazzjoni l-karatteristiċi tal-isport u tad-dixxiplina inkwistjoni(74).
102. Madankollu, biex tiġi assigurata kompetizzjoni effettiva u tiġi ggarantita t-trasparenza, jeħtieġ li jkun hemm separazzjoni netta bejn l-entità li tipparteċipa fil-proċedura ta’ awtorizzazzjoni tat-tlielaq bil-muturi u, jekk ikun il-każ, li tissorvelja t-tlielaq minn naħa u l-impriża li torganizza u tikkummerċjalizza dawn it-tlielaq min-naħa l-oħra(75). Din is-separazzjoni ma tiġix irrispettata jekk, bħal f’dan il-każ, entità waħda bħalma huwa l-ELPA, jew l-ETHEAM imqabbda minnu, jorganizza u jikkummerċjalizza huwa stess it-tlielaq bil-muturi, inkompetizzjoni ma’ operaturi oħra indipendenti, apparti li jipparteċipa fil-proċess li jwassal għad-deċiżjoni ta’ awtorizzazzjoni tat-tlielaq imsemmija u huwa inkarigat li jissorvelja s-sigurtà tal-istess.
103. Wieħed irid iqis ukoll li l-awtorizzazzjoni amministrattiva ma tkunx tista’ tiġi rrifjutata għat-tlielaq bil-muturi ħlief abbażi ta’ kriterji oġġettivi u mhux diskriminatorji. Jekk ikun il-każ, l-awtorizzazzjoni għandha tkun tista’ tinkiseb mingħajr il-kunsens ta’ entità bħalma huwa l-ELPA, meta r-rifjut tal-istess ELPA jkun arbitrarju. Barra minn hekk, f’każ ta’ rifjut ta’ awtorizzazzjoni, l-applikant għandu jibbenfika minn protezzjoni ġudizzjarja effettiva(76), li tinkludi l-adozzjoni ta’ miżuri provviżorji(77).
104. Ċertament, il-Gvern Elleniku josserva f’dan ir-rigward li, b’kuntrast mal-indikazzjonijiet ipprovduti fid-digriet tar-rinviju, l-ELPA huwa obbligat li jagħti l-kunsens tiegħu meta l-awtorizzazzjoni tkun intalbet fid-debita forma u li l-kundizzjonijiet kollha previsti fil-leġiżlazzjoni nazzjonali jkunu sodisfatti. Kull rifjut espliċitu jew impliċitu tal-ELPA huwa fil-fatt suġġett għall-kontroll ta’ Symvoulio tis Epikrateias(78).
105. Madankollu mhuwiex l-obbligu tal-Qorti tal-Ġustizzja li tieħu pożizzjoni f’din id-diskussjoni dwar l-interpretazzjoni tad-dritt nazzjonali. Fil-fatt, fil-kuntest tat-tqassim tal-ġurisdizzjonijiet bejn il-qrati Komunitarji u dawk nazzjonali, il-Qorti tal-Ġustizzja għandha tieħu inkunsiderazzjoni l-kuntest fattwali u l-leġiżlazzjoni li jaqgħu taħthom id-domandi preliminari, kif iddefiniti mid-deċiżjoni tar-rinviju(79). L-imsemmija deċiżjoni titlaq mill-preżuppost li, sabiex jagħti jew jirrifjuta l-kunsens tiegħu, l-ELPA mhuwiex suġġett għal ebda limitu, għal ebda obbligu u għal ebda kontroll.
106. Fl-aħħar nett, għandu jingħad li, inkwantu dispożizzjoni bħalma hija l-Artikolu 49 tal-Kodiċi Elleniku tat-Triq tinċita l-abbuż, tali dispożizzjoni mhijiex kumpatibbli mar-rekwiżiti li jirriżultaw mid-dispożizzjonijiet tal-Artikolu 86(1) KE u tal-Artikolu 82 KE flimkien.
2. L-eċċezzjonijiet previsti fl-Artikolu 86(2) KE.
107. Fl-aħħar nett, jibqa’ sabiex jiġi stabbilit jekk leġiżlazzjoni bħalma hija l-Artikolu 49 tal-Kodiċi tat-Triq tistax tibbenefika mill-eċċezzjoni prevista fl-Artikolu 86(2) KE. Skont din id-dispożizzjoni, ir-regoli tat-Trattat KE, b’mod partikolari r-regoli tal-kompetizzjoni, ma japplikawx ħlief taħt ċerti limiti għall-impriżi inkarigati mill-ġestjoni ta’ servizzi ta’ importanza ekonomika ġenerali(80); fil-fatt, tali impriżi mhumiex suġġetti għar-regoli tal-kompetizzjoni ħlief safejn l-applikazzjoni ta’ dawn ir-regoli ma jostakolawx it-twettiq de jure jew de facto tal-funzjonijiet speċifiċi mogħtija lilhom.
108. Rigward l-attività ta’ assoċjazzjoni bħalma huwa l-ELPA, jeħtieġ f’dan ir-rigward li ssir distinzjoni bejn żewġ oqsma: l-organizzazzjoni u l-kummerċjalizzazzjoni tat-tlielaq bil-muturi minn naħa u l-parteċipazzjoni fil-proċess amministrattiv tat-teħid tad-deċiżjonijiet li jwasslu sabiex jiġu awtorizzati dawn it-tlielaq, skont l-Artikolu 49 tal-Kodiċi tat-Triq, min-naħa l-oħra.
109. Għal dak li għandu x’jaqsam mal-organizzazzjoni u l-kummerċjalizzazzjoni tat-tlielaq bil-muturi minn assoċjazzjoni bħalma hija l-ELPA, mhuwiex rikjest li f’dan il-każ, bħalma l-importanza tal-isport fuq livell soċjali tħajjarna biex nemmnu, wieħed jistaqsi dwar jekk din tirrigwardax servizz ta’ importanza ekonomika ġenerali fis-sens tal-Artikolu 86(2) KE. Fi kwalunkwe każ, xejn ma jindika li l-Istat Elleniku kien adotta att ta’ awtorità pubblika biex “jinkariga” lill-ELPA bl-organizzazzjoni u l-kummerċjalizzazzjoni tal-manifestazzjonijiet sportivi(81). Lanqas ma jingħad kif it-twettiq ta’ tali inkarigu jeżiġi li l-ELPA jingħata il-prerogattiva bħalma hija prevista fl-Artikolu 49 tal-Kodiċi Elleniku tat-Triq, li jippermettilu li jeskludi operaturi oħra mis-suq(82). Madankollu għandha tiġi kkonstatata n-natura sproporzjonata tal-organizzazzjoni konkreta ta’ dik il-prerogattiva(83), inkwantu tippermetti lill-ELPA li ma jagħtix il-kunsens tiegħu għat-tlielaq bil-muturi ta’ operaturi oħra mingħajr ma ikun suġġett għal ebda limitu, għal ebda obbligu u għal ebda kontroll.
110. Fl-aħħar nett, fir-rigward tal-kollaborazzjoni tal-ELPA fil-proċedura amministrattiva tal-awtorizzazzjoni tat-tlielaq bil-muturi, din ma tikkostitwixxix a fortiori servizz ta’ importanza ekonomika ġenerali, iżda taqa’ taħt l-eżerċizzju tal-poter pubbliku. L-Artikolu 86 (2) KE ma japplikax għal din l-attività, peress li waħda mill-kundizzjonijiet għall-applikabbiltà tiegħu hija li jkun jirrigwarda servizz, jiġifieri attività ekonomika mwettqa fil-kwalità ta’ impriża(84).
111. Għaldaqstant, l-Artikolu 86(2) KE ma jistax jiġi invokat biex jiġġustifika regola bħalma hija l-Artikolu 49 tal-Kodiċi Elleniku tat-Triq.
3. Konklużjoni intermedjarja
112. Fil-qosor, jiena nista’ nikkonkludi li:
L-Artikoli 82 KE u 86 KE jeskludu leġiżlazzjoni bħalma hija l-Artikolu 49 tal-Kodiċi Elleniku tat-Triq li, lil assoċjazzjoni mingħajr skop ta’ lukru li torganizza u tikkummerċjalizza hija stess tlielaq bil-muturi, tagħtiha d-dritt esklużiv ta’ kodeċiżjoni fil-kuntest tal-proċedura amministrattiva għall-awtorizzazzjoni ta’ dawk it-tlielaq, li għalihom hija tista’ tirrifjuta l-kunsens tagħha mingħajr ma tkun suġġetta għal ebda limitu, għal ebda obbligu u għal ebda kontroll.
VI – Konklużjoni
113. Għal dawn il-motivi, jiena nipproponi lill-Qorti tal-Ġustizzja sabiex tirrispondi għad-domandi preliminari magħmula mid-Dioikitiko Efeteio Athinon bil-mod kif ġej:
1) Assoċjazzjoni mingħajr skop ta’ lukru li, apparti milli għandha dritt esklużiv ta’ kodeċiżjoni fil-qasam tal-awtorizzazzjoni amministrattiva tat-tlielaq bil-muturi, torganizza hija stess dawn it-tlielaq u, f’dan il-kuntest, tikkonkludi kuntratti ta’ sponsorizzazzjoni, ta’ reklamar u ta’ assigurazzjoni, hija impriża fis-sens tal-Artikoli 82 KE u 86 KE.
Huwa l-obbligu tal-qorti nazzjonali li, filwaqt li tieħu inkunsiderazzjoni l-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja fuq l-Artikolu 82 KE, tivverifika jekk dik l-assoċjazzjoni għandhiex pożizzjoni dominanti u jekk l-abbuż minn dik il-pożizzjoni jistax jaffettwa b’mod sensibbli l-kummerċ bejn Stati Membri.
2) L-Artikoli 82 KE u 86 KE jeskludu leġiżlazzjoni bħalma hija l-Artikolu 49 tal-Kodiċi Elleniku tat-Triq li, lil assoċjazzjoni mingħajr skop ta’ lukru li torganizza u tikkummerċjalizza hija stess tlielaq bil-muturi, tagħtiha d-dritt esklużiv ta’ kodeċiżjoni fil-kuntest tal-proċedura amministrattiva għall-awtorizzazzjoni ta’ dawk it-tlielaq, li għalihom hija tista’ tirrifjuta l-kunsens tagħha mingħajr ma tkun suġġetta għal ebda limitu, għal ebda obbligu u għal ebda kontroll.