Προσφυγή της 20ής Ιουλίου 2017 – Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατά Δημοκρατίας της Πολωνίας

(Υπόθεση C-441/17)

Γλώσσα διαδικασίας: η πολωνική

Διάδικοι

Προσφεύγουσα: Ευρωπαϊκή Επιτροπή (εκπρόσωποι: C. Hermes, K. Herrmann)

Καθής: Δημοκρατία της Πολωνίας

Αιτήματα

Η προσφεύγουσα ζητεί από το Δικαστήριο:

–    να διαπιστώσει ότι η Δημοκρατία της Πολωνίας παρέβη τις υποχρεώσεις που υπέχει από το άρθρο 6, παράγραφος 3, της οδηγίας 92/43/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 21ης Μαΐου 1992, για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας (στο εξής: οδηγία για τους οικοτόπους)¹ , καθόσον ενέκρινε παράρτημα του σχεδίου διαχείρισης δασών για τη δασική περιοχή Białowieża χωρίς να εξακριβώσει ότι τούτο δεν θα έχει αρνητική επίδραση στην ακεραιότητα της περιοχής PLC200004 Puszcza Białowieska, η οποία συνιστά τόπο κοινοτικής σημασίας (ΤΚΣ) και ζώνη ειδικής προστασίας (ΖΕΠ),

–    να διαπιστώσει ότι η Δημοκρατία της Πολωνίας παρέβη τις υποχρεώσεις που υπέχει από το άρθρο 6, παράγραφος 1, της οδηγίας για τους οικοτόπους, και από το άρθρο 4, παράγραφοι 1 και 2, της οδηγίας 2009/147/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 30ής Νοεμβρίου 2009, περί της διατηρήσεως των αγρίων πτηνών (οδηγία για τα πτηνά)² , καθόσον δεν θέσπισε τα αναγκαία μέτρα διατήρησης που ανταποκρίνονται στις οικολογικές απαιτήσεις των τύπων φυσικών οικοτόπων του παραρτήματος I και των ειδών του παραρτήματος II της οδηγίας για τους οικοτόπους, καθώς και των πτηνών του παραρτήματος Ι της οδηγίας για τα πτηνά και των μη περιλαμβανόμενων στο εν λόγω παράρτημα αποδημητικών ειδών των οποίων η έλευση είναι τακτική, και για τα οποία η περιοχή PLC200004 Puszcza Białowieska έχει οριστεί ως ΤΚΣ και ΖΕΠ,

–    να διαπιστώσει ότι η Δημοκρατία της Πολωνίας παρέβη τις υποχρεώσεις που υπέχει από το άρθρο 12, παράγραφος 1, στοιχεία α΄ και δ΄, της οδηγίας για τους οικοτόπους, καθόσον δεν εξασφάλισε αυστηρή προστασία των σαπροξυλικών κανθάρων (Cucujus cinnaberinus, Buprestis splendens, Phryganophilus ruficollis και Pytho kolwensis) του παραρτήματος IV της οδηγίας για τους οικοτόπους, δηλαδή δεν απαγόρευσε τη σκόπιμη θανάτωση και παρενόχλησή τους ή τη βλάβη ή καταστροφή των τόπων αναπαραγωγής τους στη δασική περιοχή Białowieża, και

–    να διαπιστώσει ότι η Δημοκρατία της Πολωνίας παρέβη τις υποχρεώσεις που υπέχει από το άρθρο 5, στοιχεία β΄ και δ΄, της οδηγίας για τα πτηνά, καθόσον δεν εξασφάλισε την προστασία των ειδών πτηνών που περιγράφονται στο άρθρο 1 της οδηγίας για τα πτηνά, και ειδικότερα του λευκονώτη δρυοκολάπτη (Dendrocopos leucotos), του τριδάκτυλου δρυοκολάπτη (Picoides tridactylus), της σπουργιτόγλαυκας (Glaucidium passerinum) και του αιγιωλιού (Aegolius funereus), δηλαδή δεν εξασφάλισε ότι τα είδη αυτά δεν θα θανατώνονται και δεν θα παρενοχλούνται κατά την περίοδο αναπαραγωγής και φωλεοποίησης καθώς και ότι, εντός της δασικής περιοχής Białowieża, οι φωλιές και τα αυγά τους δεν θα καταστρέφονται, βλάπτονται ή απομακρύνονται,

–    να καταδικάσει τη Δημοκρατία της Πολωνίας στα δικαστικά έξοδα.

Ισχυρισμοί και κύρια επιχειρήματα

Στις 25 Μαρτίου 2016, ο Υπουργός Περιβάλλοντος της Δημοκρατίας της Πολωνίας, επικαλούμενος την εξάπλωση του βοστρύχου του χαράκτη (του φλοιοφάγου εντόμου Ips typographus), ενέκρινε παράρτημα του σχεδίου διαχείρισης δασών (ΠΔΔ) του έτους 2012, βάσει του οποίου επιτρέπεται ο τριπλασιασμός της έκτασης υλοτόμησης στη δασική περιοχή Białowieża, δηλαδή η αύξησή της από 63 471 m3 στα 188 000 m3 κατά τα έτη 2012-2021, καθώς και η πραγματοποίηση δραστηριοτήτων ενεργού διαχείρισης δασών σε ζώνες μέχρι σήμερα αποκλειόμενες από οποιαδήποτε παρέμβαση, συνιστάμενων στην απομάκρυνση υπεραιωνόβιων δέντρων, θνησκόντων ή νεκρών, στα οποία συγκαταλέγονται κυρίως ερυθρελάτες προσβεβλημένες από τον βόστρυχο τον χαράκτη (ήτοι δραστηριότητες εξυγιαντικής υλοτομίας, αναδάσωσης και αναγέννησης). Το παράρτημα αυτό συνιστά «σχέδιο» κατά την έννοια του άρθρου 6, παράγραφος 3, της οδηγίας για τους οικοτόπους. Τα ακόλουθα χαρακτηριστικά αποτελούν έκφανση της ακεραιότητας της ζώνης PLC2000004 Puszcza Białowieska: χαρακτήρας του δάσους ως παρθένου, ανεπηρέαστου από τον άνθρωπο, υψηλά ποσοστά γηραιών δέντρων, στα οποία συμπεριλαμβάνονται και ορισμένα υπεραιωνόβια, μεγάλη ποσότητα νεκρών δέντρων κατακείμενων ή ιστάμενων (πρέμνα), παρουσία ειδών ενδημικών στα αδιατάρακτα δάση (σαπροξυλικοί κάνθαροι, τριδάκτυλος δρυοκολάπτης, λευκονώτης δρυοκολάπτης, σπουργιτόγλαυκα, αιγιωλιός). Ως εκ τούτου, κατά την Επιτροπή, οι δραστηριότητες που διεξάγονται στη δασική περιοχή Białowieża είναι αντίθετες προς το άρθρο 6, παράγραφος 3, της οδηγίας για τους οικοτόπους, διότι, πριν την έγκριση του εν λόγω παραρτήματος, οι πολωνικές αρχές δεν εξασφάλισαν ότι η υιοθέτησή του δεν θα έχει αρνητική επίδραση στην εν λόγω δασική περιοχή.

Μετά την έκδοση της υπ’ αριθ. 51 απόφασης του γενικού διευθυντή της υπηρεσίας κρατικών δασών, της 17ης Φεβρουαρίου 2017, άρχισε η απομάκρυνση των ξερών δέντρων και των δέντρων που είναι προσβεβλημένα από τον βόστρυχο τον χαράκτη σε όλες τις δασικές περιοχές (Białowieża, Browsk, Hajnówka), δηλαδή σε έκταση περίπου 34 000 εκταρίων (η επιφάνεια της περιοχής PLC2000004 Puszcza Białowieska ανέρχεται σε 63 147 εκτάρια).

Η Επιτροπή επισημαίνει ότι οι δραστηριότητες ενεργού διαχείρισης των δασών στους οικοτόπους 91D0 (δασώδεις τυρφώνες) και 91E0 (αλλουβιακά δάση με ιτιές, λεύκες, κλήθρες και μελίες) και στις υπεραιωνόβιες δασοσυστάδες του οικοτόπου 9170 (υποηπειρωτικά δάση δρυός και καρπίνου) καθώς και στους οικοτόπους των παρακάτω ειδών: λευκονώτης δρυοκολάπτης, τριδάκτυλος δρυοκολάπτης, σπουργιτόγλαυκα, αιγιωλιός, σφηκοβαρβακίνα, νανομυγοχάφτης, κρικομυγοχάφτης και φασσοπερίστερο και στους οικοτόπους των σαπροξυλικών κανθάρων (Cucujus cinnaberinus, Boros schneideri, Phryganophilus ruficollis, Pytho kolwensis, Rhysodes sulcatus και Buprestis splendens), όπως και η απομάκρυνση υπεραιωνόβιων νεκρών ερυθρελατών και η υλοτομία στο πλαίσιο εντατικοποίησης της δασικής εκμετάλλευσης στην περιοχή PLC200004 Puszcza Białowieska λόγω εφαρμογής της απόφασης του Υπουργού Περιβάλλοντος της Δημοκρατίας της Πολωνίας, της 25 Μαρτίου 2016, και της υπ’ αριθ. 51 απόφασης του γενικού διευθυντή της υπηρεσίας κρατικών δασών, της 17ης Φεβρουαρίου 2017, συνιστούν δυνητική απειλή για τους φυσικούς οικοτόπους και για τους οικοτόπους ζώων και πτηνών προσδιοριζόμενων στο Plan Zadań Ochronnych (σχέδιο προστασίας, στο εξής: ΡΖΟ) για την περιοχή PLC 2000004 Puszcza Białowieska, καθιστώντας αδύνατη την υλοποίηση των περιγραφόμενων στο ΡΖΟ προστατευτικών δράσεων με σκοπό την παραμονή της περιοχής Puszcza Białowieska PLC200004 σε ικανοποιητική κατάσταση διατήρησης, πράγμα που συνεπάγεται παράβαση του άρθρου 6, παράγραφος 1, της οδηγίας για τους οικοτόπους.

Εκτός αυτού, η Επιτροπή υποστηρίζει ότι οι ανωτέρω περιγραφόμενες δραστηριότητες ενεργού διαχείρισης δασών οι οποίες υλοποιήθηκαν βάσει του εν λόγω παραρτήματος και συνεπάγονται καταστροφή των οικοτόπων των αυστηρά προστατευόμενων σαπροξυλικών κανθάρων καθιστούν αδύνατη την ανάληψη συγκεκριμένων και ειδικών ενεργειών προκειμένου να εξασφαλιστεί ικανοποιητική κατάσταση διατήρησης των τεσσάρων ειδών σαπροξυλικών κανθάρων (Cucujus cinnaberinus, Buprestis splendens, Phryganophilus ruficollis και Pytho kolwensis) που περιλαμβάνονται στο παράρτημα IVa της οδηγίας για τους οικοτόπους.

Τέλος, η Επιτροπή επισημαίνει ότι οι ανωτέρω περιγραφόμενες δραστηριότητες ενεργού διαχείρισης δασών οι οποίες υλοποιήθηκαν βάσει του παραρτήματος, στο μέτρο που οδηγούν σε καταστροφή των οικοτόπων του λευκονώτη δρυοκολάπτη (Dendrocopos leucotos), του τριδάκτυλου δρυοκολάπτη (Picoides tridactylus), της σπουργιτόγλαυκας (Glaucidium passerinum) και του αιγιωλιού (Aegolius funereus), συνεπάγονται παράβαση της υποχρέωσης εξασφάλισης αποτελεσματικής προστασίας των ανωτέρω ειδών πτηνών, δεδομένου ότι δεν αποτρέπουν την καταστροφή των φωλιών τους ούτε τη σκόπιμη παρενόχλησή τους.

____________

¹ ΕΕ L 206, σ. 7.

² ΕΕ L 20, σ. 7.