Beroep ingesteld op 11 november 2014 – Europese Commissie / Portugese Republiek

(Zaak C-503/14)

Procestaal: Portugees

Partijen

Verzoekende partij: Europese Commissie (vertegenwoordigers: G. Braga da Cruz en W. Roels, gemachtigden)

Verwerende partij: Portugese Republiek

Conclusies

vaststellen dat de Portugese Republiek niet heeft voldaan aan de verplichtingen die op haar rusten krachtens de artikelen 21, 45 en 49 VWEU en de artikelen 28 en 31 van de Overeenkomst betreffende de Europese Economische Ruimte, door de in de artikelen 10 en 38 van de Portugese Código do imposto sobre o rendimento das pessoas singulares (CIRS; wetboek inkomstenbelasting natuurlijke personen) vervatte regeling vast te stellen en te handhaven, volgens welke een belastingplichtige (1) die aandelen ruilt en zijn woonplaats naar het buitenland verplaatst, of (2) activa en passiva die in het kader van een individuele activiteit worden gebruikt, ruilt voor aandelen van een niet-ingezeten onderneming, in het eerstgenoemde geval alle niet-verrekende inkomsten uit de betrokken transacties dient op te nemen in de belastinggrondslag van het laatste belastingjaar waarin hij nog als ingezeten belastingplichtige werd beschouwd, en in het tweede geval geen belastinguitstel geniet voor de betrokken transactie;

de Portugese Republiek verwijzen in de kosten.

Middelen en voornaamste argumenten

Middelen:

1.    Artikel 10, lid 9, sub a, CIRS bepaalt dat, wanneer de aandeelhouder/vennoot niet meer in Portugal woont, de meerwaarde die wordt gerealiseerd met een aandelenruil, deel uitmaakt van de belastbare winst van het kalenderjaar waarin de betrokkene van woonplaats is veranderd. De meerwaarde is volgens deze bepaling gelijk aan het verschil tussen de reële waarde van de ontvangen aandelen en de aanschaffingswaarde van de oude aandelen. Indien de aandeelhouder/vennoot daarentegen in Portugal blijft wonen, is de waarde van de ontvangen aandelen gelijk aan de waarde van de overgedragen aandelen, ongeacht de belasting die verschuldigd is over de geldbedragen die voor de overgedragen aandelen zijn betaald. Dat wil zeggen, wanneer de betrokkene in Portugal blijft wonen, wordt de aandelenruil slechts onmiddellijk belast indien en voor zover een aanvullend geldbedrag wordt betaald. Gebeurt dat niet, dan wordt de meerwaarde pas belast wanneer de ontvangen aandelen definitief worden vervreemd. Volgens artikel 10, lid 10, CIRS geldt deze fiscale regeling ook voor de toewijzing van aandelen of deelbewijzen in het kader van een fusie of een splitsing, waarop artikel 74 van de Código do Imposto sobre o Rendimento das Pessoas Colectivas (CIRC; wetboek vennootschapsbelasting) van toepassing is.

2.    Volgens artikel 38, lid 1, sub a, CIRS is de overdracht aan een onderneming van door een natuurlijke persoon voor de uitoefening van een economische activiteit of een beroepsactiviteit gebruikte activa en passiva in ruil voor aandelen op het ogenblik van de overdracht vrijgesteld van belastingen indien onder meer is voldaan aan de voorwaarde dat de rechtspersoon waaraan de activa en passiva zijn overgedragen, zijn statutaire of feitelijke bedrijfszetel in Portugal heeft. In dat geval worden deze activa en passiva pas belast wanneer zij worden vervreemd door de rechtspersoon die ze heeft ontvangen. Deze fiscale regeling geldt evenwel niet wanneer de rechtspersoon waaraan de activa en passiva zijn overgedragen zijn statutaire of feitelijke bedrijfszetel buiten Portugal heeft. In dat geval wordt de meerwaarde onmiddellijk belast.

Voornaamste argumenten:

1.    In het kader van het eerste middel betoogt de Commissie dat de betrokken belasting personen benadeelt die besluiten om het Portugese grondgebied te verlaten, aangezien zij anders worden behandeld dan personen die in het land blijven. Het belastinguitstel dat wordt verleend indien de aandelenruil winst oplevert mag niet beperkt blijven tot gevallen waarin de belastingplichtige zijn woonplaats niet verplaatst naar een andere lidstaat of een lidstaat van de EER, maar in Portugal blijft wonen. Het door artikel 10 CIRS gemaakte onderscheid is bijgevolg niet verenigbaar met de artikelen 21, 45 en 49 VWEU en de artikelen 28 en 31 EER-Overeenkomst. Bovendien moeten fiscale vorderingen die voortvloeien uit openstaande inkomsten worden beschermd op een wijze die verenigbaar is met het in de rechtspraak van het Hof van Justitie verankerde evenredigheidsbeginsel. In casu gaat de Portugese wettelijke regeling verder dan wat nodig is ter bereiking van het nagestreefde doel, de doeltreffendheid van de belastingregeling te verzekeren. De Portugese wet zou dezelfde regel moeten toepassen, ongeacht of de natuurlijke persoon al dan niet in Portugal woont.

2.    In het kader van het tweede middel is de Commissie van mening dat het door artikel 38 CIRS verleende voordeel, gelet op artikel 49 VWEU en artikel 31 EER-Overeenkomst, niet beperkt mag blijven tot gevallen waarin de vennootschap die de activa ontvangt haar statutaire of feitelijke zetel in Portugal heeft. Portugal moet dezelfde regel toepassen, ongeacht of de rechtspersoon waaraan de activa en passiva zijn overgedragen zijn statutaire of feitelijke zetel in Portugal heeft dan wel daarbuiten. Om dezelfde redenen als die welke in het kader van het eerste middel zijn aangevoerd, is de Commissie van mening dat artikel 38 CIRS verder gaat dan wat nodig is ter bereiking van het doel, de doeltreffendheid van de fiscale regeling te verzekeren. Belastingplichtigen die hun recht op vrije vestiging uitoefenen door activa en passiva aan een niet-ingezeten onderneming over te dragen in ruil voor aandelen van deze onderneming, mogen niet eerder worden belast dan belastingplichtigen die dergelijke transacties verrichten met een in Portugal gevestigde onderneming.