WYROK TRYBUNAŁU (trzecia izba)
z dnia 18 października 2012 r.(*)
Dyrektywa 96/9/WE – Ochrona prawna baz danych – Artykuł 7 – Prawo sui generis – Baza danych dotyczących rozgrywek w odbywających się mistrzostwach piłki nożnej – Pojęcie „wtórnego wykorzystania” – Umiejscowienie czynności polegającej na wtórnym wykorzystaniu
W sprawie C‑173/11
mającej za przedmiot wniosek o wydanie, na podstawie art. 267 TFUE, orzeczenia w trybie prejudycjalnym, złożony przez Court of Appeal (England & Wales) (Civil Division) (Zjednoczone Królestwo) postanowieniem z dnia 5 kwietnia 2011 r., które wpłynęło do Trybunału w dniu 8 kwietnia 2011 r., w postępowaniu:
Football Dataco Ltd,
Scottish Premier League Ltd,
Scottish Football League,
PA Sport UK Ltd
przeciwko
Sportradar GmbH,
Sportradar AG,
TRYBUNAŁ (trzecia izba),
w składzie: R. Silva de Lapuerta, pełniąca obowiązki prezesa trzeciej izby, K. Lenaerts (sprawozdawca), G. Arestis, J. Malenovský i D. Šváby, sędziowie,
rzecznik generalny: P. Cruz Villalón,
sekretarz: C. Strömholm, administrator,
uwzględniając procedurę pisemną i po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 8 marca 2012 r.,
rozważywszy uwagi przedstawione:
– w imieniu Football Dataco Ltd, Scottish Premier League Ltd, Scottish Football League oraz PA Sport UK Ltd przez J. Mellora oraz L. Lane, barristers, upoważnionych przez S. Levine’a oraz R. Hoy, solicitors,
– w imieniu Sportradar GmbH oraz Sportradar AG przez H. Carra, QC, upoważnionego przez P. Brownlowa, solicitor,
– w imieniu rządu belgijskiego przez T. Maternego, działającego w charakterze pełnomocnika, wspieranego przez R. Verbekego, advocaat,
– w imieniu rządu hiszpańskiego przez N. Díaz Abad, działającą w charakterze pełnomocnika,
– w imieniu rządu portugalskiego przez L. Ineza Fernandesa oraz przez A. Barros oraz A. Silvę Coelho, działających w charakterze pełnomocników,
– w imieniu Komisji Europejskiej przez M. Wilderspina oraz J. Samnaddę, działających w charakterze pełnomocników,
po zapoznaniu się z opinią rzecznika generalnego na posiedzeniu w dniu 21 czerwca 2012 r.,
wydaje następujący
Wyrok
1 Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni art. 7 dyrektywy 96/9/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 marca 1996 r. w sprawie ochrony prawnej baz danych (Dz.U. L 77, s. 20).
2 Wniosek ten został złożony w ramach sporu pomiędzy Football Dataco Ltd, Scottish Premier League Ltd, Scottish Football League i PA Sport UK Ltd (zwanymi dalej łącznie „Football Dataco i in.”) a Sportradar GmbH i Sportradar AG (zwanymi dalej łącznie „Sportradarem”) w przedmiocie w szczególności rzekomego naruszenia przez ostatnie z wymienionych prawa sui generis, które Football Dataco i in. rzekomo posiadają do bazy danych dotyczących odbywających się rozgrywek mistrzostw w piłce nożnej („Football Live”).
Ramy prawne
3 Zgodnie z art. 1 ust. 2 dyrektywy 96/9:
„Do celów niniejszej dyrektywy »baza danych« oznacza zbiór niezależnych utworów, danych lub innych materiałów uporządkowanych w sposób systematyczny lub metodyczny, indywidualnie dostępnych środkami elektronicznymi lub innymi sposobami”.
4 Artykuł 7 znajdujący się w rozdziale III tej dyrektywy zatytułowanym „Prawo sui generis” stanowi:
„1. Państwa członkowskie ustanawiają prawo dla producenta bazy danych, wymagającej jakościowej i/lub ilościowej, istotnej inwestycji dla uzyskania weryfikacji lub prezentacji jej zawartości, prawo do ochrony przed pobieraniem danych i/lub wtórnym ich wykorzystaniem w całości lub w istotnej części, co do jakości i/lub ilości.
2. Do celów niniejszego rozdziału:
a) »pobieranie danych« oznacza stałe lub czasowe przeniesienie całej lub istotnej części zawartości bazy danych na inny nośnik danych, w jakikolwiek sposób i w jakiejkolwiek formie;
b) »wtórne wykorzystanie« oznacza każdą formę publicznego udostępnienia całości lub istotnej części zawartości bazy danych, przez rozpowszechnianie kopii, przez najem, transmisję on-line lub w innej formie. […]
[…]
5. Niedozwolone jest powtarzające się i systematyczne pobieranie danych i/lub wtórne ich wykorzystanie w nieistotnej części, jeśli czynności te są sprzeczne z normalnym korzystaniem z tej bazy danych lub w sposób nieuzasadniony naruszają słuszne interesy producenta bazy danych”.
5 Dyrektywa 96/9 została transponowana w Zjednoczonym Królestwie poprzez przyjęcie Copyright and Rights in Database Regulations 1997 (rozporządzenia z 1997 r. o prawie własności intelektualnej i prawach do bazy danych), zmieniającego Copyright Design and Patents Act 1988 (ustawę o prawie własności intelektualnej, wzorów i patentów z 1988 r.) Przepisy rzeczonego rozporządzenia właściwe dla sprawy przed sądem krajowym są sformułowane w identyczny sposób jak odpowiednie przepisy tej dyrektywy.
6 Zgodnie z art. 5 pkt 3 rozporządzenia Rady (WE) nr 44/2001 z dnia 22 grudnia 2000 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych (Dz.U. 2001, L 12, s. 1), osoba, która ma miejsce zamieszkania na terytorium państwa członkowskiego, może być pozwana w innym państwie członkowskim, „jeżeli przedmiotem postępowania jest czyn niedozwolony lub czyn podobny do czynu niedozwolonego albo roszczenia wynikające z takiego czynu – przed sąd miejsca, gdzie nastąpiło lub może nastąpić zdarzenie wywołujące szkodę”.
7 Artykuł 8 rozporządzenia (WE) nr 864/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lipca 2007 r. dotyczącego prawa właściwego dla zobowiązań pozaumownych (Rzym II) (Dz.U. L 199, s. 40), stanowi w ust. 1 i 2:
„1. Prawem właściwym dla zobowiązań pozaumownych wynikających z naruszenia prawa własności intelektualnej jest prawo państwa, na podstawie którego dochodzi się ochrony.
2. W przypadku zobowiązania pozaumownego wynikającego z naruszenia jednolitego wspólnotowego prawa własności intelektualnej prawem właściwym dla wszelkich kwestii niepodlegających odpowiedniemu instrumentowi wspólnotowemu jest prawo państwa, w którym naruszenie to miało miejsce”.
Postępowanie przed sądem krajowym i pytania prejudycjalne
8 Football Dataco i in. są odpowiedzialne za organizację angielskich i szkockich mistrzostw w piłce nożnej. Do Football Dataco Ltd należy tworzenie i wykorzystywanie danych i praw własności intelektualnej dotyczących mistrzostw. Football Dataco i in. twierdzą, że przysługuje im na podstawie prawa brytyjskiego prawo sui generis do bazy danych zwanej „Football Live”.
9 Football Live jest zbiorem danych dotyczącym meczy piłkarskich w czasie, w którym się one odbywają (zmiana wyników, przedstawienie piłkarzy, którzy strzelili gola, chwila przyznania żółtej lub czerwonej kartki oraz nazwisko piłkarza, który ją otrzymał, faule, zmiany). Dane są zbierane zasadniczo przez profesjonalnych graczy, którzy działają niezależnie na rachunek Football Dataco i in., uczestnicząc w tym celu w meczach piłki nożnej. Uzyskanie i sprawdzenie zebranych informacji zdaniem Football Dataco i in. nie tylko wymaga znacznej inwestycji, lecz ponadto utworzenie tej bazy danych wymaga znacznego zaangażowania w znaczeniu know-how, pracy, zdolności prawidłowego osądu i pracy intelektualnej.
10 Sportradar GmbH jest niemiecką spółką, która rozpowszechnia bezpośrednio przez Internet wyniki i inne dane statystyczne dotyczące meczy piłki nożnej ligi angielskiej. Usługa nosi nazwę „Sport Live Data”. Spółka ta posiada stronę internetową o nazwie betradar.com. Spółki przyjmujące zakłady, które są klientami Sportradar GmbH, zawierają umowy ze szwajcarską spółką holdingową Sportradar AG, która jest spółką dominującą spółki Sportradar GmbH. Wśród jej klientów znajdują się również spółka bet365 utworzona według prawa Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, a także Stan James, spółka z siedzibą na Gibraltarze, które oferują usługi przyjmowania zakładów przeznaczone na rynek rzeczonego państwa członkowskiego. Ich odpowiednie strony internetowe mają przekierowanie na stronę betradar.com. Jeżeli internauta kliknie na opcję „Live Score”, wnioskowane informacje pojawiają się pod banerem, w zależności od przypadku, „bet365” lub „Stan James”. Sąd odsyłający na tej podstawie wnioskuje, że odbiorcy w Zjednoczonym Królestwie stanowią ważny cel dla pozwanych spółek.
11 W dniu 23 kwietnia 2010 r. Football Dataco i in. pozwały Sportradar do High Court of Justice (England and Wales), Chancery Division, domagając się w szczególności uzyskania odszkodowania za szkody wynikające z naruszenia przysługującego im prawa sui generis. W dniu 9 lipca 2010 r. Sportradar zakwestionował właściwość tego sądu do rozpoznania sporu.
12 W dniu 14 lipca 2010 r. spółka Sportradar GmbH pozwała Football Dataco i in. do Landgericht Gera (Niemcy) w celu uzyskania formalnego stwierdzenia, że jej działalność nie narusza żadnego prawa własności intelektualnej, z którego uprawnionymi są Football Dataco i in.
13 W wyroku z dnia 17 listopada 2010 r. High Court of Justice uznał się za właściwy do rozpoznania pozwu Football Dataco i in. jako zmierzającego do ustalenia solidarnej odpowiedzialności Sportradar i jej klientów korzystających z ich strony internetowej w Zjednoczonym Królestwie z powodu naruszenia przysługującego Football Dataco i in. prawa sui generis poprzez czynności pobierania lub wtórnego wykorzystania danych. Jednakże sąd ten uznał się za niewłaściwy do rozpoznania pozwu Football Dataco i in., w zakresie, w jakim dotyczy on ustalenia głównej odpowiedzialności Sportradaru z tytułu takiego naruszenia.
14 Zarówno Football Dataco i in., jak i Sportradar wniosły odwołanie od tego wyroku do Court of Appeal (England & Wales) (Civil Division).
15 Football Dataco i in. twierdzą, że Sportradar uzyskiwał dane poprzez skopiowanie ich na serwer z Football Live, a następnie przekazywał skopiowane w ten sposób dane do odbiorców w Zjednoczonym Królestwie, którzy klikali na opcję Live Score. Ich zdaniem należy uznać, że zgodnie z teorią „transmisji” lub „komunikacji” czynności w postępowaniu przed sądem krajowym mają miejsce nie tylko w państwie członkowskim, z którego dane są przesyłane przez Sportradar, ale również w państwie członkowskim, w którym znajdują się odbiorcy owego przesłania, to znaczy w niniejszej sprawie, w Zjednoczonym Królestwie.
16 Sportradar podnosi, że dane znajdujące się na stronie internetowej betradar.com są przetwarzane w sposób autonomiczny. Dodaje, że zgodnie z teorią „emisji” czynność przesłania dokonywana jest jedynie w miejscu pochodzenia danych, tak że zarzucane jej czynności nie należą do właściwości sądów Zjednoczonego Królestwa.
17 W tych okolicznościach Court of Appeal (England & Wales) (Civil Division) postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującym pytaniem prejudycjalnym:
„W sytuacji, gdy dany podmiot umieszcza na serwerze internetowym należącym do tego podmiotu i znajdującym się w państwie członkowskim A dane pochodzące z bazy danych chronionej przez sui generis prawo do bazy danych zgodnie z dyrektywą 96/9/WE […], a w odpowiedzi na żądanie pochodzące od użytkownika w innym państwie członkowskim B serwer ten przesyła wymienione dane do komputera użytkownika, tak że dane te przechowywane są w pamięci tego komputera i wyświetlane na jego ekranie:
a) czy czynność polegająca na przesyłaniu danych stanowi »pobieranie« lub »wtórne wykorzystywanie« przez ten podmiot?
b) czy czynność polegająca na pobieraniu lub wtórnym wykorzystywaniu przez ten podmiot ma miejsce:
i) jedynie w państwie A;
ii) jedynie w państwie B; czy też
iii) zarówno w państwie A, jak i w państwie B?”.
W przedmiocie pytania prejudycjalnego
18 Przez swoje pytanie pod lit. a) sąd odsyłający zmierza zasadniczo do ustalenia, czy art. 7 dyrektywy 96/9 powinien być interpretowany w ten sposób, że przesłanie przez daną osobę za pomocą serwera usytuowanego w państwie członkowskim A danych pobranych wcześniej przez tę osobę z bazy danych chronionych przez prawo sui generis na podstawie tej samej dyrektywy na komputer innej osoby zamieszkałej lub mającej siedzibę w państwie członkowskim B, na wniosek tejże osoby, w celu przechowywania tych danych w pamięci tego komputera i wyświetlania ich na jego ekranie, stanowi czynność „pobierania” czy też „wtórnego wykorzystania” rzeczonych danych przez osobę, która dokonała tego przesłania. W przypadku odpowiedzi twierdzącej sąd odsyłający zmierza do ustalenia przez pytanie zawarte pod lit. b), czy czynność ta powinna zostać uznana za mającą miejsce w państwie członkowskim A, czy też w państwie członkowskim B, czy też w obydwu tych państwach członkowskich.
19 Sąd odsyłający opiera swoje pytanie na kilku założeniach, których prawdziwość należy do jego wyłącznej oceny, to znaczy:
– Football Live jest „bazą danych” w rozumieniu art. 1 ust. 2 dyrektywy 96/9, która spełnia przesłanki materialne, od których art. 7 ust. 1 tej dyrektywy uzależnia ochronę przez prawo sui generis;
– Football Dataco i in. korzystali z ochrony bazy danych Football Live przez prawo sui generis, i
– dane będące przedmiotem przesłania spornego w postępowaniu przed sądem krajowym zostały wcześniej pobrane przez Sportradar z tej bazy danych.
20 Jeżeli chodzi o pytanie zawarte pod lit. a), to Trybunał orzekł już, że z uwagi na terminy zastosowane w art. 7 ust. 2 lit. b) dyrektywy 96/9 w celu zdefiniowania pojęcia „wtórnego wykorzystania”, a także z uwagi na cel prawa sui generis ustanowiony przez prawodawcę Unii, pojęcie to powinno w ogólnym kontekście tego art. 7 być rozumiane w szerokim znaczeniu, jako obejmujące każdą czynność, na którą nie wyraził zgody autor bazy danych chronionej przez owo prawo sui generis, a która polega na publicznym rozpowszechnianiu całej lub części jej treści (zob. wyrok z dnia 9 listopada 2004 r. w sprawie C‑203/02 The British Horseracing Board i in., Zb.Orz. s. I‑10415, pkt 45, 46, 51, 67). Charakter i forma metody, jaką się posłużono, jest w tym zakresie pozbawiona znaczenia.
21 Rzeczonym pojęciem jest objęta czynność, która tak jak czynności sporne w postępowaniu sądowym, polega na przesłaniu przez jedną osobę za pomocą jej serwera na komputer innej osoby i na jej wniosek danych wcześniej pobranych z treści bazy danych chronionych przez prawo sui generis. Przez takie przesłanie dane te są w rzeczywistości przekazane do dyspozycji jednemu z publicznych odbiorców.
22 Okoliczność, że czynności przesłania sporne w postępowaniu przed sądem krajowym są poprzedzone transakcjami, w których uczestniczą spółki świadczące usługi przyjmowania zakładów, które upoważnione są w drodze tej umowy do wchodzenia na serwer Sportradar i które w ramach swojej działalności, udostępniają ów serwer swoim własnym klientom, nie podważa kwalifikacji prawnej jako „wtórne wykorzystanie” w rozumieniu art. 7 dyrektywy 96/9 czynności, w drodze której Sportradar przesyła z rzeczonego serwera dane pochodzące z chronionej bazy danych na komputer swoich klientów.
23 Jeżeli chodzi o pytanie pod lit. b), to Komisja Europejska w swoich pisemnych uwagach podważyła użyteczność odpowiedzi na to pytanie w takim stadium postępowania dotyczącego sporu przed sądem krajowym.
24 W tym zakresie, o ile prawdą jest, tak jak to twierdzi Komisja, że powiązanie czynności spornych w postępowaniu przed sądem krajowym z pojęciem „wtórnego wykorzystania” w rozumieniu dyrektywy 96/9 jest niezależne od miejsca ich wykonania w Unii Europejskiej, to jednak należy w pierwszej kolejności podkreślić, że dyrektywa ta nie ma na celu ustanowienia ochrony przez prawo sui generis regulowane przez jednolite prawo na szczeblu owej Unii.
25 Cel dyrektywy 96/9 polega na zniesieniu w drodze zbliżenia przepisów krajowych rozbieżności istniejących pomiędzy tymi przepisami w dziedzinie ochrony prawnej baz danych, które stanowiłyby niebezpieczeństwo dla funkcjonowania rynku krajowego, dla swobody przepływu towarów i usług w Unii, a także dla rozwoju rynku informacyjnego w jej ramach (zob. wyrok z dnia 1 marca 2012 r. w sprawie C‑604/10 Football Dataco i in., pkt 48).
26 W tym celu dyrektywa wymaga od wszystkich państw członkowskich przewidzenia w ich prawie krajowym ochrony bazy danych przez prawo sui generis.
27 W tym kontekście ochrona przez prawo sui generis przewidziana w przepisach państwa członkowskiego jest zasadniczo ograniczona do terytorium, tak że osoba korzystająca z tej ochrony może się na nią powoływać jedynie wobec niedozwolonych czynności wtórnego wykorzystania, które miały miejsce na tym terytorium (zob. podobnie wyrok z dnia 19 kwietnia 2012 r. w sprawie C‑523/10 Wintersteiger, pkt 25).
28 Tak jak to wynika z wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym, sąd odsyłający musi w toczącej się przed nim sprawie ocenić zasadność zarzutów Football Dataco i in. dotyczących prawa sui generis, które, jak twierdzą, posiadają na podstawie prawa Zjednoczonego Królestwa do bazy danych Football Live. Taka ocena oznacza zatem ustalenie, czy sporne w postępowaniu przed sądem krajowym czynności przesyłania danych objęte są jako czynności mające miejsce w Zjednoczonym Królestwie terytorialnym zakresem ochrony przez prawo sui generis przewidziane przez prawo tego państwa członkowskiego.
29 Po drugie, art. 5 pkt 3 rozporządzenia nr 44/2001 ustanawia w sprawach takich jak przed sądem krajowym, które należą do dziedziny czynów niedozwolonych, właściwość specjalną na rzecz sądu „miejsca, gdzie nastąpiło lub może nastąpić zdarzenie wywołujące szkodę”.
30 Z powyższego wynika, że umiejscowienie spornych w postępowaniu przed sądem krajowym czynności przesyłania, w odniesieniu do których Football Dataco i in. twierdzą, że stanowią niebezpieczeństwo dla istotnej inwestycji w postaci utworzenia bazy danych Football Live, może wpłynąć na właściwość sądu odsyłającego dotyczącą w szczególności powództw zmierzających do stwierdzenia głównej odpowiedzialności Sportradaru w sprawie przed sądem krajowym.
31 Po trzecie, z art. 8 rozporządzenia nr 864/2007 wynika, że w przypadku naruszenia prawa własności intelektualnej, które tak jak prawo sui generis ustanowione przez dyrektywę 96/9 nie ma charakteru „jednolitego wspólnotowego prawa własności intelektualnej” w rozumieniu art. 8 ust. 2 (zob. pkt 24–26 niniejszego wyroku), prawem właściwym dla zobowiązań pozaumownych wynikających z takiego naruszenia jest na podstawie art. 8 ust. 1 prawo „państwa, na podstawie którego dochodzi się ochrony”.
32 Ów przepis kolizyjny potwierdza interes w odpowiedzi na pytanie, czy niezależnie od ewentualnej lokalizacji czynności przesyłania w postępowaniu przed sądem krajowym w państwie członkowskim, gdzie znajduje się serwer autora tych czynności, czynności te będą miały miejsce w Zjednoczonym Królestwie, państwie członkowskim, w którym Football Dataco i in. domagają się skutków ochrony bazy danych Football Live przez prawo sui generis.
33 W tym zakresie umiejscowienie czynności „wtórnego wykorzystania” w rozumieniu art. 7 dyrektywy 96/9 powinno zgodnie z definicją tego pojęcia odpowiadać autonomicznym kryteriom prawa Unii (zob. podobnie wyrok z dnia 21 czerwca 2012 r. w sprawie C‑5/11 Donner, pkt 25).
34 Jeżeli chodzi o, tak jak w sprawie przed sądem krajowym, wtórne wykorzystanie dokonane za pomocą serwera strony internetowej, to należy podnieść, tak jak to uczynił rzecznik generalny w pkt 58 i 59 opinii, że charakteryzuje się ono szeregiem następujących po sobie czynności, począwszy od udostępnienia odnośnych danych na rzeczonej stronie w celu udostępnienia ich klientom, a skończywszy na przesłaniu tych danych zainteresowanym klientom, które to czynności mogą mieć miejsce na terytorium różnych państw członkowskich (zob. podobnie ww. wyrok w sprawie Donner, pkt 26).
35 Niemniej jednak należy wziąć pod uwagę również okoliczność, że taki sposób udostępnienia klientom różni się w swej istocie od tradycyjnych środków rozpowszechniania, ze względu na nieograniczoną dostępność do treści na stronie internetowej, która może być przeglądana w każdej chwili przez nieograniczoną liczbę internautów na całym świecie, niezależnie od intencji autora tej strony co do możliwości ich przeglądania poza terytorium państwa, w którym podmiot ten ma swoją siedzibę, i poza jego kontrolą (zob. podobnie wyroki: z dnia 7 grudnia 2010 r. w sprawach połączonych C‑585/08 i C‑144/09 Pammer i Hotel Alpenhof, Zb. Orz. s. I-12527, pkt 68; a także z dnia 25 października 2011 r. w sprawach połączonych C‑509/09 i C‑161/10 eDate Advertising i in., Zb.Orz. s. I‑10269, pkt 45).
36 W związku z tym sama tylko dostępność na terytorium danego kraju strony internetowej zawierającej odnośne dane nie wystarczy do tego, aby można było stwierdzić, że prowadzenie tej strony jest równoznaczne z czynnością wtórnego wykorzystania regulowaną przez prawo krajowe właściwe na tym terytorium w dziedzinie ochrony prawa sui generis (zob. podobnie ww. wyrok w sprawie Pammer i Hotel Alpenhof, pkt 69; a także wyrok z dnia 12 lipca 2011 r. w sprawie C‑324/09 L’Oréal i in., Zb.Orz. s. I‑6011, pkt 64).
37 W rzeczywistości bowiem, jeżeli sama tylko taka dostępność pozwalałaby na stwierdzenie istnienia czynności wtórnego wykorzystania, strony i dane, które pomimo iż w sposób oczywisty są przeznaczone dla osób znajdujących się poza terytorium danego państwa członkowskiego, są jednak technicznie dostępne na terytorium danego państwa, zostałyby niesłusznie poddane zastosowaniu prawa obowiązującego w tej dziedzinie na jego terytorium (zob. podobnie ww. wyrok w sprawie L’Oréal i in., pkt 64).
38 W ten sposób w sprawie przed sądem krajowym okoliczność, iż na wniosek internauty mającego siedzibę w Zjednoczonym Królestwie dane znajdujące sie na serwerze Sportradaru są przesyłane na komputer tego internauty w celu ich przechowywania i wyświetlania na ekranie, nie wystarcza sama w sobie do tego, aby można było przyjąć, iż czynność wtórnego wykorzystania, którą dokonuje przy tej okazji Sportradar, ma miejsce na terytorium tego państwa członkowskiego.
39 Umiejscowienie czynności wtórnego wykorzystania na terytorium państwa członkowskiego, na które to terytorium odnośne dane są wysyłane, zależy od istnienia przesłanek pozwalających na stwierdzenie, że czynność ta świadczy o zamiarze skierowania jej przez jej autora do osób znajdujących się na tym terytorium (zob. podobnie ww. wyroki: w sprawie Pammer i Hotel Alpendorf, pkt 75, 76, 80, 92; w sprawie L’Oréal i in., pkt 65; a także w sprawie Donner, pkt 27–29).
40 W sprawie przed sądem krajowym przesłanką taką może być okoliczność, iż wśród danych, które zawiera serwer Sportradaru, znajdują się dane dotyczące meczy angielskich mistrzostw piłkarskich, co może świadczyć o tym, że czynności sporne w postępowaniu przed sądem krajowym są wynikiem woli Sportradaru przyciągnięcia uwagi klientów Zjednoczonego Królestwa.
41 Okoliczność, iż Sportradar przyznał w drodze umowy prawo dostępu do swojego serwera spółkom oferującym usługi przyjmowania zakładów przeznaczone dla rzeczonych klientów, również może stanowić przesłankę jego woli skierowania danych do tych klientów, jeżeli – czego sprawdzenie należy do zbadania przez sąd krajowy – Sportradar miał lub powinien mieć świadomość o takim szczególnym przeznaczeniu (zob. podobnie ww. wyroki: w sprawie Pammer i Hotel Alpenhof, pkt 89; a także w sprawie Donner, pkt 27, 28). W tym zakresie znaczenie może mieć ewentualna okoliczność, iż wynagrodzenie ustalone przez Sportradar za przyznanie prawa dostępu uwzględnia znaczenie działalności rzeczonych spółek na rynku Zjednoczonego Królestwa oraz perspektywy kolejnych konsultacji strony betradar.com przez internautów zamieszkałych lub mających siedzibę w Zjednoczonym Królestwie.
42 Wreszcie okoliczność, że dane umieszczone przez Sportradar są dostępne dla internautów Zjednoczonego Królestwa, którzy są klientami owych spółek, w ich języku, który jest inny niż język zwyczajowo używany w państwie członkowskim, z którego spółka ta prowadzi swoją działalność, może w odpowiednim przypadku potwierdzać przesłanki zmierzające do ustalenia istnienia zamiaru dotyczącego w szczególności klientów Zjednoczonego Królestwa (zob. podobnie ww. wyroki: w sprawie Pammer i Hotel Alpenhof, pkt 84; a także w sprawie Donner, pkt 29).
43 Wobec takich przesłanek sąd krajowy będzie mógł w sposób uzasadniony stwierdzić, że czynność wtórnego wykorzystania, taka jak sporna w postępowaniu przed sądem krajowym ma miejsce na terytorium państwa członkowskiego, na którym ma miejsce zamieszkania lub siedzibę użytkownik, na którego komputer przesyłane są na jego wniosek odnośne dane w celu ich przechowywania i wyświetlania (państwo członkowskie B).
44 Teza popierana przez Sportradar, zgodnie z którą czynność „wtórnego wykorzystania” w rozumieniu art. 7 dyrektywy 96/9 powinna być we wszystkich okolicznościach uznawana za mającą miejsce wyłącznie na terytorium państwa członkowskiego, gdzie znajduje się serwer, z którego wysyłane są odnośne dane, nie może zostać przyjęta.
45 W rzeczywistości bowiem, poza okolicznością, że, tak jak to podkreśliły Football Dataco i in., czasami trudno jest w sposób pewny ustalić miejsce takiego serwera (zob. ww. wyrok w sprawie Wintersteiger, pkt 36), teza ta oznaczałaby, że podmiot, który dokonuje bez zgody twórcy bazy danych chronionej przez prawo sui generis na podstawie prawa danego państwa członkowskiego wtórnego wykorzystania online treści tej bazy danych, obejmując nim klientów tego państwa członkowskiego, uniknąłby stosowania tego prawa krajowego na tej tylko podstawie, iż jego serwer umiejscowiony jest poza jego terytorium. Taka sytuacja naruszałaby skuteczność ochrony przez dane prawo krajowe, z której korzysta baza danych na podstawie tego prawa (zob. podobnie ww. wyrok w sprawie L’Oréal i in., pkt 62).
46 Ponadto, tak jak to podnoszą Football Dataco i in., realizacja celu ochrony bazy danych przez prawo sui generis, do którego dąży dyrektywa 96/9, byłaby w ogólny sposób uniemożliwiona, jeżeli czynności wtórnego wykorzystania przeznaczone dla klientów znajdujących się na całym lub na części terytorium Unii wychodziłyby z zakresu zastosowania tej dyrektywy i praw krajowych transponujących ją na tej tylko podstawie, że serwer strony internetowej używany przez autora tych czynności znajduje się w innym państwie trzecim (zob. podobnie ww. wyrok w sprawie L’Oréal i in., pkt 63).
47 Z uwagi na powyższe rozważania na przedstawione pytanie należy odpowiedzieć, że art. 7 dyrektywy 96/9 powinien być interpretowany w ten sposób, że przesłanie przez osobę za pomocą serwera położonego w państwie członkowskim A danych, wcześniej pobranych przez tę osobę z bazy danych chronionej przez prawo sui generis na podstawie tej samej dyrektywy, na komputer innej osoby znajdującej się w państwie członkowskim B i na jej wniosek w celu ich przechowywania w pamięci tego komputera i wyświetlania ich na jego ekranie, stanowi czynność „wtórnego wykorzystania” rzeczonych danych przez osobę, która dokonała tego przesłania. Należy stwierdzić w każdym razie, że czynność ta miała miejsce w państwie członkowskim B, o ile istnieją przesłanki pozwalające na stwierdzenie, że taka czynność objęta jest zamiarem skierowania jej przez jej autora do klientów zamieszkałych lub mających siedzibę w tym państwie członkowskim, co należy do oceny sądu krajowego.
W przedmiocie kosztów
48 Dla stron postępowania przed sądem krajowym niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed tym sądem, do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach. Koszty poniesione w związku z przedstawieniem uwag Trybunałowi, inne niż poniesione przez strony postępowania przed sądem krajowym, nie podlegają zwrotowi.
Z powyższych względów Trybunał (trzecia izba) orzeka, co następuje:
Artykuł 7 dyrektywy 96/9/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 marca 1996 r. w sprawie ochrony prawnej baz danych powinien być interpretowany w ten sposób, że przesłanie przez osobę za pomocą serwera położonego w państwie członkowskim A danych, wcześniej pobranych przez tę osobę z bazy danych chronionej przez prawo sui generis na podstawie tej samej dyrektywy, na komputer innej osoby znajdującej się w państwie członkowskim B i na jej wniosek w celu ich przechowywania w pamięci tego komputera i wyświetlania ich na jego ekranie, stanowi czynność „wtórnego wykorzystania” rzeczonych danych przez osobę, która dokonała tego przesłania. Należy stwierdzić w każdym razie, że czynność ta miała miejsce w państwie członkowskim B, o ile istnieją przesłanki pozwalające na stwierdzenie, że taka czynność objęta jest zamiarem skierowania jej przez jej autora do klientów zamieszkałych lub mających siedzibę w tym ostatnim państwie członkowskim, co należy do oceny sądu krajowego.
Podpisy