WYROK SĄDU PIERWSZEJ INSTANCJI (ósma izba w składzie powiększonym)
z dnia 11 czerwca 2009 r.(*)
Pomoc państwa – System pomocy przyznanej przez władze włoskie niektórym przedsiębiorstwom użyteczności publicznej w formie zwolnień podatkowych i pożyczek o preferencyjnym oprocentowaniu – Decyzja uznająca pomoc za niezgodną ze wspólnym rynkiem – Skarga o stwierdzenie nieważności – Brak indywidualnego oddziaływania – Niedopuszczalność
W sprawie T‑300/02
Azienda Mediterranea Gas e Acqua SpA (AMGA), z siedzibą w Genui (Włochy), reprezentowana przez adwokatów L. Radicatiego di Brozola oraz M. Merolę,
strona skarżąca,
popierana przez:
ASM Brescia SpA, z siedzibą w Brescii (Włochy), reprezentowaną przez adwokatów G. Caię, V. Salvadoriego, N. Pisaniego oraz F. Capellego,
interwenient,
przeciwko
Komisji Wspólnot Europejskich, reprezentowanej przez V. Di Bucciego, działającego w charakterze pełnomocnika,
strona pozwana,
mającej za przedmiot skargę o stwierdzenie nieważności art. 2 i 3 decyzji Komisji 2003/193/WE z dnia 5 czerwca 2002 r. w sprawie pomocy państwa w formie zwolnień podatkowych i pożyczek na preferencyjnych warunkach przyznanych przez Włochy na rzecz przedsiębiorstw użyteczności publicznej z przewagą kapitału publicznego (Dz.U. 2003, L 77, s. 21),
SĄD PIERWSZEJ INSTANCJI WSPÓLNOT EUROPEJSKICH (ósma izba w składzie powiększonym),
w składzie: M.E. Martins Ribeiro, prezes, D. Šváby, S. Papasavvas, N. Wahl (sprawozdawca) i A. Dittrich, sędziowie,
sekretarz: J. Palacio González, główny administrator,
uwzględniając procedurę pisemną i po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 16 kwietnia 2008 r.,
wydaje następujący
Wyrok
Okoliczności powstania sporu
1 Skarżąca, Azienda Mediterranea Gas e Acqua SpA (AMGA), jest spółką kapitałową należącą w 51,01% do gminy Genua (Włochy). Skarżąca, która została utworzona w 1995 r. w wyniku przekształcenia skomunalizowanego przedsiębiorstwa o tej samej nazwie, prowadzi działalność zarówno w sektorze energetycznym, w szczególności jako dostawca usług dystrybucji gazu, instalacji ogrzewania, dystrybucji energii cieplnej wytwarzanej w elektrociepłowniach, jak również w sektorze gospodarki wodnej, w szczególności świadcząc usługi dystrybucji wody oraz odprowadzania i oczyszczania ścieków. Skarżąca wykonuje wspomniane rodzaje działalności w gminie Genua.
W przedmiocie krajowych ram prawnych
2 Legge 8 giugno 1990 n. 142 ordinamento delle autonomie locali (ustawa nr 142 z dnia 8 czerwca 1990 r. o ustroju jednostek samorządu lokalnego, GURI nr 135 z dnia 12 czerwca 1990 r., zwana dalej „ustawą nr 142/90”) wprowadziła we Włoszech reformę organizacyjnych instrumentów prawnych dostępnych dla gmin w zakresie zarządzania usługami użyteczności publicznej, w szczególności w sektorach dystrybucji wody, gazu i energii elektrycznej oraz w sektorze transportu. Artykuł 22 rzeczonej ustawy ze zmianami wprowadził możliwość tworzenia przez gminy spółek mających różne formy prawne w celu świadczenia usług użyteczności publicznej. Zaliczają się do nich spółki handlowe oraz spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z przewagą kapitału publicznego (zwane dalej „spółkami utworzonymi na podstawie ustawy nr 142/90”).
3 W tym oto kontekście Cassa Depositi e Prestiti (zwana dalej „CDDPP”), działając w oparciu o art. 9a legge 9 agosto 1986 n. 488 di conversione in legge, con modificazioni, del decreto-legge 1°luglio 1986, n. 318, recante provvedimenti urgenti per la finanza locale (ustawy nr 488 z dnia 9 sierpnia 1986 r. o przekształceniu w ustawę, ze zmianami, dekretu z mocą ustawy nr 318 z dnia 1 lipca 1986 r. wprowadzającego pilne środki na rzecz finansów lokalnych, GURI nr 190 z dnia 18 sierpnia 1986 r.), udzieliła w latach 1994–1998 spółkom utworzonym na podstawie ustawy nr 142/90, świadczącym usługi użyteczności publicznej pożyczek o preferencyjnej stopie procentowej (zwanych dalej „pożyczkami udzielonymi przez CDDPP”).
4 Ponadto zgodnie z art. 3 ust. 69 i 70 legge 28 dicembre 1995 n. 549 (su) misure di razionalizzazione della finanza pubblica (ustawy nr 549 z dnia 28 grudnia 1995 r. o środkach racjonalizacji finansów publicznych, dodatek zwykły do GURI nr 302 z dnia 29 grudnia 1995 r., zwanej dalej „ustawą nr 549/95”) w związku z przepisami decreto-legge 30 agosto 1993 n. 331 (su) armonizzazione delle disposizioni in materia di imposte sugli oli minerali, sull’alcole, sulle bevande alcoliche, sui tabacchi lavorati e in materia di IVA con quelle recate da direttive CEE e modificazioni conseguenti a detta armonizzazione, nonché disposizioni concernenti la disciplina dei centri autorizzati di assistenza fiscale, le procedure dei rimborsi di imposta, l’esclusione dall’ILOR dei redditi di impresa fino all’ammontare corrispondente al contributo diretto lavorativo, l’istituzione per il 1993 di un’imposta erariale straordinaria su taluni beni ed altre disposizioni tributarie (dekretu z mocą ustawy nr 331 z dnia 30 sierpnia 1993 r. w sprawie harmonizacji przepisów podatkowych w różnych dziedzinach, GURI nr 203 z dnia 30 sierpnia 1993 r., zwanego dalej „dekretem z mocą ustawy nr 331/93”), na rzecz spółek utworzonych na podstawie ustawy nr 142/90 wprowadzono następujące środki:
– zwolnienie z wszelkich podatków od przeniesienia aktywów związanego z przekształceniem przedsiębiorstw specjalnych i przedsiębiorstw skomunalizowanych w spółki utworzone na podstawie ustawy nr 142/90 (zwane dalej „zwolnieniem z podatków od przeniesienia aktywów”);
– całkowite zwolnienie z podatku dochodowego od osób prawnych, mianowicie z podatku od zysków osiągniętych przez osoby prawne oraz z lokalnego podatku dochodowego, przez okres trzech lat, najpóźniej do roku podatkowego 1999 (zwane dalej „trzyletnim zwolnieniem z podatku dochodowego od osób prawnych”).
Postępowanie administracyjne
5 W związku ze skargą złożoną do Komisji dotyczącą rzeczonych środków, w dniach 12 maja, 16 czerwca i 21 listopada 1997 r. Komisja wysłała do władz włoskich pisma, w których zażądała udzielenia informacji w tym względzie.
6 Pismem z dnia 17 grudnia 1997 r. władze włoskie przekazały część informacji objętych żądaniem Komisji. Ponadto w dniu 19 stycznia 1998 r. odbyło się spotkanie, które zorganizowano na wniosek władz włoskich.
7 Pismem z dnia 17 maja 1999 r. Komisja doręczyła władzom włoskim decyzję o wszczęciu postępowania przewidzianego w art. 88 ust. 2 WE. Decyzja ta została opublikowana w Dzienniku Urzędowym Wspólnot Europejskich (Dz.U. C 220, s. 14).
8 Po otrzymaniu uwag od zainteresowanych osób trzecich oraz władz włoskich Komisja kilkakrotnie występowała do tych władz o przekazanie informacji uzupełniających. Komisja odbyła również spotkania z władzami włoskimi oraz zainteresowanymi osobami trzecimi, które zgłosiły uwagi.
9 Niektóre spółki utworzone na podstawie ustawy nr 142/90, w tym skarżąca, jak również ACEA SpA i AEM SpA, które wniosły ponadto skargę o stwierdzenie nieważności decyzji będącej przedmiotem niniejszej sprawy (sprawa T‑297/02 i sprawa T‑301/02), podniosły w szczególności, że trzy rodzaje omawianych środków nie stanowiły pomocy państwa.
10 Władze włoskie oraz Confederazione Nazionale dei Servizi (Confservizi), konfederacja zrzeszająca w szczególności spółki utworzone na podstawie ustawy nr 142/90 oraz specjalne przedsiębiorstwa komunalne we Włoszech, poparły zasadniczo to stanowisko.
11 Natomiast Bundesverband der deutschen Industrie eV (BDI), niemieckie stowarzyszenie przemysłu i podmiotów świadczących związane z nim usługi, uznało, że omawiane środki mogły prowadzić do zakłócenia konkurencji nie tylko we Włoszech, ale również w Niemczech.
12 Podobnie Gas-it, włoskie stowarzyszenie prywatnych operatorów działających w sektorze dystrybucji gazu, oświadczyło, że omawiane środki, a w szczególności trzyletnie zwolnienie z podatku dochodowego od osób prawnych, stanowiły pomoc państwa.
13 W dniu 5 czerwca 2002 r. Komisja wydała decyzję 2003/193/WE w sprawie pomocy państwa w formie zwolnień podatkowych i pożyczek na preferencyjnych warunkach przyznanych przez Włochy spółkom utworzonym na podstawie ustawy nr 142/90 (Dz.U. 2003, L 77, s. 21, zwaną dalej „zaskarżoną decyzją”).
Zaskarżona decyzja
14 W pierwszej kolejności Komisja podkreśla, że prowadzone przez nią badanie dotyczy tylko i wyłącznie systemów pomocy o charakterze ogólnym wprowadzonych przez sporne przepisy, a nie pomocy przyznanej indywidualnie różnym przedsiębiorstwom, tak że badanie przeprowadzone przez nią w zaskarżonej decyzji jest ogólne i abstrakcyjne. Komisja oświadcza w tym względzie, że Republika Włoska „nie przyznała korzyści podatkowych o charakterze indywidualnym i nie zgłosiła [jej] żadnego indywidualnego przypadku pomocy, przekazując jej wszystkie informacje niezbędne do dokonania jego oceny”. Komisja wskazuje, że w związku z tym jest zobowiązana do przeprowadzenia ogólnego i abstrakcyjnego badania rozpatrywanych systemów pomocy zarówno pod względem ich kwalifikacji, jak i z punktu widzenia ich zgodności ze wspólnym rynkiem (motywy 42–45 zaskarżonej decyzji).
15 Zdaniem Komisji pożyczki udzielone przez CDDPP oraz trzyletnie zwolnienie z podatku dochodowego od osób prawnych (zwane dalej łącznie „rozpatrywanymi środkami”) stanowią pomoc państwa. Przyznanie przy użyciu zasobów państwowych takich korzyści spółkom utworzonym na podstawie ustawy nr 142/90 prowadzi bowiem do wzmocnienia ich pozycji konkurencyjnej wobec wszystkich innych przedsiębiorstw, które chcą świadczyć te same usługi (motywy 48–75 zaskarżonej decyzji). Rozpatrywane środki są niezgodne ze wspólnym rynkiem, jako że nie spełniają ani przesłanek zastosowania art. 87 ust. 2 i 3 WE, ani przesłanek zastosowania art. 86 ust. 2 WE, a ponadto naruszają art. 43 WE (motywy 94–122 zaskarżonej decyzji).
16 Komisja uważa jednak, że zwolnienie z podatków od przeniesienia aktywów nie stanowi pomocy państwa w rozumieniu art. 87 ust. 1 WE, ponieważ owe podatki są należne przy utworzeniu nowego podmiotu gospodarczego lub przy przeniesieniu aktywów między różnymi podmiotami gospodarczymi. Natomiast skomunalizowane przedsiębiorstwa, z jednej strony, i spółki utworzone na podstawie ustawy nr 142/90, z drugiej strony, są zasadniczo uosobieniem tego samego podmiotu gospodarczego. Dlatego też zwolnienie ich z tych podatków jest uzasadnione ze względu na charakter lub strukturę systemu (motywy 76–81 zaskarżonej decyzji).
17 Sentencja zaskarżonej decyzji ma następujące brzmienie:
„Artykuł 1
Zwolnienie z podatków od przeniesienia aktywów [...] nie stanowi pomocy w rozumieniu art. 87 ust. 1 [WE].
Artykuł 2
Trzyletnie zwolnienie z podatku dochodowego od osób prawnych [...] oraz korzyści wynikające z pożyczek [udzielonych przez CDDPP] stanowią pomoc państwa w rozumieniu art. 87 ust. 1 [WE].
Pomoc ta jest niezgodna ze wspólnym rynkiem.
Artykuł 3
Włochy podejmą wszelkie niezbędne kroki w celu odzyskania od beneficjenta pomocy opisanej w art. 2, która została mu przyznana bezprawnie.
Odzyskanie pomocy nastąpi bezzwłocznie zgodnie z procedurami prawa krajowego w zakresie, w jakim pozwalają one na skuteczne i natychmiastowe wykonanie [zaskarżonej] decyzji.
Pomoc podlegająca odzyskaniu obejmuje odsetki naliczane od dnia skorzystania przez beneficjenta z bezprawnie przyznanej pomocy aż do dnia jej faktycznego zwrotu. Odsetki te oblicza się na podstawie stopy referencyjnej stosowanej do obliczenia ekwiwalentu subwencji w ramach pomocy na cele regionalne.
[…]” [tłumaczenie nieoficjalne].
Przebieg postępowania i żądania stron
18 Pismem złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 30 września 2002 r. skarżąca wniosła niniejszą skargę.
19 Pismem złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 2 stycznia 2003 r. ASM Brescia SpA wniosła o dopuszczenie jej do niniejszego postępowania w charakterze interwenienta popierającego żądania strony skarżącej. Postanowieniem z dnia 12 maja 2003 r. prezes piątej izby Sądu w składzie powiększonym (dawny skład) dopuścił tę spółkę do udziału w sprawie w charakterze interwenienta. Interwenient złożył swe uwagi, a pozostałe strony odpowiedziały na nie w wyznaczonych terminach.
20 Odrębnym pismem złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 6 stycznia 2003 r. Komisja podniosła na podstawie art. 114 § 1 regulaminu Sądu zarzut niedopuszczalności.
21 W dniu 14 marca 2003 r. skarżąca przedstawiła swe uwagi w przedmiocie zarzutu niedopuszczalności.
22 W dniu 8 sierpnia 2002 r. również Republika Włoska wniosła do Trybunału skargę o stwierdzenie nieważności zaskarżonej decyzji, która została zarejestrowana pod sygnaturą C‑290/02. Trybunał uznał, że skarga ta oraz skargi w sprawach T‑292/02, T‑297/02, T‑300/02, T‑301/02 i T‑309/02 mają ten sam przedmiot, a mianowicie stwierdzenie nieważności zaskarżonej decyzji, i że są one powiązane, ponieważ zarzuty podniesione w tych sprawach pokrywały się w dużej mierze. Postanowieniem z dnia 10 czerwca 2003 r. Trybunał zawiesił postępowanie w sprawie C‑290/02 zgodnie z art. 54 akapit trzeci statutu Trybunału do czasu wydania przez Sąd orzeczenia kończącego postępowanie w sprawach T‑292/02, T‑297/02, T‑300/02, T‑301/02, T‑309/02 i T‑189/03.
23 Postanowieniem z dnia 8 czerwca 2004 r. Trybunał przekazał sprawę C‑290/02 do rozpoznania przez Sąd, który zgodnie z przepisami art. 2 decyzji Rady 2004/407/WE, Euratom z dnia 26 kwietnia 2004 r. zmieniającej art. 51 i 54 Protokołu w sprawie statutu Trybunału Sprawiedliwości (Dz.U. L 132, s. 5) stał się właściwy do orzekania w przedmiocie skarg wniesionych przeciwko Komisji przez państwa członkowskie. Tak oto sprawa ta została zarejestrowana w sekretariacie Sądu pod sygnaturą T‑222/04.
24 Postanowieniem z dnia 5 sierpnia 2004 r. Sąd orzekł o pozostawieniu kwestii zarzutu niedopuszczalności podniesionego przez Komisję do rozstrzygnięcia w wyroku.
25 Na podstawie sprawozdania sędziego sprawozdawcy Sąd (ósma izba w składzie powiększonym) postanowił otworzyć procedurę ustną i w ramach środków organizacji postępowania przewidzianych w art. 64 regulaminu zadał stronom pytania na piśmie, na które strony udzieliły odpowiedzi w przewidzianym terminie.
26 Postanowieniem prezesa ósmej izby Sądu w składzie powiększonym z dnia 13 marca 2008 r. sprawy T‑292/02, T‑297/02, T‑300/02, T‑301/02, T‑309/02, T‑189/03 i T‑222/04 zostały połączone do łącznego rozpoznania w procedurze ustnej, zgodnie z art. 50 regulaminu Sądu.
27 Na rozprawie w dniu 16 kwietnia 2008 r. wysłuchano wystąpień stron i ich odpowiedzi na pytania Sądu.
28 Skarżąca, popierana przez interwenienta, wnosi do Sądu o:
– stwierdzenie dopuszczalności skargi;
– stwierdzenie nieważności art. 2 i 3 zaskarżonej decyzji, jeśli chodzi o trzyletnie zwolnienie z podatku dochodowego od osób prawnych;
– obciążenie Komisji kosztami postępowania.
29 Komisja wnosi do Sądu o:
– odrzucenie skargi jako niedopuszczalnej;
– ewentualnie – oddalenie skargi jako bezzasadnej;
– obciążenie skarżącej i interwenienta kosztami postępowania.
W przedmiocie dopuszczalności
Argumenty stron
30 Komisja kwestionuje legitymację procesową skarżącej na tej podstawie, że zaskarżona decyzja nie dotyczy jej indywidualnie w rozumieniu art. 230 akapit czwarty WE.
31 Komisja podnosi zasadniczo, że zaskarżona decyzja powinna być uznana za akt o charakterze generalnym, jako że dotyczy ona systemu pomocy, a zatem nieokreślonej i niedającej się określić liczby przedsiębiorstw wskazanych na podstawie ogólnego kryterium, takiego jak ich przynależność do pewnej kategorii przedsiębiorstw. Komisja uważa, że możliwość określenia z większą lub mniejszą dokładnością liczby czy nawet tożsamości podmiotów prawa, do których dany akt ma w konkretnym momencie zastosowanie, nie pozbawia go charakteru generalnego, a zatem normatywnego, o ile bezsporne jest, że ma on zastosowanie do tych podmiotów ze względu na zaistnienie pewnej obiektywnej sytuacji prawnej lub faktycznej w nim określonej w związku z jego celem.
32 Komisja uważa, że akt o charakterze generalnym dotyczy jednostki indywidualnie, jeżeli narusza on jej szczególne prawa lub jeżeli instytucja, która wydała ów akt, jest zobowiązana do uwzględnienia jego wpływu na sytuację wspomnianej jednostki. Komisja uważa jednak, iż nie ma to miejsca w niniejszej sprawie. Zaskarżona decyzja wywarła bowiem wpływ na sytuację wszystkich przedsiębiorstw, które skorzystały z rozpatrywanego środka. W konsekwencji nie doszło do naruszenia szczególnych praw niektórych przedsiębiorstw, które mogą różnić się od każdego innego przedsiębiorstwa korzystającego z rozpatrywanego środka. Ponadto Komisja, wydając zaskarżoną decyzję, nie musiała ani też nie mogła uwzględnić jej wpływu na sytuację konkretnego przedsiębiorstwa. Ani stwierdzenie niezgodności pomocy ze wspólnym rynkiem, ani nakaz odzyskania pomocy zawarte w zaskarżonej decyzji nie nawiązują do sytuacji beneficjentów indywidualnych.
33 Komisja uważa, że przeprowadzona przez nią analiza znajduje potwierdzenie w orzecznictwie z zakresu pomocy państwa, zgodnie z którym fakt, iż dany podmiot jest beneficjentem systemu pomocy uznanego za niezgodny ze wspólnym rynkiem, nie wystarczy, by wykazać indywidualne oddziaływanie w rozumieniu art. 230 akapit czwarty WE.
34 Najnowsze orzeczenia nie zrywają z utrwalonym orzecznictwem. Według Komisji rozwiązanie przyjęte w wyroku Trybunału z dnia 19 października 2000 r. w sprawach połączonych C‑15/98 i C‑105/99 Włochy i Sardegna Lines przeciwko Komisji, Rec. s. I‑8855, zwanym dalej „wyrokiem w sprawie Sardegna Lines”, nie może być stosowane do wszystkich skarg wnoszonych przez beneficjentów systemu pomocy uznanego za niezgodny z prawem i wspólnym rynkiem, której odzyskanie zostało nakazane. Wniosek ten narzuca się w szczególności wówczas, gdy – tak jak w niniejszej sprawie – rozpatrywany system pomocy był przedmiotem abstrakcyjnego badania. Ponadto w okolicznościach, w których wydano wyrok w sprawie Sardegna Lines, skarżąca skorzystała w rzeczywistości z indywidualnej pomocy, ponieważ chodziło o korzyść przyznaną zgodnie z aktem wydanym na podstawie regionalnej ustawy charakteryzującej się szerokim zakresem uznania. Poza tym owa sytuacja została starannie zbadana w toku formalnego postępowania wyjaśniającego.
35 Okoliczności faktyczne niniejszej sprawy różnią się też od stanu faktycznego leżącego u podstaw wyroku Trybunału z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie C‑298/00 P Włochy przeciwko Komisji, Rec. s. I‑4087, zwanego dalej „wyrokiem w sprawie Alzetta”, ponieważ w niniejszej sprawie Komisja nie znała ani dokładnej liczby, ani tożsamości beneficjentów rozpatrywanej pomocy, nie dysponowała wszystkimi istotnymi informacjami i nie znała kwoty pomocy przyznanej w każdym z przypadków. Ponadto w niniejszej sprawie trzyletnie zwolnienie z podatku dochodowego od osób prawnych stosuje się w sposób automatyczny, podczas gdy pomoc rozpatrywana w wyroku w sprawie Alzetta została przyznana w późniejszym akcie.
36 Wbrew twierdzeniom skarżącej dla kwestii badania dopuszczalności nie ma znaczenia to, czy tożsamość przedsiębiorstwa jest znana, ale fakt, iż charakterystyczne cechy danego przypadku uzasadniające indywidualne badanie zwróciły uwagę Komisji. Komisja stwierdziła w zaskarżonej decyzji, iż nie przekazano jej żadnej informacji wskazującej, że względem skarżącej rozpatrywany środek nie stanowił pomocy lub stanowił pomoc istniejącą lub zgodną ze wspólnym rynkiem.
37 Komisja uważa, że ani fakt uczestnictwa w formalnym postępowaniu wyjaśniającym przewidzianym w art. 88 ust. 2 WE, ani nakaz odzyskania pomocy zawarty w zaskarżonej decyzji nie wystarczą w żadnym razie, by zindywidualizować skarżącą. Zważywszy, że skargi wnoszone przez potencjalnych beneficjentów zgłoszonego systemu pomocy nie są dopuszczalne w rozumieniu art. 230 WE, podobnie powinno być w wypadku skarg wnoszonych przez beneficjentów systemu pomocy, który nie został zgłoszony.
38 Wreszcie stwierdzenie niedopuszczalności skargi wniesionej w niniejszej sprawie przez skarżącą nie naruszy zasady skutecznej ochrony sądowej, ponieważ środki zaskarżenia przewidziane w art. 241 WE i 234 WE są wystarczające (wyrok Trybunału z dnia 25 lipca 2002 r. w sprawie C‑50/00 P Unión de Pequeños Agricultores przeciwko Radzie, Rec. s. I‑6677).
39 Skarżąca uważa, że zaskarżona decyzja dotyczy jej indywidualnie w rozumieniu art. 230 akapit czwarty WE, ponieważ jest ona spółką utworzoną na podstawie ustawy nr 142/90, a zatem przedsiębiorstwem objętym rozpatrywanym w zaskarżonej decyzji systemem pomocy, której odzyskanie zostało nakazane.
40 Skarżąca kwestionuje fakt, iż zaskarżona decyzja stanowi akt o charakterze generalnym. Uważa ona w tym względzie, że twierdzenie Komisji, iż zaskarżona decyzja dotyczy nieokreślonej i niedającej się określić liczby przedsiębiorstw, jest błędne. Skarżąca utrzymuje bowiem, że wprost przeciwnie, chodzi tu o zamkniętą grupę, a mianowicie grupę skomunalizowanych przedsiębiorstw przekształconych w spółki utworzone na podstawie ustawy nr 142/90, które rozpoczęły działalność przed dniem 31 grudnia 1999 r. Ich liczba będzie jeszcze mniejsza, jeżeli zostanie uwzględniony fakt, iż z definicji korzyść wynikająca z trzyletniego zwolnienia z podatku dochodowego od osób prawnych mogła przysługiwać jedynie przedsiębiorstwom, które osiągały zyski w tym okresie.
41 Skarżąca dodaje, że nawet gdyby zaskarżona decyzja miała zostać uznana za akt o charakterze generalnym, należy jednak przyjąć, że owa decyzja dotyczy skarżącej indywidualnie. Komisja winna była uwzględnić szczególną sytuację skarżącej, zważywszy że rozpatrywany środek miał odmienny wpływ na każdą z osób, do których był stosowany, i że sytuacje beneficjentów różniły się znacznie.
42 Poza tym z orzecznictwa, a w szczególności z wyroku w sprawie Sardegna Lines, jasno wynika, że sporna decyzja dotyczy indywidualnie rzeczywistych beneficjentów pomocy przyznanej indywidualnie na podstawie ogólnego systemu pomocy uznanego za niezgodny ze wspólnym rynkiem, której odzyskanie zostało nakazane przez Komisję. Ponadto Komisja wiedziała o skarżącej, tym bardziej że skarżąca została wielokrotnie wymieniona wprost w zaskarżonej decyzji.
43 Argumentacja Komisji dotycząca rozróżnienia pomocy zgłoszonej i pomocy, której nie zgłoszono, nie podważa tego wniosku. Z orzecznictwa wynika bowiem, że znaczenie ma jedynie rozróżnienie pomocy wypłaconej i pomocy, której nie wypłacono.
44 Interwenient popiera zasadniczo stanowisko i argumentację skarżącej odnośnie do kwestii dopuszczalności skargi.
Ocena Sądu
45 Zgodnie z art. 230 akapit czwarty WE osoba fizyczna lub prawna może wnieść skargę na decyzję skierowaną do innej osoby wyłącznie w sytuacji, gdy decyzja ta dotyczy jej bezpośrednio i indywidualnie.
46 Jeśli chodzi o indywidualny związek wymagany przez ww. przepis, należy przypomnieć, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem osoba fizyczna lub prawna, która nie jest adresatem decyzji, może utrzymywać, że decyzja ta dotyczy jej indywidualnie tylko wtedy, gdy ma ona wpływ na jej sytuację ze względu na szczególne dla niej cechy charakterystyczne lub na sytuację faktyczną, która odróżnia ją od wszelkich innych osób i w związku z tym indywidualizuje w sposób podobny jak adresata decyzji (wyroki Trybunału: z dnia 15 lipca 1963 r. w sprawie 25/62 Plaumann przeciwko Komisji, Rec. s. 197, 223; z dnia 2 kwietnia 1998 r. w sprawie C‑321/95 P Greenpeace Council i in. przeciwko Komisji, Rec. s. I‑1651, pkt 7, 28).
47 Zgodnie z tym Trybunał orzekł, że przedsiębiorstwo nie ma w zasadzie legitymacji do wniesienia skargi o stwierdzenie nieważności decyzji Komisji zakazującej wprowadzenia systemu pomocy sektorowej, jeżeli decyzja ta dotyczy przedsiębiorstwa wyłącznie z powodu jego przynależności do tego sektora oraz posiadanego przez nie charakteru potencjalnego beneficjenta wspomnianego systemu pomocy. W odniesieniu do skarżącego przedsiębiorstwa taka decyzja stanowi bowiem środek o charakterze ogólnym, stosowany w określonych obiektywnie sytuacjach oraz wywołujący skutki prawne względem pewnej kategorii osób określonych w sposób ogólny i abstrakcyjny (zob. wyrok Trybunału z dnia 2 lutego 1988 r. w sprawach połączonych 67/85, 68/85 i 70/85 Van der Kooy i in. przeciwko Komisji, Rec. s. 219, pkt 15; ww. wyrok w sprawie Alzetta, pkt 37 i przytoczone tam orzecznictwo).
48 W pkt 34 i 35 wyroku w sprawie Sardegna Lines Trybunał orzekł też jednak, że ze względu na to, iż decyzja rozpatrywana w tamtej sprawie dotyczyła przedsiębiorstwa Sardegna Lines nie tylko jako przedsiębiorstwa działającego w sektorze żeglugi morskiej na Sardynii i potencjalnego beneficjenta systemu pomocy dla sardyńskich armatorów, ale również jako rzeczywistego beneficjenta pomocy indywidualnej przyznanej na podstawie tego systemu, której to odzyskanie zostało nakazane przez Komisję, rzeczona decyzja dotyczyła tego przedsiębiorstwa indywidualnie, a zatem jego skarga na tę decyzję była dopuszczalna (zob. również podobnie ww. wyrok w sprawie Alzetta, pkt 39).
49 Należy więc sprawdzić, czy skarżąca jest rzeczywistym beneficjentem pomocy indywidualnej przyznanej na podstawie systemu pomocy sektorowej, której odzyskanie zostało nakazane przez Komisję (zob. podobnie wyrok Sądu z dnia 20 września 2007 r. w sprawie T‑136/05 Salvat père & fils i in. przeciwko Komisji, Zb.Orz. s. II‑4063, pkt 70).
50 Otóż z odpowiedzi Republiki Włoskiej oraz z odpowiedzi skarżącej na pytania na piśmie zadane przez Sąd w tym przedmiocie wynika, iż w rozpatrywanym okresie skarżąca poniosła wyłącznie straty. Dlatego też skoro skarżąca nie skorzystała z trzyletniego zwolnienia z podatku dochodowego od osób prawnych, zaskarżona decyzja nie dotyczy jej indywidualnie.
51 Z całości powyższych rozważań wynika, że niniejszą skargę należy uznać za niedopuszczalną.
W przedmiocie kosztów
52 Zgodnie z art. 87 § 2 regulaminu kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę. Ponieważ skarżąca przegrała sprawę, zgodnie z żądaniem Komisji należy obciążyć ją kosztami postępowania.
53 Zgodnie z art. 87 § 4 akapit trzeci regulaminu interwenient pokrywa własne koszty.
Z powyższych względów
SĄD (ósma izba w składzie powiększonym)
orzeka, co następuje:
1) Skarga zostaje odrzucona jako niedopuszczalna.
2) Azienda Mediterranea Gas e Acqua SpA (AMGA) zostaje obciążona własnymi kosztami oraz kosztami poniesionymi przez Komisję.
3) ASM Brescia SpA pokrywa własne koszty.
Martins Ribeiro | Šváby | Papasavvas |
Wyrok ogłoszono na posiedzeniu jawnym w Luksemburgu w dniu 11 czerwca 2009 r.
Podpisy