WYROK SĄDU (pierwsza izba)
z dnia 17 lutego 2017 r.(*)
Oddelegowany ekspert krajowy – Przepisy EFSA odnoszące się do END – Decyzja o nieprzedłużeniu oddelegowania – Dostęp do dokumentów – Rozporządzenie (WE) nr 1049/2001 – Odmowa dostępu – Wyjątek dotyczący ochrony życia prywatnego i integralności jednostki – Ochrona danych osobowych – Rozporządzenie (WE) nr 45/2001 – Żądania stwierdzenia i nakazania – Pismo uzupełniające skargę – Zmiana żądań – Dopuszczalność
W sprawie T‑493/14
Ingrid Alice Mayer, zamieszkała w Ellwangen (Niemcy), reprezentowana przez adwokata T. Mayera,
strona skarżąca,
przeciwko
Europejskiemu Urzędowi ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA), reprezentowanemu przez D. Detkena, działającego w charakterze pełnomocnika, wspieranego przez adwokatów R. Van der Houta i A. Köhler,
strona pozwana,
mającej za przedmiot skargę na podstawie art. 263 TFUE zmierzającą do podważenia decyzji EFSA oddalających, po pierwsze, wniosek skarżącej o przedłużenie jej oddelegowania w charakterze eksperta krajowego w EFSA, a po drugie, wniosek o udostępnienie skarżącej dokumentów posiadanych przez EFSA,
SĄD (pierwsza izba),
w składzie: H. Kanninen, prezes, I. Pelikánová i E. Buttigieg (sprawozdawca), sędziowie,
sekretarz: S. Bukšek Tomac, administrator,
uwzględniając pisemny etap postępowania i po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 6 lipca 2016 r.,
wydaje niniejszy
Wyrok
Okoliczności faktyczne leżące u podstaw sporu
1 Skarżąca, Ingrid Alice Mayer, jest urzędnikiem kraju związkowego Saksonia (Niemcy) od dnia 1 listopada 1992 r. Ingrid Mayer została oddelegowana do Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) z dniem 1 lipca 2013 r. na podstawie umowy zawartej tego samego dnia pomiędzy nią, EFSA i krajem związkowym Saksonia (zwanej dalej „umową”). Umowa, zgodnie z jej art. 5, została zawarta na okres jednego roku, czyli do dnia 30 czerwca 2014 r. Zgodnie z art. 4 decyzji dyrektora wykonawczego EFSA z dnia 18 lutego 2013 r. ustalającej zasady oddelegowywania ekspertów krajowych oraz ekspertów krajowych odbierających szkolenie w EFSA (zwane dalej „zasadami END”), znajdującej zastosowanie do umowy, oddelegowanie może ulec przedłużeniu raz lub więcej razy, przy czym całkowity okres oddelegowania nie może zasadniczo przekroczyć czterech lat.
2 W dniu 4 września 2013 r. skarżąca została wybrana przedstawicielem oddelegowanych ekspertów krajowych w ramach komitetu pracowniczego EFSA (zwanego dalej „komitetem pracowniczym”) na okres trzech lat. W następstwie rozbieżności zdań pomiędzy skarżącą a przewodniczącym komitetu pracowniczego w przedmiocie sprawy, która powinna była zostać rozpatrzona pod nieobecność skarżącej, komitet pracowniczy postanowił w dniu 16 grudnia 2013 r. zawiesić skarżącą w pełnieniu obowiązków w ramach tego komitetu na sześć miesięcy, ze skutkiem natychmiastowym, ze względu na naruszenie przez skarżącą obowiązku zachowania poufności.
3 W dniu 18 grudnia 2013 r. skarżąca złożyła zażalenie na piśmie na rozpatrywaną decyzję o zawieszeniu do dyrektora wykonawczego EFSA i zwróciła się do niego o wymierzenie kary dyscyplinarnej przewodniczącemu komitetu pracowniczego. W wiadomości przesłanej pocztą elektroniczną w dniu 17 stycznia 2014 r. komitet pracowniczy w sposób formalny poinformował skarżącą, że postanowił zawiesić jej udział w posiedzeniach komitetu.
4 W dniach 8 i 31 stycznia 2014 r. skarżącą przyjął jej przełożony, pan D., który podczas drugiego spotkania poinformował ją, że EFSA nie zamierza przedłużyć z nią umowy, biorąc pod uwagę to, że zmieniły się potrzeby operacyjne wydziału, w którym pracowała, i że jej profil nie odpowiada już stawianym wymogom. Skarżąca twierdzi, że podczas drugiego spotkania pan D. wspomniał o wniosku sieci organizacji pozarządowych Pesticide Action Network Europe (PAN Europe) o udzielenie dostępu do dokumentów dotyczących poczty elektronicznej wymienionej pomiędzy wysoką osobistością EFSA, panią K., a International Life Sciences Institute (międzynarodowym instytutem nauk o życiu, zwanym dalej „ILSI”), prywatną organizacją działającą w sektorze żywności. EFSA kwestionuje to twierdzenie.
5 Pismem z dnia 16 kwietnia 2014 r., którego przedmiotem było „[zakończenie] umowy oddelegowania”, EFSA poinformowała skarżącą, że omawiana umowa miała wygasnąć w dniu 30 czerwca 2014 r., i wskazała, że skarżąca mogła złożyć zażalenie do dyrektora EFSA na podstawie art. 23 zasad END.
6 Skarżąca – uznawszy, że wydarzenia, które zaszły w ramach komitetu pracowniczego, a także okoliczność, że skarżąca stała się, z uwagi na rewelacje pana D., mimowolnym świadkiem konfliktu interesów związanego ze stosunkami EFSA i ILSI, legły u podstaw jej „wykluczenia” – złożyła w dniu 24 kwietnia 2014 r. zażalenie do dyrektora EFSA, na podstawie art. 23 zasad END, na wspomniane powyżej pismo z dnia 16 kwietnia 2014 r., które to zażalenie uzupełniła uwagami przedstawionymi w dniach 5 i 10 czerwca 2014 r.
7 W dniu 12 maja 2014 r. skarżąca wystąpiła do EFSA o dostęp do wszystkich wiadomości wymienionych za pośrednictwem poczty elektronicznej pomiędzy panią K. a ILSI, który to wniosek został oddalony przez EFSA w dniu 5 czerwca 2014 r. na podstawie art. 4 ust. 1 lit. b) rozporządzenia (WE) nr 1049/2001 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 30 maja 2001 r. w sprawie publicznego dostępu do dokumentów Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji (Dz.U. 2001, L 145, s. 43).
8 W dniu 8 czerwca 2014 r. skarżąca skierowała do EFSA ponowny wniosek o udzielenie dostępu do rozpatrywanych dokumentów, uzupełniony pismem z dnia 15 czerwca 2014 r.
9 Pismem z dnia 27 czerwca 2014 r. EFSA, po pierwsze, oddaliła zażalenie złożone przez skarżącą na podstawie art. 23 zasad END na wspomniane powyżej pismo z dnia 16 kwietnia 2014 r., podnosząc, że art. 4 ust. 1 zasad END stanowił, iż „[p]ierwotny okres oddelegowania nie może być krótszy niż sześć miesięcy ani dłuższy niż dwa lata, a oddelegowanie może zostać przedłużone jedno- lub wielokrotnie, przy czym całkowity okres oddelegowania nie może zasadniczo przekroczyć czterech lat”. Tym samym nie przysługuje prawo do przedłużenia umowy. Poza tym EFSA powołuje się na swój zakres uznania co do organizacji swoich służb i przedstawia powody uzasadniające jej decyzję o nieprzedłużeniu umowy, jednocześnie odpierając w tym kontekście niektóre twierdzenia formułowane przez skarżącą w kierowanych przez nią wcześniej do EFSA pismach.
10 W drodze tego samego pisma z dnia 27 czerwca 2014 r. EFSA, po drugie, oddaliła ponowny wniosek o udzielenie dostępu do wspomnianych powyżej dokumentów, opierając się na odstępstwie przewidzianym w art. 4 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 1049/2001. EFSA przypomina, że w sytuacji gdy wniosek złożony na podstawie tego rozporządzenia ma na celu uzyskanie dostępu do dokumentów obejmujących dane osobowe, zastosowanie znajdują w pełni przepisy rozporządzenia (WE) nr 45/2001 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2000 r. o ochronie osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych przez instytucje i organy wspólnotowe i o swobodnym przepływie takich danych (Dz.U. 2001, L 8, s. 1). Tymczasem art. 8 lit. b) rozporządzenia nr 45/2001 wymaga od odbiorcy danych osobowych, aby wykazał on konieczność przekazania tych danych za pomocą uzasadnionych powodów i przekonujących argumentów. Według EFSA skarżąca nie spełniła tego wymogu. Ponadto jej decyzja o nieprzedłużeniu oddelegowania była oparta wyłącznie na okoliczności, że zmieniły się potrzeby operacyjne wydziału, w którym skarżąca była zatrudniona, podczas gdy jej profil nie odpowiadał już stawianym wcześniej wymogom, a nie istniał żaden związek pomiędzy tą decyzją a wiadomościami przesłanymi za pomocą poczty elektronicznej, do których skarżąca chciała uzyskać dostęp. Na koniec EFSA poinformowała skarżącą, że może ona wnieść skargę o stwierdzenie nieważności obu decyzji zawartych w piśmie z dnia 27 czerwca 2014 r. do Sądu na podstawie art. 263 TFUE lub że może ona złożyć skargę do Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich na podstawie art. 228 TFUE.
Przebieg postępowania i żądania stron
11 Pismem złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 30 czerwca 2014 r. skarżąca wniosła niniejszą skargę o:
– przedłużenie jej oddelegowania do dnia 30 czerwca 2015 r.;
– stwierdzenie, że zakończenie jej umowy, a konkretnie decyzja EFSA z dnia 16 kwietnia 2014 r. zatytułowana „Koniec oddelegowania”, jest niezgodne z prawem;
– nakazanie EFSA wstrzymania się z przeprowadzeniem nowego wyboru „obserwatora” oddelegowanych ekspertów krajowych w ramach komitetu pracowniczego;
– stwierdzenie, że wykluczenie skarżącej z komitetu pracowniczego na okres sześciu miesięcy było niezgodne z prawem;
– nakazanie EFSA udzielenia skarżącej dostępu do wszystkich wiadomości wymienionych za pośrednictwem poczty elektronicznej miedzy panią K. a ILSI;
– pomocniczo, udzielenie dostępu do tych dokumentów osobie trzeciej wskazanej przez Sąd;
– obciążenie EFSA kosztami postępowania.
12 Oddzielnym pismem, które wpłynęło do sekretariatu Sądu w dniu 1 lipca 2014 r., skarżąca złożyła wniosek o zastosowanie środków tymczasowych.
13 Postanowieniem z dnia 7 lipca 2014 r., Mayer/EFSA (T‑493/14 R, niepublikowanym, EU:T:2014:617), wniosek o zastosowanie środków tymczasowych został oddalony między innymi z tym uzasadnieniem, że skarga o stwierdzenie nieważności, na której poparcie żądano zastosowania środków tymczasowych, nie zawierała wniosku o unieważnienie, a żądania mające na celu tymczasowe ujawnienie spornych dokumentów odpowiadały żądaniom przedstawionym w skardze głównej, a tym samym wspomniane żądania naruszały utrwalone orzecznictwo, zgodnie z którym orzeczenie wydane przez sędziego orzekającego w przedmiocie środków tymczasowych nie może przesądzać rozstrzygnięcia w postępowaniu głównym lub czynić tego rozstrzygnięcia iluzorycznym, pozbawiając go skuteczności (effet utile).
14 Oddzielnym pismem, zarejestrowanym w sekretariacie Sądu w dniu 5 września 2014 r., skarżąca złożyła pismo z datą 4 września 2014 r., mające na celu w szczególności „zastąpienie” pierwotnych żądań żądaniami sformułowanymi w tym piśmie (zwanym dalej „pismem uzupełniającym skargę”).
15 W piśmie uzupełniającym skargę, którego treść została następnie w pełni powtórzona w replice, złożonej w sekretariacie Sądu w dniu 7 stycznia 2015 r., skarżąca wskazała, że wycofuje się z żądań skargi trzeciego i czwartego, związanych z jej sporem z komitetem pracowniczym, i że pierwotne żądania zostają „zastąpione” następującymi żądaniami, wzywającymi Sąd do następującego rozstrzygnięcia:
– jej oddelegowanie w charakterze oddelegowanego eksperta krajowego do EFSA zostaje przedłużone do dnia 30 czerwca 2017 r. i stwierdzona zostaje nieważność decyzji o nieprzedłużeniu oddelegowania;
– pomocniczo, EFSA powinna wydać nową decyzję dotyczącą oddelegowania skarżącej, nie dopuszczając się błędu w ocenie i mając na uwadze wykładnię prawa przyjętą przez Sąd;
– zostaje stwierdzona nieważność zakończenia umowy, a konkretnie decyzji z dnia 16 kwietnia 2014 r.;
– skarżącej przyznaje się dostęp do wszystkich wiadomości wymienionych za pomocą poczty elektronicznej pomiędzy panią K. a ILSI podczas obowiązywania umowy;
– pomocniczo, skarżącej przyznaje się dostęp do wspomnianych powyżej wiadomości, z których usunięto informacje objęte zakresem zastosowania art. 8 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, które stanowiłyby poważne naruszenie ochrony życia prywatnego pani K. lub miałyby dla niej poważne konsekwencje;
– zostaje stwierdzona nieważność decyzji z dnia 27 czerwca 2014 r. w przedmiocie oddalenia wniosku o udzielenie dostępu do wspomnianych powyżej dokumentów;
– EFSA zostaje obciążona kosztami, w tym kosztami związanymi z żądaniami, które zostały wycofane.
16 Pismem z dnia 10 listopada 2014 r., zarejestrowanym w sekretariacie Sądu w dniu 20 listopada 2014 r., skarżąca przekazała Sądowi kilka dokumentów i uwag uzupełniających.
17 W replice skarżąca powtórzyła żądania sformułowane w piśmie uzupełniającym skargę, zauważyła, że z wyjątkiem żądań skargi trzeciego i czwartego, dotyczących jej sporu z komitetem pracowniczym, które to żądania wycofała, żądania przedstawione w skardze nie zostały „zastąpione”, jak to błędnie ujęto w piśmie uzupełniającym skargę, ale powinny „być interpretowane”, i zwróciła się do Sądu o orzeczenie, że decyzja EFSA z dnia 27 czerwca 2014 r. „[była] nieważna”.
18 Po złożeniu dupliki skarżąca złożyła w sekretariacie Sądu w dniu 13 maja 2015 r. dokument z datą 6 maja 2015 r., w którym opatrzyła komentarzem „nowo otrzymane dokumenty na piśmie”, czyli wiadomość elektroniczną z dnia 16 maja 2014 r., którą przesłał jej komitet pracowniczy, wiadomość elektroniczną EFSA z dnia 19 listopada 2014 r. skierowaną do ministerstwa spraw wewnętrznych kraju związkowego Saksonia oraz pierwotny wniosek o udzielenie dostępu do wiadomości wymienionych za pomocą poczty elektronicznej pomiędzy panią K. a ILSI, przedstawionych przez PAN Europe, z datą 25 września 2013 r.
19 Wreszcie, pismem z dnia 29 czerwca 2016 r., zarejestrowanym w sekretariacie Sądu tego samego dnia, skarżąca przekazała Sądowi kilka „nowo otrzymanych środków dowodowych”.
20 EFSA przedstawiła wpierw odpowiedź na skargę, zarejestrowaną w sekretariacie Sądu w dniu 11 września 2014 r., następnie uwagi dotyczące pisma uzupełniającego skargę, zarejestrowane w sekretariacie Sądu w dniu 22 października 2014 r., później duplikę, zarejestrowaną w sekretariacie Sądu w dniu 26 lutego 2015 r., a wreszcie uwagi zarejestrowane w sekretariacie Sądu w dniu 12 czerwca 2015 r. w sprawie wspomnianych powyżej uwag skarżącej z dnia 6 maja 2015 r.
21 EFSA wnosi do Sądu o:
– odrzucenie pisma uzupełniającego skargę jako niedopuszczalnego;
– odrzucenie uwag skarżącej z dnia 6 maja 2015 r. jako niedopuszczalnych;
– odrzucenie skargi jako niedopuszczalnej;
– pomocniczo, odrzucenie skargi jako niedopuszczalnej, mając na uwadze pismo uzupełniające skargę;
– pomocniczo, odrzucenie skargi jako bezzasadnej;
– obciążenie skarżącej kosztami, z tym związanymi z żądaniami trzecim i czwartym, które zostały wycofane.
Co do prawa
W przedmiocie dopuszczalności pisma uzupełniającego skargę
22 EFSA kwestionuje dopuszczalność pisma uzupełniającego skargę z tym uzasadnieniem, że możliwość złożenia takiego pisma nie została przewidziana w art. 47 § 1 regulaminu Sądu z dnia 2 maja 1991 r. Pomocniczo, EFSA podnosi, że omawiane pismo zawiera w każdym razie liczne nowe informacje, które są niedopuszczalne, czyli nowe żądania, rozszerzenie żądań pierwotnych oraz przedstawienie nowych zarzutów co do faktów i co do prawa.
23 Należy zauważyć, że Sąd orzekł w swoim wyroku z dnia 29 lutego 1996 r., Lopes/Trybunał Sprawiedliwości (T‑547/93, EU:T:1996:27, pkt 39), że złożenie skargi w wersji zmienionej co do istoty nie zostało przewidziane w regulaminie z dnia 2 maja 1991 r. i że taki dokument nie może tym samym zostać włączony do akt sprawy.
24 O ile w niniejszej sprawie nie kwestionuje się, że pismo uzupełniające skargę zostało złożone przed upływem terminu do wniesienia skargi, w dniu 8 września 2014 r., jeśli chodzi o decyzję EFSA z dnia 27 czerwca 2014 r., o tyle wspomniane pismo zmienia jednak sam przedmiot sporu, formułując po raz pierwszy w swoich nowych żądaniach nie tylko wniosek o przedłużenie umowy do dnia 30 czerwca 2017 r., ale także żądania stwierdzenia nieważności rzekomej decyzji z dnia 16 kwietnia 2014 r. i decyzji z dnia 27 czerwca 2014 r., przy czym ta ostatnia nie została nawet wymieniona w żądaniach skargi. Pismo uzupełniające skargę powinno zatem zostać odrzucone jako niedopuszczalne.
25 Wykładni art. 21 statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej i art. 44 § 1 lit. c) i d) regulaminu z dnia 2 maja 1991 r. nie można bowiem dokonywać w ten sposób, że skarżącą uprawnia się w niniejszym wypadku do występowania do Sądu z nowymi żądaniami celem przekształcenia oczywiście niedopuszczalnej skargi – ponieważ, jak wynika z pkt 32–50 poniżej, obejmowała ona jedynie żądania nakazania i stwierdzenia – w skargę dopuszczalną, zmieniając przedmiot sporu określony w piśmie wszczynającym postępowanie, niezależnie od tego, że było to przed upływem terminu do wniesienia skargi.
26 Z pewnością art. 48 § 2 regulaminu z dnia 2 maja 1991 r., który dopuszcza podnoszenie nowych zarzutów w toku postępowania, gdy ich podstawą są okoliczności prawne i faktyczne ujawnione dopiero w toku postępowania, może w pewnych przypadkach znajdować zastosowanie do zmiany żądań (zob. podobnie wyrok z dnia 1 kwietnia 2009 r., Valero Jordana/Komisja, T‑385/04, EU:T:2009:97, pkt 76, 77). Jest tak w szczególności w przypadku, gdy zaskarżona decyzja zostaje w toku postępowania zastąpiona decyzją mającą ten sam przedmiot, którą należy uznać wówczas za nową okoliczność pozwalającą skarżącemu na dokonanie zmian w zakresie jego żądań (postanowienie z dnia 21 września 2011 r., Internationaler Hilfsfonds/Komisja, T‑141/05 RENV, EU:T:2011:503, pkt 34).
27 Jednak w braku okoliczności prawnych i faktycznych ujawnionych w toku postępowania uwzględnić można jedynie żądania przedstawione w piśmie wszczynającym postępowanie, pod rygorem zmiany przedmiotu sporu, który został w sposób wyczerpujący zakreślony w omawianym piśmie, a tym samym zasadność skargi należy badać wyłącznie w świetle wniosków zawartych w piśmie wszczynającym postępowanie (zob. wyrok z dnia 26 października 2010 r., Niemcy/Komisja, T‑236/07, EU:T:2010:451, pkt 27, 28 i przytoczone tam orzecznictwo).
28 Tymczasem w niniejszej sprawie bezsporne jest, że skarżąca nie opiera swych nowych żądań na okolicznościach prawnych i faktycznych, które zostały ujawnione w toku postępowania, konkretnie – między datą złożenia pisma wszczynającego postępowanie w dniu 30 czerwca 2014 r. a datą złożenia pisma uzupełniającego skargę w dniu 4 września 2014 r.
29 Tym samym pismo uzupełniające skargę należy odrzucić jako niedopuszczalne.
W przedmiocie dopuszczalności skargi
30 EFSA podnosi, że żądania przedstawione w piśmie wszczynającym postępowanie są w sposób oczywisty niedopuszczalne, ponieważ dążą do tego, aby Sąd dokonywał stwierdzeń i kierował pod adresem EFSA nakazy.
31 Na wstępie należy stwierdzić, że skarżąca wskazała w replice, iż wycofuje się z żądań skargi trzeciego i czwartego, dotyczących jej sporu z komitetem pracowniczym, a tym samym należy orzec jedynie w przedmiocie żądań pierwszego i drugiego, dotyczących nieprzedłużenia umowy oddelegowania, oraz żądań piątego i szóstego, dotyczących wniosku o udostępnienie dokumentów.
W przedmiocie żądań dotyczących nieprzedłużenia umowy
– W przedmiocie dopuszczalności pierwszego żądania skargi
32 Poprzez pierwsze żądanie, sformułowane w piśmie wszczynającym postępowanie, skarżąca wnosi do Sądu o przedłużenie jej umowy do dnia 30 czerwca 2015 r. W replice skarżąca wnosi o to, by Sąd rozstrzygnął, aby jej umowa została przedłużona do dnia 30 czerwca 2017 r., a pomocniczo, aby EFSA wydała nową decyzję w sprawie oddelegowania skarżącej, mając na uwadze wykładnię prawa przyjętą przez Sąd.
33 EFSA podnosi, że Sąd nie może kierować wobec niej nakazów, w tym nakazów, jakie wynikałyby w stosownym wypadku ze stwierdzenia nieważności aktu prawnego, w niniejszej sprawie – ze stwierdzenia nieważności rzekomej decyzji z dnia 16 kwietnia 2014 r., co oznaczałoby przedłużenie oddelegowania skarżącej.
34 Wystarczy zauważyć, że poprzez to żądanie skarżąca zwraca się do Sądu o wejście w miejsce EFSA lub skierowanie do niej nakazów, co w sposób oczywisty wykracza poza kompetencje Sądu w ramach kontroli zgodności z prawem na podstawie art. 263 TFUE. To ograniczenie kontroli zgodności z prawem znajduje zastosowanie we wszystkich obszarach spraw, jakie Sąd może rozpoznawać (zob. podobnie wyrok z dnia 8 października 2008 r., Agrar‑Invest‑Tatschl/Komisja, T‑51/07, EU:T:2008:420, pkt 27, 28 i przytoczone tam orzecznictwo), a zatem również w zakresie oddelegowania ekspertów krajowych.
35 Należy tym samym stwierdzić, że żądanie skarżącej, aby Sąd przedłużył jej umowę do dnia 30 czerwca 2015 r., a tym bardziej do dnia 30 czerwca 2017 r., tak jak tego żądała w swoich wnioskach w replice, czy aby nakazał EFSA podjęcie decyzji o takim przedłużeniu, jest niedopuszczalne.
– W przedmiocie dopuszczalności drugiego żądania skargi
36 Poprzez drugie żądanie skarżąca wnosi do Sądu o stwierdzenie, że zakończenie jej umowy, a „konkretnie decyzja EFSA […] z dnia 16 kwietnia 2014 r.”, jest niezgodne z prawem. W replice skarżąca wnosi do Sądu po raz pierwszy o „stwierdzenie nieważności” omawianej „decyzji” i orzeczenie, że decyzja z dnia 27 czerwca 2014 r. „jest nieważna”.
37 W pierwszej kolejności należy przypomnieć, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem, jak słusznie zauważyła w tym zakresie EFSA, podnoszone w ramach kontroli zgodności z prawem na podstawie art. 263 TFUE żądania, mające na celu wyłącznie to, aby dokonać ustaleń co do prawa lub faktów, niezawierające żądania stwierdzenia nieważności, nie mogą same z siebie stanowić ważnych żądań (zob. podobnie wyrok z dnia 11 lipca 1996 r., Bernardi/Parlament, T‑146/95, EU:T:1996:105, pkt 23).
38 Skarżąca utrzymuje, odnosząc się do art. 2 TUE, który stanowi, że Unia opiera się na wartościach państwa prawa, że tam, gdzie istnieje prawo, powinien istnieć środek odwoławczy. Skarżąca twierdzi, że przysługuje jej prawo do przedłużenia umowy, oparte na „zakazie arbitralnego traktowania i umowach sprzecznych z porządkiem publicznym według prawa niemieckiego”, jak również na zasadach równości i państwa prawa, gwarantowanych zarówno traktatem UE, jak i orzecznictwem Bundesverfassungsgericht (niemieckiego trybunału konstytucyjnego). Z tego rzekomego roszczenia o przedłużenie oddelegowania wynikałoby ipso iure prawo skarżącej do działania przed Sądem.
39 Zdaniem skarżącej Sąd zatem powinien, z uwagi na istnienie tego rzekomego prawa do przedłużenia umowy, albo uwzględnić jej „żądanie wydania orzeczenia”, albo zinterpretować i przeformułować drugie żądanie skargi w taki sposób, by było dopuszczalne w ramach skargi o stwierdzenie nieważności, tak jak stanowi art. 263 TFUE.
40 EFSA utrzymuje natomiast, że brak środków odwoławczych nie może uzasadniać zmiany w systemie procedur ustanowionych w traktacie, w przeciwieństwie do tego, co skarżąca wywodzi, gdy twierdzi, że tam, gdzie istnieje prawo, powinien istnieć środek odwoławczy.
41 Należy przypomnieć, że ewentualny brak środków odwoławczych nie może w żadnym razie uzasadniać zmiany, w drodze interpretacji sądowej, systemu środków odwoławczych i procedur ustanowionych w traktacie FUE (zob. podobnie postanowienie z dnia 29 kwietnia 2002 r., Bactria/Komisja, T‑339/00, EU:T:2002:107, pkt 54). Co więcej, w niniejszej sprawie nic nie stało na przeszkodzie temu, aby skarżąca żądała stwierdzenia nieważności decyzji podważanych na podstawie art. 263 akapit czwarty TFUE.
42 Ponadto, o ile jest prawdą, że sąd Unii powinien interpretować zarzuty strony skarżącej raczej w świetle ich treści niż ich kwalifikacji prawnej, niezależnie od jakiejkolwiek kwestii terminologicznej, o tyle jest tak jednak właśnie pod warunkiem, że podniesione zarzuty wypływają ze skargi wystarczająco wyraźnie, jasno i precyzyjnie, aby umożliwić stronie pozwanej przygotowanie obrony, a Sądowi wydanie orzeczenia w przedmiocie skargi (zob. podobnie wyrok z dnia 24 lutego 2000 r., ADT Projekt/Komisja, T‑145/98, EU:T:2000:54, pkt 66, 67).
43 Istotne okoliczności faktyczne i prawne, na których opiera się skarga, powinny wypływać w sposób spójny i zrozumiały z samego tekstu skargi, a żądania skargi powinny być sformułowane w sposób jednoznaczny, aby sąd Unii nie orzekał ultra petita czy też nie pominął ustosunkowania się do zarzutu (wyrok z dnia 10 stycznia 2008 r., Komisja/Finlandia, C‑387/06, niepublikowany, EU:C:2008:5, pkt 14).
44 Innymi słowy, strona skarżąca nie może wymagać, by Sąd opierał się na domysłach dotyczących argumentacji i konkretnych powodów, zarówno faktycznych, jak i prawnych, na których jej twierdzenia mogłyby się opierać. Właśnie w szczególności takim sytuacjom, będącym źródłem braku pewności prawa i niezgodnym z zasadą prawidłowego zarządzania wymiarem sprawiedliwości, ma zapobiegać art. 44 § 1 regulaminu postępowania z dnia 2 maja 1991 r., wymagając, by pismo wszczynające postępowanie określało przedmiot sporu, żądania i by zawierało zwięzłe przedstawienie powołanych zarzutów (zob. podobnie postanowienie z dnia 19 maja 2008 r., TFI/Komisja, T‑144/04, EU:T:2008:155, pkt 56, 57).
45 W niniejszym wypadku, jak słusznie zauważyła EFSA, argumentacja skarżącej okazała się niezrozumiała. Skarżąca wyraża swoje stanowisko w sposób co najmniej nieprecyzyjny, odwołując się do art. 263 TFUE i do decyzji z dnia 27 czerwca 2014 r., nie formułując jednak, jak zauważył zresztą prezes Sądu w postanowieniu z dnia 7 lipca 2014 r., Mayer/EFSA (T‑493/14 R, niepublikowanym, EU:T:2014:617, pkt 29), żadnego wniosku o stwierdzenie nieważności rzekomej decyzji z dnia 16 kwietnia 2014 r. lub decyzji z dnia 27 czerwca 2014 r. w swoich żądaniach, podczas gdy przedmiot tych żądań nie może zostać zmieniony na etapie repliki w braku okoliczności prawnych lub faktycznych, które zostałyby ujawnione w toku postępowania.
46 Z tych tylko względów żądania dotyczące nieprzedłużenia umowy powinny zostać odrzucone jako niedopuszczalne.
W przedmiocie dopuszczalności żądań dotyczących dostępu do dokumentów
47 Poprzez żądania skargi piąte i szóste skarżąca wnosi wyraźnie do Sądu o nakazanie EFSA przyznania skarżącej dostępu do wszystkich wiadomości wymienionych w drodze poczty elektronicznej pomiędzy panią K. a ILSI lub, pomocniczo, przyznania dostępu do tych wiadomości osobie trzeciej wskazanej przez Sąd. Poprzez żądania repliki piąte, szóste i dziesiąte skarżąca wnosi ponadto o przyznanie jej częściowego dostępu do wspomnianych powyżej wiadomości, stwierdzenie nieważności decyzji z dnia 27 czerwca 2014 r. w zakresie, w jakim dotyczy ona odmowy dostępu do dokumentów, oraz przyznanie Sądowi, jako wskazanej przez niego osobie trzeciej, dostępu do tych wiadomości.
48 EFSA podnosi, że żądania te są niedopuszczalne, ponieważ Sąd nie ma kompetencji w zakresie kierowania do niej nakazów w ramach skargi o stwierdzenie nieważności.
49 Jak zauważono w pkt 34 powyżej, Sąd nie może kierować do instytucji nakazów ani wstępować w ich miejsce w ramach wykonywanej przez siebie kontroli zgodności z prawem. Tym samym żądania mające na celu uzyskanie dostępu do wspomnianych powyżej dokumentów powinny z tych tylko względów zostać odrzucone jako niedopuszczalne, podczas gdy poza tym żądania repliki w zakresie, w jakim po raz pierwszy mają za przedmiot stwierdzenie nieważności decyzji odmownej z dnia 27 czerwca 2014 r. w przedmiocie wniosku o udzielenie dostępu do wspomnianych powyżej dokumentów, powinny zostać również odrzucone, ponieważ żądania przedstawione w skardze nie mogą zostać zmienione na etapie repliki w braku okoliczności prawnych lub faktycznych, które zostałyby ujawnione w toku postępowania.
50 Biorąc powyższe pod uwagę, należy odrzucić skargę w całości jako niedopuszczalną, a wobec tego nie potrzeba orzekać w przedmiocie dopuszczalności uwag skarżącej, w szczególności uwag z dnia 6 maja 2015 r. i 29 czerwca 2016 r., mających na celu rozwinięcie i poparcie zarzutów podniesionych w uzasadnieniu żądań, które zostały uznane za niedopuszczalne.
W przedmiocie kosztów
51 Zgodnie z art. 134 § 1 regulaminu postępowania przed Sądem kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę.
52 Co się tyczy żądań skargi trzeciego i czwartego, dotyczących komitetu pracowniczego EFSA, które były przedmiotem cofnięcia, należy przypomnieć, że art. 136 § 1 regulaminu postępowania stanowi, iż strona, która cofa skargę, zostaje obciążona kosztami na żądanie strony przeciwnej, sformułowane w uwagach w przedmiocie cofnięcia skargi. Zgodnie z art. 136 § 2, na żądanie strony, która cofa skargę, strona przeciwna pokrywa koszty, jeżeli jest to uzasadnione jej sposobem postępowania.
53 Skarżąca uważa, że EFSA powinna pokryć koszty dotyczące żądań, z których skarżąca się wycofała, ze względu na „podlegające krytyce zachowanie” EFSA wobec niej.
54 Sąd uważa jednak, że żądania skargi trzecie i czwarte były w każdym razie oczywiście niedopuszczalne w zakresie, w jakim nie obejmowały wniosku stwierdzenia nieważności, lecz polegały na wnioskach nakazania i stwierdzenia, a tym samym nie można stwierdzić, że podejście EFSA uzasadnia, aby ta pokrywała, na podstawie art. 136 § 2 regulaminu postępowania, koszty związane z tymi żądaniami.
55 Skarżąca wnosi ponadto do Sądu o zastosowanie, bezpośrednio lub na zasadzie analogii, art. 88 regulaminu postępowania z dnia 2 maja 1991 r., zgodnie z którym w sporach między Unią a jej pracownikami instytucje pokrywają poniesione przez siebie koszty. Skarżąca podnosi, że przepis ten dotyczy również oddelegowanych ekspertów krajowych.
56 W tym względzie wystarczy przypomnieć, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem eksperci krajowi oddelegowani do instytucji lub organu Unii nie są „pracownikami” w rozumieniu art. 270 TFUE (zob. podobnie postanowienie z dnia 9 października 2006 r., Gualtieri/Komisja, F‑53/06, EU:F:2006:100, pkt 21, 22), a szczególny system z art. 88 regulaminu z dnia 2 maja 1991 r. nie ma wobec nich zastosowania (zob. podobnie wyrok z dnia 10 września 2008 r., Gualtieri/Komisja, T‑284/06, niepublikowany, EU:T:2008:335, pkt 47).
57 Ponieważ EFSA wniosła o obciążenie skarżącej kosztami, a skarżąca przegrała sprawę, należy obciążyć ją kosztami, w tym kosztami poniesionymi przez strony w ramach postępowania o zastosowanie środków tymczasowych.
Z powyższych względów
SĄD (pierwsza izba)
orzeka, co następuje:
1) Skarga zostaje odrzucona jako niedopuszczalna.
2) Ingrid Alice Mayer zostaje obciążona kosztami postępowania, w tym kosztami związanymi z postępowaniem w przedmiocie środka tymczasowego.
Kanninen | Pelikánová | Buttigieg |
Wyrok ogłoszono na posiedzeniu jawnym w Luksemburgu w dniu 17 lutego 2017 r.
Podpisy
Spis treści
Okoliczności faktyczne leżące u podstaw sporu
Przebieg postępowania i żądania stron
Co do prawa
W przedmiocie dopuszczalności pisma uzupełniającego skargę
W przedmiocie dopuszczalności skargi
W przedmiocie żądań dotyczących nieprzedłużenia umowy
– W przedmiocie dopuszczalności pierwszego żądania skargi
– W przedmiocie dopuszczalności drugiego żądania skargi
W przedmiocie dopuszczalności żądań dotyczących dostępu do dokumentów
W przedmiocie kosztów