ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ (όγδοο τμήμα)
της 16ης Μαρτίου 2017 (*)
«Προδικαστική παραπομπή – Διανοητική ιδιοκτησία – Δικαίωμα του δημιουργού και συγγενικά δικαιώματα στην κοινωνία της πληροφορίας – Οδηγία 2001/29/ΕΚ – Δικαίωμα παρουσιάσεως έργων στο κοινό –Άρθρο 3, παράγραφος 1 – Εξαιρέσεις και περιορισμοί – Άρθρο 5, παράγραφος 3, στοιχείο ιεʹ – Μετάδοση τηλεοπτικών εκπομπών μέσω τοπικού καλωδιακού δικτύου – Εθνική νομοθεσία προβλέπουσα εξαιρέσεις για τις εγκαταστάσεις που επιτρέπουν την πρόσβαση σε 500 χρήστες συνδρομητές κατ’ ανώτατο όριο καθώς και για την αναμετάδοση εκπομπών του δημόσιου συστήματος ραδιοτηλεοπτικών μεταδόσεων στην εθνική επικράτεια»
Στην υπόθεση C‑138/16,
με αντικείμενο αίτηση προδικαστικής αποφάσεως δυνάμει του άρθρου 267 ΣΛΕΕ, που υπέβαλε το Handelsgericht Wien (δικαστήριο εμπορικών διαφορών Βιέννης, Αυστρία) με απόφαση της 16ης Φεβρουαρίου 2016, η οποία περιήλθε στο Δικαστήριο στις 7 Μαρτίου 2016, στο πλαίσιο της δίκης
Staatlich genehmigte Gesellschaft der Autoren, Komponisten und Musikverleger registrierte Genossenschaft mbH (AKM)
κατά
Zürs.net Betriebs GmbH,
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ (όγδοο τμήμα),
συγκείμενο από τους M. Βηλαρά, πρόεδρο τμήματος, J. Malenovský (εισηγητή) και M. Safjan, δικαστές,
γενικός εισαγγελέας: M. Wathelet
γραμματέας: A. Calot Escobar
έχοντας υπόψη την έγγραφη διαδικασία,
λαμβάνοντας υπόψη τις παρατηρήσεις που υπέβαλαν:
– η Staatlich genehmigte Gesellschaft der Autoren, Komponisten und Musikverleger registrierte Genossenschaft mbH (AKM), εκπροσωπούμενη από τον M. Walter, Rechtsanwalt,
– η Zürs.net Betriebs GmbH, εκπροσωπούμενη από τον M. Ciresa, Rechtsanwalt,
– η Αυστριακή Κυβέρνηση, εκπροσωπούμενη από την C. Pesendorfer,
– η Πολωνική Κυβέρνηση, εκπροσωπούμενη από τον B. Majczyna,
– η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, εκπροσωπούμενη από τον T. Scharf και την J. Samnadda,
κατόπιν της αποφάσεως που έλαβε, αφού άκουσε τον γενικό εισαγγελέα, να εκδικάσει την υπόθεση χωρίς ανάπτυξη προτάσεων,
εκδίδει την ακόλουθη
Απόφαση
1 Η αίτηση προδικαστικής αποφάσεως αφορά την ερμηνεία, αφενός, του άρθρου 3, παράγραφος 1, και του άρθρου 5 της οδηγίας 2001/29/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 22ας Μαΐου 2001, για την εναρμόνιση ορισμένων πτυχών του δικαιώματος του δημιουργού και συγγενικών δικαιωμάτων στην κοινωνία της πληροφορίας (ΕΕ 2001, L 167, σ. 10), και, αφετέρου, του άρθρου 11δις, παράγραφος 1, σημείο 2, της Συμβάσεως της Βέρνης για την προστασία των λογοτεχνικών και καλλιτεχνικών έργων, της 9ης Σεπτεμβρίου 1886, ως έχει μετά την Πράξη των Παρισίων της 24ης Ιουλίου 1971, όπως τροποποιήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 1979 (στο εξής: Σύμβαση της Βέρνης).
2 Η αίτηση αυτή υποβλήθηκε στο πλαίσιο διαφοράς μεταξύ της Staatlich genehmigte Gesellschaft der Autoren, Komponisten und Musikverleger registrierte Genossenschaft mbH (στο εξής: AKM) και της Zürs.net Betriebs GmbH (στο εξής: Zürs.net) με αντικείμενο αξίωση της AKM για παροχή πληροφοριών από τη Zürs.net σχετικά με τον αριθμό των συνδεδεμένων συνδρομητών στο καλωδιακό δίκτυο το οποίο εκμεταλλεύεται, και, εφόσον καταστεί αναγκαίο, για καταβολή αμοιβής, πλέον τόκων υπερημερίας, για τη διάθεση έργων που προστατεύονται βάσει του δικαιώματος του δημιουργού και των συγγενικών δικαιωμάτων.
Το νομικό πλαίσιο
Το διεθνές δίκαιο
Η Συνθήκη του ΠΟΔΙ για την πνευματική ιδιοκτησία
3 Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Διανοητικής Ιδιοκτησίας (ΠΟΔΙ) συνήψε στη Γενεύη, στις 20 Δεκεμβρίου 1996, τη Συνθήκη του ΠΟΔΙ για την πνευματική ιδιοκτησία, η οποία τέθηκε σε ισχύ στις 6 Μαρτίου 2002. Η Συνθήκη αυτή εγκρίθηκε εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Κοινότητας με την απόφαση 2000/278/ΕΚ του Συμβουλίου, της 16ης Μαρτίου 2000 (ΕΕ 2000, L 89, σ. 6).
4 Η Συνθήκη του ΠΟΔΙ για την πνευματική ιδιοκτησία προβλέπει, στο άρθρο 1, παράγραφος 4, ότι τα συμβαλλόμενα μέρη συμμορφώνονται με τα άρθρα 1 έως 21 της Συμβάσεως της Βέρνης.
Η Σύμβαση της Βέρνης
5 Το άρθρο 11δις, παράγραφος 1, σημείο 2, της Συμβάσεως της Βέρνης ορίζει τα ακόλουθα:
«1) Οι δημιουργοί λογοτεχνικών και καλλιτεχνικών έργων έχουν το αποκλειστικόν δικαίωμα να επιτρέπουν:
[…]
2 πάσαν δημοσίαν ανακοίνωσιν είτε ενσύρματον είτε ασύρματον, του μεταδιδομένου διά του ραδιοφώνου έργου, οσάκις η ανακοίνωσις αύτη γίνεται υπό Οργανισμού διαφόρου του αρχικού».
Το δίκαιο της Ένωσης
Η οδηγία 2001/29
6 Η αιτιολογική σκέψη 9 της οδηγίας 2001/29 έχει ως εξής:
«Κάθε εναρμόνιση του δικαιώματος του δημιουργού και των συγγενικών δικαιωμάτων πρέπει να βασίζεται σε υψηλό επίπεδο προστασίας, διότι τα εν λόγω δικαιώματα είναι ουσιώδη για την πνευματική δημιουργία. […]»
7 Κατά το άρθρο 3, παράγραφος 1, της οδηγίας αυτής:
«Τα κράτη μέλη παρέχουν στους δημιουργούς το αποκλειστικό δικαίωμα να επιτρέπουν ή να απαγορεύουν κάθε παρουσίαση στο κοινό των έργων τους, ενσυρμάτως ή ασυρμάτως, καθώς και να καθιστούν προσιτά τα έργα τους στο κοινό κατά τρόπο ώστε οποιοσδήποτε να έχει πρόσβαση σε αυτά όπου και όταν επιλέγει ο ίδιος.»
8 Το άρθρο 5, παράγραφος 3, στοιχείο ιεʹ, της εν λόγω οδηγίας ορίζει τα εξής:
«Τα κράτη μέλη μπορούν να προβλέπουν εξαιρέσεις ή περιορισμούς στα δικαιώματα που αναφέρονται στα άρθρα 2 και 3, στις ακόλουθες περιπτώσεις:
[…]
ιε) χρήση σε ορισμένες άλλες περιπτώσεις ήσσονος σημασίας ήδη εξαιρούμενες ή περιοριζόμενες δυνάμει της εθνικής νομοθεσίας, εφόσον αφορούν χρήσεις αποκλειστικά αναλογικές και δεν θίγουν την ελεύθερη κυκλοφορία εμπορευμάτων και υπηρεσιών στην Κοινότητα, με την επιφύλαξη των λoιπών εξαιρέσεων και περιορισμών που προβλέπονται στο παρόν άρθρο.»
Το αυστριακό δίκαιο
9 Κατά το άρθρο 17 του Urheberrechtgesetz (νόμου περί δικαιώματος του δημιουργού, BGBl. 111/1936), όπως τροποποιημένος δημοσιεύτηκε στην BGBl. I, 99/2015:
«(1) Ο δημιουργός έχει το αποκλειστικό δικαίωμα μεταδόσεως του έργου του με ραδιοτηλεοπτικά ή άλλα παρεμφερή μέσα.
(2) Ισοδυναμεί με ραδιοτηλεοπτική μετάδοση η παροχή δυνατότητας λήψεως ενός έργου από το κοινό της ημεδαπής, από σημείο εντός της ημεδαπής ή από την αλλοδαπή, κατά τρόπο παρεμφερή με τη ραδιοτηλεόραση, αλλά μέσω καλωδιακής συνδέσεως.
(3) Η μετάδοση ραδιοτηλεοπτικών εκπομπών
[…]
2. μέσω εγκαταστάσεως κεντρικής κεραίας
[…]
b) εάν οι συνδρομητές που συνδέονται με την εγκατάσταση αυτή δεν ξεπερνούν τους 500, δεν θεωρείται νέα ραδιοτηλεοπτική μετάδοση.
Κατά τα λοιπά, η ταυτόχρονη, χωρίς περικοπές και αλλοιώσεις αναμετάδοση ραδιοτηλεοπτικών εκπομπών του [εθνικού ραδιοτηλεοπτικού οργανισμού (ORF)] μέσω καλωδιακής συνδέσεως στην ημεδαπή θεωρείται τμήμα της αρχικής ραδιοτηλεοπτικής μεταδόσεως.»
Η διαφορά της κύριας δίκης και το προδικαστικό ερώτημα
10 Η ΑΚΜ είναι εταιρία συλλογικής διαχείρισης δικαιωμάτων του δημιουργού.
11 Η Zürs.net εκμεταλλεύεται εγκατάσταση καλωδιακού δικτύου στο Zürs (Αυστρία), μέσω του οποίου μεταδίδει τηλεοπτικές και ραδιοφωνικές εκπομπές, ορισμένες εκ των οποίων μεταδόθηκαν αρχικώς από τον εθνικό ραδιοτηλεοπτικό οργανισμό (ORF), ενώ άλλες μεταδόθηκαν αρχικώς από έτερους ραδιοτηλεοπτικούς οργανισμούς. Το αιτούν δικαστήριο αναφέρει ότι, κατά τον χρόνο εκδόσεως της αποφάσεως περί παραπομπής, περίπου 130 συνδρομητές είναι συνδεδεμένοι με το καλωδιακό δίκτυο της Zürs.net.
12 Η AKM αξιώνει από τη Zürs.net να της παράσχει πληροφορίες σχετικά με τον αριθμό των, κατά διάφορες ημερομηνίες αναφοράς, συνδεδεμένων συνδρομητών στο καλωδιακό δίκτυο το οποίο εκμεταλλεύεται και σχετικά με το μεταδιδόμενο περιεχόμενο. Ζητεί, επίσης, να υποχρεωθεί η Zürs.net σε καταβολή εύλογης αμοιβής μετά την επαλήθευση των πληροφοριών που θα έχει παράσχει.
13 Η Zürs.net εκτιμά ότι, κατ' εφαρμογήν του άρθρου 17, παράγραφος 3, σημείο 2, στοιχείο b, του αυστριακού νόμου περί δικαιώματος του δημιουργού, όπως τροποποιημένος δημοσιεύτηκε στην BGBl. I, 99/2015, σχετικά με τις μικρές εγκαταστάσεις με 500 συνδρομητές κατ’ ανώτατο όριο, οι εκπομπές τις οποίες μεταδίδει δεν μπορούν να θεωρηθούν νέα ραδιοτηλεοπτική μετάδοση και ότι δεν υπέχει, ως εκ τούτου, υποχρέωση παροχής των πληροφοριών τις οποίες ζητεί η AKM.
14 Η AKM εκτιμά ότι η διάταξη αυτή είναι αντίθετη τόσο προς το δίκαιο της Ένωσης όσο και προς τη Σύμβαση της Βέρνης.
15 Στο πλαίσιο αυτό, το Handelsgericht Wien (δικαστήριο εμπορικών διαφορών Βιέννης, Αυστρία), το οποίο έχει επιληφθεί της διαφοράς μεταξύ των AKM και Zürs.net, αποφάσισε να αναστείλει την ενώπιόν του διαδικασία και να υποβάλει στο Δικαστήριο το ακόλουθο προδικαστικό ερώτημα:
«Έχουν το άρθρο 3, παράγραφος 1, και το άρθρο 5 της οδηγίας [2001/29], καθώς και το άρθρο 11δις, παράγραφος 1, σημείο 2, της [Συμβάσεως της Βέρνης] την έννοια ότι αντιβαίνει στο δίκαιο της Ένωσης ή στη Σύμβαση της Βέρνης, ως διεθνή συνθήκη που αποτελεί τμήμα του δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εθνική διάταξη, σύμφωνα με την οποία η μετάδοση ραδιοτηλεοπτικών εκπομπών μέσω “εγκαταστάσεων κεντρικής κεραίας”, όπως της εναγομένης στην κύρια δίκη,
α) δεν συνιστά νέα ραδιοτηλεοπτική μετάδοση, εάν οι χρήστες που είναι συνδεδεμένοι με την εγκατάσταση δεν ξεπερνούν τους 500 και/ή
β) αποτελεί τμήμα της αρχικής ραδιοτηλεοπτικής μεταδόσεως, όταν πρόκειται για ταυτόχρονη, χωρίς περικοπές και αλλοιώσεις μετάδοση ραδιοτηλεοπτικών εκπομπών του Österreichischer Rundfunk, μέσω καλωδιακής συνδέσεως στην ημεδαπή (Αυστρία),
και οι εν λόγω χρήσεις δεν καλύπτονται από άλλο αποκλειστικό δικαίωμα παρουσιάσεως στο κοινό εξ αποστάσεως, κατά την έννοια του άρθρου 3, παράγραφος 1, της οδηγίας 2001/29, και, ως εκ τούτου, δεν εξαρτώνται από τη συγκατάθεση του δημιουργού ούτε οφείλεται για αυτές αμοιβή;»
Επί του προδικαστικού ερωτήματος
16 Με το ερώτημά του το αιτούν δικαστήριο ζητεί κατ' ουσίαν να διευκρινιστεί αν το άρθρο 3, παράγραφος 1, ή το άρθρο 5 της οδηγίας 2001/29 ή ακόμη το άρθρο 11δις, παράγραφος 1, σημείο 2, της Συμβάσεως της Βέρνης έχουν την έννοια ότι αντιτίθενται σε εθνική νομοθεσία, όπως η επίμαχη στην κύρια δίκη, κατά την οποία δεν υπόκεινται, βάσει του αποκλειστικού δικαιώματος της παρουσιάσεως στο κοινό, στην υποχρέωση λήψεως της συγκαταθέσεως του δημιουργού:
– ούτε η ταυτόχρονη, χωρίς περικοπές και αλλοιώσεις μετάδοση ραδιοτηλεοπτικών εκπομπών του εθνικού ραδιοτηλεοπτικού οργανισμού, μέσω καλωδιακής συνδέσεως στην εθνική επικράτεια,
– ούτε η ραδιοτηλεοπτική μετάδοση μέσω εγκαταστάσεως κεντρικής κεραίας όταν οι συνδρομητές που είναι συνδεδεμένοι με την εγκατάσταση αυτή δεν υπερβαίνουν τους 500.
17 Επιβάλλεται η εξέταση του ερωτήματος αυτού σε δύο στάδια.
18 Συγκεκριμένα, κατά πρώτον, πρέπει να εξεταστεί αν η ταυτόχρονη, χωρίς περικοπές και αλλοιώσεις μετάδοση ραδιοτηλεοπτικών εκπομπών του εθνικού ραδιοτηλεοπτικού οργανισμού, μέσω καλωδιακής συνδέσεως στην εθνική επικράτεια, όπως η επίμαχη στην κύρια δίκη, δύναται να αποτελέσει «παρουσίαση στο κοινό», κατά την έννοια του άρθρου 3, παράγραφος 1, της οδηγίας 2001/29 ή του άρθρου 11δις, παράγραφος 1, σημείο 2, της Συμβάσεως της Βέρνης.
19 Επισημαίνεται συναφώς ότι το άρθρο 11δις, παράγραφος 1, σημείο 2, της Συμβάσεως της Βέρνης προβλέπει ότι οι δημιουργοί λογοτεχνικών και καλλιτεχνικών έργων έχουν το αποκλειστικό δικαίωμα να επιτρέπουν κάθε δημόσια ανακοίνωση, ενσύρματη ή ασύρματη, του ραδιοτηλεοπτικώς μεταδιδόμενου έργου όταν η ανακοίνωση αυτή γίνεται από οργανισμό διάφορο του αρχικού.
20 Το δε άρθρο 3, παράγραφος 1, της οδηγίας 2001/29 προβλέπει ότι τα κράτη μέλη παρέχουν στους δημιουργούς το αποκλειστικό δικαίωμα να επιτρέπουν ή να απαγορεύουν κάθε παρουσίαση στο κοινό των έργων τους, ενσυρμάτως ή ασυρμάτως, καθώς και να καθιστούν προσιτά τα έργα τους στο κοινό κατά τρόπο ώστε οποιοσδήποτε να έχει πρόσβαση σε αυτά όπου και όταν επιλέγει ο ίδιος.
21 Επιβάλλεται η διαπίστωση ότι το άρθρο 3, παράγραφος 1, αντιστοιχεί κατ' ουσίαν στο άρθρο 11δις, παράγραφος 1, σημείο 2, της Συμβάσεως της Βέρνης. Επομένως, όταν το Δικαστήριο προβαίνει σε ερμηνεία της έννοιας της «παρουσιάσεως στο κοινό», κατά το εν λόγω άρθρο 3, παράγραφος 1, η ερμηνεία αυτή πραγματοποιείται κατά τρόπο συνάδοντα προς την εν λόγω συμβατική διάταξη κατά πάγια νομολογία του Δικαστηρίου (βλ., συναφώς, απόφαση της 7ης Δεκεμβρίου 2006, SGAE, C‑306/05, EU:C:2006:764, σκέψεις 40 και 41).
22 Το Δικαστήριο έχει κρίνει ότι η έννοια της «παρουσιάσεως στο κοινό», κατά το άρθρο 3, παράγραφος 1, της οδηγίας 2001/29, απαρτίζεται από δύο σωρευτικά στοιχεία, ήτοι από μια «πράξη παρουσιάσεως» έργου και από την παρουσίαση του έργου αυτού σε «κοινό» (απόφαση της 31ης Μαΐου 2016, Reha Training, C‑117/15, EU:C:2016:379, σκέψη 37).
23 Ειδικότερα, από τη νομολογία του Δικαστηρίου προκύπτει, αφενός, ότι η πράξη παρουσιάσεως αφορά κάθε μετάδοση προστατευόμενων έργων, ανεξαρτήτως του χρησιμοποιούμενου τεχνικού μέσου ή της χρησιμοποιούμενης τεχνικής μεθόδου και ότι κάθε μετάδοση η οποία γίνεται με συγκεκριμένο τεχνικό τρόπο πρέπει καταρχήν να επιτρέπεται εξατομικευμένα από τον δημιουργό του εν λόγω έργου (βλ. απόφαση της 31ης Μαΐου 2016, Reha Training, C‑117/15, EU:C:2016:379, σκέψεις 38 και 39).
24 Αφετέρου, για να εμπίπτουν οι μεταδόσεις στην έννοια της «παρουσιάσεως στο κοινό», κατά το άρθρο 3, παράγραφος 1, της οδηγίας 2001/29, πρέπει επίσης τα προστατευόμενα έργα να παρουσιάζονται πράγματι σε «κοινό», εξυπακουομένου ότι η έννοια του «κοινού» αναφέρεται σε έναν απροσδιόριστο αριθμό δυνητικών αποδεκτών, ενώ εξάλλου προϋποθέτει και έναν αρκετά μεγάλο αριθμό προσώπων (βλ. απόφαση της 31ης Μαΐου 2016, Reha Training, C‑117/15, EU:C:2016:379, σκέψεις 40 και 41).
25 Περαιτέρω, το Δικαστήριο έχει κρίνει ότι η μετάδοση προστατευόμενων έργων από οργανισμό διάφορο εκείνου που είχε λάβει την άδεια για την αρχική παρουσίαση συνιστά «παρουσίαση στο κοινό», κατά την έννοια της διατάξεως αυτής, όταν τα έργα μεταδίδονται σε νέο κοινό, ήτοι σε κοινό το οποίο δεν είχε ληφθεί υπόψη από τους δικαιούχους των οικείων δικαιωμάτων όταν χορήγησαν την αρχική άδεια για τη χρήση των έργων τους (βλ., συναφώς, απόφαση της 31ης Μαΐου 2016, Reha Training, C‑117/15, EU:C:2016:379, σκέψη 45 και εκεί παρατιθέμενη νομολογία).
26 Εν προκειμένω, από το γεγονός ότι, στην υπόθεση της κύριας δίκης, η επίμαχη μετάδοση πραγματοποιείται καλωδιακώς, ήτοι με τεχνικό μέσο διάφορο εκείνου που χρησιμοποιήθηκε κατά την αρχική ραδιοτηλεοπτική μετάδοση, είναι δυνατό να συναχθεί ότι η Zürs.net προβαίνει σε παρουσίαση, κατά την έννοια του άρθρου 3 της οδηγίας 2001/29.
27 Πρέπει, ωστόσο, να εξακριβωθεί περαιτέρω αν η παρουσίαση αυτή απευθύνεται σε νέο κοινό, διάφορο εκείνου στο οποίο απευθύνονταν οι εκπομπές τις οποίες μετέδωσε ραδιοτηλεοπτικώς ο ORF.
28 Από τις παρατηρήσεις της Zürs.net, οι οποίες δεν αμφισβητούνται ως προς το σημείο αυτό από την AKM, προκύπτει ότι, όταν παρέχουν άδεια ραδιοτηλεοπτικής μεταδόσεως στον ORF, οι δικαιούχοι των οικείων δικαιωμάτων γνωρίζουν ότι οι εκπομπές αυτού του εθνικού οργανισμού μπορούν να ληφθούν από το σύνολο των ευρισκόμενων στην εθνική επικράτεια.
29 Στο μέτρο που η διανομή των προστατευόμενων έργων μέσω καλωδιακής συνδέσεως πραγματοποιείται, όπως προκύπτει από τη διατύπωση του προδικαστικού ερωτήματος, επί της εθνικής επικράτειας και στο μέτρο που τα οικεία πρόσωπα έχουν, επομένως, ληφθεί υπόψη από τους δικαιούχους των δικαιωμάτων όταν έδωσαν την άδεια για την αρχική μετάδοση από τον εθνικό ραδιοτηλεοπτικό οργανισμό, το κοινό στο οποίο η Zürs.net διανέμει τα εν λόγω έργα δεν μπορεί να θεωρηθεί νέο κοινό.
30 Επομένως, η μετάδοση εκπομπών υπό τους εκτιθέμενους στη σκέψη 18 της παρούσας αποφάσεως όρους δεν συνιστά παρουσίαση στο κοινό, κατά την έννοια του άρθρου 3, παράγραφος 1, της οδηγίας 2001/29. Συνεπώς, η εν λόγω μετάδοση δεν υπόκειται στην κατά τη διάταξη αυτή υποχρέωση λήψεως αδείας από τους δικαιούχους των δικαιωμάτων.
31 Κατά δεύτερον, το αιτούν δικαστήριο ζητεί να διευκρινιστεί αν εθνική νομοθεσία, όπως η επίμαχη στην κύρια δίκη, η οποία προβλέπει ότι η μετάδοση εκπομπών μέσω εγκαταστάσεως κεντρικής κεραίας, με την οποία συνδέονται κατ' ανώτατο όριο 500 συνδρομητές, δεν θεωρείται νέα ραδιοτηλεοπτική μετάδοση, εμπίπτει στο άρθρο 5 της οδηγίας 2001/29, και ειδικότερα στην παράγραφο 3, στοιχείο ιεʹ, του άρθρου αυτού και αν, κατά συνέπεια, οι διανομείς τέτοιων εκπομπών οι οποίες μεταδίδονται μέσω τέτοιων κεραιών δύνανται να απαλλαγούν από την υποχρέωση λήψεως αδείας από τον δικαιούχο του δικαιώματος. Συγκεκριμένα, από τις διευκρινίσεις του αιτούντος δικαστηρίου προκύπτει ότι μπορεί να θεωρηθεί ότι η Zürs.net εκμεταλλεύεται μία «μικρή εγκατάσταση κεντρικής κεραίας», κατά την έννοια της εν λόγω εθνικής νομοθεσίας.
32 Καταρχάς, πρέπει να υπομνησθεί συναφώς ότι, όπως τόνισε το Δικαστήριο στη σκέψη 25 της παρούσας αποφάσεως, η μετάδοση προστατευόμενων έργων από οργανισμό διάφορο εκείνου που είχε λάβει την άδεια για την αρχική παρουσίαση συνιστά παρουσίαση στο κοινό, κατά την έννοια του άρθρου 3, παράγραφος 1, της οδηγίας 2001/29, όταν τα έργα αυτά μεταδίδονται σε νέο κοινό, ήτοι σε κοινό το οποίο δεν είχε ληφθεί υπόψη από τους δικαιούχους των οικείων δικαιωμάτων όταν χορήγησαν την αρχική άδεια για τη χρήση των έργων τους.
33 Εν προκειμένω, από την απόφαση περί παραπομπής προκύπτει ότι η «μικρή εγκατάσταση κεντρικής κεραίας» της Zürs.net καθιστά δυνατή τη μετάδοση, πέραν των εκπομπών του ORF, και εκπομπών άλλων σταθμών εγκατεστημένων σε άλλα κράτη μέλη, με αποτέλεσμα οι μεταδόσεις αυτές να μπορούν να θεωρηθούν παρουσιάσεις στο κοινό, κατά την έννοια του άρθρου 3, παράγραφος 1, της οδηγίας 2001/29. Εναπόκειται στο αιτούν δικαστήριο να προβεί στις αναγκαίες προς τούτο εξακριβώσεις.
34 Υπό τις συνθήκες αυτές, πρέπει να εξεταστεί το ζήτημα αν οι φορείς εκμεταλλεύσεως των εν λόγω μικρών εγκαταστάσεων κεντρικής κεραίας είναι δυνατόν να απαλλαγούν από την υποχρέωση λήψεως αδείας από τον δικαιούχο του δικαιώματος δυνάμει κάποιας από τις προβλεπόμενες στο άρθρο 5 της οδηγίας 2001/29 εξαιρέσεις.
35 Συναφώς, από το άρθρο 5, παράγραφος 3, στοιχείο ιεʹ, της οδηγίας 2001/29 προκύπτει ότι τα κράτη μέλη έχουν τη δυνατότητα να προβλέπουν εξαιρέσεις ή περιορισμούς στα δικαιώματα που προβλέπονται στα άρθρα 2 και 3 της οδηγίας αυτής όταν πρόκειται για χρήση σε ορισμένες περιπτώσεις ήσσονος σημασίας ήδη εξαιρούμενες ή περιοριζόμενες δυνάμει της εθνικής νομοθεσίας, εφόσον αφορούν χρήσεις αποκλειστικά αναλογικές και δεν θίγουν την ελεύθερη κυκλοφορία εμπορευμάτων και υπηρεσιών στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με την επιφύλαξη των λοιπών εξαιρέσεων και περιορισμών που προβλέπονται στο άρθρο αυτό.
36 Παραπέμποντας, μεταξύ άλλων, στο άρθρο 3 της οδηγίας 2001/29, το άρθρο 5, παράγραφος 3, στοιχείο ιεʹ, της οδηγίας συνιστά διάταξη προβλέπουσα τη δυνατότητα παρεκκλίσεως από το δικαίωμα παρουσιάσεως στο κοινό το οποίο προβλέπεται στο εν λόγω άρθρο 3.
37 Ωστόσο, κατά πάγια νομολογία του Δικαστηρίου, οι διατάξεις οδηγίας οι οποίες παρεκκλίνουν από γενική αρχή την οποία καθιερώνει η ίδια αυτή οδηγία πρέπει να ερμηνεύονται συσταλτικά (αποφάσεις της 16ης Ιουλίου 2009, Infopaq International, C‑5/08, EU:C:2009:465, σκέψη 56, καθώς και της 10ης Απριλίου 2014, ACI Adam κ.λπ., C‑435/12, EU:C:2014:254, σκέψη 22).
38 Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι οι διάφορες εξαιρέσεις και περιορισμοί που προβλέπει το άρθρο 5, παράγραφος 3, της οδηγίας 2001/29, μεταξύ των οποίων η εξαίρεση του στοιχείου ιεʹ της διατάξεως αυτής, πρέπει να ερμηνεύονται συσταλτικά (βλ., συναφώς, απόφαση της 1ης Δεκεμβρίου 2011, Painer, C‑145/10, EU:C:2011:798, σκέψη 109).
39 Στην υπόθεση της κύριας δίκης, από τη δικογραφία που υποβλήθηκε στο Δικαστήριο προκύπτει ότι η επίμαχη στην κύρια δίκη εθνική νομοθεσία παρέχει στους οικονομικούς φορείς τη δυνατότητα ασκήσεως δραστηριότητας στον τομέα της μεταδόσεως προστατευόμενων έργων μέσω εγκαταστάσεων κεντρικής κεραίας, και δη άνευ υποχρεώσεως λήψεως αδείας από τους δημιουργούς των έργων αυτών δυνάμει του δικαιώματος παρουσιάσεως στο κοινό το οποίο έχουν οι δημιουργοί, τούτο δε υπό την προϋπόθεση ότι οι συνδρομητές που συνδέονται με τη συγκεκριμένη εγκατάσταση κεραίας δεν ξεπερνούν τους 500.
40 Η εν λόγω οριοθετούμενη από τον νόμο δυνατότητα δύναται να προσελκύσει οικονομικούς φορείς, οι οποίοι επιθυμούν να επωφεληθούν από αυτήν, και να καταλήξει σε διαρκή και ταυτόχρονη χρήση περισσότερων εγκαταστάσεων κεντρικών κεραιών. Κατά συνέπεια, τούτο ενδέχεται να δημιουργήσει, στο σύνολο της εθνικής επικράτειας, μια κατάσταση κατά την οποία ένας μεγάλος αριθμός συνδρομητών θα μπορεί να έχει ταυτόχρονη πρόσβαση σε εκπομπές μεταδιδόμενες κατ' αυτόν τον τρόπο.
41 Το Δικαστήριο έχει, όμως, κρίνει ότι ακριβώς το κριτήριο του συνολικού αριθμού δυνητικών αποδεκτών που έχουν ταυτοχρόνως πρόσβαση στο ίδιο έργο συνιστά σημαντικό στοιχείο της έννοιας του «κοινού» και, κατά συνέπεια, κρίσιμο στοιχείο της παρουσιάσεως στο κοινό η οποία υπόκειται στην υποχρέωση λήψεως αδείας από τον δικαιούχο του οικείου δικαιώματος (βλ., συναφώς, απόφαση της 31ης Μαΐου 2016, Reha Training, C‑117/15, EU:C:2016:379, σκέψεις 42 έως 44).
42 Συνεπώς, λαμβανομένων υπόψη της συσταλτικής ερμηνείας που πρέπει να δοθεί στο άρθρο 5, παράγραφος 3, στοιχείο ιεʹ, της οδηγίας 2001/29, καθώς και του αναφερόμενου στην αιτιολογική σκέψη 9 της οδηγίας αυτής στόχου της υψηλού επιπέδου προστασίας των δικαιωμάτων δημιουργού, εθνική νομοθεσία, όπως η επίμαχη στην κύρια δίκη, η οποία παρέχει σε πλήθος οικονομικών φορέων τη δυνατότητα ταυτόχρονης διανομής, χωρίς να έχουν λάβει την άδεια των δημιουργών, των προστατευόμενων έργων μέσω εγκαταστάσεων κεντρικών κεραιών οι οποίες έχουν περιορισμένη ικανότητα συνδέσεως συνδρομητών, δεν μπορεί να θεωρηθεί, ιδίως λόγω του σωρευτικού αποτελέσματος που εκτίθεται στη σκέψη 40 της παρούσας αποφάσεως, ότι αφορά «χρήση σε ορισμένες […] περιπτώσεις ήσσονος σημασίας», κατά την έννοια του άρθρου 5, παράγραφος 3, στοιχείο ιεʹ.
43 Υπό τις συνθήκες αυτές, χωρίς να απαιτείται να εξεταστεί αν συντρέχουν οι λοιπές προϋποθέσεις του άρθρου 5, παράγραφος 3, στοιχείο ιεʹ, της οδηγίας 2001/29, πρέπει να γίνει δεκτό ότι δεν είναι δυνατόν εθνική νομοθεσία, όπως η επίμαχη στην κύρια δίκη, να έχει θεσπιστεί δυνάμει της ευχέρειας που παρέχεται στα κράτη μέλη να προβλέπουν εξαιρέσεις ή περιορισμούς στα δικαιώματα τα οποία αναφέρονται στα άρθρα 2 και 3 της οδηγίας αυτής. Κατά συνέπεια, η νομοθεσία αυτή οφείλει να τηρεί την αρχή την οποία καθιερώνει το άρθρο 3, παράγραφος 1, της οδηγίας 2001/29, κατά την οποία οι δημιουργοί προστατευόμενων έργων έχουν το αποκλειστικό δικαίωμα να επιτρέπουν ή να απαγορεύουν την παρουσίασή τους στο κοινό.
44 Κατόπιν του συνόλου των ανωτέρω, στο προδικαστικό ερώτημα πρέπει να δοθεί η απάντηση ότι:
– το άρθρο 3, παράγραφος 1, της οδηγίας 2001/29 και το άρθρο 11δις της Συμβάσεως της Βέρνης έχουν την έννοια ότι δεν αντιτίθενται σε εθνική νομοθεσία, όπως η επίμαχη στην κύρια δίκη, κατά την οποία δεν υπόκειται, δυνάμει του αποκλειστικού δικαιώματος παρουσιάσεως στο κοινό, στην υποχρέωση λήψεως αδείας από τον δημιουργό ταυτόχρονη, χωρίς περικοπές και αλλοιώσεις μετάδοση ραδιοτηλεοπτικών εκπομπών του εθνικού ραδιοτηλεοπτικού οργανισμού, μέσω καλωδιακής συνδέσεως στην εθνική επικράτεια, εφόσον η μετάδοση αυτή συνιστά απλώς τεχνικό τρόπο παρουσιάσεως και λήφθηκε υπόψη από τον δημιουργό του έργου όταν χορήγησε την άδεια για την αρχική παρουσίασή του, πράγμα που εναπόκειται στο αιτούν δικαστήριο να εξακριβώσει·
– το άρθρο 5 της οδηγίας 2001/29, και συγκεκριμένα η παράγραφος 3, στοιχείο ιεʹ, του άρθρου αυτού έχει την έννοια ότι αντιτίθεται σε εθνική νομοθεσία, όπως η επίμαχη στην κύρια δίκη, κατά την οποία δεν υπόκειται, δυνάμει του αποκλειστικού δικαιώματος της παρουσιάσεως στο κοινό, στην υποχρέωση λήψεως αδείας από τον δημιουργό ραδιοτηλεοπτική μετάδοση μέσω εγκαταστάσεως κεντρικής κεραίας, όταν οι συνδεδεμένοι με αυτήν την εγκατάσταση συνδρομητές δεν ξεπερνούν τους 500, και ότι η νομοθεσία αυτή πρέπει, ως εκ τούτου, να εφαρμόζεται κατά τρόπο συνάδοντα με το άρθρο 3, παράγραφος 1, της οδηγίας αυτής, πράγμα που εναπόκειται στο αιτούν δικαστήριο να εξακριβώσει.
Επί των δικαστικών εξόδων
45 Δεδομένου ότι η παρούσα διαδικασία έχει ως προς τους διαδίκους της κύριας δίκης τον χαρακτήρα παρεμπίπτοντος που ανέκυψε ενώπιον του αιτούντος δικαστηρίου, σ' αυτό εναπόκειται να αποφανθεί επί των δικαστικών εξόδων. Τα έξοδα στα οποία υποβλήθηκαν όσοι υπέβαλαν παρατηρήσεις στο Δικαστήριο, πλην των ως άνω διαδίκων, δεν αποδίδονται.
Για τους λόγους αυτούς, το Δικαστήριο (όγδοο τμήμα) αποφαίνεται:
Το άρθρο 3, παράγραφος 1, της οδηγίας 2001/29/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 22ας Μαΐου 2001, για την εναρμόνιση ορισμένων πτυχών του δικαιώματος του δημιουργού και συγγενικών δικαιωμάτων στην κοινωνία της πληροφορίας, και το άρθρο 11δις της Συμβάσεως της Βέρνης για την προστασία των λογοτεχνικών και καλλιτεχνικών έργων, της 9ης Σεπτεμβρίου 1886, ως έχει μετά την Πράξη των Παρισίων της 24ης Ιουλίου 1971, όπως τροποποιήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 1979, έχουν την έννοια ότι δεν αντιτίθενται σε εθνική νομοθεσία, όπως η επίμαχη στην κύρια δίκη, κατά την οποία δεν υπόκειται, δυνάμει του αποκλειστικού δικαιώματος παρουσιάσεως στο κοινό, στην υποχρέωση λήψεως αδείας από τον δημιουργό ταυτόχρονη, χωρίς περικοπές και αλλοιώσεις μετάδοση ραδιοτηλεοπτικών εκπομπών του εθνικού ραδιοτηλεοπτικού οργανισμού, μέσω καλωδιακής συνδέσεως στην εθνική επικράτεια, εφόσον η μετάδοση αυτή συνιστά απλώς τεχνικό τρόπο παρουσιάσεως και λήφθηκε υπόψη από τον δημιουργό του έργου όταν χορήγησε την άδεια για την αρχική παρουσίασή του, πράγμα που εναπόκειται στο αιτούν δικαστήριο να εξακριβώσει.
Το άρθρο 5 της οδηγίας 2001/29, και συγκεκριμένα η παράγραφος 3, στοιχείο ιεʹ, του άρθρου αυτού έχει την έννοια ότι αντιτίθεται σε εθνική νομοθεσία, όπως η επίμαχη στην κύρια δίκη, κατά την οποία δεν υπόκειται, δυνάμει του αποκλειστικού δικαιώματος της παρουσιάσεως στο κοινό, στην υποχρέωση λήψεως αδείας από τον δημιουργό ραδιοτηλεοπτική μετάδοση μέσω εγκαταστάσεως κεντρικής κεραίας, όταν οι συνδεδεμένοι με αυτήν την εγκατάσταση συνδρομητές δεν ξεπερνούν τους 500, και ότι η νομοθεσία αυτή πρέπει, ως εκ τούτου, να εφαρμόζεται κατά τρόπο συνάδοντα με το άρθρο 3, παράγραφος 1, της οδηγίας αυτής, πράγμα που εναπόκειται στο αιτούν δικαστήριο να εξακριβώσει.
(υπογραφές)