ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ (δεύτερο τμήμα)
της 14ης Απριλίου 2011 (*)
«Κοινό δασμολόγιο – Δασμολογική κατάταξη – Συνδυασμένη Ονοματολογία – Δέκτες και αποκωδικοποιητές ψηφιακής δορυφορικής τηλεοράσεως, με λειτουργία εγγραφής – Κοινοτικός τελωνειακός κώδικας – Άρθρο 12, παράγραφοι 5, στοιχείο α΄, σημείο i, και 6 – Χρονική ισχύς μιας δεσμευτικής δασμολογικής πληροφορίας»
Στις συνεκδικαζόμενες υποθέσεις C-288/09 και C-289/09,
με αντικείμενο αιτήσεις εκδόσεως προδικαστικής αποφάσεως δυνάμει του άρθρου 234 ΕΚ, που υπέβαλε το First-tier Tribunal (Tax Chamber) (Ηνωμένο Βασίλειο) με απόφαση της 6ης Ιουλίου 2009, η οποία περιήλθε στο Δικαστήριο στις 24 Ιουλίου 2009, στο πλαίσιο των δικών
British Sky Broadcasting Group plc (C-288/09),
Pace plc (C-289/09)
κατά
The Commissioners for Her Majesty’s Revenue & Customs,
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ (δεύτερο τμήμα),
συγκείμενο από τους J. N. Cunha Rodrigues, πρόεδρο τμήματος, A. Rosas, U. Lõhmus, A. Ó Caoimh και P. Lindh (εισηγήτρια), δικαστές,
γενικός εισαγγελέας: Y. Bot
γραμματέας: L. Hewlett, κύρια υπάλληλος διοικήσεως,
έχοντας υπόψη την έγγραφη διαδικασία και κατόπιν της επ’ ακροατηρίου συζητήσεως της 16ης Δεκεμβρίου 2010,
λαμβάνοντας υπόψη τις παρατηρήσεις που υπέβαλαν:
– η British Sky Broadcasting Group plc, εκπροσωπούμενη από τους D. Anderson, QC, και L. Van den Hende, advocaat,
– η Pace plc, εκπροσωπούμενη από τους J. Grayston, solicitor, και J. White, barrister,
– η Κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου, εκπροσωπούμενη από τον S. Hathaway, επικουρούμενο από τον O. Thomas, barrister,
– το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εκπροσωπούμενο από τον F. Florindo Gijón και την R. Liudvinaviciute-Cordeiro,
– η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, εκπροσωπούμενη από τον R. Lyal και την L. Bouyon,
κατόπιν της αποφάσεως που έλαβε, αφού άκουσε τον γενικό εισαγγελέα, να εκδικάσει την υπόθεση χωρίς ανάπτυξη προτάσεων,
εκδίδει την ακόλουθη
Απόφαση
1 Οι αιτήσεις εκδόσεως προδικαστικής αποφάσεως αφορούν την ερμηνεία των διακρίσεων 8521 90 00 και 8528 71 13 της Συνδυασμένης Ονοματολογίας που περιλαμβάνεται στο παράρτημα Ι του κανονισμού (ΕΟΚ) 2658/87 του Συμβουλίου, της 23ης Ιουλίου 1987, για τη Δασμολογική και Στατιστική Ονοματολογία και το Κοινό Δασμολόγιο (ΕΕ L 256, σ. 1), όπως τροποποιήθηκε με τους κανονισμούς (ΕΚ) 1549/2006 της Επιτροπής, της 17ης Οκτωβρίου 2006 (ΕΕ L 301, σ. 1), και 1214/2007 της Επιτροπής, της 20ής Σεπτεμβρίου 2007 (ΕΕ L 286, σ. 1, στο εξής: ΣΟ), καθώς και την ερμηνεία του άρθρου 12, παράγραφοι 5, στοιχείο α΄, σημείο i, και 6 του κανονισμού (ΕΟΚ) 2913/92 του Συμβουλίου, της 12ης Οκτωβρίου 1992, περί θεσπίσεως κοινοτικού τελωνειακού κώδικα (ΕΕ L 302, σ. 1), όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό (ΕΚ) 82/97 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 19ης Δεκεμβρίου 1996 (ΕΕ 1997, L 17, σ. 1, και διορθωτικό, ΕΕ L 179, σ. 11, στο εξής: τελωνειακός κώδικας).
2 Οι αιτήσεις αυτές υποβλήθηκαν στο πλαίσιο δύο ενδίκων διαφορών μεταξύ, αφενός, της British Sky Broadcasting Group plc (στο εξής: Sky) και, αφετέρου, της Pace plc (στο εξής: Pace) και των Commissioners for Her Majesty’s Revenue & Customs (στο εξής: Commissioners) όσον αφορά, πρώτον, τη δασμολογική κατάταξη ορισμένων τύπων χωριστών ενοτήτων με σύστημα επικοινωνίας και σκληρό δίσκο και, αφετέρου, την καταβολή τελωνειακών δασμών για τα εμπορεύματα αυτά.
Το νομικό πλαίσιο
Η δασμολογική κατάταξη
Η διεθνής δασμολογική κατάταξη
3 Η διεθνής σύμβαση που θέσπισε το εναρμονισμένο σύστημα ονοματολογίας και κωδικοποιήσεως των εμπορευμάτων (στο εξής: ΕΣ), η οποία συνήφθη στις Βρυξέλλες στις 14 Ιουνίου 1983, καθώς και το τροποποιητικό της πρωτόκολλο της 24ης Ιουνίου 1986 (στο εξής: Σύμβαση για το ΕΣ), εγκρίθηκαν εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας με την απόφαση 87/369/EΟΚ του Συμβουλίου, της 7ης Απριλίου 1987 (ΕΕ L 198, σ. 1).
4 Κατά το άρθρο 3, παράγραφος 1, στοιχείο α΄, της Συμβάσεως για το ΕΣ, κάθε συμβαλλόμενο μέρος αναλαμβάνει τη δέσμευση να προσαρμόσει τη δασμολογική και στατιστική ονοματολογία του προς το ΕΣ, να χρησιμοποιεί όλες τις κλάσεις και διακρίσεις του συστήματος αυτού χωρίς προσθήκες ή τροποποιήσεις, καθώς και τους σχετικούς κωδικούς, και να ακολουθεί την αρίθμηση του εν λόγω συστήματος. Η ίδια αυτή διάταξη επιβάλλει επίσης στα συμβαλλόμενα μέρη την υποχρέωση να εφαρμόζουν τους γενικούς κανόνες για την ερμηνεία του ΕΣ, καθώς και όλες τις σημειώσεις των τμημάτων, κεφαλαίων και διακρίσεων του ΕΣ, και να μη μεταβάλλουν το περιεχόμενο των εν λόγω τμημάτων, κεφαλαίων, κλάσεων και διακρίσεων.
5 Το Συμβούλιο Τελωνειακής Συνεργασίας, νυν Παγκόσμιος Οργανισμός Τελωνείων (στο εξής: ΠΟΤ), το οποίο συστάθηκε με τη σύμβαση για την ίδρυση του εν λόγω συμβουλίου που συνήφθη στις Βρυξέλλες στις 15 Δεκεμβρίου 1950, εγκρίνει, υπό τις προϋποθέσεις του άρθρου 8 της Συμβάσεως για το ΕΣ, τις επεξηγηματικές σημειώσεις και τις γνώμες δασμολογικής κατατάξεως που συντάσσει η επιτροπή του ΕΣ, της οποίας η οργάνωση διέπεται από το άρθρο 6 της Συμβάσεως αυτής. Σύμφωνα με το άρθρο 7, παράγραφος 1, της Συμβάσεως για το ΕΣ, έργο της επιτροπής αυτής είναι, μεταξύ άλλων, να προτείνει τροποποιήσεις της εν λόγω Συμβάσεως και να συντάσσει επεξηγηματικές σημειώσεις, γνώμες δασμολογικής κατατάξεως, καθώς και άλλες γνωμοδοτήσεις για την ερμηνεία του ΕΣ.
6 Οι επεξηγηματικές σημειώσεις σχετικά με την κλάση 8521 του ΕΣ προβλέπουν ιδίως τα εξής:
«[...]
A.- Συσκευές εγγραφής και συσκευές συνδυασμένης εγγραφής και αναπαραγωγής
Αυτές οι συσκευές, μόλις συνδεθούν σε συσκευή λήψεως εικόνων για την τηλεόραση ή σε δέκτη τηλεοράσεως, εγγράφουν σε υπόθεμα ηλεκτρικούς παλμούς (αναλογικά σήματα) ή αναλογικά σήματα μετατρεπόμενα σε ψηφιακό κωδικό (ή συνδυασμό αυτών) [...] Η μέθοδος εγγραφής μπορεί να βασίζεται σε μαγνητικά ή οπτικά μέσα και το υπόθεμα εγγραφής είναι συνήθως κασέτες ή δίσκοι.
[...]
Η κλάση αυτή δεν περιλαμβάνει:
[...]
γ) Δέκτες τηλεοράσεως (με ενσωματωμένη ή μη συσκευή λήψεως για τη ραδιοφωνία ή συσκευή εγγραφής ή αναπαραγωγής του ήχου ή εικόνας) οθόνες απεικονίσεως (βίντεο μόνιτορ) και συσκευές βιντεοπροβολής (κλάση 85.28).»
7 Όσον αφορά την κλάση 8528 του ΕΣ, οι επεξηγηματικές σημειώσεις προβλέπουν μεταξύ άλλων τα εξής:
«[...]
Δ.- Δέκτες τηλεοράσεως
Η κατηγορία αυτή περιλαμβάνει τις εξής συσκευές, ανεξαρτήτως του αν έχουν σχεδιαστεί να ενσωματώνουν διάταξη οπτικής ενδείξεως ή οθόνη απεικονίσεως:
1) Δέκτες τηλεοπτικών εκπομπών (επίγειων, καλωδιακών ή δορυφορικών) που δεν περιλαμβάνουν διάταξη απεικονίσεως [π.χ. οθόνη με καθοδική λυχνία (CRT) ή οθόνη υγρών κρυστάλλων (LCD)]. Οι συσκευές αυτές λαμβάνουν σήματα και τα μετατρέπουν σε σήμα κατάλληλο για απεικόνιση. Μπορεί επίσης να έχουν ενσωματωμένο διαμορφωτή-αποδιαμορφωτή (modem) για σύνδεση στο Διαδίκτυο.
Οι δέκτες αυτές προορίζονται προς χρήση με βιντεοφωνικές συσκευές εγγραφής ή αναπαραγωγής, οθόνες, συσκευές προβολής ή τηλεοράσεις. Ωστόσο, οι συσκευές που απλώς απομονώνουν τηλεοπτικά σήματα υψηλής συχνότητας [ενίοτε καλούμενες και δέκτες βιντεοφωνικών σημάτων (tuners)] πρέπει να κατατάσσονται, ως μέρη, στην κλάση 85.29.
[...]
3) Δέκτες τηλεοράσεως κάθε είδους (LCD, πλάσμα, CRT κ.λπ.), οικιακής χρήσεως (τηλεοπτικές συσκευές) με ενσωματωμένη ή μη συσκευή λήψεως για τη ραδιοφωνία, συσκευή εγγραφής βιντεοκασετών, συσκευή αναπαραγωγής DVD, συσκευή εγγραφής DVD, δορυφορικό δέκτη κ.λπ.
[...]
Η κλάση αυτή δεν περιλαμβάνει:
α) Βιντεοφωνικές συσκευές εγγραφής ή αναπαραγωγής (κλάση 85.21).
[...]»
Η ΣΟ
8 Η ΣΟ στηρίζεται στο ΕΣ και επαναλαμβάνει τις εξαψήφιες κλάσεις και διακρίσεις του, ενώ μόνον το έβδομο και το όγδοο ψηφίο αποτελούν δικές της υποδιαιρέσεις.
9 Κατά το άρθρο 12, παράγραφος 1, του κανονισμού 2658/87, όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό (ΕΚ) 254/2000 του Συμβουλίου, της 31ης Ιανουαρίου 2000 (ΕΕ L 28, σ. 16, στο εξής: κανονισμός 2658/87), η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκδίδει κάθε χρόνο κανονισμό ο οποίος περιλαμβάνει το πλήρες κείμενο της ΣΟ και των συντελεστών των τελωνειακών δασμών, όπως αυτή έχει κατόπιν των μέτρων που θεσπίζει το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή η Επιτροπή. Ο κανονισμός αυτός έχει εφαρμογή από την 1η Ιανουαρίου του επομένου έτους.
10 Το άρθρο 8 του κανονισμού 2658/87 ορίζει ότι η επιτροπή του άρθρου 247 του τελωνειακού κώδικα μπορεί να εξετάζει οποιοδήποτε ζήτημα θίγει ο πρόεδρός της, μετά από αίτημα του αντιπροσώπου κράτους μέλους, σχετικό, ιδίως με τη ΣΟ.
11 Η εφαρμοστέα επί της υποθέσεως C-289/09 ΣΟ περιέχεται στον κανονισμό 1549/2006, ο οποίος άρχισε να ισχύει την 1η Ιανουαρίου 2007.
12 Η εφαρμοστέα επί της υποθέσεως C-288/09 ΣΟ περιέχεται στον κανονισμό 1214/2007, ο οποίος άρχισε να ισχύει την 1η Ιανουαρίου 2008.
13 Οι γενικοί κανόνες για την ερμηνεία της ΣΟ περιλαμβάνονται στο πρώτο μέρος, τίτλος Ι, Α, αυτής. Οι κανόνες αυτοί είναι πανομοιότυποι τόσο ως προς τη ΣΟ που περιέχεται στον κανονισμό 1549/2006 όσο και ως προς αυτή που περιέχεται στον κανονισμό 1214/2007. Οι κανόνες αυτοί ορίζουν τα εξής:
«Η κατάταξη των εμπορευμάτων στη [ΣΟ] πραγματοποιείται σύμφωνα με τις παρακάτω αρχές.
1. Το κείμενο των τίτλων των τμημάτων, των κεφαλαίων ή των υποκεφαλαίων θεωρείται ότι έχει μόνον ενδεικτική αξία, δεδομένου ότι η κατάταξη καθορίζεται νόμιμα σύμφωνα με το κείμενο των κλάσεων και των σημειώσεων των τμημάτων ή των κεφαλαίων και σύμφωνα με τους παρακάτω κανόνες, εφόσον αυτοί δεν είναι αντίθετοι προς το κείμενο των εν λόγω κλάσεων και σημειώσεων.
[...]
3. Όταν εμπορεύματα πρέπει, εκ πρώτης όψεως, να καταταγούν σε δύο ή περισσότερες κλάσεις, σ’ εφαρμογή του κανόνα 2, στοιχείο β΄, ή σε κάθε άλλη περίπτωση, η κατάταξη γίνεται σύμφωνα με τα παρακάτω:
[...]
β) Τα αναμεμειγμένα προϊόντα, τα τεχνουργήματα και τα είδη που αποτελούνται από διάφορες ύλες ή προκύπτουν από τη συναρμολόγηση διαφόρων αντικειμένων, καθώς και τα εμπορεύματα που παρουσιάζονται σε σύνολα συσκευασμένα για τη λιανική πώληση, στα οποία η κατάταξη δεν μπορεί να γίνει με εφαρμογή του κανόνα 3, στοιχείο α΄, κατατάσσονται σύμφωνα με την ύλη ή το είδος που δίνει σ’ αυτά τον ουσιώδη χαρακτήρα τους, όταν είναι δυνατός αυτός ο καθορισμός.
[...]
[...]
6. Η κατάταξη των εμπορευμάτων στις διακρίσεις μιας και της αυτής κλάσης καθορίζεται νόμιμα σύμφωνα με το κείμενο των διακρίσεων αυτών και των σημειώσεων των διακρίσεων, καθώς και αναλογικά, σύμφωνα με τους παραπάνω κανόνες, δεδομένου ότι μπορούν να συγκριθούν μόνον οι διακρίσεις του αυτού επιπέδου. Εκτός αντιθέτων διατάξεων, για τους σκοπούς του κανόνα αυτού εφαρμόζονται επίσης οι σημειώσεις των τμημάτων και των κεφαλαίων.»
14 Το δεύτερο μέρος της ΣΟ περιλαμβάνει το τμήμα XVI. Το τμήμα αυτό περιλαμβάνει το κεφάλαιο 85, το οποίο αφορά τις μηχανές, τις συσκευές και το ηλεκτρικό υλικό και τα μέρη τους, τις συσκευές εγγραφής ή αναπαραγωγής ήχου, τις συσκευές εγγραφής ή αναπαραγωγής εικόνων και ήχου για την τηλεόραση, καθώς και τα μέρη και τα εξαρτήματα των συσκευών αυτών.
15 Η σημείωση αριθ. 3 του τμήματος XVI της ΣΟ ορίζει τα εξής:
«Εκτός από αντίθετες διατάξεις, οι συνδυασμοί μηχανών διαφόρων ειδών που προορίζονται να λειτουργούν μαζί και που αποτελούν ένα μόνο σώμα, καθώς και οι μηχανές που είναι κατασκευασμένες για να εξασφαλίζουν δύο ή περισσότερες διαφορετικές λειτουργίες, εναλλακτικές ή συμπληρωματικές, κατατάσσονται ανάλογα με την κύρια λειτουργία που χαρακτηρίζει το σύνολο.»
16 Οι κλάσεις 8521 και 8528 έχουν την ίδια φρασεολογία, τόσο στη ΣΟ που περιέχεται στον κανονισμό 1549/2006 όσο και σ’ αυτήν που περιέχεται στον κανονισμό 1241/2007. Εξάλλου, οι κανονισμοί αυτοί δεν προβλέπουν προθεσμία μετά την ημερομηνία δημοσιεύσεως ή κοινοποιήσεως, εντός της οποίας ο αποδέκτης μιας δεσμευτικής δασμολογικής προθεσμίας η οποία παύει να ισχύει μπορεί να εξακολουθεί να την επικαλείται.
17 Η κλάση 8521 της ΣΟ έχει ως εξής:
«8521 Συσκευές εγγραφής ή αναπαραγωγής βιντεοφωνικές, έστω και με ενσωματωμένο δέκτη βιντεοφωνικών σημάτων:
8521 10 – Με μαγνητικές ταινίες:
[...]
8521 90 00 − Άλλες».
18 Η κλάση 8528 της ΣΟ έχει ως εξής:
«8528 Οθόνες απεικόνισης και συσκευές προβολής, που δεν ενσωματώνουν δέκτες τηλεόρασης. Δέκτες τηλεόρασης με ενσωματωμένη ή μη συσκευή λήψης για τη ραδιοφωνία ή συσκευή εγγραφής ή αναπαραγωγής του ήχου ή εικόνας:
[...]
– Δέκτες τηλεόρασης με ενσωματωμένη ή μη συσκευή λήψης για τη ραδιοφωνία ή συσκευή εγγραφής ή αναπαραγωγής του ήχου ή εικόνας:
8528 71 − − Που δεν έχουν σχεδιαστεί να ενσωματώνουν διάταξη οπτικής ένδειξης ή οθόνη απεικόνισης:
[...]
8528 71 13 − − − − Συσκευές με μικροεπεξεργαστή και ενσωματωμένο διαμορφωτή-αποδιαμορφωτή (modem) για πρόσβαση στο Internet, που διαθέτουν διαλογικό σύστημα ανταλλαγής πληροφοριών και έχουν τη δυνατότητα λήψης τηλεοπτικών σημάτων [“χωριστές ενότητες (Set-top boxes) με σύστημα επικοινωνίας”]».
Οι επεξηγηματικές σημειώσεις της ΣΟ
19 Κατά το άρθρο 9, παράγραφος 1, στοιχείο α΄, δεύτερη περίπτωση, του κανονισμού 2658/87, η Επιτροπή καταρτίζει επεξηγηματικές σημειώσεις της ΣΟ, τις οποίες δημοσιεύει τακτικά στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι επεξηγηματικές σημειώσεις που δημοσιεύθηκαν στις 7 Μαΐου 2008 (ΕΕ C 112, σ. 8) διευκρινίζουν, όσον αφορά τις κλάσεις 8521 και 8528, τα εξής:
«8521 90 00 Άλλα
Η διάκριση αυτή περιλαμβάνει τις συσκευές χωρίς οθόνη με δυνατότητα λήψης τηλεοπτικών σημάτων, αποκαλούμενες “χωριστές ενότητες (set-top boxes)”, με ενσωματωμένη διάταξη που επιτελεί λειτουργία εγγραφής ή αναπαραγωγής [π.χ., σκληρό δίσκο ή αναγνώστη DVD (DVD drive)].
[...]
8528 71 13 Συσκευές με μικροεπεξεργαστή και ενσωματωμένο διαμορφωτή-αποδιαμορφωτή (modem) για πρόσβαση στο Internet, που διαθέτουν διαλογικό σύστημα ανταλλαγής πληροφοριών και έχουν τη δυνατότητα λήψης τηλεοπτικών σημάτων [“χωριστές ενότητες (Set-top boxes) με σύστημα επικοινωνίας”]
H παρούσα διάκριση περιλαμβάνει συσκευές χωρίς οθόνη, τις αποκαλούμενες “χωριστές ενότητες (set-top boxes) με σύστημα επικοινωνίας”, που αποτελούνται από τα ακόλουθα κύρια στοιχεία:
– μικροεπεξεργαστή,
– δέκτη βιντεοφωνικών σημάτων (video tuner).
Η παρουσία συνδέσμου RF αποτελεί ένδειξη πιθανής ύπαρξης δέκτη βιντεοφωνικών σημάτων,
– διαμορφωτή-αποδιαμορφωτή (modem).
[...]
Οι χωριστές ενότητες (set-top boxes) με ενσωματωμένη διάταξη που επιτελεί λειτουργία εγγραφής ή αναπαραγωγής [π.χ., σκληρό δίσκο ή αναγνώστη DVD (DVD drive)] εξαιρούνται από τη διάκριση αυτή (διάκριση 8521 90 00).
[...]»
20 Κατά τον χρόνο των πραγματικών περιστατικών της κύριας δίκης, ο συντελεστής των εισαγωγικών δασμών που είχε εφαρμογή στη διάκριση 8521 90 00 ήταν 13,9 %, ενώ οι συσκευές της διακρίσεως 8528 71 13 απαλλάσσονταν από τους δασμούς.
Η Γενική Συμφωνία Δασμών και Εμπορίου του 1994 και η συμφωνία για το εμπόριο προϊόντων της τεχνολογίας πληροφοριών
21 Η Γενική Συμφωνία Δασμών και Εμπορίου (GATT) του 1994 (στο εξής: GATT του 1994) και, ιδίως, το μνημόνιο συμφωνίας για την ερμηνεία του άρθρου II, παράγραφος 1, στοιχείο β΄, της GATT αποτελούν μέρος της Συμφωνίας για την ίδρυση του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ) που υπογράφτηκε στο Μαρακές στις 15 Απριλίου 1994 και εγκρίθηκε με την απόφαση 94/800/ΕΚ του Συμβουλίου, της 22ας Δεκεμβρίου 1994, σχετικά με την εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Κοινότητας σύναψη των συμφωνιών που απέρρευσαν από τις πολυμερείς διαπραγματεύσεις του Γύρου της Ουρουγουάης (1986-1994) (ΕΕ L 336, σ. 1).
22 Η συμφωνία για το εμπόριο προϊόντων της τεχνολογίας πληροφοριών, η οποία αποτελείται από τη δήλωση των υπουργών για το εμπόριο προϊόντων της τεχνολογίας πληροφοριών που υιοθετήθηκε στις 13 Δεκεμβρίου 1996, κατά την πρώτη διάσκεψη του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου στη Σιγκαπούρη, τα παραρτήματα και προσαρτήματα αυτής (στο εξής: ΣΤΠ), καθώς και από την ανακοίνωση για την εφαρμογή της, εγκρίθηκαν εξ ονόματος της Κοινότητας με τη απόφαση 97/359/ΕΚ του Συμβουλίου, της 24ης Μαρτίου 1997, για την κατάργηση των δασμών που επιβάλλονται σε ορισμένα προϊόντα της τεχνολογίας πληροφοριών (ΕΕ L 155, σ. 1). Η ΣΤΟ διευκρινίζει, στην παράγραφο 1, ότι το εμπορικό καθεστώς κάθε μέρους θα ήταν σκόπιμο να εξελίσσεται κατά τρόπο που να αυξάνει τις ευκαιρίες προσβάσεως στην αγορά για τα προϊόντα της τεχνολογίας πληροφοριών.
23 Κατά την παράγραφο 2 της ΣΤΠ, κάθε συμβαλλόμενο μέρος θα παγιοποιήσει και θα καταργήσει τους δασμούς και άλλες επιβαρύνσεις οποιασδήποτε μορφής, υπό την έννοια του άρθρου II, παράγραφος 1, στοιχείο β΄, της GATT του 1994, όσον αφορά ορισμένα προϊόντα, μεταξύ των οποίων οι «χωριστές ενότητες (set-top boxes) με σύστημα επικοινωνίας: συσκευές με μικροεπεξεργαστή και ενσωματωμένο διαμορφωτή-αποδιαμορφωτή (modem) για πρόσβαση στο Internet, που διαθέτουν διαλογικό σύστημα ανταλλαγής πληροφοριών».
24 Στις 16 Νοεμβρίου 2000, εκδόθηκε ο κανονισμός (ΕΚ) 2559/2000 του Συμβουλίου, της 16ης Νοεμβρίου 2000, για τροποποίηση του παραρτήματος Ι του κανονισμού 2658/87 (ΕΕ L 293, σ. 1), προκειμένου να εφαρμοσθεί η ΣΤΠ, όπως προκύπτει από τη δεύτερη αιτιολογική σκέψη του κανονισμού αυτού.
Η τελωνειακή κανονιστική ρύθμιση
25 Η τελωνειακή κανονιστική ρύθμιση περιλαμβάνει τον Τελωνειακό Κώδικα και τον κανονισμό (ΕΟΚ) 2454/93 της Επιτροπής, της 2ας Ιουλίου 1993, για τον καθορισμό ορισμένων διατάξεων εφαρμογής του κανονισμού 2913/92 (ΕΕ L 253, σ. 1), όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό (ΕΚ) 12/97 της Επιτροπής, της 18ης Δεκεμβρίου 1996 (ΕΕ 1997, L 9, σ. 1, στο εξής: κανονισμός εφαρμογής).
Ο τελωνειακός κώδικας
26 Το άρθρο 4 του τελωνειακού κώδικα ορίζει τα εξής:
«Κατά την έννοια του παρόντος κώδικα, νοούνται ως:
[...]
5) Απόφαση: κάθε διοικητική πράξη που ανήκει στην τελωνειακή νομοθεσία, και λαμβάνεται από τελωνειακή αρχή, ρυθμίζει μια συγκεκριμένη περίπτωση και παράγει έννομα αποτελέσματα για ένα ή περισσότερα καθορισμένα ή δυνάμενα να καθοριστούν πρόσωπα. Ο όρος αυτός καλύπτει μεταξύ άλλων μια δεσμευτική δασμολογική πληροφορία κατά την έννοια του άρθρου 12.
[...]»
27 Κατά το άρθρο 12, παράγραφοι 1 έως 6, του τελωνειακού κώδικα:
«1. Οι τελωνειακές αρχές εκδίδουν, κατόπιν γραπτής αιτήσεως και με τον τρόπο που καθορίζει η διαδικασία της επιτροπής, δεσμευτικές δασμολογικές πληροφορίες ή δεσμευτικές πληροφορίες σχετικά με την καταγωγή.
2. Οι δεσμευτικές δασμολογικές πληροφορίες ή οι δεσμευτικές πληροφορίες σχετικά με την καταγωγή δεσμεύουν τις τελωνειακές μόνον αρχές έναντι του δικαιούχου μόνο για τη δασμολογική κατάταξη ή τον καθορισμό της καταγωγής ενός εμπορεύματος, αντιστοίχως.
[...]
5. Μια δεσμευτική πληροφορία παύει να ισχύει:
α) σε δασμολογικά θέματα:
i) όταν, λόγω της έκδοσης ενός κανονισμού, δεν είναι σύμφωνη με το δίκαιο που έχει θεσπισθεί με τον τρόπο αυτό,
ii) όταν καθίσταται ασυμβίβαστη με την ερμηνεία μιας από τις τελωνειακές ονοματολογίες που αναφέρονται στο άρθρο 20 παράγραφος 6:
– είτε σε κοινοτικό επίπεδο, λόγω τροποποίησης των επεξηγηματικών σημειώσεων της συνδυασμένης ονοματολογίας ή λόγω απόφασης του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων,
[...]
6. Ο δικαιούχος δεσμευτικής πληροφορίας η οποία έχει παύσει να ισχύει σύμφωνα με την παράγραφο 5, στοιχείο α΄, σημεία ii ή iii, [ή] στοιχείο β΄ σημεία ii ή iii, μπορεί να συνεχίσει να τη χρησιμοποιεί επί έξι μήνες μετά τη σχετική δημοσίευση ή γνωστοποίηση [...].
Στην περίπτωση της παραγράφου 5, στοιχείο α΄, σημείο i, και στοιχείο β΄, σημείο i, ο κανονισμός ή η συμφωνία μπορεί να ορίζει προθεσμία για την εφαρμογή του πρώτου εδαφίου.
[...]»
28 Το άρθρο 243 του τελωνειακού κώδικα ορίζει τα εξής:
«1. Κάθε πρόσωπο έχει το δικαίωμα να ασκήσει προσφυγή κατά των αποφάσεων των τελωνειακών αρχών σχετικά με την εφαρμογή της τελωνειακής νομοθεσίας οι οποίες το αφορούν άμεσα και ατομικά.
[...]
Η προσφυγή πρέπει να ασκείται στο κράτος μέλος στο οποίο ελήφθη η απόφαση ή υπεβλήθη η αίτηση για την έκδοσή της.
2. Το δικαίωμα προσφυγής μπορεί να ασκηθεί:
α) σε πρώτο στάδιο, ενώπιον της τελωνειακής αρχής που ορίζεται για το σκοπό αυτό από τα κράτη μέλη·
β) σε δεύτερο στάδιο, ενώπιον μιας ανεξάρτητης αρχής η οποία μπορεί να είναι μία δικαστική αρχή ή ένα ισοδύναμο ειδικευμένο όργανο σύμφωνα με τις διατάξεις που ισχύουν στα κράτη μέλη.»
29 Από τα άρθρα 247 και 247α του τελωνειακού κώδικα προκύπτει ότι, για την εφαρμογή του εν λόγω Κώδικα, η Επιτροπή επικουρείται από την επιτροπή τελωνειακού κώδικα.
Ο κανονισμός εφαρμογής
30 Το άρθρο 11 του κανονισμού εφαρμογής ορίζει τα εξής:
«Δεσμευτική δασμολογική πληροφορία που εκδόθηκε από τις τελωνειακές αρχές κράτους μέλους από την 1η Ιανουαρίου 1991 και μετά, δεσμεύει τις αρμόδιες αρχές όλων των κρατών μελών υπό τους ίδιους όρους.»
31 Το άρθρο 12 του κανονισμού αυτού ορίζει τα εξής:
«1. Από τη θέσπιση μιας από τις πράξεις ή ενός από τα μέτρα που απαριθμούνται στο άρθρο 12, παράγραφος 5, του κώδικα, οι τελωνειακές αρχές λαμβάνουν όλα τα μέτρα, ούτως ώστε στο εξής να εκδίδονται δεσμευτικές πληροφορίες μόνον εφόσον είναι σύμφωνες με αυτή την πράξη ή το μέτρο.
2. α) Όσον αφορά τις δεσμευτικές δασμολογικές πληροφορίες, για την εφαρμογή της ανωτέρω παραγράφου 1, η ημερομηνία που θα λαμβάνεται υπόψη:
[...]
– για τα μέτρα που προβλέπονται στο άρθρο 12, παράγραφος 5, στοιχείο α΄, σημείο ii, του κώδικα, σχετικά με τις τροποποιήσεις των επεξηγηματικών σημειώσεων της συνδυασμένης ονοματολογίας, είναι εκείνη της δημοσίευσής τους στη σειρά C της Επίσημης Εφημερίδας των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων,
[...]».
Οι διαφορές της κύριας δίκης και τα προδικαστικά ερωτήματα
Υπόθεση C-288/09
32 Η Sky παρέχει υπηρεσίες ψηφιακής δορυφορικής τηλεοράσεως. Εισάγει στο Ηνωμένο Βασίλειο ένα είδος χωριστής ενότητας (αποκωδικοποιητή) με σύστημα επικοινωνίας και σκληρό δίσκο. Αυτή η χωριστή ενότητα ονομάζεται ενότητα Sky+, μοντέλο DRX 280 (στο εξής: ενότητα Sky+).
33 Η ενότητα Sky+ είναι δέκτης δορυφορικής τηλεοράσεως. Ένας τέτοιος δέκτης λαμβάνει και αποκωδικοποιεί ψηφιακά σήματα τηλεοράσεως τα οποία μεταφέρονται μέσω της δορυφορικής τηλεοπτικής πλατφόρμας ενός τηλεοπτικού σταθμού όπως η Sky. Το σήμα αποκωδικοποιείται μόνον κατά τη μετάδοσή του προκειμένου να προβληθεί σε μια τηλεοπτική οθόνη.
34 Ο τηλεοπτικός σταθμός μεταδίδει δορυφορικώς ψηφιακά τηλεοπτικά σήματα, τα οποία λαμβάνονται από ένα μετατροπέα χαμηλού θορύβου ο οποίος υπάρχει στην παραβολική κεραία που είναι εγκατεστημένη στην κατοικία του τελικού καταναλωτή. Κατόπιν, το ψηφιακό σήμα αποστέλλεται στον δέκτη μέσω ενός καλωδίου.
35 Η ενότητα Sky+ είναι ειδικά σχεδιασμένη και προγραμματισμένη ώστε να λαμβάνει και να αποκωδικοποιεί μόνο δορυφορικά τηλεοπτικά σήματα προερχόμενα από τη δορυφορική πλατφόρμα της Sky.
36 Η ενότητα Sky+ δεν έχει οθόνη. Περιέχει ένα διαμορφωτή-αποδιαμορφωτή (modem) για την πρόσβαση στο Διαδίκτυο και, κατά τον τρόπο αυτόν, διασφαλίζει τη διαλογική ανταλλαγή πληροφοριών.
37 Η ενότητα Sky+ περιέχει σκληρό δίσκο. Η μισή από τη χωρητικότητα της μνήμης του δίσκου αυτού χρησιμοποιείται από τις υπηρεσίες της Sky για να καταστήσει δυνατή τη χρήση της υπηρεσίας βίντεο κατά παραγγελία. Η άλλη μισή μπορεί να χρησιμοποιηθεί από τον τελικό καταναλωτή για την εγγραφή των τηλεοπτικών προγραμμάτων που προέρχονται από τη δορυφορική πλατφόρμα της Sky. Η ενότητα αυτή δεν παρέχει τη δυνατότητα εγγραφής μαγνητοσκοπημένου υλικού προερχομένου από άλλη εξωτερική πηγή, όπως είναι οι τηλεοπτικοί δέκτες, οι συσκευές λήψεως εικόνων ή οι βιντεοφωνικές συσκευές εγγραφής. Η εν λόγω ενότητα δεν μπορεί επίσης να αναπαράγει μαγνητοσκοπημένο υλικό από εξωτερικά υποθέματα, όπως είναι τα DVD ή οι βιντεοκασέτες. Ομοίως, δεν καθιστά δυνατή την εγγραφή μαγνητοσκοπημένου υλικού σε τέτοια εξωτερικά υποθέματα.
38 Ο σκληρός δίσκος της ενότητας Sky+ δεν είναι απαραίτητος για τον τελικό καταναλωτή, εφόσον ο καταναλωτής περιορίζεται στην παρακολούθηση εκπομπών απευθείας από την τηλεόραση. Στην περίπτωση αυτή, η εν λόγω ενότητα λειτουργεί ως απλός δέκτης τηλεοράσεως. Αντιθέτως, η εν λόγω ενότητα δεν θα μπορούσε να λειτουργεί μόνο με τον σκληρό της δίσκο, χωρίς να λαμβάνει ψηφιακό τηλεοπτικό σήμα, κατά το μέτρο που, ακόμη και όταν αναπαράγει το περιεχόμενο του εν λόγω σκληρού δίσκου, μπορεί να λειτουργήσει μόνον εφόσον λαμβάνει τέτοιο σήμα από τη δορυφορική πλατφόρμα της Sky.
39 Στις 12 Ιουνίου 2008, η Sky ζήτησε την έκδοση δεσμευτικής δασμολογικής πληροφορίας (στο εξής: ΔΔΠ) από τους Commissioners όσον αφορά την ενότητα Sky+. Στις 9 Ιουλίου 2008, οι Commissioners εξέδωσαν ΔΔΠ, με την οποία κατέταξαν την ενότητα Sky+ στη διάκριση 8521 90 00 της ΣΟ.
40 Η Sky υπέβαλε διοικητική ένσταση κατά της εν λόγω ΔΔΠ, ισχυριζόμενη ότι το επίμαχο προϊόν έπρεπε να καταταχθεί στη διάκριση 8528 71 13 της ΣΟ ως χωριστή ενότητα με σύστημα επικοινωνίας, δηλαδή ως «[δέκτης] τηλεόρασης» της κλάσεως 8528.
41 Το Customs and International Reviews and Appeals Team απέρριψε την ένσταση αυτή με απόφαση της 29ης Σεπτεμβρίου 2008.
42 Στις 28 Οκτωβρίου 2008, η Sky άσκησε προσφυγή κατά της αποφάσεως αυτής ενώπιον του VAT and Duties Tribunal London, το οποίο, από 1ης Απριλίου 2009, μετονομάσθηκε σε First-tier Tribunal (Tax Chamber).
43 Υπό τις συνθήκες αυτές, το First-tier Tribunal (Tax Chamber) αποφάσισε να αναστείλει την ενώπιόν του διαδικασία και να υποβάλει στο Δικαστήριο τα εξής προδικαστικά ερωτήματα:
«1) Πρέπει οι αποκωδικοποιητές [που καλούνται επίσης χωριστές ενότητες (set-top boxes)] με τα τεχνικά χαρακτηριστικά [της ενότητας Sky+] να καταταχθούν στη διάκριση 8528 71 13 της [ΣΟ], όπως προβλέπει ο κανονισμός 1214/2007 […] που τροποποιεί το παράρτημα 1 του κανονισμού 2658/87 [...], παρά τις επεξηγηματικές σημειώσεις της Συνδυασμένης Ονοματολογίας [...] τις οποίες εξέδωσε η Επιτροπή στις 7 Μαΐου 2008 […] σχετικά με τη διάκριση 8521 90 00 και τη διάκριση 8528 71 13 της ΣΟ;
2) Υποχρεώνει το άρθρο 12, παράγραφος 5, στοιχείο α΄, του [τελωνειακού κώδικα] την εθνική τελωνειακή αρχή να εκδίδει δεσμευτικές δασμολογικές πληροφορίες που συνάδουν προς τις επεξηγηματικές σημειώσεις της ΣΟ, εκτός αν και μέχρις ότου οι εν λόγω επεξηγηματικές σημειώσεις κριθούν αντίθετες προς το γράμμα των σχετικών διατάξεων της ΣΟ, περιλαμβανομένων των γενικών κανόνων για την ερμηνεία της ΣΟ, ή μπορούν οι εθνικές τελωνειακές αρχές να σχηματίζουν τη δική τους άποψη ως προς το ζήτημα αυτό και να αγνοούν τις επεξηγηματικές σημειώσεις σε περίπτωση που θεωρούν ότι υπάρχει τέτοια σύγκρουση;
3) Σε περίπτωση που οι αποκωδικοποιητές με τα τεχνικά χαρακτηριστικά [της ενότητας] Sky+ […] πρέπει να καταταχθούν στη διάκριση 8521 90 00 της ΣΟ, είναι η επιβολή δασμού με συντελεστή άνω του μηδενός παράνομη βάσει του […] δικαίου [της Ένωσης], ως συνέπεια της παραβάσεως των υποχρεώσεων που υπέχει η [Ευρωπαϊκή Ένωση] από τη [ΣΤΠ] και από το άρθρο ΙΙ, παράγραφος 1, στοιχείο β΄, της [GATT του 1994] ή μήπως η κατάταξη στην κλάση 8521 συνεπάγεται το συμπέρασμα ότι το εν λόγω προϊόν δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του σχετικού τμήματος της ΣΤΠ;»
Υπόθεση C-289/09
44 Η Pace κατασκευάζει και εισάγει χωριστές ενότητες με σύστημα επικοινωνίας και σκληρό δίσκο (στο εξής: ενότητες STB-HDD), προοριζόμενες για τους παρέχοντες υπηρεσίες συνδρομητικής τηλεοράσεως. Η Pace εισάγει τις εν λόγω ενότητες στο Ηνωμένο Βασίλειο, ιδίως το μοντέλο TDS 470NB SD PVR (καλούμενο επίσης: ενότητα Sky+) το οποίο κατασκευάζει η Sky και το αποκαλεί μοντέλο DRX 280.
45 Οι ενότητες STB-HDD έχουν τα χαρακτηριστικά που περιγράφονται στις σκέψεις 33 έως 38 της παρούσας αποφάσεως.
46 Η Pace κατασκευάζει επίσης πλείονα μοντέλα ενοτήτων με σύστημα επικοινωνίας, αλλά χωρίς σκληρούς δίσκους. Πρόκειται, μεταξύ άλλων, για τα μοντέλα DS 430NB και DS 250NV. Οι ενότητες αυτές κατατάσσονται στη διάκριση 8528 71 13.
47 Στις 8 Απριλίου 2005, οι Commissioners απηύθυναν στην Pace μια ΔΔΠ με την οποία η ενότητα Sky+ κατατάχθηκε στη διάκριση 8528 12 91 της ΣΟ, η οποία περιεχόταν στον κανονισμό (ΕΚ) 1810/2004 της Επιτροπής, της 7ης Σεπτεμβρίου 2004, που τροποποιεί το παράρτημα I του κανονισμού (ΕΟΚ) 2658/87 του Συμβουλίου για τη δασμολογική και στατιστική ονοματολογία και το κοινό δασμολόγιο (ΕΕ L 327, σ. 1). Κατόπιν της ενάρξεως ισχύος του κανονισμού 1549/2006 την 1η Ιανουαρίου 2007, η διάκριση αυτή έλαβε τον κωδικό 8528 71 13. Οι μικρές διαφορές που υπάρχουν μεταξύ των διαφόρων ενοτήτων STB-HDD, ως προς τα τεχνικά χαρακτηριστικά ή την περιγραφή των προϊόντων, δεν επηρεάζουν την κατάταξή τους.
48 Με έγγραφα της 4ης Δεκεμβρίου 2006 και της 29ης Ιανουαρίου 2007, οι Commissioners πληροφόρησαν την Pace ότι, «από 1ης Ιανουαρίου 2007, η ΣΟ θα υφίστατο σημαντικές αλλαγές κωδικών» και ότι, «[κ]ατόπιν της τροποποιήσεως των κωδικών, η ΔΔΠ [της 8ης Απριλίου 2005] θα ανακαλούνταν από 31ης Δεκεμβρίου 2006». Κατά το αιτούν δικαστήριο, η Pace ουδέποτε έλαβε γνώση των εγγράφων αυτών.
49 Με έγγραφο της 8ης Αυγούστου 2008, οι Commissioners επιβεβαίωσαν ότι το μοντέλο ενοτήτων STB-HDD TDS 460, το οποίο έχει δύο τύπους, δηλαδή τους TDS 460NV και TDS 460NS, καλυπτόταν επίσης από τη ΔΔΠ της 8ης Απριλίου 2005, για όσο χρόνο αυτή εξακολουθούσε να ισχύει.
50 Με άλλο έγγραφο της 8ης Αυγούστου 2008, οι Commissioners επιβεβαίωσαν ότι, σύμφωνα με το άρθρο 12, παράγραφος 5, στοιχείο α΄, σημείο i, του τελωνειακού κώδικα, η ΔΔΠ της 8ης Απριλίου 2005 έπαυσε να ισχύει από 1ης Ιανουαρίου 2007, λόγω αλλαγών στους κωδικούς τις οποίες προκάλεσαν η αλλαγή στο ΕΣ και η ετήσια ενημέρωση των τελωνειακών δασμών.
51 Στις 17 Νοεμβρίου 2008, οι Commissioners ζήτησαν από την Pace την εκ των υστέρων καταβολή δασμών για όλες τις ενότητες STB-HDD, περιλαμβανομένης της ενότητας Sky+, οι οποίες εισήχθησαν από τον Ιανουάριο του 2007 μέχρι τον Απρίλιο του 2008. Το αίτημα αυτό διατυπώθηκε λόγω του ότι οι ενότητες STB-HDD είχαν καταταχθεί σε εσφαλμένη κλάση της ΣΟ, δηλαδή στη διάκριση 8528 71 13, ενώ, κατά τους Commissioners, τα προϊόντα αυτά έπρεπε να καταταχθούν στη διάκριση 8521 90 00.
52 Στις 4 Δεκεμβρίου 2008, η Pace ζήτησε την επανεξέταση της αποφάσεως των Commissioners. Στις 16 Ιανουαρίου 2009, η Customs and International Reviews and Appeals Team επιβεβαίωσε την απόφαση περί κατατάξεως των εν λόγω ενοτήτων STB-HDD υπό τον κωδικό 8521 90 00.
53 Στις 10 Φεβρουαρίου 2009, η Pace άσκησε προσφυγή κατά της αποφάσεως της Customs and International Reviews and Appeals Team ενώπιον του VAT and Duties Tribunal, Manchester (Ηνωμένο Βασίλειο). Στις 27 Μαρτίου 2009, η προσφυγή αυτή παραπέμφθηκε στο First-tier Tribunal (Tax Chamber).
54 Με την προσφυγή της, η Pace έθεσε υπό αμφισβήτηση το συμβατό των επεξηγηματικών σημειώσεων της ΣΟ προς τη ΣΟ. Η Pace υποστηρίζει ότι η ΔΔΠ περί των επιμάχων ενοτήτων εξακολούθησε να ισχύει επί εξάμηνο μετά την έναρξη ισχύος του κανονισμού 1549/2006 και ότι το άρθρο 12, παράγραφος 5, στοιχείο α΄, σημείο i, του τελωνειακού κώδικα έχει την έννοια ότι ο κανονισμός 1549/2006 δεν αποτελεί «κανονισμό» κατά τη διάταξη αυτή.
55 Υπό τις συνθήκες αυτές, το First-tier Tribunal (Tax Chamber) αποφάσισε να αναστείλει την ενώπιόν του διαδικασία και να υποβάλει στο Δικαστήριο τα εξής προδικαστικά ερωτήματα:
«1) Πρέπει οι αποκωδικοποιητές [που καλούνται επίσης χωριστές ενότητες (set-top boxes)] με σύστημα επικοινωνίας και σκληρό δίσκο να καταταχθούν στη διάκριση 8528 71 13 της [ΣΟ], όπως προβλέπουν ο κανονισμός [1549/2006 και ο κανονισμός 1214/2007], παρά τις [επεξηγηματικές σημειώσεις της ΣΟ] τις οποίες εξέδωσε η Επιτροπή στις 7 Μαΐου 2008 […] σχετικά με τη διάκριση 8521 90 00 και τη διάκριση 8528 71 13 της ΣΟ;
2) Σε περίπτωση που οι αποκωδικοποιητές με σκληρό δίσκο και με τα τεχνικά χαρακτηριστικά των αποκωδικοποιητών με σύστημα επικοινωνίας και σκληρό δίσκο πρέπει να καταταχθούν στη διάκριση 8521 90 00 της ΣΟ, είναι η επιβολή δασμού με συντελεστή άνω του μηδενός παράνομη βάσει του δικαίου [της Ένωσης], ως συνέπεια της παραβάσεως των υποχρεώσεων που υπέχει η [Ένωση] από τη [ΣΤΟ] και από το άρθρο ΙΙ, παράγραφος 1, στοιχείο β΄, της [GATT του 1994] ή μήπως η κατάταξη στην κλάση 8521 συνεπάγεται το συμπέρασμα ότι το εν λόγω προϊόν δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του σχετικού τμήματος της ΣΤΠ;
3) Έχει το άρθρο 12, παράγραφος 5, στοιχείο α΄, σημείο i, [του τελωνειακού κώδικα] την έννοια ότι η [ΔΔΠ] της 8ης Απριλίου 2005, την οποία επικαλέσθηκε η [Pace], έπαυσε αυτομάτως να ισχύει μετά τις 31 Δεκεμβρίου 2006, λόγω του ότι δεν συμβιβαζόταν πλέον προς τις διατάξεις που θέσπισε ο κανονισμός 1549/2006 […]; Ειδικότερα, έχει το άρθρο 12, παράγραφος 5, στοιχείο α΄, σημείο i, την έννοια ότι ο κανονισμός 1549/2006 […] δεν εμπίπτει στην έννοια του “κανονισμού” σύμφωνα με το άρθρο αυτό, είτε διότι αποτελεί ετήσια ενημέρωση της ΣΟ είτε διότι δεν αποτελεί ειδικό κανονισμό κατατάξεως;
4) Έχει το άρθρο 12, παράγραφος 6, του τελωνειακού κώδικα την έννοια ότι, οσάκις εκδίδεται ετήσια ενημέρωση της ΣΟ η οποία δεν περιέχει διάταξη επιβεβαιώνουσα τη διάρκεια της παρεχόμενης περιόδου χάριτος προς τους αποδέκτες ΔΔΠ, οι αποδέκτες αυτοί δεν θα δικαιούνται περίοδο χάριτος ή μήπως δικαιούνται τη συνήθη εξάμηνη περίοδο χάριτος που παρέχεται για τους κανονισμούς κατατάξεως που εκδίδει η Επιτροπή, βάσει της αρχής της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης;»
56 Με διάταξη της 22ας Σεπτεμβρίου 2009, ο Πρόεδρος του Δικαστηρίου διέταξε τη συνεκδίκαση των υποθέσεων C-288/09 και C-289/09, προς διευκόλυνση της γραπτής και της προφορικής διαδικασίας.
57 Δεδομένης της συνάφειας των εν λόγω υποθέσεων, αυτές πρέπει, σύμφωνα με το άρθρο 43 του Κανονισμού Διαδικασίας, σε συνδυασμό με το άρθρο 103 του ιδίου Κανονισμού, να συνεκδικασθούν προς έκδοση κοινής αποφάσεως.
Επί των προδικαστικών ερωτημάτων
Επί του πρώτου ερωτήματος της υποθέσεως C-288/09 και επί του πρώτου ερωτήματος της υποθέσεως C-289/09
58 Με τα ερωτήματα αυτά, το αιτούν δικαστήριο ζητεί κατ’ ουσίαν από το Δικαστήριο να διευκρινίσει αν η ΣΟ έχει την έννοια ότι οι χωριστές ενότητες με σύστημα επικοινωνίας και σκληρό δίσκο, όπως η ενότητα Sky+, εμπίπτουν στη διάκριση 8528 71 13, παρά τις επεξηγηματικές σημειώσεις της ΣΟ που δημοσιεύθηκαν στις 7 Μαΐου 2008, από τις οποίες προκύπτει ότι οι εν λόγω ενότητες εμπίπτουν στη διάκριση 8521 90 00.
59 Οι γενικοί κανόνες για την ερμηνεία της ΣΟ προβλέπουν ότι η κατάταξη των εμπορευμάτων καθορίζεται κατ’ αρχάς σύμφωνα με το περιεχόμενο των κλάσεων και των σημειώσεων των τμημάτων ή των κεφαλαίων, ενώ γίνεται δεκτό ότι οι τίτλοι των τμημάτων ή των κεφαλαίων έχουν ενδεικτική μόνον αξία.
60 Συναφώς, υπενθυμίζεται ότι, κατά πάγια νομολογία, χάριν της ασφάλειας δικαίου και προς διευκόλυνση των ελέγχων, το καθοριστικό κριτήριο για τη δασμολογική κατάταξη των εμπορευμάτων πρέπει γενικά να αναζητείται στα αντικειμενικά τους χαρακτηριστικά και στις αντικειμενικές τους ιδιότητες, όπως ορίζονται από το γράμμα της κλάσεως της ΣΟ και των σημειώσεων του οικείου τμήματος ή κεφαλαίου (βλ., μεταξύ άλλων, αποφάσεις της 19ης Οκτωβρίου 2000, C-339/98, Peacock, Συλλογή 2000, σ. I-8947, σκέψη 9, της 15ης Σεπτεμβρίου 2005, C-495/03, Intermodal Transports, Συλλογή 2005, σ. I-8151, σκέψη 47, της 18ης Ιουλίου 2007, C-142/06, Olicom, Συλλογή 2007, σ. I-6675, σκέψη 16, και της 19ης Φεβρουαρίου 2009, C-376/07, Kamino International Logistics, Συλλογή 2009, σ. I-1167, σκέψη 31).
61 Οι επεξηγηματικές σημειώσεις της ΣΟ οι οποίες δημοσιεύθηκαν στις 7 Μαΐου 2008 προβλέπουν ότι οι χωριστές ενότητες με ενσωματωμένη διάταξη που επιτελεί λειτουργία εγγραφής ή αναπαραγωγής (π.χ. σκληρό δίσκο) εξαιρούνται από τη διάκριση 8528 71 13 και πρέπει να καταταχθούν στη διάκριση 8521 90 00.
62 Ωστόσο, οι επεξηγηματικές σημειώσεις του ΕΣ οι οποίες ίσχυαν κατά τον χρόνο των πραγματικών περιστατικών της διαφοράς της κύριας δίκης διευκρίνιζαν ότι οι δέκτες τηλεοράσεως, ακόμη και με ενσωματωμένη συσκευή εγγραφής, έπρεπε να εξαιρεθούν από τη διάκριση 8521 και να καταταγούν στη διάκριση 8528.
63 Επιβάλλεται περαιτέρω η υπόμνηση ότι, σύμφωνα με τη νομολογία του Δικαστηρίου, οι επεξηγηματικές σημειώσεις, οι οποίες καταρτίζονται, όσον αφορά τη ΣΟ, από την Επιτροπή και, όσον αφορά το ΕΣ, από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τελωνείων, συμβάλλουν σημαντικά στην ερμηνεία του περιεχομένου των διαφόρων δασμολογικών κλάσεων, χωρίς όμως να έχουν δεσμευτική νομική ισχύ (βλ. αποφάσεις της 16ης Ιουνίου 1994, C-35/93, Develop Dr. Eisbein, Συλλογή 1994, σ. I-2655, σκέψη 21, της 11ης Ιανουαρίου 2007, C-400/05, B.A.S. Trucks, Συλλογή 2007, σ. I-311, σκέψη 28, και της 27ης Νοεμβρίου 2008, C-403/07, Metherma, Συλλογή 2008, σ. I-8921, σκέψη 48).
64 Κατά συνέπεια, το περιεχόμενο των επεξηγηματικών σημειώσεων της ΣΟ, οι οποίες δεν υποκαθιστούν εκείνες του ΕΣ, αλλά πρέπει να θεωρούνται συμπληρωματικές τους (βλ., υπό την έννοια αυτή, απόφαση της 6ης Δεκεμβρίου 2007, C-486/06, Van Landeghem, Συλλογή 2007, σ. I-10661, σκέψη 36) και να λαμβάνονται υπόψη μαζί με αυτές, πρέπει να είναι σύμφωνο με τις διατάξεις της ΣΟ και δεν μπορεί να μεταβάλει το περιεχόμενο των διατάξεων αυτών (βλ., μεταξύ άλλων, προπαρατεθείσα απόφαση Kamino International Logistics, σκέψη 48).
65 Συνεπώς, αν προκύπτει ότι οι επεξηγηματικές σημειώσεις της ΣΟ αντιβαίνουν στο γράμμα των διακρίσεων της ΣΟ και των σημειώσεων των τμημάτων και των κεφαλαίων, πρέπει να μη λαμβάνονται υπόψη (βλ., υπό την έννοια αυτή, αποφάσεις της 19ης Απριλίου 2007, C-229/06, Sunshine Deutschland Handelsgesellschaft, Συλλογή 2007, σ. I-3251, σκέψη 31, της 5ης Ιουνίου 2008, C-312/07, JVC France, Συλλογή 2008, σ. I-4165, σκέψη 34, καθώς και προπαρατεθείσα απόφαση Kamino International Logistics, σκέψεις 49 και 50).
66 Η διάκριση 8521 90 00 αφορά, όπως προκύπτει από το γράμμα της, τις βιντεοφωνικές συσκευές εγγραφής ή αναπαραγωγής, έστω και με ενσωματωμένο δέκτη βιντεοφωνικών σημάτων και εφόσον η εγγραφή πραγματοποιείται σε υπόθεμα διαφορετικό από μαγνητική ταινία. Η συσκευές των οποίων η εγγραφή πραγματοποιείται σε μαγνητική ταινία εμπίπτουν στη διάκριση 8521 10.
67 Η κλάση 8528 περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, τους δέκτες τηλεοράσεως με ενσωματωμένη ή μη συσκευή εγγραφής του ήχου ή εικόνας. Η διάκριση 8528 71 13 αφορά τους δέκτες τηλεοράσεως, με ενσωματωμένη ή μη συσκευή εγγραφής του ήχου ή εικόνας, που δεν έχουν σχεδιαστεί να ενσωματώνουν διάταξη οπτικής ενδείξεως ή οθόνη απεικονίσεως, που διαθέτουν μικροεπεξεργαστή και ενσωματωμένο διαμορφωτή-αποδιαμορφωτή (modem) για πρόσβαση στο Internet, καθώς και διαλογικό σύστημα ανταλλαγής πληροφοριών, έχουν δε τη δυνατότητα λήψεως τηλεοπτικών σημάτων.
68 Πρέπει να διευκρινισθεί ότι, όπως δέχθηκε η Επιτροπή κατά την επ’ ακροατηρίου συζήτηση, οι όροι «λήψη βιντεοφωνικών σημάτων» και «λήψη τηλεοπτικών σημάτων» αποδίδουν ταυτόσημες έννοιες.
69 Από τους ορισμούς αυτούς προκύπτει ότι εμπορεύματα τα οποία εμπίπτουν στις δύο αυτές διακρίσεις μπορούν συγχρόνως να λαμβάνουν τηλεοπτικά σήματα και να τα εγγράφουν. Η διαφορά μεταξύ των δύο αυτών διακρίσεων έγκειται στον κύριο ή παρεπόμενο χαρακτήρα των εν λόγω λειτουργιών. Η διάκριση 8521 90 00 αφορά τις συσκευές εγγραφής που έχουν παρεπόμενη λειτουργία τηλεοπτικού δέκτη, ενώ η διάκριση 8528 71 13 αφορά τους δέκτες τηλεοράσεως που έχουν παρεπόμενη λειτουργία εγγραφής.
70 Η σημείωση αριθ. 3 του τμήματος XVI της ΣΟ, στο οποίο ανήκουν οι επίμαχες διακρίσεις, διευκρινίζει ότι «οι συνδυασμοί μηχανών διαφόρων ειδών που προορίζονται να λειτουργούν μαζί και που αποτελούν ένα μόνο σώμα, καθώς και οι μηχανές που είναι κατασκευασμένες για να εξασφαλίζουν δύο ή περισσότερες διαφορετικές λειτουργίες, εναλλακτικές ή συμπληρωματικές, κατατάσσονται ανάλογα με την κύρια λειτουργία που χαρακτηρίζει το σύνολο».
71 Η επίμαχη στην κύρια δίκη ενότητα Sky+, της οποίας η λειτουργία περιγράφεται στις σκέψεις 33 έως 38 της παρούσας αποφάσεως, επιτελεί αναμφισβήτητα αμφότερες τις λειτουργίες εγγραφής και λήψεως τηλεοπτικών σημάτων. Συνεπώς, μπορεί να χαρακτηρισθεί ως μηχανή που είναι κατασκευασμένη για να εξασφαλίζει δύο ή περισσότερες διαφορετικές λειτουργίες, εναλλακτικές ή συμπληρωματικές, υπό την έννοια της σημειώσεως αριθ. 3 του τμήματος XVI της ΣΟ.
72 Συνεπώς, πρέπει να διερευνηθεί ποια από τις δύο λειτουργίες, της εγγραφής ή της λήψεως τηλεοπτικών σημάτων, είναι η κύρια και ποια η παρεπόμενη.
73 Κατ’ αρχάς, η πρόταση την οποία υπέβαλε η Επιτροπή με τις γραπτές παρατηρήσεις της, κατά την οποία η κατάταξη στη μία ή την άλλη διάκριση θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί με γνώμονα τον αριθμό ωρών προγράμματος οι οποίες μπορούν να αποθηκευθούν στον σκληρό δίσκο των ενοτήτων Sky+, πρέπει να απορριφθεί. Συγκεκριμένα, η διάρκεια αυτή δεν καθορίζεται με επαρκή σαφήνεια στη ΣΟ στις επεξηγηματικές σημειώσεις της τελευταίας, δεδομένου ότι αυτό το κριτήριο διακρίσεως δεν είναι σύμφωνο με την αρχή της ασφάλειας δικαίου.
74 Ομοίως, το γεγονός ότι η ενότητα Sky+ δεν θα μπορούσε να λειτουργεί μόνο με τον σκληρό δίσκο με τον οποίο είναι εφοδιασμένη και ότι ο δίσκος αυτός δεν είναι αναγκαίος για τη θέαση τηλεοπτικών προγραμμάτων και, συνεπώς, ότι η λήψη τηλεοπτικών σημάτων είναι απαραίτητη για τη λειτουργία της εν λόγω ενότητας δεν επιτρέπει να καθορισθεί ποια είναι η κύρια λειτουργία της συσκευής. Συγκεκριμένα, όπως ορθώς παρατήρησε η Επιτροπή, το γεγονός ότι μια λειτουργία ορισμένης συσκευής είναι απαραίτητη δεν της προσδίδει, αφ’ εαυτού, την ιδιότητα της κύριας λειτουργίας, κατά το μέτρο που μια λειτουργία μπορεί να είναι απαραίτητη και συγχρόνως να είναι δευτερεύουσα ή παρεπόμενη.
75 Από την απόφαση περί παραπομπής προκύπτει ότι η ενότητα Sky+ δεν καθιστά δυνατή την εγγραφή μαγνητοσκοπημένου υλικού από άλλη εξωτερική πηγή, όπως είναι οι τηλεοπτικοί δέκτες, οι συσκευές λήψεως εικόνων ή οι βιντεοφωνικές συσκευές εγγραφής, και ότι ωσαύτως δεν μπορεί να αναπαράγει μαγνητοσκοπημένο υλικό από εξωτερικά υποθέματα, όπως είναι τα DVD ή οι βιντεοκασέτες, όπως άλλωστε δεν καθιστά δυνατή την εγγραφή μαγνητοσκοπημένου υλικού σε τέτοια εξωτερικά υποθέματα. Ακόμη και αν τα στοιχεία αυτά δεν συνιστούν τα αντικειμενικά χαρακτηριστικά και τις αντικειμενικές ιδιότητες της εν λόγω ενότητας, υπό την έννοια της παρατεθείσας στη σκέψη 60 της παρούσας αποφάσεως νομολογίας, αλλά μάλλον την αλληλεπίδραση μεταξύ των λειτουργιών εγγραφής και λήψεως τηλεοπτικών σημάτων, είναι διαφωτιστικά ως προς τον προορισμό των ενοτήτων Sky+.
76 Συναφώς, υπενθυμίζεται ότι ο προορισμός του προϊόντος μπορεί να αποτελέσει αντικειμενικό κριτήριο κατατάξεως, εφόσον είναι συμφυής με το εν λόγω προϊόν, ο συμφυής δε αυτός χαρακτήρας πρέπει να είναι δυνατό να εκτιμηθεί με γνώμονα τα αντικειμενικά χαρακτηριστικά και τις αντικειμενικές ιδιότητες του προϊόντος αυτού (βλ., μεταξύ άλλων, αποφάσεις της 28ης Μαρτίου 2000, C-309/98, Holz Geenen, Συλλογή 2000, σ. I-1975, σκέψη 15, της 5ης Απριλίου 2001, C-201/99, Deutsche Nichimen, Συλλογή 2001, σ. I-2701, σκέψη 20, και της 15ης Φεβρουαρίου 2007, C-183/06, RUMA, Συλλογή 2007, σ. I-1559, σκέψη 36).
77 Συναφώς και όπως αναγνώρισε κατά την επ’ ακροατηρίου συζήτηση η Επιτροπή, είναι αναγκαίο να ληφθεί υπόψη αυτό το οποίο οι καταναλωτές θεωρούν κύριο ή δευτερεύον.
78 Τόσο από τις αποφάσεις περί παραπομπής όσο και από τις υποβληθείσες ενώπιον του Δικαστηρίου παρατηρήσεις προκύπτει ότι οι ενότητες Sky+ πωλούνται σε επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών τηλεοπτικής μεταδόσεως όπως η Sky, οι οποίες θέτουν τις ενότητες αυτές στη διάθεση των πελατών τους, προκειμένου αυτοί να έχουν πρόσβαση στα προγράμματα τα οποία προσφέρουν οι επιχειρήσεις αυτές.
79 Προκύπτει κατά συνέπεια ότι ο καταναλωτής, όταν εγγράφεται ως συνδρομητής μιας επιχειρήσεως παροχής υπηρεσιών όπως η Sky, έχει ως βασικό του κίνητρο τη δυνατότητα προσβάσεως στα προσφερόμενα τηλεοπτικά προγράμματα και ότι, προκειμένου να το πράξει, είναι αναγκαίο να προμηθευτεί ενότητα όπως η ενότητα Sky+. Η δυνατότητα εγγραφής τηλεοπτικών προγραμμάτων την οποία διαθέτει επιπλέον το μοντέλο αυτό αποτελεί απλώς πρόσθετη προσφερόμενη υπηρεσία.
80 Η αλληλεπίδραση μεταξύ των λειτουργιών της ενότητας Sky+ που περιγράφονται στη σκέψη 75 της παρούσας αποφάσεως, η οποία θεμελιώνει την εξάρτηση της λειτουργίας εγγραφής από τη λειτουργία λήψεως τηλεοπτικών σημάτων, αποδεικνύει ότι ο καταναλωτής, όταν επιλέγει το προϊόν αυτό, δεν αναζητεί, κατ’ αρχάς, μια λειτουργία εγγραφής, αλλά μια λειτουργία αποκωδικοποιήσεως τηλεοπτικών σημάτων, ακόμη και αν το γεγονός ότι υπάρχει δυνατότητα εγγραφής ή ο αριθμός των ωρών προγράμματος που μπορούν να εγγραφούν είναι δυνατό να επηρεάσει την επιλογή του.
81 Από το σύνολο των στοιχείων αυτών προκύπτει ότι η ενότητα Sky+ έχει ως κύριο προορισμό τη λήψη τηλεοπτικών σημάτων και ότι η λειτουργία αυτή είναι συμφυής με την εν λόγω συσκευή. Συνεπώς, αποτελεί την κύρια λειτουργία της, η δε λειτουργία εγγραφής είναι απλώς και μόνο δευτερεύουσα.
82 Εντεύθεν συνάγεται ότι, δεδομένου ότι οι επεξηγηματικές σημειώσεις της ΣΟ είναι αντίθετες, επί του σημείο αυτού, προς τη ΣΟ, πρέπει να μη ληφθούν υπόψη, κατ’ εφαρμογήν της νομολογίας που εκτίθεται στις σκέψεις 63 έως 65 της παρούσας αποφάσεως.
83 Εξάλλου, υπενθυμίζεται ότι, κατά πάγια νομολογία, ακόμη και αν οι διατάξεις μιας συμφωνίας, όπως η συμφωνία ΣΤΟ, δεν είναι δυνατό να δημιουργήσουν για τους ιδιώτες δικαιώματα τα οποία αυτοί μπορούν να επικαλεστούν ευθέως ενώπιον του δικαστή βάσει του δικαίου της Ένωσης, δεδομένου ότι υπάρχει ρύθμιση της Ένωσης στον οικείο τομέα, η υπεροχή των συναπτομένων από την Ένωση διεθνών συμφωνιών έναντι των διατάξεων του παραγώγου κοινοτικού δικαίου επιτάσσει να ερμηνεύονται οι διατάξεις αυτές, στο μέτρο του δυνατού, κατά τρόπο συνάδοντα προς τις εν λόγω συμφωνίες (βλ., υπό την έννοια αυτή, αποφάσεις της 10ης Σεπτεμβρίου 1996, C-61/94, Επιτροπή κατά Γερμανίας, Συλλογή 1996, σ. I-3989, σκέψη 52, και της 6ης Ιουλίου 2010, C-428/08, Monsanto Technology, που δεν έχει ακόμη δημοσιευθεί στη Συλλογή, σκέψη 72).
84 Από το σύνολο των ανωτέρω σκέψεων προκύπτει η ΣΟ έχει την έννοια ότι οι χωριστές ενότητες με σύστημα επικοινωνίας και σκληρό δίσκο, όπως η ενότητα Sky+, εμπίπτουν στη διάκριση 8528 71 13, παρά τις επεξηγηματικές σημειώσεις της ΣΟ.
Επί του τρίτου ερωτήματος της υποθέσεως C-288/09 και επί του δευτέρου ερωτήματος της υποθέσεως C-289/09
85 Κατόπιν της απαντήσεως που δόθηκε στα πρώτα προδικαστικά ερωτήματα αμφοτέρων των υποθέσεων, παρέλκει η απάντηση στο τρίτο ερώτημα της υποθέσεως C-288/09 και στο δεύτερο ερώτημα της υποθέσεως C-289/09.
Επί του δευτέρου ερωτήματος της υποθέσεως C-288/09
86 Με το ερώτημα αυτό, το αιτούν δικαστήριο ζητεί κατ’ ουσίαν από το Δικαστήριο να διευκρινίσει αν το άρθρο 12, παράγραφος 5, στοιχείο α΄, του τελωνειακού κώδικα έχει την έννοια ότι οι τελωνειακές αρχές υποχρεούνται να εκδίδουν ΔΔΠ σύμφωνες προς τις επεξηγηματικές σημειώσεις της ΣΟ, τουλάχιστον μέχρις ότου οι εν λόγω επεξηγηματικές σημειώσεις κηρυχθούν ασύμβατες προς τη ΣΟ, ή αν, αντιθέτως, έχει την έννοια ότι οι αρχές αυτές δεν πρέπει να συμμορφώνονται προς τις εν λόγω επεξηγηματικές σημειώσεις αν κρίνουν ότι αυτές δεν συμβιβάζονται προς τη ΣΟ.
87 Το άρθρο 12, παράγραφος 5, στοιχείο α΄, σημείο ii, πρώτη περίπτωση, του τελωνειακού κώδικα ορίζει ότι μια ΔΔΠ παύει να ισχύει όταν, κατόπιν τροποποιήσεως των επεξηγηματικών σημειώσεων της ΣΟ, καθίσταται ασύμβατη προς την ερμηνεία της ΣΟ.
88 Η εν λόγω διάταξη δεν αφορά αυτές καθεαυτές τις υποχρεώσεις των τελωνειακών αρχών όσον αφορά την έκδοση ΔΔΠ, αλλά την παύση της ισχύος των εγγράφων αυτών.
89 Συναφώς, υπενθυμίζεται ότι, κατά πάγια νομολογία, μολονότι τυπικώς το αιτούν δικαστήριο περιόρισε το ερώτημά του στην ερμηνεία του άρθρου 12, παράγραφος 5, στοιχείο α΄, σημείο i, πρώτη περίπτωση, του τελωνειακού κώδικα, όσον αφορά τη συμπεριφορά των τελωνειακών αρχών σε περίπτωση τροποποιήσεως των επεξηγηματικών σημειώσεων της ΣΟ, το γεγονός αυτό δεν εμποδίζει το Δικαστήριο να του παράσχει όλα τα στοιχεία ερμηνείας του δικαίου της Ένωσης που μπορεί να του είναι χρήσιμα για την εκδίκαση της υποθέσεως της οποίας έχει επιληφθεί, ασχέτως του αν το αιτούν δικαστήριο έχει κάνει σχετική μνεία κατά τη διατύπωση του ερωτήματός του (βλ., μεταξύ άλλων, αποφάσεις της 25ης Ιανουαρίου 2007, C-321/03, Dyson, Συλλογή 2007, σ. I-687, σκέψη 24, της 26ης Απριλίου 2007, C-392/05, Αλεβίζος, Συλλογή 2007, σ. Ι-3505, σκέψη 64 και εκεί παρατιθέμενη νομολογία, καθώς και της 12ης Ιανουαρίου 2010, C-229/08, Wolf, που δεν έχει ακόμη δημοσιευθεί στη Συλλογή, σκέψη 32). Συναφώς, απόκειται στο Δικαστήριο να εντοπίσει, από το σύνολο των στοιχείων που του παρέχει το εθνικό δικαστήριο και ιδίως από την αιτιολογία της αποφάσεως περί παραπομπής, εκείνα τα στοιχεία του δικαίου της Ένωσης που χρήζουν ερμηνείας, λαμβανομένου υπόψη του αντικειμένου της διαφοράς (βλ. προπαρατεθείσα απόφαση Wolf, σκέψη 32).
90 Συνεπώς, το ερώτημα πρέπει να ερμηνευθεί υπό την έννοια ότι το αιτούν δικαστήριο ερωτά αν από το γεγονός ότι οι ΔΔΠ παύουν να ισχύουν κατόπιν τροποποιήσεως των επεξηγηματικών σημειώσεων της ΣΟ συνάγεται υποχρέωση των τελωνειακών αρχών να εκδίδουν ΔΔΠ σύμφωνες προς τις εν λόγω επεξηγηματικές σημειώσεις.
91 Το άρθρο 12, παράγραφοι 1 και 2, στοιχείο α΄, τρίτη περίπτωση, του κανονισμού εφαρμογής ορίζει ότι, όταν τροποποιούνται οι επεξηγηματικές σημειώσεις της ΣΟ, οι τελωνειακές αρχές πρέπει να λαμβάνουν όλα τα μέτρα, ούτως ώστε στο εξής να εκδίδονται ΔΔΠ μόνον εφόσον είναι σύμφωνες με τις εν λόγω επεξηγηματικές σημειώσεις, από της δημοσιεύσεώς τους στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
92 Πάντως, όπως υπομνήσθηκε στη σκέψη 63 της παρούσας αποφάσεως, οι επεξηγηματικές σημειώσεις της ΣΟ, καίτοι αποτελούν σημαντικά στοιχεία για τη διασφάλιση της ενιαίας ερμηνείας της ΣΟ από τις τελωνειακές αρχές των κρατών μελών, εντούτοις δεν είναι νομικώς δεσμευτικές (βλ. αποφάσεις Develop Dr. Eisbein, προπαρατεθείσα, σκέψη 21, και της 3ης Δεκεμβρίου 1998, C-259/97, Clees, Συλλογή 1998, σ. I-8127, σκέψη 12).
93 Από τις σκέψεις αυτές προκύπτει ότι οι τελωνειακές αρχές, όταν επιλαμβάνονται αιτήσεως για την έκδοση ΔΔΠ, πρέπει να συμμορφώνονται προς τις επεξηγηματικές σημειώσεις της ΣΟ, προκειμένου να διασφαλίζεται η ομοιόμορφη εφαρμογή του τελωνειακού δικαίου εντός της Ένωσης. Αν ανακύψει διαφωνία μεταξύ των εν λόγω αρχών και των επιχειρηματιών ως προς το αν οι εν λόγω επεξηγηματικές σημειώσεις συμβιβάζονται προς τη ΣΟ και ως προς την κατάταξη των εμπορευμάτων, εναπόκειται στους επιχειρηματίες να ασκήσουν προσφυγή ενώπιον της αρμόδιας αρχής.
94 Στο δικαστήριο που επιλαμβάνεται προσφυγής όσον αφορά τη δασμολογική κατάταξη ενός εμπορεύματος κατ’ εφαρμογήν του άρθρου 243 του τελωνειακού κώδικα εναπόκειται να προβεί στην κατάταξη του εμπορεύματος αυτού σύμφωνα με τις διατάξεις της ΣΟ, εν ανάγκη αφού υποβάλει προδικαστικό ερώτημα στο Δικαστήριο, υπό τις προϋποθέσεις του άρθρου 267 ΣΛΕΕ.
95 Επιπλέον, όπως παρατηρεί η Επιτροπή, όταν οι τελωνειακές αρχές κράτους μέλους αντιμετωπίζουν περίπτωση στην οποία η εφαρμογή των επεξηγηματικών σημειώσεων προφανώς συνεπάγεται αποτέλεσμα ασυμβίβαστο προς τη ΣΟ, το εν λόγω κράτος μέλος έχει τη δυνατότητα να απευθυνθεί στην επιτροπή του άρθρου 247 του τελωνειακού κώδικα, κατά τη διαδικασία του άρθρου 8 του κανονισμού 2658/87.
96 Κατά συνέπεια, στο δεύτερο ερώτημα της υποθέσεως C-288/09 πρέπει να δοθεί η απάντηση ότι το άρθρο 12, παράγραφος 5, στοιχείο α΄, του τελωνειακού κώδικα και το άρθρο 12, παράγραφοι 1 και 2, στοιχείο α΄, τρίτη περίπτωση, του κανονισμού εφαρμογής έχουν την έννοια ότι οι τελωνειακές αρχές υποχρεούνται να εκδίδουν ΔΔΠ σύμφωνες προς τις επεξηγηματικές σημειώσεις της ΣΟ. Αν ανακύψει διαφωνία μεταξύ των εν λόγω αρχών και των επιχειρηματιών ως προς το αν οι εν λόγω επεξηγηματικές σημειώσεις συμβιβάζονται προς τη ΣΟ και ως προς την κατάταξη των εμπορευμάτων, εναπόκειται στους επιχειρηματίες να ασκήσουν προσφυγή ενώπιον της αρμόδιας αρχής, κατ’ εφαρμογήν του άρθρου 243 του τελωνειακού κώδικα. Το επιληφθέν δικαστήριο αποφαίνεται επί της κατατάξεως του εμπορεύματος, εν ανάγκη αφού υποβάλει προδικαστικό ερώτημα στο Δικαστήριο, υπό τις προϋποθέσεις του άρθρου 267 ΣΛΕΕ. Εξάλλου, το κράτος μέλος στο οποίο υπάγονται οι εν λόγω αρχές έχει τη δυνατότητα να απευθυνθεί στην επιτροπή του άρθρου 247 του τελωνειακού κώδικα, κατά τη διαδικασία του άρθρου 8 του κανονισμού 2658/87.
Επί του τρίτου ερωτήματος της υποθέσεως C-288/09
97 Με το ερώτημα αυτό, το αιτούν δικαστήριο ζητεί κατ’ ουσίαν από το Δικαστήριο να διευκρινίσει αν το άρθρο 12, παράγραφος 5, στοιχείο α΄, σημείο i, του τελωνειακού κώδικα έχει την έννοια ότι ο κανονισμός 1549/2006 πρέπει να θεωρηθεί ως κατά τη διάταξη αυτή κανονισμός. Το δικαστήριο αυτό ερωτά ειδικότερα αν μια ΔΔΠ η οποία δεν ήταν πλέον σύμφωνη προς τη ΣΟ, λόγω της ενάρξεως ισχύος του κανονισμού 1549/2006, έπαυσε να ισχύει μετά την ημερομηνία ενάρξεως ισχύος του κανονισμού αυτού.
98 Κατά το άρθρο 12, παράγραφος 5, στοιχείο α΄, σημείο i, του τελωνειακού κώδικα, μια ΔΔΠ παύει να ισχύει όταν, λόγω της εκδόσεως ενός κανονισμού, δεν είναι σύμφωνη με το ισχύον δίκαιο.
99 Όπως ορθώς παρατηρεί η Επιτροπή, το άρθρο 12, παράγραφος 5, στοιχείο α΄, σημείο i, του τελωνειακού κώδικα δεν αφορά μόνον τους κανονισμούς οι οποίοι, όπως ο κανονισμός 1549/2006, εκδίδονται κατ’ εφαρμογήν του άρθρου 12, παράγραφος 1, του κανονισμού 2658/87, αλλά και κάθε κανονισμό ο οποίος επηρεάζει ή καθορίζει την κατάταξη των εμπορευμάτων στη ΣΟ.
100 Από 1ης Ιανουαρίου 2007, το παράρτημα I του κανονισμού 2658/87, στο οποίο περιλαμβάνεται η ΣΟ, αντικαταστάθηκε από το κείμενο που περιλαμβάνεται στο παράρτημα του κανονισμού 1549/2006, όπως προκύπτει από το άρθρο 1 του τελευταίου αυτού κανονισμού.
101 Η τέταρτη αιτιολογική σκέψη του κανονισμού 1549/2006 διευκρινίζει ότι, κατά το άρθρο 12 του κανονισμού 2658/87, το παράρτημα Ι του εν λόγω κανονισμού πρέπει να αντικατασταθεί, από 1ης Ιανουαρίου 2007, από πλήρη κατάλογο της ΣΟ.
102 Ο κατάλογος της ΣΟ ο οποίος περιέχεται στο παράρτημα του κανονισμού 1549/2006 δεν περιλαμβάνει πλέον τη διάκριση 8528 12 91. Συνεπώς, ΔΔΠ κατατάσσουσα ένα εμπόρευμα στη διάκριση αυτή δεν ήταν πλέον σύμφωνη προς τη ΣΟ και, συνεπώς, είχε αυτομάτως παύσει να ισχύει, από 1ης Ιανουαρίου 2007, σύμφωνα με το άρθρο 12, παράγραφος 5, στοιχείο α΄, σημείο i, του τελωνειακού κώδικα.
103 Από τα στοιχεία αυτά προκύπτει ότι στο τρίτο ερώτημα της υποθέσεως C-289/09 πρέπει να δοθεί η απάντηση ότι το άρθρο 12, παράγραφος 5, στοιχείο α΄, σημείο i, του τελωνειακού κώδικα έχει την έννοια ότι ο κανονισμός 1549/2006 πρέπει να θεωρηθεί ως κατά τη διάταξη αυτή κανονισμός. Μια ΔΔΠ η οποία δεν ήταν πλέον σύμφωνη προς τη ΣΟ, λόγω της ενάρξεως ισχύος του κανονισμού 1549/2006, έπαυσε να ισχύει μετά την ημερομηνία ενάρξεως ισχύος του κανονισμού αυτού.
Επί του τετάρτου ερωτήματος της υποθέσεως C-289/09
104 Με το ερώτημα αυτό, το αιτούν δικαστήριο ζητεί από το Δικαστήριο να διευκρινίσει αν το άρθρο 12, παράγραφος 6, του τελωνειακού κώδικα έχει την έννοια ότι, οσάκις, κατ’ εφαρμογήν του άρθρου 12 του κανονισμού 2658/87, εκδίδεται κανονισμός ο οποίος τροποποιεί τη ΣΟ και ο κανονισμός αυτός δεν τάσσει προθεσμία κατά τη διάρκεια της οποίας ο αποδέκτης ΔΔΠ η οποία έπαυσε να ισχύει μπορεί παρά ταύτα να εξακολουθήσει να την επικαλείται, ο εν λόγω αποδέκτης δεν μπορεί πλέον να επικαλείται την εν λόγω ΔΔΠ ή αν, αντιθέτως, μπορεί να την επικαλείται, κατ’ εφαρμογήν της αρχής της ασφαλείας δικαίου, επί εξάμηνο, που είναι η συνήθης προθεσμία σε θέματα δασμολογικής κατατάξεως.
105 Το άρθρο 12, παράγραφος 6, δεύτερο εδάφιο, του τελωνειακού κώδικα προβλέπει ότι, όταν μια ΔΔΠ έχει παύσει να ισχύει κατ’ εφαρμογήν του άρθρου 12, παράγραφος 5, στοιχείο α΄, σημείο i, του κώδικα αυτού, ο κανονισμός τον οποίο αφορά η διάταξη αυτή μπορεί να προβλέπει προθεσμία εντός της οποίας ο αποδέκτης μιας ΔΔΠ μπορεί να εξακολουθήσει να την επικαλείται, υπό τις προϋποθέσεις του άρθρου 12, παράγραφος 6, πρώτο εδάφιο, του τελωνειακού κώδικα.
106 Επισημαίνεται ότι η ΔΔΠ που χορηγήθηκε στην Pace στις 8 Απριλίου 2005 δεν έπαυσε να ισχύει κατόπιν της επελεύσεως μιας από τις αιτίες τις οποίες προβλέπει το άρθρο 12, παράγραφος 5, στοιχείο α΄, σημεία ii ή iii, του τελωνειακού κώδικα.
107 Ο κανονισμός 1549/2006 δεν καθόρισε προθεσμία εντός της οποίας οι αποδέκτες ΔΔΠ οι οποίες έπαυσαν να ισχύουν λόγω της ενάρξεως ισχύος του θα μπορούσαν να εξακολουθήσουν να επικαλούνται τις εν λόγω ΔΔΠ.
108 Όσον αφορά την αρχή της προστασίας της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης την οποία θα μπορούσαν να επικαλεσθούν οι επιχειρηματίες και η οποία θα δικαιολογούσε την παροχή προθεσμίας προς τους επιχειρηματίες αυτούς, εντός της οποίας θα είχαν τη δυνατότητα να κάνουν χρήση μιας ΔΔΠ η ισχύς της οποίας έληξε κατ’ εφαρμογήν του άρθρου 12, παράγραφος 5, στοιχείο α΄, σημείο i, του τελωνειακού κώδικα, υπενθυμίζεται ότι το άρθρο 12 του κανονισμού 2658/87 ορίζει ότι η Επιτροπή εκδίδει κάθε χρόνο κανονισμό ο οποίος περιλαμβάνει το πλήρες κείμενο της ΣΟ. Ο κανονισμός αυτός δημοσιεύεται στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης το αργότερο στις 31 Οκτωβρίου και έχει εφαρμογή από την 1η Ιανουαρίου του επομένου έτους.
109 Συνεπώς, το ενδεχόμενο τροποποιήσεως του γράμματος ή του περιεχομένου των κλάσεων και των διακρίσεων της ΣΟ και ο συνακόλουθος κίνδυνος να παύσουν να ισχύουν οι ΔΔΠ είναι προβλέψιμα και γνωστά στους επιμελείς επιχειρηματίες.
110 Ο κανονισμός 1549/2006, ο οποίος εμπίπτει στην κατηγορία των κανονισμών του άρθρου 12 του κανονισμού 2658/87, δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις 31 Οκτωβρίου 2006 και άρχισε να ισχύει την 1η Ιανουαρίου 2007, σύμφωνα με το εν λόγω άρθρο 12.
111 Εντεύθεν συνάγεται ότι οι επιχειρηματίες δεν μπορούν να επικαλεσθούν την αρχή της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης, προκειμένου να τους αναγνωρισθεί προθεσμία εντός της οποίας θα μπορούσαν να κάνουν χρήση μιας ΔΔΠ η οποία έπαυσε να ισχύει κατ’ εφαρμογήν του άρθρου 12, παράγραφος 5, στοιχείο α΄, σημείο i, του τελωνειακού κώδικα, σε περίπτωση που ο κανονισμός τον οποίο αφορά η διάταξη αυτή δεν έχει προβλέψει τέτοια προθεσμία.
112 Κατόπιν των σκέψεων αυτών, στο τέταρτο ερώτημα της υποθέσεως C-289/09 πρέπει να δοθεί η απάντηση ότι το άρθρο 12, παράγραφος 6, του τελωνειακού κώδικα έχει την έννοια ότι, οσάκις, κατ’ εφαρμογήν του άρθρου 12 του κανονισμού 2658/87, εκδίδεται κανονισμός ο οποίος τροποποιεί τη ΣΟ και ο κανονισμός αυτός δεν καθορίζει προθεσμία κατά τη διάρκεια της οποίας ο αποδέκτης ΔΔΠ η οποία έπαυσε να ισχύει μπορεί παρά ταύτα να εξακολουθήσει να την επικαλείται, ο εν λόγω αποδέκτης δεν μπορεί πλέον να επικαλείται την ανωτέρω ΔΔΠ.
Επί των δικαστικών εξόδων
113 Δεδομένου ότι η παρούσα διαδικασία έχει ως προς τους διαδίκους της κύριας δίκης τον χαρακτήρα παρεμπίπτοντος που ανέκυψε ενώπιον του εθνικού δικαστηρίου, σ’ αυτό εναπόκειται να αποφανθεί επί των δικαστικών εξόδων. Τα έξοδα στα οποία υποβλήθηκαν όσοι υπέβαλαν παρατηρήσεις στο Δικαστήριο, πλην των ως άνω διαδίκων, δεν αποδίδονται.
Για τους λόγους αυτούς, το Δικαστήριο (δεύτερο τμήμα) αποφαίνεται:
1) Η Συνδυασμένη Ονοματολογία που περιλαμβάνεται στο παράρτημα Ι του κανονισμού (ΕΟΚ) 2658/87 του Συμβουλίου, της 23ης Ιουλίου 1987, για τη Δασμολογική και Στατιστική Ονοματολογία και το Κοινό Δασμολόγιο, όπως τροποποιήθηκε με τους κανονισμούς (ΕΚ) 1549/2006 της Επιτροπής, της 17ης Οκτωβρίου 2006, και 1214/2007 της Επιτροπής, της 20ής Σεπτεμβρίου 2007, έχει την έννοια ότι οι χωριστές ενότητες με σύστημα επικοινωνίας και σκληρό δίσκο, όπως η ενότητα Sky+, μοντέλο DRX 280, εμπίπτουν στη διάκριση 8528 71 13, παρά τις επεξηγηματικές σημειώσεις της εν λόγω Συνδυασμένης Ονοματολογίας.
2) Το άρθρο 12, παράγραφος 5, στοιχείο α΄, του κανονισμού (ΕΟΚ) 2913/92 του Συμβουλίου, της 12ης Οκτωβρίου 1992, περί θεσπίσεως κοινοτικού τελωνειακού κώδικα, όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό (ΕΚ) 82/97 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 19ης Δεκεμβρίου 1996, και το άρθρο 12, παράγραφοι 1 και 2, στοιχείο α΄, τρίτη περίπτωση, του κανονισμού (ΕΟΚ) 2454/93 της Επιτροπής, της 2ας Ιουλίου 1993, για τον καθορισμό ορισμένων διατάξεων εφαρμογής του κανονισμού 2913/92, όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό (ΕΚ) 12/97 της Επιτροπής, της 18ης Δεκεμβρίου 1996, έχουν την έννοια ότι οι τελωνειακές αρχές υποχρεούνται να εκδίδουν δεσμευτικές δασμολογικές πληροφορίες σύμφωνες προς τις επεξηγηματικές σημειώσεις της Συνδυασμένης Ονοματολογίας. Αν ανακύψει διαφωνία μεταξύ των εν λόγω αρχών και των επιχειρηματιών ως προς το αν οι εν λόγω επεξηγηματικές σημειώσεις συμβιβάζονται προς τη Συνδυασμένη Ονοματολογία και ως προς την κατάταξη των εμπορευμάτων, εναπόκειται στους επιχειρηματίες να ασκήσουν προσφυγή ενώπιον της αρμόδιας αρχής, κατ’ εφαρμογήν του άρθρου 243 του κανονισμού 2913/92, όπως έχει τροποποιηθεί. Το επιληφθέν δικαστήριο αποφαίνεται επί της κατατάξεως του εμπορεύματος, εν ανάγκη αφού υποβάλει προδικαστικό ερώτημα στο Δικαστήριο, υπό τις προϋποθέσεις του άρθρου 267 ΣΛΕΕ. Εξάλλου, το κράτος μέλος στο οποίο υπάγονται οι εν λόγω αρχές έχει τη δυνατότητα να απευθυνθεί στην επιτροπή του άρθρου 247 του κανονισμού 2913/92, όπως έχει τροποποιηθεί, κατά τη διαδικασία του άρθρου 8 του κανονισμού 2658/87, όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό (ΕΚ) 254/2000 του Συμβουλίου, της 31ης Ιανουαρίου 2000.
3) Το άρθρο 12, παράγραφος 5, στοιχείο α΄, σημείο i, του κανονισμού 2913/92, όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό 82/97, έχει την έννοια ότι ο κανονισμός 1549/2006 πρέπει να θεωρηθεί ως κατά τη διάταξη αυτή κανονισμός. Μια δεσμευτική δασμολογική πληροφορία η οποία δεν ήταν πλέον σύμφωνη προς τη Συνδυασμένη Ονοματολογία, λόγω της ενάρξεως ισχύος του κανονισμού 1549/2006, έπαυσε να ισχύει μετά την ημερομηνία ενάρξεως ισχύος του κανονισμού αυτού.
4) Το άρθρο 12, παράγραφος 6, του κανονισμού 2913/92, όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό 82/97, έχει την έννοια ότι, οσάκις, κατ’ εφαρμογήν του άρθρου 12 του κανονισμού 2658/87, όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό (ΕΚ) 254/2000, εκδίδεται κανονισμός ο οποίος τροποποιεί τη Συνδυασμένη Ονοματολογία και ο κανονισμός αυτός δεν καθορίζει προθεσμία κατά τη διάρκεια της οποίας ο αποδέκτης δεσμευτικής δασμολογικής πληροφορίας η οποία έπαυσε να ισχύει μπορεί παρά ταύτα να εξακολουθήσει να την επικαλείται, ο εν λόγω αποδέκτης δεν μπορεί πλέον να επικαλείται την ανωτέρω δεσμευτική δασμολογική πληροφορία.
(υπογραφές)