Υπόθεση C‑82/12
Transportes Jordi Besora SL
κατά
Generalitat de Catalunya
(αίτηση του Tribunal Superior de Justicia de Cataluña
για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως)
«Έμμεσοι φόροι — Ειδικοί φόροι καταναλώσεως — Οδηγία 92/12/ΕΟΚ — Άρθρο 3, παράγραφος 2 — Ορυκτέλαια — Φόρος επί των λιανικών πωλήσεων — Έννοια του “ειδικού σκοπού” — Μεταβίβαση αρμοδιοτήτων στις αυτόνομες κοινότητες — Χρηματοδότηση — Προκαθορισμένη διάθεση — Υγειονομικές και περιβαλλοντικές δαπάνες»
Περίληψη – Απόφαση του Δικαστηρίου (τρίτο τμήμα)
της 27ης Φεβρουαρίου 2014
1. Φορολογικές διατάξεις – Εναρμόνιση των νομοθεσιών – Ειδικοί φόροι καταναλώσεως – Οδηγία 92/12 – Ορυκτέλαια – Εθνική ρύθμιση επιβάλλουσα φόρο επί των λιανικών πωλήσεων ορυκτελαίων – Φόρος που χρηματοδοτεί τις αρμοδιότητες των αρχών τοπικής αυτοδιοικήσεως στον τομέα της υγείας και του περιβάλλοντος – Φόρος που δεν αποσκοπεί ο ίδιος στη διασφάλιση της προστασίας των τομέων αυτών – Απουσία ειδικού σκοπού – Δεν επιτρέπεται
(Οδηγία 92/12 του Συμβουλίου, άρθρο 3 § 2)
2. Προδικαστικά ερωτήματα – Ερμηνεία – Διαχρονικά αποτελέσματα των αποφάσεων περί ερμηνείας – Αναδρομική ισχύς – Περιορισμός από το Δικαστήριο – Προϋποθέσεις – Σημασία για το οικείο κράτος μέλος των οικονομικών επιπτώσεων της αποφάσεως – Κριτήριο μη καθοριστικού χαρακτήρα
(Άρθρο 267 ΣΛΕΕ)
1. Το άρθρο 3, παράγραφος 2, της οδηγίας 92/12, σχετικά με το γενικό καθεστώς, την κατοχή, την κυκλοφορία και τους ελέγχους των προϊόντων που υπόκεινται σε ειδικούς φόρους κατανάλωσης, έχει την έννοια ότι αντιτίθεται σε εθνική ρύθμιση επιβάλλουσα φόρο επί των λιανικών πωλήσεων ορυκτελαίων, ο οποίος δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι επιδιώκει ειδικό σκοπό κατά την έννοια της διατάξεως αυτής, καθόσον ο φόρος αυτός, ο οποίος προορίζεται για τη χρηματοδότηση της ασκήσεως, εκ μέρους των οικείων αρχών τοπικής αυτοδιοικήσεως, των αρμοδιοτήτων τους στον τομέα της υγείας και του περιβάλλοντος, δεν αποσκοπεί ο ίδιος στη διασφάλιση της προστασίας της υγείας και του περιβάλλοντος.
Πράγματι, ειδικός σκοπός κατά την έννοια του άρθρου 3, παράγραφος 2, της οδηγίας 92/12 είναι κάθε άλλος σκοπός πλην του αμιγώς δημοσιονομικού. Περαιτέρω έχει κριθεί ότι η ενίσχυση της αυτονομίας των οργανισμών τοπικής αυτοδιοικήσεως διά της παροχής της εξουσίας επιβολής φόρων συνιστά αμιγώς δημοσιονομικό σκοπό, ο οποίος δεν μπορεί μόνος του να αποτελέσει ειδικό σκοπό του άρθρου 3, παράγραφος 2, της οδηγίας 92/12.
Εντούτοις, καθόσον κάθε φόρος επιδιώκει αναγκαίως ορισμένο δημοσιονομικό σκοπό, το γεγονός ότι ο σκοπός του συγκεκριμένου φόρου είναι δημοσιονομικός δεν αρκεί για να αποκλειστεί το ενδεχόμενο ότι ο φόρος αυτός έχει και ειδικό σκοπό κατά την έννοια της διατάξεως αυτής, εκτός εάν το άρθρο 3, παράγραφος 2, της οδηγίας 92/12 καταστεί κενό περιεχομένου. Συναφώς, η προκαθορισμένη διάθεση των εσόδων του φόρου αυτού για τη χρηματοδότηση από περιφερειακές αρχές αρμοδιοτήτων που τους μεταβιβάστηκαν από το κράτος στον τομέα της υγείας και του περιβάλλοντος θα μπορούσε να αποτελέσει ένα συνεκτιμώμενο στοιχείο προκειμένου να διαπιστωθεί η ύπαρξη ειδικού σκοπού. Εντούτοις, μια τέτοιου είδους διάθεση, η οποία είναι απλώς ζήτημα εσωτερικής οργανώσεως του προϋπολογισμού ενός κράτους μέλους, δεν μπορεί, αυτή καθαυτήν, να αποτελέσει επαρκή προϋπόθεση συναφώς, καθόσον κάθε κράτος μέλος μπορεί να αποφασίζει τη διάθεση των εσόδων ενός φόρου, ανεξαρτήτως του επιδιωκόμενου σκοπού, για τη χρηματοδότηση καθορισμένων δαπανών.
Προκειμένου να θεωρηθεί ότι ένας φόρος επιδιώκει ειδικό σκοπό κατά την έννοια του άρθρου 3, παράγραφος 2, της οδηγίας 92/12, πρέπει να αποσκοπεί ο ίδιος να διασφαλίσει την προστασία της υγείας και του περιβάλλοντος. Τέτοια περίπτωση θα συνέτρεχε ιδίως εάν τα έσοδα του φόρου αυτού έπρεπε να χρησιμοποιηθούν υποχρεωτικώς για τη μείωση των κοινωνικών και περιβαλλοντικών δαπανών που σχετίζονται ειδικώς με την κατανάλωση των ορυκτελαίων, τα οποία υπόκεινται στον εν λόγω φόρο, κατά τέτοιο τρόπο ώστε να υφίσταται άμεση σχέση μεταξύ της χρήσεως των εσόδων και του σκοπού που επιδιώκει ο επίμαχος φόρος.
(βλ. σκέψεις 23, 25, 27-30, 36 και διατακτ.)
2. Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.
(βλ. σκέψεις 40-42, 48, 49)