WYROK TRYBUNAŁU (siódma izba)
z dnia 24 maja 2012 r.(*)
Rolnictwo – Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej – Rozporządzenia (WE) nr 1257/1999 i nr 817/2004 – Wspólnotowe wsparcie rolnośrodowiskowych metod produkcji – Kontrole – Beneficjent pomocy rolnej – Uniemożliwianie przeprowadzenia kontroli na miejscu – Uregulowania krajowe, na mocy których żądano zwrotu całego wsparcia wypłaconego w okresie kilku lat – Zgodność
W sprawie C‑188/11
mającej za przedmiot wniosek o wydanie, na podstawie art. 267 TFUE, orzeczenia w trybie prejudycjalnym, złożony przez Landesgericht für Zivilrechtssachen Wien (Austria) postanowieniem z dnia 12 kwietnia 2011 r., które wpłynęło do Trybunału w dniu 20 kwietnia 2011 r., w postępowaniu:
Peter Hehenberger
przeciwko
Republik Österreich,
TRYBUNAŁ (siódma izba),
w składzie: J. Malenovský (prezes izby), E. Juhász i G. Arestis (sprawozdawca), sędziowie,
rzecznik generalny: J. Mazák,
sekretarz: A. Calot Escobar,
uwzględniając procedurę pisemną i po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 8 marca 2012 r.,
rozważywszy uwagi przedstawione:
– w imieniu P. Hehenbergera przez K.F. Lughofera, Rechtsanwalt,
– w imieniu rządu austriackiego przez A. Poscha, S. Schmida, G. Holleya oraz D. Müller, działających w charakterze pełnomocników,
– w imieniu rządu greckiego przez I.K. Chalkiasa oraz A.E. Vasilopoulou, działających w charakterze pełnomocników,
– w imieniu Komisji Europejskiej przez G. von Rintelena oraz B. Schimę, działających w charakterze pełnomocników,
podjąwszy, po wysłuchaniu rzecznika generalnego, decyzję o rozstrzygnięciu sprawy bez opinii,
wydaje następujący
Wyrok
1 Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni rozporządzenia Rady (WE) nr 1257/1999 z dnia 17 maja 1999 r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich z Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej (EFOGR) oraz zmieniającego i uchylającego niektóre rozporządzenia (Dz.U. L 160, s. 80) w związku z rozporządzeniem Komisji (WE) nr 817/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. ustanawiającym szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia nr 1257/1999 (Dz.U. L 153, s. 30).
2 Wniosek ten został złożony w ramach sporu pomiędzy rolnikiem P. Hehenbergerem a Republik Österreich w przedmiocie zwrotu wsparcia rolnośrodowiskowego przyznanego mu przez władze austriackie w okresie kilku lat na podstawie rozporządzenia nr 1257/1999.
Ramy prawne
Prawo Unii
3 W rozdziale VI, zatytułowanym „Agrośrodowisko”, art. 22 rozporządzenia nr 1257/1999 przewiduje:
„Wsparcie metod produkcji rolniczej zaprojektowanych w celu ochrony środowiska i utrzymania terenów wiejskich (agrośrodowisko) przyczynia się do osiągania celów polityki Wspólnoty w odniesieniu do rolnictwa i środowiska.
Wsparcie takie promuje:
– sposoby użytkowania [uprawy] użytków rolnych zgodnych z zasadami ochrony i poprawy jakości środowiska, krajobrazu i jego elementów, zasobów naturalnych, gleby i różnorodności genetycznej,
– przyjazną dla środowiska ekstensyfikację rolnictwa i nisko intensywne systemy wypasania,
– zachowanie środowisk rolnych o wysokiej wartości przyrodniczej, które są zagrożone,
– utrzymanie krajobrazu i cech historycznych użytków rolnych,
– stosowanie planowania środowiskowego w praktyce rolniczej”.
4 Artykuł 23 tego rozporządzenia stanowi:
„1. Wsparcie jest przyznawane rolnikom, którzy zobowiążą się do stosowania praktyk agrośrodowiskowych przez okres co najmniej pięciu lat. W miarę potrzeby, dla szczególnych rodzajów zobowiązań, określany jest dłuższy okres, uwzględniający ich skutki środowiskowe.
2. Zobowiązania agrośrodowiskowe [rolnośrodowiskowe] obejmują więcej niż tylko stosowanie zwyczajnej dobrej praktyki rolniczej.
Zobowiązania agrośrodowiskowe zapewniają usługi, których nie wspierają inne środki, takie jak wsparcie rynkowe lub dodatki wyrównawcze”.
5 Zgodnie z art. 24 tego rozporządzenia:
„1. Wsparcie w zakresie zobowiązań agrośrodowiskowych przydziela się corocznie i obliczane jest na podstawie:
– utraconych dochodów,
– dodatkowych kosztów wynikających z tego zobowiązania oraz
– potrzeby zapewnienia zachęty finansowej.
Koszt znacznych niedochodowych prac niezbędnych dla wypełnienia zobowiązań może być także uwzględniony przy obliczaniu poziomu corocznego wsparcia.
2. Maksymalne kwoty wsparcia Wspólnoty na rok zawarte są w załączniku. Kwoty te wyliczane są w oparciu o powierzchnię gospodarstwa, do której stosuje się zobowiązanie agrośrodowiskowe”.
6 Artykuł 67 rozporządzenia nr 817/2004, znajdujący się w rozdziale II sekcji 6, zatytułowanej „Wnioski, kontrole i kary”, stanowi:
„1. Wstępne wnioski o udział w systemie i kolejne wnioski o płatności są sprawdzane w sposób zapewniający rzeczywistą weryfikację i zgodność z warunkami przyznawania pomocy.
Państwa członkowskie określają odpowiednie metody i sposoby kontroli każdego środka wsparcia, a także osoby podlegające kontrolom.
We właściwych przypadkach państwa członkowskie wykorzystują zintegrowany system zarządzania ustanowiony rozporządzeniem (WE) nr 1782/2003.
2. Kontrole przeprowadzane są poprzez kontrole administracyjne i kontrole na miejscu”.
7 Artykuł 69 rozporządzenia nr 817/2004 przewiduje:
„Kontrole na miejscu dokonywane są zgodnie z tytułem III rozporządzenia (WE) nr 2419/2001. Obejmują one co najmniej 5% beneficjentów rocznie w odniesieniu do wszystkich typów środków rozwoju obszarów wiejskich określonych w dokumentach programowania. […]
Kontrole na miejscu są rozkładane na cały rok zgodnie z analizą ryzyka przedstawioną dla każdego środka rozwoju obszarów wiejskich. W przypadku środków wsparcia inwestycji na mocy rozdział[ów] I, VII, VIII i IX tytułu II rozporządzenia (WE) nr 1257/1999 państwa członkowskie mogą postanowić, że kontrole na miejscu dotyczą tylko tych projektów, które są na etapie zakończenia.
Wszystkie zobowiązania i obowiązki beneficjenta, które mogą być sprawdzone podczas wizytacji, są przedmiotem kontroli”.
8 Zgodnie z art. 71 ust. 2 rozporządzenia nr 817/2004:
„W przypadku zaistnienia nienależnych płatności indywidualny beneficjent środka rozwoju obszarów wiejskich jest zobowiązany do zwrotu kwoty zgodnie z art. 49 rozporządzenia (WE) nr 2419/2001”.
9 Artykuł 73 rozporządzenia nr 817/2004 ma następujące brzmienie:
„Państwa członkowskie ustanawiają system kar nakładanych w przypadkach naruszenia przepisów niniejszego rozporządzenia, a także podejmują wszelkie środki niezbędne dla ich wykonania. Przewidziane kary muszą być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające”.
10 W tytule III, „Kontrole”, art. 17 rozporządzenia Komisji (WE) nr 2419/2001 z dnia 11 grudnia 2001 r. ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania zintegrowanego systemu zarządzania i kontroli niektórych wspólnotowych systemów pomocy ustanowionych rozporządzeniem Rady (EWG) nr 3508/92 (Dz.U. L 327, s. 11) stanowi:
„1. Kontrola na miejscu jest niezapowiedziana. Jednakże pod warunkiem, że cel kontroli nie jest zagrożony, dopuszcza się wcześniejsze powiadomienie ograniczone do absolutnie niezbędnego minimum. Powiadomienie takie, poza odpowiednio uzasadnionymi przypadkami, nie przekracza 48 godzin.
2. Tam gdzie jest to uzasadnione, kontrola na miejscu, przewidziana w niniejszym rozporządzeniu, jak również wszelkie inne kontrole przewidziane w regułach [uregulowaniach] wspólnotowych, przeprowadzane są w tym samym czasie.
3. Jeżeli rolnik lub jego przedstawiciel uniemożliwi przeprowadzenie kontroli na miejscu, stosowny wniosek lub wnioski o pomoc są odrzucane”.
11 Wyżej wymienione rozporządzenie nr 2419/2001 zostało uchylone rozporządzeniem Komisji (WE) nr 796/2004 z dnia 21 kwietnia 2004 r. ustanawiającym szczegółowe zasady wdrażania wzajemnej zgodności, modulacji oraz zintegrowanego systemu administracji i kontroli przewidzianych w rozporządzeniu Rady (WE) nr 1782/2003 z dnia 29 września 2003 r. ustanawiającym wspólne zasady dla systemów pomocy bezpośredniej w zakresie wspólnej polityki rolnej oraz określonych systemów wsparcia dla rolników (Dz.U. L 141, s. 18). Zgodnie z rozporządzeniem nr 796/2004 ma ono zastosowanie do wniosków o przyznanie pomocy dotyczących lat gospodarczych lub okresów premiowych rozpoczynających się od dnia 1 stycznia 2005 r., a odniesienia do rozporządzenia nr 2419/2001 interpretuje się jako odniesienia do rozporządzenia nr 796/2004.
12 Zgodnie z art. 23 ust. 2 rozporządzenia nr 796/2004, który zastąpił art. 17 ust. 3 rozporządzenia nr 2419/2001:
„Wnioski o przyznanie pomocy, których kontrola dotyczy, są odrzucane, jeżeli rolnik lub jego przedstawiciel uniemożliwia przeprowadzenie kontroli na miejscu”.
Uregulowania krajowe
13 Zgodnie z rozporządzeniem nr 1257/1999 właściwy austriacki minister wydał szczególną dyrektywę dotyczącą austriackiego programu wsparcia ekstensywnego, zgodnego z wymogami ochrony środowiska naturalnego oraz rolnictwa służącego utrzymaniu obszarów terenów wiejskich (ÖPUL 2000) (zwaną dalej „ÖPUL 2000”). ÖPUL 2000 zawiera szereg środków rolnośrodowiskowych w rozumieniu tego rozporządzenia, które beneficjent może wybrać w pierwszym wniosku o pomoc i których wdrożenie na terytorium austriackim umożliwia mu uzyskanie pomocy obszarowej współfinansowanej przez Unię Europejską.
14 ÖPUL 2000, która zawiera szereg załączników, składa się z części ogólnej, dotyczącej w szczególności przesłanek przyznania wsparcia wspólnych dla różnych części programu, rozliczenia wsparcia, systemu kontroli i zwrotu wsparcia w przypadku niespełnienia przesłanek jego przyznania, oraz z jednej części poświęconej szczegółowym warunkom przyznania wsparcia. ÖPUL 2000 nie ma w prawie austriackim znaczenia norm abstrakcyjnych i generalnych, lecz jej postanowienia są uwzględniane przy zawieraniu umowy jako klauzule umowne.
15 W szczególności pkt 1.4.4 ÖPUL 2000, oparty na art. 23 rozporządzenia nr 1257/1999, przewiduje, że osoba ubiegająca się o wsparcie zobowiązuje się w pierwszym wniosku w odniesieniu do środka, o który się ubiega, do użytkowania tudzież utrzymania gruntów objętych pomocą przez okres pięciu lat zgodnie z warunkami wymaganymi dla przyznania wsparcia oraz do spełnienia w tym okresie wszystkich szczególnych warunków przyznania wsparcia.
16 Punkt 1.9 ÖPUL 2000 ustanawia system kontroli, który upoważnia organy kontrolne do wstępu na wszystkie użytkowane obszary i nakłada na osobę ubiegającą się o wsparcie obowiązek umożliwienia przeprowadzenia przewidzianych działań kontrolnych.
17 Zgodnie z pkt 1.10 ÖPUL 2000 osoba ubiegająca się o wparcie jest zobowiązana do zwrotu przyznanego wsparcia lub, w zależności od przypadku, traci prawo do płatności przyznanego, ale niewypłaconego wsparcia, jeżeli ustanowione zobowiązania nie zostały wypełnione, jeżeli warunki określone w ÖPUL 2000 lub w oświadczeniu o podjęciu zobowiązania nie zostały spełnione lub jeżeli organy kontroli nie zostały upoważnione przez osobę ubiegającą się o wsparcie do uzyskania dostępu do wszystkich użytkowanych obszarów. Punkt ten przewiduje również obowiązek zwrotu wsparcia uzyskanego w okresie ważności zobowiązania w przypadku nieprzestrzegania pięcioletnich zobowiązań.
Postępowanie przed sądem krajowym i pytanie prejudycjalne
18 Wnioskiem z dnia 11 września 2000 r. P. Hehenberger zwrócił się po raz pierwszy do austriackiej agencji płatniczej działającej w imieniu i na rzecz Republik Österreich o przyznanie wsparcia rolnośrodowiskowego na podstawie ÖPUL 2000.
19 W ramach tego wniosku P. Hehenberger podpisał oświadczenie o podjęciu zobowiązania do wdrażania zgodnie z pkt 1.4.4 ÖPUL 2000 przez okres pięciu lat od dnia 1 stycznia 2001 r. niektórych środków rolnośrodowiskowych w rozumieniu ÖPUL 2000. Podpisując to oświadczenie, które zawierało wyraźne odesłanie do ÖPUL 2000, P. Hehenberger zobowiązał się również do przestrzegania wymogów ÖPUL 2000, która w ten sposób stała się nieodłączną częścią każdej umowy o udzielenie wsparcia zawartej z tą agencją. Następnie to pięcioletnie zobowiązanie zostało przedłużone o jeden rok do dnia 31 grudnia 2006 r.
20 Opierając się na tym zobowiązaniu i na wnioskach o płatność wsparcia składanych corocznie przez P. Hehenbergera, austriacka agencja płatnicza wypłaciła rozpatrywane wsparcie rolnośrodowiskowe za lata 2001–2005. Co się tyczy wsparcia za rok 2005, coroczny wniosek złożono w dniu 22 kwietnia 2005 r.
21 W dniu 12 września 2005 r. właściwe organy kontroli powzięły zamiar przeprowadzenia pomiarów obszarów objętych kontrolą na miejscu, zgodnie z pkt 1.9 ÖPUL 2000. Niemniej P. Hehenberger odmówił dostępu do tych obszarów, uniemożliwiając tym samym przeprowadzenie kontroli.
22 Pismem z dnia 9 października 2006 r. austriacka agencja płatnicza poinformowała P. Hehenbergera, że wsparcie rolnośrodowiskowe na podstawie ÖPUL 2000 za rok 2006 r. nie zostanie mu wypłacone, gdyż przyznanie wsparcia na dodatkowy rok wymaga wypełnienia pięcioletniego zobowiązania ÖPUL 2000.
23 Pismem z dnia 27 lutego 2007 r. austriacka agencja płatnicza zarzuciła P. Hehenbergerowi, że uniemożliwił on przeprowadzenie kontroli na miejscu w dniu 12 września 2005 r. W rezultacie organ ten, zgodnie z pkt 1.10 ÖPUL 2000, zażądał od P. Hehenbergera zwrotu całego wsparcia wypłaconego mu na podstawie ÖPUL 2000 za lata 2001–2005, odpowiadające okresowi ważności zobowiązania, które P. Hehenberger wcześniej podjął.
24 W związku z powyższym P. Hehenberger zakwestionował ten zwrot, wnosząc skargę do Landesgericht für Zivilrechtssachen Wien. Podnosi on w istocie, że sankcja polegająca na obowiązku zwrotu wszystkich kwot wsparcia przyznanego przez okres kilku już lat jest nieproporcjonalna. Republik Österreich wniosła o oddalenie tej skargi.
25 Zdaniem sądu krajowego bezsporne jest, że P. Hehenberger odmówił udzielenia dostępu do obszarów będących przedmiotem sporu, uniemożliwiając tym samym przeprowadzenie kontroli na miejscu. W związku z tym sąd krajowy uważa, że owa skarga winna zostać oddalona w świetle ÖPUL 2000 i umów o udzielenie wsparcia zawartych na podstawie tej dyrektywy przez strony postępowania przed sądem krajowym, o ile Republik Österreich mogła domagać się tego zwrotu w okolicznościach takich jak w sprawie zawisłej przed sądem krajowym.
26 Sąd krajowy ma jednak wątpliwości dotyczące wykładni rozporządzenia nr 1257/1999 w związku z rozporządzeniem nr 817/2004. Sąd ten w szczególności dąży do ustalenia, czy ta tak surowa sankcja przewidziana w pkt 1.10 ÖPUL 2000 jest zgodna z celami rozporządzenia nr 1257/1999, które ma służyć zasadniczo utrzymaniu użytkowanych gruntów, konserwacji obszarów wiejskich i właściwemu ich zagospodarowaniu.
27 W tych okolicznościach Landesgericht für Zivilrechtssachen Wien postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującym pytaniem prejudycjalnym:
„Czy rozporządzenie […] nr 1257/1999 […] w związku z rozporządzeniem […] nr 817/2004 [...] sprzeciwia się obowiązywaniu przepisów ustanowionych przez podmiot udzielający wsparcia, zgodnie z którymi w przypadku uniemożliwienia przeprowadzenia kontroli na miejscu (pomiaru obszarów) całość wsparcia wypłaconego już w okresie ważności zobowiązań w kontekście środków rolnośrodowiskowych winna być przez beneficjenta pomocy zwrócona, także gdy takie wsparcie było przyznawane i wypłacane w okresie kilku lat?”.
W przedmiocie pytania prejudycjalnego
28 W swoim pytaniu prejudycjalnym sąd krajowy zasadniczo zmierza do ustalenia, czy rozporządzenie nr 1257/1999 w związku z rozporządzeniem nr 817/2004 sprzeciwia się obowiązywaniu uregulowania krajowego, zgodnie z którym, w przypadku gdy przeprowadzenie kontroli na miejscu obszarów, których kontrola dotyczy, zostało uniemożliwione przez rolnika będącego beneficjentem pomocy, całość wsparcia wypłaconego już temu rolnikowi w ramach środków rolnośrodowiskowych w okresie ważności zobowiązań winna być zwrócona, także gdy takie wsparcie było wypłacane w okresie kilku lat.
29 Należy przede wszystkim zaznaczyć, że ani rozporządzenie nr 1257/1999, ani rozporządzenie nr 817/2004 nie ustanawiają wyraźnie przepisu, który sprzeciwia się takiemu uregulowaniu krajowemu.
30 W art. 22–24 rozporządzenia nr 1257/1999 określono ogólne przesłanki przyznawania wsparcia na rzecz przewidzianych metod produkcji rolnej, w szczególności w celu zachowania obszarów wiejskich. Z przepisów tych wynika, że cechą charakterystyczną środków rolnośrodowiskowych jest pięcioletnie zobowiązanie do stosowania praktyk rolnych respektujących środowisko, które podejmują zainteresowani rolnicy. Ekwiwalentem zobowiązań rolnośrodowiskowych na okres co najmniej pięciu lat jest wsparcie przyznawane corocznie przez państwa, stosownie do odnotowanego spadku dochodów lub wynikających stąd dodatkowych kosztów (zob. wyrok z dnia 4 czerwca 2009 r. w sprawie C‑241/07 JK Otsa Talu, Zb.Orz. s. I‑4323, pkt 36).
31 Co się tyczy systemu kontroli tego wieloletniego wsparcia owych rolnośrodowiskowych metod produkcji, art. 67 rozporządzenia nr 817/2004 stanowi, że zarówno wstępne wnioski o udział w systemie, jak i kolejne wnioski o płatności powinny być sprawdzane w sposób zapewniający rzeczywistą weryfikację i zgodność z warunkami przyznawania wsparcia. Ponadto art. 69 tego rozporządzenia precyzuje, że wszystkie zobowiązania i obowiązki beneficjenta, które mogą być sprawdzone podczas wizytacji, są przedmiotem kontroli na miejscu.
32 W tym art. 69 zaznaczono ponadto, że rzeczone kontrole na miejscu dokonywane są zgodnie z tytułem III rozporządzenia nr 2419/2001. W ramach tego tytułu, o intytulacji „Kontrole”, art. 17 ust. 3 tego rozporządzenia, zastąpiony przez art. 23 ust. 2 rozporządzenia nr 796/2004, którego treść normatywna odpowiada zasadniczo treści wspomnianego art. 17 ust. 3, precyzyjnie określa konsekwencje prawne związane z faktem tworzenia przeszkód dla przeprowadzenia kontroli na miejscu. Przepisy te przewidują zatem wyraźnie, że wnioski o przyznanie pomocy, których kontrola dotyczy, są odrzucane, jeżeli rolnik lub jego przedstawiciel uniemożliwia przeprowadzenie kontroli na miejscu.
33 W tym względzie należy zaznaczyć, że o dokonanie wykładni art. 23 ust. 2 rozporządzenia nr 796/2004 zwrócono się do Trybunału w wyroku z dnia 16 czerwca 2001 r. w sprawie C‑536/09 Omejc, Zb.Orz. s. I‑5367. W pkt 27 tego wyroku Trybunał podkreślił znaczenie kontroli i orzekł, że fakt tworzenia przeszkód dla ich przeprowadzenia może prowadzić wyłącznie do poważnych konsekwencji prawnych, takich jak odrzucenie wniosków o przyznanie pomocy, których kontrola dotyczy.
34 Odrzucenie to stanowi konsekwencję prawną polegającą na braku możliwości rzeczywistej weryfikacji zgodności z warunkami przyznawania pomocy, jak wymaga tego art. 67 rozporządzenia nr 817/2004. W odniesieniu do pomocy rolnośrodowiskowej charakteryzującej się wieloletnim zobowiązaniem owe warunki przyznania wsparcia są wymagane nie tylko na rok, w którym przeprowadzono kontrolę na miejscu, lecz również przez cały okres zobowiązania, na jaki przyznano tę pomoc, wobec czego, jak wymaga tego art. 69 tego rozporządzenia, przedmiotem związanych z tą pomocą kontroli na miejscu są wszystkie zobowiązania. Zachowanie rolnika uniemożliwiające przeprowadzenie takich kontroli stoi zatem na przeszkodzie weryfikacji, czy takie warunki były spełnione przez cały okres zobowiązania.
35 Z powyższego wynika, że w odniesieniu do środków rolnośrodowiskowych obejmujących kilka lat – jeżeli beneficjent wsparcia rolnośrodowiskowego uniemożliwił przeprowadzenie kontroli na miejscu, efektem czego niemożliwe jest dokonanie weryfikacji, czy warunki przyznania tej pomocy były spełnione przez cały okres zobowiązania – wnioski o przyznanie pomocy rolnośrodowiskowej, których kontrola dotyczy, należy odrzucić, zgodnie z art. 17 ust. 3 rozporządzenia nr 2419/2001 i z art. 23 ust. 2 rozporządzenia nr 796/2004. Wnioski o przyznanie pomocy, których kontrola dotyczy w rozumieniu tych przepisów, obejmują zatem wszystkie wnioski w odniesieniu do tych warunków przyznania wsparcia, które muszą być spełnione w trakcie całego okresu trwania przedsięwzięcia rolnośrodowiskowego, na jaki ten beneficjent się zobowiązał, i których dotyczy kontrola na miejscu.
36 Jak zatem wynika z art. 71 ust. 2 rozporządzenia nr 817/2004, wspomniany beneficjent jest zobowiązany do zwrotu całości już wypłaconego wsparcia rolnośrodowiskowego związanego z odrzuconymi wnioskami.
37 Ponadto należy sprecyzować, że gdy prawodawca Unii ustanawia warunki przyznania pomocy, wykluczenie spowodowane niespełnieniem jednej z tych przesłanek nie stanowi sankcji, lecz jest zwykłą konsekwencją nieprzestrzegania wymogów przewidzianych prawem (zob. podobnie wyroki: z dnia 11 listopada 2004 r. w sprawie C‑171/03 Toeters i Verberk, Zb.Orz. s. I‑10945, pkt 47; a także z dnia 24 maja 2007 r. w sprawie C‑45/05 Maatschap Schonewille‑Prins, Zb.Orz. s. I‑3997, pkt 47). Odrzucenie wniosku o przyznanie pomocy z powodu niemożliwości dokonania weryfikacji warunków przyznania pomocy w następstwie zachowania rolnika, które było przeszkodą w przeprowadzeniu kontroli na miejscu, nie może być uznane za sankcję, a wskutek tego nie może podlegać stosowaniu art. 73 rozporządzenia nr 817/2004.
38 W świetle ogółu powyższych rozważań na przedstawione pytanie należy odpowiedzieć, że rozporządzenie nr 1257/1999 w związku z rozporządzeniem nr 817/2004 nie sprzeciwia się obowiązywaniu uregulowania krajowego, zgodnie z którym, w przypadku gdy przeprowadzenie kontroli na miejscu danych obszarów zostało uniemożliwione przez rolnika będącego beneficjentem pomocy, całość wsparcia wypłaconego już temu rolnikowi w ramach środków rolnośrodowiskowych w okresie ważności zobowiązań winna być zwrócona, także gdy takie wsparcie było wypłacane w okresie kilku lat.
W przedmiocie kosztów
39 Dla stron postępowania przed sądem krajowym niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed tym sądem, do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach. Koszty poniesione w związku z przedstawieniem uwag Trybunałowi, inne niż poniesione przez strony postępowania przed sądem krajowym, nie podlegają zwrotowi.
Z powyższych względów Trybunał (siódma izba) orzeka, co następuje:
Rozporządzenie Rady (WE) nr 1257/1999 z dnia 17 maja 1999 r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich z Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej (EFOGR) oraz zmieniające i uchylające niektóre rozporządzenia w związku z rozporządzeniem Komisji (WE) nr 817/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. ustanawiającym szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia nr 1257/1999 nie sprzeciwia się obowiązywaniu uregulowania krajowego, zgodnie z którym, w przypadku gdy przeprowadzenie kontroli na miejscu danych obszarów zostało uniemożliwione przez rolnika będącego beneficjentem pomocy, całość wsparcia wypłaconego już temu rolnikowi w ramach środków rolnośrodowiskowych w okresie ważności zobowiązań winna być zwrócona, także gdy takie wsparcie było wypłacane w okresie kilku lat.
Podpisy