WYROK SĄDU (siódma izba)

z dnia 17 lutego 2011 r.(*)

Telewizyjna działalność nadawcza – Artykuł 3a dyrektywy 89/552/EWG – Przepisy wydane przez Zjednoczone Królestwo w sprawie wydarzeń o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa tego państwa członkowskiego – Mistrzostwa świata w piłce nożnej – Decyzja stwierdzająca zgodność przepisów krajowych z prawem wspólnotowym – Uzasadnienie – Artykuły 43 WE, 49 WE i 86 WE – Prawo własności

W sprawie T‑68/08

Fédération Internationale de Football Association (Fifa), z siedzibą w Zurychu (Szwajcaria), reprezentowana początkowo przez E. Batchelora i F. Young, solicitors, A. Barava, D. Reymonda, avocats, oraz F. Carlin, barrister, a następnie przez M. Batchelora, A. Barava, D. Reymonda oraz F. Carlin,

strona skarżąca,

przeciwko

Komisji Europejskiej, reprezentowanej początkowo przez F. Benyona, E. Montaguti oraz N. Yerrell, a następnie przez M. Benyona oraz E. Montaguti, działających w charakterze pełnomocników, wspieranych przez J. Flynna, QC, oraz M. Lester, barrister,

strona pozwana,

popieranej przez:

Królestwo Belgii, reprezentowane przez C. Pochet, działającą w charakterze pełnomocnika, wspieraną przez J. Stuycka oraz A. Joachimowicza, avocats,

oraz przez

Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, reprezentowane początkowo przez S. Behzadi‑Spencer oraz V. Jackson, a następnie przez S. Behzadi‑Spencer oraz L. Seeborutha, działających w charakterze pełnomocników, wspieranych początkowo przez T. de la Marego, a następnie przez B. Kennelly’ego, barristers,

interwenienci,

mającej za przedmiot wniosek o stwierdzenie częściowej nieważności decyzji Komisji 2007/730/WE z dnia 16 października 2007 r. w sprawie zgodności z prawem wspólnotowym środków przyjętych przez Zjednoczone Królestwo na mocy art. 3a ust. 1 dyrektywy Rady 89/552/EWG w sprawie koordynacji niektórych przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych państw członkowskich, dotyczących wykonywania telewizyjnej działalności transmisyjnej [nadawczej] (Dz.U. L 295, s. 12),

SĄD (siódma izba),

w składzie: N.J. Forwood (sprawozdawca), prezes, L. Truchot i J. Schwarcz, sędziowie,

sekretarz: K. Pocheć, administrator,

uwzględniając procedurę pisemną i po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 24 lutego 2010 r.,

wydaje następujący

Wyrok

 Ramy prawne

1        Artykuł 43 WE ma następujące brzmienie:

„Ograniczenia swobody przedsiębiorczości obywateli jednego państwa członkowskiego na terytorium innego państwa członkowskiego są zakazane w ramach poniższych postanowień. Zakaz ten obejmuje również ograniczenia w tworzeniu agencji, oddziałów lub filii przez obywateli danego państwa członkowskiego, ustanowionych na terytorium innego państwa członkowskiego.

Z zastrzeżeniem postanowień rozdziału dotyczącego kapitału swoboda przedsiębiorczości obejmuje podejmowanie i wykonywanie działalności prowadzonej na własny rachunek, jak również zakładanie i zarządzanie przedsiębiorstwami, a zwłaszcza spółkami w rozumieniu artykułu 48 akapit drugi [WE], na warunkach określonych przez ustawodawstwo państwa przyjmującego dla własnych obywateli”.

2        Artykuł 49 akapit pierwszy WE stanowi:

„W ramach poniższych postanowień ograniczenia w swobodnym świadczeniu usług wewnątrz Wspólnoty są zakazane w odniesieniu do obywateli państw członkowskich mających swe przedsiębiorstwo w państwie Wspólnoty innym niż państwo odbiorcy świadczenia”.

3        Zgodnie z art. 86 ust. 1 WE „państwa członkowskie, w odniesieniu do przedsiębiorstw publicznych i przedsiębiorstw, którym przyznają prawa specjalne lub wyłączne, nie wprowadzają ani nie utrzymują żadnego środka sprzecznego z normami niniejszego traktatu, w szczególności z normami przewidzianymi w artykułach 12 [WE] oraz 81–89 [WE]”.

4        Artykuł 3a dyrektywy Rady 89/552/EWG z dnia 3 października 1989 r. w sprawie koordynacji niektórych przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych państw członkowskich, dotyczących wykonywania telewizyjnej działalności transmisyjnej [nadawczej] (Dz.U. L 298, s. 23), dodany na mocy dyrektywy 97/36/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 30 czerwca 1997 r. zmieniającej dyrektywę [89/552] (Dz.U. L 202, s. 60), stanowi:

„1.      Każde państwo członkowskie może, zgodnie z prawem wspólnotowym, podjąć środki zapewniające, aby nadawcy telewizyjni podlegający jego kompetencji nie transmitowali na prawach wyłączności wydarzeń, uznawanych przez te państwa członkowskie za mające doniosłe znaczenie dla społeczeństwa, w sposób pozbawiający poważną część widowni w tym państwie członkowskim możliwości oglądania tych wydarzeń w bezpośrednim przekazie lub w retransmisji w ogólnie dostępnej telewizji. Z tego względu zainteresowane państwo członkowskie sporządza wykaz określonych wydarzeń, krajowych lub nie, które uznaje za mające doniosłe znaczenie dla społeczeństwa. Sporządza ten wykaz w jawny [zrozumiały] i przejrzysty sposób, w stosownym i właściwym czasie. Równocześnie zainteresowane państwo członkowskie określa również, czy wydarzenia te powinny być dostępne w całości czy częściowo, w bezpośrednim przekazie lub, tam gdzie to konieczne lub stosowne z obiektywnych względów interesu publicznego, w całości lub częściowo retransmitowane.

2.      Państwa członkowskie zawiadamiają bezzwłocznie Komisję o każdym środku podjętym, lub który ma być podjęty na mocy ust. 1. W terminie trzech miesięcy od zawiadomienia Komisja sprawdza, czy środki te są zgodne z prawem wspólnotowym i powiadamia inne państwa członkowskie. Komisja zasięga opinii komitetu ustanowionego na mocy art. 23a i niezwłocznie publikuje w Dzienniku Urzędowym Wspólnot Europejskich podjęte środki oraz, co najmniej raz w roku, skonsolidowany [ujednolicony] wykaz środków podjętych przez państwa członkowskie.

3.      Państwa członkowskie zapewniają, poprzez odpowiednie środki w ramach swoich ustawodawstw, aby nadawcy telewizyjni podlegający ich jurysdykcji nie wykorzystywali praw wyłączności, nabytych przez nich po dacie opublikowania niniejszej dyrektywy, w sposób pozbawiający znaczną część widowni innego państwa członkowskiego możliwości oglądania wydarzeń, które to inne państwo członkowskie uznało zgodnie z poprzednimi ustępami, w całości lub częściowo w bezpośrednim przekazie lub, tam gdzie to konieczne lub stosowne z obiektywnych względów interesu publicznego, całościowej lub częściowej retransmisji, w telewizji ogólnie dostępnej, jak określiło to inne państwo członkowskie zgodnie z ust. 1”.

5        Motywy 18–22 dyrektywy 97/36 mają brzmienie następujące:

„(18) Istotne jest, aby państwa członkowskie miały możliwość podjęcia środków mających na celu ochronę prawa do informacji i zapewnienie szerokiego dostępu widowni do telewizyjnej relacji wydarzeń krajowych lub zagranicznych, o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa, takich jak igrzyska olimpijskie, puchar [mistrzostwa] świata i mistrzostwa Europy w piłce nożnej; w tym celu państwa członkowskie zachowują prawo do podejmowania środków zgodnych z prawem wspólnotowym, mających na celu regulację wykonywania wyłącznych praw do transmisji takich wydarzeń przez znajdujących się w ich kompetencjach nadawców telewizyjnych.

(19)      Niezbędne jest dokonanie uzgodnień we wspólnotowych ramach, w celu uniknięcia potencjalnej niepewności prawnej i zakłóce[ń] rynkowy[ch] oraz pogodzenia swobodnego obrotu usługami telewizyjnymi z koniecznością uniemożliwienia obchodzenia krajowych przepisów chroniących uzasadniony interes ogólny.

(20)      Właściwe jest w szczególności ustanowienie w niniejszej dyrektywie przepisów dotyczących wykonywania przez nadawców telewizyjnych wyłącznych praw, które mogą nabyć, do transmisji wydarzeń uznanych za mające doniosłe znaczenie dla społeczeństwa w państwie członkowskim innym niż to, które posiada kompetencje w odniesieniu do nadawców telewizyjnych […].

(21)      Wydarzenia o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa powinny, do celów niniejszej dyrektywy, spełniać określone kryteria, to znaczy, że powinny to być nadzwyczajne wydarzenia budzące zainteresowanie ogółu widowni w Unii Europejskiej lub w danym państwie członkowskim, czy też w znacznej części danego państwa członkowskiego, i zorganizowane z wyprzedzeniem przez organizatora, który jest zgodnie z prawem upoważniony do sprzedaży praw dotyczących tego wydarzenia.

(22)      Do celów niniejszej dyrektywy »telewizja ogólnie dostępna« oznacza transmisję na każdym kanale, publicznym lub komercyjnym, programów dostępnych dla widowni bez opłat, innych niż wynikające ze sposobów finansowania transmitowania, które są szeroko rozpowszechnione w każdym państwie członkowskim (jak opłata licencyjna i/lub [lub] abonament podstawowy w sieci kablowej)”.

 Okoliczności powstania sporu i zaskarżona decyzja

6        Skarżąca – Fédération Internationale de Football Association (Międzynarodowa Federacja Piłki Nożnej, zwana dalej „Fifą”) – jest stowarzyszeniem zrzeszającym 208 krajowych federacji piłki nożnej i stanowi światowy organ wykonawczy tej dyscypliny sportu. Do jej celów należy, w szczególności, promocja piłki nożnej w skali ogólnoświatowej oraz organizowanie międzynarodowych zawodów piłkarskich. Zbywanie przysługujących jej praw do transmisji telewizyjnej finałów mistrzostw świata w piłce nożnej (zwanych dalej „mistrzostwami świata”), które Fifa organizuje, stanowi jej główne źródło dochodów.

7        Decyzją z dnia 25 czerwca 1998 r. minister właściwy ds. kultury, środków przekazu i sportu w Zjednoczonym Królestwie Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej (zwany dalej „ministrem”) ustanowił na mocy części IV Broadcasting Act 1996 (ustawy z 1996 r. o radiofonii i telewizji) wykaz wydarzeń o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa Zjednoczonego Królestwa i włączył do niego mistrzostwa świata.

8        Sporządzenie omawianego wykazu było poprzedzone konsultacjami z udziałem 42 różnych podmiotów, które minister rozpoczął w lipcu 1997 r.; dotyczyły one kryteriów, wedle których należy oceniać doniosłość poszczególnych wydarzeń dla społeczeństwa Zjednoczonego Królestwa. Procedura ta doprowadziła do ustalenia wykazu kryteriów zawartych w dokumencie ministerstwa kultury, środków przekazu i sportu z listopada 1997 r., którą minister zastosował w celu sporządzenia wykazu wydarzeń o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa Zjednoczonego Królestwa. W świetle tego dokumentu wydarzenie może być włączone do wykazu w szczególności w sytuacji, gdy wywołuje szczególny oddźwięk na poziomie krajowym, i to nie tylko wśród osób, które zazwyczaj śledzą daną dyscyplinę sportową. Wedle tego samego dokumentu, aby zostało zaklasyfikowane jako wydarzenie tego rodzaju, krajowe lub międzynarodowe wydarzenie sportowe musi być szczególnie istotne lub musi w nim uczestniczyć jedna z reprezentacji lub zawodnicy pochodzący ze Zjednoczonego Królestwa. Wśród wydarzeń, które spełniają te kryteria, więcej szans na włączenie do wykazu mają te, które przyciągają licznych telewidzów lub które tradycyjnie były nadawane na żywo w bezpłatnych kanałach telewizyjnych. Ponadto w ramach dokonywania oceny minister brał także pod uwagę inne czynniki dotyczące konsekwencji dla danej dyscypliny sportu, na przykład celowość nadawania na żywo wydarzenia w całości, wpływ na zyski w ramach danej dyscypliny sportu, konsekwencje dla rynku nadawców telewizyjnych oraz istnienie okoliczności zapewniających dostęp do wydarzenia za pośrednictwem retransmisji telewizyjnej lub radiowej.

9        Następnie, zgodnie z § 97 Broadcasting Act 1996, minister rozpoczął procedurę konsultacyjną dotyczącą poszczególnych wydarzeń włączonych do wykazu. W ramach tych konsultacji minister zasięgnął opinii licznych zainteresowanych organów i podmiotów, jak również właścicieli praw do transmisji telewizyjnej, takich jak Fifa. Ponadto minister powołał do życia komitet konsultacyjny pod nazwą Advisory Group on Listed Events (zespół doradczy ds. wydarzeń włączonych do wykazu, zwany dalej „Advisory Group”), który przedstawił opinię w sprawie wydarzeń, jakie powinny zostać włączone do wykazu; w odniesieniu do mistrzostw świata zespół zaproponował wpisanie meczu finałowego, meczów półfinałowych oraz meczów z udziałem jednej z reprezentacji ze Zjednoczonego Królestwa.

10      Na mocy § 98 Broadcasting Act 1996 w brzmieniu ustalonym na mocy Television Broadcasting Regulations 2000 (rozporządzenia z 2000 r. o telewizyjnej działalności nadawczej) nadawcy telewizyjni zostali podzieleni na dwie kategorie. Pierwsza kategoria obejmuje nadawców świadczących usługę bezpłatną, którą może odbierać co najmniej 95% ludności Zjednoczonego Królestwa. Druga kategoria obejmuje natomiast nadawców niespełniających tych kryteriów.

11      Ponadto na mocy § 101 Broadcasting Act 1996 w brzmieniu ustalonym na mocy Television Broadcasting Regulations 2000 nadawca telewizyjny należący do jednej z tych kategorii może nadawać na żywo w całości lub części wydarzenia włączone do wykazu jedynie wówczas, gdy nadawca należący do drugiej kategorii nabył prawo do nadawania całości lub tej samej części tego samego wydarzenia na żywo na tym samym, lub zasadniczo tym samym, obszarze kraju. W razie niespełnienia tej przesłanki nadawca zamierzający nadawać na żywo całość lub część danego wydarzenia musi uzyskać wcześniejszą zgodę Office of Communications (urzędu ds. telekomunikacji).

12      Zgodnie z § 3 Code on sports and other listed events (kodeksu dotyczącego zawodów sportowych i innych wydarzeń włączonych do wykazu, zwanego dalej „kodeksem”) według stanu obowiązywania na rok 2000, wydarzenia włączone do wykazu wydarzeń o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa podzielone są na dwie grupy. „Grupa A” obejmuje wydarzenia, które mogą być nadawane na żywo na zasadzie wyłączności jedynie po spełnieniu określonych wymogów. „Grupa B” obejmuje wydarzenia, które mogą być nadawane na żywo na zasadzie wyłączności jedynie po wydaniu przepisów mających na celu zapewnienie ich późniejszej retransmisji.

13      Zgodnie z § 13 kodeksu zezwolenie Office of Communications może zostać wydane w odniesieniu do wydarzeń należących do „grupy A” wykazu, do których należą mistrzostwa świata w sytuacji, gdy prawa do transmisji tych wydarzeń zostały zaoferowane w sposób publiczny, na uczciwych i rozsądnych warunkach, wszystkim nadawcom telewizyjnym, a żaden nadawca należący do drugiej kategorii nie wyraził zainteresowania ich nabyciem.

14      Pismem z dnia 25 września 1998 r. Zjednoczone Królestwo przekazało Komisji Wspólnot Europejskich na podstawie art. 3a ust. 2 dyrektywy 89/552 wykaz sporządzony przez ministra, jak również inne informacje dotyczące przepisów wydanych przez to państwo członkowskie na podstawie art. 3a ust. 1 omawianej dyrektywy. W następstwie wymiany korespondencji pomiędzy Zjednoczonym Królestwem a Komisją oraz nowym powiadomieniem o przyjętych przepisach, jakie nastąpiło w dniu 5 maja 2000 r., dyrektor generalny Dyrekcji Generalnej ds. Edukacji i Kultury Komisji pismem z dnia 28 lipca 2000 r. poinformował Zjednoczone Królestwo, iż Komisja nie podnosi zastrzeżeń w odniesieniu do przepisów wydanych przez to państwo członkowskie, które w związku z tym zostaną wkrótce opublikowane w Dzienniku Urzędowym Wspólnot Europejskich.

15      Wyrokiem z dnia 15 grudnia 2005 r. w sprawie T‑33/01 Infront WM przeciwko Komisji, Zb.Orz. s. II‑5897, Sąd stwierdził nieważność decyzji zawartej w piśmie z dnia 28 lipca 2000 r., uzasadniając to faktem, że stanowiła ona decyzję w rozumieniu art. 249 WE, którą powinno było podjąć kolegium członków Komisji (ww. wyrok w sprawie Infront WM przeciwko Komisji, pkt 178).

16      W następstwie ww. w pkt 15 wyroku w sprawie Infront WM przeciwko Komisji ta ostatnia wydała decyzję 2007/730/WE z dnia 16 października 2007 r. w sprawie zgodności z prawem wspólnotowym środków przyjętych przez Zjednoczone Królestwo na mocy art. 3a ust. 1 dyrektywy [89/552] (Dz.U. L 295, s. 12, zwaną dalej „zaskarżoną decyzją”).

17      Osnowa zaskarżonej decyzji ma brzmienie następujące:

„Artykuł 1

Środki przyjęte zgodnie z art. 3a ust. 1 dyrektywy [89/552], o których Zjednoczone Królestwo powiadomiło Komisję w dniu 5 maja 2000 r., opublikowane w Dzienniku Urzędowym Wspólnot Europejskich, C 328 z dnia 18 listopada 2000 r., są zgodne z prawem wspólnotowym.

Artykuł 2

Środki określone w załączniku do niniejszej decyzji zostaną opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej zgodnie z art. 3a ust. 2 dyrektywy [89/552]”.

18      Zaskarżona decyzja została uzasadniona w szczególności następującymi motywami:

„(4)      Lista wydarzeń o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa, włączona do środków przyjętych przez Zjednoczone Królestwo, została sporządzona w sposób jasny i przejrzysty, a w [tym państwie członkowskim] przeprowadzono szeroko zakrojone konsultacje.

(5)      Komisja została przekonana, że wydarzenia wymienione w środkach przyjętych przez Zjednoczone Królestwo spełniają przynajmniej dwa z następujących kryteriów uznawanych za rzetelne wskaźniki znaczenia wydarzenia dla społeczeństwa: i) szczególny powszechny oddźwięk w państwie członkowskim, a nie tylko znaczenie dla tych, którzy zazwyczaj śledzą dany sport lub aktywność; ii) ogólnie uznawane, szczególne znaczenie kulturowe dla społeczeństwa państwa członkowskiego, w szczególności jako czynnik wzmacniający tożsamość kulturową; iii) uczestnictwo drużyny narodowej [reprezentacji] w danym wydarzeniu w kontekście zawodów lub turnieju o znaczeniu międzynarodowym; oraz iv) fakt, że wydarzenie było tradycyjnie transmitowane w ogólnodostępnym programie telewizyjnym i zyskiwało dużą widownię telewizyjną.

(6)      Znaczna liczba wydarzeń wymienionych w ramach środków przyjętych przez Zjednoczone Królestwo, w tym letnie i zimowe igrzyska olimpijskie, finały pucharu [mistrzostw] świata w piłce nożnej oraz finały mistrzostw Europy w piłce nożnej, należy do kategorii wydarzeń tradycyjnie uznawanych za wydarzenia mające doniosłe znaczenie dla społeczeństwa, wymienionych wprost w motywie 18 dyrektywy [97/36]. Wydarzenia te mają w całości szczególny powszechny oddźwięk w Zjednoczonym Królestwie, ponieważ są szczególnie popularne wśród szerokiej publiczności (bez względu na narodowość uczestników), a nie tylko wśród tych osób, które zazwyczaj śledzą wydarzenia sportowe.

[…]

(18)      Wymienione wydarzenia, w tym także te, które powinny być brane pod uwagę w całości [traktowane jako całość], a nie jako seria wydarzeń indywidualnych, były tradycyjnie transmitowane w ogólnodostępnej telewizji i przyciągały szeroką widownię telewizyjną […].

(19)      Środki przyjęte przez Zjednoczone Królestwo wydają się być proporcjonalne w stopniu uzasadniającym odstępstwo od fundamentalnej, zapisanej w traktacie WE zasady swobody świadczenia usług, z uwagi na ważny interes publiczny, jakim jest zapewnienie szerokiego publicznego dostępu do transmisji wydarzeń o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa.

(20)      Środki przyjęte przez Zjednoczone Królestwo są zgodne z zasadami [traktatu] WE dotyczącymi konkurencji w tym sensie, że definicja nadawców wyłonionych do transmisji wymienionych wydarzeń [włączonych do wykazu] jest oparta na obiektywnych kryteriach, które pozwalają na rzeczywistą i potencjalną konkurencję w zakresie zdobycia praw do transmisji tych wydarzeń. Ponadto liczba wymienionych wydarzeń nie jest nieproporcjonalna w stopniu, który mógłby [co mogłoby] zakłócić konkurencję na rynku odbiorców końcowych telewizji ogólnodostępnej i telewizji płatnej.

(21)      Proporcjonalność środków przyjętych przez Zjednoczone Królestwo dodatkowo wzmacnia fakt, że dla szeregu wymienionych wydarzeń wymagana jest jedynie przepisowa wtórna transmisja [odpowiednia retransmisja].

[…]

(24)      Z wyroku [w sprawie Infront WM przeciwko Komisji] wynika, że deklaracja stwierdzająca, iż środki przyjęte zgodnie z art. 3a ust. 1 dyrektywy [89/552] są zgodne z prawem wspólnotowym, stanowi decyzję, która musi w związku z tym zostać przyjęta przez Komisję. W związku z powyższym konieczne jest stwierdzenie na mocy niniejszej decyzji, że środki, o których powiadomiło Zjednoczone Królestwo, są zgodne z prawem wspólnotowym. Środki określone w załączniku do niniejszej decyzji powinny zostać opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej zgodnie z art. 3a ust. 2 dyrektywy [89/552]”.

 Przebieg postępowania i żądania stron

19      Pismem złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 6 lutego 2008 r. Fifa wniosła niniejszą skargę.

20      Pismem odrębnym, złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 28 lutego 2008 r., Fifa zwróciła się do Sądu o wezwanie Komisji, w ramach środków organizacji postępowania, do przedstawienia szeregu dokumentów, które – jej zdaniem – są niezbędne w celu wykonywania jej praw, jak również w celu wykonania przez Sąd kontroli, o którą się do niego zwrócono.

21      Orzeczeniem z dnia 26 maja 2008 r. siódma izba Sądu postanowiła o niedopuszczaniu, na obecnym etapie postępowania, wniosków o zastosowanie środków organizacji postępowania, złożonych przez Fifę.

22      Pismami złożonymi w sekretariacie Sądu odpowiednio w dniach 11 i 16 czerwca 2008 r. Zjednoczone Królestwo oraz Królestwo Belgii zgłosiły interwencję w niniejszym postępowaniu po stronie Komisji.

23      Postanowieniem z dnia 14 sierpnia 2008 r. prezes siódmej izby Sądu dopuścił te interwencje. Interwenienci złożyli swe uwagi, a Fifa zgłosiła swe uwagi w ich przedmiocie z zachowaniem przepisanych terminów.

24      Postanowieniem z dnia 15 grudnia 2009 r. niniejsza sprawa została połączona ze sprawą T‑385/07 Fifa przeciwko Komisji dla potrzeb procedury ustnej.

25      Na podstawie sprawozdania sędziego sprawozdawcy Sąd postanowił otworzyć procedurę ustną i w ramach środków organizacji postępowania zadać jedno pytanie pisemne Fifie oraz dwa pytania Komisji. Strony udzieliły odpowiedzi na pytania Sądu w wyznaczonych terminach.

26      Fifa zwraca się do Sądu o:

–        stwierdzenie nieważności zaskarżonej decyzji w części lub w całości w zakresie, w jakim dotyczy ona mistrzostw świata;

–        obciążenie Komisji, Królestwa Belgii oraz Zjednoczonego Królestwa kosztami postępowania.

27      Komisja zwraca się do Sądu o:

–        oddalenie skargi;

–        obciążenie Fify kosztami postępowania.

28      Królestwo Belgii i Zjednoczone Królestwo zwracają się do Sądu o oddalenie skargi.

 Co do prawa

1.     W przedmiocie dopuszczalności

 Argumenty stron

29      Królestwo Belgii twierdzi, że skarga jest niedopuszczalna, gdyż zaskarżona decyzja nie dotyczy Fify indywidualnie ani bezpośrednio, zaś Sąd nie jest właściwy do oceny legalności przepisów krajowych. Ponadto Fifa nie zaskarżyła przepisów wydanych przez Zjednoczone Królestwo przed sądami krajowymi, wobec czego jej skarga przed Sądem została złożona po terminie, zaś ewentualne stwierdzenie nieważności spornej decyzji nie wpłynie na ważność krajowego aktu prawnego.

30      Fifa stoi na stanowisku, że zaskarżona decyzja jest zaskarżalna, a ponadto, iż dotyczy jej bezpośrednio i indywidualnie.

 Ocena Sądu

31      Zarzuty niedopuszczalności podniesione przez Królestwo Belgii dotyczą bezwzględnych przeszkód procesowych, zważywszy, że w ich ramach państwo to podważa zarówno zdolność procesową Fify, jak również zachowanie terminu do wniesienia skargi oraz właściwość Sądu. Sąd winien więc zbadać z urzędu te przeszkody procesowe, nawet jeśli Królestwo Belgii, jako interwenient, nie jest uprawnione do ich podniesienia na mocy art. 40 akapit czwarty statutu Trybunału Sprawiedliwości oraz art. 116 § 3 regulaminu postępowania przed Sądem, a Komisja nie podważyła dopuszczalności skargi (zob. podobnie i analogicznie wyrok Trybunału z dnia 24 marca 1993 r. w sprawie C‑313/90 CIRFS i in. przeciwko Komisji, Rec. s. I‑1125, pkt 21–23).

32      Jeśli chodzi o bezpośredni wpływ na Fifę, należy przypomnieć, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem wymóg, by zaskarżona decyzja bezpośrednio dotyczyła osoby fizycznej lub prawnej – taki, jak przewidziany w art. 230 akapit czwarty WE – oznacza, że zaskarżony akt wspólnotowy musi wywierać bezpośredni wpływ na położenie prawne podmiotu prywatnego, nie pozostawiając żadnego zakresu swobodnego uznania swoim adresatom, na których ciąży obowiązek jego wykonania, które ma mieć charakter czysto automatyczny i następować wyłącznie w oparciu o przepisy wspólnotowe, bez stosowania innych przepisów pośrednich (zob. wyrok Trybunału z dnia 13 marca 2008 r. w sprawie C‑125/06 P Komisja przeciwko Infront WM, Zb.Orz. s. I‑1451, pkt 47 i przytoczone tam orzecznictwo).

33      W tym względzie zgodnie z § 101 Broadcasting Act 1996 (zob. pkt 11 powyżej) żaden nadawca telewizyjny należący do jednej z kategorii opisanych w pkt 10 powyżej nie może transmitować na żywo i na zasadzie wyłączności wydarzenia włączonego do wykazu sporządzonego przez Zjednoczone Królestwo. Jedynie w wypadku, gdy żaden nadawca należący do drugiej z kategorii nie wyraził zainteresowania nabyciem praw do transmisji tego wydarzenia oraz przy spełnieniu przesłanek określonych w pkt 13 powyżej, Office of Communications może udzielić zezwolenia nadawcy, który nabył omawiane prawa do transmisji na żywo i na zasadzie wyłączności.

34      Z przepisów tych wynika, że przeniesienie wyłącznych praw do transmisji mistrzostw świata, których Fifa jest organizatorem w rozumieniu motywu 21 dyrektywy 97/36, na nadawców telewizyjnych podlegających jurysdykcji Zjednoczonego Królestwa w sposób, jaki pozbawia innych nadawców podległych jurysdykcji tegoż państwa członkowskiego, którzy wyrazili zainteresowanie ich nabyciem, możliwości transmisji całości lub części tego wydarzenia w tymże kraju, nie wywołuje skutków prawnych, jakie zazwyczaj wiążą się z tego rodzaju klauzulą wyłączności.

35      Choć prawdą jest, że wskazane skutki prawne wynikają z prawa Zjednoczonego Królestwa, a nie z zaskarżonej decyzji, to jednak mechanizm wzajemnego uznawania, wprowadzony na mocy tej decyzji, zgodnie z art. 3a ust. 3 dyrektywy 89/552 nakłada na państwa członkowskie obowiązek udzielania ochrony takim skutkom prawnym. Państwa członkowskie zobowiązane są w szczególności zapewnić poszanowanie przez nadawców podlegających ich jurysdykcji wymogów w zakresie transmisji telewizyjnej w Zjednoczonym Królestwie wydarzeń włączonych do wykazu sporządzonego przez to państwo członkowskie, tak jak określiło je Zjednoczone Królestwo w swych przepisach zatwierdzonych i opublikowanych w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Tymczasem obowiązek osiągnięcia tego rezultatu wywiera bezpośredni wpływ na położenie prawne nadawców telewizyjnych podlegających jurysdykcji pozostałych państw członkowskich, innych niż Zjednoczone Królestwo, którzy zamierzają nabyć prawa do transmisji w Zjednoczonym Królestwie, które to prawa pierwotnie przysługiwały Fifie (zob. podobnie ww. w pkt 32 wyrok w sprawie Komisja przeciwko Infront WM, pkt 62, 63).

36      Wobec tego mechanizm wzajemnego uznawania wprowadzony na mocy zaskarżonej decyzji zobowiązuje państwa członkowskie do uniemożliwienia korzystania z praw, o których była mowa w pkt 34 powyżej, przez nadawców telewizyjnych podlegających ich jurysdykcji, tak iż wywiera to wpływ na prawa, które pierwotnie przysługiwały Fifie z chwilą, gdy są one oferowane publicznie nadawcom niepodlegającym jurysdykcji Zjednoczonego Królestwa, lecz innego państwa członkowskiego.

37      Z powyższego wynika, że sporna decyzja wywiera bezpośrednie skutki w odniesieniu do położenia prawnego Fify w zakresie praw, jakie pierwotnie jej przysługiwały, i nie pozostawia żadnego zakresu uznania państwom członkowskim w zakresie rezultatu, jaki ma zostać osiągnięty, który jest narzucany w sposób automatyczny i  wyłącznie na podstawie prawa wspólnotowego, niezależnie od szczegółowych mechanizmów, jakie zostaną wprowadzone w życie przez władze krajowe w celu osiągnięcia tego rezultatu (zob. podobnie ww. w pkt 32 wyrok w sprawie Komisja przeciwko Infront WM, pkt 60, 61).

38      Zaskarżona decyzja dotyczy więc Fify w sposób bezpośredni.

39      Odnosząc się do zagadnienia, czy zaskarżona decyzja dotyczy Fify w sposób indywidualny, należy przypomnieć, że podmioty inne niż adresaci decyzji mogą twierdzić, iż określona decyzja dotyczy ich indywidualnie jedynie wówczas, gdy ma ona wpływ na ich sytuację ze względu na szczególne dla nich cechy charakterystyczne lub na sytuację faktyczną, która odróżnia je od wszelkich innych osób i w związku z tym indywidualizuje w sposób podobny jak adresata decyzji (zob. ww. w pkt 32 wyrok w sprawie Komisja przeciwko Infront WM, pkt 70 i przytoczone tam orzecznictwo).

40      W niniejszej sprawie jest poza sporem, że niezależnie od charakteru prawnego oraz źródła praw do transmisji mistrzostw świata, turniej ten jest wydarzeniem w rozumieniu motywu 21 dyrektywy 97/36, gdyż jest on organizowany z góry przez organizatora prawnie umocowanego do zbywania tych praw, a organizatorem tym jest właśnie Fifa. Ponieważ okoliczności te występowały także w chwili wydawania zaskarżonej decyzji, należy uznać, że Fifę można było wówczas bez trudu zindywidualizować.

41      Ponadto Fifa została w zaskarżonej decyzji wskazana przy użyciu jej nazwy we fragmencie, gdzie w załączniku do decyzji wzmiankowane są „finały mistrzostw świata FIFA w piłce nożnej”.

42      Wobec powyższego zaskarżona decyzja dotyczy Fify w sposób indywidualny.

43      Odnosząc się do argumentów Królestwa Belgii opartych na twierdzeniu, że Sąd nie jest właściwy do zbadania legalności przepisów krajowych na mocy art. 230 WE oraz że Fifa nie zaskarżyła przepisów Zjednoczonego Królestwa przed sądami krajowymi, wystarczy podnieść, że przedmiotem skargi Fify jest w szczególności zgodność z prawem art. 1 zaskarżonej decyzji, stwierdzającego zgodność przepisów Zjednoczonego Królestwa z prawem wspólnotowym.

44      Z powyższego wynika, że kontrola, o której dokonanie zwrócono się w niniejszej sprawie do Sądu, dotyczy zgodności powyższego stwierdzenia z prawem, wobec czego niezaskarżenie przepisów Zjednoczonego Królestwa przed sądami krajowymi nie wpływa w żaden sposób na dopuszczalność skargi, złożonej zresztą z zachowaniem terminu, o którym mowa w art. 230 WE (zob. podobnie ww. w pkt 15 wyrok w sprawie Infront WM przeciwko Komisji, pkt 109).

45      W świetle powyższych rozważań podniesione przez Królestwo Belgii argumenty na rzecz niedopuszczalności skargi należy oddalić.

2.     Co do istoty

46      Fifa podniosła zasadniczo sześć zarzutów: pierwszy – oparty na braku uzasadnienia; drugi – oparty na naruszeniu art. 3a ust. 1 dyrektywy 89/552; trzeci – oparty na naruszeniu przysługującego Fifie prawa własności; czwarty – oparty na naruszeniu postanowień traktatu o swobodzie świadczenia usług; piąty – oparty na naruszeniu postanowień traktatu dotyczących ochrony konkurencji; szósty – oparty na naruszeniu postanowień traktatu dotyczących swobody przedsiębiorczości.

47      Przed zbadaniem podniesionych przez Fifę zarzutów poczynić trzeba kilka uwag natury ogólnej, które należy uwzględnić przy ocenie zasadności tych zarzutów.

48      Należy przede wszystkim wskazać, że art. 3a ust. 1 dyrektywy 89/552 skonkretyzował możliwości ograniczania przez państwa członkowskie – z uwagi na nadrzędne względy interesu ogólnego – wynikających z pierwotnego prawa wspólnotowego swobód podstawowych w dziedzinie radiofonii i telewizji.

49      Nawet jeśli bowiem przepisy wydane przez państwa członkowskie na podstawie art. 3a ust. 1 dyrektywy 89/552 mają zastosowanie, w sposób wolny od dyskryminacji, w odniesieniu zarówno do przedsiębiorstw mających siedzibę na terytorium kraju, jak i do przedsiębiorstw mających siedzibę w innych państwach członkowskich, wystarczy, by przepisy te były korzystne dla niektórych przedsiębiorstw mających siedzibę na terytorium kraju, aby można je było uznać za przejaw ograniczenia swobody świadczenia usług w rozumieniu art. 49 WE (zob. podobnie wyroki Trybunału: z dnia 5 czerwca 1997 r. w sprawie C‑398/95 SETTG, Rec. s. I‑3091, pkt 16; z dnia 13 grudnia 2007 r. w sprawie C‑250/06 United Pan‑Europe Communications Belgium i in., Zb.Orz. s. I‑11135, pkt 37, 38). W podobny sposób przepisy te mogą również ograniczać swobodę przedsiębiorczości, w sytuacji gdy stawiają spółki z innych państw członkowskich w mniej korzystnej sytuacji faktycznej lub prawnej niż spółki z tego państwa członkowskiego, które wydało owe przepisy (zob. podobnie wyrok Trybunału z dnia 11 maja 1999 r. w sprawie C‑255/97 Pfeiffer, Rec. s. I‑2835, pkt 19).

50      Tego rodzaju ograniczenia gwarantowanych traktatowo swobód podstawowych mogą jednakże być uzasadnione, o ile odpowiadają nadrzędnym względom interesu ogólnego, są przy tym odpowiednie do tego, by zapewnić osiągnięcie zamierzonego celu i nie wykraczają poza to, co jest do jego osiągnięcia niezbędne (zob. podobnie ww. w pkt 49 wyroki: w sprawie Pfeiffer, pkt 19; w sprawie United Pan‑Europe Communications Belgium i in., pkt 39 i przytoczone tam orzecznictwo).

51      Należy w tej kwestii przypomnieć, że wolność wyrażania opinii, przewidziana w art. 10 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności podpisanej w Rzymie w dniu 4 listopada 1950 r. znajduje się wśród praw podstawowych gwarantowanych na mocy wspólnotowego porządku prawnego i stanowi nadrzędny wzgląd interesu ogólnego, który może uzasadniać tego rodzaju ograniczenia (zob. podobnie ww. w pkt 49 wyrok w sprawie United Pan‑Europe Communications Belgium i in., pkt 41 i przytoczone tam orzecznictwo). Ponadto zgodnie z art. 10 ust. 1 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności wolność wyrażania opinii obejmuje także wolność otrzymywania informacji.

52      W niniejszej sprawie, jak zostało to wskazane w motywie 19 zaskarżonej decyzji, przepisy wydane przez Zjednoczone Królestwo stanowią ograniczenia swobody świadczenia usług. Niemniej jednak, jak wynika to z motywu 18 dyrektywy 97/36, przepisy, o których mowa w art. 3a dyrektywy 89/552, mają na celu ochronę prawa do informacji oraz zapewnienie szerokiego dostępu publiczności do telewizyjnych transmisji wydarzeń krajowych i międzynarodowych o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa. Zgodnie z motywem 21 dyrektywy 97/36 wydarzenie ma doniosłe znaczenie, gdy posiada ono nadzwyczajny charakter, budzi zainteresowanie szerokiej publiczności w Unii Europejskiej lub w danym państwie członkowskim, bądź też w znacznej części danego państwa członkowskiego, i jest organizowane z wyprzedzeniem przez organizatora, który jest zgodnie z prawem upoważniony do sprzedaży praw dotyczących tego wydarzenia.

53      Z powyższego wynika, że ponieważ przepisy, o których mowa w art. 3a ust. 1 dyrektywy 89/552, dotyczą wydarzeń o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa, są one uzasadnione nadrzędnymi względami interesu ogólnego, czego zresztą Fifa nie kwestionuje.

54      Następnie, jak zostało to wskazane w pkt 50 powyżej, sporne przepisy powinny ponadto być odpowiednie do zapewnienia realizacji celu, któremu służą, i nie wykraczać poza to, co konieczne dla jego osiągnięcia.

55      Wreszcie, gdy chodzi o znaczenie motywu 18 dyrektywy 97/36, należy wskazać, po pierwsze, że art. 3a dyrektywy 89/552, do którego motyw ten odsyła, nie dokonuje harmonizacji w zakresie określonych wydarzeń, które mogą zostać uznane przez państwa członkowskie za mające doniosłe znaczenie dla społeczeństwa. Wbrew bowiem wersji tego artykułu znajdującej się w decyzji Parlamentu Europejskiego dotyczącej wspólnego stanowiska zajętego przez Radę w celu uchwalenia dyrektywy 97/36 (Dz.U. 1996, C 362, s. 56), w której wyraźnie odwołano się do letnich i zimowych igrzysk olimpijskich, mistrzostw świata w piłce nożnej oraz mistrzostw Europy w piłce nożnej, przepis ten nie odwołuje się do żadnych konkretnych wydarzeń, które mogłyby zostać włączone do wykazów krajowych.

56      Z powyższego wynika – co zresztą podnosi Komisja – że motywu 18 dyrektywy 97/36 nie należy rozumieć w ten sposób, iż włączenie mistrzostw świata do krajowego wykazu wydarzeń o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa jest automatycznie zgodne z prawem wspólnotowym. A fortiori, nie można tego motywu rozumieć w ten sposób, że mistrzostwa świata mogą zostać w każdym wypadku ważnie włączone w całości do takiego wykazu, niezależnie od tego, jakie zainteresowanie budzą one w danym państwie członkowskim.

57      Z drugiej strony, w świetle ustaleń poczynionych w pkt 48–53 powyżej, z motywu tego wynika, że ilekroć państwo członkowskie włącza mecze mistrzostw świata do sporządzanego przez siebie wykazu, nie jest ono zobowiązane, przy zawiadamianiu Komisji, wskazywać żadnych szczególnych przyczyn, dla których uznaje, że wydarzenie to ma szczególne znaczenie dla społeczeństwa.

58      Właśnie w świetle powyższych rozważań należy zbadać zasadność podniesionych przez Fifę zarzutów.

 W przedmiocie zarzutu pierwszego opartego na braku uzasadnienia

 Argumenty stron

59      Zdaniem Fify w zaskarżonej decyzji Komisja w żaden sposób nie uzasadniła włączenia wszystkich 64 meczów mistrzostw świata do wykazu sporządzonego przez Zjednoczone Królestwo. Prawdą jest, że mistrzostwa świata zostały wzmiankowane w motywie 18 dyrektywy 97/36 jako przykład wydarzenia mającego doniosłe znaczenie dla społeczeństwa; nie oznacza to jednak, iż można automatycznie zakładać, że wszystkie mecze mistrzostw świata mają takie znaczenie lub że powinny być one dostępne dla publiczności bez żadnych ograniczeń. Ponadto nie ma żadnych danych pozwalających przyjąć, że motyw ten odnosi się do mistrzostw świata jako całości. W tym względzie Fifa podkreśla, że podział meczów tego turnieju na, po pierwsze, mecze „pierwszorzędne”, obejmujące mecze półfinałowe, mecz finałowy oraz mecze z udziałem reprezentacji danego państwa, w danym wypadku – jednej z reprezentacji Zjednoczonego Królestwa, które można kwalifikować jako wydarzenia mające doniosłe znaczenie dla społeczeństwa tego państwa członkowskiego oraz, po drugie, na mecze „drugorzędne”, to jest pozostałe mecze mistrzostw świata, które niekoniecznie powinny być kwalifikowane w ten sposób, jest niepodważalny i odpowiada metodzie stosowanej przez inne państwa członkowskie, które zawiadomiły o wydanych przez siebie przepisach zgodnie z art. 3a ust. 2 dyrektywy 89/552. Sama Komisja też uznała tego rodzaju kategoryzację meczów w swym dokumencie roboczym o sygn. akt CC TVSF(97) dotyczącym stosowania art. 3a dyrektywy 89/552.

60      Poprzez uznanie, że sprawowana przez nią kontrola nad przyjmowanymi przez władze krajowe rozstrzygnięciami w przedmiocie uznania określonych wydarzeń za mające doniosłe znaczenie ma charakter czysto marginesowy i w praktyce – zbędny, Komisja uchybiła ciążącemu na niej obowiązkowi szczegółowej weryfikacji zgodności przepisów wydanych przez Zjednoczone Królestwo z prawem wspólnotowym; z tego też względu Komisja nie uzasadniła zaskarżonej decyzji w sposób wystarczający, gdy chodzi o kwalifikację ogółu meczów mistrzostw świata w charakterze wydarzeń o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa tego państwa członkowskiego.

61      Fifa podkreśla też, że przy wydawaniu decyzji z dnia 25 czerwca 1998 r. (zob. pkt 7 powyżej) władze Zjednoczonego Królestwa nie wzięły pod uwagę danych dotyczących oglądalności mistrzostw świata, które miały miejsce w 1998 r., albowiem rozgrywki te zakończyły się w dniu 12 lipca 1998 r., podczas gdy Komisja jakoby uwzględniła te dane przy wydawaniu swej decyzji z dnia 28 lipca 2000 r. Ponadto władze Zjednoczonego Królestwa nie wzięły także pod uwagę omawianych danych dotyczących oglądalności przed zgłoszeniem Komisji swojego wykazu po raz kolejny w dniu 5 maja 2000 r. (zob. pkt 14 powyżej).

62      Komisja powinna była uzasadnić swą aprobatę włączenia ogółu meczów do wykazu sporządzonego przez Zjednoczone Królestwo, a to ze względu na fakt, że ogół meczów mistrzostw świata został włączony do wykazu zawartego w decyzji z dnia 25 czerwca 1998 r. (zob. pkt 7 powyżej) wbrew propozycjom wysuwanym przez Advisory Group (zob. pkt 9 powyżej), przez właściwych urzędników ministerstwa kultury, środków przekazu oraz sportu, jak również przez dyrektora generalnego Office of Fair Trading (urzędu ochrony konkurencji, zwanego dalej „OFT”), a także wbrew stanowisku, zajętemu pierwotnie przez ministra, który proponował włączenie do wykazu jedynie meczów „pierwszorzędnych”. Ponadto Komisja powinna była zapoznać się z danymi dotyczącymi oglądalności mistrzostw świata, które odbyły się w latach 1998, 2002 oraz 2006, zamiast jedynie powtarzać brzmienie decyzji wydanej siedem lat wcześniej, w lipcu 2000 r. Fifa podnosi w tym względzie, że Komisja twierdziła, iż uwzględniła dane dotyczące mistrzostw świata z roku 1998 przy sporządzaniu decyzji z dnia 28 lipca 2000 r., i to pomimo faktu, że dane te nie były dostępne w chwili sporządzenia przez Zjednoczone Królestwo krajowego wykazu, wydanego w dniu 25 czerwca 1998 r., co potwierdza, że należało uwzględnić najświeższe dane w celu wydania zaskarżonej decyzji. Ponadto Fifa podkreśla, że Sąd w swym ww. w pkt 15 wyroku w sprawie Infront WM przeciwko Komisji odniósł się jedynie do zarzutu dotyczącego braków formalnych, na podstawie którego stwierdził nieważność decyzji z dnia 28 lipca 2000 r., nie odnosząc się przy tym do pozostałych zarzutów podniesionych na poparcie skargi o stwierdzenie nieważności.

63      Fifa podnosi, że pomiędzy Komisją a władzami Zjednoczonego Królestwa doszło do wymiany korespondencji w okresie od sierpnia 2006 r. do lutego 2007 r. Skarżąca podkreśla, że na poziomie krajowym, jak i wspólnotowym wszczęte zostały postępowania administracyjne mające na celu udostępnienie dokumentów, które jednak nie przyniosły pomyślnych dla Fify rezultatów. Fifa jest zdania, że Komisja powinna była wskazać w zaskarżonej decyzji wszelkie okoliczności odnoszące się do dokonanej przez nią oceny zgodności przepisów wydanych przez Zjednoczone Królestwo z prawem wspólnotowym, a w szczególności dane dotyczące oglądalności mistrzostw świata, które miały miejsce w latach 1998, 2002 oraz 2006, jak również powinna była omówić treść wspomnianej korespondencji w zakresie, w jakim wzięła ona pod uwagę informacje zawarte w tej korespondencji dla potrzeb wydania zaskarżonej decyzji.

64      Na koniec Fifa twierdzi, że uzasadnienie zaskarżonej decyzji nie może być przedmiotem uzupełnienia w toku postępowania sądowego, tak iż wszelkie argumenty powołane po raz pierwszy przed Sądem, takie jak wskazane przez Komisję w jej odpowiedzi na skargę nie mogą być brane w tym celu pod uwagę, niezależnie od ich merytorycznej wartości dowodowej.

65      Z powyższego ma wynikać, że Komisja – w zakresie dokonywania oceny, iż ogół meczów mistrzostw świata, a nie tylko mecze „pierwszorzędne”, stanowi wydarzenie o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa Zjednoczonego Królestwa – uchybiła zobowiązaniu uzasadnienia decyzji, naruszając art. 253 WE.

66      Komisja, wspierana przez interwenientów, kwestionuje zasadność tego zarzutu.

 Ocena Sądu

67      Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem uzasadnienie, jakiego wymaga art. 253 WE, powinno być dostosowane do charakteru rozpatrywanego aktu i przedstawiać w sposób zrozumiały i jednoznaczny rozumowanie instytucji, która wydała akt, pozwalając zainteresowanym podmiotom poznać podstawy podjętej decyzji, a właściwemu sądowi – dokonać jej kontroli. Wymóg uzasadnienia należy oceniać w odniesieniu do konkretnej sytuacji, w szczególności do treści aktu, charakteru przywołanych argumentów, a także interesu, jaki w uzyskaniu informacji mogą mieć adresaci aktu lub inne podmioty, których dotyczy on bezpośrednio i indywidualnie. Nie ma wymogu, by uzasadnienie wyszczególniało wszystkie istotne elementy faktyczne i prawne, ponieważ ocena, czy uzasadnienie aktu spełnia wymogi art. 253 WE, winna opierać się nie tylko na jego brzmieniu, ale także uwzględniać okoliczności jego wydania, jak również całokształt przepisów prawa regulującego daną dziedzinę (wyrok Trybunału z dnia 30 marca 2000 r. w sprawie C‑265/97 P VBA przeciwko Florimex i in., Rec. s. I‑2061, pkt 93).

68      Fifa zarzuca Komisji brak szczególnego uzasadnienia dokonanego przez nią ustalenia, że wszystkie mecze mistrzostw świata – a nie tylko mecze „pierwszorzędne” – należy uznać za doniosłe dla społeczeństwa Zjednoczonego Królestwa. Należy ponadto podkreślić, że w pisemnej odpowiedzi na pytanie zadane przez Sąd w ramach środków organizacji postępowania (zob. pkt 25 powyżej) Fifa wyraźnie potwierdziła, co zresztą pośrednio wynikało z szeregu stwierdzeń w jej pismach procesowych, że uznaje włączenie meczów „pierwszorzędnych” mistrzostw świata do krajowego wykazu za zgodne z prawem wspólnotowym pod warunkiem przestrzegania zrozumiałej i przejrzystej procedury.

69      Chociaż, co należy przyznać, w motywie 18 dyrektywy 97/36 nie zajęto stanowiska w kluczowej kwestii dotyczącej tego, czy wszystkie lub niektóre mecze mistrzostw świata należy włączać do krajowych wykazów wydarzeń o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa, nie ma jednak żadnych prawomocnych przesłanek prowadzących do wniosku, że co do zasady jedynie mecze „pierwszorzędne” można kategoryzować w ten sposób, a co za tym idzie, włączać do takich wykazów.

70      Mistrzostwa świata są bowiem turniejem, który można rozsądnie określić raczej jako jedno wydarzenie niż jako ciąg pojedynczych wydarzeń, składających się z meczów „pierwszorzędnych” i „drugorzędnych”. Jak powszechnie wiadomo, w ramach mistrzostw świata wyniki meczów „drugorzędnych” rozstrzygają o losach poszczególnych reprezentacji, tak iż ich udział w meczach „pierwszorzędnych”, na przykład z udziałem danej reprezentacji, może zależeć od wyników meczów „drugorzędnych”. Tak więc to właśnie mecze „drugorzędne” rozstrzygają o tym, kto będzie przeciwnikiem danej reprezentacji w kolejnych etapach turnieju. Ponadto wyniki meczów „drugorzędnych” mogą nawet decydować o tym, że określona reprezentacja awansuje do kolejnego etapu turnieju.

71      Zważywszy na opisany powyżej specyficzny kontekst, który pozwala uznać mistrzostwa świata za jedno wydarzenie, jak zostało to zauważone w motywie 18 zaskarżonej decyzji, Komisja nie musiała podawać szczegółowych powodów dla jej oceny w odniesieniu do meczów „drugorzędnych”, szczególnie że statystyki dotyczące tego zagadnienia nie wykazują, by mecze te regularnie przyciągały nieznaczną liczbę telewidzów (zob. pkt 122–129 poniżej). Te okoliczności pozwoliły także Komisji uzasadnić swą decyzję poprzez odwołanie się do szczególnego oddźwięku, jaki mistrzostwa świata mają w Zjednoczonym Królestwie, jako że jest to szczególnie popularne wydarzenie dla szerokiej publiczności, a nie tylko dla wielbicieli piłki nożnej, jak zostało to zauważone w motywie 6 zaskarżonej decyzji.

72      Z powyższego wynika, że przyczyny wskazane w motywach 6 i 18 zaskarżonej decyzji (zob. pkt 18 powyżej) pozwalają Fifie na zidentyfikowanie powodów, dla których Komisja doszła do wniosku, iż wszystkie mecze mistrzostw świata mogą zostać w sposób zgodny z prawem włączone do wykazu wydarzeń o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa Zjednoczonego Królestwa, Sąd zaś może dokonać kontroli merytorycznej tej oceny, tak iż zaskarżona decyzja spełnia wymogi określone w tym względzie przez art. 253 WE.

73      Wniosku tego nie podważa okoliczność, że w toku postępowania prowadzącego do sporządzenia wykazu wydarzeń o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa Zjednoczonego Królestwa pewne organy proponowały włączenie jedynie meczów „pierwszorzędnych” do wykazu. Zważywszy bowiem na fakt, że doniosłość meczów „drugorzędnych” uzasadnia zakwalifikowanie całości mistrzostw świata jako wydarzenia o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa, okoliczność, że niektórzy urzędnicy lub organy konsultacyjne, w ramach swych obowiązków, sugerowały ministrowi włączenie jedynie meczów „pierwszorzędnych” do wykazu, nie pociąga za sobą obowiązku Komisji w zakresie wyjaśnienia, dlaczego minister nie popełnił błędu, zajmując odmienne, ale równie słuszne stanowisko.

74      To samo tyczy się argumentów dotyczących wymiany korespondencji pomiędzy Komisją a władzami Zjednoczonego Królestwa, do której nie odwołuje się zaskarżona decyzja. Ponieważ bowiem uzasadnienie zaskarżonej decyzji jest wystarczające, nie można zarzucać Komisji, że nie włączyła do niego większej ilości danych. Poza tym zagadnienie, czy z pozostałych danych wynika, że mecze „drugorzędne” nie mają w rzeczywistości doniosłego znaczenia dla społeczeństwa Zjednoczonego Królestwa, dotyczy merytorycznej zgodności z prawem zaskarżonej decyzji i zostanie ono zbadane w ramach analizy drugiego zarzutu (zob. pkt 118–129 poniżej).

75      Gdy chodzi o argument oparty na okoliczności, że dane w zakresie oglądalności mistrzostw świata z roku 1998 nie były dostępne w dniu 25 czerwca 1998 r., gdy władze Zjednoczonego Królestwa sporządziły wykaz (zob. pkt 7 powyżej), podczas gdy Komisja jakoby oparła swą ocenę na tych danych, należy stwierdzić, że nic nie stoi na przeszkodzie, by państwo członkowskie przekazało Komisji dane dotyczące okresu późniejszego w stosunku do dnia sporządzenia wykazu wydarzeń o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa, ani też nic nie stoi na przeszkodzie, żeby Komisja uwzględniła tego rodzaju dane. Ponadto tego rodzaju dane mogły skłonić Komisję do zwrócenia się do zainteresowanego państwa członkowskiego o wprowadzenie zmian w przepisach, aby zapewnić ich zgodność z prawem wspólnotowym, biorąc za punkt wyjścia dane o największym stopniu aktualności. Wykładnię taką potwierdza okoliczność, że zgodnie z art. 3a ust. 2 dyrektywy 89/552 państwa członkowskie mogą przedkładać Komisji swoje przepisy także przed ich wydaniem.

76      Wobec powyższego Komisja nie była zobowiązana do szczególnego wskazania w zaskarżonej decyzji przyczyn, dla których postanowiła uwzględnić dane, które nie były dostępne według stanu na chwilę sporządzania wykazu wydarzeń o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa Zjednoczonego Królestwa.

77      Z tych względów zarzut pierwszy należy oddalić.

 W przedmiocie zarzutu drugiego opartego na naruszeniu art. 3a ust. 1 dyrektywy 89/552

78      Zarzut ten składa się z dwóch części; pierwsza część oparta jest na tym, że przepisy wydane przez Zjednoczone Królestwo nie zostały opracowane w ramach zrozumiałej i przejrzystej procedury, a druga część oparta jest na tym, że mecze „drugorzędne” nie mają doniosłego znaczenia dla społeczeństwa tego państwa członkowskiego.

 W przedmiocie postępowania prowadzonego przez władze Zjednoczonego Królestwa

–       Argumenty stron

79      Fifa twierdzi, że włączenie ogółu meczów mistrzostw świata do wykazu wydarzeń o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa Zjednoczonego Królestwa jest z pewnością nieprzejrzyste, a ponadto samo w sobie niezrozumiałe. W tym względzie Fifa zauważa, że minister nie poszedł za jednomyślną radą, jakiej udzielili mu właściwi urzędnicy ministerstwa, Advisory Group oraz dyrektor generalny OFT, ani też nie uwzględnił pierwotnego stanowiska ministerstwa, a powody, dla których tak zdecydował nie zostały nigdy upublicznione. Brak zaś upublicznienia powodów, które doprowadziły ministra do oddalenia się od tych niezależnych zaleceń, jest nie do pogodzenia z wymogami zrozumiałości i przejrzystości, które powinny były cechować omawiane postępowanie. Ponadto władze Zjednoczonego Królestwa fałszywie podały w dokumencie z dnia 23 września 1999 r., że dane dotyczące oglądalności mistrzostw świata z roku 1998 zostały wzięte pod uwagę przy wydawaniu decyzji z dnia 25 czerwca 1998 r. (zob. pkt 61 powyżej), co Komisja mogła z łatwością stwierdzić.

80      Ponadto dane dotyczące oglądalności mistrzostw świata z roku 1994 dotknięte były także poważnym błędem rachunkowym. W każdym wypadku ani dane dotyczące mistrzostw świata z roku 1998, ani z roku 1994 nie uzasadniały włączenia wszystkich meczów tego turnieju do wykazu. Drugie zgłoszenie wykazu, które miało miejsce w dniu 5 maja 2000 r. (zob. pkt 14 powyżej) nie miało żadnego wpływu na sytuację opisaną powyżej, albowiem dane za rok 1998 nie zostały skutecznie zbadane ponownie przed dokonaniem tego powtórnego zgłoszenia.

81      Ponieważ, po pierwsze, przyczyny, jakie doprowadziły do włączenia ogółu meczów mistrzostw świata do wykazu wydarzeń o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa Zjednoczonego Królestwa były z pewnością inne niż przyczyny wskazane przez władze tego państwa członkowskiego Komisji oraz, po drugie, prawdziwe przyczyny nie zostały upublicznione, Komisja mogła jedynie stwierdzić niezgodność krajowego postępowania z wymogami zrozumiałości i przejrzystości, o których mowa w art. 3a ust. 1 dyrektywy 89/552. W tych okolicznościach Komisja popełniła błąd, zakładając, że postępowanie to miało zrozumiały i przejrzysty charakter. Zarzut ten nie dotyczy postępowania krajowego jako takiego, ale legalności oceny Komisji w tym względzie.

82      Fifa podkreśla wreszcie, że przeprowadzenie konsultacji przez ministra w zakresie kryteriów doboru wydarzeń o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa nie zmienia powziętych przez nią ocen, albowiem nie kwestionuje ona znaczenia tych kryteriów.

83      Komisja, przy wsparciu interwenientów, kwestionuje zasadność twierdzeń Fify.

–       Ocena Sądu

84      Tytułem wstępu należy przede wszystkim pamiętać, że art. 3a ust. 1 dyrektywy 89/552 nie określa szczegółowych elementów krajowego postępowania prowadzącego do sporządzenia wykazu wydarzeń o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa. Przepis ten pozostawia państwom członkowskim określony zakres swobodnego uznania przy organizowaniu omawianego postępowania zarówno w zakresie jego etapów, ewentualnego zasięgania opinii podmiotów zainteresowanych, jak również określania właściwości organów administracji, przy czym postępowanie to musi być – jako całość – zrozumiałe i przejrzyste.

85      Ograniczenia w wykonywaniu swobód podstawowych gwarantowanych przez traktat, wynikające z przepisów krajowych uzasadnionych przez nadrzędne względy interesu ogólnego także muszą być odpowiednie do osiągnięcia zamierzonego celu i nie mogą wykraczać poza to, co niezbędne do jego osiągnięcia (zob. pkt 50 powyżej).

86      Wobec tego, nawet jeśli przepisy krajowe, jak te, o których mowa w art. 3a ust. 1 dyrektywy 89/552, mają na celu ochronę prawa do swobody wyrażania opinii (zob. pkt 51–53 powyżej), wymagania wynikające ze środków służących wdrożeniu takiej polityki nie mogą w żadnym razie być nieproporcjonalne do tego celu, a sposób ich stosowania nie może wiązać się z dyskryminacją podmiotów z innych państw członkowskich (zob. podobnie wyroki Trybunału: z dnia 28 listopada 1989 r. w sprawie C‑379/87 Groener, Rec. s. 3967, pkt 19; z dnia 12 czerwca 2003 r. w sprawie C‑112/00 Schmidberger, Rec. s. I‑5659, pkt 82).

87      W tym właśnie kontekście ustanowione przez państwa członkowskie postępowanie służące sporządzeniu wykazu wydarzeń o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa musi być zrozumiałe i przejrzyste, to znaczy musi być oparte na obiektywnych kryteriach, które są znane z góry osobom zainteresowanym, tak by uniknąć sytuacji, w której państwa członkowskie będą korzystać z przysługującego im swobodnego uznania przy włączaniu określonych wydarzeń do wykazów w sposób arbitralny (zob. podobnie ww. w pkt 49 wyrok w sprawie United Pan‑Europe Communications Belgium i in., pkt 46). Chociaż prawdą jest, że zgodnie z art. 3a dyrektywy 89/552, aby dane wydarzenie zostało włączone do wykazu, musi mieć doniosłe znaczenie dla społeczeństwa, pozostaje faktem, że uprzednie określenie szczegółowych kryteriów służących do oceny tej doniosłości stanowi istotny czynnik zapewniający, że decyzje krajowe będą podejmowane w sposób przejrzysty i w granicach przysługującego władzom krajowym swobodnego uznania (zob. pkt 112 poniżej).

88      Wymóg zrozumiałości i przejrzystości postępowania zakłada również, że przepisy z nim związane wskazują organ właściwy do sporządzenia wykazu wydarzeń, jak również zasady, na których osoby zainteresowane mogą zgłaszać swe uwagi.

89      Samo natomiast istnienie danych mogących unieważnić ocenę organu krajowego w zakresie doniosłości określonego wydarzenia dla społeczeństwa nie dotyczy ani zrozumiałości, ani przejrzystości prowadzonego postępowania, ale zasadności takiej oceny. Tak samo jest w wypadku, gdy dane te obejmują opinie wyrażone przez organy konsultacyjne lub przez służby podległe właściwemu organowi.

90      W niniejszej sprawie należy podnieść przede wszystkim, że Fifa kwestionuje zrozumiałość i przejrzystość postępowania przeprowadzonego przez Zjednoczone Królestwo w zakresie, w jakim doprowadziło ono do włączenia do wykazu ogółu meczów mistrzostw świata, a nie tylko meczów „pierwszorzędnych”.

91      Należy następnie stwierdzić, że zarzuty podniesione przez Fifę nie mogą podważać oceny Komisji w zakresie zrozumiałości i przejrzystości postępowania prowadzonego przez ministra w celu sporządzenia wykazu wydarzeń o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa Zjednoczonego Królestwa (zob. pkt 7–9 powyżej). Wbrew twierdzeniom Fify nie jest bowiem ani celem, ani skutkiem wymogu zrozumiałości i przejrzystości, ustanowionego na mocy art. 3a dyrektywy 89/552, zmuszanie właściwego organu krajowego do wskazywania przyczyn, dla których nie zastosował się on do opinii lub uwagi, które zostały mu przedłożone w toku postępowania konsultacyjnego.

92      Ta ocena dotyczy a fortiori mistrzostw świata, które były wzmiankowane w motywie 18 dyrektywy 97/36 oraz mogą rozsądnie być uznawane raczej za jedno wydarzenie niż kompilację pojedynczych wydarzeń podzielonych na mecze „pierwszorzędne” i „drugorzędne” (zob. pkt 70 poniżej).

93      W tych okolicznościach, jeżeli podmiot zainteresowany twierdzi, że opinia przedstawiona w toku postępowania konsultacyjnego albo nawet stanowisko zajęte przez służby podległe organowi właściwemu zawierają treści podważające końcową ocenę tego organu w zakresie doniosłości danego wydarzenia dla społeczeństwa, ma on możliwość, po pierwsze, podważyć tę ocenę przed sądami krajowymi oraz, po drugie, podważyć przed Sądem zasadność ewentualnej decyzji Komisji aprobującej tę ocenę, jak zresztą Fifa czyni w ramach drugiej części niniejszego zarzutu.

94      Jeśli chodzi o twierdzenia dotyczące danych w zakresie oglądalności, uwzględnionych przez władze Zjednoczonego Królestwa, należy uznać, że również te twierdzenia dotyczą merytorycznego aspektu dokonanej przez Komisję oceny w zakresie zasadności stanowiska zajętego przez ministra w odniesieniu do doniosłości meczów „drugorzędnych” dla społeczeństwa tego państwa członkowskiego. Twierdzenia te nie dotyczą zatem zagadnienia, czy postępowanie przeprowadzone przez władze Zjednoczonego Królestwa miało zrozumiały i przejrzysty charakter.

95      Z przyczyn wskazanych w pkt 75 powyżej należy też oddalić argument, wedle którego dane dotyczące oglądalności mistrzostw świata z roku 1998 nie były dostępne w dniu 25 czerwca 1998 r., gdy został wydany wykaz Zjednoczonego Królestwa (zob. pkt 7 powyżej), podczas gdy Komisja jakoby oparła swą ocenę na tych danych.

96      Z argumentów powołanych przez Fifę nie wynika więc, by Komisja popełniła błąd, uznając, że postępowanie przeprowadzone przez Zjednoczone Królestwo w odniesieniu do włączenia mistrzostw świata do wykazu wydarzeń o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa tego państwa członkowskiego miało zrozumiały i przejrzysty charakter.

97      Z powyższego wynika, że pierwszą część drugiego zarzutu należy oddalić.

 W przedmiocie doniosłości meczów „drugorzędnych” dla społeczeństwa Zjednoczonego Królestwa

–       Argumenty stron

98      Na poparcie tej części omawianego zarzutu Fifa twierdzi, po pierwsze, że mecze „drugorzędne” mają szczególny oddźwięk jedynie wśród wielbicieli piłki nożnej, a ponadto, że mecze te nie były tradycyjnie transmitowane w bezpłatnych stacjach telewizyjnych ani nie przyciągały znaczącej liczby telewidzów. Wobec powyższego mecze „drugorzędne” nie spełniają dwóch kryteriów wskazanych przez Komisję w motywach 6 i 18 zaskarżonej decyzji, wobec czego należy przyjąć, że instytucja ta popełniła błąd w tym względzie.

99      Zdaniem Fify nie można w sposób ważny twierdzić, by ogół meczów mistrzostw świata stanowił wydarzenie o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa Zjednoczonego Królestwa, to jest by każdy z tych meczów stanowił wydarzenie nadzwyczajne, budzące zainteresowanie szerokiej publiczności zgodnie z motywem 21 dyrektywy 97/36.

100    W tym względzie Fifa twierdzi, że o ile państwa członkowskie mogą w sposób swobodny wybierać wydarzenia, które uważają za mające doniosłe znaczenie dla ich społeczeństwa, to Komisja zobowiązana jest jednak kontrolować w sposób dogłębny legalność takich wyborów pod kątem przestrzegania prawa wspólnotowego. Wobec tego swobodne uznanie, przysługujące państwom członkowskim w tym zakresie nie uprawnia ich do zajmowania stanowisk arbitralnych i nie ma ono charakteru nieograniczonego, zaś wybór dokonany przez te władze nie ma charakteru priorytetowego, przeważającego, ani a fortiori niepodważalnego.

101    W niniejszej sprawie przeprowadzone badania potwierdzają, że osoby, które nie śledzą zazwyczaj zawodów piłkarskich, wykazują wyłącznie ograniczone zainteresowanie meczami „drugorzędnymi”. Fifa podkreśla także, że nie kwestionuje ona wyboru dokonanego przez ustawodawcę, by ustanowić przepisy, o jakich mowa w art. 3a dyrektywy 89/552 w zakresie wydarzeń o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa, ale kwestionuje ona znaczenie, jakie Komisja nadała temu pojęciu w zaskarżonej decyzji. W tej kwestii Fifa powtarza, że mecze „pierwszorzędne” słusznie mogą być uznawane za wydarzenia o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa w rozumieniu tego przepisu, co jest zresztą zgodne z jej własną polityką. W ramach tej polityki mecze półfinałowe, mecz finałowy oraz mecze z udziałem danej reprezentacji, jak również mecz otwarcia mistrzostw świata mają być nadawane na żywo na kanale ogólnodostępnym.

102    Z analizy przeprowadzonej w oparciu o dane zgromadzone przez Broadcast Audience Research Board wynika, że średnia ilość osób niebędących kibicami piłkarskimi, która obejrzała co najmniej 30 kolejnych minut każdego z meczów „drugorzędnych” mistrzostw świata z 2006 r. stanowi jedynie 2,8% ogółu telewidzów, podczas gdy 14,7% osób niebędących kibicami piłkarskimi obejrzało co najmniej 30 kolejnych minut każdego z meczów „pierwszorzędnych”, a 18,5% obejrzało taką samą część meczu finałowego, 7,1% meczów półfinałowych oraz 17% meczów z udziałem reprezentacji Anglii.

103    Jeśli chodzi o dane dostarczone Komisji przez Zjednoczone Królestwo, Fifa powtarza, że dane dotyczące mistrzostw świata z 1998 r. nie były dostępne w dniu 25 czerwca 1998 r., to jest w dniu, w którym władze Zjednoczonego Królestwa sporządziły swój wykaz wydarzeń o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa tego państwa członkowskiego (zob. pkt 7 powyżej), podczas gdy dokument z dnia 23 września 1999 r. (zob. pkt 79 powyżej) przytacza średnią liczbę 8,59 mln telewidzów, którzy obejrzeli mecze tego turnieju. Pomijając zawyżenie tej liczby (prawdziwa liczba telewidzów wynosiła 6,518 mln osób), nie daje ona żadnych wskazówek w zakresie doniosłości meczów „drugorzędnych” dla szerokiej publiczności w Zjednoczonym Królestwie. Z jednej bowiem strony liczba ta obejmuje także mecze „pierwszorzędne”, a z drugiej – nie rozróżnia ona pomiędzy kibicami piłki nożnej a pozostałymi telewidzami, którzy oglądają mecz mistrzostw świata z tego względu, że postrzegają go jako wydarzenie mające doniosłe znaczenie dla społeczeństwa. Tymczasem wyniki analizy, o której była mowa w pkt 102 powyżej, wskazują, że poza kręgiem kibiców piłkarskich szeroka publiczność nie wykazuje szczególnego zainteresowania meczami „drugorzędnymi”, wobec czego nie znajdują one żadnego oddźwięku wśród tych osób. Wnioski te znajdują potwierdzenie w praktyce decyzyjnej Komisji. Instytucja ta popełniła więc błąd, uznając, że mecze „drugorzędne” mają doniosłe znaczenie dla osób niebędących kibicami piłkarskimi.

104    Komisja miała także popełnić błąd, uznając, że ogół meczów mistrzostw świata był tradycyjnie nadawany na żywo w bezpłatnej telewizji, gdyż odpowiednio 16, 8 i 8 meczów mistrzostw świata z lat 1994, 1998 i 2002 nie było tak transmitowanych, nawet jeśli, w pewnych wypadkach, nie odbywały się one o tej samej porze co inny mecz. Co więcej, 8 meczów „drugorzędnych” mistrzostw świata z 2006 r. było transmitowanych przez nadawców drugiej kategorii w ujęciu § 98 Broadcasting Act 1996 (zob. pkt 10 powyżej). Podejście przyjęte w odniesieniu do mistrzostw świata z lat 1994, 1998 oraz 2002 zakładało także brak transmisji meczu odbywającego się w tym samym czasie co inny mecz.

105    Ponadto z danych dotyczących oglądalności mistrzostw świata z lat 1994, 1998, 2002 i 2006, które były dostępne w chwili wydawania zaskarżonej decyzji, wynika, że mecze „drugorzędne” przyciągają jedynie ułamek telewidzów oglądających mecze „pierwszorzędne”. Ponadto wbrew twierdzeniom Komisji oglądalność meczów „drugorzędnych” mistrzostw świata z lat 1994 i 1998 nie może zostać w żadnym razie uznana za szczególnie wysoką, biorąc pod uwagę liczbę ludności Zjednoczonego Królestwa oraz oglądalność meczów „pierwszorzędnych”.

106    Dziewięć meczów mistrzostw świata z 1994 r. oraz 23 mecze mistrzostw świata z 2002 r., które były transmitowane na żywo, przyciągnęły mniej niż 3 mln telewidzów, a 12 meczów mistrzostw świata z 1998 r., transmitowanych na żywo, przyciągnęło mniej niż 5 mln telewidzów, zaś 5 meczów „drugorzędnych” mistrzostw świata z 2006 r. przyciągnęło od 65 tys. do 96 tys. telewidzów.

107    Wobec powyższego dwa kryteria przyjęte przez Komisję dla potrzeb uznania, że mecze „drugorzędne” mistrzostw świata mają doniosłe znaczenie dla społeczeństwa Zjednoczonego Królestwa, to jest ich szczególny oddźwięk w tym państwie członkowskim oraz fakt, że były zawsze nadawane w bezpłatnych kanałach telewizyjnych i przyciągały licznych telewidzów – nie zostały spełnione.

108    Co więcej, zdaniem Fify nie można też twierdzić, by mecze „drugorzędne” miały doniosłe znaczenie dla społeczeństwa Zjednoczonego Królestwa w sytuacji, gdy prawo tego państwa nie nakłada na nadawców telewizyjnych obowiązku ich transmisji, podczas gdy istnieje taki obowiązek w odniesieniu do innych wydarzeń. Na argument Komisji, wedle którego nie można nadawać na tym samym kanale dwóch meczów odbywających się równocześnie, Fifa odpowiada, że gdyby te mecze naprawdę miały doniosłe znaczenie dla społeczeństwa, nadawca mógłby je transmitować w tym samym czasie na dwóch różnych prowadzonych przez siebie kanałach (np. na kanale BBC 1 oraz BBC 2) lub też mógłby udzielić sublicencji innemu nadawcy. Odnosząc się zaś do argumentu Komisji, wedle którego liczby podawane przez Fifę nie uwzględniają ani dnia, ani godziny transmisji meczu, Fifa odpowiada, że czynniki te nie mają znaczącego wpływu na oglądalność, na poparcie swego stanowiska przytaczając liczne przykłady meczów mistrzostw świata z lat 1994–2006.

109    Fifa podnosi także, że dane wydarzenie uznawane za mające doniosłe znaczenie dla określonego społeczeństwa niekoniecznie musi mieć takie znaczenie dla innego społeczeństwa, wobec czego twierdzenie Komisji, wedle którego odwołanie się do mistrzostw świata w motywie 18 dyrektywy 97/36 obejmuje wszystkie mecze tego turnieju, nie wytrzymuje krytyki. Co więcej, uznawanie mistrzostw świata za jedno niepodzielne wydarzenie jest nielogiczne, gdyż turniej ten składa się z kilku etapów, a wykaz sporządzony przez Zjednoczone Królestwo obejmuje inne wydarzenia składające się z różnych meczów, w szczególności mistrzostwa świata w krykiecie, traktując je jako wydarzenia podzielne. Ponadto poza Zjednoczonym Królestwem i Królestwem Belgii wszystkie inne państwa członkowskie włączyły do swoich wykazów krajowych jedynie niektóre mecze, odpowiadające meczom „pierwszorzędnym” mistrzostw świata, a Komisja zatwierdziła te wykazy. Okoliczność ta przemawia za przyjęciem tezy, że mistrzostwa świata nie muszą być uznawane za wydarzenie niepodzielne.

110    Fifa twierdzi, że jeżeli – wbrew podniesionym przez nią argumentom – art. 3a ust. 1 dyrektywy należało interpretować w ten sposób, że całe mistrzostwa świata mają być uznawane za wydarzenie o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa, a to ze względu na brzmienie motywu 18 dyrektywy 97/36, to wówczas należy przyjąć, że Fifa podniosła zarzut na mocy art. 241 WE przeciwko temu przepisowi w sposób dorozumiany w skardze, a w każdym wypadku – w replice. W ramach wspomnianego zarzutu Fifa powołuje się na argumenty mające na celu wykazanie, że jej zdaniem nic nie uzasadnia uznania całości mistrzostw świata za jedno wydarzenie o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa.

111    Komisja, przy wsparciu interwenientów, kwestionuje zasadność tej części drugiego zarzutu, podkreślając, że Fifa nie mogła skutecznie podnieść zarzutu na podstawie art. 241 WE w odniesieniu do dyrektywy 97/36.

–       Ocena Sądu

112    Po pierwsze, należy przypomnieć, że poprzez ustalenie, iż zadaniem państw członkowskich jest określanie, jakie wydarzenia mają doniosłe znaczenie dla ich społeczeństw w rozumieniu motywu 21 dyrektywy 97/36, art. 3a dyrektywy 89/552 pozostawia państwom członkowskim znaczący zakres swobodnego uznania w tym względzie.

113    Po drugie, chociaż art. 3a dyrektywy 89/552 nie dokonuje harmonizacji w zakresie poszczególnych wydarzeń, które państwo członkowskie może uznać za mające doniosłe znaczenie dla jego społeczeństwa (zob. pkt 55, 56 powyżej), wzmianka o mistrzostwach świata w motywie 18 dyrektywy 97/36 oznacza, że Komisja nie może uznać, by włączenie meczów mistrzostw świata do wykazu wydarzeń stanowiło naruszenie prawa wspólnotowego na tej podstawie, że zainteresowane państwo członkowskie nie zawiadomiło Komisji o szczególnych powodach uzasadniających doniosłość tego wydarzenia dla społeczeństwa (zob. pkt 57 powyżej). Ustalenie jednak przez Komisję, że włączenie całości mistrzostw świata do wykazu wydarzeń o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa danego państwa członkowskiego jest zgodne z prawem wspólnotowym na tej podstawie, że mistrzostwa świata są ze swej natury słusznie uznawane za jedno wydarzenie, może zostać zakwestionowane na podstawie szczególnych czynników, pokazujących, że „drugorzędne” mecze nie są tak istotne dla społeczeństwa tego państwa członkowskiego.

114    Jak zostało to bowiem stwierdzone w pkt 55 i 56 powyżej, ani w motywie 18 dyrektywy 97/36, ani w art. 3a dyrektywy 89/552 nie odniesiono się do zagadnienia, czy mistrzostwa świata w całości mogą zostać zgodnie z prawem włączone do wykazu wydarzeń o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa niezależnie od zainteresowania poszczególnymi meczami, a w szczególności meczami „drugorzędnymi” w zainteresowanym państwie członkowskim.

115    W konsekwencji wszelka dyskusja nad zgodnością z prawem dyrektywy 97/36 w zakresie kategoryzacji mistrzostw świata w całości jako wydarzenia o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa, raczej niż tylko „pierwszorzędnych” meczów tego turnieju (zob. pkt 110 powyżej) jest bezprzedmiotowa, gdyż w motywie 18 tej dyrektywy nie odniesiono się do tego zagadnienia. Zbędne jest więc orzekanie w przedmiocie tego, czy zgodnie z prawem Fifa mogła podnieść zarzut bezprawności na podstawie art. 241 WE w swej replice, czy też należy przyjąć, że zarzut taki podniesiony został w sposób dorozumiany w samej skardze.

116    Po trzecie, jak zostało to zresztą wyjaśnione w pkt 69 i 70 powyżej, mistrzostwa świata mogą zostać rozsądnie uznane raczej za jedno wydarzenie niż za serię pojedynczych wydarzeń, podzielonych na mecze „pierwszorzędne” i „drugorzędne”, wobec czego podejście przyjęte przez ministra nie ma charakteru arbitralnego, lecz mieści się w granicach przysługującego mu swobodnego uznania.

117    Znaczenie meczów „drugorzędnych” wynika także z prostego faktu, że są one częścią mistrzostw świata; podobnie zainteresowanie innymi dyscyplinami sportu, które zazwyczaj jest niewielkie, wzrasta, gdy dane zawody odbywają się w ramach igrzysk olimpijskich.

118    Z powyższego wynika, że Komisja nie popełniła błędu poprzez niezakwestionowanie poglądu, iż nie jest właściwe rozróżnianie na mecze „pierwszorzędne” i „drugorzędne” dla potrzeb określania doniosłości mistrzostw świata dla społeczeństwa Zjednoczonego Królestwa, oraz że mistrzostwa świata należy traktować jako całość, a nie jako serię pojedynczych wydarzeń (motywy 6 i 18 zaskarżonej decyzji – zob. pkt 18 powyżej).

119    Argumenty przedłożone przez Fifę w odniesieniu do tej kwestii, jako część niniejszego zarzutu, nie wpływają na ustalenia poczynione w motywach 6 i 18 zaskarżonej decyzji.

120    Okoliczność, że jedynie 2,8% spośród osób niebędących kibicami piłkarskimi obejrzało co najmniej 30 kolejnych minut wszystkich „drugorzędnych” meczów mistrzostw świata w 2006 r. (o czym była mowa w pkt 102 powyżej) nie ma charakteru rozstrzygającego, a to dlatego, że nie wszystkie „drugorzędne” mecze muszą koniecznie mieć doniosłe znaczenie dla społeczeństwa Zjednoczonego Królestwa, aby można było zgodnie z prawem wpisać mistrzostwa świata w całości do wykazu takich wydarzeń sporządzonego przez to państwo członkowskie. Wręcz przeciwnie, wystarczy, by właściwości wskazane w pkt 70 powyżej dotyczyły niektórych spośród „drugorzędnych” meczów, których liczba i uczestnicy nie mogą być określone w chwili sporządzania wykazu i nabywania praw do transmisji, aby uzasadnić brak rozróżnienia na mecze „pierwszorzędne” i „drugorzędne”, gdy chodzi o ich doniosłość dla społeczeństwa. Wynika stąd, że kryterium zastosowane dla potrzeb przeprowadzania badań opinii publicznej w ramach omawianego opracowania było nadmiernie restrykcyjne, a co za tym idzie niedostosowane ani do struktury mistrzostw świata, ani do szczególnych cech, jakie turniej musi posiadać, aby móc go uznać w całości za wydarzenie o szczególnej doniosłości dla społeczeństwa.

121    Stwierdzenie to podważa także argument Fify oparty na tym, że niektóre mecze „drugorzędne” mistrzostw świata z lat 1994, 1998 i 2002 nie były nadawane na żywo, albo że były one nadawane przez nadawców drugiej kategorii w rozumieniu § 98 Broadcasting Act 1996 (zob. pkt 10 powyżej). Co więcej, wbrew twierdzeniom Fify, motyw 18 zaskarżonej decyzji (zob. pkt 18 powyżej) nie dotyczy meczów, które zawsze były nadawane na żywo, ale meczów, które były zawsze transmitowane przez kanały telewizji ogólnodostępnej, co odpowiada czwartemu kryterium ujętemu w motywie 5 tej decyzji.

122    Nie można też uznać za trafne argumentów opartych na danych dotyczących oglądalności „drugorzędnych” meczów mistrzostw świata w latach 1994, 1998, 2002 i 2006 (zob. pkt 105 powyżej).

123    W tej kwestii należy podkreślić, że wbrew twierdzeniom Fify dane dotyczące oglądalności „drugorzędnych” meczów, w porównaniu do meczów „pierwszorzędnych”, nie wykazują, iżby te pierwsze miały nie przyciągać znaczącej liczby telewidzów. W świetle danych dostarczonych przez Fifę mecze „drugorzędne” przyciągnęły średnio 60% widowni meczów „pierwszorzędnych” w odniesieniu do mistrzostw świata z roku 1994, a odsetek ten wyniósł odpowiednio 43%, 30% i 33% w odniesieniu do mistrzostw świata z lat 1998, 2002 i 2006. Chociaż oczywiście oglądalność jest niższa niż w wypadku meczów „pierwszorzędnych”, pozostaje faktem, że włączenie „drugorzędnych” meczów do krajowego wykazu wydarzeń o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa nie wymaga, by przyciągały one taką samą liczbę telewidzów co mecze „pierwszorzędne”. W niniejszej sprawie danych tych nie można traktować jako odnoszących się do liczby telewidzów, którzy zazwyczaj oglądaliby w Zjednoczonym Królestwie mecze nieodbywające się w ramach znaczących międzynarodowych zawodów piłkarskich z udziałem reprezentacji, a w szczególności, w których nie brałaby udziału żadna z reprezentacji z tego państwa członkowskiego.

124    Oceny te znajdują potwierdzenie w licznych danych zawartych w komunikacie władz Zjednoczonego Królestwa skierowanym do Komisji z dnia 24 marca 1999 r., którego treść znajduje się w dokumencie zatytułowanym „Projet de réponse à la lettre de la Commission du 23 décembre 1998” (projekt odpowiedzi na pismo Komisji z dnia 23 grudnia 1998 r.), załączonym do skargi. Załącznik E do tego dokumentu zawiera analizę oglądalności mistrzostw świata z 1998 r. Z analizy tej wynika, że „drugorzędny” mecz Holandia–Jugosławia, którego wynik rozstrzygał o tym, przeciwko komu grać będzie reprezentacja Anglii w sytuacji, gdy zwycięży z Argentyną, przyciągnął ok. 10,55 mln telewidzów, a liczba ta została podniesiona do 10,605 mln w innym dokumencie zatytułowanym „Données d’audience en direct au Royame‑Uni” (dane dotyczące widowni na żywo w Zjednoczonym Królestwie) załączonym do skargi (zwanym dalej „danymi analitycznymi dotyczącymi oglądalności”). Równocześnie mecze „drugorzędne”, po pierwsze, Brazylia–Chile, oraz po drugie, Nigeria–Dania, przyciągnęły odpowiednio 10,63 mln i 10,32 mln telewidzów, które to dane są zgodne z danymi analitycznymi dotyczącymi oglądalności, i to pomimo faktu, że żaden z tych meczów nie był związany z postępami jednej z reprezentacji ze Zjednoczonego Królestwa. Ponadto reprezentacja Kamerunu przyciągnęła, według tych dwóch dokumentów, średnio około 9,18 mln telewidzów w ramach dwóch meczów transmitowanych podczas mistrzostw świata z 1998 r. przeciwko odpowiednio Austrii i Włochom, podczas gdy mecze USA–Iran oraz Hiszpania–Bułgaria przyciągnęły odpowiednio 7,94 mln i 7,91 mln telewidzów. Wreszcie według tych dwóch dokumentów reprezentacja Jamajki przyciągnęła średnio 7,89 mln telewidzów w ramach dwóch meczów Jamajka–Chorwacja oraz Jamajka–Argentyna, przy czym ten pierwszy mecz przyciągnął 10,234 mln telewidzów.

125    Należy dodać, że według tego samego komunikatu władz Zjednoczonego Królestwa, mecz finałowy Football Association Cup z 1998 r. (krajowego pucharowego turnieju piłkarskiego) przyciągnął 7,81 mln telewidzów, co pokazuje wagę meczów „drugorzędnych” rozgrywanych w ramach mistrzostw świata, zważywszy na dane dotyczące oglądalności omówione w punkcie poprzedzającym.

126    W tym względzie należy podkreślić, że w świetle danych analitycznych dotyczących oglądalności wśród meczów „drugorzędnych” rozgrywanych w ramach mistrzostw świata z 1994 r. 16 meczów przyciągnęło od 7,196 mln do 11,625 mln telewidzów, podczas gdy 8 przyciągnęło od 5,669 mln do 6,926 mln telewidzów. Jeśli chodzi o mistrzostwa świata z 1998 r., z tego samego dokumentu wynika, że wśród meczów „drugorzędnych” 21 meczów przyciągnęło od 7,161 mln do 10,632 mln telewidzów, a 13 meczów przyciągnęło od 5,254 mln do 6,761 mln telewidzów. W odniesieniu do mistrzostw świata z 2002 r. dane analityczne dotyczące oglądalności wskazują, że 24 mecze „drugorzędne” przyciągnęły od 3,073 mln do 5,317 mln telewidzów. Jeśli chodzi o mistrzostwa świata z 2006 r., dane analityczne dotyczące oglądalności wskazują, że 11 meczów „drugorzędnych” przyciągnęło od 7,058 mln do 9,645 mln telewidzów, podczas gdy 15 meczów tej samej kategorii przyciągnęło od 5 mln do 6,692 mln telewidzów.

127    Dane te – analizowane zarówno jako liczby bezwzględne, jak również porównywane z danymi dotyczącymi oglądalności meczu finałowego Football Association Cup z 1998 r. – wykazują, że mecze „drugorzędne” przyciągają w Zjednoczonym Królestwie nadzwyczaj liczną telewidownię, co można wytłumaczyć tylko w jeden sposób, a mianowicie przez włączenie tych meczów do kalendarza mistrzostw świata. Te dane dotyczące oglądalności potwierdzają więc oceny dokonane w pkt 69, 70 i 117 powyżej i wzmacniają stanowisko zajęte w motywie 18 zaskarżonej decyzji, w świetle którego mecze mistrzostw świata, włączając w to mecze „drugorzędne”, tradycyjnie przyciągały licznych telewidzów.

128    Analizy tej nie podważają rzekomo szczególnie niskie dane dotyczące oglądalności, na które powołała się Fifa w odniesieniu do pewnych meczów „drugorzędnych” (zob. pkt 106 powyżej). W tym względzie należy zauważyć, że wszystkie 9 meczów mistrzostw świata z 1994 r., które były nadawane na żywo i przyciągnęły mniej niż 3 mln telewidzów, zaczynały się o godz. 00.30 GMT, jako że turniej odbywał się w Stanach Zjednoczonych Ameryki. Różnica stref czasowych wyjaśnia także dane dotyczące oglądalności niektórych meczów mistrzostw świata z 2002 r., które były rozgrywane w Korei Południowej oraz Japonii. Spośród 23 meczów „drugorzędnych”, na które powołała się Fifa i które przyciągnęły mniej niż 3 mln telewidzów, 14 rozpoczynało się między 6.15 a 7.15 GMT, a 9 – między 8.25 a 12.15. Okoliczność, że to różnica stref czasowych oraz godzina rozpoczęcia omawianych meczów były przyczyną tego fenomenu obserwowanego w odniesieniu do turniejów z lat 1994 i 2002, znajduje potwierdzenie w danych dotyczących oglądalności, znacząco wyższych w odniesieniu do meczów „drugorzędnych”, które były nadawane ani za wcześnie rano, ani podczas godzin pracy, jak mecze, o których była mowa w pkt 126 powyżej. Ponadto w świetle komunikatu prasowego załączonego do dupliki w sprawie T‑385/07, z którą niniejsza sprawa była połączona dla potrzeb procedury ustnej (zob. pkt 24 powyżej), sama Fifa potwierdziła znaczenie różnicy stref czasowych, która decyduje o godzinie rozpoczęcia danego meczu w poszczególnych państwach, przy czym okoliczność ta została uznana za czynnik wpływający na rozpiętość oglądalności w Azji i Europie podczas mistrzostw świata z lat 2002 i 2006.

129    Gdy chodzi o mistrzostwa świata z 2002 r., każdy z 12 meczów „drugorzędnych”, na które powołała się Fifa, był nadawany między 13.30 a 16.30 GMT, to jest w godzinach pracy. Gdy chodzi zaś o 5 „drugorzędnych” meczów mistrzostw świata z 2006 r., które wpłynęły na niskie dane dotyczące oglądalności, wystarczy wskazać, że mecz Paragwaj–Trinidad i Tobago odbył się w tym samym czasie, co mecz Anglia–Szwecja, który obejrzało 18,464 mln telewidzów. Mecz Kostaryka–Polska, który rozpoczął się o 14.28 i odbywał się równocześnie z meczem Ekwador–Niemcy obejrzało 2,725 mln telewidzów. Mecz Iran–Angola rozpoczął się o 14.30 i odbywał się równocześnie z meczem Portugalia–Meksyk, który obejrzało 2,301 mln telewidzów. Mecz Wybrzeże Kości Słoniowej–‑Serbia i Czarnogóra, odbywał się w tym samym czasie, co mecz Holandia–Argentyna, który obejrzało 8,740 mln telewidzów, podczas gdy mecz Ukraina–Tunezja rozpoczął się o 15.00 i odbywał się równocześnie z meczem Arabia Saudyjska–Hiszpania, który obejrzało 1,872 mln telewidzów. Okoliczności te stanowią obiektywne względy wyjaśniające, dlaczego dane dotyczące oglądalności tych meczów „drugorzędnych” są niższe od zwyczajnej oglądalności (zob. pkt 126 powyżej).

130    W związku z tym oglądalność „drugorzędnych” meczów potwierdza, a nie podważa ustalenia poczynione w pkt 118 powyżej.

131    Ponadto ustalenia poczynione w pkt 127 powyżej nie stoją w sprzeczności z ustaleniami zawartymi w motywie 40 decyzji Komisji 2000/400/WE z dnia 10 maja 2000 r. dotyczącej postępowania wszczętego na podstawie art. 81 [WE] (sprawa IV/32.150 – Eurowizja, Dz.U. L 151, s. 18), na którą powołała się Fifa (zob. pkt 103 powyżej). Motyw ten stwierdza, że międzynarodowe wydarzenia zazwyczaj są bardziej atrakcyjne dla widowni w danym kraju niż wydarzenia krajowe, pod warunkiem że bierze w nich udział reprezentacja danego państwa lub mistrz krajowy, podczas gdy wydarzenia międzynarodowe, w których nie bierze udział krajowy mistrz ani reprezentacja, niejednokrotnie budzą znikome zainteresowanie. Tymczasem w mistrzostwach świata zazwyczaj bierze udział jedna z reprezentacji ze Zjednoczonego Królestwa. Ponadto co stanowi absolutny wyjątek, jeżeli nie bierze w nim udziału żadna z reprezentacji ze Zjednoczonego Królestwa, nieobecność ta zostaje ustalona już po sporządzeniu wykazu wydarzeń o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa Zjednoczonego Królestwa, jak również po zbyciu praw do transmisji telewizyjnej na dany rok.

132    Gdy chodzi o argument oparty na braku obowiązku transmitowania meczów „drugorzędnych” (o czym była mowa w pkt 108 powyżej), wystarczy stwierdzić, że decyzja o niewymaganiu, by nadawca telewizyjny transmitował dane wydarzenie, w żaden sposób nie implikuje, że wydarzenie to nie ma doniosłego znaczenia dla społeczeństwa w rozumieniu art. 3a dyrektywy 89/552, nawet jeżeli ustanawianie takiego obowiązku stanowi część ogólnej praktyki krajowego ustawodawcy. Omawiany artykuł ma bowiem na celu, w zgodzie z zasadą proporcjonalności, zapobieganie sytuacjom, gdy szeroka publiczność w danym państwie członkowskim nie będzie mogła, ze względu na transmisję telewizyjną na zasadzie wyłączności, oglądać pewnych wydarzeń w telewizji bezpłatnej. Nie jest więc celem tego przepisu pośrednie zmuszanie państw pragnących zapewnić taką ochronę, by wymagały od telewizji bezpłatnej transmisji tych wydarzeń. Gdyby zaś w celu ważnego włączenia danego wydarzenia do wykazu wydarzeń o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa państwa członkowskie musiały wymagać od telewizji bezpłatnej, by je transmitowała, omawiany przepis wywierałby skutki wykraczające poza jego cel.

133    Okoliczność, że Zjednoczone Królestwo przyjęło podejście odmienne od tego, jakie przyjęło w odniesieniu do innych wydarzeń, np. mistrzostw świata w krykiecie, oraz odmienne od tego, jakie przyjęły pozostałe państwa członkowskie, które włączyły do swych wykazów zasadniczo mecze „pierwszorzędne” mistrzostw świata, nie wpływa na wcześniejsze oceny, które pozwoliły uznać w sposób ważny mistrzostwa świata w całości za jedno wydarzenie o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa tego państwa członkowskiego. Skoro bowiem art. 3a dyrektywy 89/552 nie dokonał harmonizacji na poziomie poszczególnych wydarzeń, które mogą być uznane przez państwa członkowskie za wydarzenia mające doniosłe znaczenie dla społeczeństwa (zob. pkt 55 powyżej), różne podejścia dotyczące włączania meczów mistrzostw świata do wykazu krajowego mogą być w równym stopniu zgodne z tym przepisem.

134    Biorąc pod uwagę, że nie można zgodzić się z argumentacją Fify, wedle której Komisja popełniła błąd, potwierdzając ocenę władz Zjednoczonego Królestwa, iż mistrzostwa świata w całości stanowią wydarzenie o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa tego państwa członkowskiego, należy oddalić drugą część niniejszego zarzutu, a także zarzut ten w całości.

 W przedmiocie zarzutu trzeciego opartego na naruszeniu prawa własności Fify

 Argumenty stron

135    Fifa podnosi, że prawo własności jest chronione na mocy wspólnotowego porządku prawnego jako jego zasada ogólna. Wykonywanie tego prawa może podlegać ograniczeniom służącym celom w interesie ogólnym, pod warunkiem że ograniczenia te nie są nadmierne i nie naruszają samej istoty tego prawa. Wykonywanie praw własności intelektualnej na zasadzie wyłączności poprzez korzystanie z nich lub udzielanie licencji stanowi istotę tego rodzaju praw.

136    Tymczasem w zakresie, w jakim zaskarżona decyzja zaaprobowała włączenie „drugorzędnych” meczów mistrzostw świata do wykazu wydarzeń o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa Zjednoczonego Królestwa, podczas gdy mecze te nie powinny być w ten sposób kwalifikowane, nie tylko ograniczyła prawo Fify do wykonywania jej prawa własności, ale wręcz unicestwiła samą istotę tego prawa, niezależnie od swoich skutków względem nadawców. Zakaz udzielania licencji wyłącznych na transmisję na terytorium Zjednoczonego Królestwa jakiegokolwiek meczu mistrzostw świata pozbawia Fifę w sposób arbitralny istoty przysługującego jej prawa własności.

137    Żaden cel w interesie ogólnym nie może uzasadniać tak drastycznego i nieproporcjonalnego zamachu na prawo własności, jako że włączenie jedynie meczów „pierwszorzędnych” do wykazu wydarzeń o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa byłoby odpowiednie i swobodnie wystarczyłoby jako gwarancja dostępu szerokiej publiczności do omawianych wydarzeń. W tym względzie Fifa dodaje, że nadawanie i nabywanie praw wyłącznych do rozpowszechniania wydarzeń sportowych ma kluczowe znaczenie i stanowi mocno utrwaloną praktykę handlową, akceptowaną jako taka przez samą Komisję. Wyłączność podnosi bowiem znacząco wartość praw, pozwalając Fifie na realizację swych celów statutowych, wobec czego zakaz udzielania praw wyłącznych wpływa na samą istotę prawa własności Fify.

138    Komisja popełniła zatem oczywisty błąd w ocenie, uznając w zaskarżonej decyzji, że przepisy wydane przez Zjednoczone Królestwo wydają się proporcjonalne w stosunku do celu polegającego na zapewnieniu szerokiego dostępu do transmisji telewizyjnej wydarzeń o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa.

139    Komisja przy wsparciu interwenientów kwestionuje zasadność tego zarzutu.

 Ocena Sądu

140    Należy przypomnieć, co jest poza sporem pomiędzy stronami, że Fifa jest organizatorem mistrzostw świata w rozumieniu motywu 21 dyrektywy 97/36, wobec czego każdy, kto zamierza korzystać z praw do transmisji wskazanego wydarzenia, musi je uzyskać od Fify albo też od podmiotu, który je od Fify uzyskał.

141    Wobec tego, ponieważ wartość tych praw może zależeć od skutków prawnych zaskarżonej decyzji (zob. pkt 33–37 powyżej), będą one miały także wpływ na prawo własności Fify.

142    Z orzecznictwa wynika ponadto, że w wypadku gdy państwo członkowskie powołuje się na takie postanowienia jak art. 46 WE i 55 WE w celu uzasadnienia przepisów, które mogą ograniczać korzystanie ze swobody świadczenia usług lub swobody przedsiębiorczości, takie uzasadnienie, wynikające z prawa wspólnotowego, należy interpretować w świetle ogólnych zasad prawa, a w szczególności w świetle praw podstawowych. Wobec powyższego sporne przepisy krajowe mogą być objęte tymi wyjątkami jedynie wówczas, gdy są zgodne z prawami podstawowymi, których przestrzeganie zapewniają sądy wspólnotowe (zob. podobnie wyrok Trybunału z dnia 18 czerwca 1991 r. w sprawie C‑260/89 ERT, Rec. s. I‑2925, pkt 43). Podobnie nie można przyjąć, by przepis krajowy, który jest nie do pogodzenia z prawami podstawowymi, na przykład z prawem własności (zob. podobnie wyrok Trybunału z dnia 10 lipca 2003 r. w sprawach połączonych C‑20/00 i C‑64/00 Booker Aquaculture i Hydro Seafood, Rec. s. I‑7411, pkt 67) mógł być objęty uznanymi wyjątkami na tej podstawie, że stanowi on odzwierciedlenie nadrzędnego względu interesu ogólnego, na przykład udostępnienia szerokiej publiczności wydarzeń o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa za pośrednictwem telewizji.

143    Niemniej jednak zasada ochrony podstawowego prawa własności nie jest, w świetle prawa wspólnotowego, absolutna, lecz powinna być widziana w perspektywie jej funkcji społecznej. Wobec tego wykonywanie prawa własności może zostać poddane ograniczeniom, pod warunkiem że ograniczenia te rzeczywiście odpowiadają celom interesu ogólnego i nie stanowią, w stosunku do swego celu, ingerencji nieproporcjonalnej i niemożliwej do przyjęcia, która naruszałaby istotę gwarantowanego w ten sposób prawa (zob. podobnie wyroki Trybunału: z dnia 12 maja 2005 r. w sprawie C‑347/03 Regione autonoma Friuli‑Venezia Giulia i ERSA, Zb.Orz. s. I‑3785, pkt 119; z dnia 12 lipca 2005 r. w sprawach połączonych C‑154/04 i C‑155/04 Alliance for Natural Health i in., Zb.Orz. s. I‑6451, pkt 126).

144    W tym względzie należy przypomnieć, że z przyczyn wskazanych w pkt 116–134 powyżej i wbrew twierdzeniom Fify, mistrzostwa świata można, zgodnie z prawem, uznawać za pojedyncze wydarzenie o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa Zjednoczonego Królestwa, zaś oglądalność meczów „drugorzędnych” potwierdza, a nie podważa, ustalenia dokonane w motywach 6 i 18 zaskarżonej decyzji. Wobec powyższego fakt, że mistrzostwa świata z natury stanowią jedno wydarzenie, powoduje, iż Komisja nie popełniła błędu, ustalając, że włączenie wszystkich meczów tego turnieju do wykazu sporządzonego przez Zjednoczone Królestwo stanowiło działanie proporcjonalne.

145    Należy więc stwierdzić, że zarzut, wedle którego włączenie meczów „drugorzędnych” do wykazu wydarzeń o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa Zjednoczonego Królestwa stanowi nadmierną i nieakceptowalną ingerencję w prawo własności Fify z tego względu, że mecze te nie są tego rodzaju wydarzeniami, oparty jest na błędnej przesłance.

146    Ponadto, jeżeli sporne przepisy mogą wpłynąć na wynagrodzenie, jakie Fifa uzyska w zamian za zbycie praw do transmisji mistrzostw świata w Zjednoczonym Królestwie, nie zniweczą jednak ich wartości handlowej, gdyż, po pierwsze, przepisy te nie zobowiązują Fify do zbywania tych praw na jakichkolwiek warunkach oraz, po drugie, Fifa chroniona jest przed ewentualnymi praktykami potencjalnych nabywców tych praw, wynikającymi ze zmowy lub stanowiącymi nadużycie, na mocy wspólnotowego i krajowego prawa ochrony konkurencji. W związku z tym Komisja nie popełniła błędu, uznając, że przepisy wydane przez Zjednoczone Królestwo miały charakter proporcjonalny.

147    Zarzut trzeci należy wobec tego oddalić.

 W przedmiocie zarzutów czwartego i szóstego, opartych na naruszeniu postanowień traktatu dotyczących swobody świadczenia usług oraz swobody przedsiębiorczości

 Argumenty stron

148    W ramach pierwszego z tych zarzutów, które należy zbadać łącznie, Fifa podnosi, że zaskarżona decyzja ogranicza swobodę świadczenia usług, ponieważ, po pierwsze, utrudnia ona zbywanie praw do transmisji wyłącznej wszystkich meczów mistrzostw świata nadawcom należącym do drugiej kategorii ustanowionej przez przepisy wydane przez Zjednoczone Królestwo (zob. pkt 10 powyżej) oraz, po drugie, nadawcy należący do tej kategorii, mający siedziby w innych państwach członkowskich nie mogą transmitować na zasadzie wyłączności żadnego meczu mistrzostw świata w tym państwie członkowskim. Wyłączenie możliwości nabywania wyłącznych praw transmisyjnych w Zjednoczonym Królestwie wyklucza zainteresowanie ich nabyciem przez nadawców podlegających jurysdykcji innych państw członkowskich, tym samym uniemożliwiając im transmisję jakiegokolwiek meczu mistrzostw świata na terytorium tego państwa członkowskiego. Wyłączność ma bowiem podstawowe znaczenie dla nadawców, którzy pragną unowocześniać lub rozwijać świadczone przez siebie usługi, zwłaszcza w państwach członkowskich innych niż państwo członkowskie ich siedziby.

149    W tym względzie, nawet jeśli ograniczenia swobody świadczenia usług mogą być uzasadnione nadrzędnymi względami interesu ogólnego, przepisy krajowe wydane w tym celu powinny być niezbędne, odpowiednie i proporcjonalne. Komisja, na której w niniejszej sprawie spoczywa ciężar dowodu w zakresie spełnienia tych wymogów, powinna była dokonać pogłębionej analizy i wykazać, że uzyskała dane potwierdzające taką tezę.

150    Tymczasem omawiane ograniczenia, uznane zresztą w motywie 19 zaskarżonej decyzji, są w znacznym stopniu nieproporcjonalne oraz nieadekwatne; mogły one być zniesione albo złagodzone poprzez włączenie do wykazu wydarzeń o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa Zjednoczonego Królestwa jedynie meczów mistrzostw świata, które naprawdę mają takie znaczenie, a więc meczów „pierwszorzędnych”. Hipotezę tę potwierdza własna polityka Fify, która sama wymaga transmisji meczu otwarcia, meczów półfinałowych, meczu finałowego oraz meczów granych przez reprezentację danego państwa na kanałach bezpłatnych, przy czym pozostałe mecze mogą być rozpowszechniane na kanałach płatnych. Fifa dodaje, że proporcjonalność włączenia danego wydarzenia do wykazu sporządzonego przez władze Zjednoczonego Królestwa należy oceniać odrębnie, wykaz ten stanowi bowiem w rzeczywistości wiązkę decyzji dotyczących poszczególnych wydarzeń.

151    Odpowiadając na twierdzenia Zjednoczonego Królestwa oparte na kompetencji Office of Communications w zakresie udzielania zezwolenia na transmisję na żywo na zasadzie wyłączności, Fifa podkreśla, że nadawcy, którzy nie mogą ubiegać się o takie zezwolenie, nie będą w ogóle zainteresowani nabyciem praw do rozpowszechniania, jeżeli nie zostanie im zapewniona wyłączność.

152    W ramach zarzutu dotyczącego naruszenia swobody przedsiębiorczości Fifa podnosi, że ponieważ art. 66 WE jest jedną z podstaw prawnych dyrektywy 97/36, a przepisy wydane przez władze państwowe na podstawie art. 3a dyrektywy 89/552 powinny być zgodne ze wszystkimi przepisami prawa wspólnotowego, przepisy krajowe powinny być w szczególności zgodne z postanowieniami traktatu WE dotyczącymi swobody przedsiębiorczości. Zdaniem Fify wykaz sporządzony przez władze Zjednoczonego Królestwa, zaaprobowany na mocy zaskarżonej decyzji, uniemożliwia nadawcom, którzy pragną podjąć działalność w tym państwie i oferować w tym celu odpłatne usługi telewizyjne, uzyskanie wyłącznych praw transmisyjnych do meczów mistrzostw świata.

153    Tymczasem, chociaż prawdą jest, że w sytuacji gdy przepisy krajowe ograniczające swobodę przedsiębiorczości stosują się do każdej osoby lub przedsiębiorstwa prowadzącego działalność na obszarze przyjmującego państwa członkowskiego, mogą być uzasadnione, w wypadku gdy odpowiadają nadrzędnym względom interesu ogólnego, konieczne jest jeszcze, by były one odpowiednie do zapewnienia osiągnięcia zamierzonego celu oraz by nie wykraczały poza to, co jest niezbędne dla jego osiągnięcia.

154    Zważywszy, że prawa do transmisji wyłącznej wydarzeń sportowych stanowią znaczący środek realizacji swobody przedsiębiorczości przysługującej podmiotom wchodzącym na rynek Zjednoczonego Królestwa, uniemożliwienie potencjalnemu nowemu podmiotowi na tym rynku nadawania na zasadzie wyłączności meczu mistrzostw świata stanowi ograniczenie swobody przedsiębiorczości. Nie uwzględniając tej okoliczności, Komisja popełniła więc błąd w zaskarżonej decyzji.

155    Komisja, wspierana przez interwenientów, podważa zasadność argumentów podniesionych przez Fifę w ramach omawianych zarzutów.

 Ocena Sądu

156    Jest poza sporem, a co więcej – zostało to uznane w motywie 19 zaskarżonej decyzji – że mechanizm wzajemnego uznawania, uruchomiony przez zaskarżoną decyzję zgodnie z art. 3a dyrektywy 89/552, skutkuje ograniczeniem ustanowionej na mocy art. 49 WE swobody świadczenia usług na wspólnym rynku.

157    Ponadto, jak wskazała Fifa, przepisy wydane przez Zjednoczone Królestwo mogą stawiać nadawców z innych państw członkowskich w mniej korzystnej pozycji faktycznej lub prawnej względem nadawców pochodzących ze Zjednoczonego Królestwa. W tym względzie, niezależnie od tego, że przepisy opisane w pkt 10–13 powyżej odnoszą się w taki sam sposób do nadawców należących do obu kategorii ustanowionych przez Zjednoczone Królestwo, w rzeczywistości jest znacznie mniej prawdopodobne, by żaden nadawca należący do pierwszej kategorii, najpewniej mający siedzibę w Zjednoczonym Królestwie, nie był zainteresowany transmisją mistrzostw świata, dając tym samym konkurentowi pragnącemu podjąć działalność na terenie Zjednoczonego Królestwa możliwość uzyskania zezwolenia Office of Communications na nadawanie tego wydarzenia praktycznie na zasadzie wyłączności (zob. pkt 13 powyżej), aniżeli wystąpienie sytuacji odwrotnej. Z powyższego wynika, że przepisy wydane przez Zjednoczone Królestwo stanowią w rzeczywistości ograniczenie swobody przedsiębiorczości, o której mowa w art. 43 WE.

158    Niemniej jednak omawiane ograniczenia swobody świadczenia usług i swobody przedsiębiorczości mogą być uzasadnione, gdy mają one na celu ochronę prawa do informacji oraz zapewnienie szerokiej publiczności dostępu do telewizyjnych transmisji wydarzeń, krajowych lub niekrajowych, mających doniosłe znaczenie dla społeczeństwa, z zastrzeżeniem dodatkowych wymogów, by były one odpowiednie do osiągnięcia zamierzonego celu oraz by nie wykraczały poza to, co niezbędne dla jego osiągnięcia (zob. pkt 48–54 powyżej).

159    Należy w tej kwestii przypomnieć, że Fifa kwestionuje legalność zaskarżonej decyzji w świetle postanowień traktatu dotyczących swobody świadczenia usług w zakresie, w jakim Komisja aprobuje włączenie „drugorzędnych” meczów do wykazu wydarzeń o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa Zjednoczonego Królestwa. Zdaniem Fify mecze te nie mają takiego charakteru, wobec czego ograniczenie swobody świadczenia usług oraz swobody przedsiębiorczości jest nieproporcjonalne.

160    Należy zauważyć, że wskazana argumentacja Fify cechuje się pomieszaniem, po pierwsze, doniosłego znaczenia dla społeczeństwa, które stanowi pierwszą przesłankę, jaką dane wydarzenie musi spełniać, i stanowi nadrzędny wzgląd interesu ogólnego uzasadniający ograniczenie swobody podstawowej gwarantowanej przez traktat (zob. pkt 48–53 powyżej) oraz, po drugie, proporcjonalności omawianego ograniczenia, które stanowi drugą przesłankę, jaka musi być spełniona przez przepisy krajowe ograniczające taką swobodę, aby były one zgodne z prawem wspólnotowym (zob. pkt 54 powyżej).

161    W tym kontekście należy podkreślić, że jak wynika z pkt 116–134 powyżej, mistrzostwa świata mogą być w sposób ważny uznawane za jedno wydarzenie, mające doniosłe znaczenie dla społeczeństwa Zjednoczonego Królestwa, a to wbrew twierdzeniom podniesionym przez Fifę w ramach czwartego zarzutu, zaś dane dotyczące oglądalności odnoszące się do meczów „drugorzędnych” potwierdzają, a nie podważają, oceny zawarte w motywach 6 i 18 zaskarżonej decyzji. Należy więc stwierdzić, że zarzut oparty na tym, iż sporne mecze nie mają doniosłego znaczenia dla społeczeństwa, wobec czego przepisy wydane przez Zjednoczone Królestwo mają charakter nieproporcjonalny, zasadza się w każdym razie na błędnej przesłance. W konsekwencji zarzut ten nie podważa wniosku Komisji co do właściwego i proporcjonalnego charakteru włączenia ogółu meczów mistrzostw świata do wykazu wydarzeń o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa Zjednoczonego Królestwa, zważywszy na jednolity charakter tych zawodów.

162    Te same względy mają zastosowanie do swobody przedsiębiorczości. Nawet bowiem w ramach swych argumentów na poparcie zarzutu szóstego Fifa nie sprecyzowała w sposób bezpośredni, czy podważa ważność stanowiska zajętego przez Komisję w zaskarżonej decyzji, gdy chodzi o zgodność wykazu sporządzonego przez władze Zjednoczonego Królestwa z prawem wspólnotowym, jedynie dlatego, że Komisja aprobuje włączenie meczów „drugorzędnych” do tego wykazu; z całokształtu skargi oraz z odpowiedzi na pisemne pytanie Sądu (zob. pkt 68 powyżej) wynika, że tak jest w istocie.

163    Tymczasem rozważania w pkt 161 powyżej stanowiące argumenty oparte na naruszeniu postanowień traktatu dotyczących swobody przedsiębiorczości nie zasługują na uwzględnienie.

164    Należy zatem oddalić zarzuty czwarty i szósty.

 W przedmiocie zarzutu piątego opartego na naruszeniu postanowień traktatu o ochronie konkurencji

 Argumenty stron

165    Fifa podkreśla, że zaskarżona decyzja nie zawiera żadnej analizy w przedmiocie zakłócenia konkurencji, jakie wynika z włączenia ogółu meczów mistrzostw świata do wykazu wydarzeń o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa Zjednoczonego Królestwa. Tymczasem takie zakłócenie polega na zmniejszeniu liczby nadawców konkurujących ze sobą o uzyskanie praw do transmisji telewizyjnej mistrzostw świata na obszarze Zjednoczonego Królestwa, co wpływa na zyski Fify jako organizatora tego wydarzenia. Ponadto zaskarżona decyzja nie wskazała produktów ani rynków, w odniesieniu do których miała zostać przeprowadzona analiza, której wyniki ujęto w motywach 20 i 21 tej decyzji (zob. pkt 18 powyżej). Tymczasem określenie właściwych rynków jest niezbędne w celu dokonania oceny sytuacji pod kątem konkurencji, tym bardziej że wykaz sporządzony przez władze Zjednoczonego Królestwa dotyczy czterech różnych turniejów piłkarskich.

166    Fifa twierdzi, że określenie nadawców należących do pierwszej kategorii ustanowionej przez przepisy wydane przez Zjednoczone Królestwo zostało celowo pomyślane w taki sposób, żeby umożliwić jedynie historycznym nadawcom z tego państwa członkowskiego spełnienie ustanowionych wymogów i tym samym nabycie wyłącznych praw do rozpowszechniania na żywo meczów mistrzostw świata. W praktyce prawa te były zawsze nabywane łącznie, od 1966 r., przez dwóch nadawców, BBC i ITV, wobec czego, po pierwsze, nie było żadnej konkurencji przy nabywaniu praw do rozpowszechniania meczów mistrzostw świata na obszarze Zjednoczonego Królestwa oraz, po drugie, BBC i ITV znajdowały się w zbiorowej pozycji dominującej. Komisja popełniła zatem błąd w motywie 20 zaskarżonej decyzji, twierdząc, że przepisy wydane przez władze Zjednoczonego Królestwa pozwalają na rzeczywistą lub potencjalną konkurencję w tym zakresie. Ponadto przepisy te skutkują wypaczeniem rynku reklamy oraz rynku transmisji wydarzeń sportowych w kanałach płatnych.

167    Wobec tego przepisy wydane przez Zjednoczone Królestwo nadają BBC i ITV prawa specjalne; oceny takiej nie podważa obiektywny charakter kryteriów nadawania tych praw. Poprzez nabywanie praw do transmisji mistrzostw świata zawsze wspólnie nadawcy ci zachowują się jak podmiot zbiorowy. W tej sytuacji, zdaniem Fify, znajdują się oni w zbiorowej pozycji dominującej i mogą jej nadużywać, biorąc pod uwagę nadanie im omawianych praw. Fifa zauważa w tym względzie, że nie jest niezbędne wykazanie rzeczywistego wystąpienia tego rodzaju nadużycia pozycji dominującej, aby przyjąć, że dane państwo członkowskie narusza art. 86 ust. 1 WE w związku z art. 82 WE; wystarcza w tym celu możliwość spowodowania nadużycia. Przepisy wydane przez Zjednoczone Królestwo stworzyły zaś strukturę rynkową pozwalającą na zachowania noszące znamiona nadużycia i sprzyjającą im.

168    Ponadto BBC i ITV nie wykorzystywały w całości nabywanych przez siebie praw, biorąc pod uwagę, że nie nadały na żywo 40 spośród 244 meczów czterech ostatnich turniejów mistrzostw świata. Tak czyniąc, ograniczyły produkcję z naruszeniem art. 82 WE. Nabywanie praw przez tych dwóch nadawców ograniczyło też rozwój rynków, na przykład rynku płatnych kanałów telewizji sportowej oraz rynku telewizyjnej reklamy podczas mistrzostw świata, ponieważ istniały znaczące przeszkody dla nabywania praw do transmisji wydarzeń sportowych o podobnej wadze, znajdujących się przez długi czas w rękach nadawców telewizji płatnej.

169    Fifa podnosi także, że nadawanie spornych praw specjalnych na rzecz BBC i ITV oraz umowa o wspólne nabywanie praw do transmisji mistrzostw świata wiążąca tych dwóch nadawców stanowią działanie sprzeczne z art. 81 ust. 1 WE i art. 86 ust. 1 WE.

170    Komisja, wspierana przez interwenientów, kwestionuje zasadność twierdzeń Fify.

 Ocena Sądu

171    Należy stwierdzić, że argumentacja podniesiona przez Fifę w ramach niniejszego zarzutu obejmuje w istocie dwa odrębne zarzuty.

172    Pierwszy zarzut dotyczy skutków okoliczności, że mając wzgląd na doniosłość wyłącznego charakteru transmisji telewizyjnej meczów mistrzostw świata dla nadawców telewizyjnych należących do drugiej kategorii ustanowionej przez przepisy wydane przez Zjednoczone Królestwo, ci ostatni tracą zainteresowanie nabyciem prawa do transmisji niewyłącznych. Ta okoliczność pociąga za sobą, według Fify, ograniczenia konkurencji na wielu rynkach, takich jak rynek nabywania tych praw, rynek reklamy oraz rynek transmisji wydarzeń sportowych przez kanały telewizji płatnej, z powodu spadku ilości nadawców telewizyjnych czynnych na tych rynkach. W tym samym kontekście Fifa czyni jednocześnie zarzut Komisji, że ta nie zdefiniowała rynków oraz nie wyraziła swej oceny co do tych ograniczeń.

173    W tym względzie należy zauważyć, że omawiane konsekwencje wynikają pośrednio z ograniczeń swobody świadczenia usług, jakie są skutkiem przepisów wydanych przez Zjednoczone Królestwo. Tymczasem, jak zostało to stwierdzone w ramach drugiego i czwartego zarzutu, Komisja nie popełniła błędu, uznając, że ograniczenia swobody świadczenia usług związane z włączeniem ogółu meczów mistrzostw świata do wykazu wydarzeń o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa Zjednoczonego Królestwa są uzasadnione z uwagi na nadrzędne względy interesu ogólnego oraz nie są ani niewłaściwe, ani nieproporcjonalne. Skutki w zakresie ilości potencjalnych konkurentów, które są nieodłączną konsekwencją tych przeszkód dla swobody świadczenia usług, nie mogą zatem być traktowane jako niezgodne z postanowieniami traktatu o ochronie konkurencji. W tych okolicznościach Komisja nie była zobowiązana do przeprowadzenia głębszej analizy niż ta, którą przeprowadziła w odniesieniu do tych konsekwencji.

174    Drugi zarzut dotyczy praw specjalnych, rzekomo nadanych stacjom BBC oraz ITV, co ma dopuścić lub umożliwić nadużywanie pozycji dominującej tych nadawców telewizyjnych na rynku właściwym, to jest, według Fify, na rynku prawa do transmisji meczów mistrzostw świata.

175    W świetle bowiem art. 86 ust. 1 WE – postanowienia o konkurencji mającego zastosowanie do działań podejmowanych przez władze państwowe (wyrok Trybunału z dnia 16 września 1999 r. w sprawie C‑22/98 Becu i in., Rec. s. I‑5665, pkt 31) – pod rygorem naruszenia art. 12 WE oraz art. 81–89 WE państwom członkowskim nie wolno, za pomocą przepisów ustawowych, wykonawczych lub administracyjnych, stawiać przedsiębiorstw publicznych oraz przedsiębiorstw, którym udzielono praw specjalnych lub wyłącznych, w pozycji, w której przedsiębiorstwa te nie znalazłyby się wskutek ich własnych działań (zob. podobnie wyrok Trybunału z dnia 13 grudnia 1991 r. w sprawie C‑18/88 GB‑Inno‑BM, Rec. s. I‑5941, pkt 20).

176    W tym względzie, wprawdzie prawa specjalne lub wyłączne w rozumieniu tego przepisu są nadawane, w sytuacji gdy państwo udziela ochrony ograniczonej liczbie przedsiębiorstw, wpływając na zdolność innych przedsiębiorstw do prowadzenia danej działalności gospodarczej na tym samym obszarze na zasadniczo równorzędnych warunkach (wyrok Trybunału z dnia 25 października 2001 r. w sprawie C‑475/99 Ambulanz Glöckner, Rec. s. I‑8089, pkt 24), nie jest jednak prawdą, by przepisy wydane przez Zjednoczone Królestwo nie udzielały takiej ochrony zainteresowanym nadawcom telewizyjnym.

177    I tak z prawami tego rodzaju mamy do czynienia w sytuacji, gdy władze publiczne ustanawiają monopol (wyrok Trybunału z dnia 12 lutego 1998 r. w sprawie C‑163/96 Raso i in., Rec. s. I‑533, pkt 23), gdy mogą blokować wejście konkurenta na rynek działalności prowadzonej przez uprawnionego z tytułu monopolu lub na rynek sąsiedni ze względów związanych z ujemnymi skutkami, jakie takie wejście miałoby dla funkcjonowania i rentowności działalności wskazanego posiadacza praw (ww. w pkt 176 wyrok w sprawie Ambulanz Glöckner, pkt 7, 23, 25) lub dla potrzeb siły roboczej (ww. w pkt 175 wyrok w sprawie Becu i in., pkt 23), lub w sytuacji, gdy posiadacz praw jest uprawniony, na mocy stosownych przepisów, do wpływania na wymogi wykonywania danej działalności przez jego konkurentów w zależności od swoich interesów oraz konsekwencji ich aktywności na tym rynku lub rynku sąsiednim (zob. podobnie wyroki Trybunału: z dnia 19 marca 1991 r. w sprawie C‑202/88 Francja przeciwko Komisji, Rec. s. I‑1223, pkt 51; ww. w pkt 142 wyrok w sprawie ERT, pkt 37; ww. w pkt 175 wyrok w sprawie GB‑INNO, pkt 25; wyrok z dnia 1 lipca 2008 r. w sprawie C‑49/07 MOTOE, Zb.Orz. s. I‑4863, pkt 43).

178    Niemniej jednak – będąc daleko od zezwalania BBC lub ITV na zakazywanie jakiemukolwiek nadawcy telewizyjnemu nabywania prawa do transmisji meczów mistrzostw świata lub wpływania na zasady ich transmisji – przepisy wydane przez Zjednoczone Królestwo ograniczają się do wykluczenia możliwości, by ich transmisja odbywała się na zasadzie wyłączności na obszarze tego państwa członkowskiego, nie czyniąc w tym względzie rozróżnienia na te dwie kategorie nadawców telewizyjnych (zob. pkt 10, 11 powyżej). Należy dodać w tym względzie, że Fifa błędnie twierdzi, jakoby BBC oraz ITV były jedynymi nadawcami telewizyjnymi, którym wolno jest nabywać prawa do wyłącznej transmisji mistrzostw świata na obszarze Zjednoczonego Królestwa. Wręcz przeciwnie, jak zostało zresztą wskazane, zakaz transmisji na zasadzie wyłączności, ustanowiony przede wszystkim w § 101 Broadcasting Act 1996 dotyczy na tej samej zasadzie nadawców telewizyjnych obu kategorii ustanowionych przez przepisy wydane przez Zjednoczone Królestwo. Następnie sporny zakaz występuje łącznie z § 99 Broadcasting Act 1996, który stwierdza nieważność wszelkiej umowy o transmisję wydarzenia wpisanego do wykazu, która ma na celu nadanie prawa wyłącznego, bez rozróżnienia ze względu na tożsamość nadawcy telewizyjnego.

179    Wynika stąd, że przepisy wydane przez Zjednoczone Królestwo zakazują wyłączności wszystkim nadawcom telewizyjnym, nie tylko na etapie transmisji, ale także na etapie zawierania umów o nadawanie telewizyjne, tak że żaden nadawca telewizyjny należący do właściwości Zjednoczonego Królestwa nie może zawrzeć ważnej umowy o transmisję wyłączną wydarzenia włączonego do wykazu sporządzonego przez władze tego państwa członkowskiego. Z drugiej strony przepisy te pozwalają na tej samej zasadzie nadawcom telewizyjnym obu kategorii ustanowionych w tych przepisach na składanie ofert w celu nabycia praw do niewyłącznej transmisji telewizyjnej meczów mistrzostw świata.

180    W tych okolicznościach fakt, że tylko niektórzy nadawcy telewizyjni należący do pierwszej kategorii, tacy jak BBC i ITV, będą ostatecznie dokonywać transmisji mistrzostw świata w Zjednoczonym Królestwie, po uzyskaniu zezwolenia Office of Communications, albowiem ich konkurenci wyrazili zainteresowanie jedynie transmisją wyłączną oraz, z tego względu, nie złożyli ofert nabycia niezbędnych uprawnień (zob. pkt 13 powyżej), nie jest równoznaczny z udzielaniem praw specjalnych lub wyłącznych na rzecz tych podmiotów w rozumieniu art. 86 ust. 1 WE. Ta okoliczność bowiem, zakładając, że zostałaby dowiedziona, stanowi rezultat znaczenia, jakie w ramach modelu wykonywania działalności gospodarczej prowadzonej przez nadawców płatnej telewizji odgrywa wyłączność, a nie jakiegokolwiek zakazu wynikającego z przepisów wydanych przez Zjednoczone Królestwo, albowiem wymogi określone w tych przepisach mają zastosowanie bez różnicy do nadawców telewizyjnych obu kategorii. Wynika stąd, że przepisy wydane przez Zjednoczone Królestwo nie wpływają jako takie na zdolność nadawców telewizji płatnej do wykonywania swojej działalności w warunkach zasadniczo równorzędnych jak warunki, w których wykonuje swoją działalność BBC czy ITV, gdy chodzi o nabywanie praw do transmisji telewizyjnej mistrzostw świata.

181    Z uwagi na powyższe zarzut piąty należy oddalić.

 W przedmiocie wniosku Fify o zastosowanie środków organizacji postępowania

182    Ocena podniesionych przez Fifę zarzutów czyni zbędnym stosowanie środków organizacji postępowania, o które wnosiła (zob. pkt 20, 21 powyżej).

183    W tym względzie należy podnieść, że zdaniem Fify jej wniosek ma na celu umożliwienie jej, jak również Sądowi, zbadanie, po pierwsze – czy dostępne dane pozwalały Komisji w sposób ważny dojść do wniosku, że ogół meczów mistrzostw świata był tradycyjnie uznawany za wydarzenie o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa Zjednoczonego Królestwa i czy ma szczególny oddźwięk wśród szerokiej publiczności; po drugie – czy Komisja w sposób uzasadniony zaaprobowała włączenie ogółu tych meczów do wykazu sporządzonego przez władze Zjednoczonego Królestwa, oraz po trzecie – czy Komisja w wystarczającym stopniu wykazała, że ograniczenia swobód podstawowych, prawa własności oraz konkurencji są uzasadnione. Ponadto dane te miałyby pozwolić Fifie na wykazanie, że Komisja w niedostatecznym stopniu uzasadniła zaskarżoną decyzję, gdyż nie wyjaśniła, dlaczego nie uwzględniła informacji przekazanych przez władze Zjednoczonego Królestwa po dniu 28 lipca 2000 r. Omawiane dane miałyby również mieć znaczenie dla potrzeb oceny, czy postępowanie przeprowadzone przez władze Zjednoczonego Królestwa było zrozumiałe i przejrzyste, w szczególności w odniesieniu do danych przekazanych Komisji, lecz niedostępnych w chwili sporządzania wykazu przez władze Zjednoczonego Królestwa oraz do odmiennych opinii wydanych przez właściwe służby krajowe.

184    W tych okolicznościach Fifa zwróciła się do Sądu, by wezwał Komisję do przedstawienia całości korespondencji pomiędzy nią a władzami Zjednoczonego Królestwa w przedmiocie wykazu wydarzeń o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa Zjednoczonego Królestwa, włączając w to wymianę pism, jaka miała miejsce po dniu 15 grudnia 2005 r., gdy został ogłoszony ww. w pkt 15 wyrok w sprawie Infront WM przeciwko Komisji.

185    W tym względzie należy zauważyć, że – jak zostało wskazane w ramach oceny zarzutów podniesionych przez Fifę – ogół argumentów, na poparcie których pragnie ona dopuścić materiał dowodowy potencjalnie zawarty w dokumentach, których okazania się domaga, nie może wpłynąć na zgodność z prawem zaskarżonej decyzji.

186    W szczególności, gdy chodzi o doniosłość meczów „drugorzędnych” dla społeczeństwa Zjednoczonego Królestwa oraz związanej z tym kwalifikacji mistrzostw świata jako całości w charakterze wydarzenia o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa tegoż państwa członkowskiego, Fifa przytoczyła szereg danych statystycznych, ze swej natury bardziej adekwatnych, które, jej zdaniem, potwierdzały jej twierdzenia. W tym względzie Sąd uznał, że dane te nie podważają wniosków, do jakich doszła Komisja. To samo dotyczy argumentów dotyczących rzekomego nieuwzględnienia danych pochodzących z okresu po 2000 r., ponieważ Fifa w rzeczywistości dostarczyła dane statystyczne w tej kwestii, a Sąd uznał, że nie wpływają one na zasadność wniosków Komisji. Jeśli chodzi o uwzględnienie przez Komisję danych niedostępnych w chwili sporządzania wykazu wydarzeń o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa Zjednoczonego Królestwa przez władze tego państwa członkowskiego, wystarczy przypomnieć, że tego rodzaju nieuwzględnienie nie stanowi naruszenia przepisów procesowych ani materialnoprawnych (zob. pkt 75, 76, 95 powyżej), wobec czego nie jest potrzebne stosowanie w tym zakresie żadnego środka organizacji postępowania.

187    W tych okolicznościach wniosek o zastosowanie środków organizacji postępowania należy oddalić, podobnie zresztą jak całość skargi.

 W przedmiocie kosztów

188    Zgodnie z art. 87 § 2 regulaminu postępowania kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę. Ponieważ Fifa przegrała sprawę, należy obciążyć ją kosztami zgodnie z żądaniem Komisji.

189    Królestwo Belgii i Zjednoczone Królestwo pokrywają własne koszty, zgodnie z art. 87 § 4 regulaminu postępowania.

Z powyższych względów

SĄD (siódma izba)

orzeka, co następuje:

1)      Skarga zostaje oddalona.

2)      Fédération Internationale de Football Association (Fifa) zostaje obciążona własnymi kosztami oraz kosztami poniesionymi przez Komisję Europejską.

3)      Królestwo Belgii oraz Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej pokrywają własne koszty.

Forwood Truchot Schwarcz

Wyrok ogłoszono na posiedzeniu jawnym w Luksemburgu w dniu 17 lutego 2011 r.

Podpisy

Spis treści

Ramy prawne

Okoliczności powstania sporu i zaskarżona decyzja

Przebieg postępowania i żądania stron

Co do prawa

1.  W przedmiocie dopuszczalności

Argumenty stron

Ocena Sądu

2.  Co do istoty

W przedmiocie zarzutu pierwszego opartego na braku uzasadnienia

Argumenty stron

Ocena Sądu

W przedmiocie zarzutu drugiego opartego na naruszeniu art. 3a ust. 1 dyrektywy 89/552

W przedmiocie postępowania prowadzonego przez władze Zjednoczonego Królestwa

–  Argumenty stron

–  Ocena Sądu

W przedmiocie doniosłości meczów „drugorzędnych” dla społeczeństwa Zjednoczonego Królestwa

–  Argumenty stron

–  Ocena Sądu

W przedmiocie zarzutu trzeciego opartego na naruszeniu prawa własności Fify

Argumenty stron

Ocena Sądu

W przedmiocie zarzutów czwartego i szóstego, opartych na naruszeniu postanowień traktatu dotyczących swobody świadczenia usług oraz swobody przedsiębiorczości

Argumenty stron

Ocena Sądu

W przedmiocie zarzutu piątego opartego na naruszeniu postanowień traktatu o ochronie konkurencji

Argumenty stron

Ocena Sądu

W przedmiocie wniosku Fify o zastosowanie środków organizacji postępowania

W przedmiocie kosztów

* Język postępowania: angielski.