ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ (δεύτερο τμήμα)
της 14ης Ιουνίου 2012 (*)
«Ανταγωνισμός – Άρθρο 101 ΣΛΕΕ – Τομέας της αυτοκινητοβιομηχανίας – Κανονισμός (ΕΚ) 1400/2002 – Απαλλαγή κατά κατηγορίες – Σύστημα επιλεκτικής διανομής – Έννοια των “καθορισμένων κριτηρίων” στην περίπτωση συστήματος ποσοτικής επιλεκτικής διανομής – Άρνηση εγκρίσεως διανομέα καινουργών οχημάτων – Δεν υφίστανται ακριβή, αντικειμενικά και ανάλογα ποσοτικά κριτήρια επιλογής που να μην επάγονται διακρίσεις»
Στην υπόθεση C‑158/11,
με αντικείμενο αίτηση προδικαστικής αποφάσεως δυνάμει του άρθρου 267 ΣΛΕΕ, που υπέβαλε το Cour de cassation (Γαλλία) με απόφαση της 29ης Μαρτίου 2011, η οποία περιήλθε στο Δικαστήριο την 1η Απριλίου 2011, στο πλαίσιο της δίκης
Auto 24 SARL
κατά
Jaguar Land Rover France SAS,
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ (δεύτερο τμήμα),
συγκείμενο από τους J. N. Cunha Rodrigues (πρόεδρο τμήματος), U. Lõhmus, A. Rosas, A. Ó Caoimh (εισηγητή) και A. Arabadjiev, δικαστές,
γενικός εισαγγελέας: J. Mazák,
γραμματέας: R. Şereş, υπάλληλος διοικήσεως,
έχοντας υπόψη την έγγραφη διαδικασία και κατόπιν της επ’ ακροατηρίου συζητήσεως της 11ης Ιανουαρίου 2012,
λαμβάνοντας υπόψη τις παρατηρήσεις που υπέβαλαν:
– η Auto 24 SARL, εκπροσωπούμενη από τον R. Bertin, avocat,
– η Jaguar Land Rover France SAS, εκπροσωπούμενη από τους J. Vogel και L. Boudailliez, avocats,
– η Γαλλική Κυβέρνηση, εκπροσωπούμενη από τους G. de Bergues και J. Gstalter,
– η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, εκπροσωπούμενη από τους B. Mongin, A. Biolan και F. Ronkes Agerbeek,
κατόπιν της αποφάσεως που έλαβε, αφού άκουσε τον γενικό εισαγγελέα, να εκδικάσει την υπόθεση χωρίς ανάπτυξη προτάσεων,
εκδίδει την ακόλουθη
Απόφαση
1 Η αίτηση προδικαστικής αποφάσεως αφορά την ερμηνεία του άρθρου 1, παράγραφος 1, στοιχείο στ΄, του κανονισμού (ΕΚ) 1400/2002 της Επιτροπής, της 31ης Ιουλίου 2002, για την εφαρμογή του άρθρου 81, παράγραφος 3, της Συνθήκης σε ορισμένες κατηγορίες κάθετων συμφωνιών και εναρμονισμένων πρακτικών στον τομέα της αυτοκινητοβιομηχανίας (ΕΕ L 203, σ. 30, στο εξής: κανονισμός).
2 Η αίτηση αυτή υποβλήθηκε στο πλαίσιο ένδικης διαφοράς μεταξύ της Auto 24 SARL (στο εξής: Auto 24) και της Jaguar Land Rover France SAS (στο εξής: JLR) με αντικείμενο την άρνηση της δεύτερης να εγκρίνει την Auto 24 ως διανομέα καινουργών αυτοκινήτων οχημάτων της μάρκας LAND ROVER.
Το νομικό πλαίσιο
Η νομοθεσία της Ένωσης
3 Ο κανονισμός, ο οποίος εκδόθηκε βάσει του άρθρου 1 του κανονισμού 19/65/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 2ας Μαρτίου 1965, περί εφαρμογής του άρθρου 85, παράγραφος 3, της Συνθήκης σε κατηγορίες συμφωνιών και εναρμονισμένων πρακτικών (ΕΕ ειδ. έκδ. 08/001, σ. 59), προβλέπει την απαλλαγή ορισμένων κατηγοριών κάθετων συμφωνιών και εναρμονισμένων πρακτικών στον τομέα της αυτοκινητοβιομηχανίας από την απαγόρευση του άρθρου 81, παράγραφος 1, ΕΚ (στο εξής: απαλλαγή).
4 Η πρώτη και η τέταρτη έως και όγδοη αιτιολογικές σκέψεις του κανονισμού προβλέπουν τα εξής:
«(1) Από την εμπειρία που έχει αποκτηθεί στον τομέα της αυτοκινητοβιομηχανίας όσον αφορά τη διανομή καινουργών αυτοκινήτων οχημάτων […] είναι δυνατόν να οριστούν κατηγορίες κάθετων συμφωνιών οι οποίες μπορούν να θεωρηθούν ότι πληρούν κανονικά τις απαιτήσεις του άρθρου 81, παράγραφος 3.
[...]
(4) Το ευεργέτημα της απαλλαγής κατά κατηγορία πρέπει να περιοριστεί στις κάθετες συμφωνίες για τις οποίες μπορεί να θεωρηθεί με επαρκή βεβαιότητα ότι πληρούν τις προϋποθέσεις του άρθρου 81, παράγραφος 3.
(5) Οι κάθετες συμφωνίες που εμπίπτουν στις κατηγορίες που ορίζονται στον παρόντα κανονισμό μπορούν να βελτιώσουν την οικονομική αποτελεσματικότητα σε μια αλυσίδα παραγωγής ή διανομής, επιτρέποντας έναν καλύτερο συντονισμό μεταξύ συμμετεχουσών επιχειρήσεων. Μπορούν, ιδίως, να οδηγήσουν στη μείωση του κόστους συναλλαγών και διανομής των μερών στη συμφωνία και στη βελτιστοποίηση των επιπέδων επενδύσεων και πωλήσεών τους.
(6) Η πιθανότητα τα αποτελέσματα αυτά να αντισταθμίζουν τις ενδεχόμενες αρνητικές για τον ανταγωνισμό επιπτώσεις των περιορισμών που περιέχονται στις κάθετες συμφωνίες εξαρτάται από την ισχύ των ενδιαφερόμενων επιχειρήσεων στην αγορά και, συνεπώς, από τον βαθμό στον οποίο οι επιχειρήσεις αυτές αντιμετωπίζουν τον ανταγωνισμό που προέρχεται από άλλους προμηθευτές προϊόντων ή υπηρεσιών που θεωρούνται εναλλάξιμα ή υποκατάστατα […]
(7) Πρέπει να καθοριστούν όρια βασιζόμενα στα μερίδια αγοράς για να αντικατοπτρίζεται η ισχύς των προμηθευτών στην αγορά. […] Τα όρια κάτω από τα οποία μπορεί να θεωρηθεί ότι τα πλεονεκτήματα που εξασφαλίζονται από τις κάθετες συμφωνίες αντισταθμίζουν τα περιοριστικά αποτελέσματά τους πρέπει να ποικίλλουν ανάλογα με τα χαρακτηριστικά των διαφόρων ειδών κάθετων συμφωνιών. Συνεπώς, μπορεί να θεωρηθεί ότι σε γενικές γραμμές οι κάθετες συμφωνίες συνεπάγονται παρόμοια πλεονεκτήματα όταν το μερίδιο του προμηθευτή στις αγορές διανομής καινουργών αυτοκινήτων οχημάτων ή ανταλλακτικών δεν υπερβαίνει το 30 ή το 40 % όταν η πώληση των καινουργών αυτοκινήτων γίνεται με σύστημα ποσοτικής επιλεκτικής διανομής [...]
(8) Όταν το μερίδιο αγοράς υπερβαίνει τα ανωτέρω όρια δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι κάθετες συμφωνίες που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 81, παράγραφος 1, επιτυγχάνουν συνήθως αντικειμενικά πλεονεκτήματα τέτοιου είδους και έκτασης ώστε να αντισταθμίζονται οι αρνητικές τους επιπτώσεις στον ανταγωνισμό. Ωστόσο, παρόμοια πλεονεκτήματα πρέπει να αναμένονται σε περίπτωση ποιοτικής επιλεκτικής διανομής ανεξάρτητα από το μερίδιο αγοράς του προμηθευτή.»
5 Κατά το άρθρο 1, παράγραφος 1, στοιχεία στ΄ έως η΄, του κανονισμού, για την εφαρμογή του εν λόγω κανονισμού, ορίζονται τα εξής:
«στ) “σύστημα επιλεκτικής διανομής”: σύστημα διανομής στο πλαίσιο του οποίου ο προμηθευτής αναλαμβάνει να πωλεί, άμεσα ή έμμεσα, τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες που αποτελούν αντικείμενο της σύμβασης μόνο σε διανομείς ή επισκευαστές που έχουν επιλεγεί με καθορισμένα κριτήρια και στο πλαίσιο του οποίου οι εν λόγω διανομείς ή επισκευαστές αναλαμβάνουν να μην πωλούν αυτά τα προϊόντα ή υπηρεσίες σε μη εξουσιοδοτημένους διανομείς ή σε ανεξάρτητους επισκευαστές, με την επιφύλαξη της δυνατότητας να πωλούν ανταλλακτικά σε ανεξάρτητους επισκευαστές ή της υποχρέωσης να παρέχουν στους ανεξάρτητους φορείς όλες τις τεχνικές πληροφορίες, το διαγνωστικό εξοπλισμό, τα εργαλεία και την κατάρτιση που απαιτείται για την επισκευή και συντήρηση των αυτοκινήτων οχημάτων ή για την εφαρμογή των μέτρων περιβαλλοντικής προστασίας·
ζ) “σύστημα ποσοτικής επιλεκτικής διανομής”: σύστημα επιλεκτικής διανομής στο οποίο ο προμηθευτής χρησιμοποιεί για την επιλογή των διανομέων ή επισκευαστών κριτήρια που περιορίζουν άμεσα τον αριθμό τους·
η) “σύστημα ποιοτικής επιλεκτικής διανομής”: σύστημα επιλεκτικής διανομής στο οποίο ο προμηθευτής χρησιμοποιεί για την επιλογή των διανομέων ή επισκευαστών καθαρά ποιοτικά κριτήρια που υπαγορεύονται από τη φύση των προϊόντων ή υπηρεσιών της σύμβασης, καθορίζονται με ομοιόμορφο τρόπο για όλους τους διανομείς ή επισκευαστές που ζητούν να συμμετάσχουν στο σύστημα διανομής, δεν εφαρμόζονται με τρόπο που συνιστά διάκριση και δεν περιορίζουν άμεσα τον αριθμό των διανομέων ή επισκευαστών.»
6 Το άρθρο 3, παράγραφος 1, του κανονισμού προβλέπει τα εξής:
«Με την επιφύλαξη των παραγράφων 2, 3, 4, 5, 6 και 7, η απαλλαγή εφαρμόζεται υπό τον όρο ότι το μερίδιο αγοράς του προμηθευτή στην αγορά στην οποία πωλεί καινουργή αυτοκίνητα οχήματα, ανταλλακτικά για αυτοκίνητα οχήματα ή υπηρεσίες επισκευής και συντήρησης δεν υπερβαίνει το 30 %.
Ωστόσο, το όριο μεριδίου αγοράς για την εφαρμογή της απαλλαγής ορίζεται σε 40 % για τις συμφωνίες που εισάγουν συστήματα ποσοτικής επιλεκτικής διανομής για την πώληση καινουργών αυτοκινήτων οχημάτων.
Τα όρια μεριδίου αγοράς δεν εφαρμόζονται σε συμφωνίες που εισάγουν συστήματα ποιοτικής επιλεκτικής διανομής.»
7 Το άρθρο 5, παράγραφος 2, στοιχείο β΄, του κανονισμού ορίζει ότι, όσον αφορά την πώληση καινουργών αυτοκινήτων οχημάτων, η απαλλαγή δεν εφαρμόζεται σε καμία «άμεση ή έμμεση υποχρέωση που επιβάλλεται σε οποιοδήποτε διανομέα επιβατικών αυτοκινήτων οχημάτων ή ελαφρών εμπορικών οχημάτων σε σύστημα επιλεκτικής διανομής, η οποία περιορίζει τη δυνατότητά του να εγκαθιστά πρόσθετα σημεία πώλησης ή παράδοσης σε άλλες τοποθεσίες εντός της κοινής αγοράς στις οποίες εφαρμόζεται επιλεκτική διανομή».
8 Κατά το άρθρο 6 του κανονισμού, το ευεργέτημα της απαλλαγής μπορεί να αρθεί εάν διαπιστωθεί, σε συγκεκριμένη περίπτωση, ότι οι επίμαχες κάθετες συμφωνίες έχουν επιπτώσεις που δεν συμβιβάζονται με τους όρους που προβλέπονται στο άρθρο 81, παράγραφος 3, της ΕΚ.
9 Από το άρθρο 12 του κανονισμού προκύπτει ότι ο εν λόγω κανονισμός αρχίζει να ισχύει την 1η Οκτωβρίου 2002, πλην του εν λόγω άρθρου 5, παράγραφος 2, στοιχείο β΄, το οποίο αρχίζει να ισχύει την 1η Οκτωβρίου 2005.
Η γαλλική νομοθεσία
10 Κατά το άρθρο 1382 του γαλλικού Αστικού Κώδικα, «[κ]άθε ανθρώπινη πράξη που επάγεται ζημία σε τρίτο καθιστά εκείνον εξ υπαιτιότητας του οποίου επήλθε η ζημία υπόχρεο σε αποκατάστασή της».
Η διαφορά της κύριας δίκης και το προδικαστικό ερώτημα
11 Η JLR είναι εισαγωγέας στη Γαλλία καινουργών αυτοκινήτων οχημάτων και προϊόντων της μάρκας LAND ROVER.
12 Από το έτος 1994, η Auto 24 ήταν αποκλειστική διανομέας της JLR στο Périgueux (Γαλλία). Η σύμβαση διανομής της καταγγέλθηκε στις 27 Σεπτεμβρίου 2002 με ισχύ στις 30 Σεπτεμβρίου 2004, κατ’ εφαρμογήν της διετούς προθεσμίας καταγγελίας που προέβλεπε η σύμβαση. Κατά την ημερομηνία που τέθηκε σε ισχύ η εν λόγω καταγγελία, η Auto 24 συνήψε με την JLR σύμβαση εξουσιοδοτημένου συντηρητή. Αντιθέτως, δεν έγινε δεκτή από την JLR η υποψηφιότητά της να οριστεί ως εξουσιοδοτημένος διανομέας.
13 Με απόφαση που τελεσιδίκησε στις 28 Οκτωβρίου 2005, το tribunal de commerce (εμποροδικείο) των Βερσαλλιών αποφάνθηκε ότι η JLR είχε επιδείξει συμπεριφορά επαγόμενη δυσμενή διάκριση κατά την εξέταση της εν λόγω υποψηφιότητας και την υποχρέωσε, ως εκ τούτου, να καταβάλει στην Auto 24 το ποσό των 100 000 ευρώ ως αποζημίωση για την απώλεια κερδών που η Auto 24 θα μπορούσε να αποκομίσει αν είχε οριστεί ως εξουσιοδοτημένος διανομέας.
14 Στις 19 Ιανουαρίου 2006 η JLR αρνήθηκε εκ νέου στην Auto 24 την ιδιότητα του εξουσιοδοτημένου διανομέα στο Périgueux, για τον λόγο ότι ο κανόνας του «numerus clausus» που είχε θεσπίσει η JLR δεν προέβλεπε τον ορισμό διανομέα καινουργών οχημάτων στην πόλη αυτή.
15 Τον Οκτώβριο του 2006 η εταιρεία Pericaud Automobiles, εξουσιοδοτημένος διανομέας της JLR, άνοιξε δεύτερο κατάστημα στο Trélissac (Γαλλία), στην περιφέρεια του Périgueux.
16 Υπό τις συνθήκες αυτές, η Auto 24 άσκησε κατά της JLR αγωγή ενώπιον του tribunal de commerce του Bordeaux με αίτημα την αποκατάσταση της ζημίας που της προκάλεσε η άρνηση της JLR να την ορίσει εξουσιοδοτημένο διανομέα της στην περιοχή του Périgueux.
17 Με απόφαση της 8ης Φεβρουαρίου 2008, το tribunal de commerce του Bordeaux απέρριψε όλα τα αιτήματα της Auto 24.
18 Με απόφαση της 2ας Δεκεμβρίου 2009, το cour d’appel (εφετείο) των Παρισίων επικύρωσε την απόφαση αυτή, επισημαίνοντας μεταξύ άλλων ότι η JLR είχε αρνηθεί να ορίσει την Auto 24 ως εξουσιοδοτημένο διανομέα στηριζόμενη στον κανόνα του «numerus clausus» που είχε θεσπίσει στις 8 Απριλίου 2005, ο οποίος προέβλεπε 72 συμβάσεις εξουσιοδοτημένων διανομέων σε 109 περιοχές, οι οποίες περιέχονταν σε πίνακα συμβάσεων και περιοχών στον οποίο δεν συγκαταλέγεται το Périgueux.
19 Η Auto 24 άσκησε ακολούθως αναίρεση κατά της αποφάσεως αυτής ενώπιον του αιτούντος δικαστηρίου. Με την αίτησή της αναιρέσεως, η Auto 24 υποστηρίζει, μεταξύ άλλων, ότι το cour d’appel των Παρισίων παρέβη το άρθρο 1, παράγραφος 1, στοιχείο ζ΄, του κανονισμού και το άρθρο 1382 του Αστικού Κώδικα, κρίνοντας ότι καμία νομοθετική ή κανονιστική διάταξη του εθνικού ή κοινοτικού δικαίου δεν επιβάλλει στον αντιπροσωπευόμενο να εξηγήσει τους οικονομικούς ή άλλους λόγους που δικαιολογούν τον κανόνα του «numerus clausus» και δεχόμενο ότι η JLR είχε θεσπίσει έναν κανόνα «numerus clausus» που δεν προέβλεπε τη δυνατότητα ιδρύσεως αντιπροσωπείας στο Périgueux, χωρίς να εξετάσει την αντικειμενικότητα των κριτηρίων επιλογής, την οικονομική χρησιμότητά τους, τη βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών στους πελάτες και τις προϋποθέσεις εφαρμογής τους. Κατά την Auto 24, όταν ο προμηθευτής επιλέγει τους διανομείς του, σε ένα σύστημα ποσοτικής επιλεκτικής διανομής, οφείλει να εφαρμόζει ακριβή, αντικειμενικά και ανάλογα προς τον επιδιωκόμενο σκοπό κριτήρια επιλογής, κατά τρόπο μη επαγόμενο διακρίσεις.
20 Υπ’ αυτές τις συνθήκες, το Cour de cassation, έχοντας αμφιβολίες σχετικά με την ερμηνεία του κανονισμού, και ιδίως σχετικά με τις απαιτήσεις που αφορούν τα κριτήρια επιλογής στην περίπτωση ποσοτικής επιλεκτικής διανομής, αποφάσισε να αναστείλει την ενώπιόν του διαδικασία και να υποβάλει στο Δικαστήριο το ακόλουθο προδικαστικό ερώτημα:
«Ποια είναι η έννοια της φράσεως «καθορισμένα κριτήρια» που περιλαμβάνεται στο άρθρο 1, [παράγραφος] 1, [στοιχείο] στ΄, του […] κανονισμού […] όσον αφορά την ποσοτική επιλεκτική διανομή;»
Επί του προδικαστικού ερωτήματος
21 Με το ερώτημά του, το αιτούν δικαστήριο ζητεί, κατ’ ουσία, να διευκρινιστεί αν η φράση «καθορισμένα κριτήρια» που περιλαμβάνεται στο άρθρο 1, παράγραφος 1, στοιχείο στ΄, του κανονισμού έχει την έννοια ότι ένα σύστημα ποσοτικής επιλεκτικής διανομής, κατά την έννοια του κανονισμού, προκειμένου να τύχει απαλλαγής πρέπει να στηρίζεται σε κριτήρια τα οποία δικαιολογούνται αντικειμενικώς και τα οποία εφαρμόζονται κατά τρόπο ομοιόμορφο και χωρίς διακρίσεις σε όλους τους υποψηφίους εξουσιοδοτημένους διανομείς.
22 Πρέπει, καταρχάς, να υπομνησθεί ότι, κατά πάγια νομολογία του Δικαστηρίου (βλ., μεταξύ άλλων, αποφάσεις της 18ης Δεκεμβρίου 1986, 10/86, VAG France, Συλλογή 1986, σ. 4071, σκέψη 12, της 30ής Απριλίου 1998, C‑230/96, Cabour, Συλλογή 1998, σ. I‑2055, σκέψεις 47, 48 και 51, και της 2ας Απριλίου 2009, C‑260/07, Pedro IV Servicios, Συλλογή 2009, σ. I‑2437, σκέψη 68), η μη τήρηση μιας αναγκαίας προϋποθέσεως για την απαλλαγή δεν μπορεί, αυτή καθαυτήν, να επάγεται την υποχρέωση καταβολής αποζημιώσεως βάσει του άρθρου 101 ΣΛΕΕ ή να υποχρεώνει τον προμηθευτή να δεχθεί έναν υποψήφιο διανομέα σε σύστημα διανομής.
23 Εν προκειμένω, η Auto 24 υποστηρίζει, κατ’ ουσίαν, ότι κάθε ποσοτικό κριτήριο κατά την έννοια του άρθρου 1, παράγραφος 1, στοιχείο ζ΄, του κανονισμού, δηλαδή κάθε κριτήριο το οποίο περιορίζει άμεσα τον αριθμό των διανομέων ή επισκευαστών, κατά τη διαδικασία επιλογής τους, πρέπει να στηρίζεται σε αντικειμενικούς οικονομικούς λόγους, τους οποίους πρέπει να αποδεικνύει ο προμηθευτής, και πρέπει να εφαρμόζεται κατά τρόπο ομοιόμορφο και χωρίς διακρίσεις σε όλες τις γεωγραφικές ζώνες και σε όλους τους πιθανούς υποψηφίους του συστήματος διανομής.
24 Συναφώς, πρέπει να υπομνησθεί ότι από την πρώτη και την τέταρτη έως και την έκτη αιτιολογική σκέψη του κανονισμού προκύπτει ότι το ευεργέτημα της απαλλαγής περιορίζεται στις κάθετες συμφωνίες οι οποίες, λαμβανομένης υπόψη της εμπειρίας που έχει αποκτηθεί στον τομέα της αυτοκινητοβιομηχανίας όσον αφορά τη διανομή, θεωρούνται ότι πληρούν, λόγω των αποτελεσμάτων που επάγονται, τις προϋποθέσεις του άρθρου 101, παράγραφος 3, ΣΛΕΕ.
25 Όπως προκύπτει από την έβδομη αιτιολογική σκέψη του κανονισμού, τα όρια κάτω από τα οποία μπορεί να θεωρηθεί ότι τα πλεονεκτήματα που εξασφαλίζονται από τις κάθετες συμφωνίες αντισταθμίζουν τα περιοριστικά αποτελέσματά τους ποικίλλουν ανάλογα με τα χαρακτηριστικά των διαφόρων ειδών κάθετων συμφωνιών.
26 Κατά την έβδομη και την όγδοη αιτιολογική σκέψη του κανονισμού, οι κάθετες συμφωνίες συνεπάγονται τέτοια πλεονεκτήματα, όταν το μερίδιο του προμηθευτή στις αγορές διανομής καινουργών αυτοκινήτων οχημάτων δεν υπερβαίνει το 40 %, στην περίπτωση πωλήσεως των καινουργών αυτοκινήτων οχημάτων με το σύστημα της «ποσοτικής επιλεκτικής διανομής», ενώ σε περίπτωση «ποιοτικής επιλεκτικής διανομής» τέτοια αποτελέσματα μπορούν να αναμένονται ανεξαρτήτως του μεριδίου αγοράς του προμηθευτή.
27 Ως εκ τούτου, κατά το άρθρο 3, παράγραφος 1, δεύτερο εδάφιο, του κανονισμού, το όριο μεριδίου αγοράς για την εφαρμογή της απαλλαγής είναι 40 % για τις συμφωνίες που εισάγουν συστήματα ποσοτικής επιλεκτικής διανομής για την πώληση τέτοιων οχημάτων ενώ, κατά το τρίτο εδάφιο της παραγράφου 1 του άρθρου αυτού, το μερίδιο αγοράς του οικείου προμηθευτή είναι άνευ σημασίας για την εφαρμογή της απαλλαγής στις συμφωνίες που εισάγουν συστήματα ποιοτικής επιλεκτικής διανομής.
28 Στο πλαίσιο αυτό πρέπει να προσδιοριστεί η έννοια των όρων «σύστημα επιλεκτικής διανομής», «σύστημα ποσοτικής επιλεκτικής διανομής» και «σύστημα ποιοτικής επιλεκτικής διανομής», οι οποίοι ορίζονται στο άρθρο 1, παράγραφος 1, στοιχεία στ΄ έως η΄, του κανονισμού.
29 Από τις εν λόγω διατάξεις προκύπτει ότι, όσον αφορά τα συστήματα ποσοτικής αλλά και ποιοτικής επιλεκτικής διανομής, κατά την έννοια του κανονισμού, οι διανομείς πρέπει να επιλέγονται βάσει «καθορισμένων κριτηρίων», κατά την έννοια του άρθρου 1, παράγραφος 1, στοιχείο στ΄, του κανονισμού.
30 Στο πλαίσιο αυτό, στη φράση «καθορισμένα κριτήρια» που περιλαμβάνεται στην εν λόγω διάταξη πρέπει να δοθεί η έννοια ότι παραπέμπει σε κριτήρια των οποίων το ακριβές περιεχόμενο μπορεί να εξακριβωθεί.
31 Στο σημείο αυτό πρέπει να διευκρινιστεί ότι, προκειμένου να εξακριβωθεί το ακριβές περιεχόμενο των κριτηρίων επιλογής που χρησιμοποιούνται στο πλαίσιο ενός συστήματος επιλεκτικής διανομής, δεν είναι αναγκαία η δημοσιοποίησή τους η οποία, όπως επισήμανε η Γαλλική Κυβέρνηση, ενέχει τον κίνδυνο διακυβεύσεως του εμπορικού απορρήτου ή διευκολύνσεως ενδεχόμενων συμπαιγνιών.
32 Εξάλλου, από τον ορισμό του «συστήματος ποσοτικής επιλεκτικής διανομής» που περιλαμβάνεται στο άρθρο 1, παράγραφος 1, στοιχείο ζ΄, του κανονισμού δεν προκύπτει ότι ο όρος αυτός έχει την έννοια ότι απαιτείται τα κριτήρια που εφαρμόζει ο προμηθευτής για την επιλογή των διανομέων να μην είναι μόνο «καθορισμένα», αλλά και να δικαιολογούνται αντικειμενικώς και να εφαρμόζονται κατά τρόπο ομοιόμορφο και χωρίς διακρίσεις σε όλους τους υποψηφίους εξουσιοδοτημένους διανομείς.
33 Πράγματι, ο κανονισμός, με τον ορισμό που περιλαμβάνει στο άρθρο 1, παράγραφος 1, στοιχείο η΄, επιβάλλει, μεταξύ άλλων, μόνο στο πλαίσιο των ποιοτικών συστημάτων επιλεκτικής διανομής τα κριτήρια επιλογής που χρησιμοποιεί ο προμηθευτής να «υπαγορεύονται από τη φύση των προϊόντων ή υπηρεσιών της σύμβασης, [να] καθορίζονται με ομοιόμορφο τρόπο για όλους τους διανομείς ή επισκευαστές που ζητούν να συμμετάσχουν στο σύστημα διανομής [και να μην] εφαρμόζονται με τρόπο που συνιστά διάκριση».
34 Κατά συνέπεια, από το ίδιο το γράμμα των ορισμών που περιλαμβάνονται στο άρθρο 1, παράγραφος 1, στοιχεία στ΄ και ζ΄, του κανονισμού προκύπτει ότι, όταν ένα σύστημα διανομής για την πώληση καινουργών αυτοκινήτων οχημάτων απαγορεύει τη μεταπώληση στους μη εξουσιοδοτημένους διανομείς και στηρίζεται σε καθορισμένα κριτήρια τα οποία περιορίζουν άμεσα τον αριθμό των διανομέων, ένα τέτοιο σύστημα μπορεί να χαρακτηριστεί ως «σύστημα ποσοτικής επιλεκτικής διανομής», κατά την έννοια του κανονισμού. Το γεγονός ότι, στην πράξη, τα συστήματα διανομής καινουργών αυτοκινήτων οχημάτων περιλαμβάνουν πολύ συχνά τόσο ποιοτικά όσο και ποσοτικά κριτήρια είναι συναφώς άνευ σημασίας, όπως παραδέχθηκαν κατ’ ουσίαν η JLR και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατά την επ’ ακροατηρίου συζήτηση.
35 Υπό τις συνθήκες αυτές, όπως υποστηρίζουν, κατ’ ουσίαν, η JLR, η Γαλλική Κυβέρνηση και η Επιτροπή, εάν, στο πλαίσιο του κανονισμού, τα ποσοτικά κριτήρια επιλογής έπρεπε να είναι υποχρεωτικώς αντικειμενικά και να μην επάγονται διακρίσεις, θα συγχέονταν οι προϋποθέσεις που προβλέπει ο κανονισμός για την εφαρμογή της απαλλαγής στα συστήματα ποιοτικής επιλεκτικής διανομής με τις προϋποθέσεις που απαιτούνται για την εφαρμογή της απαλλαγής στα συστήματα ποσοτικής επιλεκτικής διανομής.
36 Από την οικονομία του κανονισμού δεν προκύπτει η βούληση του νομοθέτη να προβλέψει τις ίδιες προϋποθέσεις απαλλαγής για τα εν λόγω δύο συστήματα επιλεκτικής διανομής. Αντιθέτως, δεδομένου ότι, όπως προκύπτει ιδίως από τις σκέψεις 26 και 27 της παρούσας αποφάσεως, ο κανονισμός προβλέπει διακριτές προϋποθέσεις απαλλαγής, αναλόγως του αν η επίμαχη επιλεκτική διανομή χαρακτηρίζεται ως «ποσοτική» ή «ποιοτική», οι ρυθμίσεις που προβλέπονται μόνο στο άρθρο 1, παράγραφος 1, στοιχείο η΄, του κανονισμού δεν μπορούν να έχουν εφαρμογή και επί του στοιχείου ζ΄ της διατάξεως αυτής, διότι άλλως θα επήρχετο συγκερασμός αυτών των δύο ειδών επιλεκτικής διανομής.
37 Επιπροσθέτως, αντιθέτως προς όσα υποστηρίζει η Auto 24, το γεγονός ότι, κατά το άρθρο 5, παράγραφος 2, του κανονισμού, ένας προμηθευτής δεν μπορεί να εμποδίσει το άνοιγμα ενός δεύτερου καταστήματος εκ μέρους ενός εκ των εξουσιοδοτημένων διανομέων του είναι συναφώς άνευ σημασίας.
38 Εξάλλου, η νομολογία που επικαλέστηκε η Auto 24, η οποία απορρέει από την απόφαση της 25ης Οκτωβρίου 1977, 26/76, Metro SB-Großmärkte κατά Επιτροπής (Συλλογή τόμος 1977, σ. 567), είναι άνευ σημασίας στην παρούσα υπόθεση. Στο σημείο αυτό, αρκεί η διαπίστωση ότι, στο πλαίσιο του κανονισμού, όπως προκύπτει ιδίως από τις σκέψεις 32 έως 34 της παρούσας αποφάσεως, ένα «σύστημα ποσοτικής επιλεκτικής διανομής» διακρίνεται εξ ορισμού από την «ποιοτική επιλογή των διανομέων, για την οποία γίνεται λόγος στη σκέψη 20 της προπαρατεθείσας αποφάσεως Metro SB-Großmärkte κατά Επιτροπής.
39 Κατόπιν των προεκτεθέντων, στο υποβληθέν ερώτημα πρέπει να δοθεί η απάντηση ότι, η φράση «καθορισμένα κριτήρια» που περιλαμβάνεται στο άρθρο 1, παράγραφος 1, στοιχείο στ΄, του κανονισμού έχει, στην περίπτωση συστήματος ποσοτικής επιλεκτικής διανομής βάσει του κανονισμού αυτού, την έννοια των κριτηρίων των οποίων το ακριβές περιεχόμενο μπορεί να εξακριβωθεί. Προκειμένου ένα τέτοιο σύστημα να τύχει της απαλλαγής που προβλέπει ο εν λόγω κανονισμός, δεν είναι αναγκαίο να στηρίζεται σε κριτήρια τα οποία δικαιολογούνται αντικειμενικώς και εφαρμόζονται κατά τρόπο ομοιόμορφο και χωρίς διακρίσεις σε όλους τους υποψηφίους εξουσιοδοτημένους διανομείς.
Επί των δικαστικών εξόδων
40 Δεδομένου ότι η παρούσα διαδικασία έχει ως προς τους διαδίκους της κύριας δίκης τον χαρακτήρα παρεμπίπτοντος που ανέκυψε ενώπιον του εθνικού δικαστηρίου, σ’ αυτό εναπόκειται να αποφανθεί επί των δικαστικών εξόδων. Τα έξοδα στα οποία υποβλήθηκαν όσοι υπέβαλαν παρατηρήσεις στο Δικαστήριο, πλην των ως άνω διαδίκων, δεν αποδίδονται.
Για τους λόγους αυτούς, το Δικαστήριο (δεύτερο τμήμα) αποφαίνεται:
Η φράση «καθορισμένα κριτήρια» που περιλαμβάνεται στο άρθρο 1, παράγραφος 1, στοιχείο στ΄, του κανονισμού (ΕΚ) 1400/2002 της Επιτροπής, της 31ης Ιουλίου 2002, για την εφαρμογή του άρθρου 81, παράγραφος 3, της Συνθήκης σε ορισμένες κατηγορίες κάθετων συμφωνιών και εναρμονισμένων πρακτικών στον τομέα της αυτοκινητοβιομηχανίας έχει, στην περίπτωση συστήματος ποσοτικής επιλεκτικής διανομής βάσει του κανονισμού αυτού, την έννοια των κριτηρίων των οποίων το ακριβές περιεχόμενο μπορεί να εξακριβωθεί. Προκειμένου ένα τέτοιο σύστημα να τύχει της απαλλαγής που προβλέπει ο εν λόγω κανονισμός, δεν είναι αναγκαίο να στηρίζεται σε κριτήρια τα οποία δικαιολογούνται αντικειμενικώς και εφαρμόζονται κατά τρόπο ομοιόμορφο και χωρίς διακρίσεις σε όλους τους υποψηφίους εξουσιοδοτημένους διανομείς.
(υπογραφές)