Sprawa C‑681/11

Bundeswettbewerbsbehörde

i

Bundeskartellanwalt

przeciwko

Schenker & Co. AG i in.

(wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym
złożony przez Oberster Gerichtshof)

Porozumienia, decyzje i uzgodnione praktyki – Artykuł 101 TFUE – Rozporządzenie (WE) nr 1/2003 – Artykuł 5 i art. 23 ust. 2 – Subiektywne warunki nałożenia grzywny – Wpływ opinii prawnej lub decyzji wydanej przez krajowy organ ochrony konkurencji – Uprawnienie krajowego organu ochrony konkurencji do stwierdzenia naruszenia prawa konkurencji Unii Europejskiej bez nałożenia grzywny

Streszczenie – wyrok Trybunału (wielka izba) z dnia 18 czerwca 2013 r.

1.        Konkurencja – Normy Unii – Naruszenia – Popełnienie umyślnie lub w wyniku niedbalstwa – Błąd przedsiębiorstwa co do jego mającego charakter naruszenia zachowania popełniony przez to przedsiębiorstwo ze względu na treść opinii prawnej sporządzonej przez adwokata lub też decyzji wydanej przez krajowy organ ochrony konkurencji – Podstawa uzasadnionych oczekiwań w tym względzie – Brak w wypadku zapewnień dokonanych przez osoby inne niż administracja

(art. 101 TFUE; rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 5, art. 23 ust. 2)

2.        Konkurencja – Grzywny – Kwota – Ustalenie – Kryteria – Obniżenie kwoty grzywny w zamian za współpracę przedsiębiorstwa, któremu zarzucono naruszenie – Warunki – Uprawnienia dyskrecjonalne Komisji

(rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 23 ust. 2; komunikat Komisji 2002/C 45/03)

3.        Konkurencja – Normy Unii – Stosowanie – Uprawnienie krajowych organów ochrony konkurencji – Możliwość stwierdzenia naruszenia bez nałożenia grzywny z uwagi na udział przedsiębiorstwa w krajowym programie współpracy – Wyjątkowy charakter

(art. 101 TFUE; rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 5, art. 23 ust. 2)

1.        Wykładni art. 101 TFUE należy dokonywać w taki sposób, że przedsiębiorstwo, które dopuściło się jego naruszenia, nie może uniknąć obciążenia grzywną, jeśli naruszenie to wynika z błędu w ocenie zgodności z prawem danego zachowania popełnionego przez to przedsiębiorstwo ze względu na treść opinii prawnej sporządzonej przez adwokata lub też decyzji wydanej przez krajowy organ ochrony konkurencji.

W istocie z brzmienia art. 5 rozporządzenia nr 1/2003 określającego uprawnienia organów ochrony konkurencji państw członkowskich nie wynika by przyjęcie przewidzianych w art. 23 ust. 2 tego rozporządzenia środków wykonawczych wymagało spełnienia warunków o subiektywnym charakterze. Jeśli jednak państwa członkowskie ustanawiają takie warunki, to aby nie podważyć skuteczności prawa Unii, konieczne jest, by te warunki były co najmniej tak samo rygorystyczne jak ten określony w art. 23 rozporządzenia nr 1/2003. Jeżeli chodzi o kwestię tego, czy dane naruszenie zostało popełnione umyślnie lub w wyniku niedbalstwa, to przesłanka ta zależy od zachowania danego przedsiębiorstwa, które nie może nie wiedzieć, że jego działanie ma charakter antykonkurencyjny, niezależnie od tego, czy ma świadomość naruszania reguł konkurencji zawartych w traktacie, czy też nie. Przedsiębiorstwa, które bezpośrednio uzgadniają stosowane przez nie ceny sprzedaży, ewidentnie nie mogą zatem nie wiedzieć o antykonkurencyjnym charakterze swego zachowania.

Ponadto nikt nie może powoływać się na naruszenie zasady ochrony uzasadnionych oczekiwań w braku udzielonych przez organ administracji precyzyjnych zapewnień. Wynika z tego, że przedstawiona przez adwokata opinia prawna nie może w żadnym razie stanowić dla danego przedsiębiorstwa podstawy uzasadnionych oczekiwań co do tego, iż jego zachowanie nie narusza art. 101 TFUE czy też nie pociągnie za sobą nałożenia grzywny. Jeśli chodzi o krajowe organy ochrony konkurencji, to ze względu na to, że nie są one właściwe do podjęcia decyzji negatywnej, czyli stwierdzającej, iż nie doszło do naruszenia art. 101 TFUE, nie mogą one spowodować powstania po stronie przedsiębiorstw uzasadnionych oczekiwań co do tego, że ich zachowanie nie narusza tego postanowienia traktowego.

(por. pkt 35–37, 39, 41–43; pkt 1 sentencji)

2.        Zobacz tekst orzeczenia.

(por. pkt 48, 49)

3.        Wykładni art. 101 TFUE oraz art. 5 i art. 23 ust. 2 rozporządzenia nr 1/2003 należy dokonywać w taki sposób, iż w przypadku ustalenia, iż doszło do naruszenia art. 101 TFUE, krajowe organy ochrony konkurencji mogą wyjątkowo ograniczyć się do stwierdzenia naruszenia, nie nakładając jednocześnie grzywny, w przypadku gdy dane przedsiębiorstwo wzięło udział w krajowym programie współpracy.

(por. pkt 50; pkt 2 sentencji)