Απόφαση του Δικαστηρίου (πρώτο τμήμα) της 8ης Μαΐου 2013 [αίτηση του Cour constitutionnelle (Βέλγιο) για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως] – Eric Libert, Christian Van Eycken, Max Bleeckx, Syndicat national des propriétaires et copropriétaires (ASBL), Olivier de Clippele κατά Gouvernement flamand (C-197/11), All Projects & Developments NV κ.λπ. κατά Vlaamse Regering (C-203/11)
(Συνεκδικασθείσες υποθέσεις C-197/11 και C-203/11) 1
(Θεμελιώδεις ελευθερίες – Περιορισμός – Δικαιολόγηση – Κρατικές ενισχύσεις – Έννοια του όρου “σύμβαση δημοσίων έργων” – Οικόπεδα και κτίρια ευρισκόμενα εντός ορισμένων δήμων – Ρύθμιση θεσπισθείσα από περιφέρεια η οποία θέτει ως προϋπόθεση της μεταβιβάσεως των ως άνω την ύπαρξη “επαρκούς συνδέσμου” μεταξύ του υποψήφιου αγοραστή ή μισθωτή και του καταλαμβανόμενου από τη ρύθμιση δήμου – Επιβάρυνση κοινωνικού σκοπού επιβαλλόμενη στους εργολάβους και στους κυρίους του έργου – Φορολογικά κίνητρα και μηχανισμοί επιδοτήσεως)
Γλώσσα διαδικασίας: η γαλλική και η ολλανδική
Αιτούν δικαστήριο
Cour constitutionnelle
Διάδικοι στην υπόθεση της κύριας δίκης
(Υπόθεση C-197/11)
Eric Libert, Christian Van Eycken, Max Bleeckx, Syndicat national des propriétaires et copropriétaires (ASBL), Olivier de Clippele
κατά
Gouvernement flamand
παρισταμένων των: Collège de la Commission communautaire française, Gouvernement de la Communauté française, Conseil des ministres
(Υπόθεση C-203/11)
All Projects & Developments NV κ.λπ.
κατά
Vlaamse Regering
παρισταμένων των: College van de Franse Gemeenschapscommissie, Franse Gemeenschapsregering, Ministerraad, Immo Vilvo NV, PSR Brownfield Developers NV
Αντικείμενο
(Υπόθεση C-197/11)
Αίτηση προδικαστικής αποφάσεως – Cour constitutionnelle – Ερμηνεία των άρθρων 21, 45, 49, 56 και 63 ΣΛΕΕ, καθώς και των άρθρων 22 και 24 της οδηγίας 2004/38/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 29ης Απριλίου 2004, σχετικά με το δικαίωμα των πολιτών της Ένωσης και των μελών των οικογενειών τους να κυκλοφορούν και να διαμένουν ελεύθερα στην επικράτεια των κρατών μελών, για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΟΚ) 1612/68 και την κατάργηση των οδηγιών 64/221/ΕΟΚ, 68/360/ΕΟΚ, 72/194/ΕΟΚ, 73/148/ΕΟΚ, 75/34/ΕΟΚ, 75/35/ΕΟΚ, 90/364/ΕΟΚ, 90/365/ΕΟΚ και 93/96/ΕΟΚ (ΕΕ L 158, σ. 77) – Συμβατό με τις εν λόγω διατάξεις ρυθμίσεως περιφέρειας η οποία εξαρτά τη μεταβίβαση ακινήτων (οικοπέδων και κτιρίων) ευρισκομένων εντός ορισμένων δήμων από την ύπαρξη επαρκούς συνδέσμου μεταξύ του υποψήφιου αγοραστή ή μισθωτή και του καταλαμβανόμενου από τη ρύθμιση δήμου – Προσβολή του δικαιώματος ελεύθερης κυκλοφορίας και ελεύθερης διαμονής εντός των κρατών μελών – Σκοπός γενικού συμφέροντος – Αρχή της αναλογικότητας
(Υπόθεση C-203/11)
Αίτηση εκδόσεως προδικαστικής αποφάσεως – Grondwettelijk Hof – Ερμηνεία των άρθρων 21, 45, 49, 56, 63, 107 και 108 ΣΛΕΕ, καθώς και του άρθρου 86, παράγραφος 2, EΚ – Ερμηνεία του άρθρου 1, παράγραφος 2, στοιχείο β΄, της οδηγίας 2004/18/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 31ης Μαρτίου 2004, περί συντονισμού των διαδικασιών σύναψης δημόσιων συμβάσεων έργων, προμηθειών και υπηρεσιών (ΕΕ L 134, σ. 114), των άρθρων 22 και 24 της οδηγίας 2004/38/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 29ης Απριλίου 2004, σχετικά με το δικαίωμα των πολιτών της Ένωσης και των μελών των οικογενειών τους να κυκλοφορούν και να διαμένουν ελεύθερα στην επικράτεια των κρατών μελών, για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΟΚ) 1612/68 και την κατάργηση των οδηγιών 64/221/ΕΟΚ, 68/360/ΕΟΚ, 72/194/ΕΟΚ, 73/148/ΕΟΚ, 75/34/ΕΟΚ, 75/35/ΕΟΚ, 90/364/ΕΟΚ, 90/365/ΕΟΚ και 93/96/ΕΟΚ (ΕΕ L 158, σ. 77) και των άρθρων 2, παράγραφος 2, στοιχεία α΄ και ι΄, 4, σημείο 6, και 9, 14 και 15 της οδηγίας 2006/123/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 12ης Δεκεμβρίου 2006 , σχετικά με τις υπηρεσίες στην εσωτερική αγορά (ΕΕ L 376, σ. 36) – Ενισχύσεις χορηγούμενες από τα κράτη – Ρύθμιση περιφέρειας περί πολιτικής στον τομέα της έγγειας ιδιοκτησίας και των ακινήτων – Εργατικές κατοικίες – Συμβάσεις δημοσίων έργων – Ελευθερία εγκαταστάσεως – Ελεύθερη παροχή υπηρεσιών – Περιορισμοί
Διατακτικό
Τα άρθρα 21 ΣΛΕΕ, 45 ΣΛΕΕ, 49 ΣΛΕΕ, 56 ΣΛΕΕ και 63 ΣΛΕΕ, καθώς και τα άρθρα 22 και 24 της οδηγίας 2004/38/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 29ης Απριλίου 2004, σχετικά με το δικαίωμα των πολιτών της Ένωσης και των μελών των οικογενειών τους να κυκλοφορούν και να διαμένουν ελεύθερα στην επικράτεια των κρατών μελών, για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΟΚ) 1612/68 και την κατάργηση των οδηγιών 64/221/ΕΟΚ, 68/360/ΕΟΚ, 72/194/ΕΟΚ, 73/148/ΕΟΚ, 75/34/ΕΟΚ, 75/35/ΕΟΚ, 90/364/ΕΟΚ, 90/365/ΕΟΚ και 93/96/ΕΟΚ, απαγορεύουν ρύθμιση όπως η προβλεπόμενη στο πέμπτο βιβλίο του διατάγματος της Περιφέρειας Φλάνδρας, της 27ης Μαρτίου 2009, περί πολιτικής στον τομέα της έγγειας ιδιοκτησίας και των ακινήτων, βάσει της οποίας η μεταβίβαση ακινήτων ευρισκομένων σε καθορισμένους από τη Vlaamse Regering δήμους προϋποθέτει τη διακρίβωση, από τοπική επιτροπή εκτιμήσεως, της υπάρξεως «επαρκούς συνδέσμου» μεταξύ του υποψήφιου αγοραστή ή μισθωτή και των δήμων αυτών.
Tο άρθρο 63 ΣΛΕΕ έχει την έννοια ότι δεν απαγορεύει ρύθμιση όπως αυτή του τετάρτου βιβλίου του εν λόγω διατάγματος της Περιφέρειας Φλάνδρας, βάσει της οποίας επιβάλλεται σε ορισμένες επιχειρήσεις «επιβάρυνση κοινωνικού σκοπού», κατά τη χορήγηση σ’ αυτές αδείας δόμησης ή αδείας κατατμήσεως σε οικοδομήσιμα οικόπεδα, εφόσον το αιτούν δικαστήριο διαπιστώσει ότι η ρύθμιση αυτή είναι αναγκαία και κατάλληλη για την επίτευξη του επιδιωκομένου σκοπού της διασφαλίσεως επαρκούς προσφοράς κατοικιών στους έχοντες χαμηλά εισοδήματα και σε άλλες ασθενείς από κοινωνική και οικονομική άποψη κατηγορίες του τοπικού πληθυσμού.
Τα φορολογικά κίνητρα και οι μηχανισμοί επιδοτήσεως που προβλέπει το ίδιο αυτό διάταγμα της Περιφέρειας Φλάνδρας μπορούν να χαρακτηρισθούν ως κρατικές ενισχύσεις, κατά την έννοια του άρθρου 107, παράγραφος 1, ΣΛΕΕ. Στο αιτούν δικαστήριο απόκειται να εκτιμήσει αν πληρούνται οι προϋποθέσεις περί του αν υφίσταται κρατική ενίσχυση και, σε περίπτωση καταφατικής απαντήσεως, προκειμένου περί των μέτρων τα οποία προβλέπει το τέταρτο βιβλίο του διατάγματος αυτού προς αντιστάθμιση της επιβαρύνσεως κοινωνικού σκοπού που υπέχουν οι εργολάβοι και οι κύριοι του έργου, να διακριβώσει αν η απόφαση 2005/842/ΕΚ της Επιτροπής, της 28ης Νοεμβρίου 2005, για την εφαρμογή του άρθρου 86, παράγραφος 2, [ΕΚ] στις κρατικές ενισχύσεις υπό μορφή αντιστάθμισης για την παροχή δημόσιας υπηρεσίας που χορηγούνται σε ορισμένες επιχειρήσεις επιφορτισμένες με τη διαχείριση υπηρεσιών γενικού οικονομικού συμφέροντος, έχει, εντούτοις, εφαρμογή στην περίπτωση των μέτρων αυτών.
Η κατασκευή εργατικών κατοικιών που πρέπει εν συνεχεία να πωληθούν, σε τιμές υποκείμενες σε ανώτατο επιτρεπόμενο όριο, σε δημόσιο οργανισμό εργατικής κατοικίας ή κατόπιν υποκαταστάσεως του παρέχοντος υπηρεσίες που κατασκεύασε τις προς πώληση κατοικίες από τον οργανισμό αυτό, εμπίπτει στην έννοια της «δημόσιας συμβάσεως έργων», κατά το άρθρο 1, παράγραφος 2, στοιχείο β΄, της οδηγίας 2004/18/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 31ης Μαρτίου 2004, περί συντονισμού των διαδικασιών σύναψης δημόσιων συμβάσεων έργων, προμηθειών και υπηρεσιών, όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό (ΕΚ) 596/2009 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 18ης Ιουνίου 2009, εφόσον πληρούνται τα κριτήρια που προβλέπει η διάταξη αυτή, στοιχείο του οποίου η διακρίβωση απόκειται στο αιτούν δικαστήριο.
____________1 ΕΕ C 211 της 16.07.2011.
ΕΕ C 219 της 23.07.2011.