Kawża C-1/09

Centre d’exportation du livre français (CELF)

u

Ministre de la Culture et de la Communication

vs

Société internationale de diffusion et d’édition (SIDE)

(talba għal deċiżjoni preliminari mressqa mill-Conseil d’État (Franza))

“Għajnuna mill-Istat — Artikolu 88(3) KE — Għajnuna illegali ddikjarata kompatibbli mas-suq komuni — Annullament tad-deċiżjoni tal-Kummissjoni — Qrati nazzjonali — Talba għall-irkupru tal-għajnuna implementata illegalment — Sospensjoni tal-proċeduri sal-adozzjoni ta’ deċiżjoni ġdida mill-Kummissjoni — Ċirkustanzi eċċezzjonali li jistgħu jillimitaw l-obbligu ta’ ħlas lura”

Sommarju tas-sentenza

1.        Għajnuna mogħtija mill-Istati — Irkupru ta’ għajnuna illegali — Għajnuna mogħtija bi ksur tar-regoli tal-proċedura tal-Artikolu 88(3) KE — Deċiżjoni tal-Kummissjoni li tiddikjara l-għajnuna kompatibbli mas-suq komuni — Annullament ta’ din id‑deċiżjoni mill-qorti Komunitarja

(Artikolu 88(3) KE))

2.        Għajnuna mogħtija mill-Istati — Osservanza tar-regoli Komunitarji — Rwol tal‑qrati nazzjonali

(Artikolu 88(3) KE))

3.        Għajnuna mogħtija mill-Istati — Irkupru ta’ għajnuna illegali — Għajnuna mogħtija bi ksur tar-regoli tal-proċedura tal-Artikolu 88(3) KE — Aspettattivi leġittimi possibbli tal-benefiċjarji — Assenza ħlief f’ċirkustanzi eċċezzjonali

(Artikolu 88(3) KE)

1.        Qorti nazzjonali, adita abbażi tal‑Artikolu 88(3) KE b’talba intiża għarll-ħlas lura ta’ għajnuna mill‑Istat illegali, ma tistax tissospendi l‑adozzjoni tad‑deċiżjoni tagħha dwar din it‑talba sa meta l‑Kummissjoni tiddeċiedi dwar il‑kompatibbiltà tal‑għajnuna mas‑suq komuni wara l‑annullament ta’ deċiżjoni pożittiva preċedenti.

L-Artikolu 88(3) KE jagħti lill-qrati nazzjonali l-funzjoni li jipproteġu, sad‑deċiżjoni finali tal-Kummissjoni, id-drittijiet tal-individwi fid-dawl ta’ ksur possibbli, mill-awtoritajiet Statali, tal-projbizzjoni stabbilita minn din id-dispożizzjoni.

L‑għan tal‑funzjoni tal‑qrati nazzjonali huwa għalhekk li jiddeċiedu dwar il‑miżuri adegwati sabiex tiġi rrimedjata l‑illegalità tal‑implementazzjoni tal‑għajnuna, b’tali mod li l‑benefiċjarju ma jibqax igawdi mid‑disponibbiltà libera ta’ din l‑għajnuna matul il‑perijodu li jkun fadal sakemm tingħata d‑deċiżjoni tal‑Kummissjoni.

Deċiżjoni li tissospendi l‑proċeduri tipproduċi, de facto, l‑istess riżultat bħal deċiżjoni li tiċħad it‑talba għal miżuri ta’ protezzjoni. Fil‑fatt, tali deċiżjoni twassal sabiex deċiżjoni dwar il‑mertu ta’ din it‑talba ma titteħidx qabel id‑deċiżjoni tal‑Kummissjoni. Din tammonta għaż‑żamma tal‑benefiċċju ta’ għajnuna matul il‑perijodu ta’ projbizzjoni ta’ implementazzjoni, u dan ikun inkompatibbli mal‑għan stess tal‑Artikolu 88(3) KE u jċaħħad lil din id‑dispożizzjoni mill‑effettività tagħha.

Għalhekk, jekk il-qorti nazzjonali tissospendi l-proċeduri, hija tkun qiegħda ċċaħħad l-Artikolu 88(3) KE mill-effettività tiegħu, bi ksur tal-prinċipju tal‑effettività tal-proċeduri nazzjonali applikabbli.

L‑annullament mill‑qorti Komunitarja ta’ deċiżjoni pożittiva inizjali tal‑Kummissjoni ma jistax jiġġustifika soluzzjoni differenti li tkun ibbażata fuq il‑kunsiderazzjoni li, f’dan il‑każ, l‑għajnuna tista’ sussegwentement terġa’ tiġi ddikjarata kompatibbli mill‑Kummissjoni. Fil-fatt, l-għan tal-Artikolu 88(3) KE huwa b’mod ċar ibbażat fuq il-kunsiderazzjoni li, sal-adozzjoni mill-Kummissjoni ta’ deċiżjoni ġdida, il-kontenut pożittiv tagħha ma jistax jiġi previst.

(ara l-punti 26, 30-34, 40 u d-dispożittiv 1)

2.        Qorti nazzjonali, adita abbażi tal-Artikolu 88(3) KE b’talba intiża għall-ħlas lura ta’ għajnuna mill-Istat illegali, għandha l-obbligu li tadotta miżuri ta’ protezzjoni biss jekk ikunu ssodisfatti l-kundizzjonijiet li jiġġustifikaw tali miżuri, jiġifieri jekk ma jkunx hemm dubju dwar il‑klassifikazzjoni bħala għajnuna mill-Istat, jekk l-implementazzjoni tal‑għajnuna tkun imminenti jew tkun diġà twettqet u jekk ma jkunux ġew ikkonstatati ċirkustanzi eċċezzjonali li jagħmlu l-irkupru inadegwat. Jekk dawn il-kundizzjonijiet ma jkunux issodisfatti, il-qorti nazzjonali għandha tiċħad it-talba. Meta tiddeċiedi dwar it-talba, hija tista’ jew tordna l-ħlas lura tal-għajnuna flimkien mal-interessi jew tista’, pereżempju, tordna li l-fondi jiġu ttrasferiti f’kont iffriżat, b’tali mod li ma jibqgħux għad‑dispożizzjoni tal-benefiċjarju, bla ħsara għall-ħlas ta’ interessi għall‑perijodu bejn l-implementazzjoni antiċipata tal-għajnuna u t‑trasferiment tagħha f’kont iffriżat. Għall-kuntrarju, l-obbligu ta’ “standstill” stabbilit fl-Artikolu 88(3) KE ma jistax jiġi osservat, f’dan l‑istadju, b’sempliċi kundanna għall-ħlas ta’ interessi fuq is-somom li jibqgħu fil-kontijiet tal-impriża. Fil-fatt, b’ebda mod ma huwa stabbilit li impriża li rċeviet għajnuna mill-Istat b’mod illegali setgħet, fin-nuqqas ta’ tali għajnuna, tikseb faċilità ta’ self għall-istess ammont mingħand stabbiliment finanzjarju bil-kundizzjonijiet normali tas-suq u b’hekk seta’ jkollha dan l-ammont għad-dispożizzjoni tagħha qabel id-deċiżjoni tal‑Kummissjoni.

(ara l-punti 36-38)

3.        L‑adozzjoni mill‑Kummissjoni ta’ tliet deċiżjonijiet suċċessivi li jiddikjaraw għajnuna kompatibbli mas‑suq komuni, deċiżjonijiet li sussegwentement ġew annullati mill‑qorti Komunitarja, ma tistax, fiha nfisha, tikkostitwixxi ċirkustanza eċċezzjonali ta’ natura li tiġġustifika limitazzjoni tal‑obbligu tal‑benefiċjarju li jħallas lura din l‑għajnuna meta din l‑għajnuna tkun ġiet implementata bi ksur tal‑Artikolu 88(3) KE.

Fil‑fatt, is‑suċċessjoni mhux ordinarja ta’ tliet annullamenti tirrifletti, a priori, id‑diffikultà tal‑każ u mhux talli ma toħloqx aspettattivi leġittimi iżda hija pjuttost ta’ natura li trawwem dubji għall‑benefiċjarju fir‑rigward tal‑kompatibbiltà tal‑għajnuna inkwistjoni.

Huwa minnu li jista’ jingħad li suċċessjoni ta’ tliet rikorsi li jwasslu għal tliet annullamenti tammonta għal sitwazzjoni rara ħafna. Madankollu, tali ċirkustanzi jagħmlu parti mill‑funzjonament normali tas‑sistema ġudizzjarja, sistema li toffri lill‑individwi li jikkunsidraw li ġarrbu l‑konsegwenzi tal‑illegalità ta’ għajnuna l‑possibbiltà li jippreżentaw rikors għall‑annullament ta’ deċiżjonijiet suċċessivi li fil‑fehma tagħhom ikkawżaw din is‑sitwazzjoni.

(ara l-punti 51, 52, 55 u d-dispożittiv 2)