Language of document : ECLI:EU:C:2010:14

Sprawa C‑343/08

Komisja Europejska

przeciwko

Republice Czeskiej

Uchybienie zobowiązaniom państwa członkowskiego – Dyrektywa 2003/41/WE – Działalność instytucji pracowniczych programów emerytalnych oraz nadzór nad takimi instytucjami – Częściowy brak transpozycji w wyznaczonym terminie – Brak instytucji pracowniczych programów emerytalnych podejmujących działalność na terytorium krajowym – Kompetencja państw członkowskich w zakresie organizowania swoich krajowych systemów emerytalnych

Streszczenie wyroku

1.        Akty instytucji – Dyrektywy – Wykonanie przez państwa członkowskie – Konieczność pełnej transpozycji – Brak w państwie członkowskim działalności, o której mowa w dyrektywie – Brak wpływu – Wyjątek – Względy geograficzne

(art. 249 akapit trzeci WE)

2.        Akty instytucji – Dyrektywy – Wykonanie przez państwa członkowskie – Konieczność pełnej transpozycji – Dyrektywa 2003/41 – Działalność instytucji pracowniczych programów emerytalnych oraz nadzór nad takimi instytucjami

(art. 137 ust. 4 WE; dyrektywa 2003/41 Parlamentu Europejskiego i Rady, art. 8, 9, 13, 15–18, art. 20 ust. 2–4)

1.        Brak w danym państwie członkowskim określonej działalności, o której mowa w dyrektywie, nie może zwolnić tego państwa z obowiązku przyjęcia przepisów ustawowych lub wykonawczych w celu zapewnienia odpowiedniej transpozycji ogółu przepisów tej dyrektywy.

Zarówno zasada pewności prawa, jak i konieczność zagwarantowania pełnego stosowania dyrektywy pod względem prawnym, a nie tylko faktycznym wymaga, by wszystkie państwa członkowskie przyswoiły postanowienia odnośnej dyrektywy w jasnych, dokładnych i przejrzystych ramach prawnych przewidujących wiążące przepisy w dziedzinie, której ta dyrektywa dotyczy.

Obowiązek taki spoczywa na państwach członkowskich w celu uprzedzenia jakiejkolwiek zmiany sytuacji istniejącej w danej chwili w tych państwach oraz w celu zagwarantowania, by wszystkie podmioty prawne we Wspólnocie, włącznie z tymi z państw członkowskich, w których nie istnieje pewna działalność określona w danej dyrektywie, wiedziały w sposób jasny i precyzyjny, jakie są ich prawa i obowiązki we wszystkich okolicznościach.

Tylko wtedy, gdy transpozycja dyrektywy jest bezprzedmiotowa ze względów geograficznych, nie jest ona obowiązkowa.

(por. pkt 39–42)

2.        Nie przyjmując w wyznaczonym terminie przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych niezbędnych do wykonania art. 8, 9, 13, 15–18 i art. 20 ust. 2–4 dyrektywy 2003/41 w sprawie działalności instytucji pracowniczych programów emerytalnych oraz nadzoru nad takimi instytucjami, które nakładają obowiązki na państwa członkowskie, na których terytorium podejmują działalność instytucje pracowniczych programów emerytalnych, państwo członkowskie uchybia zobowiązaniom ciążącym na nim na mocy art. 22 ust. 1 tej dyrektywy.

Nawet jeśli na podstawie stosownych uregulowań krajowych żadna instytucja pracowniczych programów emerytalnych nie może zgodnie z prawem podjąć działalności na terytorium tego państwa członkowskiego z uwagi na brak drugiego filaru w krajowym systemie emerytalnym, owe państwo ma obowiązek pełnej transpozycji przepisów dyrektywy, przez przyjęcie i wprowadzenie w życie do swojego prawa krajowego norm ustawowych, wykonawczych i administracyjnych koniecznych w tym celu.

Taki obowiązek transpozycji nie narusza kompetencji, którą dane państwo dysponuje, w odniesieniu do organizacji swego systemu emerytalnego i utrzymania jego równowagi finansowej, zmuszając je do ustanowienia w ramach tej transpozycji takiego drugiego filaru z naruszeniem prerogatyw przyznanych mu na mocy art. 137 ust. 4 tiret pierwsze WE. Żaden z przepisów dyrektywy 2003/41 nie wymaga od państw członkowskich wdrożenia takich uregulowań. Omawiana dyrektywa stanowi bowiem tylko pierwszy krok w kierunku utworzenia rynku wewnętrznego pracowniczych programów emerytalnych poprzez wdrożenie na szczeblu europejskim minimalnych zasad ostrożnościowych. Natomiast nie ma ona na celu harmonizacji, nawet częściowej, krajowych systemów emerytalnych poprzez zobowiązanie państw członkowskich do zmiany lub uchylenia przepisów ich prawa krajowego, które określają samą organizację tych systemów. W szczególności, dyrektywa 2003/41 jako taka nie zobowiązuje państwa członkowskiego, które zakazuje podejmowania działalności na swoim terytorium przez instytucje pracowniczych programów emerytalnych z uwagi na brak drugiego filaru w jego krajowym systemie emerytalnym, do uchylenia tego zakazu w celu umożliwienia instytucjom pracowniczych systemów emerytalnych podjęcia działalności na wspomnianym terytorium z zamiarem świadczenia usług, co do których bezsporne jest, że są one objęte drugim filarem krajowych systemów emerytalnych.

(por. pkt 48, 52, 53, 57, 59, 62, 69; sentencja)